De oudheid: RomeinenVan koninkrijk tot keizerrijk

Behandeling kopje 5: Politiek & Militair

Romeinse heerschappij is in te delen 3 delen:1. Koninkrijk753 v. Chr. 509 v. Chr.2. Republiek509 v. Chr. 27 v. Chr.3. Keizerrijk

1. De bronnen die over deze tijd gaan zijn vooral eeuwen later geschreven.vaak staat er geschreven: het verhaal gaat of er zijn meerder verhalen geschreven.

Het verhaal achter de stichting van rome:De romeinen zien zichzelf als afstammelingen van Aeneas, dit was een Trojaanse strijder die naar Itali zou zijn gevlucht. En de Romeinen geloofde dat zij van hem afstamde.

Ascanius, de zoon vanAeneas, had de stadAlba Longagesticht. Zijn nazaten werden daar koning. En van die afstammelingen was koning Proca, die twee zonen had,NumitorenAmulius. Toen koning Proca zijn einde voelde naderen, riep hij zijn zonen bij zich en gaf aan de n zijn geld en aan de ander zijn kroon. Numitor werd koning, maar zonder het geld was de regering natuurlijk niets waard. Dus duurde het niet lang of Amulius stootte zijn broer Numitor van de troon.Omdat Amulius vernomen had dat hij van de troon gestoten zou worden door de kleinzonen van zijn broer, beval hij zijn nicht Rhea Silvia, de enige dochter van Numitor, om een Vestaalse maagd te worden en aldus haar kuisheid te bewaren. Hij had echter buiten de god Mars gerekend, die Rhea Silvia overmeesterde en bij haar een tweeling verwekte: Romulus en Remus. Rhea Silvia werd hierop volgens sommigenlevend begraven, zoals het gebruik in Rome nog altijd als straf voorschreef voor onkuise Vestalinnen. Volgens anderen werd ze gevangengezet maar na de dood van Amulius bevrijd. Ook is het mogelijk dat ze in de Tiber geworpen werd en de stroomgod haar als echtgenote nam.Toen Amulius dit vernam, beval hij twee dienaren om de tweeling te verdrinken in de Tiber. De dienaren konden dit echter niet over hun hart verkrijgen en legden de tweeling in een mandje in de rivier. Toevallig was de Tiber net buiten haar oevers getreden. De jongens bleven, toen de rivier zich terugtrok naar haar bedding, achter op het droge land onder een vijgenboom. Daar werden ze gezoogd door een wolvin, zodat de jongens konden overleven (het Latijnse woord voor wolvin,lupa, kan echter ook prostituee betekenen; vandaar dat er ook wel gesuggereerd wordt dat de jongens helemaal niet door een wolvin zijn opgevoed maar gewoon door een vrouw). Uiteindelijk werden de jongens gevonden door de herderFaustulus, die hen met zijn echtgenoteAcca Larentiaopvoedde samen met hun eigen kroost.Toen n van Acca Larentia's zonen overleden was, trad Romulus in diens plaats op en alle twaalf offerden zij eenmaal in het jaar voor het gedijen der veldvruchten. Dit zou het ontstaan van defratres Arvalesverklaren.De jongens groeiden op en hielpen bij het beschermen van de kuddes. Toen ze van hun adoptievader vernamen wat hun afkomst was, trokken ze op naar Alba Longa om hun grootvader te wreken. Ze onttroonden hun oudoom Amulius en herstelden hun grootvader Numitor op de troon. Vervolgens besloten de jongens op hun beurt een eigen stad te stichten.

De beide jongemannen besloten een stad te stichten op de plaats waar ze waren gevonden. Deze plek leek ideaal gelegen te zijn, want er was daar een eiland in de Tiber, waardoor deze rivier (die toen nog niet overspannen werd door bruggen) kon worden overgestoken. Toen stonden de broers voor een dilemma: wie moest over hun nieuwe stad heersen? Bij het ochtendkrieken zag Remus zes gieren. Hij zag dit als een teken van de goden dat hij de heerser van de nieuwe stad moest worden. Romulus nam enige tijd later twaalf gieren waar en meende dat hij door de goden verkozen was om over de stad te heersen. Hierop kregen de broers een dodelijke ruzie.

