K w a r t a a l b l a d H u m a n i t a s G r o n i n g e n s t a dJ a a r g a n g 7 , n u m m e r 3 , o k t o b e r 2 0 1 4

Taal is de sleutel tot de maatschappij

Digitale openbaring

Trouwe vrijwilligers in het zonnetje

AgendaDinsdag 18 november Film Maatjesproject Iedereen die betrokken is bij het Maatjesproject, wordt binnenkort uitgenodigd voor een bijzondere film, ‘Jeanne’ over een manisch-depressief meisje, dat geplaagd wordt door stemmingswisselingen. Hou de agenda op de website in de gaten voor nadere details!

Dinsdag 25 novemberIntroductiebijeenkomstVrijwilligers die pas begonnen zijn worden o.a. geïnformeerd over de rol van vrijwilligers, grenzen aan vrijwil-ligerswerk en omgaan met privacy.

Locatie: Tuinzaal Humanitas, Akerkhof z.z. 22, van 19.00 uur tot 21.30 uur. Graag opgeven tot uiterlijk

één week voor de bijeenkomst. (bel het Meld- en Informatiepunt: 050 – 312 60 00 of stuur een e-mail naar: mip.groningen@humanitas.nl)

Woensdag 17 decemberAlzheimer Café PaddepoelKijk- en luisteravond, met volop gele-genheid om vragen te stellen en met elkaar van gedachten te wisselen. Nadere informatie volgt op de website van Humanitas.

Locatie: verpleeghuis ’t Blauwbörgje aan de Zonnelaan 8 (de recreatie-zaal). Tijdstip: 19.00 uur tot 21.00 uur.

Zie voor meer agendapunten www.humanitasgroningen.nl/agenda

Inhoud

Taal is de sleutel tot de maatschappij

Column: Kunt u voor mij het koper komen

poetsen?

Digitale openbaring

pag.04

pag.07

pag.08

pag.10

En verderAgendapag. 02

Podiumpag. 03

Rondje Aa- kerkpag. 12

ColofonHumens is een uitgave van Humanitas afdeling Groningen stad. Het magazine verschijnt drie keer per jaar en wordt in een oplage van 2.050 exemplaren verspreid onder vrijwilligers, leden, relaties en andere geïnteresseerden.

Redactieadres: Humanitas Groningen stadRedactie HumensAkerkhof zz 229711 JB GroningenEmail: r.blaauw@humanitas.nlWebsite: www.humanitasgroningen.nl

Redactie: Renée Blaauw, Nynke Koornstra, Dirk Goudberg, Chris Vogelzang, Wessel Aslander, Arnold de Meijer, Margot van Goudoever, Stannie van den Besselaar.

Fotografie: Han Santing Concept, tekst- en eindredactie: Statement communicatie adviesbureau, GroningenVormgeving en opmaak: The Lift Visuele Communicatie, Groningen

RechtenAlle rechten voorbehouden. Overname of verveelvoudiging van tekst of beeld uit deze uitgave is alleen toegestaan na vooraf-gaande toestemming van de redactie.

02

Trouwe vrijwilligers in het zonnetje

De geboorte van een huis

De Humanitas-methode, daar kun je patent op aanvragen: een mens ervaart een pro-bleem, bedenkt een aanpak en vrijwilligers werken mee aan de realisatie ervan. Recent voorbeeld: het ‘Tussenhuis’.

Het ‘Tussenhuis’ is een tijdelijk verblijf voor na een ziekenhuisopname en de mantelzorg bijvoorbeeld uitvalt. Of voor mantelzorgers zélf. Sietske Boekema is één van de vrijwilligers. ‘Het begon bij Siemie Zuidema’, vertelt ze. ‘Zij kon zich na een ziekenhuisopname niet meteen redden in haar eentje en moest elders hulp zien te krijgen. Dat lukte uiteindelijk, maar Siemie vond dat het toch anders, prettiger, zou moeten kunnen. Ze stuurde een brief naar de gemeente. Die belandde bij Jelly Bruining. Zij pakte het serieus op en belde Hennie Mulder van Humanitas. Sietske, de gemeente en Humanitas gingen samen in gesprek en plaatsten een oproep in de ‘Alvast Bedankt’-advertentie in de Gezins-bode. Méér dan tien mensen wilden wel meedenken over huisvesting, behoefteonderzoek en organisatie van het ‘Tussenhuis’!’

