Elke lente gaf Liedewij Loorbach vele euro’s uit in het tuincentrum. Maar elke keer weer zag ze dat geld op haar balkon in rot en verdroging opgaan. “Wat doe ik verkeerd?”, vroeg ze zichzelf vertwijfeld af. Haar ontdekkingstocht leidde tot de gids Boven in de stad, groentips voor je balkon. In Buitenleven alvast wat tips voor beginnende balkonbeplanters.

Tekst Liedewij Loorbach

Tafels, krukjes, haken

aan het plafond en bakken

aan de reling. Het zijn han-

dige trucjes om op je balkon

meer ruimte te creëren.

Je balkon beplantenWelke pot?In wat voor pot je je balkonplanten zet, maakt

niet veel uit. De plastic of terracotta bakken uit

de winkel zijn altijd goed, maar als jij dat wilt,

kun je ook een emmer gebruiken als pot. Of

een wijnkoeler, een jampot of zelfs een fietstas.

Wat essentieel is: er moeten gaten in zitten.

Zonder gaten blijft overtollig water staan, gaan

de wortels rotten en begeeft uiteindelijk de

hele plant het. De gaten moet je weer afdek­

ken om te voorkomen dat de aarde wegspoelt.

Doe dit bijvoorbeeld met terracotta scherven

of steentjes. Die zorgen ook voor een betere

vochtregulering. Ze houden namelijk vocht

vast als appeltje voor de dorst in drogere

tijden. Met scherven en stenen wordt de pot

ook zwaarder, zodat hij minder snel omwaait.

VerpottenVaste planten moeten eens in de paar jaar

verpot worden naar een grotere plek met

nieuw voedsel. Aan de wortels kun je zien

wanneer dit nodig is. Als de wortels uit de

gaten onderin de pot komen, wordt het tijd

voor meer ruimte. Geef de plant een pot die

twee maten groter is dan de vorige. Wil je niet

dat de plant groter wordt, snijd of knip dan

maximaal een derde van de wortels af. Op die

manier zal de plant eerst gaan werken aan een

gezond wortelstelsel en niet meer groeien.

Zorg wel dat je de plant ook wat snoeit, zodat

wortels en plant in proportie blijven. Voor ver­

potten geldt: doe het in een periode dat de

plant niet hard groeit en bloeit. Verpot daarom

bij voorkeur in het najaar.

Voorkom uitdrogingPlanten staan vaak onder het balkon van de boven­

buren, waardoor ze geen regenwater over zich heen

krijgen. Het water in de potten verdampt bovendien

snel en de planten kunnen niet met hun wortels water

van meters verderop halen zoals hun soortgenoten in

de tuin. Verdroging ligt daarom altijd op de loer. Geef

in de zomer elke dag water. In de lente en herfst vol­

staat eens per week en in de winter hoef je bijna geen

water te geven. Als de aarde in de pot heel droog

geworden is, kan het gebeuren dat een plens water er

zo doorheen zakt, zonder dat de aarde iets van vocht

heeft opgenomen. Laat de plant dan (gewoon inclu­

sief pot) tien minuten soppen in de wasbak, zodat de

uitgedroogde aarde weer vocht gaat opnemen.

De juiste plekZorg dat de planten op de plek staan waar ze van houden. Komt op jouw balkon nooit een

zonnestraal, koop dan geen planten die niet zonder zon kunnen. Heb je een heet balkon

op het zuiden, zet je hoge tuintje dan niet vol met planten die liever op een meer beschutte

plek staan.

Zonliefhebbers zijn:

• Afrikaantjes (eenjarige plant): oranje, vrolijk, sterk en gemakkelijk

• Lobelia (eenjarige plant): blauwe, kelkachtige bloemetjes voor in de hangbak

• Meisjesogen (vaste plant): met verleidelijke citroengele ogen

• Lavendel (vaste plant): voor het Frankrijk­gevoel op je balkon

Schaduwliefhebbers zijn:

• Vlijtig liesje (eenjarige plant): pronkt ook in de schaduw de hele zomer met bloemen

• Primula (eenjarige plant): voor vrolijkheid in het vroege voorjaar

• Hosta (vaste plant): bijzondere bloemen heeft hij niet, maar zijn bladeren zijn overdadig

• Bamboe (vaste plant): sterk, groeit ongebreideld door en geeft dat fijne, ruisende effect

BasilicumBasilicum heeft veel water

nodig. Vergeet je het een paar

dagen en hangen de stengels er

neerslachtig bij, gooi de plant dan niet

meteen weg. Probeer een flinke slok

water en er bestaat een kans dat

hij er een paar uur later weer

kwiek bij staat.

