SPREEKBEURTPAKKET

1

Hoi!

Wat leuk dat jij je spreekbeurt gaat houden over Paleis Het Loo! Wij gaan je een handje helpen met dit Koninklijke Spreekbeurt Pakket.

Heel veel plezier en succes met je spreekbeurt natuurlijk!

TIPS: BEREID JE GOED VOOR

TIPS VOOR TIJDENS JE SPREEKBEURT

AFSLUITING VAN JE SPREEKBEURT

EXTRA TIPS

INFORMATIE OVER PALEIS HET LOO

IN DIT SPREEKBEURTPAKKET VIND JE

1. De familie van Oranje2. Willem en Mary: de eerste bewoners3. In het paleis4. Een prachtige tuin5. Zomerpaleis6. Museum Paleis Het Loo & De Verbouwing

SPREEKBEURTPAKKET

2

Maak een woordspin!Zet in het midden het onderwerp: Paleis Het Loo. Schrijf daar omheen alle dingen die je erbij wilt vertellen. Kies de belangrijkste woorden uit: dat worden de hoofdstukken van je spreekbeurt.

TIPS: BEREID JE GOED VOOR!

Als je je goed voorbereidt is een spreekbeurt makkelijker én leuker om te doen. Het kost wel even tijd, het is niet handig om de dag ervoor pas te beginnen. • Wat wil je vertellen over Paleis Het Loo?• Verzamel informatie van internet, tijdschriften, folders en uit boeken van de

bibliotheek of school.

Bedenk wat je wilt gaan vertellen aan de klas nu je zoveel informatie gevonden hebt. Wat vind jij leuk om te vertellen? En wat zouden je klasgenoten willen weten?

1

SPREEKBEURTPAKKET

3

2

Laat veel zien!Alleen luisteren naar wat je vertelt is voor je klasgenoten misschien saai. Het is daarom leuk om zoveel mogelijk te zien waar je over vertelt. • Schrijf je spreekbeurt uit op de computer. Gebruik je eigen

woorden en korte zinnen.• Maak een presentatie in PowerPoint met foto’s die je kunt vinden

op internet of knutsel een poster met foto’s erop. Je kunt ook de hoofdstukken van je spreekbeurt op je presentatie zetten.

• Neem andere dingen mee om te laten zien of met je klasgenoten te doen. Je kunt je bijvoorbeeld verkleden als koning of koningin en de klas versieren met rood-wit-blauwe vlaggetjes.

3Tijd!

Je spreekbeurt moet een aantal minuten duren. Hoe lang duurt jouw spreekbeurt? Noteer de tijd en lees je spreekbeurt een keer hardop voor. • Te kort? Schrijf er nog een stukje bij.• Te lang? Haal er een stukje uit.

Maak een samenvatting. Dit doe je door de belangrijkste woorden op te schrijven op een A4. Dit is je spiekbriefje!

SPREEKBEURTPAKKET

4

5

Verzamel alles wat je nodig hebt voor je spreekbeurt

• Je spiekbriefje• Plaatjes, tekeningen, poster, presentatie• Andere dingen om te laten zien• Een horloge (om de tijd bij te houden)

Oefenen!Oefen de spreekbeurt een keer voor iemand: je vader/moeder, broertje/zusje of voor de spiegel. Vraag na afloop van het oefenen:• Was alles duidelijk?• Praatte ik niet te snel?• Hebben jullie nog tips?

4

SPREEKBEURTPAKKET

5

TIPS VOOR TIJDENS JE SPREEKBEURT

Kijk de klas rond als je iets vertelt. Als je het eng vindt, kijk dan naar de muur achter de kinderen. Probeer de spreekbeurt uit je hoofd te vertellen

en gebruik je blaadje alleen als spiekbriefje.

1 2

Begin je spreekbeurt met het onderwerp en over welke

hoofdstukken je het gaat hebben. Je kunt deze aanwijzen op je

PowerPoint presentatie of poster.

3Spreek duidelijk en rustig.

Zorg dat je mooie zinnen maakt. Je kunt als je aan het praten bent af en toe een foto aanwijzen die je laat zien op je

PowerPoint of poster.

Sluit jouw spreekbeurt netjes af. Je kunt bijvoorbeeld zeggen “Dit was mijn spreekbeurt, zijn er nog vragen?”. Jij mag

aanwijzen wie er aan de beurt is om iets te zeggen. Bij vragen luister je goed naar de vraag en probeer deze - zo goed als je kunt - te beantwoorden. Kun je een vraag niet beantwoorden? Zeg dan: “Als je

wilt, zal ik dat voor je opzoeken”.

