HOE KUNNEN WE BAARMOEDERHALSKANKER HELPEN VOORKOMEN? Publiekspresentatie door de...

HOE KUNNEN WE HOE KUNNEN WE BAARMOEDERHALSKANKER BAARMOEDERHALSKANKER

HELPEN VOORKOMEN?HELPEN VOORKOMEN?

Publiekspresentatie door de Ondersteuningscellogo’s in Publiekspresentatie door de Ondersteuningscellogo’s in opdracht van de Vlaamse Vaccinatiekoepelopdracht van de Vlaamse Vaccinatiekoepel

HOE KUNNEN WE HOE KUNNEN WE BAARMOEDERHALSKANKER BAARMOEDERHALSKANKER

HELPEN VOORKOMEN?HELPEN VOORKOMEN?

Inhoud:Inhoud:Wat is baarmoederhalskankerWat is baarmoederhalskankerHoe kunnen we baarmoederhalskanker Hoe kunnen we baarmoederhalskanker

helpen voorkomenhelpen voorkomenUitstrijkjeUitstrijkjeVaccinatieVaccinatie

BesluitBesluit

Wat is baarmoederhalskanker?Wat is baarmoederhalskanker?

De baarmoederhalsDe baarmoederhalsBaarmoederhalskankerBaarmoederhalskankerRisicofactorenRisicofactorenHoe vaak komt het voorHoe vaak komt het voorHoe ontstaat hetHoe ontstaat het


De baarmoederhalsDe baarmoederhals


BaarmoederhalskankerBaarmoederhalskankerOntstaat op de overgang tussen binnen en Ontstaat op de overgang tussen binnen en

buitenzijde van de baarmoederhalsbuitenzijde van de baarmoederhals Infectie met Humaan Papilloma Virus (HPV) is Infectie met Humaan Papilloma Virus (HPV) is

een noodzakelijke voorwaarde om een noodzakelijke voorwaarde om baarmoederhalskanker te krijgenbaarmoederhalskanker te krijgen

Niet alle HPV-infecties veroorzaken Niet alle HPV-infecties veroorzaken baarmoederhalskankerbaarmoederhalskanker


Tijdsverloop tussen infectie en afwijking Tijdsverloop tussen infectie en afwijking ((bron Hoppenbrouwers KUL)bron Hoppenbrouwers KUL)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10+

Genitale wratten

CIN 1

CIN 2 - 3

Invasief carcinoom

LR-HPV

LR-HPV

HR-HPV

AANTAL JAAR


Factoren die de evolutie naar Factoren die de evolutie naar baarmoederhalskanker beïnvloedenbaarmoederhalskanker beïnvloeden Roken (verdubbelt de kans)Roken (verdubbelt de kans) Toename risico naarmate meer seksuele partnersToename risico naarmate meer seksuele partners Verminderde weerstand:Verminderde weerstand:

HIVHIV OrgaantransplantatieOrgaantransplantatie

Komt meer voor bij lage socio-economische Komt meer voor bij lage socio-economische klasseklasse


Hoe vaak komt het voorHoe vaak komt het voor Vooral vanaf 35 tot 50 jaar en tussen 65 en 80 jaarVooral vanaf 35 tot 50 jaar en tussen 65 en 80 jaar 20032003

686 nieuwe gevallen in België,686 nieuwe gevallen in België, 356 nieuwe gevallen in Vlaanderen356 nieuwe gevallen in Vlaanderen

De vijfde meest voorkomende kanker bij de vrouw De vijfde meest voorkomende kanker bij de vrouw (borst-dikkedarm-eierstok-endeldarm)(borst-dikkedarm-eierstok-endeldarm)

Eén vrouw op drie met baarmoederhalskanker sterft Eén vrouw op drie met baarmoederhalskanker sterft eraan (sterfte in België daalt niet meer sinds 1990)eraan (sterfte in België daalt niet meer sinds 1990)


