TIPS VOOR HET SCHRIJVEN VAN EEN RECENSIE

In dit stuk vind je wat meer informatie over hoe je een recensie kunt schrijven. Hoe bereid je je voor, waar let je op tijdens de voorstelling en wat schrijf je uiteindelijk in je recensie?

1. De VoorbereidingVoordat je naar een voorstelling gaat, bereid je je dan voor?

In eerste instantie kan je zeggen: ga fris en onbevangen naar een voorstelling! Het is goed om je mening niet van tevoren te laten kleuren door bijvoorbeeld andere recensies over de voorstelling te lezen. Maar: een beetje achtergrondinformatie opzoeken kan geen kwaad. Zoek bijvoorbeeld de website van de artiest eens op. Je ziet dan of hij/zij net begint of dat hij al een aantal programma’s heeft gespeeld.Als je naar een musical of toneelstuk gaat, kun je bijvoorbeeld kijken of er ook al eens een film van dit stuk is gemaakt of dat het stuk al eerder is opgevoerd in Nederland. Zoek dus naar informatie over de inhoud van de voorstelling of over de artiest.

Als basisregel geldt dus: ga onbevooroordeeld naar de voorstelling, maar het is wel handig om al wat meer te weten over wie en wat je gaat zien.

2. Tijdens de VoorstellingOok al zit je fris en onbevangen op je stoel, kijk niet naar de voorstelling zoals je naar bijvoorbeeld een soap kijkt. Je gaat na de voorstelling aan anderen vertellen wat er goed en slecht aan was, dus zorg dat je kritisch en actief kijkt!

Waar let je op tijdens de voorstelling?Je moet straks een eindoordeel geven over de voorstelling. Om tot dit oordeel te komen, kun je naar een aantal onderdelen kijken en bedenken of en waarom je die goed of slecht vond. Je zou van tevoren een lijstje kunnen maken en na de voorstelling alle onderdelen als het ware een punt geven. Tel je alles bij elkaar op, dan kom je uit op een soort rapportcijfer: je eindoordeel.

We geven hier 2 voorbeelden voor zo’n lijstje, namelijk voor een musical en een cabaretvoorstelling. In de tabel hieronder zie je waar je op zou kunnen letten (dit lijstje is vast niet uitputtend, dus bedenk zelf gerust nog meer!). Over al deze zaken kun je het later in je recensie hebben.

Musical CabaretActeerprestaties Samenspel/contact (als het meer dan één

cabaretier is)Zangprestaties Interactie met het publiekMuziek (live orkest of bandje) Afwisseling tussen liedjes en sketchesDans Is er een boodschap of gaat het eigenlijk

nergens over?Decors Soort humor, bijv. droog, grof, subtiel,

typetjes. Is er ook plaats voor ontroering?

1

Kleding/grime Decor/attributen/technische snufjesBelichting MuziekSpanning/vaart in het verhaal ImprovisatieVerstaanbaarheid (maar meld het alleen als die slecht is, anders voegt het niet echt iets toe aan je recensie)

Lichaamstaal/beweging

3. Het Schrijven van je RecensieJe hebt de voorstelling gezien, je hebt op verschillende onderdelen gelet en hebt daar een mening over. Maar hoe zet je die nu neer in een goede recensie?

Neem dit als uitgangspunt: bij het schrijven van de recensie verplaats je je in de lezer. Als die het stuk niet kent, welke informatie heeft hij dan nodig om er een goed idee van te krijgen, om te kunnen beslissen of hij het wel of niet wil gaan zien? Op basis van jouw recensie moet de lezer kunnen beslissen: wil ik wel of niet naar deze voorstelling?Voor mensen die de voorstelling wel gezien hebben, is het natuurlijk leuk om te lezen of zij er hetzelfde over denken als jij. En of hen dezelfde dingen opgevallen zijn.

Waar let je op bij het schrijven van een recensie?A. geef goede informatieB. geef een oordeel en, nog belangrijker, argumenten voor je oordeelC. je schrijfstijl

Hieronder worden deze drie onderdelen verder uitgewerkt.

A. InformatieDe lezer van de recensie moet een idee krijgen van waar het stuk over gaat. Geef in grote lijnen aan wat het verhaal is, maar verklap niet te veel (zeg bijvoorbeeld alleen “Het slot is zeer verrassend”). Zijn enkele scènes je in het bijzonder opgevallen, vertel daar dan gerust wat uitgebreider over.

Waar kun je allemaal informatie over geven?Zet bovenaan de recensie wat “servicegerichte informatie”:- datum/plaats waar je de voorstelling gezien hebt;- je naam;- wanneer de voorstelling nog te zien is. De meeste voorstellingen hebben een eigen website, verwijs hiernaar.

Verder kun je het volgende vertellen- de inhoud; waar gaat het over?- genre (toneel, cabaret, musical, blues, film)- voor wie is dit interessant?- achtergronden: wat meer informatie over de artiest of over het verhaal achter de voorstelling. Schrijf alleen datgene op wat relevant is voor deze voorstelling, dus geen lange verhalen over bijvoorbeeld een film waar de acteur uit het toneelstuk in heeft gespeeld.- namen van de hoofdrolspelers. Een bekende naam in een verder onbekend stuk kan voor iemand aanleiding zijn om de recensie uit te lezen.

