congo

hollandfestival

congoFaustin Linyekula

coproductie

met dank aan

hoofdbegunstigerproductiepartner

Info & context

Credits

Profiel Faustin Linyekula

Toelichting

Terug naar Congo

inhoud

Over de artiesten

Vrienden

Holland Festival 2019

Word vriend

Colofon

info context

datum & aanvangvr 14 juni 2019, 21:00za 15 juni 2019, 21:00

locatieFrascati 1

duur2 uur 10 minuten geen pauze

taalFransmet Engelse en Nederlandse boventiteling

inleidingdoor Sophie van Leeuwen20:15

meet the artistmet Faustin Linyekulamoderator Sophie van Leeuwenza 15 juni - na afloop van de voorstelling

The Welcome Table – Collectif Faire-Part vr 14 juni, 14:30Het Ketelhuis

The Welcome Table – Postcolonial Body vr 14 juni, 17:00Frascati

credits

artistieke leiding Faustin Linyekula

tekst Eric Vuillard

met Daddy Moanda KamonoFaustin LinyekulaPasco Losanganya

muziek Franck Moka, Faustin Linyekula

licht Koceila Aduabed

productie Studios Kabako, Virginie Dupray

coproductie Théâtre de la Ville / Festival d’Automnele Manège, scène nationale-ReimsHAU Hebbel am UferRuhrtriennaleThéâtre Vidy-LausanneHolland Festival

met steun van Centre National de la Danse – Pantin, Centre Dramatique National de Normandie-Rouen

wereldpremière 24 mei 2019Brussel

websiteStudios Kabako

Profiel faustin linyekula

door Vincent Kouters

Faustin Linyekula (1974) noemt zichzelf een storyteller. Dat lijkt tegenstrijdig voor een man die sinds het begin van deze eeuw hoofdzakelijk als danser en choreograaf is aangekondigd op een indrukwekkende rij festivals en podia in steden als Avignon, Brussel, Johannesburg, Lissabon en New York. Dat zit zo: eigen-lijk wilde Linyekula dichter worden. Maar toen de toenmalige Republiek Zaïre, Linyekula’s geboortegrond, eind vorige eeuw op catastrofale wijze uit elkaar viel, maakte dat een voortijdig einde aan zijn jeugdige ambities. Hoe kon iemand ook maar denken aan het schrijven van zoiets vluchtigs als poëzie, als het hele land om hem heen in puin lag? Dus ging hij acteren en dansen.Waarom theater en dans? Omdat hij landloos was en alleen de fysieke aanwezigheid van het menselijk lichaam hem nog ver-bond met de mensen om hem heen, zijn familie, zijn voorouders. In 2005 legde hij het in Ballet-Dance Magazine als volgt uit: ‘Ik werk met choreografische beweging, energie, ritme, het lichaam en fysieke aanwezigheid – met de uitdaging om staande te blij-

ven, rechtop, ondanks de verpletterende omgeving. Ik toon een individu in een context waar geen ruimte is voor individuen. Mijn enige echte land is mijn lichaam.’