4

5

Spullen rond laten gaan. Aan het eind van je

spreekbeurt kun je je klasgenoten je boeken of

spullen van dichtbij laten zien. Laat de spullen rondgaan aan het einde van je spreekbeurt.

Wat kun je laten zien in de

klas? Lees verder, dan kom je koninklijke show-tips tegen!

Wij wensen je heel veel succes en plezier met je

spreekbeurt. Wil je ons laten weten hoe het gegaan is? Je kunt een mailtje sturen naar educatie@paleishetloo.nl.

paleis het loODriehonderd jaar Oranje-paleis

WIST JE DAT…

De collectie van Paleis Het Loo

bestaat uit zo’n 160.000 objecten. Zo

zijn er 1285 stoelen, 68 kolenkitten,

maar ook 366 zakdoeken en 3 fietsen.

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

7

Paleis Het Loo ligt in Apeldoorn. Het is meer dan driehonderddertig jaar geleden gebouwd. Sinds die tijd woonden er (vooral in de zomer) koningen en koninginnen. Nu woont er niemand meer, het is een museum. Er komenbezoekers uit Nederland en uit andere landen.

1. De familie van Oranje Sinds 30 april 2013 is Willem-Alexander koning van Nederland. De koning woont niet op Paleis Het Loo, maar in Den Haag.

WIST JE DAT…

Er nog steeds een prinses in Apeldoorn woont?

Dat is Prinses Margriet, de zus van Prinses Beatrix.

Weet je wie Prinses Beatrix is? Dat is de moeder van

Koning Willem-Alexander. Prinses Margriet woonde

vroeger samen met haar man Pieter van Vollenhoven

in Paleis Het Loo. Nu woont ze in een modern huis in

Apeldoorn, vlakbij Paleis Het Loo. Dit huis heet ‘Huis Het Loo’.

Dit is Koning Willem-Alexander en zijn vrouw Koningin Máxima bij de inhuldiging op 30 april 2013.

Prinses Margriet, de tante van onze koning Willem-Alexander.

8

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

KONINKLIJKE SHOW-TIP!Neem een Nederlandse vlag en

oranje wimpel mee als versiering bij je spreekbeurt!

WIST JE DAT…

De koning zijn veertigste

verjaardag op Paleis Het Loo

vierde? Dat deed hij toen samen

met Koningin Máxima en de

prinsesjes Amalia, Alexia en

Ariane. De koning en zijn familie

komen nog steeds wel eens op

bezoek in Apeldoorn.Hier zie je het koninklijke gezin bij Paleis Het Loo. Tijdens de 40e verjaardag van Willem-Alexander.

9

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

2. Willem en Mary: de eerste bewonersPaleis Het Loo werd meer dan driehonderd jaar geleden (1686) gebouwd door Willem III (je zegt: Willem de 3e), een verre voorvader van Koning Willem-Alexander. Toen het paleis af was ging Willem met zijn vrouw Mary in Paleis Het Loo wonen. Willem was stadhouder van Nederland. Nog geen koning, maar Willem had wel heel veel macht. Later werden Willem en zijn Engelse vrouw Mary koning en koningin van Engeland.

WIST JE DAT…

Willem en Mary op het schilderij

allebei een scepter (de staf ), kroon, en

rijksappel (bal) hebben? Zij vormen

samen de drie regalia: de

symbolen voor het koningschap.

WEET JE...

‘Het Loo’ betekent ‘een open plek in het bos’.

WIST JE DAT…De regalia ook nu nog bestaan? Onze Koning Willem-Alexander heeft deze regalia, de drie voorwerpen dus, ook

gekregen toen hij koning werd.

WIST JE DAT…

Willem en Mary veel paleizen hadden, vooral in de buurt

van Den Haag? Van daaruit werd het land bestuurd dus

Willem moest vaak in Den Haag zijn. Maar Willem

en Mary hadden af en toe genoeg van de drukke stad.

Daarom wilden ze op een mooie plek een zomerpaleis

bouwen. Dat werd Paleis Het Loo op de Veluwe. In

de zomer waren Willem en Mary in Apeldoorn om te

genieten van de mooie tuin. Ook ging Willem vaak jagen.

Hier zie je twee geschilderde portretten van Willem en Mary.

In de tijd van Willem en Mary was het reizen tussen Den Haag en Apeldoorn een hele onderneming. Voordat Willem en Mary naar Apeldoorn gingen, ging een paar weken eerder een stoet met paarden, koetsen en bedienden alvast naar Apeldoorn om alles in orde te maken. Per paard duurde het drie of vier dagen vanuit Den Haag naar Apeldoorn. Er werd dan wel af en toe tussendoor uitgerust. Kwamen er ook dames mee, dan werd er per koets gereisd en kon de reis wel meer dan een week duren.