62 BUITENLEVEN 2010 aprIL/mEI 63

Bel &

win

Laat planten klimmenKlimplanten zijn ideaal voor tegen die saaie

zijkanten van je balkon of de spijlen van het

hekwerk. Houd een klimplant wel in de gaten,

zodat hij niet terechtkomt waar je hem niet

wilt hebben. Bind als het nodig is de ranken

samen en vast zodat hij niet gaat hangen.

Naar eenjarige klimmers kun je elke week

bewonderend kijken. Ze grijpen en kronkelen

namelijk om zich heen en groeien hard. Mooie

voorbeelden zijn: Suzanne­met­de­mooie­

ogen, Oost­Indische Kers en klimmende

winde. Vaste klimplanten groeien langzamer.

Daar moet je dus wat geduld mee hebben.

Kies bijvoorbeeld voor clematis, blauwe regen

of ­ bij een balkon op het zuiden ­ een druif.

Eten van je balkonDa’s klein geluk. Terwijl je met links in de tomatensaus roert, grijp je met

rechts wat verse basilicum van je balkon. Veel moeite hoef je hiervoor niet

te doen, want kruiden groeien prima op het balkon. Ook veel groenten doen

het in een pot. Bedenk wel dat de planten waar je vruchten van eet (tomaat,

paprika, aardbei, komkommer) veel zon nodig hebben, willen ze goed

groeien en lekker smaken. Bladgroenten zoals sla en rucola hebben minder

zon nodig. Ook de groenten waar je de wortel of knol van eet, kunnen met

wat minder toe (radijs, wortel, aardappel). Al hebben ze wel zon nodig om te

kunnen groeien.

Speel landjepikHoge tuintjes zijn altijd te klein. De truc is om met de beperkte ruimte die je hebt

een maximum effect te bereiken. Speel een soort landjepik met de lucht. Aan de

reling kun je een hele tuin bouwen als je wilt. Allerlei soorten planten kun je er

kwijt: bloembollen, kruiden en radijsjes. De meeste planten worden niet zo groot,

terwijl je balkon al snel zo’n tweeënhalve meter hoog is. Probeer van die hoogte

gebruik te maken door planten op verschillende niveaus te zetten. Zet bijvoor­

beeld iets op de grond, iets op een krukje en daarachter een heel grote plant met

daarnaast plantjes op een hoge kruk.

Planten ophangen is ook een leuke manier om meer plek te creëren. Overal kan

een haakje in, dus overal kan een plantenpot aan. Hoog, laag, een klein bakje,

een lange bak, wat je wilt. Ook op je muur kun je met niveaus werken. Hoger op

de muur is meestal minder zon: dat is een goede plek voor varens. Die zorgen

voor een mooie, groene weelderigheid boven je hoofd.

In het boek Boven in de stad, groentips voor je balkon vind je

nog veel meer beplantingstips voor je balkon. Voor iedereen die

geen tuin en geen ervaring heeft, maar toch verlangt naar een

groene oase midden in de stad.

Boven in de stad van Liedewij Loorbach, ISBN 9789021547572,

€ 15,­ (Kosmos Uitgevers).

Kans maken op een van de tien exemplaren? Bel tussen

2 april en 15 mei 0909-0400317 (€ 0,60 p/g).

Meer info?Kijk op www.bovenindestad.nl voor weetjes, voorproefjes,

beelden en filmpjes van de auteur. Ook kun je hier met je

eigen balkon meedoen aan een prijsvraag.

De eenjarige mandevilla

houdt van een zonnetje en

groeit enorm hard. Zet er twee

of drie naast elkaar en je hebt

al snel een groene wand

met hier en daar een

felle bloem.

Verse tomaatOok op een balkon kun je smakelijke

tomatenplanten grootbrengen. Een

vereiste voor een lekkere tomaat is de zon.

Zorg dat de aarde altijd vochtig is. Zet de

pot liefst op een schaal, zodat het teveel

aan water daarin wegloopt, maar altijd

beschikbaar blijft. Bind de plant op

en verwijder overtollig groeisel

om de tomaten tot het uiterste

te laten presteren.

MunttheeOp driehoog zet je met

gemak je eigen verse muntthee.

Snijd een paar gezonde munttakjes scherp

en schuin af en steek ze in een glas water. Na

een paar weken zitten er flinke wortels aan en

steek je de stengels in een potje losse aarde.

Geef voldoende water, zorg dat de stekken

het niet te koud krijgen en niet in de

volle zon staan en al snel heb je

een paar flinke planten.

Als je een

balkon op het zuiden

combineert met een goede

zomer dan kunnen er zelfs op

je balkon nog zoete druiven gaan

groeien. Plant geen druiven als je

al last hebt van duiven: die lus-

ten ze namelijk ook.

64 BUITENLEVEN 2010 aprIL/mEI 65