ICT Strategie en Architectuur 1 Het bedrijf als systeem Bedrijfsprocessen –“Wat gebeurt in een...

ICT Strategie en Architectuur

1

Het bedrijf als systeem

• Bedrijfsprocessen– “Wat gebeurt in een bedrijf”

• Waardekettingen– Bedrijfsprocessen ná elkaar

• Informatica als ondersteuning– Informatieverwerking

• Opslag en verwerking van informatie voor één bedrijfsproces

– Automatisering• Automatisch uitvoeren volledige

bedrijfsprocessen

– Informatisering• Globale visie en aanpak

• Architectuur

• Aanpassingen bedrijfsprocessen aan IT

• Integratie

• Complexe systemen

• Gestructureerde aanpak


2

Informatisering en Bedrijfsstrategie

• Aanpassen IT aan doelstellingen en strategie van het bedrijf

• Principes:– Bekijk organisatie als geheel

– Verandering

– Alle cycli van het leven van een informatiesysteem

– Een architectuur

– Opeenvolgende modellen bouwen

– Aangepaste oplossingen

– Duidelijke methodologie

– Fasering

– Niet alleen informatici bij betrekken

Concentratie op de eerste fasenStrategie en Architectuur


3

Denkkader voor informatisering

• Globaal kader om ideeën structuur te geven– ICT Domeinen

• Aspecten van informatisering

– ICT Levenscyclus• Levenscyclus van informatisering

– ICT modellen• Bij elke levenscyclus worden modellen

gemaakt voor elk domein

– ICT Thema’s• Wat ons bezighoudt in alle modellen

ICT Domeinen

ICT SYSTEMEN KLANTEN EN GEBRUIKERS PRODUCTEN EN DIENSTEN BEDRIJFSPROCESSEN ORGANISATIE LOCATIE GEGEVENS TOEPASSINGEN TECHNOLOGIE

InfrastructuurGegevens

Bedrijfsprocessen

Organisatie

Toepassingen

Bedrijfsdomeinen

Technologiedomeinen


Bedrijfsprocessen

Organisatie

Toepassingen


Bedrijfsprocessen

Organisatie

Toepassingen

Bedrijfsdomeinen

Technologiedomeinen


4

ICT levenscyclusStrategieStrategie

ArchitectuurArchitectuur

OntwikkelingOntwikkeling

IntegratieIntegratie

ImplementatieImplementatie

Operationeel beheerOperationeel beheer

Projectbeheer Projectbeheer

Diensten beheer

Diensten beheer

Programmabeheer ProgrammabeheerICT modellen

Richtinggevend model

Conceptuele modellen

Logische modellen

Fysieke modellen

Strategie

Architectuur

Ontwikkeling

Integratie

Invoering

abstract

concreet


5

ICT Thema’s

• Aandachtspunten in alle ICT modellen

• Kunnen anders zijn naargelang problematiek


6

Conceptuele model bedrijfsprocessen

• Hiërarchie van de bedrijfsprocessen– Top-down benadering

– Hiërarchie van functionele domeinen tot elementaire bedrijfsprocessen

– Concentreren op wát gebeurt

– Vele standaard processen binnen bedrijven

• Processtroomdiagrammen– Bedrijfsprocessen achter elkaar tot

processtroom

– Dikwijls de value chains (waardekettingen)

– Houden rekening met invoer, uitvoer, wachten, keuzes maken, …

• Toelichting– Verdere uitleg bij de diagrammen

– Soms ook volledige beschrijvingen en documentatie


7


• Hiërarchisch procesdiagram

Productie

Financieel Beheer

Onderzoek en Ontwikkeling

Personeels-beheer

Commercieel Logistiek

Informatica

Aankoop

Kwaliteits -beheer

Leveranciers beheer

Contracten

Opvolging leveringen

Opvolging betalingen

Engineering

Patenten

Product ondersteuning

Bestelingen en Verkoop

Klanten beheer

Marketing

Dienst naverkoop

Verkoop

Offertes

Bestellingen

Planning

Verpakking

Assemblage

Opslag-plaatsen

Ontvangst goederen

Voorraadbeheer

Verzending goederen

Productie

Help desk

Ontwikkeling

Gebruikers-ondersteuning

Dagelijks beheer

Planning en projecten

Dagelijks beheer

Opleiding

Selectie en aanwerving

Speciale initiatieven

Verloning en voordelen

Boekhouding

Betalingen

Facturatie

Beheer activa

Rapportering

ISO 9000

Projecten en initiatieven

Kwaliteits-controle


8


• Processtroomdiagram

Offerte naar klant

Gegevens Bestelling

Bestelling naar klant

Factuur naar klant

Producten in voorraad?