10

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

WIST JE DAT…

Er in de 17e eeuw, de tijd van Willem

III en Mary, vooral zandwegen waren in

Nederland? Doordat er

veel mul zand, of kuilen waren, duurde de reis

door Nederland veel langer dan nu met de auto

over verharde (snel)wegen.

WIST JE DAT…Paleis Het Loo dus een soort vakantiehuisje

was? Het was wel de bedoeling om er indruk mee te maken. Alles aan het paleis is mooi en duur. Hiermee konden Willem

en Mary laten zien: wij zijn de baas in het land en we hebben geld genoeg!

Op dit schilderij zie je Willem en andere rijke mannen jagen op de Veluwe.

3. In het paleisIn het paleis zie je verschillende zalen. Elke zaal had een eigen functie. In de Audiëntiezaal bijvoorbeeld, werden gasten ontvangen. ‘Op audiëntie gaan’ is een koninklijk woord voor ‘op visite gaan’. Als de gasten in deze koninklijk versierde zaal kwamen, waren ze helemaal onder de indruk. Via de grote trap op de onderste foto gingen bezoekers naar de eerste verdieping. Alle muren van het trappenhuis zijn beschilderd als één groot schilderij. Het is het op één na grootste schilderij van heel Nederland, wel 450 vierkante meter!

11

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

Hier zie je de Audiëntiezaal.

Hier zie je het koninklijke trappenhuis.

Zie je al die kaarsen in de kroonluchter? Dat zijn véél kaarsen! In iedere paleiskamer hangt wel één of twee van deze grote kroonluchters met kaarsen. Dat waren vroeger allemaal échte kaarsen. Er werkte iemand in het paleis die van beroep ‘kaarsenaansteker’ was. Hij of zij was de hele dag in de weer om alle kaarsen aan en uit te doen, en te zorgen dat de kaarsen bleven branden.

De zalen staan vol met prachtige meubels en schilderijen. Willem en Mary hadden zelfs een schilderijengalerij. Hier konden de gasten met een glaasje wijn of champagne langs schilderijen van beroemde voorvaders wandelen.

12

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

KONINKLIJKE SHOW-TIP!Neem een witte kaars mee om te laten zien aan de klas als je vertelt over de kroonluchter met kaarsen.

Misschien heb je ook wel een mooie kaarsenstandaard?

WIST JE DAT…

Het grootste schilderij ‘Panorama Mesdag’ in

Den Haag is (deze is 1680 vierkante meter!)?

Hier zie je de Schilderijengalerij.

Willem en Mary zetten hun paleis vol met spullen die zij mooi vonden. Zoals het grote rode bed. Heel anders dan de bedden van nu. De gordijnen om het bed waren om dicht te doen als het koud was. Er was toen nog geen verwarming zoals we die nu kennen. Heel belangrijke gasten ontving Willem III in zijn slaapkamer. Het grote rode bed maakte veel indruk op zijn gasten.

13

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

WIST JE DAT…De rode kleurstof die gebruikt is voor het bed en de muren van de slaapkamer, helemaal

uit Zuid-Amerika kwam, van luizen werd gemaakt en héél kostbaar was?

KONINKLIJKE SHOW-TIP!

Neem een wijnglas of champagneglas

mee naar school. En laat zien hoe je een

glas koninklijk kunt vasthouden.

Kijktip: https://www.youtube.com/

watch?v=YNoLODxteII

Dit is ‘De Rode Bedkamer’, de slaapkamer van

Willem III.

Lekker eten was heel belangrijk voor een koning. Met een mooi gedekte tafel kon de koning laten zien dat hij geld genoeg had. Met Kerst zie je in het paleis nog steeds prachtige pronktafels. Zie je wat er op tafel staat? Prachtige servetten in de vorm van een pauw, schalen met fruit, kandelaren met kaarsen.

14

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

KONINKLIJKE SHOW-TIP!Servetten vouwen op een koninklijke manier is

niet makkelijk. Je kunt filmpjes bekijken hoe onze servettenvouwer dat doet! Misschien kun je oefenen

en dit voordoen voor de klas met een eigen servet. Succes! Kijktip: zwaan servet

https://www.youtube.com/watch?v=0K6ZAtSFvTY Papegaai / bootjehttps://www.youtube.com/watch?v=6D1OXI2-KnU

WIST JE DAT…

De koning extra veel sinaasappels op tafel liet

zetten, om te laten zien dat hij heel rijk was. Hij

had een hele verzameling sinaasappelbomen!