Met zijn dansvoorstellingen veroverde Linyekula de wereld. Hij ontvluchtte zijn land, waar Mobutu alle universiteiten had gesloten, en ging naar Kenia. Hij werkte steeds meer in Europa, Frankrijk vooral, en keerde begin deze eeuw weer terug naar de Democratische Republiek Congo, zoals het land inmiddels heet. Eerst in Kinshasa en later in Kisangani bouwde hij Studios Kabako op, een kunstencentrum met oefenruimtes en een opnamestu-dio. In 2007 ontving Linyekula de Grote Prins Claus Prijs. Uit het juryrapport: ‘Hij weet op innovatieve wijze cultuur te stimuleren in weerwil van instabiliteit en onrust en is toegewijd aan de ontwik-keling van zijn land.’ In 2012 stond hij op het Holland Festival met La création du monde (1923-2012). In 2017 schreef The New York Times: ‘Linyekula laat je niet los … een pijnlijke, brutale, energieke aanwezigheid’. Dit jaar is Linyekula een van de twee associate artists van het Holland Festival. Al het werk dat Linyekula maakt, heeft zijn oorsprong in Congo. De reden daarvoor: ‘Het verhaal dat ik wil vertellen kan niet vanuit ballingschap verteld worden, want het is het verhaal van mijn land.’ Concreet voorbeeld: Congo (2019), te zien in theater Frascati. In deze voorstelling probeert hij op drie verschillende manieren een dialoog aan te gaan met zijn land. De basis daarvoor vond hij in het boek Congo van de Franse schrijver Éric Vuillard. Er wordt in Linyekula’s Congo gedanst, gesproken en gezongen. Wat dat betreft is de voorstelling vintage Linyekula: zijn werk is altijd multidisciplinair vanwege de vele sa-menwerkingen die hij aangaat. Zo maakt hij in zijn dansvoorstel-lingen ook vaak gebruik van tekst, uitgesproken of geprojecteerd. De dichter in Linyekula is nooit echt gestorven.

Ook in Sur les traces de Dinozord mengt hij muziek (zoals Mozarts Requiem), tekst en dans. De titel verwijst naar de naam van hiphopdanser Dinozord. Het werk is een reis door Linyekula’s verleden, zijn jeugd in Kisangani. Hij voert oude vrienden op en keert alle stukken puin van Congo om in een poging een beter verhaal van hun leven te construeren. Een van hen is vriend Richard Kabako, die in 1994 bij de grens met Oeganda overleed aan de builenpest en is begraven in een naamloos graf nabij de grens van Oeganda. Linyekula ziet het verhaal van Kabako als symptomatisch voor zijn land, waar voor zovelen dagelijks de hoop op een betere toekomst vervliegt. Het is ook een verhaal over migratie, dat zich zodoende uitstrekt tot ver buiten Congo en nog steeds actueel is. Linyekula gaf zijn kunstencentrum niet voor

niets de naam van zijn jeugdvriend. Een belangrijker verhaal kon de storyteller uit Kisangani niet vertellen.

Studios Kabako is in wezen een groot woonhuis. Het is niet gek dat hier uitsluitend multidisciplinaire voorstellingen vandaan komen: niemand is er ooit alleen. Mensen en kunstenaars uit de buurt kunnen naar believen in- en uitlopen. Er woont zelfs een familie op het erf. In de tuin ligt een stuk grond waarover een blauw zeil wordt gespannen bij wijze van dansvloer. Een groot deel van de ruimte binnen is ingericht als opnamestudio. Muziek, en dan met name het technische deel ervan (de productie en het afmixen), is een andere grote liefde van Linyekula. In 2017 werkten hij en de Zuid-Afrikaanse actrice en zangeres Hlengiwe Lushaba in Studios Kabako aan een album. Daaruit kwam de muziektheaterproduc-tie Not Another Diva ... voort, waarin hij met Lushaba op zoek gaat naar het andere, allesbehalve glamoureuze verhaal van de diva.

‘Ik heb Studios Kabako altijd gezien als een soort acupunctuur-punt,’ zegt Linyekula, ‘in de wetenschap dat we ons probleemloos kunnen verbinden met andere van zulke punten elders in de stad, het land of in de wereld. Ik noem mezelf soms gekscherend een acupuncturist.’ Dat is misschien wel Linyekula’s belangrijkste mo-tivatie: de hoop dat kunst met kleine ingrepen op de juiste plek toch grote implicaties kan hebben. Het is ook zijn voornaamste reden om naar Amsterdam te komen en bijvoorbeeld in de Bijlmer de theatrale optocht Parlement Debout te organiseren. En in theater Frascati tijdens het festival werk te laten zien van jonge, Congolese makers. Het liefst ziet hij dit theater veranderen in een Nederlandse versie van zijn Studios Kabako, waar de mensen in- en uitlopen, blijven eten, een praatje maken en als het even kan een voorstelling of feestje meepikken.

toelichtingTijdens de Koloniale Conferentie van Berlijn (1884-1885) werd het Congobekken door de Europese grootmachten aan de tekentafel toebedeeld aan koning Leopold II van België. Sindsdien heeft het land vele namen gekend – Congo-Vrijstaat, Belgisch Congo, Zaïre, Congo-Kinshasa, de Democratische Republiek Congo – en minstens zoveel veroveraars, onafhankelijkheidsstrijders, ontdek-kingsreizigers en dictators.