Wiel uitvindenWat willen ze? ‘Een kleinschalige en gezellige plek, voor zo’n vijf mensen’, vervolgt Sietske. ‘Vrijwilligers onder-steunen hen na een ziekenhuisopname.’ Ook mantelzor-gers die respijt nodig hebben, of mensen wiens mantel-zorger tijdelijk uitvalt, kunnen er terecht. Gasten moeten zoveel mogelijk regie over hun eigen leven houden. De persoonlijke situatie bepaalt welke ondersteuning er nodig is. Het verblijf mag maximaal drie weken duren.

Actief omarmdEen tweede oproep in ‘Alvast Bedankt’ leverde een groep deskundige vrijwilligers en bestuurders op, die toewerken naar de realisatie van het huis. Sietske: ‘Het idee spreekt aan en de gemeente heeft het actief omarmd!’ De term ‘Tussenhuis’ wordt elders ook al gebruikt, dus roept Sietske iedereen op een treffende naam voor dit mooie initiatief te verzinnen. Patent aan-vragen? Nee, deze methode moet iedereen gebruiken! Met dank aan alle vrijwilligers!

Stannie van den Besselaar 03

Sietske Boekema wil een kleinschalige opvang realiseren voor mensen die een ziekenhuisopname achter de rug hebben.

Taal is de sleutel tot de maatschappij

04

Raymond Luwaga blijft ook na zijn inburgeringscursus afspreken met zijn taalcoach Manas Doodkorte.

Om mensen te helpen de Nederlandse taal te leren, heeft Humanitas allerlei activiteiten ontwikkeld. Zo was er al het wekelijkse TaalCafé dat erg populair is bij nieuwkomers in onze stad. Daarnaast zijn er nog taalcoachprojecten en con-versatiegroepen. De gemeente Groningen wil graag wijkgericht werken, zodat de taalondersteuning dichter bij de burgers komt te staan. Humanitas gaat mee in deze ontwikkeling en is actief in de Korrewegwijk en in Selwerd.

Met dank aan boekhandel Van der Velde

Uit een ander land komen en geen woord Nederlands spreken: Raymond Luwaga weet hoe lastig dat is. Drie jaar geleden kwam hij vanuit Uganda naar een asielzoekerscentrum in Echt. Hij kreeg een boek en met behulp van een woordenboek probeerde hij te begrijpen wat hij las. Hij keek tv en las de krant. Maar het gebrek aan goede taalkennis leidde tot veel stress. Raymond: ‘Je moet zorgen dat je zelf de taal probeert te leren. De inburgeringscursus was niet makkelijk, maar met hulp van een taalcoach bij Humanitas viel het toch mee.’ Raymond volgt nu een opleiding aan de Hanzehogeschool, maar blijft afspreken met zijn taalcoach om bete-kenissen van woorden te bespreken en om zijn uitspraak te verbeteren. Hij wil goed kunnen communiceren met zijn medestudenten en met andere mensen in zijn omgeving.

Boer zoekt vrouwHet belang van een goede beheersing van de Nederlandse taal is groot. Het is nodig om contacten te leggen, zodat je daadwerkelijk kunt deelnemen aan de maatschappij. De migranten die naar Groningen komen, kunnen reke-nen op zo’n 350 vrijwilligers die zich inzetten als taalcoach. Zij geven heel praktische ondersteuning bij het leren van het Nederlands, zoals hulp bij het maken van huiswerk van professionele opleidingen. Maar ook kijken naar ‘Boer zoekt Vrouw’, kaas kopen op de markt en songteksten van Marco Borsato bespreken zijn goede hulpmiddelen. Er bestaat geen eenduidige aanpak

om onze taal te leren, het geleerde in de praktijk te brengen en te durven praten. Pauline Rooseboom, eerder taalcoach en nu vrijwillig coördinator,

brengt de inburgeraars en de coaches bij elkaar. ‘Je raakt onder de indruk van wat iemand allemaal moet leren. Je wordt heel creatief. Het is intensief en je leert veel van elkaar.’