SymptomenSymptomenVoorstadia: symptoomloos Voorstadia: symptoomloos Kanker:Kanker:

Begin: Bloedingen (bruin verlies tussen de regels, Begin: Bloedingen (bruin verlies tussen de regels, na seksuele betrekkingen, na menopauze)na seksuele betrekkingen, na menopauze)

Laattijdig: pijn Laattijdig: pijn De baarmoederhals is niet pijngevoeligDe baarmoederhals is niet pijngevoelig Pijn ontstaat bij doorgroeien van de tumor in de Pijn ontstaat bij doorgroeien van de tumor in de

omgeving: Endeldarm, blaas, vagina, baarmoeder omgeving: Endeldarm, blaas, vagina, baarmoeder

Hoe ontstaat Hoe ontstaat baarmoederhalskanker?baarmoederhalskanker?

Twee soorten HPV Twee soorten HPV HPV met laag risico: HPV met laag risico:

LR-HPVLR-HPV40 tal types 40 tal types

veroorzaken veroorzaken huidwrattenhuidwratten

Sommige Sommige veroorzaken genitale veroorzaken genitale wrattenwratten


HPV met hoog risicoHPV met hoog risicoHR-HPVHR-HPV

Baarmoederhalskanker Baarmoederhalskanker Kanker vanKanker van

vulvavulvavaginavaginapenispenisaarsaarskeelkeel

Sommige Sommige kwaadaardige kwaadaardige huidletselhuidletsel


65,4%

71.5%

77.1%

81.2%

84.1%

85.6%

86.8%

87.8%

100.0%

+12.2%

+1.0%

+1.2%

+1.5%

+2.9%

+4.1%

+5.6%

+6.1%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Other

HPV 52

HPV 35

HPV 56

HPV 45

HPV 31

HPV 33

HPV 18

HPV 16

Aandeel van het virustype in baarmoederhalskanker in Europa (bron Arbyn WIV)(bron Arbyn WIV)


HPV-infectie is een seksueel HPV-infectie is een seksueel overdraagbare infectie (S.O.I)overdraagbare infectie (S.O.I)

Overdracht door seksueel contact (ook Overdracht door seksueel contact (ook zonder coïtus)zonder coïtus)

Condoom biedt bescherming maar daarom Condoom biedt bescherming maar daarom niet volledigniet volledig

80% tot 85% vrouwen komen in contact 80% tot 85% vrouwen komen in contact met het HPV-virus met het HPV-virus


Grootste deel van de infecties (9/10) door Grootste deel van de infecties (9/10) door eigen weerstand overwonneneigen weerstand overwonnen

Een deel van de overblijvende infecties Een deel van de overblijvende infecties ontwikkelt tot voorstadia van kanker (CIN ontwikkelt tot voorstadia van kanker (CIN en SIL)en SIL)

Groot deel daarvan wordt op zijn beurt Groot deel daarvan wordt op zijn beurt door lichaam opgeruimddoor lichaam opgeruimd

Andere evolueren tot Andere evolueren tot baarmoederhalskankerbaarmoederhalskanker

Van HPV-infectie tot baarmoederhalskankerVan HPV-infectie tot baarmoederhalskanker ((bron Hoppenbrouwers KUL)bron Hoppenbrouwers KUL)

Infectie van de BMhals met HR-HPV

Voorbijgaande HPV-infectie

Opruimen van HPV

CIN 1 CIN 2/3

Blijvende HPV-infectie

InvasiefBMhalskanker

Hoe voorkomen?Hoe voorkomen?