‘Congo, dat bestaat niet. Het is slechts een rivier en het grote bos’, laat de Franse schrijver Éric Vuillard een van zijn personages zeggen in zijn documentaireroman Congo. Hierin beschrijft hij de opdeling van Afrika door de westerse kolonisten tijdens die confe-rentie. Opmerkelijk aan het verhaal is dat het wordt verteld door enkele beruchte kolonisten, onder wie ontdekkingsreizigers Henry Morton Stanley, Charles Lemaire en Léon Fievez. Faustin Linyekula gebruikt dit boek als inspiratiebron voor een ode aan zijn thuis-land, een voorstelling waarmee hij zijn levenslange onderzoek naar Congo voortzet. In dans, tekst en geluid geeft hij samen met Pasco Losanganya en Daddy Moanda Kamono zijn land een stem en een gezicht.

terug naar congo Journalist Sophie van Leeuwen (BNR) vertelt over haar reizen naar Congo, de achtertuin van de Belgische koning Leopold en zijn verzwegen genocide. ‘Hier is het elke nacht feest.’ ‘Assassin’. Toen ik ruim tien jaar geleden als correspondent in Brussel belandde, stuitte ik op deze bloedrode letters, gekalkt op het standbeeld van koning Leopold II. Elke dag weer las ik dat woord, moordenaar. Niemand poetste het weg. Daarboven keek de bebaarde man, hoog op zijn paard, uit over zijn stad. Achter hem zijn statig, koninklijk paleis, aan zijn linkerhand de Europese wijk met kille kantoren en dure ambtenaren. Aan zijn rechterhand de wijk Matongé, het hart van de Congolese diaspora. Zo begon mijn reis naar Congo. Monsterlijke exploitatieMet mijn schamele journalisteninkomen at ik regelmatig kip met rijst en pindasaus voor maar een paar euro, in de Rue Longue Vie. Ik dronk er Primus bier en luisterde naar zingende Congolese gita-ren. Hier leerde ik de gruwelijke geschiedenis van België kennen. De koloniale droom van Leopold, bevochten door ontdekkings-reizigers in de Afrikaanse jungle, over de rivier de Congo. Zijn ver-zonnen land, geboren in contracten van Europese topdiplomaten op de conferentie in Berlijn (1885).   Platgebrande dorpen, afgehakte handen en vele miljoenen doden. Het humanitaire project dat Leopold beloofde, in zijn persoonlijke achtertuin Congo-Vrijstaat, bleek een rooftocht, een monsterlijke exploitatie van mensen, rubber en ivoor. Wie niet genoeg ‘caoutchouc’ leverde, werd vermoord. Als bewijs van executie, en als verantwoording voor de gebruikte munitie, werden manden vol afgehakte handen verzameld op de rubberplantages.  Congo werd verkracht en de Belgen werden rijk. Diep in de jungle veranderden Leopolds avonturiers in massamoordenaars, vertel-de de Fransman Éric Vuillard in zijn ontluisterende Congo (2012)/ En natuurlijk is er Congo, een geschiedenis (2010) van David Van Reybrouck en Joseph Conrad’s Heart of Darkness (1899). De Congolese genocide werd nooit erkend. En zo werkte de ge-welddadige geboorte van Congo door, later in het Zaïre van pre-sident Mobutu, in de Democratische Republiek Congo van vader Laurent en zoon Joseph Kabila en ook nu nog. Ik wilde het zien en pakte mijn koffers, op weg naar de hete hoofdstad Kinshasa