KoppelingInburgeraars hebben diverse achter-gronden en de snelheid waarmee een taal wordt geleerd, verschilt dan ook van persoon tot persoon. Sommige deelnemers kunnen niet schrijven, anderen hebben specifieke taalvragen. De overeenkomst tussen de vrijwilligers is, dat ze allemaal ‘iets hebben’ met taal: letterenstudenten, (oud)onderwij-zers, maar ook mensen die begrijpen hoe moeilijk het is om alles nog te moeten leren. Voor Pauline is het de uitdaging om vluchtelingen met diverse achtergronden zo goed mogelijk te helpen en maatwerk te leveren in de koppeling met een vrijwilliger. Daarvoor neemt zij samen met de vrijwilligers de wachtlijst door. Is er een koppeling,

dan ontmoet men elkaar meestal in het pand van Humanitas. Gemiddeld duren de contacten zo’n negen tot zestien maanden.

ConversatiegroepenVoor mensen die (nog) geen inburgeringscursus of andere opleiding volgen biedt Humanitas de mogelijkheid om in groepen met de taal te oefenen. Greet van Dijk, vrijwillig coördinator van het project Conversatiegroepen, benadrukt dat het meestal mensen be-treft die graag snel Nederlands willen leren. De deelnemers komen werkelijk uit alle delen van de wereld. Studenten die een opleiding volgen bijvoorbeeld, migranten die hier een baan hebben, partners van migranten, maar ook vluchtelingen die nog geen gebruik kunnen maken van het professionele inburgeringsaanbod. De mate waarin de deelnemers het Nederlands beheer-sen is heel ver-schillend.

SpreekvaardigheidDe coördinator probeert mensen te plaatsen in groepen met ongeveer hetzelfde taal- en opleidingsniveau.

05

‘Je raakt onder de indruk van wat iemand allemaal moet leren’

De groepsgrootte varieert van drie tot tien deelnemers. In totaal komen onge-veer veertien conversatiegroepen met een kleine honderd deelnemers weke-lijks bijeen in het pand van Humanitas. De groepen worden begeleid door een vrijwillige taalcoach, die meestal geen boeken gebruikt. Ook grammatica komt niet per se aan de orde. De nadruk ligt op de spreekvaardigheid en de groeps-leden bepalen mede zelf waarover ze willen spreken. De thema’s zijn vaak verbonden met de Nederlandse cultuur en gebruiken, de nationale feestdagen, winkelen en de verschillen met de lan-den van herkomst. Daarover met elkaar praten draagt ook bij tot een geslaagde inburgering.

SchaaktoernooiIn het TaalCafé komen inwoners vanGroningen met verschillende natio-naliteiten wekelijks samen om hun Nederlandse taalvaardigheden te verbeteren. Het TaalCafé wordt geleid door vijf enthousiaste vrijwilli-gers en is elke donderdagmiddag open, ook tijdens de vakanties. Het is een ontmoetingsplaats waar nieuwkomers en andere bezoekers uit verschillende landen en culturen worden ondersteund om beter hun weg te leren vindenin de samenleving. De deelnemers ontmoeten elkaar bij Humanitas en leren er spelenderwijs de Nederlandse taal. Er melden zich wekelijks zo’n 35 bekende en nieuwe gezichten. Sina van Os, coördinator: ‘We organiseren

diverse activiteiten zoals bingo’s en een jaarlijks schaaktoernooi. Zo kunnen de deelnemers ongedwongen kennis maken met de Nederlandse cultuur.’

LoopafstandSinds vorig jaar september wordt er in opdracht van de gemeente ook wijkgericht gewerkt. Het TaalCafé+ in Selwerd is een goed voorbeeld van een gezellige plek waar mensen uit de wijken Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk wekelijks kunnen afspreken om elkaar te helpen met taal in brede zin. Het project is opgezet in samenwerking met wijkbewoners en de Bibliotheek Groningen. Mensen kunnen er ook aanschuiven met lastige brieven. De gemeente hoopt met dit wijkgerichte werken nog meer taalachterstanden weg te kunnen werken. Ook Liesbeth Hanrath, projectcoördinator Taal-onder-steuning bij Humanitas, vindt het een positieve ontwikkeling dat er ook op wijkniveau initiatieven ontstaan.

