II

II3k4'A'.//1'IIAANC',F7 ., AliII I T

2 isoler zud-afi alIIn dit nummer treft u een foldertje aan, uitgebracht in verband met onzewervingskmspagne rond het Zuidelijk Afrika Nieuws, waarin wijbelangstellenden een proefabomnment van een half jaar aanbieden. Kosteloos,uiteraard. Deze kampagne wordt gevoerd in verband met het verschijnen (indecember dit jaar) van bet honderdste nummer. Help mee proefabonnees tewerven (gebruik her foldertje).BESTEJohn Vorster, die tijdens de tweede wereldoorlog gevangen heeft gezetenvanwege zijn nazi-sympathie~n en die op 6 april dit jaar de jonge vrijheidsstrijderSolomon Mahlangu liet vermoorden, is op 4 juni afgetreden als president van hetapartheidsregiem. Daarvoor was hij 13 jaar lang premier geweest, en hij kanterugzien op een periode van terreur tegen de Zuidafrikaanse bevolking gn tegendie in de buurlanden. Premier van een regiem dat in 1976 een schaamtelozeagressie-oorlog tegen de jonge Volksrepubliek Angola voerde en in de zomer vandatzelfde jaar vele honderden ongewapende burgers vermoordde in Soweto enandere zwarte woongebieden. Dat ' t rapport van de Erasmus Kommissi (belastmet het onderzoek naar net omvangrijke informatieschandaal dat eerder al eenvan Zuid-Afrika's ministers de kop kostte) onomstotelijk heeft vastgesteld datVorster als premier zelf in de omkopingsaffaire betrokken is geweest, komt beslistniet als een verrassing. Ben regiem dat zo'n racistische terreurpolitiek wil kunnenvoeren heeft naast een krankzinnig grot legerapparaat dit soortintriges nodig. Want hoe verkoop je anders je apartheidspolitiek aan de wereld?De vraag rijst nu of de afgang van Vorster gevolgen zal hebben voor de politiekesituatie in Zuid-Afrika.

Na bet bekendworden van bet aftreden van Vorster belden wij her Londensekantoor van bet ANC en vroegen hen naar die eventuele gevolgen. Francis Melivan her Information Department: 'Het terugtreden van Vorster is voor ons geenverrassing. Het Zuidafrikaanse regiem heeft met verscheidene tegenstellingen tekampen die het gevoig zijn van de revolutionaire strijd van het Zuidafrikaanseyolk. Een voorbeeld hiervan is de zogenaamde "Muldergateaffaire". We denkenniet dat dit van grote invloed sal zijn op de ontwikkelingen in Zuid-Afrika, maarmisschien zullen er binnen de blanke gemeenschap mensen zijn die nu gaanbeseffen dat wat het ANC al jaren zegt - dat het apartheideregiem bankroet is -juist is. Wij zullen van deze situatie gebruik moeten maken om onze strijd verderop te voeren, zowe door politieke mobilisatie ale middels de gewapendekonfrontatie.Want de blanke machthebbers kunnen de apartheid niet self opheffen, daar zal deswarte bevolking voor moeten vechten.'Ben strijd die wij hier in Nederland kunnen ondersteunen door het organiserenvan akties voor de isolering van bet apartheidsregiem.IZUIDELIJKAFRIKANIEUWSverschijnt 6 keer per jaar jaarabonnesmnt: f 10,juni 1979Fulco van Aurich Pim Juffermans Willem Oosterbeek Piet Spiltfoto's: Muri~l Agsteribbe, Rob Duyker, Jan Pieter de Jeu, Jan Stegeman en BertWallenburg verder dank aan: Marina Bojtscheff, Cora Hollema, FennieKlompsma, Jacques Meerman, Mia Pater, Kier Schuringa en Irusia ZimmerANTI-APARTHEIDS BEWEGING NEDERLAND, Lauriergracht 116,Amsterdam postbus 10500, postgiro 580900 tel. 020-237335het hiernaast beschreven rapportover PHILIPSis voor f 6,70 (inklusief porto) te bestellen bij de AABN op bovengenoemd adres.55 blz., vele foto's.

3 is a zu- nEnkele weken geleden aanvaardde de Algemene Vergadering van de VerenigdeNaties een resolutie waarinZuid-Afrika met krachtige ekonomische sankties werd gedreigd als Pretoria nietmeewerktaan de onafhankelijkheid van Namibi via de plannen van de VN. Uiteraard moestook deze resolutie de steun van de Westerse landen, inklusief Nederland,ontberen. Immers, zijISOLEERZUID-AFRIKA!profiteren middels investeringen in en handel met Zuid-Afrika het meest van deapartheid. Toch dringt de eis van een ekonomische en militaire boykot steedsvaker

door, ook in Nederland. De 25.000 handtekeningen onder onze petitie bewijzendat. Wij vindendat de tijd nu gekomen is om in Nederland een intensieve kampagne te starten,met steunvan zoveel mogelijk apartheidstegenstanders, voor de volledige isolering van hetapartheidsregiem.AABNpubliceert rapportPhilipsvult het gatindemilitairemarkt'Goedemiddag, meneer Rutgers, u spreekt met de Anti-Apartheids BewegingNederland. Wij zouden graag so reaktie horen op het rapportwaarin we Philips beschuldigen van militaire leveranties aan Zuid-Afrika enRhodesiB. ' e heer Rutgers, bedrijfsjurist van Philips, wil echter niets zeggen. Hijvindt dat we de Raad van Bestuur maar moeten benaderen. Wel bestrijdt hij datPhilips het wapenembargo tegen ZuidAfrika doorbreekt. Op de vraag of Philipsbereid is haar Zuid-Afrikabeleid te wijzigen stelt hij 'dat Philips zich strikt houdtaan de wetten van het land van de vestiging', en dat men dan ook gewoondoorgaat. En inderdaad: Philips lijkt zich wat de elektronika betreft zo ongeveertot de hofleverancier van de apartheidsregiems in Zuid-Afrika en Rhodesie teontpoppen. Zo onthullen wij in het rapport 'Philips doorbreekt het wapenembargotegen Zuid-Afrika' dat dit Nederlandse koncern mobiele radio's levert aan deZuidafrikaanse politie, en dat men zich deze 'klant' heeft verworven doordat hetAmerikaanse elektronikakoncern Motorola haar leveranties heeft moeten stakenna... de afkondiging van een wapenembargo in de VS. Philips vult dus i" tig hetgat in de militaire ma t op!Een schandalige zaak, waarvoor de Nederlandse regering medeverantwoordelijkis omdat in ons land nog geen enkele wettelijke basis is gelegd ter uitvoering vanbet verplichte wapenembargo van de Veiligheidsraad van de VN (november1977). Het rapport van de AABN onthult vet-Een op de Rhodesische troepen buitgemaakte Philips radio-ontvangerder nog dat Philips elektronische apparatuur levert aan het Rhodesische leger, datde Britse Philipsdochter Pye de ontsteking maakt voor de 'clusterbommen' die deRhodesische luchtmacht op vluchtelingenkampen van het Patriottiseh Front in o.a. Zambia heeft geworpen, en dat Franse Philipsdochters voor elektronika zorgenvoor de kerncentrale die bij Koeberg (Zuid-Afrika) verrijst.Gaf de regering vergunning?Maar het meest schokkende nieuws in ons Philips-rapport is dat Philips in Zuid-Afrika militaire en militair-aanwendbare elektronische apparatuur aanbiedtwaarvae een gedee te bij Nederlandse PhiZipsvestigingen wordt gemaakt. DeNederlandse produkten komen voor op de 'Lijst Strategisehe Goederen', en voorexport daarvan naar Zuid-Afrika is een vergunning vereist. Ds 6f Ihilipeexporteert dit spuZ heimeiijk, 6f de NederZandse regering heeft een

exportvergninj gegeven. In dat geval heeft ze het verplichte wapenembargo tegenZuid-Afrika geschonden!In een verklaring, uitgegeven naar aanleiding van bet rapport eisen wedat er onmiddellijk een eind wordt gemaakt aan deze militaire leveranties vanPhilips, en dat er sankties worden getroffen tegen Nederlandse bedrijven die hetwapenembargo schenden. Ook moet de uitvoer van alle strategisehe goederen,voorkomend op de 'Lijst Strategische Goederen', naar Zuid-Afrika verbodenworden. De Nederlandse regering moet optreden voor uitbreiding van hetwapenembargo tot goederen die militair kunnen worden aangewend. Ookolieprodukten en nukleair materiaal zouden daaronder moeten vallen.Inmiddels zijn in de Tweede Kamer scbriftelijke vragen aan Van der Klaauwgesteld door Ter Beek (PvdA) en Waltmans (PPR). Ze willen onder meer wetenof de regering vcrgunnin en heeft verstrekt voor levering wat goederen van de'Lijst' aan uid-Afrika. Ook het kamerlid Wolff (CtN) wendde zieh in verband metde lliilipskwestie tot de minister. Wij hopen dat de regering de Plilibetrokkenheidtot op de bodem uitzoekt, en er een eind aan maakt. Li, ver vandaag dan morgen.Want roor Philips tellen mensenlevens kennlijk niet; als er war te verdienvn valtgaat men over lijken.

Mankracht Kommissie' om alle arbeidszaken, inklusief bet arbeidsbeleid, tebekijken. Verder wil de Kommissie de afschaffing van gescheiden voorzieningen(WC's, kantines, enz.) voor blank en zwart in de bedrijven.Ook zouden er opleidingsmogelijkheden voor arbeiders van alle rassen moetenkomen. Ook zou men afwillen van de werkreservering, behalve voorzover diegeregeld is in de 'Mines and Works Act' en de 'Building Act'. Ook beveelt herrapport de invoering aan van volledige Vakbondsrechten voor arbeiders van allerassen, inklusief trekarbeiders en arbeiders uit onafhankelijke Afrikaanse staten.Tot slot is de aanbeveling van de vrijheid voor individuen om zich bij eenvakbond naar eigen keuze te voegen en de vrijheid voor vakbonden om zichSorrievve steunen de apartheidIn een nummer van Terra et Aqua, een blad in de baggerwereld, lazen we eelartikel over de konstruktie van de Saldanha Baaihaven in Zuid-Afrika. Bij ditartikel werd een opvallendeinleiding geschreven,, waarin de redaktie zich als bet warelverontschuldigt' voorbet feit dat bet ingenieursbureau Lievense uit Breda in Zuid-Afrika aktief is. Ditkennelijk om andere Afrikaanse landen te vriend te houden. Lees even met onsmee: 'De redaktie is 2ich bewust van de grote groepen mensen in deontwikkeZingsZanden - en niet aZLeen daar die angstig zijn over de huidigepoZitieke situatie in ZuideZijk Afrika. Maar een internationaZe industrie moet nueenmaaZ in eZk poZitiek klimaat en onder aZle ekonorrdsche systemen werkendie de mensheid heeftuitgevonden.' Zo, dat weten we dan weer. Er wordt vanuit het bedrijfsleven duswel gereageerd op de eisen voor een ekonomische boykot die steeds vaker wordengehoord, maar meer om een exkuus te vinden om met de aktiviteiten terondersteuning van het Zuidafrikaanse,apartheidsregiem door te kunnen gaan.