in het westen (2012), naar de heuvelachtige, groene binnenlan-den van Kivu in Oost-Congo (2015) en de koperkleurige mijnstad Lubumbashi in het zuiden (2016). Meest begeerde vrouwCongo is de mooiste, de rijkste, de meest begeerde vrouw. Zo schilderde de oude kunstenaar Aundu Kiala zijn land. Ik ontmoet-te hem in zijn openlucht atelier bij de vervallen dierentuin van Kinshasa, een erfenis uit de Belgische koloniale tijd zoals zoveel Congolese architectuur. Geen toerist te bekennen, toch moest ik mij een weg banen langs straatverkopers op weg naar krokodillen en slangen.  Zij was in tranen, de begeerde vrouw, gekleed in de lichtblauwe vlag van Congo met de gele sterren. Een breed lachende blan-ke man stond achter haar met een bord. ‘Te koop: wapens en munitie. Gezocht: bloedmineralen.’ Uit haar opengescheurde buik kropen, als maden, mannen met zakken coltan, de kostba-re grondstof van het digitale tijdperk. Ze waren op weg naar de multinationals, naar de buurlanden Rwanda en Oeganda aan de horizon. Aan de hemel stond het oog van de Verenigde Naties, hun allergrootste vredesmacht is in Congo. Het oog keek toe.  Verder reizend naar het bergachtige hart van Oost-Congo zag ik dit met eigen ogen gebeuren. In de modderige mijndorpen boden mannen coltan en cassiteriet aan en vrouwen hun borsten voor wat francs. Ik ontmoette er kleine moordenaars, kindsoldaten uit

de bloedige strijd om coltan- en goudmijnen die nog altijd woedt tussen de legers van machtige zakenmannen en politici.   Zo was daar ook Espoir, een kolonel van achttien jaar oud met littekens in zijn gezicht. Vier jaar lang vocht hij in de bergen van Kivu aan de zijde van de rebellengroep Raïa Mutomboki. Ze verjaagden de Rwandese strijders uit de mijnen. Hij vertelde hoe zijn oudere broer op gruwelijke wijze werd vermoord door de Rwandese militie FDLR. ‘Ze doorzeefden zijn lichaam met kogels en trokken zijn hart eruit. Het was verschrikkelijk.’  Espoir wilde zijn broer wreken. En hij wilde geld verdienen. Dus toen de Rwandezen verslagen waren, ging de oorlog door. Nu tegen het Congolese leger. ‘Ik was een van de beste vechters’, grijnsde Espoir. ‘Omdat ik zo goed kon schieten, benoemde de generaal mij tot kolonel. Veertig militairen had ik onder me, de meesten waren ouder dan ik.’  Het Congolese leger zwaaide de scepter in het mijndorp, de rebellen verscholen zich erbuiten. Op onverharde wegen crossten soldaten, berucht om hun smokkelpraktijken, corruptie en geweld, rond op hun motoren. Veel mannen waren in een eerder leven re-bel, net als de kleine kolonel. ‘Voor vijfhonderd franc per dag laten ze onze mijn met rust’, fluisterde een mijnwerker me toe. Ruim hon-derd kilometer verderop lag de grens met Rwanda, waar in dikke pakken dollarbiljetten wordt betaald voor de schatten uit Congo.  Elke nacht feestDe grensstad Bukavu, vol Belgische art deco in vaak deplorabe-le toestand en nieuwe villa’s in aanbouw, lag als een parel aan het Kivumeer. Hier was het elke nacht feest. De dollars vloeiden rijkelijk in bomvolle discotheken, waar jongens en meisjes lachend los gingen op de opzwepende Congolese hits. De talrijke blanken, werkzaam in de NGO industrie, verstopten zich ‘s nachts achter de muren van hun dure huizen. Zij hadden een strenge avondklok, een ‘no go’ advies van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ik danste mee op ‘Ekoti té’ van Koffi Olomidé en dronk een fles bier.  En terwijl ik schaterlachte in deze ‘rode zone’ dacht ik aan de oude Belgische koning, hier zo diep gehaat. Leopold zag zijn verzonnen paradijs nooit met eigen ogen. Van hem leerden de Congolezen dat zij van hun overheid niets hoefden te verwachten. Dat ze vogelvrij zijn in misschien wel het rijkste land ter wereld. Hier geldt slechts de Congolese wijsheid: ‘Il faut se débrouiller’, vrij vertaald naar het Nederlands: ‘Zoek het zelf maar uit’.

