IJsbreker 1 – Congo ontrafeld Stap1. C - studioglobo.be · IJsbreker 1 – Congo ontrafeld Stap1....

OostOostOostOost----CongoCongoCongoCongo: van oorlog naar vrede: van oorlog naar vrede: van oorlog naar vrede: van oorlog naar vrede

1

IJsbreker 1 – Congo ontrafeld

Stap1. Stap1. Stap1. Stap1. CCCConflictenonflictenonflictenonflicten in de wereldin de wereldin de wereldin de wereld

Welke voorbeelden van conflicten in de wereld ken je? Noteer ze in de tabel. Vermeld ook hoehoehoehoe

het conflict zich afspeelt:

- tussen 2 landen..

- tussen meerdere landen...

- of binnen de grenzen van het land?

VoorbeeldVoorbeeldVoorbeeldVoorbeeld???? Hoe?Hoe?Hoe?Hoe?

In Oost-Congo sluimert één van de bloedigste conflicten in Afrika.

Wist je dat...Wist je dat...Wist je dat...Wist je dat...

... er sinds 1996 een gewapend conflict bezig is in Oost-Congo?

... er al meer dan 5 miljoen mensen in de regio om het leven kwamen?

... er al meer dan 2 miljoen mensen gevlucht zijn uit hun huizen?

... er al meer dan 500.000 mensen het land hebben verlaten om het conflict te ontvluchten

Stap 2. Wat weten we over Congo? Stap 2. Wat weten we over Congo? Stap 2. Wat weten we over Congo? Stap 2. Wat weten we over Congo?

A. De Democratische Republiek Congo in Afrika:

Noteer bij de landen in de tabel

het juiste nummer:

Bron:

http://www.yourchildlearns.com/afric

a_map.htm

LandLandLandLand NrNrNrNr

Oeganda

Congo-Brazzaville

DemocratischeDemocratischeDemocratischeDemocratische

Republiek CongoRepubliek CongoRepubliek CongoRepubliek Congo

Burundi

Rwanda


2

Bron: http://www.hdrstats.undp.org


3

B. Een streepje geschiedenis in 7 stappen:

Wat zeggen de volgende namen/begrippen je? Noteer ze op de juiste plaats in de tabel:

Deze manDeze manDeze manDeze man was in 1885 de stichter van ‘Kongo-Vrijstaat’. Hij beschouwde het, als koning van België, als zijn privébezit. Hij werd rijk door de verkoop van Congolees ivoor en rubber. Miljoenen Congolezen zijn onder zijn schrikbewind gestorven. Onder grote internationale druk, moest hij zijn privébezit ‘afgeven’ als kolonie aan de Belgische overheid in 1908.

Congo werd in 1960 onafhankelijk, onder andere dankzij het werk van deze man deze man deze man deze man die de eerste premier van Congo werddie de eerste premier van Congo werddie de eerste premier van Congo werddie de eerste premier van Congo werd. Kort na de onafhankelijkheid werd hij afgezet en daarna gevangen genomen en vermoord. Tot op vandaag is deze moord niet helemaal opgehelderd. Buitenlandse regeringen, bijvoorbeeld België, dragen mee verantwoordelijkheid voor zijn moord.

Deze manDeze manDeze manDeze man was van 1965 tot 1997 president van Congo, dat van 1971 tot 1997 Zaïre werd genoemd. Zijn politiek was er vooral op gericht zichzelf en zijn entourage te verrijken. Hierdoor werd het Congolese volk in de armoede geduwd. In 1997 werd hij militair ‘verjaagd’ door Laurent - Désiré Kabila met steun van buurlanden Rwanda, Oeganda, Burundi en Angola.

Deze gebeurtenisDeze gebeurtenisDeze gebeurtenisDeze gebeurtenis valt tussen 1998 en 2002 toen Rwanda en Oeganda Congo militair binnenvielen en rebellen ondersteunden tegen president Kabila. Congo krijgt hulp van bondgenoten Angola, Namibië en Zimbabwe.