De eerste versie vertelt dat beide broers een eigen achterban hadden die hun kandidaat uitriepen tot koning en vervolgens slaags raakten. In deze gevechten zou Remus dodelijk zijn getroffen. Een andere, meer bekende versie, is dat Romulus met een groep volgelingen de grenzen van zijn nieuwe stad getrokken had (die hetPomeriumzouden afbakenen). Romulus begon een stadsmuur te bouwen, maar telkens als een kant klaar was en aan de andere kant begonnen werd, stortte de net gebouwde kant in. Remus lachte zijn broer uit en bespotte hem door over de kleine stadsmuur te springen. Romulus werd daarom zo boos dat hij een zwaard nam en hem doodstak.

De romeinen geloofden dat zij afstamde van deze 2 broertjes. De zonen van de oorlogsgod Mars. Dus voor Romeinen is oorlog voeren een belangrijke levenswijze.

Het Romeinse gebied:Rood = Latium, dit is het gebied waar Rome is gesticht.Groen = GrieksegebiedBlauw = EtrusanGeel = Sabine

In de foto hiernaast is Latium uitvergroot, en is te zien waar Rome is gesticht (ster)

1. Koninkrijk753 v. Chr. 509 v. Chr. (eerste Romelus laatste Lucius Tarquinus Suberbus) Met name een Mythische geschiedenis 7 Koningen: gekozen door het volk (de curia) voor het leven Koning: opperbevelhebber, opperpriester, opperrechter (Imperium) Senaat. De koning werd bijgestaan door de Senaat, rijkste en invloedrijkste families, en zij gaven advies aan de koning Opbouw leger net zoals bij de Grieken, zaten de rijkste burgers soldaten. Want zij konden een wapenuitrusting betalen.

Lucius was de laatste Koning die over het Romeinse koninkrijk heerste. Hij heerste als een tiran. Hij eiste torenhoge belastingen en was paranode, en deelde links en rechts (veel te) zware of oneerlijke straffen uit.De zoon van Lucius, Sextus, was een man met een ego. En hij was de zoon van de koning, dus hij mocht doen wat hij wou. Hij verkrachtte een getrouwde vrouw.De man van de vrouw en zijn vrienden hebben het moordplan van Sextus beraad.Door Lucius en zijn zoon kwam en in het Romeinse koninkrijk erg veel ontevredenheid en verdween de koning.

2. Republiek 509 v. Chr. 27 v. Chr. Toen er veel ontevredenheid was over de koningen begon een nieuwe periode, de Republiek.Hierbij werd het leiderschap aan 2 consuls (Patricirs) overgelaten. Deze werden gekozen door de senaat die bestond uit Patricirs: rijke burgers uit goede families. Een consul kon maar enkele jaren op zijn plek blijven. Een consul had een lijfwacht, een lictor, Zij droegen, als teken van hun waardigheid een bijl die in een takkenbos (defasces) was gestoken. Droegen zij de bijl omhoog, was dit een teken van goedgezindheid, droegen zij de bijl met het blad naar beneden, was het een slecht teken. Eendictatorwerd vergezeld door vierentwintig, eenconsuldoor twaalf lictores. Eenpraetorhad zes lictores, deFlamen Dialisen verscheidene andere hoogwaardigheidsbekleders hadden n lictor.

In de loop van de eerste helft van de republiek kwam er veel ontevreden onder de plebejers (de middenstand). Om de plebejers tevreden te houden werd en volkstribune opgezet, hierin hadden de leden een vetorecht.

In het Koningrijk was het leger gebaseerd op de rijke families. Zij waren diegene die een wapenuitrusting kon betalen. Zij hadden een groot schild, een lange spier, zoiets als de Grieken ook hadden. Omdat van iedere grondbezitter werd verwacht dat hij meevocht als er oorlog was. Hierdoor moesten ook kleine en arme boeren meevechten. Deze konden zich amper een uitrusting betalen en hadden vaan geen bescherming alleen maar een speer of een steenslingerIn 390 v. Chr. vallen de Kelten Itali binnen en versloegen de Romeinen. Nadat de Kelten waren afbetaald hadden de Romeinen hun macht weer terug maar waren boos over het feit dat ze zomaar verslagen waren. Daarom werd er bepaald dat elke soldaat een training kreeg. Er werd gemarcheerd om het uithougingsvermogen van de soldaten te vergroten en er werd veel geoefend op de manier van vechten. Ook werd de techniek veranderd, de soldaten werden in kleinere groepen ingedeeld die snel en makkelijke konden bewegen, maar werden ook getraind om als geheel op te trekken.Door deze veranderingen won het Romeinse leger veel oorlogen, door deze goede oorlogscommunicatie.