Faustin Linyekula (1974) is een Congolese danser, choreograaf, theatermaker en storyteller. In zijn voorstellingen verwerkt hij de erfenis van decennia van oorlog, terreur, angst en het ineenstorten van de economie in Afrika. In 1993, na een studie literatuur en drama, verlaat Linyekula Congo, dan nog Zaïre geheten, en vestigt zich in Nairobi. Daar is hij in 1997 mede-oprichter van het eerste Keniaanse ge-zelschap voor eigentijdse dans: Gàara. In 2001 reist hij terug naar Zaïre, dat inmid-dels de Democratische Republiek Congo heet. Ondanks de bloedige conflicten waarin het land verwikkeld is, besluit hij te blijven en zet in Kinshasa Studios Kabako op, een plek voor creatie en research in de podiumkunst.Met vier dansers die hij zelf heeft opgeleid maakt hij Spectacularly Empty, een verslag van zijn terugkeer naar zijn geboorte-land. Hiermee begint Linyekula een reeks van werken waarin hij reflecteert op de geschiedenis en het collectieve geheugen van zijn land en zijn volk, op de corrupte

leiders, de censuur en het gebrek aan toekomstvisie. Met twee van deze stuk-ken, Le Festival des Mensonges (2005) en The Dialogues Series III: Dinozord (2006) wordt hij als eerste kunstenaar ooit uit Sub-Sahara Afrika uitgenodigd voor het Festival d’Avignon. In 2012 maakt hij het vervolg daarop, Sur les traces de Dinozord, dat met een nieuwe cast van jonge talenten dit jaar op het Holland Festival te zien is.In 2006 verhuist Studios Kabako naar Kisangani in het noordoosten van het land en breidt het werkterrein uit naar nieuwe artistieke vormen waaronder muziek en film. In totaal heeft hij 18 stukken gemaakt binnen Studios Kabako die wereldwijd op tournee gingen, waaronder more, more, more … future, (2009) een punk-ndombolo opera. Hij werkte samen met o.a. Raimund Hoghe (Sans-titre, 2009) en het Nationale Ballet van Portugal (2016) en creëerde een serie locatievoorstellingen in musea, waar-onder in het Museum of Modern Art (New York, 2012), het MUCEM (Marseille, 2016), het Metropolitan Museum (New York, 2017) en in 2018 het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren, België. Tevens is Linyekula een liefhebber van geluid en muziekproductie en mixt en produceert hij albums en concerten.

In 2007 ontving Linyekula de Grote Prins Claus Prijs. In 2012 stond hij op het Holland Festival met La création du monde (1923-2012), een productie van het Ballet de Lorraine uit Nancy. In 2014 ontving Linyekula met Studios Kabako de eerste prijs van de CurryStone Foundation voor het werk in Kisangani. Faustin Linyekula geeft regelmatig lessen en workshops in

over de artiest

Afrika, de Verenigde Staten en Europa. In 2016 was hij een jaar lang associate artist in Lissabon, in het kader van Artista na Cidade Biennale. Sinds september 2018 is hij drie jaar lang assocate artist bij Le Manège in Reims, Frankrijk. In 2018 ontving hij de eerste Soros Arts Fellowship.

vriendenIeder jaar haalt het Holland Festival het beste wat er aan podium-kunsten in de wereld te zien is naar Amsterdam. Het festival vindt plaats op culturele podia en onverwachte locaties door de hele stad. Bezoekers ontmoeten elkaar daar in een gastvrije en fees-telijke sfeer en hebben altijd iets om over te praten: het spraak-makende werk van de kunstenaars en de onweerstaanbare magie van theater en muziek.

