Hoogsensitiviteit - Hooggevoelig heel gewoon · 2019-10-14 · WELKOM Programma van vandaag 09.30...

112-4-2018

WELKOM

Programma van vandaag

09.30 uur: begrijpen en (h)erkennen (1)

10.30 uur: pauze

10.45 uur: begrijpen en (h)erkennen (2)

12.30 uur: lunch

13.15 uur: van karaktereigenschap naar (probleem)gedrag en alternatieven

15.00 uur: pauze

15.15 uur: Praktisch benaderen

15.45 uur: casuïstiek en jouw dagelijkse praktijk

16.45 uur: afronding

212-4-2018

WELKOM

1e indruk

Voorstellen:

• Wie ben je?

• Wat doe je?

• Wat zijn je verwachtingen?

312-4-2018

LEERDOELEN

• Hooggevoeligheid kunnen herkennen en erkennen, ook als het achter (stress)gedrag zit.

• In eigen woorden kunnen vertellen wat het wel én niet is.

• Op de hoogte zijn van wetenschappelijke onderbouwing in grote lijnen en weten waar je mee verder kunt/wilt.

• Handvatten en tools verwerven om met hooggevoeligheidom te gaan (praktisch)

412-4-2018

LEERDOELEN

• Door ervaringsgericht te leren

• Professioneel uitgangspunt met eventuele persoonlijke ervaring en interesse (ik en de ander)

• Eigen waarneming vormt de sleutel

• Interactief leren, uitwisseling van kennis en ervaring

• Door zorg te hebben voor jezelf: grenzen, inbreng, vragen

• Door koppeling van wetenschap aan de praktijk

512-4-2018

HOOGSENSITIVIWATTES?!?!?

Hoogsensitiviteit

=

Hooggevoeligheid

=

HSP

612-4-2018

Hooggevoeligheid is aangeboren

STELLING #1

712-4-2018

Hooggevoeligheid komt meer voor

bij vrouwen dan bij mannen

STELLING #2

812-4-2018

Hooggevoelige mensen zijn introvert,

stil en verlegen

STELLING #3

912-4-2018

Hooggevoelige mensen hebben sterker werkende zintuigen

STELLING #4

1012-4-2018

1112-4-2018

HOOGGEVOELIGHEID (H)ERKENNEN

Hoogsensitiviteit als kracht / voordelig /talentennb. in veel functies worden kenmerken gevraagd die overeenkomen met “hooggevoelige talenten”:

Aanvoelen/

Creatief (out of the box) meevoelen pro-sociaal

Oprecht en trouw

12-4-2018 12


Hoogsensitiviteit voordelig /talenten:

Details zien

Intens genieten

Innerlijk weten

Nieuwsgierigheid

12-4-2018 13


Hooggevoeligheid als last:

overprikkeling

je anders voelen clownesk gedrag

12-4-2018 14


energieproblemen

angst

incongruentie

12-4-2018 15


filmpje

1612-4-2018

../Videos/Sensory Overload (1).mp4


Geschiedenis

• Evolutie; gevoel = overlevingsfunctie

• HSP als verkenner

• Industriële revolutie; leefwereld veranderde focus op denken & doen (i.p.v. voelen) HSP als raadgever

• Nu: meer prikkels waardoor HSP zichtbaarder wordt:- overprikkeling, stress, verzuim, burn-out

1712-4-2018


Terminologie

• Elaine Aron (1996): Highly Sensitive Person

• In wetenschap: Sensory Processing Sensitivity

• Van Hoof, Pluess, Acevedo, van Olphen, Bergsma

1812-4-2018


Hoogsensitiviteit = (karakter)eigenschap

• Persoonlijkheidskenmerk

Hoogsensitiviteit is één van de facetten die onze persoonlijkheid kleurt, maar ook niet meer dan dat. (Van Hoof, 2016)

*tip: hoofdstuk uit je handleiding

Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus

1912-4-2018


Stabiele karaktertrek

Mannen, vrouwen én dieren

Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.Aron, E. N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna Uitgevers B.V..