r'!::r::S.:f. multiraciaal te organ r onze mening bet vermelden waard.B#m mets van overHet apartheidsregiem heeft slechtsenkele van de aanbevelingen van de kommissie en dan meestal nog in beperktevorm, overgenomen . De oprich ting van een 'Nationale Mankracht Kommissie'bleef ongewijzigd, net als bet opzetten van nieuwe arbeidsgerechtshoven. Deafschaffing van gescheiden voorzieningen (kleine apartheid) in bedrijven isvoorlopig uitgesteld. Ook de voorgestelde gelijke en openopleidingsmogelijkheden voor zwarte arbeiders komen er niet.De werkreservering, althans de statutaire, wordt afgeschaft. Maar onder druk vande uiterst rechtse, blanke vakbonden is besloten om de vijf nog bqstaandewerkreserveringsbepalingen te handhaven. Deze zijn via een arbeidsovereenkomsttussen de blanke vakbonden en de ondernemers geregeld. Bovendien behoudendeze bonden bet recht om de arbeiders te verplichten zich bij hen aan te sluiten('closed shop'). Tenslotte loopt deze regeling enigszins achter de praktijk aan,want in de meeste sektoren is de werkreservering, als gevolg van het tekort aangeschoolde arbeidskracht, opgeheven. En de bepaling is niet van toepassing voorde mijnen, de landbouw, de bouwnijverheid en de huishoudelijke diensten. Datbetekent dat bijna vijftig procent van de zwarte arbeiders niet van deze regelingkan profiteren.ValiboxidsreebtlenDaarme belanden we bij de belangrijkste aanbeveling van de WiehahnKommissie, namelijk de erkenning van Afrikaanse vakbonden. De Minister vanArbeid van bet apartheidsregiem, Michiel Botha, heeft deze flink teruggeschroefd.Zo kunnen trekarbeiders (dus bijna alle zwarte mijnwerkers), landarbeiders en IAfrikanen in huishoudelijke dienst dit welgevoegelijk vergeten. DatAls we bet vorige maand in ZuidAfrika verschenen eerste rapport van de WiehahnKommissie serieus moe t en nemen, dan wordt er hard ge sleuteld aan dearbeidsverhoudingen in Z id-Afrika. Deze Kommissie werd twe i e jaar geledeningesteld met als taakstelling'. I...het leveren van suggesties voor veranderingen inde arbeidsverhoudingen in antwoord op de stijgende aspiraties van de zwa2tebevoZking en de internationaledruk en om het enorme tekort aan geschooZde arbeid in de Zuidafrikaanseindustrie op te heffen'. Waaruit al blijkt dat de aanbevelingen van i de WiehahnKommissie onder druk van de zich snel, ten nadele van bet apartheidsregiemwijzigende omstandigheden in Zuidelijk Afrika tot stand zijn gekomen. Daar sluitde iverklaring ook dp aan die de ondergrondse vakcentrale SACTU heeftuitgebracht. 'Ekonorn sche stagnatie, naatschappelijke ontwrichting, een1,enemend verzet tegen barri res Op de arbeidsmarkt en de onweerstaanbarevooruitgang van de vy- jheidsstiid', zo stelt SACTU vast, Iwaren de direkteaanZeiding voor de paar koncessies in de aanbevelingen vande ze kopyrdssie. Belangrijke gebeuytenissen, die de instelZing van de :kor=issieversneLden, waren de omivangrijke stakingen van de zwarte'arbeiders in 1973 en 1974 en de opstanden die op 16 juni 19 6 in SoWetobegonnen. De twee massaZe staI kingen ter ondersteuning van de Soweto-

opstanden waren duideZijk uitirgen van de en rme ontevreden-_id,:4epgewortelde haat van ons"Oj_n ut geheZe apartheids systeem en van de bereiAeid van de Imensen om het tebestrijden, zelfsI 'al -taat het Zeven van de mensen op het'speZ'.AanbevddngvnDe Wiehahn Kommissie geeft in haareerste rapport een serie aanbevelingen, waarvan we de voornaamstehier willen noemen. Allereerst moet er een nieuw systeem vanarbeidsgerechtshoven ter behandeling van arbeidskonflikten komen. Ook pleitmen voor de oprichting van een 'Nationalejjj 114 ism er zuld; I me, 11. 1111 1111,111claillRapport ahvew b*m uitgekleWWIEHAHN ALS WAPEN TEGENISCHE

isoieer zuid-afrikawil zeggen dat ruim 40 procent van de totale owarte beroepsbevolking en meerdan 50 procent van de zwarte vrouwelijke beroepsbevolking van vakbondsrechtenverstoken blijft! Bovendien zal dit aantal alleen maar groeien, omdat steeds meerzwarten- in het kader van de bantoestanpolitiek - naar de 'thuislanden' en de zogenaamd'onafhankelijke staten' als Transkei en BophuthaTswana verdreven worden.Daarbij komt dat de vervolging van Afrikaanse bonden die niet erkend worden -en erkenning is een zaak van de overheid - flink opgevoerd zal worden.Apatemid ova-eindDe meest essentigle kritiek op de voorstellen van Wiehahn en de aangekondigdemaatregelen van Botha betreft het feit dat deze voorstellen het apartheidssysteemzeif - gebaseerd op het principe van 'gescheiden ontwikkeling' van de rassen nietaantasten. Dat gebeurt trouwens ook niet in bet kort geledengepubliceerde rapportvan de Riekert Kommissie over de bewegingsvrijheid van Afrikanen in Zuid-Afrika. Maar daarover een volgende keer meer. De fundamentele kritiek vindenwe onder andere in de verklaring van SACTU: 'Het gaat hen (Wiehahn en Botha,red.) niet om wezenlijke wijzigingen van het apartheidssysteem. Dat blijktbijvoorbeeld ook uit het feit dat de gehate paswetten in stand blijven. Deze wettendwingen de mensen naar de "thuislanden" en de reservaten, waar ze als goedkopearbeidsreserve dienen'.SACTU geeft ook aan in welke kontekst we de aanbevelingen van deWiehahnKommissie moeten zien: Te aanbevelingen van de Wiehahn-Conmissiekomen goed van pas in de pogingen van het apartheidsregiem om zijn image voorde buitenwereld te verbeteren. Achter dit "progressieve" masker echter verbergtzich de realiteit van de politiestaat en het fascisme.Alleen de gezaelijke inspanning van onze mensen zal, met steun van vakbondenoveral in de wereld, de voorwaarden voor de noodzakelijke radikale

veranderingen scheppen. SACTUS's beleid blijft het omverwerpen van hetsysteem van uitbuiting in Zuid-Afrika en de vestiging van een vrije,onafhankelijke vakbeweging die de arbeiders organiseert, ongeacht ras,huidskleur of geloof. Een middenweg in d strijd tegen apartheid of eenkompromis met het racisme is niet mogelijk'.EM -kodeKritische geluiden vindt men ook in de Engelstalige Zuidafrikaanse pers en in deinternationale pers. De enigen die zichtbaar tevreden zijn zijn de multinationals enhun vertegenwoordigers. Het Wiehahnrapport - maar ook de EEG-Gedragskodedie soortgelijke aanbevelingen be-vat - past precies in hun streven om de pressie voor een ekonomische boykot vanZuid-Afrika te verminderen. Het is dan ook buitengewoon triest dat de EEG-Gedragskode op 21 mei jongstgeleden door het Europese Parlement werdovergenomen.Ook de Partij van de Arbeid stelde zich - bij monde van de heer Patijn- achter de kode, terwijl men zich kort geleden nog v66r de petitie van de Anti-Apartheids Beweging Nederland uitsprak. Een petitie waarin zoals bekend eentotale ekonomische en militaire boykot van Zuid-Afrika ge~ist wordt. Insolidariteit met de bevrijdingsbewegiug van Zuid-Afrika, het AfrikaanseNationaal Congres, en de ondergrondse vakbeweging, het South African Congressof Trade Unions, zal de Anti-Apartheids Beweging Nederland de komende tijd deakties voor een totale ekonomische en militaire boykot van Zuid-Afrika metkracht voortzetten.Busboykots zijn een krachtig wapen in de strijd van de zwarte arbeiderssakesvolle tie vervoersbondenBegin juni kregen wij een telefoontje van de Vervoersfederatie FNV, waarin menons meldde dat bij bet Rotterdamse havenbedrijf Europe Container Terminus NVeen partijcamouflagenetten lag, die verscheept zou worden naar de Zuidafrikaansehavenstad Port Elizabeth. De havenarbeiders hadden geweigerd de zaak te laden,en de bond ingeschakeld. Nader onderzoek leverde al snel de herkomst van denetten op. Het materiaal was afkomstig van het Westduitse bedrijf Smitz inM~nchengladbach, een dochteronderneming van Ogus Netze und Wirkwaren.Door de snelle reaktie van de Vervoersbonden in Rotterdam zag ECT zichgedwongen om de partij netten terug te zenden naar de fabriek in Duitsland. DeNederlandse vervoer-der Newesco werd hiermee belast. Op woensdag 6 juni vertrok een oplegger vandeze firma - voor alle zekerheid gevolgd door twee auto's van de Vervoersbonden- met de netten (waarde ruim een kwart miljoen) richting Duitse grens. Dechauffeur trachtte de auto's onderweg verscheidene malen af te schudden doorveelvuldig gebruik te maken van op- en afritten van de snelweg. Niets mochtechter baten, en toen de vrachtwagen later stopte spraken de vakbondsmensen dechauffeur aan. Hij vertelde dat hij de uitbestemming van de goederen niet wist.De vakbondsmensen informeerden hem over het belang van hun boykotaktie.Bij aankomst in M6nchengladbach wachtten mensen van de Westduitseanti-apartheidsbeweging (door ons ook ingeschakeld bij deze aktie) devrachtwagen en de Nederlandse vakbondsmensen op. De direkteur van Smitz

speelde de grote onschuldige. Hij reageerde uiterst 'zenuwachtig' en zei dat hij'niets van bet wapenembargo wist'. Een weinig overtuigende opstelling voor eenfirma die militair materieel levert aan landen in de hele wereld. Een woordvoerdervan de Vervoersfederatie vertelde ons na afloop van deze geslaagde aktie dat hetnooit zo'n succes had kunnen worden zonder de hulp van de leden van de bond inde Rotterdamse haven. De federatie heeft, net als de AntiApartheids BewegingNederland, om opheldering gevraagd bij de Nederlandse cegering.