Het Holland Festival kan niet gemaakt worden zonder de steun van particuliere donateurs. Vrienden vormen het hart van het festival en hun genereuze steun helpt om elk jaar een toonaan-gevend programma te maken. Het verheugt ons dat we deze voorstelling mede dankzij de Vrienden van het Holland Festival kunnen presenteren.

Annet Lekkerkerker,directeur Holland Festival

holland festival 2019directeurAnnet Lekkerkerker

raad van toezichtMartijn Sanders, voorzitter Gert-Jan van den Bergh Mavis CarrilhoAstrid HelstoneJet de RanitzTom de Swaan

Het programma van het Holland Festival kan alleen tot stand komen door subsidies, bijdragen van sponsors en fondsen en door de gewaardeerde steun van u, ons publiek.

24

subsidiënten

productiepartner

fondsen, sponsors en instellingen

hoofdbegunstiger

25

mediapartners

HF Business

partners

festivallocaties

board of governorsDe genereuze, meerjarige verbintenis van de Governors is van groot belang voor de internationale programmering van het Holland Festival en met name voor het aangaan van internatio-nale coproducties.Ronald Bax en Frank Lunenburg, G.J. van den Bergh en C. van den Bergh-Raat, Leni Boeren, Jéhan van Dijk, Bernard en Ineke Dijkhuizen, Jeroen Fleming, A. Fock, H.J. ten Have en G.C. de Rooij, J. Kat en B. Johnson, Ton en Maya Meijer-Bergmans, Françoise van Rappard-Wanninkhof, M. Sanders, Tom de Swaan, Elise Wessels-van Houdt

Governors die anoniem wensen te blijven.

hartsvriendenR.F. van den Bergh, Kommer en Josien Damen, Sabine van Delft-Vroom, J. Fleury, V. Halberstadt, Astrid Helstone en Diederik Burgersdijk, Nienke van den Hoek en Alexander Ribbink, Isaäc en Francien Kalisvaart, Giovanna Kampouri Monnas, Luuk H. Karsten, Kristine Kohlstrand, Joost en Marcelle Kuiper, Cees Lafeber, Emma Moloney, Sijbolt Noorda en Mieke van der Weij, Ben Noteboom, Robert Jan en Mélanie van Ogtrop-Quintus, Jeroen Ouwehand, Marsha Plotnitsky, Anthony en Melanie Ruys, Rob van Schaik en Wijnanda Rutten, Ingeborg Snelleman en Arie Vreugdenhil, Coen Teulings en Salomé Bentinck, Patty Voorsmit, Hans Wolfert en Marijke Brinkman

Hartsvrienden die anoniem wensen te blijven.

beschermersM. Appeldoorn, Lodewijk Baljon en Ineke Hellingman, Maarten Biermans en Helena Verhagen, S. Brada, Frans en Dorry Cladder-van Haersolte, J. Docter en E. van Luijk, Huub A. Doek,L. Dommering-van Rongen, E. Granpré Moliere, M. Grotenhuis,S. Haringa, B. Heijse en A.M. Heijse-Verbeek, J. Houwert, W. enJ. Jansen-Straver, R. Katwijk, R. Kupers en H. van Eeghen, Monique Laenen en Titus Darley, A. van der Linden-Taverne, F. Mulder,Adriaan en Glenda Nühn-Morris, G. van Oenen, Marinus Pannevis en Caroline Polak, H. Pinkster, Pim en Antoinette Polak,H. Sauerwein, Lisette Schuitemaker en Jos van Merendonk, C.W.M. Schunck, A.N. Stoop en S. Hazelhoff, Wolbert en Barbara Vroom, P. Wakkie, Martine Willekens, O.L.O. en Tineke de Witt Wijnen-Jansen Schoonhoven

Beschermers die anoniem wensen te blijven.