In 1999 wordt er een vredesakkoord ondertekend tussen binnenlandse en buitenlandse gewapende partijen. Dit maakt helaas geen einde aan de gevechten. Het akkoord voorziet ook de komst van een VN-vredesmacht. Sindsdien zijn de blauwhelmen in Oost-Congo met de vredesmissie Mission de l'Organisation des Nations Unies pour la stabilisation en République Démocratique du Congo. Deze afkortingDeze afkortingDeze afkortingDeze afkorting verwijst hiernaar.

Deze manDeze manDeze manDeze man is de huidige president van de Democratische Republiek Congo sinds de moord op zijn vader in januari 2001. Hij heeft, zonder veel succes, geprobeerd een einde te maken aan de oorlog in Oost-Congo. Hij werd als winnaar afgekondigd bij de presidentsverkiezingen in 2006 en 2011.

Deze afkortingDeze afkortingDeze afkortingDeze afkorting verwijst naar Mouvement du 23 maart 2009, de dag waarop een belangrijk vredesakkoord werd ondertekend tussen de Congolese regering en een rebellenbeweging. Het is ook de naam van de rebellengroep onder leiding van Bosco Ntaganda, die ondertussen uitgeleverd werd aan het Internationaal Strafhof in Nederland. De groep eist – met geweld – een gesprek met de Congolese regering over de uitvoering van dit vredesakkoord.

Joseph-Désiré Mobutu (ook gekend als Mobutu Sese Seko) - M23 - Koning Leopold II

- MONUSCO - Eerste Afrikaanse Burgeroorlog - Joseph Kabila - Patrice Lumumba


4

IJsbreker 2 – The Terminator

Stap 1Stap 1Stap 1Stap 1. The Terminat. The Terminat. The Terminat. The Terminatorororor

Los onderstaande vragen op:

o Wie is The Terminator?

o Waarom wordt hij aangeklaagd door het ICC (Internationaal Strafhof in Den Haag)?

o Wat maakt zijn aanhouding speciaal?

o Human Rights Watch vindt de aanklacht tegen Ntaganda niet voldoende. Waarom niet?

RWANDA RWANDA RWANDA RWANDA LIET ZIJN MARIONET BLIET ZIJN MARIONET BLIET ZIJN MARIONET BLIET ZIJN MARIONET BOSCO VALLENOSCO VALLENOSCO VALLENOSCO VALLEN

Toen Bosco Ntaganda in maart uit het niets opdook bij de Amerikaanse ambassade in Rwanda, was Oost-

Congo plots een van zijn grootste schurken armer. Tien jaar lang had hij het grondstofrijke Oost-Congo

onveilig gemaakt, telkens met de volle steun van Rwanda. Hij gaf zich over, mogelijk omdat hij voelde

dat hij niet meer werd gesteund door zijn rebellengroep M23 en Rwanda. Hij vreesde voor zijn eigen

leven en vluchtte naar de Amerikaanse ambassade in Kigali, de hoofdstad van Rwanda, met hulp van zijn

eigen familie. Maar ook dat was volgens hem niet zonder gevaar omdat de Rwandese regeringssoldaten

hem zouden vermoorden, zodra hij de Rwandese grens bereikt. Momenteel staat hij terecht voor het

Internationaal Strafhof in Den Haag, waar hij zijn onschuld staande houdt.

Bron: Artikel ‘Rwanda liet zijn marionet Bosco vallen’, www.destandaard.be, 2 juli 2013


5

Stap 2Stap 2Stap 2Stap 2. De mensenrechten en het Internationaal Humanitair recht. De mensenrechten en het Internationaal Humanitair recht. De mensenrechten en het Internationaal Humanitair recht. De mensenrechten en het Internationaal Humanitair recht

Hieronder vind je een opsomming van de mensenrechten en het Internationaal Humanitair

Recht. Onderstreep de rechten die geschonden worden door Ntaganda en zijn kompanen.

MensenrechtenMensenrechtenMensenrechtenMensenrechten

Mensenrechten zijn altijd van toepassing op alle personen die onder de wetgeving vallen van een

staat. Dit wil zeggen dat ze ook tijdens gewapende conflicten van toepassing zijn.