Neen Ja

Ontvang bestelling

Maak bestelling klaar

Verzend bestelling

Verzend factuur

Plan productie

Assemblage

Maak offerteKlant vraagt offerte

Klant vraagt offerte

Klant plaatst bestelling

Betaling ontvangen

Verkoop

volledig

Boek betalingBetalings gegevens


9

Conceptuele model organisatie

• Organigram van de organisatie– Geeft de afdelingen weer

– Meestal hiërarchisch diagram

• Toelichting bij het organigram

F in a nc i‘le d ie n st

In fo rm a tica

A an ko op

K w a lite itszo rg

S ta fd ie n sten D ire c tie sec re ta ria a t

M a rke ting

D is trib u tie

P ro du c tie

D ie ns t n a ve rko op

C o nsu m e nte n p rod uc ten

M a rke ting

O ffe rtes

V e rko op

P ro du c tie

P rod u cto n de rste un ing

P ro fe ss io n e le p ro d uc ten

A lg e m e e n d irec te ur


10

Conceptuele gegevensmodel

• Lijst van entiteittypen en attribuuttypen– Geef niét alle detail

– Beperk tot groepen van gegevens

• (E)ER diagram

Entiteittypen (groepen) en Attribuuttypen (groepen):Klant

Bevat alle gegevens over de klanten: Naam, Adressen, Telefoonnummers, Kwalificatie. Klantorder

Gegevens over de orders die door klanten worden geplaatst: Datum order, Inhoud bestelling, Gevraagde leveringstermijnen, Waarde van het order.

wordt geregistreerd in

registreert

leidt tot

KLANT

FACTURATIE PRODUCTIEPLANNING VERZENDING

LEVERANCIER

BESTELLING

KLANTORDER FINANCIËN /

BOEKHOUDING VOORRAAD

PRODUCTIE

plaatst

wordt geplaatst door

wordt geplaatst bij

ontvangt

wordt aangevuld met

wordt geleverd aan

wordt gereserveerd

voor

wordt gebruikt

voor

reserveert gebruikt

resulteert uit

wordt geregistreerd in

registreert

leidt tot

leidt tot leidt tot

is van

is voor is van

leidt tot

is van


11

Conceptuele toepassingsmodel

• Structuurschema toepassingen– Welke zijn de belangrijkste toepassingen

– Wat is de onderlinge verhouding

– Wat zijn de belangrijkste gegevensstromen?

• Korte beschrijving toepassingen

OFFICE OMGEVING GROUPWARE

ERP

BOEKHOUDING

PRODUCTIE

Order entry

Productieplanning

Facturatie

Warehouse

Logistics

Human resources

Asset management

NETWERK OPERATING SYSTEEM


12

Conceptuele infrastructuurmodel

• Stuctuurschema met technologische componenten– Netwerk

– Servers

– Opslagsystemen

– Printers

– Clients

• Toelichting bij deze componenten

Client PC Netware File/Print

Server

MS Exchange

Server

Documentum Document

Server

Client PC Client PC Client PC Terminal

Client PC Client PC Client PC Client PC

SAP Application

Server 1

SAP Database

Server

SAP Application

Server 2

Router

Web Server

SMTP relay

Server

Firewall

Router

LAN

Netwerk printers

Internet

DMZ

LAN Back-up Server

Andere vestigingen

IBM z/Series mainframe

Boekhouding Productie

Beheersconsoles

Router


13


• Doelstellingen– Eerste twee fasen

– Telkens wanneer men een ICT systeem creëert of fundamentaal aanpast

– Strategiefase: welke richting willen we uit• Vanuit doelstellingen bedrijf,

klanten/gebruikers en producten/diensten

• Resultaat: principes en vereisten waaraan het nieuwe systeem moet voldoen

– Architectuurfase• Beeld krijgen van het nieuwe systeem

• Opeenvolgende modellen (conceptueel, logisch)

