Hoe weeg je schaal?
Transcript of Hoe weeg je schaal?
column
64 | Lucide 03 2013
Aan den lijve ervaar ik als lid
van de Provinciale Staten van
Utrecht de vraag hoe je
schaal weegt. Utrecht is im-
mers verwikkeld geraakt in
een debat over de vorming van een su-
perprovincie. Heeft Utrecht de juiste
maat? Is het te groot, of juist te klein?
Elke politieke partij heeft daarover opvat-
tingen, waarbij de argumenten vaak zo
haaks op elkaar staan dat elke indeling
een willekeurige lijkt. En ook wetenschap-
pelijk valt er weinig zinnigs te zeggen.
Tappen we uit het vat van de economie,
van de logistiek, de sociale cohesie, de
ecologie of van de cultuurhistorie? U mag
het zeggen. Ook hier lijkt te gelden: zoveel
hoofden, zoveel zinnen.
In de zorg lijkt het al niet anders. Modes
van schaalvergroting en schaalverkleining
wisselen elkaar af. Ziekenhuizen willen
momenteel niets anders dan zo groot
mogelijk worden. En care-organisaties
staan plotseling voor de vraag hoe ze met
gemeentes moeten onderhandelen. Eén
ding is zeker: achteraf blijken de argu-
menten die vooraf werden gebruikt nogal
eens te worden gelogenstraft. Efficiency-
voordelen blijken efficiencynadelen en de
net gecreëerde kleine, nabije voorzienin-
gen kunnen even later de toets van de
‘kwaliteitskritiek’ niet doorstaan.
• Toch hebben we mijns inziens de afge-
lopen decennia een paar lessen ge-
leerd, waarmee wij als toezichthouders
en bestuurders ons voordeel kunnen
doen:
• Laat je niet forceren in een richting die
is ingegeven door de mode van de dag,
maar blijf bij de bedoeling van je orga-
nisatie: morgen is de mode anders;
• Pas op voor de verleiding van een
steeds breder portfolio: je verliest fo-
cus en raakt het vat op onderdelen van
de organisatie kwijt (schoenmaker blijf
bij je leest);
• Efficiency treedt doorgaans alleen op
als je na een fusie of overname de nieu-
we organisatie weet de verplatten en
weet op te delen in overzichtelijke een-
heden;
• Juist de factoren die je niet hebt ‘gewo-
gen’ lijken op termijn van doorslagge-
vend belang: voelen de medewerkers
zich straks nog voldoende eigenaar van
hun werk en waren het wellicht toch de
sociaal-culturele factoren (het ryzoma-
tische weefsel van de organisatie) die
uiteindelijk het succes van de organisa-
tie bepaalden?
Schaalvergroting en schaalverkleining doe
je niet ondoordacht! Als je over een nacht
ijs gaat weet je zeker dat je erdoor zakt.
Hoe weeg je scHaal?
Marius Buiting directeur NVTZ
❝Morgen
is de Mode anders
❞