• Slavernij en slavenhandel zijn verboden

• Iedereen heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting

• Iedereen heeft recht op onderwijs

• Iedereen heeft recht op werk

• Elk kind heeft recht op bescherming tegen mishandeling door ouders of voogd

Wanneer mensenrechten op grote schaal geschonden worden, spreken we over mmmmisdaden tegen deisdaden tegen deisdaden tegen deisdaden tegen de

mensheidmensheidmensheidmensheid....

• Moord

• Uitroeiing(van één bevolkingsgroep = genocide)

• Slavernij

• Deportatie (= een gedwongen verplaatsing van mensen)

• Gevangenneming

• Marteling

• Verkrachting, seksuele slavernij (of elke andere vorm van seksueel geweld)

• Vervolging van iemand op basis van politieke, raciale, etnische, culturele, ... reden

• Gedwongen verdwijning van personen

• Apartheid (=de scheiding van verschillende rassen, bijvoorbeeld in Zuid-Afrika

waar apartheid werd opgelegd om blank en zwart gescheiden te houden)

Internationaal Humanitair RechtInternationaal Humanitair RechtInternationaal Humanitair RechtInternationaal Humanitair Recht

Dit is een speciaal rechtssysteem dat tijdens gewapende conflicten ontstaat. Bij het internationaal

humanitair recht is één van de belangrijkste zaken het onderscheid tussen burgers en strijders en

het verbod op onnodig leed.

• Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen burgers en strijders

• Burgers en hun bezittingen mogen niet aangevallen worden

• Als een persoon niet meer deelneemt aan vijandelijkheden moet deze beschermd

en menselijk behandeld worden

• Een vijand die zich overgeeft mag niet worden gedood of verwond

• Strijders en burgers die gevangen genomen zijn hebben recht op respect

• Strijders en burgers die gevangen genomen zijn hebben recht op contact met

familieleden en recht op juridische hulp


6

Analyse – Typische kenmerken van het conflict

in Oost-Congo

Je krijgt informatie (citaten, foto’s, kaarten,...) over de oorlog in Oost-Congo. Beantwoord volgende vragen in de tabel:

o Elk blad geeft één typisch kenmerk weer van de oorlog in Congo. Welk zou dit kenmerk

kunnen zijn?

o Past het verhaal van Ntaganda (The Terminator) bij dit kenmerk?

Typisch kenmerkTypisch kenmerkTypisch kenmerkTypisch kenmerk? ? ? ? Ntaganda? Ntaganda? Ntaganda? Ntaganda?


7

Analyse - Het dagdagelijkse leven Oost-Congo

Stap 1. Bekijk het filmfragment en los de Stap 1. Bekijk het filmfragment en los de Stap 1. Bekijk het filmfragment en los de Stap 1. Bekijk het filmfragment en los de volgende volgende volgende volgende vragen op: vragen op: vragen op: vragen op:

o Wie zijn de strijdende partijen?

o Wie zijn de slachtoffers van het conflict?

o Noteer de gevolgen voor de bevolking:

Stap 2. De mensenrechten en het Internationaal Humanitair rechtStap 2. De mensenrechten en het Internationaal Humanitair rechtStap 2. De mensenrechten en het Internationaal Humanitair rechtStap 2. De mensenrechten en het Internationaal Humanitair recht

Welke schendingen van de mensenrechten en van het Internationaal Humanitair Recht herken

je hier die je nog niet aangeduid hebt? Vul aan op het Werkblad IJsbreker 2.

Stap 3. Het geweld heeft OostStap 3. Het geweld heeft OostStap 3. Het geweld heeft OostStap 3. Het geweld heeft Oost----Congo in de tang Congo in de tang Congo in de tang Congo in de tang

Bij welk(e)€ typische kenmerk(en) van het conflict passen bij de onderstaande uitspraken? Leg

je keuze uit en noteer in de tabel.

Uitspraak

Typisch kenmerk… omdat…

1. Mijn vader is boer, maar hij gaat elke dag voor een hongerloon in de mijnen

graven. Niet omdat hij wil, maar omdat hij anders afgeranseld wordt door gewapende mannen. Ons veld ligt er verwaarloosd bij en wij hebben honger.


8

2. Toen de rebellen de stad Goma binnenvielen zijn wij, soldaten van het

Congolese leger, gevlucht. Heel wat van onze makkers sloten zich aan bij de rebellen, omdat hun wapens veel beter zijn en ze daar meer geld kunnen verdienen. Andere soldaten proberen zelfs een centje extra te verdienen door onze wapens door te verkopen!