6Ondanks voornenun kuhureel verdrag op te zeggenIREG 9G VUVM RTENET ZU LU -AFR11KA BESTDe Nederlandse regering mag dan, zo- ding word ook nie deur die Swartes vande Zuidafrikaanse deelname in als wij in nummer 96 van her as 'n strafgesien nie omdat in- te nemen, in plaats van de sport'z ideZijk Afrika Niewsschreven, hechtenisneming en eventueZe terug- bonden in Nederland met eenkluitvan plan zijn bet kultureel akkoord keer na die tuieZand gratis maalty- je inbet riet te sturen. met Zuid-Afrika op te zeggen, dit be- de en treinvervoerbeteken.' Bundeling van krachtmtekent geenszins dat Den Haag vindt Zouden Van der Klaauw, Pais en Gardat erdefinitief een eind moet ko- deniers er enig idee van hebben hoe De pro-Zuid-Afrika-lobby in ons men aan kulturele, wetenschappelijke vernederend bet voorde zwarte beland, mede mogelijk door de halfen sportuitwisselingen met de apart-volking van Zuid-Afrika moet zljn slachtige opstelling van de regeheidsstaat.dat deze zieke onzin in Nederland ring, z l sterker dan ooit bestredenHet lijkt er eerder op dat Van der rustig kan worden verkondigd, daar- moetenworden. Vooral op het gebied Klaauw deze 'uitwisseling' wil sti- bij zelfs noggehonoreerd met een van de wetenschappelijke kontakten. muleren. Wat in ditverband te den- promotie aan een van de rijks-Uni- De fakulteit van Natuur- enSterreken van een brief van bet ministerie versiteiten?! kunde vande Utrechtse universiteitvan Buitenlandse Zaken die wij op Een groot aantal organisaties be- beslootkort geleden kontakten met17 januari dit jaar ontvingen.- legden de dag van de promotie een Zuid-Afrika volledig af te zweren,Men schreef ons dat de ministers Van protestbijeenkomst, waar bet woord enstudenten aan deze universiteit der Klaauw, Pais en Gardeniers (res- werdgevoerd door Esau du Plessis hebben bet komitee 'Verbreek de banpektievelijkBuitenlandse iaken, (BOA) en Jan Pieter de Jeu van deden met Zuid-Afrika' opgericht.Onderwijs en CRM) 'er in het aZge- AABN, die onder meet zei: 'Met het Endat een bundeling van krachten meen geen bezwaar tegen hebben dat gebruikvan termen als "veeZvolkige op lanaelijke schaal gewenst is on instituten (aanNederlandse uni- ontwikkeZing", "historische grenzen blijkt uit de diversegevallen die

versiteiten, red.) van wetenschappe- van de thuisZanden", "decentrazisa- nu nogspelen. Zoals de aktiviteiZijk onderzoek vakgenoten (uit Zuid- tie van poZitiekeen ekonomische ten van AIESEC (stelt zich ten doelAfrika, red.) worden ontvangen, en macht", geeft hij zich VoZledig omkontakten te leggen tussen herI a1daar een open gedachtewisseZing bZoot aZs kritiekZ6ze aanhanger vanbedrijfsleven, de overheid en delpZaatsvindt, ongeacht reZigie, ras, ae cpartheid. studentenwereld,met name via het,nationaZiteit of PoZitieke over- organiseren vanstages), die kent ,iging van de bezoekers.' SportkontaktonI takten onderhoudt met Zuid-Afrika.Hoe nobel. Als her tenminste niet zo Het LandelijkOverleg van Ekonomiewas dat onder de apartheidspolitiek Akties tegensportkontakten met Zuid-Afrika vormen regelmatig een studenten (LOE) ishiertegen in her ,in Zuid-Afrika een 'open gedachte-geweer gekomen.wisseling' niet mogelijk is, omdat onderdeel van de boykotkampagne. Integenstanders van de politiek van de meeste gevallen kon war Neder- Benbewijs voor het 'aanmoedigingsland betreft voorkomen worden dat beleid'van.de Nederlandse regering 'het regiem de k1hs niet krijgen om Zuidafrikaansesportteams in aktie is een brief van bet ministerie van naar het buitenland tereizen. kwamen, mede doordat de internatio- Buitenlandse Zaken van 12februariAkties aan universiteitm nale sportorganisaties Zuid-Afrika dit jaar aande Stichting Tool (reIn de afgelopen maanden hebben we boykotten. Maarsoms ligt 't wat searchinstituut bedrijfswetenschapeen opvallende toevloedgezien van moeilijker, zoals in her geval van pen TH Eindhoven). Men vraagthierbezoekers vanuit Zuid-Afrika aan de Olympische Spelen voor gehandi- inom adviezen te geven aan dediver-se Nederlandse universiteiten. kapten, die in 1980 in Nederland Nafcoc,de Zuidafrikaanse overkoeIn s ommige gevallen kon dit - door- (Arnhem)gehouden zuIlen worden. pelende organisatie van zwarte Kadat studenten en medewerkers erte- Ook Zuid-Afrika heeft zich hiervoor mersvan Koophandel. En dan speelt gen in aktie gingen - worden voor- opgegeven.Het organiserend komitee er nog de kwestie van bet verzoek komen. Zoals bij betvoorgenomen wil bet team toelaten, maar van ver- van de Anglo-AmericanCorporationbezoek van prof. de Clercq van de schillende kanten is hiertegen ver- aan deafdeling Mijnbouwkunde vanUniversiteit van Zululand aan het zet gerezen. Zo hebben de Nederland- de THDelft om een wervingsteam tenInstituut voor Ontwikkelingsvraag- se basketbal-, volleybal- en ge- behoevevan haar Zuidafrikaanse

stukken van de Technische Hoge- wichthefbond verklaard dat zij devestiging te mogen sturen. Een verschool in Tilburg. De Instituuts- spelenzullen boykotten als Zuid- zoek dat de Delftse TH via een meraad besloot deClercq te schrijven Afrika deelneemt, en ook de zeer dewerker van hetministerie vandat hij niet welkom was. belangrijke zwembond overweegt eenOnderwijs en Wetenschappen bereikDe Groningse universiteit heeft eendergelijke stap. Een woordvoerder te! andere ervaring opgedaan. Op 3 meivan de basketbalbond zei heel te- De Anti-Apartheids Beweging Neder1979promoveerde daar - ondanks een recht; Te internationale baske t- land vindt dehouding van de Nedergrootscheepse protestaktie van jon- balorganisatie houdtZuid-Afrika landse regering in deze kwestiesgeren- en studentenorganisaties - buiten de deur, en de NederZandseschandalig. De voorgenomen opzegene Falkena uit Johannesburg op bondsteunt dit beZeid. En de bond ging van her kultureel akkoord meteen proefschrift onder de titel maakt geen onderscheid tussen vaZide betapartheidsregiem in Pretoria"it makro-konomi3che verband tur en invaZide basketbaZ (voorstanders komtimmers niet zomaar uit de luchtoeK , openbare en pzrtik-, Ziere . van deeIname van Zuid-Afrika hebben vallen,maar is een gevolg van de ,r, ir, Zijn promoter, dit wel gedaan; overdiskriminatie in brede kring in ons land levendeprof. Hartog, wist te melden dat hij gesproken, red.!) dus is dee1name wens omalle kontakten met Zuidnog nooit zo'n vernietigende kri- van ons uitgesLotenaLs Zuid-Afrika Afrika te verbreken. Wij zullen dantiek op de apartheidspolitiek had wordt toegeZaten.' De Nederlandse ook - alsonderdeel van onze soligelezen. Maar wat moeten we denken regering doet ervolgens ons dan dariteit met de strijd van her Afrivan de volgende passage uithet ook verstandiger aan een duidelijk kaans Nationaal Congres - aktieproefschrift van Falkena? 'A-nho afwijzend standpunt ten opzichte voerentotdat die totaZe boykat vanZuid-Afrika een feit is.

-25.000 HANDTERENINGEN AANGEBODEN,De Nederlandse regering mag dan niet - AVstaan te springen om relaties vanuit Nederland met Zuid-Afrika te voorkomen,een heel wat positiever waardering gaf Pim Juffermans in zijn verhaal aan dereakties van groepen uit de Nederlandse bevolking: IAZ in de jaren zestigbegonnen anti-apartheidsgraepen in ons land rwt akties tegen sportkontakten metZuid-Afrika en met niet gering succes. ant e, 25 m i bood een delegatie vanAABN, MKA en jongerenorganisztics opzijn niet veeZ Zuidafrikaanse sport- he t ministerie van Buitenlandse Zaken25.000 handtekeningen aan 1'oor EEN TOTALE EKONOMISCHE ENMILITAIRE BOYKOT VAN ZUID-AFRrKAOp een eind mei door de Anti-Apartheids Beweging Nederland belegdediskussiedag reageerde Godfrey Motsipe van het Afrikaans Nationaal Congres

zeer sceptisch op het zojuist verschenen rapport van de Wiehahn Kommissie inZuid-Afrika:'Dat rapport is er gekomen vanwege de toenemende druk op de Zuidafr kaanseregerzng, maar is voornamelijk ge-Nspireerd door de muZtinationats en deWesterse regeringen. Het effekt van het rapport kan nooit groot worden geacht,want het Zuidafrikaanse regiem verbiedt inners trekarbeiders en gastarbeiders omzich te organiseren in vakbonden'. De bijeenkomst in het Amsterdamse CentraalStation was georganiseerd om met jongerenorganisaties en mensen uit devakbeweging te praten over de vraag hoe de kampagne voor een ekonomische enmilitaire boykot van Zuid-Afrika na het aanbieden van de 25.000 handtekeningenaan Van der Klaauw onder de petitie met deze eis verder kan worden uitgebouwd.Namens de AABN ging Pim Juffermans in op de vele boykotakties die de laatstejaren in ons land zijn gevoerd. noemde in zijn toespraak verschillendeboykotakties. 'In november1977 nam de Veiligheideraad van de VN een resoZutie aan die het wapenerabargotegen Zuid-Afrika verpZicht stelde, maar do NederZandse regering heeft nogniets ondernomen om hieraan uitvoering te geven. Kijk maar naar hetPhilipsrapport, dat wij gisteren publiek hebben gemaaktI. Dat boykotakties echtersucces kunnen hebben is aangetoond met de aktie die indertijd voorkwam datdoor Nederlandse bedrijven als RSV kernreaktorvaten aan Zuid-Afrika zoudenworden geleverd.Pim Juffermans gaf ook een overzicht van andere aspekten aan deisoleringskampagne, zoals de akties teten kulturele betrekkingen van Nederlandmet Zuid-Afrika. 'In 1975 organiseerden wij een aktie voor de verbreking van hetkultureeZ akkoord met Zuid-Afrika. Dit heeft er uiteindetijk in geresuZteerd datde NederZandse regering het akkoord bevroren heeft.AIWtteams die zich nog op Nederlandse bodem durven te vertonen.Maar akties voor v6rbreking van de ekonomische kontakten met Zuid-Afrikblijven voor de Anti-Apartheids Bewel ging Nederland natuurlijk het speerpuntvan de isoleringskampagne. Immers, om met Godfrey Motsipe van her ANC tespreken, 'het apartheidaregie) Zaat zich voorstaan op de Westerse Steun die hetontvangt. De ondernemingen zitten er vanwege de stiperwinsten die ze kunnenmaken. Hun geld en kennis houdt het apartheidssysteem in stand'.Vanuit de zaal werd hem trouwens de vraag voorgelegd of de zwarte bevolkingvan Zuid-Afrika niet het meest de dupe zou worden van een dergelijkeekonomische boykot. Motsipe wees dit zeer beslist van de hand: 'Ditargurwnt wordt aZtijd gebruikt door het propagand2apparaat van hetapartheidaregiem. De situatie van het Zuidafrikaanse voZk is so miserabeZ dateen boykot dat niet erger kan maken'.Een van de belangrijkste doelstellingen van deze diskussiedag was om vast testellen aan welke voorwaarden boykotakties moeten voldoen om ze succesvol telaten zijn. Zo werd benadrukt dat alle ekonomische boykotakties uiteindelijkgericht moeten zijn op het tot stand komen van een boykotwetgeving inNederland. Ook als de aktie tegen een bepaald bedrijf gericht is moeten er daaromdergelijke eisen aan de Neder-