De republiek is in te delen in een aantal periodes.Periode van sociale spanningen tussen patricirs en plebejers (509-287 v. Chr.)Deze periode staat bekend om de periode waarin de plebejers, het grootste deel van de bevolking, meer invloed wouden en dit uiteindelijk ook kregen, maar de meeste invloed lag nog steeds bij de patricirs. Deze periode eindigden met de Lex Hortensia. In deze periode werd het gebied van Rome grote, er moet een groter gebied verdedigd worden maar er kwamen ook meer inkomsten binnen.

De klassieke republiek (287-130 v. Chr.)Dit was een periode van de oorlogen met Cathago en Rome, de Punische oorlogen.Toen Rome in Itali land aan het winnen was, deed Cathago dit in Noord-Afrika. Deze oorlogen braken uit omdat de invloedsferen van beiden gebieden met elkaar in conflict kwamen op Sicili. Het was wachten tot iemand de baas werd. Eerste Punische Oorlog:264-241 v.Chr. (Zeeoorlog) Tweede Punische Oorlog:218-201 v.Chr. (Landoorlog met Hannibal) Derde Punische Oorlog:149-146 v. Chr. (Oorlog waarin Cathago word verwoest)

Na de eerste Punische oorlog werd er een wapenstilstand opgeteld. Maar toen de Carthagers. Toen de Carthagers een stadje innamen die de Romeinen als bondgenoot zagen, wouden zij dat Hannibal (de generaal die de aanval leiden) werd uitgeleverd en de Carthaagse senaat dit weigerden verklaarde Rome de oorlog aan Cathago. Doordat de Carthagers in de eerste oorlog op zee een grote nederlaag hebben gelopen besluit Hannibal via de Alphen met een groot leger Itali aan te vallen.Hij valt via Marokko, Spanje, de Pyreneen en dan Noord-Itali Rome aan te vallen. Hier werden ook Olifanten bij gebruikt. Maar door de zware tocht door de bergen overleefde veel olifanten en lastdieren het niet. Eenmaal aangekomen hadden de Romeinen een goede techniek bedacht om de olifanten te ontwijken en hierdoor hadden de olifanten. Maar Hannibal was een uiterst goede oorlogsleider. Hannibal zette zijn leger zo strategische neer dat de Romeinen niet weg konden. Ze stonden met hun rug naar een meer of een heuvel. Normaal werd zon 10 a 20% van een leger gedood voordat de rest dat, we trekken ons terug. Maar Hannibal dode wel 80 a 90% van het Romeinse leger. Het Romeinse leger was verwoest. Het beetje wat nog over was trok zich terug in Rome en sloten de stadsmuren.

Rome was bang dat Hannibal Rome zou aanvallen. Maar dit deed hij niet het zou hem teveel moeite en manschappen kosten om door de muren van Rome te breken. In plaats van Rome aan te vallen trok hij verder naar het zuiden. Ondertussen werd in Rome hard gewerkt om het leger weer op te bouwen. Ze kregen van een oude veteraan uit de eerste Punische oorlog, die op dat moment tot dictator was gekozen om Rome te leiden, om Hannibal te achtervolgen maar niet aan te vallen, dit werd gezien als verraad van de Romeinse manier van oorlog voeren: je krachten en sterkte tonen.Nadat deze dictator de macht niet meer had, kregen de Romeinen de opdracht om Hannibal aan te vallen en werden in de pan gehakt. Maar dat bleef niet zo doorgaan. Een Romeinse generaal ging Carthaags gebied veroveren, Spanje en Marokko. Cathago liep Hannibal terug. Maar met zijn grote leger kon hij niet snel genoeg over land terug, en de vloot was niet groot genoeg om het leger over te varen. Dus moest hij terug met en klein groepje elite, die leiding moesten geven aan een Carthaags leger dat bestond uit nieuwe en jonge soldaten. En zo werd Hannibal verslagen.