2012-4-2018

../Videos/Deze BNers zijn hoogsensitief Psychologie Magazine.mp4


Prevalentie15-20%minderheid maar geen afwijking (of stoornis)

Afwijken betekent dat je niet tot de meerderheid hoort.

Maar niet tot de meerderheid behoren, betekent nog

niet dat je een afwijking hebt.” (Van den Daele & T’Kindt, 2011)

Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.I. van den Daele & L. T’Kindt (2011). Mijn kind is hooggevoelig. Tielt: Lannoo.

2112-4-2018


Aangeboren en erfelijkAl dan niet zichtbaar

Uit klinische ervaring weten we dat wanneer iemand hoogsensitief is, één of beide ouder(s) dat ook is/zijn. (Van Hoof, 2016)

Herkenbaar in je eigen familie en/of je praktijk/werkveld?

Licht, C., et al. (2011). Association between Sensory Processing Sensitivity and the 5-HTTLPR Short/Short Genotype. Biological Psychiatry.Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.

2212-4-2018


Diepgaande verwerking van informatie

Hoogsensitieve mensen nemen meer waar dan gemiddeld. Zij verwerken informatie uitgebreider en op een dieper niveau. Er is sprake van een gevoeliger centraal zenuwstelsel (Aron, 2013)

NIET: betere zintuigen

WEL: andere verwerking van de prikkels die binnenkomen via je zintuigen.

Aron, E.N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna Uitgevers B.V.

2312-4-2018


Prikkels van buitenaf - zichtbaar

Zintuigen

1. Horen

2. Zien

3. Ruiken

4. Proeven

5. Voelen

Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight.Aron, E.N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna Uitgevers B. V..

2412-4-2018

2512-4-2018


6e “zintuig”: Intuïtie (innerlijk weten)

Je ‘weet gewoon’ hoe dingen zich zo ontwikkeld hebben of hoe bepaalde zaken zullen uitpakken. Dat is het ‘zesde zintuig’.

(Aron, 2013)

Prikkels (onder water) - onzichtbaar

• Sfeer

• Emoties van anderen

• Stemmingen

Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight.Aron, E.N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna Uitgevers B. V..

2612-4-2018


Hooggevoeligheid = diepere informatieverwerking

We beschouwen stimulatie gewoonlijk als iets wat van buitenaf komt, maar het kan natuurlijk ook vanuit ons lichaam komen of als herinneringen, fantasieën, gedachten of plannen. (Aron, 2016)

Prikkels van buitenaf én prikkels van binnenuit

Aron, E.N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna Uitgevers B. V..

2712-4-2018


Diepgaande verwerking, zichtbaar in het brein

• Dat de hersenen van HSP’ers onder de fMRI-scanner bij een bepaalde opdracht in meer gebieden oplichten dan die van de niet-HSP’ers. Dat noemen we diepgaande verwerking.(van Hoof, 2015)

• Er is meer activiteit in hersendelen die betrokken zijn bij empathie.(Acevedo & al., 2014)

Jagiellowicz, et al., (2010). In: Aron, E.N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna uitgevers B.V.. Van Hoof, E. (2015). Professor Elke Van Hoof (VUB) over hoogsensitiviteit: ‘Ik weet wat het is om je anders te voelen’ Catherine Ongenae. Acevedo et al. (2014). In: Aron, E.N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna Uitgevers B.V.. 2812-4-2018


Gevolgen diepgaande verwerking

HSP nemen meer waar, waardoor ze mogelijk efficiënter kunnen werken en minder fouten maken.

Door de diepe verwerking hebben hoogsensitieve personen een langere hersteltijd nodig.(Gerstenberg, 2012)

Gerstenberg, (2012) in Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus. Aron, E.N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna uitgevers B.V..