begunstigersB. Amesz, A. van de Beek en S. van Basten Batenburg, Ellen Birnie, Co Bleeker*, Jasper Bode, K. Bodon, Jan Bouws, E. Bracht, W.L.J. Bröcker, F. van den Broek, G. Bromberger, D. de Bruijn, G. van Capelleveen, P.M. Op de Coul, M. Daamen, J. Dekker, M. Doorman, Sylvia Dornseiffer, Chr. van Eeghen*, Ch. Engeler*, E.L. Eshuis*, Sandra Geisler, Susan Gloudemans, E. de Graaff Van Meeteren,F. Grimmelikhuizen D. Grobbe, Annelies Heidstra en Renze Hasper, J. Hennephof, G. van Heteren, L. van Heteren, S. Hodes, J. Hopman*, J. Houtman, E. Hummelen, Wendy van Ierschot, Yolanda Jansen, P. Jochems, Jan de Kater, Ytha Kempkes,J. Keukens, E. Kocken, Bas Köhler, A. Ladan, M. Le Poole,M. Leenaers, K. Leering, M. Levenbach, T. Liefaard, A. Ligeon,T. Lodder, R. Mackenzie, D. van der Meer, E. van der Meer-Blok,A. de Meijere, E. Merkx, Jaap Mulders, H. Nagtegaal, La Nube, Kay Bing Oen*, E. Overkamp en A. Verhoog, P. Price, F. Racké,H. Ramaker, J. Rammeloo, Wessel Reinink, M. Roozen,A. Schneider, H. Schnitzler, G. Scholten, Joanne Schouten,R.W. Siemers en I. Janssen, P. Smit, G. Smits, A. Sonnen,W. Sorgdrager en F. Lekkerkerker, K. Spanjer, Reinout Steenhuizen, Farid Tabarki, P.-M. H.-L. Tegelaar, C. Teulings, H. Tjeenk Willink,A. Tjoa, M. Tjoe-Nij, Y. Tomberg, Kurt Tschenett en Sasha Brunsmann, H. van der Veen, M.T.F. Vencken, A. van Vliet,R. Vogelenzang, M.M. de Vos van Steenwijk, A. Wertheim,M. Witter, M. van Wulfften Palthe, M. Yazdanbakhsh, P. van der Zant, M.J. Zomer, P. van Zwieten en N. Aarnink

Begunstigers die anoniem wensen te blijven.

* extra bijdrage

jonge begunstigersHelene Bakker, Aram Balian, Ilonka van den Bercken, Femke Blokhuis, Quirijn Bongaerts, Jonne ter Braak, Dirk Dekker, Matthijs Geneste, Hagar Heijmans, Ric van Holthe tot Echten, Brendon Humble, Jort van Jaarsveld, Aron Kovacs, Judith Lekkerkerker, Gustavo López, Pieter van der Meché, Frans Muller, Boris van Overbeeke, Jill Pisters, Menzo Reinders, Peter Ruys, Guus Schaepman, Eerke Steller, David van Traa, Rosanne Thesing en Melle Kromhout, Frank Uffen, Frank Verschoor, Tristen Vreugdenhil, Lonneke van der Waa

Jonge Begunstigers die anoniem wensen te blijven.

liefhebbersAlle 629 Liefhebbers.

Word vriendHet Holland Festival heeft uw steun nodig. Als Vriend draagt u bij aan het succes en de bloei van het festival.

Liefhebber - vanaf € 55 per jaarU heeft voorrang bij de kaartverkoop en u krijgt korting op tickets.

Begunstiger - vanaf € 250 per jaar (of € 21 per maand)Uw bijdrage komt rechtstreeks ten goede aan de internationale programmering van het Holland Festival. Als Begunstiger heeft u recht op vrijkaarten en andere aantrekkelijke privileges.

Jonge Begunstiger (<42) - vanaf € 250 per jaar (of € 21 per maand)Ontvang dezelfde privileges als Begunstigers én neem deel aan een speciaal programma met activiteiten die je dichter bij de makers van het festival brengen en waar je andere Jonge Begunstigers ontmoet.