landse regering worden gesteld. Minstens zo belangrijk was de konstatering dat deakties bij voorkeur in Lsamenwerking met de mensen in het lbetreffende bedrijf -of in geval van een handelsboykot met de mensen in de havens - moeten wordengevoerd. Een medewerker van de FNV zei dat Ideze grootste Nederlandsevakcentrale zich al in september 1976 voor een boykot van Zuid-Afrika haduitgesproken, en dat de FNV dit standpunt in de regelmatige besprekingen met deminister van Buitenlandse Zaken naar voren had gebracht. Maar om de regeringonder druk te zetten moeten er akties worden georganiseerd, wat problemen geeftomdat er in ons land een gebrekkige stakingswetgeving is. Ook werd naar vorengebracht dat je bij dit soort akties het argument van de werkgelegenheid niet uithet oog moet verliezen, en dat je er voortdurend voor moet waken dat je in deakties niet te hard van stapel loopt. Alle deelnemers aan deze diskussiedag van deAnti-Apartheids Beweging Nederland waren het erover eens dat er in Nederlandruime mogelijkheden zijn voor een grootscheepse kampagne voor isoldering vanZuid Afrika. Mar een van de belangrijkste punten waarover men her op dezebijeenkomst eens werd was dat de boykotakties meer nog dan voorheen in hetteken van de bevrijdingsstriid gepZaatst moeten oorden. Steun de strijd van hetANC van Zuid-Afrika, waar Godfrey Motsipe o. vroeg.7 ismeenUid-arrin! 7Diskussiedag na aanbieden petttiemin v UDERAIETDE :BUYHOTAKTIE90

8Om voer de aktie 'Onderwijs tegen apaortheid' niewe, aktuele informatie teverzamelen stuurde de AntiApartheids Beweging Nederland in april van dit jaarstafmedewerker Rob Duyker naar Zuidelijk Afrika. Rob is verantwoordelijk voorde materigle hulpverleningsprojekten diede AABN voor ANC, SWAPO en Patriottisch Front uitvoert. De redaktiehad een gesprek met hem over zijn ervaringen in zmoobia en Tanzania, en in denu volgende twee pagina's volgen enkele impressies.'1Ik ben ongeveer twee-en-een-halve week in Afrika geweest. Eerst heb ik dekonferentie van de Afro-Asian People's Solidarity Organisation (AAPSO) bezochtdie in de Zambiaanse hoofdstad Lusaka werd gehouden.I Kaanda op de AAPSO-konferentiehet 2waar getroffen Liberation Centr!t h-;3 van .3'omo na de aanvalMedewerker AABN ging kijken in MorogoroOP REIS DOORZAMBIAEN TANZANIAEen konferentie over de apartheid, uiteraard. Ik was daar de enigevartegenwoardiger uit Nederland, trouwens. De konferentie werd door de AAPSOsamen met de partij van Kenneth Kaunda (de Zoambiaanse regeringspartij UNIP,red.) georganiseerd. Op een zeer belangrijk tijdstip, mag ik wel zeggen, want hetwas een week voor de zogenaamde "interne verkiezingen" in Zimbabwe. Een vande hoofddoeien was om de politiek van de Zambiaanse regering sterker dan

voorheen ten gunste van de bevrijdingsbewegingen in Zuidelijk Afrika om tebuigen. Daarom was her belangrijk dat Kaunda de konferentie zelf opende meteen krachtige speech die je zou kunnen samenvatten met "We gaan door met desteun aon do vrijheidsstrijd tot het bittere eind". Die eerste dag hielden oak debevrijdingsbewegingen hun speeches.In ooilOgEen van de noties die voortdurend door de toespraken heenspeelde wasde vaststelling dat Zuidelijk Afrika in oorlog is, iets dat trouwens ook in die dagenzeer "overtuigend"werd gedemonstreerd door de aanvallen die op donderdag plaatsvonden op hethuis van president Joshua el Nkomo van ZAPU-Patriottisch Frontin Lusaka en op het LiberationCentre, waar de bevrijdingsbewegingen kantoren hebben. Die aanvallen werdenuitgevoerd door zwarte Rhodesische kommando's en enkele huurlingen, inZambiaanse uniformen en met Zambiaanse legertrucks, aangevoerd door blankeofficieren. Nkomo wist te ontkomen doordat zijn lijfwachten ongeveer een halfuur standhielden tegen de aanvallers, maar het huis werd volledig vernietigd,zoals ik later zelf ook kon zientoen ik samen met andere konferentiegangers naar het huis ging waar Nkomo onsen de pers te woord stond De ravage in het Liberation Centrewas bijna nog groter. Vooral herSWAPO-kantoor was erg zwaar getroffen. Zij verloren zo'n twintigvrachtwagens. Dat is allemaal toch wel een vreemde gewaarwording, als zo'naanval zo ongeveer om de hoekplaatsvindt. Het was overigens de eerste keer dat het Rhodesische leger eenoperatie tot in een hoofdstad van een van de frontlijnstatenu itvoerde o'Keerpunt in strijd om ZimbabweVolgens Rob gaat het nu erg hard wat Zimbabwe betreft. 'Het Patriottisch Fronthad een grote delegatie op de konferentie in Lusaka. De Revolutionaire Raad vanZAPU had net het zogenaamde "turning point" aangenomen, wat erop neerkomtdat men nu bevrijde gebieden in Zimbabwe gaat vestigen. Gebieden dus dieworden gezuiverd van Rhodesische militairen, en die verdedigd gaan worden (zieook elders in dit blad, red.) .Over de konferentie valt verder te melden dat er een resolutie werd aangenomenwaarin besloten werd de solidariteit met de bevrijdingsbewegingen te versterkenen ook de steun aan de frontlijnstaten op te voeren. Verder werd de rol van deWesterse landen, die de apartheidsregiems in bet zadel houden, scherpveroordeeld. Zij streven een neo-koloniale oplossing in Zuidelijk Afrika na,waarbij ze de bevrijdingsbewegingen buiten spel proberen te zetten. Dat kwam inverscheidene speeches terug.'Te gastbj "C'Mijn opvang bij her ANC', zo vertelde Rob, 'was fantastisch. Ik heb in Lusakaveel gesprekken gevoerd, bijvoorbeeld in het ANC-hoofdkwartier, en alles werdvolledig voar me geregeld. Ik heb gepraat met mensen van de onderwijskonmissie

en van de financile leiding, en ook heeft men mij een meubelfabriek laten zienwaar al tien jaar wordt geproduceerd vor ondermeer de Zambiaanse regering. Ooklevert men (gratis!) meubels aan her ANC. Op zaterdag ben ik naar een nieuweANC-boerdetij, 25 kilometer buiten Lusaka, geweest. Die is erg groat, zo'n 1500ha. In een aantal oude tabakspakhuizen heeft men nu al tweeduizend kippen,terwijl er ook varkens worden gefokt. Ik heb erS- , k 'The 'ta'Steun de onderwi sprojekten vanANC, SWAPO, Patriottisch Front!ten nan., v'an de 5N -PRBWEG ING NL EDERIN) DAms terd a,net vermld Is s G RO 580900

9geen verstand van, hoor, maar men hanteert de "Deense methode", en er zijn altientallen varkens. Ook is er flink wat landbouwgrond, maar er is maar Un traktoren ze hebben er wel tien nodig.Men vwt van Nedefland'Teruggekeerd in Lusaka', verteit Rob, 'heb ik een soort konkluderend gesprekgevoerd waarin allerlei afspraken zijn gemaakt over hoe de Anti-ApartheidsBeweging Nederland in de nabije toekomst de steunakties voor het ANC vanZuid-Afrika zal kunnen invullen. In dit gesprek- en tijdens mijn hele bezoek eigenlijk - bleek dat men heel goed weet wat er inNederland allemaal uit solidariteit met de bevrijdingsstrijd gebeurt. Ik hebuitgebreid verteld over onze onderwijsaktie, die men van heel grote betekenisvond, vooral omdat her een kampagne op langere termijn is. Ik ben daarna vierdagen naar Tanzania geweest. Ik ging er met de trein heen; de reis naar Dar esSalaam duurde anderhalve dag. Wat mij opviel waren de scherpeveiligOokinhatKomiteevanAanbevelingDit zijn de aanvullingen op delijst van het Komitee van Aanbeveling van ONDERWIJS TEGEN APARTHEIDABOP afd. A'dam/ CLAT-scholengr./ NCSV scholierengr./ Anja Rutgers, studentP.A./ Jan Sommer ler. Mij. leer/ S.L.B. Vervaecke, ler. Mij. leer en cathegese/Mevr. Goudriaan, kordinator Landelijk Steunpunt Alfabetiseren/ allen uitAmsterdam/ Mevr. Goudriaan, ko6rdinator Landelijk Steunpunt Alfabetiseren.Apeldoorn/ Paul Hofman, doc. Sociale Akademie 'Gelderland', Arnhem/ D.Monsma, kordinator projekt School-Gezin-Buurt,Delft/ ABOP afd. DenHaag/Jelle Netten, Hfd. 'Vliegerschool, beide uit Den Haag. OnderwijssektieE.D.I.C., Eindhoven/ Wouter Godijn, lid NCSV scholierengr.,Groningen/ W.Z.A.Groningen/ Peter van Kraaij, bestuurslid ABOP, afd Oost-Brabant,'sHertogenbosch/ Andrie de Boer, ler. Mij.leer-MSPO, Leeuwarden/ A.V.Zimmerman, let. wisk. VWO/AVO,Leiden/ Frans v.d Loo, ler. a.d. Gelderseleergangen, Nijmegen/ H.v.d.Vijfeijke, doc. Psych. soc. ak. 'Gelderland',Nijmegen/ Dr. J.H. Mellink, lector in medische stralenfys. aan de Rijksuniversiteitin Leiden,Oegstgeest/ H.G. de Valk-Aaldriks, ler. Gesch, enMij.leer,Rasquert/W.Jobse, ler. Ned.,Scheveningen/ W.Helder, vormingswerker,