Het uitstrijkjeHet uitstrijkjeHPV-vaccinatieHPV-vaccinatieBesluitBesluit


Het uitstrijkje of Paptest (Papanicolaou)Het uitstrijkje of Paptest (Papanicolaou)Doel:Doel:

Opsporen van de voorstadia en vroege vormen Opsporen van de voorstadia en vroege vormen van baarmoederhalskanker met het doel ze te van baarmoederhalskanker met het doel ze te behandelen en het ontwikkelen van ernstige behandelen en het ontwikkelen van ernstige vormen te voorkomenvormen te voorkomen

Als alle vrouwen van 25 tot en met 64 jaar om de Als alle vrouwen van 25 tot en met 64 jaar om de drie jaar een uitstrijkje zouden laten nemen, kan tot drie jaar een uitstrijkje zouden laten nemen, kan tot 90% van de sterfte aan baarmoederhalskanker 90% van de sterfte aan baarmoederhalskanker vermeden worden.vermeden worden.


Het uitstrijkjeHet uitstrijkje Hoe Hoe

Met een spatel of borsteltje Met een spatel of borsteltje worden cellen van de worden cellen van de baarmoederhals baarmoederhals (overgangszone) (overgangszone) afgeschraapt en op een afgeschraapt en op een glazen plaatje uitgestreken glazen plaatje uitgestreken of in een bewaarvloeistof of in een bewaarvloeistof opgestuurd voor opgestuurd voor microscopisch onderzoekmicroscopisch onderzoek


Het uitstrijkjeHet uitstrijkjeCervex brushCervex brush Ayre-spatelAyre-spatel

Cyto brushCyto brush


Na het uitstrijkjeNa het uitstrijkjeBij afwijkend resultaatBij afwijkend resultaat

Wat gebeurt er verderWat gebeurt er verder Uitstrijkje vroeger herhalen dan normale schemaUitstrijkje vroeger herhalen dan normale schema Soms colposcopie nodig : met een speciale microscoop Soms colposcopie nodig : met een speciale microscoop

naar de baarmoederhals kijken met eventueel afname naar de baarmoederhals kijken met eventueel afname van biopsie (weefselfragment) van verdachte letselsvan biopsie (weefselfragment) van verdachte letsels

Biopsie: weefselafname voor verder onderzoekBiopsie: weefselafname voor verder onderzoek

BehandelingBehandeling Conisatie: bij ernstige afwijkingenConisatie: bij ernstige afwijkingen Cryotherapie (bevriezen) bij oppervlakkige letselsCryotherapie (bevriezen) bij oppervlakkige letsels


Na het uitstrijkjeNa het uitstrijkjeColposcopieColposcopie


Na het uitstrijkjeNa het uitstrijkjeBiopsieBiopsie


Na het uitstrijkjeNa het uitstrijkjeConisatieConisatie


Het uitstrijkjeHet uitstrijkjeVoor wieVoor wie

Bij alle vrouwen van 25 tot en met 64 jaar om de Bij alle vrouwen van 25 tot en met 64 jaar om de drie jaar drie jaar

Herhaal het uitstrijkje na één jaar na het eersteHerhaal het uitstrijkje na één jaar na het eersteStop na 64 jaar als de twee laatste uitstrijkjes Stop na 64 jaar als de twee laatste uitstrijkjes

normaal warennormaal waren

Voor wie nietVoor wie nietBij al wie de baarmoeder volledig verwijderd isBij al wie de baarmoeder volledig verwijderd isBij al wie nooit seksueel contact hadBij al wie nooit seksueel contact had

Hoe staat het met uitstrijkjes in Hoe staat het met uitstrijkjes in Vlaanderen?Vlaanderen?