• Resultaat: voldoende concrete informatie om ontwikkeling aan te pakken

• Bereik– Zelden de volledige organisatie

• Vb. e-business architectuur

– Indien voor één enkel deel / activiteit: Business Area Analysis (BAA)


14


• Deelnemers– Projectteam met specialisten in ICT strategie

en architectuur• In vele gevallen externe specialisten

– Stuurcomité als begeleiding• Samenstelling projectteam

– Bedrijfsarchitect– Technisch architect

• Gegevensanalyst• Toepassingsspecialist• Infrastructuurspecialist

– Projectleider– Vertegenwoordiger organisatie

• Samenstelling stuurcomité– ICT directeur– Vertegenwoordiger management– Vertegenwoordiger gebruikers– Vertegenwoordiger extern adviesbureau

• Regelmatige rapportering aan stuurcomité met evaluatie en beslissingen over prioriteiten

• 1 tot 3 manden, 50 000 tot 300 000 EUR


15

ICT Strategiefase

• Vertrek vanuit waarden en strategie van het bedrijf

• Maak beeld van de huidige toestand– Onderken sterke en zwakke punten

• Analyseer

• Kom tot principes en strategie

• Maak grove schatting van de kosten

• Vier onderdelen1. De voorbereidende fase

2. De richtinggevende fase

3. De planningfase

4. De rapporteringsfase


16

De voorbereidende fase

• De ontwikkeling van de ICT strategie wordt voorbereid

• Activiteiten1. Beschrijving van de huidige situatie

• Conceptueel model van huidige situatie

2. Technologie-onderzoek• Nieuwe ICT trends

• Verdwijnen van technologie

• “Beste praktijken”

3. Onderzoek van de concurrenten

4. Onderzoek bedrijfsstrategie

• Resultaten– De beschrijving van de huidige systemen

– Technologierapport

– Rapport over de concurrenten

• Aanpak– Interviews met betrokkenen

– Opvragen van documentatie

– Bezoek aan locaties


17

De richtinggevende fase

• Centrale fase van ICT strategie

• Vanuit algemene visie en analyse van context

• Vastleggen richting en principes

• Formuleren algemene vereisten

• Activiteiten– Bepaling gewicht van de vijf ICT domeinen

– Sterkte/Zwakte/Kansen/Bedreigingen (SWOT) analyse

– Identificatie van drijfveren tot verandering

– Opstellen ICT visie

– Opstellen ICT Principes

– Opstellen Beperkingen en Veronderstellingen

– Identificatie Algemene vereisten

– Identificatie van overwegingen bij invoering nieuw systeem

– Aanmaak richtinggevende model

• Resultaten– SWOT analyse

– Richtinggevend model

– Algemene vereisten


18

De richtinggevende faseActiviteiten

• Bepaling gewicht van de vijf ICT domeinen– Welke domeinen zijn de belangrijkste?

• Sterkte/Zwakte/Kansen/Bedreigingen (SWOT) analyse– Vanuit huidige toestand– Vanuit technologierapport– Vanuit rapport over concurrenten– Denk ook aan Klanten/Gebruikers en

Producten/Diensten domeinen– Elk domein:

• Sterke punten• Zwakke punten• Mogelijkheden• Bedreigingen

BEDRIJFSPROCESSEN ORGANISATIE

GEGEVENS

TOEPASSINGEN

INFRASTRUCTUUR

BE

DR

IJF

SP

RO

CE

SS

EN

OR

GA

NIS

AT

IE

GE

GE

VE

NS

TO

EP

AS

SIN

GE

N

INF

RA

ST

RU

CT

UU

R


19


• Identificatie van drijfveren tot verandering– Volgen uit SWOT analyse

• Wegwerken van zwakte• Benutten van kansen• Beantwoorden van bedreigingen

– Verhoging efficiëntie– Reorganisatie bedrijf

• Opstellen ICT visie– Algemene uitspraak– Verwoordt een keuze– Uit SWOT analyse– Uit algemene missie/strategie van het bedrijf– Enkele overwegingen:

• Is ICT prioritair?• Is ICT een “kost” of een “profit”?• Is men bereid bijkomende investeringen te

doen?• Kan men een hogere toegevoegde waarde

leveren?• Levert ICT een competetief voordeel?• Wenst men verder te gaan dan concurrenten?

– Is men een ICT koploper/meerloper/naloper?