Schoonhoven/ Alex van Zundert, regionaal medewerker NOVIB Noord-Brabant,Tilburg/ Willem Mooijman, ko6rd. Nascholing Nederlands, Velp/ H.J. Rutten, ler.Gesch. P.A., Voorburg/ E. de Jong, ler. C.S.G.'De Populier'in Den HaagVoorschoten/ Henk Kobus, lid ABOP afd. Winschoten/ Hetty AntemaLigtenberg,lid ABOP afd. Winschoten/ Jannie Verheek, lid ABOP afd. Winschoten.heidsmaatregelen die het ANC daar in en rond de kantoren getroffen had. InLusaka was dat trouwens niet anders. Daaraan kun je zien dat men op allesvoorbereid is. En toen kwam eigenlijk her spannendste deel van mijn reiso Ik hadnamelijk gevraagd of ik een bezoek kon brengen aan Morogoro, waar het ANChaar school en ziekenhuis aan het bouwen.is. Ik moest een paar dagen wachten,maar zaterdagmiddag kon ik dan eindelijk naar Morogoro afreizen. Dat isongeveer tweehonderd kilometer buiten Dar es Salaam.[ Het ANC verbo&t haareigen voedsel Op een oude sisalplantage, Mazimbu, die de Tanzaniaanse regeringaan her ANC heeft geschonken, wordt een ANC-gemeenschap opgebouwd. Naastde al bestaande gebouwen vindt hier de nodige nieuwbouw plaats. Ik ben inMorogoro echt zeer hartelijk ontvangeno En het geeft je toch wel een speciaalgevoel als je na ruim een jaar aktievoeren "voor Morogoro" dan echt in die plaatsrondloopt. Ik ben flink onder de indruk gekomen van de opbouw van die ANC-gemeenschap. Men heeft een hele serie oude huizen gerenoveerd die deTanzaniaanse regering beschik- IDe zeer succesvolle kippenfarm baar heeftgesteld, en de nieuwbouw is al gestart. Er is een waterleiding gelegd, en ook eenirrigatieprojekt voor de groententuin. Alleen heeft men te kampen gehad met eengebrek aan cement, wat ondermeer de bouw van de school (waarvan hetonderwijsmateriaal wordt betaald met het geld dat uit de aktie 'Ondrwijs tegenapartheid' komt, red.), heeft vertraagd. Maar IVolgens de 'Deense methode'...toch zou men inmiddels met de lessen aan de eerste groep leerlingen beginnen, enhoopt men de volledige school aan het eind van het jaar offici~el te openen. Erwordt nu een sportterrein aangelegd, en ook de bouw van het ziekenhuis(verzorgd door het Medisch Komitee Angola, red.) zal zo snel mogelijk gestartworden.Het ANC heeft al mals kunnen oogsten, en er is een kippenfarm in aanbouw.'Vervolgens praten we met Rob over de verschillende workshops waarmee hetANC wil gaan starten. 'Het gaat allereerst vooral om een houtwerkplaats, want hetANC wil zelf zaken als kozijnen, deuren en dergelijke gaan maken. Hout is inTanzania voldoende voorradig, maar er is gebrek aan geschoolde arbeidskracht.Toen ik in Morogoro was werd er net vergaderd door de ANC Women's Leaguein Oost-Afrika. Zij nodigden me uit en ik heb een korte toespraak gehoudenwaarin ik uitedr heb gezet waar de Anti-Apartheids Beweging op dit moment meebezig is, en wat de vrouwenwerkgroep van de AABN doet. Ik werd ergenthousiast ontvangen. En verder was er net een filmprojektor aangekomen diewij hadden gestuurd. Daarom werd er een speciale bijeenkomst belegd van ANC-jongeren, waarbij ik de projektor officiel kon overhandigen.Rob overhandigt de filmprojektorEn voor die gelegenheid hebben ze voor mij vrijheidsliederen gezongen, Ikvertelde dat erg veel Nederlandse jongeren graag in mijn schoenen haddengestaan, omdat ze zoveel werk hebben verzet in de solidariteitsakties zoals de

onderwijsaktie 'en de Mahlangu-aktie. En dat ze zich, zeker sinds"Soweto",ontzettend met hen verbonden voelen. Rob benadrukt ot het zeer znsirerend is omde opbozv i z Moro oo0 te zien. 'Het ANC-kantoor heeft een bord met "Welkomin Kliptown" op de gevel. Kliptown is de plaats in Zuid-Afrika waar in 1955 hetVolkskongres werd gehouden met vertegenwoordigers van allebevolkingsgroopen uit heel Zuid-Afrika. Het resultaat van dat kongres wasondermeet dat he- Handvest van de Vrijheid werd aangenomen, dat nog altijd hetbeginselprogram van het ANC is.

10en netheidfleesbaarheid), Lezen, metaat-en houtbewerking (leren her nut in te zienvan en vaardigheid te ontwikkelen in bet produceren van allerlei voorwerpen),bozutechnieken, huisnijverheid (o.a. naaien om kleding, dekens, enz. tevervaardigen, koken en kennis van diten, e.d.) Zeerbewerking (zelfde doelstellingals bij bet hout), muziek (onder meer om kennis op te doen van de traditioneledans en muziek uit Zimbabwe), fysieke training (vaardigheid in en waarderingvoor de sport ontwikkelen, niet van7 wege de prestatie, maar om de sport zelf),aktiviteiten buiten Zesprograrrma (ondermeer sport en hobbies, waarbij her debedoeling is om individuele uitingen als onderdeel van een kollektief gebeuren testimuleren).Politiek en ekonamieBet zou in dit verband te ver voeren ?m nog meer details van hetonderwijsprogramma van ZAPU-Patriottisch Front op te sommen, hoewel deonderwijsprogramma's al zeer gedetailleerd zijn uitgewerkt. Een van de meestopvallende zaken in de lagere schoolsyllabus is naar onze mening de ruimeaandacht die de poli;tieke en ekonimische ontwikkelingen in de wereld krijgen. Alin de eerste klas worden bij bet vak sociale wetenschappen deeigendomsverhoudin7 gen aan de orde gesteld, waarbij bijvoorbeeld de diskussieover bet belang van bet beheer van de produktiemiddelen gevoerd wordt. In detweede klas krijgt dit een nadere uitwerking in bet aan de orde stellen vanmechanismen als bet ontstaan van privg-bezit, klassen en slavenarbeid, en wordtaandacht geschoriken aan een begrip als demokratie. En al in de derde klas bevatbet vak sociale wetenschappen lessen in begrippen als feodalisme, kapitalisme,socialisme, vakbeweging, rol van banken en handel' enzovoort. In alles vinden weterug dat de bevrijdingsbeweging van Zimbabwe de ontwikkeZing van hetindividu beLangy-ijk vindt, maar aZtijd in samenhang met en alsoncL-rdeeZ van het koZZektieve gebeuren.Als je deze syllabus van de ZAPU doorleest, dan word je gesterkt in deovertuiging dat dit progressieve onderwijs, een krachtig antwoord op her opslavernij gerichte onderwijs van het racistische regiem van Smith en Muzorewa,onze steun verdient. In volgende nummers van bet ZuideZijk Afy-ika Niemoszullen we nader op dit onderwijs ingaan.Neem zittinir in hetKOMITEEv.AAPMEVELINGWanneer u werkzaam bent in bet onderwijs en de aktie ONDERWIJS TEGENAPARTHEID van de AABN wilt ondersteunen, neem dan zitting in bet speciale

Komitee van Aanbeveling van deze kampagne. Bel voor inlichtingen even met020-237335.Bet Patriottisch Front van Zimbabwe staat voor de immense taak omtienduizenden jongeren die de terreur van de apartheid in hun land ontvlucht zijnaan onderwijs te helpen. Het gaat daarbij met name om projekten voorbasisonderwijs. Dicht bij de Zambiaanse hoofdstad Lusaka ligt het meisjeskampvan ZAPU-Patriotic Front, 'lictor-ia Canp geheten, en op niet al to grote afstandvinden we een groot kamp voor jongens dat vernoemd is naar de door deRhodesische geheime politie vermoorde voormalige militaire leider Jason MQjo.In deze kampen vindt her meest grootschalige onderwijs van ZAPU plaats. Zoalsbekend heeft de Anti-Apartheids Beweging Nederland besloten om een deel vande opbrengst van de aktie 'Onderwijs tegen apaTtheid' te besteden aan devervaardiging en aankoop van onderwijsmateriaal voor deze lagereonderwijsprojekten van bet Patriottisch Front. Toen Rob Duyker, staflid van deAABN, van zijn reis door Zambia en Tanzania terugkeerde (zie ock elders in ditblad) vertelde hij dat hem uit gesprekken met mensen van heronderwijsdepartement van her Patriottisch Front was gebleken dat er een bijnaongelimiteerde behoefte aan onderwijsmateriaal en hulpmiddelen bestaat.Schrijfwaren, papier, schoolborden, landkaarten, noem maar op. De landkaarten(in de vorm van een puzzle) en de schoolset (met papier, schrijfwaren, lineaal,enzovoort) die Rob als voorbeelden had meegenomen werden door deOnderwijssekretaris Phibean Makoni en de koordinator van de syllabi PaulosMatjaka zeer bruikbaar gevonden voor de ,onderwijsprojekten in Zambia, Deschoolsets kunnen bijvoorbeeld door,de leerlingen op schoot worden genomen en zo de (in veel situaties ontbrekende)schoolbanken vervangen.Chiderur* van Imt- PaUiottisch Frmt:]MMON ED VO OR VOORUITGANGOck is er een tekort aan schoolborden veel klaslokalen (als die al beschikbaarzijn) zijn helemaal kaal.IUxtgeweikte programma sVoor onderwijs zijn natuurlijk niet alleen hulpmiddelen nodig, en deonderwijsmensen van ZAPU-Patriottisch Front hebben dan ock hard gewerkt aande ontwikkeling van syllabi voor bet basisonderwijs. Een uitgewerkte engedetailleerde opzet voor bet onderwijs als onderdeel van de bevrijdingsstrijdtegen bet Rhodesische racistische regiem, waarvan de centrale doelstelling is omhet op ve2deeZ en heers gerichte onderwijs onder apartheid te vervangen door eenonderwijs dat wordt gekenmerkt door eenheid voor vooruitgang. Uitgangspuntvoor dit progressieve, cevolutionaire onderwijs is de vaststelling dat alleLeerZingen en Zeeykrachten een produkt zijn van het onderdrukkende koloniaZeonde2uijssysteem, en dat er daarom een speciaZe herorz: Yntering in delesmethoden en het Zeren zeZf moet ptaatsvinden.Deze algemene doelstellingen zijn wat her basisonderwijs Was I tot en met 7)betreft uitgewerkt in de volgende 14 vakken: taZen (Engels, Shona en Ndebele -waarbij bet onder andere de bedoeling is om deze laatste twee 'traditionele' talen

tot wetenschappelijke talen uit te bouwen), tuinieren/Zandbewerking, wiskunde,geitntegreerde wetenschap(begrijpen van verschijnselen om je heen en relatie mens-omgeving), sociaZewetenschappen (verhoudingen in de krachten die inwerken op demaatschappelijke situatie; kennis nemen van bet belang van sociale, politieke enekonomische organisatie), sch2-ijven (schrijfvaardigheid