Rome veroverde Carthago maar liet de stad heel. De Carthagers moest veel belastingen aan Rome betalen en mochten nog maar een kleine vloot hebben.

In 149 tot 146 v. Chr. werd Carthago verwoest en werden de bewoners als slaven verkocht. Gebouwen omgegooid en platgebrand en de landbouw grond werd bestrooit met zout zodat er nooit meer iets kan groeien. De latere generaties moesten denken: Zo dit is een lege dooie plek. Hier heeft vast nog nooit wat bestaan.

Burgeroorlogen en dictatuur (130-27 v. Chr.)Deze periode begon met de gebroeders Gracchus, rond 130 v. Chr. Zij waren populisten en hadden een voorstel voor een nieuwe wet die ging over landverdeling.Op dat moment heerste in Rome 2 problemen.1. De meeste stukken (goede) landbouwgrond was in de handen van een klein aantal rijke grondbezitters.2. Doordat veel ouder boeren hun stukje land moesten verkopen, trokken zij naar de hoofdstad Rome en kwamen hier dus veel burgers zonder bezit en geld.3. Het gebied van Rome werd steeds groter, er was steeds meer gebied dat verdedigd moest worden. Maar omdat alleen rijke families (heel klein deel bevolking) en boeren in het leger diende en deze groep steeds kleiner werd, werd de groep dienstplichtige ook steeds kleiner dus kwam er een probleem!! Groter gebied, kleiner leger.De gebroeders Gracchus wouden dit probleem oplossen door te bepalen dat de grondbezitters een maximaal aan hectare aan grond mochten hebben, zodat er weer veel meer mensen konden boeren.

Binnen de Senaat brak er een strijd uit. De populares, die voor het volk strijden, en de optimaten, de rijke families die hun rijkdom (grond) niet wouden afgeven.

In 107 v. Chr. werden de legerhervormingen van Marius ingevoerd. Iedere Romeinse burger (ook zonder land) kreeg dienstplicht. Hiermee loste Marius 2 problemen op. De landloze in Rome die zonder geld en bezit zaten kregen werk en loon en het groter wordende Romeinse rijk kon goed verdedigt worden, want het leger groeide. Als beloning kregen de soldaten na 25 jaar dienstplicht een stukje land.

Een consul die voor een langere periode bevelhebber was zou een goede band met zijn leger krijgen. (Uiteindelijk zouden zij eerder trouw aan hebben blijven dan aan de senaat/consuls in Rome)

- Tussen 91 en 87 v. Chr. heerste er in Itali burgeroorlogen (Bellum sociorum). Vele volkoren in Itali (niet romeinen) waren ontevreden over het bestuur van Rome.- Tussen 73 en 71 v. Chr. kwam er een grote groep Slaven in opstand. Spartacus was de leider. Hij ontsnapte samen met zon 70 a 80 andere gladiatoren uit een gladiatoren school. Hij vormden een groot leger en versloeg meerdermalen Romeinse legioenen.- Tussen 49 en 48 v. Chr. werkte Caesar en Pompeius samen om aan de macht te komen. Caesar vocht in Galli oorlog. Hij schreef de gebeurtenissen in Galli op in de derde persoon.

Pompeius en Caesar werkten eerst samen (met nog een persoon, een trio), maar toen Pompeius merkte dat Caesar teveel macht kreeg ging hij samenwerken met de Senaat tegen Caesar.

Caesar kreeg opdracht om zijn generaalschap neer te leggen en terug te keren naar Rome als gewone burger. Caesar deed dit niet en trok naar Rome met zijn leger en nam de macht over. Hij word later vermoord.

Tussen 44 en 31 v. Chr. werkte de zoon van Caesar, Octavianus later Augustus net zoals zijn vader met 2 figuren samen en werd Keizer. Caesar werd een benaming een titel i.p.v. alleen maar een naam.