• Is die e-business écht nodig?


20


• Opstellen ICT principes voor de vijf domeinen

– Bedrijfsprocessen• Wil men maximaal informatiseren?

• Streeft men naar grote integratie?

• Betrekt men leveranciers en klanten?

– Organisatie• Kan men reorganiseren?

• Centraliseert men ICT?

• Outsourcing?

– Gegevens• Databankgericht gegevensbeheer?

• Centralisatie?

– Toepassingen• Maken of kopen?

• Dezelfde toepassingen voor iedereen?

– Infrastructuur• Standaarden of specifiek?

• Open source?

• Uniforme technologie

• Radicaal nieuwe technologie?


21


• Opstellen Beperkingen en Veronderstellingen– Voor elk van de domeinen

– Aan welke beperkingen zijn we onderhevig?• Geen verhoging budget

• Geen wijziging leverancier

• Standaarden worden opgelegd

– Welke impliciete veronderstellingen zijn gemaakt?

• Geen wijzigingen in producten en diensten

• Geen outsourcing

• Geen wijzigingen standaarden


22


• Identificatie Algemene vereisten– Uit SWOT

– Uit identificatie drijfveren

– Uit principes, beperkingen en veronderstellingen

– Drie onderdelen1. Functionele vereisten

– Wat moet het systeem doen?

2. Technische vereisten– Hoé moet het systeem werken?

3. Operationele vereisten– Hoe zal de uitbating gebeuren?

4. Andere vereisten– Andere overwegingen

• Identificatie van overwegingen bij invoering nieuw systeem– Kritieke succesfactoren

– Belangrijkste struikelblokken

– Impact op organisatie en werking

• Aanmaak richtinggevende model


23

De richtinggevende fase

• Resultaten– SWOT analyse

– Het richtinggevend model• De drijfveren voor verandering

• De ICT visie

• De principes, beperkingen en veronderstellingen voor elk domein

• De algemene vereisten

• Aanpak– SWOT analyse, drijfveren tot verandering:

• Workshop

• ICT directeur en medewerkers, Management

– ICT visie, principes, beperkingen en veronderstellingen

• Workshop

• Degelijk voorbereid door projectteam– Mogelijke principes, beperkingen en

veronderstellingen

– Formuleren alternatieven

– Gevolgen van de alternatieven

– Rest: voorbereiding door projectteam, eventueel presentatie aan management


24

De Planningfase

• Opmaken algemene planning• Schatting van de kosten• Activiteiten

– Opstellen van de planning• Planning =

– Opeenvolging en duur verschillende fasen– Mijlpalen: belangrijke realisaties tijdens

project

• Opdeling in fasen• Identificatie “quick wins”• Opstellen prioriteiten• Identificatie van de mijlpalen

– Schatting van de totale kosten• Moeilijk maar noodzakelijk• Vergelijken met bestaande projecten• Uitgaan van bestaande ICT budget• Studies over totale gebruikskost (“TCO”)• Eenheidsprijzen voor apparatuur en diensten

• Resultaten– Planning (fasering, doelstelling, middelen,

overwegingen)– Budget (fasering, hardware, software,

ontwikkeling, diensten)


25

De Rapporteringsfase

• Bijeenbrengen resultaten

• Presentatie aan stuurcomité, management en gebruikers

• Activiteiten– Aanmaak eindconclusies en aanbevelingen

– Opmaak eindrapport

– Presentatie eindrapport

– Aanpassen eindrapport

• Resultaten– Eindrapport

• Overzicht voorbereidende fase

• Richtinggevend model

• Overwegingen bij uitvoering project

• Planning

• Budget

• Conclusie en aanbevelingen

– Eindpresentatie


26

De ICT Architectuurfase

• Vanuit de resultaten van de strategiefase

• Opmaken architectuur nieuw systeem– Opeenvolgende modellen van de

verschillende domeinen

– Bereik hangt af van probleemstelling bij aanvang

• Onderdelen1. Conceptuele architectuurfase

2. Logische architectuurfase

3. Planningfase

4. Rapporteringsfase

– Uiteindelijk doel: de logische modellen– Geven voldoende informatie om te starten