3. Nadat mijn dochter verkracht werd door

de rebellen, durft ze het huis niet meer

te verlaten. De school waar

ze leerkracht was, heeft

intussen tijdelijk de deuren

gesloten. Het is moeilijk om

rond te komen.

4. Mijn broer heeft zich aangesloten bij de rebellenbeweging M23. Hij vond hier in de stad maar moeilijk werk en daar kan hij tenminste geld verdienen om zijn gezin te onderhouden.

In het conflict in Oost-Congo is er een duidelijk verband tussen armoede en geweld. Vervolledig het

onderstaande schema door de juiste nummers van de uitspraken, die het verband duidelijk maken, erbij

te schrijven.


9

Besluit – Hoe vrede brengen in de regio?

Stap 1. Stap 1. Stap 1. Stap 1. De pDe pDe pDe piramide van veranderingiramide van veranderingiramide van veranderingiramide van verandering

Noteer de namen in het kader in de juiste vakjes binnen de piramide van verandering. Wie staat

waar? De krantenuittreksels op de volgende bladzijde kunnen je op weg helpen.

Piramide van veranderingPiramide van veranderingPiramide van veranderingPiramide van verandering VoorbeeldenVoorbeeldenVoorbeeldenVoorbeelden ActiesActiesActiesActies

Stap 2. Concrete namenStap 2. Concrete namenStap 2. Concrete namenStap 2. Concrete namen

Noteer naast de piramide bij elk niveau voorbeelden van organisaties, personen, … die deze les

aan bod kwamen. Onderstaande artikels kunnen je een handje helpen.

HISTORISCH VREDESAKKHISTORISCH VREDESAKKHISTORISCH VREDESAKKHISTORISCH VREDESAKKOORD VOOR CONGO ONDEOORD VOOR CONGO ONDEOORD VOOR CONGO ONDEOORD VOOR CONGO ONDERTEKEND RTEKEND RTEKEND RTEKEND Elf Centraal- en Zuid-Afrikaanse landen hebben een kaderakkoord voor vrede, veiligheid en samenwerking in de Democratische Republiek Congo en de regio ondertekend. Op de feestelijke plechtigheid in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba waren onder anderen de presidenten van Tanzania, Rwanda, Zuid-Afrika en Congo aanwezig. VN-secretaris-generaal Ban Ki Moon, die het proces voor het verdrag op gang had gebracht, sprak van een "nieuw tijdperk" voor het door crises geteisterde land en de hele regio. In het kaderakkoord verklaren de betrokken landen dat ze zich voortaan niet meer met conflicten in de buurlanden zullen bemoeien en geen rebellengroepen meer zullen steunen. Bovendien engageren ze zich om de vrede en economische ontwikkeling in Congo en de hele regio vooruit te helpen.

Bron: Artikel ‘Historisch vredesakkoord voor Congo ondertekend’, www.knack.be, 24 februari 2013

Congolese overheid - Lokale bevolking - Regio van de Grote Meren -

Lokale verenigingen - Internationale gemeenschap


10

NIEUW NIEUW NIEUW NIEUW VREDESAKKOORDVREDESAKKOORDVREDESAKKOORDVREDESAKKOORD ZAL OOSTZAL OOSTZAL OOSTZAL OOST----CONGOCONGOCONGOCONGO MAKEN OF KRAKEN, WAAMAKEN OF KRAKEN, WAAMAKEN OF KRAKEN, WAAMAKEN OF KRAKEN, WAARSCHUWT OXFAMRSCHUWT OXFAMRSCHUWT OXFAMRSCHUWT OXFAM Oxfam meent dat het maatschappelijk middenveld (zoals jeugd-, vrouwen-, arbeidersgroepen, …) een

sleutelrol moet spelen bij de uitwerking van de details al naargelang het proces vordert, en hun

regeringen ten gepasten tijde verantwoording moet laten afleggen. Tot nog toe werden de burgers

amper in het proces betrokken. Oxfam dringt ook aan op regelmatige rapportering door gezanten van de

Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie aan hun veiligheidsraden om te bekijken of er vooruitgang

geboekt wordt en of beloftes gehouden worden.