2

Ook deze lijst is niet uitputtend en we zijn vast nog wat vergeten, dus bedenk gerust zelf nog meer dingen die je kunt vermelden. Schrijf vooral de dingen op die bijzonder zijn en die je verrassen.

B. Oordeel/argumentenOok al is het natuurlijk erg belangrijk wat jij zelf van de voorstelling vindt, probeer met een neutrale, onpartijdige blik te kijken. Hiermee bedoelen we: als je naar een musical gaat terwijl je helemaal niet van musicals houdt, is de kans groot dat je er weinig aan vindt. Maar: ondanks dat je dat vindt, kan de musical objectief gezien nog wel goed zijn. Omdat de acteurs erg goed zingen, bijvoorbeeld. Of omdat er schitterende decors worden gebruikt. Of omdat de choreografie verrassend is.Vraag je af of het zinvol is voor andere mensen om naar deze voorstelling te gaan. Is het een aanrader of juist niet?

Als je je recensie gaat schrijven, kun je het lijstje erbij pakken wat je tijdens de voorstelling hebt gebruikt (zie pagina 1, onderaan). Zeg over de aspecten die jij belangrijk vindt of je ze goed of slecht vond en geef argumenten/voorbeelden waarom dat zo was.Uiteindelijk kom je met een eindoordeel over het hele stuk: was het een goede/slechte/middelmatige voorstelling? Of was het “super met enkele minpunten” of “waardeloos met 1 lichtpuntje”?

Let op: bij professionele of amateurvoorstellingen gebruik je verschillende maatstaven. Een musical van groep 8 beoordeel je op een andere manier dan een concert van een professionele rockband.

Wat doe je als jij iets supergoed of -slecht vond en de rest van het publiek duidelijk niet?Zwak je oordeel dan een beetje af. Je wilt niet dat iedereen die bij de voorstelling is geweest over je heen valt! Of dat mensen die naderhand de voorstelling gaan bekijken zich bedrogen voelen doordat jij gezegd hebt dat je een fantastische avond hebt gehad!

Vond je een concert bedroevend slecht maar merkte je duidelijk dat de rest van het publiek uitzinnig was, boor het concert dan niet volledig de grond in. Natuurlijk mag je beschrijven wat er slecht aan het concert was, maar relativeer het dan met zinnen als: - “Maar hoewel er best wat aan te merken was op het concert, konden de fans het prima waarderen.”- “De muziek was veel te hard en de zanger zong bepaald niet zuiver, maar dit was blijkbaar geen reden voor minder enthousiasme bij het publiek.” Ook andersom is mogelijk. Heb je je kostelijk vermaakt bij een cabaretier, maar was jij eigenlijk de enige die moest lachen, vraag je dan af waarom dat zo was. Probeer een verklaring te geven voor waarom jij het zo leuk vond en anderen juist niet.- “Ik vind deze zwarte humor geweldig en heb ontzettend gelachen, maar veel mensen konden er de grap niet van inzien en vertrokken in de pauze.”

3

C. SchrijfstijlHet is erg belangrijk dat je recensie vlot en goed geschreven is. Je wilt tenslotte dat de mensen hem uitlezen!

Tips voor het schrijven van een goed leesbare recensie:- Bedenk altijd: als ik de lezer was, wat zou ik dan willen lezen?- Een recensie heeft 1. een kop, 2. een openingszin of korte anekdote, 3. een middenstuk, 4. een slotzin of ‘uitsmijter’.- Zet boven je recensie een krachtige kop die de lading dekt.- Trek de aandacht van de lezer met een goede openingszin of een leuke anekdote.- Geef niet eerst heel veel informatie en daarna je oordeel, maar probeer het een beetje door elkaar te laten lopen.- Verdeel je recensie in alinea’s en gebruik tussenkopjes- Maak niet te lange zinnen, maar ook niet alleen maar korte zinnen. Varieer een beetje.- Gebruik geen vaktermen. Het is wel leuk om te laten zien hoe veel je van opera en van zingen weet, maar als je lezer te veel woorden niet begrijpt, haakt hij af.- Haal een paar opvallende details naar voren, maar dram niet te lang door over één onderwerp- Probeer je argumenten met enthousiasme en overtuigingskracht op te schrijven- Vertel wat deze voorstelling speciaal maakt (of juist niet)- Let op met het gebruik van het woordje “ik”. Je probeert immers als objectieve toeschouwer te kijken. Wat wel kan, is zoiets als: “Persoonlijk houd ik niet van musicals, maar deze was erg goed.”- Bedenk een knallende slotzin, een leuke uitsmijter.- Zorg dat iemand na het lezen van je recensie kan beoordelen of de voorstelling iets voor hem is. - Geen spelfouten! (laat de recensie anders nog even door iemand lezen)

En tenslotte: lees recensies van anderen om te zien waar zij op letten, welke argumenten ze gebruiken, hoe hun openingszin, de kop of de uitsmijter er uitzien.

D. De Lengte van je Recensie:Schrijf je een recensie voor de website www.vipkaart.nl, bedenk dan dat stukken tekst op het scherm niet te lang mogen zijn. Houd als maatstaf aan: de hele recensie moet zoveel mogelijk binnen het scherm passen, zonder te scrollen. Verdeel het stuk in enkele alinea’s met tussenkopjes. Houd als richtlijn aan:- kop- introductie- daaronder nog 2 of 3 alinea’s In totaal maximaal ± 300 woorden

Veel succes!

4