met de implementatie


27

De conceptuele architectuurfase

– Einddoel: een conceptueel model van de nieuwe situatie

– Activiteiten– Ontwerp van de bedrijfsprocessen

– Ontwikkeling van het datamodel

– Identificatie van de toepassingen

– Aanpassingen aan de organisatie

– Keuze technologiestandaarden

– Ontwikkeling infrastructuurmodel

– Aanmaak conceptuele modellen

– Resultaat– Conceptuele modellen voor de zes ICT

domeinen

– Aanpak– Uitgevoerd door het projectteam

– In samenwerking met specialisten indien nodig


28

De conceptuele architectuurfaseActiviteiten

• Ontwerp van de bedrijfsprocessen– Nieuwe bedrijfsprocessen

• Nieuwe processtromen

– Aanpassing bestaande processen

• Ontwikkeling datamodel– Meestal aanpassing of uitbreiding bestaand

model

– Reorganisaties gegevens

– Nieuwe bedrijfsprocessen vereisen nieuwe gegevens

• Identificatie van de toepassingen– Uitgaande van de functionele vereisten uit de

richtinggevende fase

– Kan heel wat tijd in beslag nemen• Selectie pakketten

• Testen pakketten

• Schatting maken aanpassingen pakketten

– Kopen of maken?


29

De conceptuele architectuurfaseActiviteiten

• Aanpassingen aan de organisatie– Omwille van nieuwe bedrijfsprocessen of

aanpassingen aan bedrijfsprocessen

• Mogelijke aanpassingen– Nieuwe afdelingen

– Opheffen bestaande afdelingen

– Samensmelten afdelingen

• Keuze technologiestandaarden– Welke standaarden zal men volgen?

– Enkele domeinen waar men standaarden kiest:

• Netwerken

• Besturingssystemen

• Databanken

• E-mail en groupware

• Hardware

• Bureauticaomgeving

• Ontwikkelomgeving

• Ontwikkeling infrastructuurmodel

• Aanmaak conceptuele modellen


30

De logische architectuurfase

• Einddoel: het maken van een logisch model voor elk domein

• Architecturale informatie wordt aangevuld met concrete keuzes voor hardware, software en diensten

• Activiteiten– Bepaling volumes bedrijfsprocessen,

gegevens en gebruikers

– Definitie concrete toepassingen

– Ontwerp van de technische infrastructuur

• Resultaten– De logische modellen voor de domeinen

• Aanpak– Voorstudie

• Selectie mogelijke leveranciers

• Opstellen detailvereisten toepassing

• Contacteren leveranciers

• Evaluatie aanbiedingen

• Beslissing


31

De logische architectuurfaseActiviteiten

• Bepaling volumes bedrijfsprocessen, gegevens en gebruikers– Frequentie waarmee bedrijfsprocessen

worden uitgevoerd• Aantal per tijdseenheid

• Bij voorkeur per locatie

– Aantal gebruikers van toepassingen en systemen

• Naargelang locatie

• “Normaal” en “piek” gebruik

– Volumes aan gegevens• Aantallen entiteiten

• Frequentie van aanmaak gegevens

• Definitie concrete toepassingen– “Namen noemen”

– Kopen of maken• Bureauticasoftware

• Databanken, transactiemonitors

• Ondersteuning “klassieke” bedrijfsprocessen


32

De logische architectuurfaseActiviteiten

• Ontwerp technische architectuur– Het netwerk (bekabeling, LAN, routers,

Internet aansluiting)

– De clients (hardware, software)

– Randapparatuur

– Servers (hardware, besturingssysteem, databankbeheersysteem, webserver, transactieserver, back-up, beheer)

– Bureauticasoftware


33

De planningfase

• Aanpassing voorlopige planning en budget

• Activiteiten– Aanpassing planning

– Aanpassing budget

• Resultaten– Bijgewerkte planning

– Bijgewerkt budget

• Rapportering eindresultaten aan stuurcomité, management en gebruikers

• Activiteiten– Aanmaken eindconclusies en aanbevelingen

– Opmaken eindrapport

– Presentatie eindrapport

– Aanpassing eindrapport

• Resultaten– Eindrapport

De Rapporteringsfase

ICT Strategie en Architectuur 1 Het bedrijf als systeem Bedrijfsprocessen –“Wat gebeurt in een...

Documents

Transcript of ICT Strategie en Architectuur 1 Het bedrijf als systeem Bedrijfsprocessen –“Wat gebeurt in een...