11WAKEN MA ADENIN ST&KJNIGration aangesloten Zweedse en Engelse bonden hebben deze staking ondersteund.En de strijd die deze vrouwen en andere vrouwen in Zuidelijk Afrika tegen deapartheid voeren verdient niet alleen onze politieke solidariteit, maar ook onzedirekte materiele steun. Want het is een strijd die onder zeer moeilijkeamstandigheden gevoerd moet worden. De vrouwensekties van debevriljdingsbewegingen van Zuidelijk Afrika roepen u op tot solidariteit. Doedaarom mee aan de aktie 'Stews de vroiwenstrijd in ZuideZijk Afrika' van deAnti-Apartheids Beweging Nederland. Voor informatie en aktiemateriaalwaaronder het in mei uitgekomen boekje VROUWENSTRIJD IN ZUIDELIJKAFRIKA (prijs inklusief porto f 3,70), de folder en de affiches kunt u terecht bijde AABN, Lauriergracht 116, Amsterdam, tel. 020-237335.Onder meer op basis van de besprekingen van Rob in Afrika en andere informatieen gesprekken zal de vrouwenwerkgroep van de AABN een gedetailleerdeprojektenlijst uitwerken waarvoor in ons land in het kader van bovengenoemdekampagne geld zal worden ingezameld. Een financi~le bijdrage voor dezekampagne kunt u storten op giro 580900, tnv. AABN, Amsterdam, ovv.'vrouwenstrijd'.Steundevrouwenstrijd! ITijdens zijn bezoek aan Afrika (zie VrOuVeI in Staking elders in dit blad) sprakRob Duyker onder meer met vertegenwoordigsters Als voorbeeld van de strijdvan van Patriottisch Front, SWAP0 en ANC vrouwen in Zuid-Afrika noemde overzaken 1as onderwiljs en vrouwen- Florence Mophose de staking van werk. Overde vrouwenprogramma's metaalarbeidsters bij Evereadyhad hij ean langdurig onderhoud met (en Britse batterijfabriek in mevrouwFlorence Mophose, hoofd van Zuid-Afrika). Eind oktober 1978 hetvrouwensekretariaat van het ANC ging ean groat aantal leden van de in Lusaka,en met vertegenwoordig- National Union of Motor and Assematers van hetuitvoerend sekretari- bly Workers (een bond van kleuraat. Oak hield Rob Duykernamens de lingenarbeiders, meest vrouwen) bij AABN ean toespraak voor devrouwen- deze fabriek in Port Elisabeth in sektie Oost-Afrika van het ANC overstaking. Meer dan de helft van de het vrouwenwerk van de AABN en de 450werkneemsters legden het werkkampagne 'Steun de vrozwenstrijd in neer. Dit vanwege de weigering vanZuidelijk Afrika'. Uit de gesprekken de Engelse onderneming de bond te met devertegenwoordigsters van de erkennen. Kort daarna ontsloegbevrijdingsbewegingen bleek de Eveready 160 vrouwen, waarop hun

dringende behoefte aan direkte ma- bond begin november tot een konsuteriglehulp (tampons, kleding, me- mentenboykot van Evereadyprodukten dischevoorzieningen, enz.). Vooral besloot. Daarop zijn oproepen verbij de massaleopvang van vrouwen en stuurd naar de International Metal kinderen blijken erproblemen te Federation waarvan de bond lid is;zijn. Veel jonge vrouwen zijn zwaig- oproepen die positief zijn beanter. Ook bijde kinderverzorging en woord. opvoeding ondervindt men nog diver- Geziende Zuidafrikaanse vakbondsse moeilijkheden. verhoudingen is hetunieke van deze staking dat een bij de wet erVhMWenPrqjdNkende vakbond niet door de onderneming erkend wordt. Dat komt zeldenAlhoewel grate aantallen vrouwen die voor in Zuid-Afrika. Maar belangzich bijde bevrijdingsbewegingen rijker nog dat de staking maandenhebben aangesloten op verschillende werd volgehouden door de honderdenterreinen worden ingeschakeld (mili- vrouwen. Zij hadden ook zelf de leitairetraining en onderwijs), blijkt ding van de door vele winkeliers onnag maar al tevaak dat vrouwen in dersteunde boykot. Overal verspreid_d kampen devarsorging en opvoeding den ze pamfletten, waarbij enkelen van de kindaren opzich nemen. Binnen door de politie werden gearresteerd. de vrouwensekties vindter een poli- De bij de International Metal Fedetieke diskussie plaats over de vraaghoe deze problemen opgelost kunnenworden. Tegelijkertijd is men bezig met het opzetten van krgches enpeuterspeelzalen op basis van de ervaringen in o.a. Engeland en de DDR.Het ANC heeft al een vrouwenhuis in Morogoro, waar jonge vrouwenvoorlichting krijgen omtrent de verzorging en opvoeding van kinderen en eigenhygi~nische verzorging. Ook worden er politieke programma's georganiseerdover de vrouwenstrijd.Men besteedt veel aandacht aan de Internationale Vrouwendag (8 maart) en SouthAfrican Women's Day (9 augustus), onder meer door politieke diskussies, zang,het maken van affiches en handwerken te organiseren. Daarbij probeert men dekulturele waarde van de traditionele kunst te benadrukken, iets wat onderapartheid onmogelijkis.Vrotwengroep van de AABN in demonstratie op Internationale Vrowendag

12SOWETO, DRIE J&RGEI.EDE NOp 16 juni 1976, nu ruim drie jaar geleden, gaven de studenten van de OrlandoHigh School het startsein voor een indrukwekkende protestbeweging tegen hetgehate Bantoe-onderwijs. In enkele dagen breidde her verzet zich over heel Zuid-Afrika uit, waarbij de Zuidafrikaanse arbeiders massaal in staking gingen. HetANC bewees haar grote (ondergrondse) kracht, onder meer met dezestakingsoproep. De apartheidsstaat trilde in die zomermaanden op haargrondvesten. Alleen door een medogenloze militaire onderdrukking, waarbij velehonderden demonstranten werden vermoord. Elk jaar wordt in Zuid-Afrika 6nREGEBING ZWIJGTNOG STEEDS

Onmiddellijk nadat Vorster Solomon Mahlangu had laten vermoorden, op vrijdag6 april van dit jaar, stuurden wij een brief naar de Nederlandse regering waarinwij onder meer eisten dat de regering aZLe banden met het apartheidsbewind vanZuid-Afrika zou verbreken, en dat als eerste stap en als daad van protest tegen hetophangen van Mahlangu direkt en definitief de Nederlandse ombassadeur inZuidAfrika zou worden teruggeroepen.Indertijd, bij het vermoorden van Steve Biko door de Zuidafrikaanseveiligheidspolitie had de regering terecht - zij het slechts tijdelijk - deambassadeur voor beraad naar Nederland teruggeroepen. Maar deze keer, hoewelhet kabinet-Van Agt diverse malen verkondigde dat ze de verontwaardigingbinnen de Nederlandse bevolking over de dreigende exekutie van Mahlanguernstig nam, bleek de regering niet bereid tot een daad van protest. Sterker nog,bij het ter perse gaan van dit blad, ruim twee maanden nadat we onze briefstuurden, heeft de regering her zelfs nog niet nodig gevonden ons schrijven tebeantwoorden. Een meer dan teleurstellende houding, waarmee we absoluut geengenoegen nemen. We eisen dat de regering aisnog tot de door ons gevraagdematregelen overgaat!Monty Motloung, indertijd samen met Mahlangu gearresteerd, verblijft nog steedsin een psychiatrische kliniek nadat hij door de politie zodanig was mishandeld,dat hij hersenletsel opliep en niet langer terecht kon staan. Na eerst in eeninrichting bij Krugersdorp te zijn geweest, 'verdween' Motloung. Zijn familiemoest vervolgens een meerdaarbuiten deze 'Soweto-opstand' herdacht als een van de hoogtepunten in degeschiedenis van de verzetsbeweging in Zuid-Afrika. Ook in ons land. Dit jaargebeurde dit onder meer met een demonstratie op 16 juni in Den Haag. Dedemonstratie was georganiseerd door de Werkgroep Zuidelijk Afrika Den Haag,die sprekers had uitgenodigd van het Afrikaans Nationaal Congres, de Anti-Apartheids Beweging Nederland, de PPR en het KZA. De eisen waren: 'Drie jaarna Soweto, steun het zwarte verzet', 'Verbreek alle betrekkingen met Zuid-Afrika'en 'Steun het Afrikaans Nationaal Congres'.dan drie maanden lange speurtocht ondernemen totdat men ontdekte waar hetregiem hem heen had gebracht. Hij blijkt nu - nog altijd niet genezen - in eeninrichting bij Kaapstad te zitten. Zijn moeder ver-klaarde voor de Zuidafrikaanse krant Post dat ze hem nog niet kon bezoekenomdat ze geen geld had voor de lange reis naar Kaapstad. Wij zullen blijvenvolgen war er met Monty Motloung gaat gebeuren.Martha Mahlangu bedanktTo:The SecretaryAnti-Apartheid Movement LONDON, UNITED KINGDOMFrom:Mrs. Martha Mahlangu and Family2445 Section H,Mamelodi,0122DEAR SIR,

RE: THE EXECUTION OF MY SON SOLOMON MAHLANGUMy family and I appreciate tremendously whatyou and the various countries have done in an attempt tostay the execution of my son Solomon.We cannot adequately express our gratitude for yourconcern and assistance. We had conveyed to Solomon before he died your braveattempts and he had asked us to conveyto you his gratitude. Solomon's message to the blackpeople and to the world has already been conveyed to youI understand.Please convey my message to all concerned.Yours Faithfully,Martha Mablangu