WIST JE DAT…De sinaasappel, het ‘appeltje van Oranje’, een belangrijk symbool is voor de koninklijke familie? Daarom laat Willem III graag zijn tafel vol zetten met deze bijzondere vruchten die uit verre landen hierheen gebracht werden! Bijzonder aan de sinaasappelboom is dat deze tegelijkertijd bloesem, blad en vruchten draagt: een sterk symbool voor de groei en gezondheid van de Oranje-familie.

Hier zie je de koninklijk gedekte tafel met veel ‘appeltjes van Oranje’.

15

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

WIST JE DAT…

Het paleis nu nog steeds een hele verzameling

sinaasappelbomen heeft? De alleroudste boom uit

de collectie sinaasappels van Paleis Het Loo is

meer dan 310 jaar oud.

WIST JE DAT…

Er soms gewone burgers mochten toekijken

als koning-stadhouder Willem III en zijn

gasten dineerden in de eetzaal van het

paleis. Bezoekers moesten zich netjes kleden

en zich zo onopvallend mogelijk gedragen.

Op deze manier konden de burgers zien

hoe het werkelijk ging met de koning-

stadhouder. Er was immers nog geen

internet om nieuws over de vorst snel te

verspreiden.

KONINKLIJKE SHOW-TIP!Trakteer de klas op mandarijnen

of neem een mandarijn of sinaasappel mee om te laten zien.

Dit is een citrusvrucht aan de boom in de

koninklijke tuin.

Mary verzamelde porseleinen vaasjes in haar kamer. Porselein kwam toen nog met schepen uit China en Japan en was daarom heel duur. Het was dus heel bijzonder dat Mary zo’n grote verzameling had.

Mary dronk ook graag thee en warme chocolade. Dat waren koninklijke drankjes! Thee en cacao (chocoladepoeder) kwamen uit verre landen via schepen en handelsroutes. Nu vinden we het heel gewoon om thee en chocolademelk te drinken. Maar normale burgers uit de tijd van Willem en Mary hadden dit nog nooit geproefd.

Koningin Mary had naast haar Koninginnetuin een keldertje waarin zij ‘confituren’, dat is marmelade en jam, maakte van fruit uit de paleistuinen.

16

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

KONINKLIJKE SHOW-TIP!Neem cacaopoeder en losse thee in een zakje of doosje mee. Laat je klasgenoten het bekijken en ruiken. Kunnen ze raden wat dit koninklijke drankje is?

Hier zie delen van het bijzondere blauw-witte

servies uit de verzameling van Mary.

4. Een prachtige tuinDe tuin was net zo belangrijk als het paleis. De tuin was bedoeld om lekker in te wandelen, maar vooral ook om mee te pronken. Gasten vanuit heel Europa kwamen naar Apeldoorn om de tuinen van Het Loo te bekijken.

In de tuin stonden dure bloemen, zoals tulpen. Die zijn nu heel gewoon, maar toen waren tulpen nog maar net ‘ontdekt’ in Turkije en dus nog bijzonder én heel kostbaar.

17

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

WIST JE DAT…Er een tijd was dat je voor één tulpenbol net zoveel geld moest betalen als voor een villa?

WIST JE DAT…

De 6,5 hectare tuin (65.000 vierkante meter) wordt onderhouden

door zo’n zeventien tuinlieden en ruim dertig vrijwilligers. In

de paleistuin ligt er 27 kilometer Japanse Hulst haagjes. Deze

haagjes lijken een beetje op buxus haagjes.

WIST JE DAT…Willem en Mary hadden allebei ook een stuk tuin voor zichzelf, de Koningstuin en de Koninginnetuin. Daar mochten bezoekers niet zomaar komen. Op de klosbaan – het grasveld in de Koningstuin

– werden verschillende balspellen gespeeld, zoals kolf, een voorloper van het moderne golf. In de Koninginnetuin liep Mary lekker in de schaduw van de grote hagen en speelde ze verstoppertje met

haar hofdames.

Hier zie je een stukje van de prachtige

tuin in volle bloei.

KONINKLIJKE SHOW-TIP!Neem een tulpenbol mee en laat je

klasgenoten raden wat het is. Vertel daarna over de tulp.

Ook bijzonder waren de fonteinen. De hoogste fontein spuit wel veertien meter hoog! In de tuin staan ook veel mooie tuinbeelden van Griekse goden en godinnen.

18

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

WIST JE DAT…

De Koningssprong – die wel veertien

meter hoog spuit – was aan het eind

van de 17e eeuw de hoogste fontein

van Europa!