2912-4-2018


Belastbaarheidsmodel

Stressreacties (Gray’s theory - Fight Flight Freeze System)

• Bij iedereen zichtbaar

• Vechten• Vluchten• Bevriezen

“Kortdurend” door trauma/stress/schrikBij “Langdurig”: burn-out / verzuim / ziekte

Gray (1981) in: Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.

3012-4-2018


#Tip: Gebruik trilling mbv metafoor van het bootje

3112-4-2018


Hoogsensitiviteit voordelig

Hoogsensitieve kinderen die ondersteund en gezien werden in hun jeugd, lijken als volwassenen veerkrachtiger te zijn dan mensen die een zelfde jeugd hadden maar niet hoogsensitief zijn.(Pluess en Belsky, 2013; Pluess en Boniwell, 2015).

Belsky, 1997a; Belsky 2005; Belsky et al., 2007; Belsky en Pluess, 2009. In: Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo campus

3212-4-2018

HOOGGEVOELIGHEID SAMENGEVAT

In jouw eigen woorden;

- Wat is hoogsensitiviteit?

- En welke woorden of welke manier past bij jou (en je cliënten/omgeving) en ga je gebruiken?

3312-4-2018

HOOGGEVOELIGHEID PITCH

• Een eigenschap waarmee 15 tot 20% van de bevolking geboren wordt.

• Er komen meer prikkels binnen, en die informatie wordt ook dieper verwerkt.

• Upside is dat je met een rijke waarneming, groot associatiever-mogen, creativiteit, grote empathie en veerkracht gezegend bent.

• Downside is dat je gevoeliger bent voor overprikkeling en stress.

3412-4-2018


Diepgaande verwerking van prikkels; stress

Een individu zal het beste presteren, (….),

als zijn of haar zenuwstelsel gematigd alert

en geprikkeld is. (Aron, 2013)

Meer prikkels = sneller hogere mate van stress => overprikkeling


3512-4-2018

HOOGGEVOELIGHEID schrijfoefening

Diepgaande verwerking van prikkels; stress

Een individu zal het beste presteren, (….),

als zijn of haar zenuwstelsel gematigd alert

en geprikkeld is. (Aron, 2013)

Meer prikkels = sneller hogere mate van stress => overprikkeling


3612-4-2018

HOOGGEVOELIGHEID PRAKTISCH BENADEREN

IJsberg theorieKijk verder achter gedrag

12-4-2018 37

* spanning * ………… * jagen * ………….

* irritatie * ………… * schelden * ………….

* angst * ……...... * vermijden * ……………

*……………….. * ………... *…………….. * ……………

HSP / effect / ……… / gedrag / …………signalen gevolg

Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus. Wetenschappelijke artikelen, zoals ‘High Sensitive Processing Sensitivity at Work’ van Evers, Rasche & Schrabarcq op www.hooggevoeligheelgewoon.nl

* Formulieren invullen

3812-4-2018

http://www.hooggevoeligheelgewoon.nl/

* spanning * rust * jagen * mindfulness

* irritatie * me time * schelden * dansen

* angst * erkenning * vermijden * hulp zoeken

*……………….. *…………. *…………….. * ……………

HSP / effect / behoefte / gedrag / alternatiefsignalen willen gevolg praktische stappen

Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus. Wetenschappelijke artikelen, zoals ‘High Sensitive Processing Sensitivity at Work’ van Evers, Rasche & Schrabarcq op www.hooggevoeligheelgewoon.nl

* Formulieren invullen

3912-4-2018

http://www.hooggevoeligheelgewoon.nl/

HOOGGEVOELIGHEID praktisch EHBO

• ROOS

• Reageer niet op stressreactie/probleemgedrag

• Ontspan en ontprikkel• Uit de situatie halen

• Koude in nek en polsen

• Onderzoek wat eraan vooraf ging• Belastbaarheidsmodel

• Stel samen een plan op met alternatieven • Doosje voor kinderen, lijstje en communiceren:

schakel omgeving in

12-4-2018 40

HOOGGEVOELIGHEID PRAKTISCH BENADEREN

Preventief & curatief – 3 gouden tips

• #1 Rust & Pauze & prikkels verminderen & vertragenVaak kort i.p.v. soms langMe-time versus Down-time

• #2 Handleiding: Hooggevoeligheid als hoofdstukHerken, erken & deel (trouw aan je zelf/eigen pad gaan lopen !)