Bron: Artikel ‘Nieuw vredesakkoord zal Oost-Congo maken of kraken, waarschuwt Oxfam’, www.oxfamsol.be, 25

februari 2013

ER BEWEEGT IETS IN CONGOER BEWEEGT IETS IN CONGOER BEWEEGT IETS IN CONGOER BEWEEGT IETS IN CONGO Het ‘onverwachte’ militaire succes van het regeringsleger tegen de M23-rebellieheeft alles te maken met nationale en internationale politieke beslissingen en niet met een wijziging van de militaire situatie op het terrein. Enerzijds beslisten de internationale bondgenoten van de Rwandese president Kagame dat hij nu eindelijk moest stoppen met zijn inmenging in Congo. Het schrappen tot twee maal toe van een klein deel van de Amerikaanse militaire steun aan het Rwandese regime, vanwege zijn steun aan M23, was meer dan een tikje: het moest duidelijk maken aan Paul Kagame dat het de Amerikanen deze keer menens was, na … bijna twintig jaar. En dus moest de Rwandese leider Paul Kagame wel inbinden en zijn ambitie om via M23 Oost-Congo feitelijk in te palmen (voorlopig?) laten varen. Anderzijds kreeg de Congolese president de forse raad van zijn bondgenoten om eindelijk orde op zaken te stellen in het Oosten. Ondermeer ook Zuid-Afrika hunkert ernaar om op een min of meer decente manier grondstoffen uit Oost-Congo te kunnen verhandelen, zonder telkens weer de beschuldiging te riskeren dat daar bloed aan kleeft. Ervaren Zuid-Afrikaanse mijnbouwbedrijven zijn al actief in Oost-Congo of staan te trappelen om het te worden. Kabila had dus niet meer te doen dan zijn troepen aan het oostelijke front correct te betalen en te bevoorraden, wat hij overigens al jarenlang had kunnen doen, zodat zij gewoon hun job konden uitvoeren, met de directe en indirecte steun van de VN-Blauwhelmen ter plaatsen: de rebellen verjagen. En zo geschiedde. Daarbij was het ook van belang dat die MONUSCO, de VN-Blauwhelmen in Congo, een hernieuwd mandaat kregen én extra troepen. En zo krijgen de internationale almachten hun zin: een nieuwe stabiliteit in Oost-Congo waardoor de regio weer controleerbaar wordt.

Bron: Extractie uit Artikel ‘Er beweegt iets in Congo’, deredactie.be, 30 oktober 2013

Stap 3. Concrete acties voor vredeStap 3. Concrete acties voor vredeStap 3. Concrete acties voor vredeStap 3. Concrete acties voor vrede

In het onderstaande kader vind je concrete acties die vrede kunnen brengen in Congo. Noteer in

de rechterkolom bij elk niveau van de piramide welke acties erbij passen.

Rebellen ontwapenen – vrije verkiezingen mogelijk maken – leger hervormen –

mensenrechten respecteren – gezondheidszorg uitbouwen – straffeloosheid aanpakken –

onderwijs uitbouwen – werkgelegenheid scheppen

Is de arrestatie van Ntaganda een oplossing voor het conflict? Waarom wel/niet?


11

Stap Stap Stap Stap 4444. . . . Op weg naar vredeOp weg naar vredeOp weg naar vredeOp weg naar vrede

� Volg zelf de actualiteit in Congo op de volgende nieuwswebsites:

o www.radiookapi.net

o www.congoforum.be

� Word facebookvriend met de organisatie ‘Rudi International’ en leer

het dagelijks leven kennen in Congo:

https://www.facebook.com/#!/rudiinternational?fref=ts

Meer informatie over de organisatie ‘Rudi International’ vind je op

Youtube. Zoek naar het filmpje ‘Know more about Rudi International’.

IJsbreker 1 – Congo ontrafeld Stap1. C - studioglobo.be · IJsbreker 1 – Congo ontrafeld Stap1....

Documents

Transcript of IJsbreker 1 – Congo ontrafeld Stap1. C - studioglobo.be · IJsbreker 1 – Congo ontrafeld Stap1....