In totaal genoeg uitstrijkjes gemaakt om iedereen te In totaal genoeg uitstrijkjes gemaakt om iedereen te bereikenbereiken

Screeningsgraad = Maximaal 60% (IMA)Screeningsgraad = Maximaal 60% (IMA) Jonge vrouwen krijgen te vroeg en te vaak uitstrijkjes Jonge vrouwen krijgen te vroeg en te vaak uitstrijkjes

(jaarlijks)(jaarlijks) Oudere vrouwen krijgen te weinig uitstrijkjesOudere vrouwen krijgen te weinig uitstrijkjes

Gevolg: Onvoldoende daling van de sterfte aan Gevolg: Onvoldoende daling van de sterfte aan baarmoederhalskanker (daalt niet meer sinds 1990)baarmoederhalskanker (daalt niet meer sinds 1990)

Sterfte in België: 4.6 per 100.000 per jaar (om de drie jaar)Sterfte in België: 4.6 per 100.000 per jaar (om de drie jaar) Sterfte in Finland: 1.7 per 100.000 per jaar (om de vijf jaar)Sterfte in Finland: 1.7 per 100.000 per jaar (om de vijf jaar)


HPV-vaccinatieHPV-vaccinatie70% van de baarmoederhalskankers in België 70% van de baarmoederhalskankers in België

door types 16 en 18door types 16 en 18Twee vaccinsTwee vaccins

Gardasil Gardasil Types Types

6/11 genitale wratten6/11 genitale wratten 16/18 16/18

CervarixCervarix Types Types

16/1816/18

Hoe voorkomen?Hoe voorkomen? HPV-vaccin HPV-vaccin

Partikels die op het virus lijken Partikels die op het virus lijken Gardasil gemaakt door gisten Gardasil gemaakt door gisten

genetisch te manipulerengenetisch te manipuleren Cervarix door insektencellen Cervarix door insektencellen

genetisch te manipulerengenetisch te manipuleren Partikels bevatten geen DNAPartikels bevatten geen DNA Kunnen zich niet Kunnen zich niet

vermenigvuldigen en dus geen vermenigvuldigen en dus geen infectie veroorzakeninfectie veroorzaken


HPV-vaccinatieHPV-vaccinatie VaccinatieschemaVaccinatieschema

Gardasil drie inspuitingenGardasil drie inspuitingen de tweede 2 maand na de eerste, derde 6 maand na de eerstede tweede 2 maand na de eerste, derde 6 maand na de eerste

Cervarix drie inspuitingenCervarix drie inspuitingen De tweede 1 maand na de eerste, derde 6 maand na de De tweede 1 maand na de eerste, derde 6 maand na de

eersteeerste

Bij beide vaccins alle inspuitingen binnen het jaar te Bij beide vaccins alle inspuitingen binnen het jaar te gevengeven

We weten momenteel nog niet of een We weten momenteel nog niet of een herhalingsinenting nodig zal zijnherhalingsinenting nodig zal zijn


HPV-vaccinatie: HPV-vaccinatie: Veilig en effectiefVeilig en effectief

GardasilGardasil

Is veilig en wekt immuniteit op bij vrouwen van 9 tot Is veilig en wekt immuniteit op bij vrouwen van 9 tot 26 jaar26 jaar

CervarixCervarix

Is veilig en wekt immuniteit op bij vrouwen van 10 Is veilig en wekt immuniteit op bij vrouwen van 10 tot 55 jaartot 55 jaar


HPV-vaccinatieHPV-vaccinatie Wat weten we nog nietWat weten we nog niet

Veiligheid en werkzaamheid bij andere Veiligheid en werkzaamheid bij andere leeftijdenleeftijden

Mannen: wekt immuniteit op maar helpt Mannen: wekt immuniteit op maar helpt het vaccin ook om infectie te voorkomen het vaccin ook om infectie te voorkomen

Hoe lang is het vaccin werkzaam Hoe lang is het vaccin werkzaam Is een herhalinginenting nodigIs een herhalinginenting nodig

Hoe voorkomen?Hoe voorkomen? HPV-vaccinatieHPV-vaccinatie

Voor wie zinvolVoor wie zinvol Alle meisjes vanaf 10 tot en met13 jaar Alle meisjes vanaf 10 tot en met13 jaar Alle meisjes vanaf 14 tot en met 26 jaar die nog niet seksueel Alle meisjes vanaf 14 tot en met 26 jaar die nog niet seksueel

actief zijnactief zijn Als toch seksueel actief, te bespreken met uw arts Als toch seksueel actief, te bespreken met uw arts