• #3 Ik versterken Ontwikkel je ik-kracht / emotionele stabiliteit /zelf gevoel /congruentie

Aron, E.N. (2013). Hoogsensitieve personen, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Utrecht: Bruna Uitgevers B. V..Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus. 4112-4-2018

HOOGGEVOELIGHEID & …

Het zichtbare gedrag => (deels) overeenkomstig

Onderliggende van gedrag => verschillend

HSS/ strongwilled, ADHD, ASS, HG-HB

Eigen ervaringen?

4212-4-2018

HOOGGEVOELIGHEID & AD(H)D

Tol, A. (2014). Hoogsensitiviteit professioneel gezien. Amsterdam: Uitgeverij Boom Nelissen.Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. BooklightVan Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.

Overeenkomstig gedrag AD(H)D HSP

Onoplettendheid/concentratieproblemen

altijd bij specifieke taak of situatie

Hyperactiviteit altijd aanwezig en (bijna) niet zelf te reguleren

tijdelijk als gevolg van overprikkeling, zelfregulatie mogelijk/controleerbaar

Impulsiviteit doen voordat ze denken denken voordat ze doen

4312-4-2018

HOOGGEVOELIGHEID & ASS

Overeenkomstig gedrag Autisme (ASS) HSP

Sociale problemen

- Empathisch vermogen/ inlevingsvermogen

- Non-verbale communicatie

Van geboorte af aan en altijd

Niet aanwezig /niet mogelijk

Niet kunnen ‘lezen’

Enkel bij overprikkeling en bij nieuwe/onverwachte gebeurtenissen

Wel aanwezig /wel mogelijk

Wel kunnen ‘lezen’ – juist sterk

Moeite met veranderingen (dwingend karakter)

Vanwege centrale coherentie-problemen (overzien het grotere geheel niet)

Nieuwe informatie heeft tijd nodig om (diep) verwerkt te worden

Tol, A. (2014). Hoogsensitiviteit professioneel gezien. Amsterdam: Uitgeverij Boom Nelissen.Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. BooklightVan Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus. 4412-4-2018

Hooggevoeligheid – Hoogbegaafdheid

“Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.”

M.B.G.M. Kooijman – van Thiel (2008). Hoogbegaafd. Dat zie je zo! Over zelfbeeld en imago van hoogbegaafden. OYA Productions.

12-4-2018 45

HOOGGEVOELIGHEID en natuur / creativiteit

Naar buiten & moodboard

4612-4-2018

AFSLUITING

Je ontvangt de komende week een mail met:

-Link naar pagina met: -Studiegids - Presentatie-Verslag - Bronnenlijst-Filmpjes en meer - Foto’s vd handleiding-flappen

Verdere informatie ? nabellenen bij vragen achteraf: nodigen we je uit om contact op te nemen !

4712-4-2018

AFSLUITING

• Verwachtingen gehaald ?• Feedbackformulier• Certificaat• De drie boekjes /de posters /kaartjes met kenmerken hg/hb• Denk aan je map en je moodboard• Eventueel groepsfoto

4812-4-2018

Hoogsensitiviteit - Hooggevoelig heel gewoon · 2019-10-14 · WELKOM Programma van vandaag 09.30...

Documents

Transcript of Hoogsensitiviteit - Hooggevoelig heel gewoon · 2019-10-14 · WELKOM Programma van vandaag 09.30...