‘Mensen kunnen zo op loopafstand iets doen met taal.’

Geslaagde ZomerweekNaast alle lopende projecten binnen de taalondersteuning werd er deze zomer iets nieuws georganiseerd: de Zomer-week. Bezoekers van het TaalCafé en anderen die de zomer in Groningen doorbrachten kregen van 4 tot en met 8 augustus de kans om tóch iets te be-leven op het gebied van taal en cultuur. Meer weten over de geslaagde Zomer-week? Kijk dan op de website van Humanitas Groningen onder ‘nieuws’ (www.humanitasgroningen.nl/nieuws/zomerweek-in-volle-gang).

Nynke Koornstra en Margot van Goudoever

06

De deelnemers van de Zomerweek kwamen werkelijk uit alle delen van de wereld.

07

De bezuinigingen op zorg en welzijn laten nu al sporen achter. Instellingen bezuinigen op hun dienstverlening. Beroepskrachten worden ontslagen. Landelijke politici zijn onze boekhou-ders die gezonde financiën belang-rijker vinden dan gezonde mensen in een gezonde samenleving. De hulp-vragen nemen toe en organisaties die afhankelijk zijn van overheidsfinancie-ring zullen steeds vaker het antwoord schuldig blijven. Als je wilt dat er iets gebeurt, moet je voor jezelf opkomen. Succesvol zijn is een keuze!

Een dame nam onlangs contact op met Humanitas. Als gevolg van de bezuinigingen en een herindicatie was haar huishoudelijke hulp van de thuiszorg stopgezet. Lastig! In overleg met haar dochters was er echter wel een mouw aan te passen. Maar er bleef nog één probleem over: haar dochters waren niet van plan al het koper- en zilverwerk regelmatig op te poetsen. Of Humanitas hiervoor niet een vrijwilliger kon regelen? Misschien vond een vrijwilliger dit wel leuk werk.

Beleefd is deze mevrouw door medewerkers van het Meld- en Informatiepunt te verstaan gegeven dat deze vrijwilligers niet bij Humanitas te vinden zijn. Maar daar

laat ze zich niet mee tevreden stellen. Het is altijd heel gezellig bij haar thuis en met koper- en zilverpoetsen heb je ook eer van je werk. Zou een scholier dit niet kunnen doen in het kader van zijn of haar maatschappelijke stage? De medewerkers van Humanitas zijn duidelijk: ‘Aan deze hulpvraag werken we niet mee!’ Duidelijk zijn is een keuze.

Verschralen is ook een keuze. Bezuinigen op het luxe consumentisme van mensen is zeer te begrijpen. De franje kan er wel af. Maar als de franje eraf is, zijn de boekhouders onder de politici toch wel klaar? Maar nee, ze gaan nog verder. Onder het mom van hervor-mingen worden bezuinigingen omgezet in harde keuzes. Keuzes waarvan de reikwijdte nog niet bekend is. De samenleving moet het meer zelf oplossen en eigen kracht tonen. Dat lijkt het politieke mantra te worden in het sociale domein. Waar eindigt de eigen kracht van de samenleving? Wellicht is het een goed idee als politici met vrijwilligers in gesprek gaan om de grenzen van de participatie-samenleving helder te krijgen. Deze ervarin-gen kunnen beleidskeuzes en de ondoor-dachte effecten hiervan op mensen misschien nog bijstellen. De koers verleggen is een keuze voordat ‘de wal het schip keert’.

Toeschouwer

Kunt u voor mij het koper en zilver komen poetsen?

Column

Binnen Humanitas Groningen zijn zo’n 1.500 vrijwilligers actief. Stuk voor stuk dragen ze hun steentje bij aan de samenleving. Sommigen doen dat al 25 jaar! Zoals Corry Reenders (75) en Rinia Emanuels (73). Beide dames werden tijdens het jaarlijkse vrijwilligersfeest gehuldigd.

Trouwe vrijwilligers in het zonnetje

Voor hun tomeloze inzet ontvingen Rinia en Corry een prachtigbeeldje van kunstenares Corry Ammerlaan-Van Niekerk.