13_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _Met bet vooruitzicht van bet verschijnen van het honderdste nummer van betZuielijk Afrika Niewas in december 1979, publiceren we nu het tweede verhaal inde serie over de 'anti-apartheid' in Nederland. Het Comitg Zuid-Afrika verdwijnt(we schrijven 1971), en de AntiApartheids Beweging Nederland dient zich aan.In de tweede helft van de jaren zestig kwam bet Comitg Zuid-Afrika (gebrek aanmankracht) - nauwelijks meer aan akties toe. Wel ontwikkelde zich eenori~ntering op de solidariteit met de vrijheidsstrijd in Zuidelijk Afrika. In 1965nam het Comite bet initiatief tot de oprichting van de Nederlandse afdeling vanher Defence and Aid Fund voor het organiseren van humanitaire hulp aan deslachtoffers van het apartheidssysteem. Toen bet TDAF eind 1968 weer met hetComitg Zuid-Afrika werd samengevoegd, gaf de organisatie een verklaring uitwaarin heel nadrukkelijk de gerechtvaardigdheid van bet gebruik van geweldtegen de apartheid werd erkend. Men stelde dat die keus aan de bevolking vanZuid-Afrika zelf was. Tevens meldde het Comit6 dat - als dat gewelddadig verzetdaadwerkelijk op gang zou komen zij solidair zou blijven en die steun zou gevendie 'door de strijdenden van haar zal worden gevraagd'.Daadwerkelijke akties blijven voorIlopig echter sporadisch, tot het najaar van1970. Een officieel bezoek van Minister Bakker van Verkeer en Waterstaat aanZuid-Afrika wordt aangegrepen om een breed protest op gang te brengen. Metverklaringen en open brieven wordt opgeroepen om 'de betrekkingen met Zuid-Afrikatot een minimum te beperken zolang de regering daar niet representatief is veeralle inwoners'. Verder worden er 15.000 handtekeningen opgenaald, die innovember 1970 op demonstratieve wijze in Den Haag worden aangeboden.Gesprek met vroege voorzitterEen van de deelnemers aan deze aktie was Jaap de Visser, enkele maanden laterbestuurslid van het Comit6 Zuid-Afrika. Hij bleef dat ook nadat de Anti-Apartheids Beweging Nederland het Comitg 'opvolgde'. Pas in 1976 nam hij(inmiddels voorzitter geworden) afscheid om zich aan zijn drukkewerkzaamheden op de universiteit en in de vakbeweging te kunnen wijden. Over

zijn beginperiode: 'Eind 1969 werd ik aktief in Stucoza, een groepie studenten datmet het Comit9 samenwerkte bij het verzorgen van stands op bijeenkomsten endat soort aktiviteiten. Stucoza werd na hetLuidelijk Afrika Kongres in september 1971 omgezet in de Werkgroep ZuidelijkAfrika Amsterdam. Zeaf ben ikVAN COMITE ZUID-AFRIKA TOT ANTI-APARTHEIDS BEWEGINGNEDERLANDtoen al mijn tijd aan het Comitg gaan wijden'.Op dat moment is het Comitg ZuidAfrika al in een hevige diskussie over haarfunktioneren gewikkeld. Zowel intern, als met de werkgroep Pluto, een groepekonomiestudenten in Amsterdam. Zij hielden zich o.m. bezig met de bestuderingvan de ekonomische relaties tussen ZuidAfrika en Nederland, die zij als eenondersteuning van het apartheids systeem bekritiseerden. Onder invloed van diediskussie werd het Comitg Zuid-Afrika/Defence and Aid Fund Nederlandomgezet in twee organisaties: DAF Nederland dat verder ging alshulpverleningsorganisatie en de Anti-Apartheids Beweging Nederland. Zij richttezich als aktiegroe geheel op de politieke taak van isolering van deapartheidsregiems en solidariteit met de bevrijdingsbewegingen. Het blad van deorganisatie ging Anti-Apartheid Niewes heten en moest meet dan voorheen 'aktie-orgaan' worden. In het eerste nuceser werd een verklaring opgenomen over hetontstaan van de AABN. Jaap de Visser, voornaamste opsteller van die verklaring:'In feitekon de overgang van Comitg Zuid-Afrika naar Anti-Apartheids Beweging )ridjsnel gebeuren. Politiek was het Comit6 in de voorafgaande jaren al wel ongeveerrijp gewordn veor de verandering en het zag zelf ook wel in dat het aan eangebrae aan daadkracht! leed. De belangrijkste diskussiepunten waren vooral denoodzaak om "hardere akties" te gaan voeren, tegenover de angst om zich van demensen te gaan vervreemden, en aen meer expliciete politieke ori ntatie. Voor deAABN-mensen was de apartheid in Zuid-Afrika heel duidelijk sen irtegraalonderdeel van het kapitalistische wereldysteem en moest dat kapitalisme zawelhier als in de Derde Wereld bestreden worden. De solidariteit met debevrijdingsbewegingen was overigens veel minder ean punt van diskussie; ook deleden van het vroegere Comiti waren het in hoge mate met die stellingnameaens'.Zo ontstond de AABN als eerste duidelijke solidariteitsbeweging met debevrijdingsstrijd in Zuid-Afrika, Namibi en RhodesiL. Waar dit de komendejaren toe zou leiden komt in het volgende artikel aan de orde.Geheel rechts op de foto oud-vooraitter Jaap de Visser

14Muzoavwa wint 'verkiezingen' in ZimbabweZWAIE V M INGVOOR BLANKE OVERHEERSINGe zwarte groeper2ingen die zichhben verenigd met de blanken stelen Smith slechts in staat de politie< van deblanke ooerheersing ,o)rt te zetten'. Zo reageerde Joshua Nkomo, president van

ZAPU-Patriottisch Front, op de schijnvertoning in Zimbabwe. Hoewel de'verkiezingen' oorspronkelijk waren vastgesteld op 20 april, werden zeuitgesmeerd over vier dagen. Op deze manier kon iedere dag een gedeelte van hetland naar de stembus gaan. Smith zou dan in staat worden gesteld zijn leger naardie gebieden te verplaatsen waar op dat moment werd gestemd. Zo was dekontrole op de kiezers het grootst, en konden de aktiviteiten van deguerrillastrijders van het Patriottisch Front het beste worden tegengaan.Via terreur en intimidatie slaagden het Smithregiem en haar helpers erin hetopkomstpercentage in de buurt van de 607 te krijgen. In de steden zoalsbijvoorbeeld Salisbury, waar het vrij makkelijk is om kontrole uit te oefenen,lagen de percentages dicht bij de 100%. In sommige distrikten was zelfs meer dan100%van de zwarten gaan stemmen (!). partij van Muzorewa. Smith heeft deOpvallend laag was de opkomst in de vorming van deze legertjes niet algebiedenwaar strijders van het Pa- leen oogluikend toegestaan maar ook triottisch Frontaktief zijn. Zo aangemoedigd. Zo werden de hulptroewas bijvoorbeeld inMatabeleland pen vervoerd met vrachtwagens van he (West-Rhodesia)nauwelijks 20% naar Rhodesische leger en kregen ze ook de stembus gegaan.hun wapens van het leger.Ten tijde van de 'verkiezingen' goldvoor 90% van het land de staat van i Zoals verwacht leverden de 'verkiebeleg.Dat betekende onder andere da zingen' een overwinning op vor Muzoer geensprake was van burgerlijke rewa. Sithole, die hoopte de eerste vrijheden alsvrijheid van menings- zwarte premier van Rhodesi te woruiting, vrijheid vanvergadering en den desnoods als marionet, werd verandere zaken die nogalessentieel slagen en verklaarde prompt dat er zijn bij verkiezingen. Wat de staatfraude was gepleegd. Dat her volk va van beleg wel opleverde was intimi-Zimbabwe weinig van Muzorewa te verdatie en terreur van de kant van wachtenheeft wordt bevestigdt door het blanke regiem en haar helpers. zijn streven naarnauwe ekonomische kontakten met Zuid-Afrika. Ook denktEen belangrijke rol bij deze fysieke hij aan een defensie-verdrag metdeintimidatie tijdens de verkiezingen ze racistische buurman. speelden dezogenaamde hulptroepen van Muzorewa en Sithole. Dit zijn privg- De grondwetdie nu is aangenomen laat legertjes op grote schaal gerekru- de blankemachtspositie op een aantal teerde zwarte werklozen. Hun aantal essentiele zakenonverlet. Zo blijft wordt geschat op enkele duizenden. het militaire, juridische,ambtelijZe worden in Rhodesia zelf getraind, ke en politie-apparaat geheel inonder andere op de boerderij van blanken handen, en in het parlamentChikerema, 6gn van de leiders van de behouden de blanken het veto-rechtNkomo praat met journalisten bij zijn geheeZ vemoeste huis

1!~mRhodesische militairen versperren de weg, en houden een bus aan. Geweer om dehoek van de deur, en de passagiers worden ondervraagd. 'Teeft iedereen algestemd?' Ego

reiziger blijkt dit nog niet te hebben gedaan. Prompt wordt hij uit de bus gehaald,en naar een ter plaatse ingericht stemlokaal geloodst. De bus mag niet eerderverder rijden dan dat daze 'ongehoorzame' zwarte man zijn stem heeft uitgebracht.Rhodesia beleeft zijn 'vrije, demokratische verkiezingen'. De uitslag van dezeverkiezingen is bekend, en voor niemand een verrassing: Muzorewa en zijnUANC behaalt een overweldigende meerderheid, en mag een'meerderheidsregering' vormen Het regiem in Salisbury heeft alle mogelijkemoeite gedaan om Westerse waarnemers naar de verkiezingen te lokken, en dereden laat zich raden: het gaat erom de indruk te wekken dat men de weg naardemokratie heeft ingeslagen, waardoor de Westerse mogendheden sneller kunnenbesluiten om de 'interne regeling' te erkennen - en daarmee debevrijdingsbeweging, het Patriottiseh Front, buiten spel zettend - en deekonomische sankties tegeO Rhodesit op te heffen.Hoe 'vrij' de verkiezingen in Rhodesie zijn geweest werd geillustreerd tijdens deperskonferentie van lord Chitnis in Londen op 25april van dit jaar, waar de redaktie van het Zuidelijk Afrika Nieds aanwezig was.Chitnis, lid van een Brits 'human rights committee, had de verkiezingenbijgewoond. Hij vertelde dat hij aanvankelijk zeer onder de indruk was geweestvan de organisatie ervan, en ook echt het idee had gehad dat het 'vrije endemokratische verkiezingen' waren. Gaandeweg was hij echter tot de konklusiegekomen dat 'er van vrije en eerlijke verkiezingen geen sprake was', en dat er opgrote schaal 'lichamelijke intimidatie was gebruikt' om de mensen naar de stem-__________________________ I Ivervolg van pag. 15bij belangrijke beslissingen.Met het houden van daze schijnverkiezingen stond het Smith-bewind in ieaergeval 66n duidelijk doel voor ogen, namelijk internationale erkenning afdwingenvoor het nieuwe bewind. De rechtse lobby die daarvoor in Westerse landen opgang is gekomen (in Amerika, Groot-Brittannie, Nederland, enzovoort), moet metkraecht worden bestreden. De Organisatie van Afrikaanse Eenheid en deVerenigde Naties hebben duidelijk gemaakt dat ze hun houding ten opzichte vanRhodesie niet van plan zijn te veranderen. Beide organisaties wezen deschijnverkiezingen van de hand en noemden ze van nul en generlei waarde. HetPatriottiseh Front deed niet mee met de verkiezingen. Tijdens de 'verkiezingen'zijn een duizendtal aanhangers van het Front opgepakt en in de gevangenis gezet.Hat Patriottisch Front is uiteraard niet tegen verkiezingen op zich. Maar een eerstevoorwaarde daarvoor is het verdwijnen van het Smithregiem. Daarom heeft zedaze 'verkiezingen' beantwoord met het opvoeren van de gewapende strij'd. Hetdoordringen van de oorlog tot in de grote steden Salisbury en Bulawayo, heeftertoe geleid dat het regiem deP.F.:Grotere eenheidMidden mei zijn er tussen de ZAPU en de ZANU verenigd in het PatriottischFront besprekingen gevoerd om te komen tot grotere eenheid binnen de beweging.Besloten is tot de oprichting van een politiek-koordinerende raad, eendefensieraad met aan het hoofd Nkomo en Mugabe en een gemeenschappeli~kmilitair kommando. Ook is er een gezamelijke grondwet opgesteld voor een