Beschermer - vanaf € 1.500 per jaar (of € 125 per maand)Als dank voor uw aanzienlijke bijdrage aan de internationale pro-grammering van het Holland Festival ontvangt u een uitnodiging voor de openingsvoorstelling en voor exclusieve bijeenkomsten, naast vrijkaarten en andere privileges.

Hartsvriend - vanaf € 5.000 per jaar Als Hartsvriend van het Holland Festival nodigen we u uit om dichter bij de makers te komen. Met gelijkgestemden en gasten van het festival verwelkomen we u graag op speciale gelegen-heden en geven u een blik achter de schermen

GeefwetSinds 2012 is de Nieuwe Geefwet van kracht. Onder de Geefwet kunt u het totaal van uw giften aan culturele instellingen voor 125% aftrekken van de inkomstenbelasting. Voor dit voordeel geldt een maximum geefbedrag van € 5.000 totaal per jaar. Schenkt u meer dan € 5.000, dan kunt u het resterende bedrag met het reguliere percentage (100%) aftrekken van de inkomstenbelasting. De voordelen van de Geefwet gelden voor alle belastingplichti-gen (particulieren en bedrijven) en zijn van toepassing op zowel eenmalige als periodieke schenkingen.

Voordeel van een periodieke schenking Een eenmalige gift is beperkt aftrekbaar voor de belasting. Het totaal van de giften op jaarbasis dient hoger te zijn dan 1% (drem-pel) en kan tot maximaal 10% (plafond) van het inkomen worden afgetrokken. Een periodieke schenking is volledig aftrekbaar van de inkomstenbelasting en kent geen drempels en maxima. Een periodieke gift bestaat uit een vast bedrag per jaar voor de loop van minimaal vijf jaar, vastgelegd in een overeenkomst.

Wilt u ook Vriend van het Holland Festival worden? Ga voor meer informatie en een aanmeldformulier naar hollandfestival.nl (Steun HF) of neem vrijblijvend contact op met Liza Meulenbroek 020 – 788 21 20.

Nalaten aan het Holland FestivalHet Holland Festival gelooft dat kunst bijdraagt aan een betere wereld. Kunst verruimt de blik van de toeschouwer. Daarvoor vraagt het wel iets: stil zitten, telefoon uitzetten en overgave aan het kunstwerk. Die investering levert een ander perspectief op – een blik op andere mensen, andere levens, andere keuzes – en zorgt ervoor dat toeschouwers verrast worden, geschokt of ontroerd. Met als gewenst gevolg dat ze nieuwsgieriger worden, openstaan voor verrassingen en minder geneigd zijn iets vreemds af te wijzen.

Het festival neemt al ruim 71 jaar het voortouw bij introducties van nieuwe namen bij een relatief groot publiek. Met zijn programma-budget beschikt het over artistiek durfkapitaal en de investering daarvan levert onvergetelijke eyeopeners en enerverende erva-ringen op. Ook dat kenmerkt een vitaal en avontuurlijk festival.

Nalatenschappen in de vorm van een legaat of erfstellingU kunt het Holland Festival opnemen in uw testament. Via een erf-stelling of legaat kunt u na uw overlijden een belangrijke bijdrage leveren om het Holland Festival ook in de toekomst mogelijk te maken. Nalatenschappen in de vorm van een legaat of erfstelling zijn eenvoudig te regelen via de notaris. Wij denken graag met u mee over de mogelijkheden. Voor meer informatie kunt u terecht bij Liza Meulenbroek via020 – 788 21 20 of liza.meulenbroek@hollandfestival.nl.

Holland FestivalPiet Heinkade 51019 BR Amsterdamtel. +31 (0)20 – 788 21 00info@hollandfestival.nlwww.hollandfestival.nl

tekstSophie van Leeuwen, Vincent Kouters

eindredactie tekstKaren Welling ontwerp thonik

opmaak Mark Drillich, Erna Theys

foto’sscènefotografie © Agathe Poupeneyfoto’s Congo © Baerbel Muellerportret Faustin Linyekula © Bea Borgers

© Holland Festival, 2019 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Holland Festival.

colofon