08

Ex-verpleegkundige Corry woont sinds 1958 in Groningen. De in Paramaribo geboren Rinia verhuisde in 1971 naar Groningen, waar deze trotse moeder van vijf kinderen en oma van zes kleinkinderen jarenlang onderwijzeres was. In 2010 werd ze benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Al een kwart eeuw vervullen Corry en Rinia dezelfde taak: het bezoeken van demente-rende mensen.

Vrijwilliger voor de kerkNu vieren beide dames hun 25 jarige jubileum bij Humanitas, maar vóór 1989 waren ze allebei al actief als vrijwilliger voor hun kerk. ‘Bij Bernlef en Patrimonium bezocht ik al demente mensen. Coördinatrice Ineke Hoppenbrouwers vroeg toen of ik een door Bernlef betaalde cursus wilde volgen, opgezet door Els van der Veen’, vertelt Rinia. Het blijkt dat Corry dezelfde cursus volgde.

‘Mijn mevrouw’Elke maandag bezoekt Rinia ‘mijn mevrouw’, zoals ze het consequent formuleert. ‘De meeste mensen bezoek ik tot aan hun overlijden. Ik heb altijd hele lieve mensen bezocht. Sommigen wandelen of winkelen graag. Ook doen we wel eens spelletjes. Meestal blijf ik een paar uur. Ik bezoek nu nog altijd een vrouw van onze kerk uit Paddepoel. Ze is 88 jaar en ik zie haar al twee jaar. Ze wil vaak alleen maar kletsen.

Maar ik verveel me geen moment, want ze heeft gevoel voor humor. We gaan ook wel eens buiten zitten en lezen dan gedichten of zingen. Haar zoon komt twee keer per week bij haar langs, ik eens per week.’

VerrassingCorry heeft dezelfde ervaringen. ‘Al vijf jaar lang bezoek ik nu een me-vrouw. Sinds zeven maanden woont ze in zorginstelling, Innersdijk in Ten Boer. Ik rij met haar hulp mee, want ik heb geen auto. De vrouw is bijna 90 jaar. Ik probeer eens per week langs te gaan. Elke keer zegt ze weer: ‘Wat een verrassing.’ Samen gaan we naar het café om te praten. Bij het afscheid vraagt ze altijd wan-neer ik wéér kom. Verder bezoek ik een meneer in Coendershof, die ik meeneem naar de kerk vlak naast de zorginstelling. Ik haal hem elke zondag op. Vooral het koffiedrinken na afloop vindt hij geweldig.’

Omzien naar elkaarRinia spreekt van ‘dankbaar werk’. ‘Iets met de mensen doen valt niet

te leren, je moet er echt gevoel voor hebben’, zegt ze. Corry benadrukt dat het aantal hulpvragen toeneemt: ‘Omdat Humanitas aan de weg tim-mert, weet men ons beter te vinden. Steeds meer ouderen wonen langer

zelfstandig thuis. Kinderen hebben het vaak te druk met hun werk en gezin, waardoor ze minder op bezoek kunnen komen. Mijn motto is ‘omzien naar elkaar’. Ik hoop dit vrijwilligerswerk nog heel lang te mogen doen.’

Wessel Aslander

‘Je moet er echt gevoel voor hebben’

09

Digitale openbaring

Eind jaren vijftig waren ze elkaars overburen. Begin dit jaar - meer dan een halve eeuw later - treffen George Kortekaas en Jos ten Berge elkaar weer, dankzij het project Computermaatjes van Humanitas. Dit weerzien heeft ertoe geleid dat George zich binnen een half jaar ontwikkelde van iemand die moeilijk raad weet met moderne apparaten tot iemand die naar hartenlust mailt en googlet.

10

George Kortekaas (l) kan dankzij het weerzien met Jos ten Berge weer mee met de ‘tijdstroom’.

Digitale openbaring

George heeft zijn hele leven les gegeven in de klas-sieke talen. Eerst aan middelbare scholen, later aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daar promoveerde hij ook met een proefschrift van bijna duizend bladzijden over Apollo-nius, Koning van Tyrus. Hij schreef alles met de hand. Zijn secretaresse zorgde voor al het typewerk. Toen hij met pensioen ging, was hij door deze werkwijze niet goed voorbereid op het digitale tijdperk. George vertelt: ‘We leven in een moderne maatschappij en ik wil mee met de tijdstroom. Via mijn huisarts kreeg ik het advies om eens met Humanitas contact op te nemen. En zo kwam Jos weer in mijn leven. Daar ben ik nu vreselijk blij mee!’