5. ZomerpaleisNadat Willem en Mary allebei waren overleden, bleef Paleis Het Loo van de koningen en koninginnen van Nederland. Zij kwamen hier alleen in de zomer. In de winter waren ze in hun paleis in Den Haag.

De koningen en koninginnen die in Het Loo woonden, richtten het paleis in met de spullen die zij mooi vonden en volgens de laatste mode. Zo zie je hoe de mode veranderde. Paleis Het Loo is net een tijdmachine! Zo ben je in de 20ste eeuw en dan weer in de 17e eeuw!

WIST JE DAT…

Paleis Het Loo heeft zo’n

900 kamers en 225 ramen!

Hier zie je de hoogste fontein

‘de Koningssprong’.

6. Museum Paleis Het Loo & De Verbouwing Nu woont er niemand meer in het paleis. Het is een museum. Dat betekent dat je er normaal gesproken op bezoek kunt gaan en alles kunt bekijken. Zoals de mooie kamers en spullen in het paleis. Je kunt ook de tuin met de mooie bloemen en de hoge fonteinen bekijken.

Maar het is nu even anders… Paleis Het Loo gaat verbouwen en vernieuwen. Tot 2021 is het museum BuitenGewoon Open. De stallen en tuinen zijn open van april tot en met september, maar het paleis is dicht.

19

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

Paleis Het Loo in 2021

In 2021 is het vernieuwde en verbouwde Paleis Het Loo klaar. Er is dan veel ruimte bijgekomen! Onder het voorplein komt een nieuwe ingang. Ook de zalen voor de tijdelijke tentoonstellingen en de museumwinkel komen onder de grond. In de zijvleugels van het paleis komt een speciale tentoonstelling waar je van alles kunt doen en ontdekken: het Juniorpaleis! Ook komt er een vaste tentoonstelling over de geschiedenis van de Oranjes.

KONINKLIJKE SHOW-TIP!Als je wilt zien hoe het nu met het paleis gaat, kijk dan op: www.paleishetloo.nl/

vernieuwing/uitbreiding/

20

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

KONINKLIJKE SHOW-TIP! KROONTJE OP KROONTJE AF!Test aan het einde van de les de kennis van je klasgenoten! Bedenk 10

vragen over wat je hebt verteld tijdens je spreekbeurt. Speel dit kennisspel met alle kinderen uit de klas. Alle kinderen gaat staan. En vormen met hun handen een nep-kroontje op hun hoofd. Bij ieder vraag zijn twee

antwoorden mogelijk. Waar / niet waar

Voorbeeldvraag: Willem III en Mary waren de eerste bewoners van Paleis Het Loo. Antwoord: Waar (kroontje op) | Niet waar (kroontje af). Alle

kinderen die het antwoord goed hebben blijven staan, de rest is af en gaat zitten. De kinderen die blijven staan, mogen meedoen met de volgende

vraag. Wie heeft het beste opgelet tijdens je spreekbeurt, wie blijft er over? Bedenk een leuke prijs voor degene die wint!

Kom je ook op Paleis-Reis met je klas? Je bent van harte welkom!Kijk op onze website voor alle lesprogramma’shttps://www.paleishetloo.nl/onderwijs/

Afsluiting van je spreekbeurt: Extra tips

21

PALEIS HET LOO Driehonderd jaar Oranje-paleis

Bekijk het paleis van binnen met 360 graden beelden! Heb je een

digiboard in de klas? Dan kun je tijdens je spreekbeurt, steeds de kamer waar je over vertelt aanklikken op onze website.

www.paleishetloo.nl/onderwijs/primair-onderwijs/spreekbeurtpakket-360/

Paleis Het Loo www.paleishetloo.nlKoninklijk Huis www.koninklijkhuis.nl

Kijk op het YouTube-kanaal van Paleis Het Loo voor nog veel

meer filmpjes die je kunt laten zien tijdens je spreekbeurt!

www.youtube.com/user/PaleishLoo/videos

Op YouTube staat een filmpje over Paleis Het Loo, waarbij je met

een drone over het paleis kunt vliegen. Zo kun je de klas een

indruk geven van hoe het paleis en de tuinen er van bovenaf uit zien. https://www.youtube.com/

watch?v=pIWMzwedSqg

GOUDEN TIP!

KIJK EENS VERDER OP DE WEBSITE VAN

MEER KIJKTIPS

GOUDEN TIP!360°

WWW

Afdeling Educatie Paleis Het Loo, 2019

Wij zijn nieuwsgierig hoe je spreekbeurt ging! Laat het ons

weten! Heb je een leuke foto van je spreekbeurt? Mail hem naar

educatie@paleishetloo.nl.