toekomstig Zimbabwe. Naar aanleiding van een vraag of deze grotere eenheid totstand kwam onder druk van de frontlijnstaten (Mozambique, Tanzania, Zambia,Angola en Botswana) antwoordde Mugabe: 'Nee, bet was ons eigen plan. In feitewas het voor het grootste deel een ZAPU-plan, waar wij met enkele kleinewijzigingen mee hebben ingestemd. Het punt is dat de nu bereikte eenheid one instaat zal stelien de gewapende strijd op te voeren. In deze fase is dat het juisteantwoord op de schijnverkiezingen in RhodesiY. Onze strijdkrachten zullen nuspoedig gezamelijk opereren in Zimbabwe.'bus te krijgen.Vaak wisten de mensen helemaal niet waar de partijen waaruit ze moesten kiezenvoor stonden. Ook het ontbreken van de registratie van de kiezers kwam degeloofwaardigheid van dze verkiezingen bepaald niet ten goede.' En op de vraagof hij de indruk had dat de mensen wel uit vrije wil naar de stembus warengegaan, antwoordde lord Chitnis: 'Er zijn gevallen geweest dat mensen die hetbeschermde dorp waarin ze leefden uit wilden om aan het werk te gaan werdentegengehouden omdat ze nog niet gestemd hadden. Ook zijn er zo'n duizendmensen gearresteerd die tegen de verkiezingen waren.De konklusie van Chitnis na zijn twee weken durende bezoek aan Rhodesi wasdan ook dat 'de Britse regering dit niet als vrije verkiezingen zou mogenbeschozven'.NIcomo waarsdiuwt VSNkomo van ZAPU-Patriottisch Front heeft tijdens een recente reis door deVerenigde Staten gewaarschuwd dat de bevrijdingsbewegin4 van Zimbabwe eeneventuele erkenning van de 'interne regering' van Muzorewa door de Amerikaanseen Britse regering en opheffing van de sankties zal beantwoorden met opvoeringvan de militaire akties en aanvallen op strategisch belangrijke projekten.staat van beleg tot de blanke wijken van Salisbury wil uitbreiden. De ZAPU-Patriottisch Front heeft op 3 april dit jaar een dokument gepubliceerd dat aangeeftdat de gewapende strijd met sprongen vooruit is gegaan, en spoedig in eenbeslissende fase zal zijn. 'The Turning Foint' geeft de nieuwe strategie aan van deZPRA (Zimbabwe Revolutionary People's Army, het leger van de ZAPU). Alleeenheden van de ZPRA in het land hebben opdracht gekiegen zich openlijk ingevecht te begeven en elke vijand of haar agent uit de gekontroleerde gebieden teverdrijven. De guerrilla-strijders moeten alle burgems ongeacht ras, huidskleur ofge-I loof, in deze gebieden beschermen. Ook moet de bevolking voor de strijdworden georganiseerd. De ZPRA-strijdkrachten hebben voorts het bevel gekregenom samen te werken met alle Patriottisch Frontstrijders die voor dezelfde zaakvechten. Een heel belangrijke stap vooruit is het besluit dat de ZPRA alle bezettegebie-: den snel moat veranderen inde gebieden.Leden van de revolutionaire raad in de bevrijde gebieden moeten bet volk helpenmet het organiseren van administratieve eenheden, en met 1let op poten zettenvan agrarische, onderwijskundige en gezondheidsprojekten.Waarnemers zagen intimidatie op grote schaalDROOM VAN MuZOREWA WEED WERKELIJKHEID

16Met in dit nummer berichten uit april en mei 197914-4De Verenigde Staten hebben gisteren de uitwijzing gelast van twee attaches opdefensiegebied van de ambassade van het Zuidafrikaanse apartheidsregiem inWashington. De maatregel is kennelijk bedoeld als vergelding voor de uitwijzing,afgelopen donderdag, door Pretoria van drie Amerikaanse militairefunktionarissen.18-4De Nederlandse Zendingsraad in Amsterdam heeft in een brief aan premier vanAgt krachtig aangedrongen op een olieboykot tegen Zuid-Afrika. De HervormdeZendingsraad schrijft tot deze ongebruikelijke stap te zijn gekomen gezien de'uitzonderlijke ernst van de ontwikkelingen in Zuid-Afrika'.24-4De Zuidafrikaanse regering heeft maandag een wetsontwerp ingediend dat eengevangenisstraf van ten hoogste zeven jaar en een boete van ten hoogstezevenduizend Rand (ongeveer 17.000 gulden) stelt op berichtgeving over deolievoorziening van Zuid-Afrika. Zowel publikatie binnen als buiten Zuid-Afrikais strafbaar.26-4Onder het motto 'Apartheid niet welkom' zijn de PvdA, PSP en PPR in Arnhemeen handtekeningenaktie begonnen om te beletten dat een Zuidafrikaanse ploegzal deelnemen aan de Olympiseche Spelen voor Gehandikapten, die volgend jaarin Nederland worden gehouden. De Anti-Apartheids Beweging Nederlandverklaarde zich solidair met dit initiatief, omdat zij een eind wil zien aan allesportkontakten met ZuidAfrika.30-4Connie Mulder, de voormalige Zuidafrikaanse minister van Informatie, heeftgisteren gezegd dat ex-premier Vorster hem had geadviseerd het parlement temisleiden over de geheime propagandaprojekten. Mulder deed zijn beschuldigingaan Vorster, in een interview met het Afrikaner dagblad Rapport.1-5De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft gisteren de onlangs gehoudenverkiezingen in Rhodesie van nul en generlei waarde genoemd en de VN-ledenopgeroepen de ekonomische sankties tegen het land strikt te handhaven. Deresolutie werd met 12 tegen nul stemmen aangenomen. De Verenigde Staten,Engeland en Frankrijk onthielden zich van stemming.In het centrum van Johannesburg zijn honderden pamfletten uitgedeeld afkomstigvan de verboden Zuidafrikaanse Communistische Partij. De pamfletten werdenonder meer verspreid bij het Faraday station. De veiligheidspolitie kon deverspreiders niet onderscheppen.3-5De Zuidafrikaanse regering zal aan het parlement details onthullen over ongeveer60 klandestiene praktijken die door regeringsfunktionarissen zowel in binnen- alsbuitenland worden bedreven. 4-5

Drie ANC-strijders zijn een politiebureau binnengedrongen in Soweto. Zeverwondden zes mensen, van wie drie politie-agenten. De aanval op het Moroka-politiebureau kwam als een komplete verrassing. De guerrilla's wierpen vervolgenhandgranaten het gebouw in, waardoor er brand ontstond. Vele honderdendossiers werden vernietigd. Teen zij zich weer terugtrokken lieten ze stapelsANCpanfletten achter. De gewonde agenten verklaarden dat de overval zo snelwerd uitgevoerd, dat ze geen tijd hadden om ook maar 66n schot ter verdedigingte lessen. 5-5De aanvallers van het Moroka-politiebureau zijn, ondanks een uitgebreidezoekaktie van een grote politiemacht, allen ontkomen. De minister van Politie,Kruger, gaf een verklaring uit waarin hij deze aanval in verband bracht met depoging om de spoorlijn tussen Johannesburg en Soweto te saboteren. Hijwaarschuwde dat de guerrilla-aktiviteiten zullen toenemen. 'Ze komen in steedsgroter aantallen het Zandbinnen, en we kunnen zeker meer van deze aanvallen verwachten.'6-5De Zuidafrikaanse krant Sunday Express meldde dat de aanval op het Moroka-politiebureau wel eens het begin zou kunnen zijn van een omvangrijke kampagnevan het verboden ANC, waarbij op grote schaal vrijheidsstrijders het land ingesmokkeld wonden om sabotage-akties te ondernemen Volgens de krant trainthet ANC de strijders in drie specifieke taken, en wel het opwekken vanarbeidsonrust, het rekruteren van jonge Afrikanen om in het buitenland eentraining te ondergaan en het plegen van aanslagen op doelen in de steden. 12-5Een rechter in Johannesburg heeft vier zwarte studentenleiders voor hun rol bij deongeregeldheden in Soweto in 1976 veroordeeld tot gevangenisstraffen van 6 tot8 jaar. Een van de advokaten, Ernest Wenzel, zei dat hij in beroep zal gaan tegende vonnissen.18-5Zuidafrikaanse journalisten kunnen 6en jaar gevangenisstraf krijgen of een boetevan ongeveer twaalfduizend gulden als zij zonder officidle toestemming berichtenover mogelijke gevallen van staatskorruptie. Dit staat in een wetsontwerp dat deZuidafrikaanse regering gisteren heeft gepubliceerd. De parlementaire oppositie isonmiddellijk in het geweer gekomen tegen het wetsontwerp. Yause Raw, leidervan de kleine Nieuwe Republikeinse Partij, zei de wet te beschouwen als een'totalitaire maatregel'. 19-5Als de Veitigheidsraad van de Verenigde Naties een advies overneemt van eenbelangrijk VN-dokument, kan Zuid-Afrika als eerste land uit de Verenigde Natiesworden gestoten. Het dokument dat 4erd gemaakt als voorbereiding voor deAlgemene Vergadering van de VN beveelt uitstoting van Zuid-Afrika aan,evenals ekonomische sankties, omdat Zuid-Afrika een door de Verenigde Natiesaangenomen plan om Namibie onafhankelijk te maken, naast zich neer heeftgelegd. 22-5Ook de laatste besprekingen tussen de Zuidafrikaanse regering en eenafvaardiging van de landelijke dagbladpers heeft niet geleid tot de intrekking vaneen wet die de pers drastisch aan banden zal leggen. Het gaat om het publicerenvan artikelen over korruptie of wanbeleid vn de staat.

23-5Zowel de oppositiepartijen als het CDA hebben gisteren tijdens hetbegrotingsdebat over Buitenlandse Zaken in de Eerste Kamer voor ekonomischedwangmaatregelen tegen Zuid-Afrika gepleit.Dagelijks kunnen we nieuwe abonneesvan het Zuidelijk Afrika Niemds inschrijven, en wellicht bent u daar nog niet bij.Wanneer u - dit blad lezende - er echter wel wat voor voelt om ons bladregelmatig te ont vangen, dan willen we u vragen om u op te geven als abonnee.U ontvangt dan niet alleen ons blad, maar geeft dan gelijk een (financidle) eteunin de rug van de Anti-Apartheids Bew4eging Nederland. Bel (020237335) ofschrijf (Lauriergracht 116, Amsterdam) naar ons sekreteriaat! Als u het 'nog evenwilt aanzien' dan kunt u zich ook opgeven voor een (gratis) proefabbonement. Ukrijgt ons blad dan een halfjaar lang in de bus.