Actief buitenshuisOok Jos ten Berge heeft zijn voetsporen binnen de Groninger universiteit liggen. Sinds een aantal jaren is hij met pensioen. Toen zijn vrouw hem suggereerde wat meer activiteiten buitenshuis te zoeken, zocht hij contact met Humanitas. George is zijn eerste ‘klant’ als computermaatje. Wat trof hij bij George aan? Jos: ‘Een computer en de benodigde software, beide in uitstekende staat. Verder een gebruiker die de weg niet wist. Het meest acute probleem was een overvolle mailbox, waar niets mee gebeurde. In het begin zijn we elke week bij elkaar gaan zitten. We startten met de e-mail, daarna volgde tekstverwerking en tot slot zijn we het internet gaan verkennen. In de loop van het traject heb ik een multomap gemaakt met in-structies voor de verschillende computeractiviteiten. Het moeilijkste was om de instructies zo te formuleren dat ze maar voor één uitleg vatbaar waren. We zijn nu in de fase aanbeland, dat ik nog slechts op afroep nodig ben.’

Digitale openbaringVindt George ook dat er vooruitgang is geboekt? ‘Wis en waarachtig’ zegt hij stellig. ‘De achterstanden in de mailbox zijn weggewerkt. Jos en ik kunnen nu gewoon via de mail onze volgende afspraak maken. Ook met anderen, vooral de kinderen, is het mailverkeer op gang gekomen. Het prettige van mailen is ook, dat je in alle rust moeilijke kwesties kunt duidelijk maken. Googlen is ook erg leuk om te doen. Ik heb voor het eerst ontdekt dat mijn proefschrift op het internet staat zonder dat ze mij om toestemming hebben gevraagd. Al met al beleef ik een digitale openbaring!’

Chris Vogelzang

11

‘Ik trof een gebruiker die de weg niet kende’

‘Humanitas biedt uitdagend vrijwilligerswerk’, vindt bestuurslid Susan de Jong. Trots wijst ze op de 30 uiteenlopende projecten waarmee Humanitas een aanzienlijk stempel drukt op het lokale vrijwilligers-werk. ‘Humanitas vult de leemtes, terwijl de vraag groeit. De problemen worden steeds complexer, waardoor je binnen de doelstellingen en waarden van de vereniging meer uitdaging vindt.’

‘Typerend voor Humanitas is een project als Jeugd-support: een nieuw landelijk project met ‘een pittige doel-groep’, vertelt Susan (46) die secretaris is. ‘Jeugdsupport bewerkstelligt koppelingen tussen getrainde vrijwilligers en uit huis geplaatste jongeren. Deze vorm van netwerk-coaching biedt toegang tot andere mogelijkheden. Door het matchen van vrijwilligers en hulpvragers kun je prach-tige verbindingen tot stand brengen.’

OplossingOnvergelijkbaar maar minstens zo eigentijds vindt Susan het project Thuisadministratie. ‘Als gevolg van de econo-mische recessie raken steeds meer mensen in de

financiële problemen. De problematiek is vaak complex en mede door de bezuinigingen bij de overheid neemt het alleen maar toe. Ons vrijwilligerswerk is een tijdelijke oplossing om mensen weer op weg te helpen.’

Bedrijfsleven‘Het mooie is’, vervolgt Susan, ‘dat Humanitas het ge-woon goed doet. De vrijwilligers zijn goed getraind en geschoold. Organisaties weten ons steeds beter te vinden. De uitdaging is om ook met het bedrijfsleven contacten te onderhouden, zodat Humanitas niet te afhankelijk wordt van subsidiegevers.’

KlikIn het dagelijks leven is Susan jurist. ’Naast mijn fulltime baan wilde ik iets anders doen. In 2009 heb ik vrijwil-ligerswerk gedaan bij het Gasthuis. Doodgaan is een terzijde geschoven iets, dat in de samenleving niet zo zichtbaar is. Hoewel ik het werk zwaar vond, had ik meteen een klik met Humanitas.’

Wessel Aslander

‘Meteen een klik met Humanitas’

12

Rondje Aa-kerk