(het vaccin beschermt tegen die virustypes waarmee men nog niet (het vaccin beschermt tegen die virustypes waarmee men nog niet besmet is)besmet is)


HPV-vaccinatieHPV-vaccinatie Voor wie mogelijk nietVoor wie mogelijk niet

Na 26 jaar en seksueel actief, bespreken met artsNa 26 jaar en seksueel actief, bespreken met arts JongensJongens


HPV-vaccinatieHPV-vaccinatie Voor wie terugbetaaldVoor wie terugbetaald

3 injecties = 390.66€ zonder terugbetaling, met 3 injecties = 390.66€ zonder terugbetaling, met terugbetaling, 32.40 € terugbetaling, 32.40 €

Voorwaarde: vanaf 12 jaar en eerste injectie voor Voorwaarde: vanaf 12 jaar en eerste injectie voor 16 jaar16 jaar

Vanaf 1 november 2007 voor GardasilVanaf 1 november 2007 voor Gardasil Vanaf 1 mei 2008 voor CervarixVanaf 1 mei 2008 voor Cervarix Sommige ziekenfondsen en openbare besturen Sommige ziekenfondsen en openbare besturen

geven een bijkomende tegemoetkominggeven een bijkomende tegemoetkoming


HPV-vaccinatieHPV-vaccinatie Vlaamse plannenVlaamse plannen

Advies van de Hoge GezondheidsraadAdvies van de Hoge Gezondheidsraad Algemene vaccinatie van één jaargroep meisjes tussen Algemene vaccinatie van één jaargroep meisjes tussen

10 en 13 jaar10 en 13 jaar Plan minister VanackerePlan minister Vanackere

Wil HPV vaccinatie kosteloos aanbieden aan zeker één Wil HPV vaccinatie kosteloos aanbieden aan zeker één jaargroep van meisjes, liefst met inschakeling van het jaargroep van meisjes, liefst met inschakeling van het CLB, om zoveel mogelijk meisjes te bereikenCLB, om zoveel mogelijk meisjes te bereiken

Wanneer: als andere gemeenschappen meewillenWanneer: als andere gemeenschappen meewillen Plan minister OnkelinxPlan minister Onkelinx

Terugbetaling vaccin tot 18 jaarTerugbetaling vaccin tot 18 jaar

BesluitBesluit HPV-vaccinatie is een aanwinst in de strijd HPV-vaccinatie is een aanwinst in de strijd

tegen baarmoederhalskankertegen baarmoederhalskanker Als alle vrouwen ingeënt zijn kunnen we tot Als alle vrouwen ingeënt zijn kunnen we tot

70% van de kankers voorkomen70% van de kankers voorkomen Baarmoederhalsuitstrijkjes blijven nodig voorBaarmoederhalsuitstrijkjes blijven nodig voor

Iedereen die ingeënt isIedereen die ingeënt is Iedereen die niet ingeënt is (en in de toekomst niet Iedereen die niet ingeënt is (en in de toekomst niet

ingeënt kan worden)ingeënt kan worden) Om voorloperletsels op te sporen van kankers die Om voorloperletsels op te sporen van kankers die

niet door de inenting voorkomen wordenniet door de inenting voorkomen worden Om de evolutie van baarmoederhalskanker in de Om de evolutie van baarmoederhalskanker in de

bevolking op te volgen nu er gevaccineerd wordtbevolking op te volgen nu er gevaccineerd wordt

HOE KUNNEN WE BAARMOEDERHALSKANKER HELPEN VOORKOMEN? Publiekspresentatie door de...

Documents

Transcript of HOE KUNNEN WE BAARMOEDERHALSKANKER HELPEN VOORKOMEN? Publiekspresentatie door de...