Hmasawnna Thar Thar/2018/July/HT-21-07-2018.pdf · nain hawng a ta, President in session inrawi a...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/268 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy Thlahmur (july) 21, 2018 inrinni (saTurday) GAS NEWS Agency : SAS Booking :6th. July , 2018 to 27th. July, 2018 delivery :21-07-2018 (sAt) Time : 9AM - ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 871/- NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Mid-Day meal thuah Dist. Level training CCPUR: July 21, 2019, 11AM hin Synod Hall, IB Road, CCPur-ah nikhat sung aw ding Mid Day Meal le inzawma Auto- matic Monitoring System chungchangah Mobile SIM Card Registration thaw dan ding le a dang dang inhrilhrietna dingin District Level Training um a tih. Hi huna hin Mid-Day meal dawng School tum tuma inthawk Headmas- ter/Headmistress hai le an aiaw hai \hang dinga inrhi- ettir an nih. BSI Annual Conference CCPur: Bible Society of India (BSI), CCPur chun August 18 le 19, 2018 hai khin EAC Biekin, Rengkai Bible Hill-ah Annual Con- ference, 2018 hmang an tih. August 18, 2018, 11AM in Business Session um a ta, session hi Upa Lalthanzam Amo, Chairman, Board of Trustee, ECCI in \awng\ai- nain hawng a ta, President in session inrawi a ta, zan dar 6:30 in Worship service um a ta, hi huna hin Rev. T. Kamgin Gangte, Executive Director, ESC in Pathien thucha hril a tih. August 19, 2018, 10:30AM a inthawk inkhawm um nawk a ta, Obituary hun hmang le Rev. Lalhnuna in a ziek ‘Hatna Hnuhnung ber” ti chu Rev. Vanmawia, Presi- dent, BSI-CCPur in tlang- zar a ta, Rev. Lallarmawia, Sr Executive Secy. MPCS in Pathienthu hril a ta, zan inkhawm 6:30PM a chun Rev. Sut Khan Thang, Ex- ecutive Secretary, CBA in Pathien thu hril a tih. First Tangmai Festival 2018 CCPur: Young Paite Association (YPA) GHQ hnuoia Paite Festival Or- ganizing Sub-Committee chun August 4, 2018 khin Hiangtam Lamka YPA Hall-ah The First Tangmai Festival-2018 huoihawt an tum. Festival huna hin tlan- grama inthawk fanghma 5000-6000 inkar pholang tum a ni a, festival hi sun le zan hun haia hmang ning a tih tiin Vungzapau, Chairman, Organizing Sub- Committee chun a hril. HYA Meeting ko CCPur: Hmar Youth Association (HYA) Tui\ haphai Jt. Hqrts chun July 22, 2018, 1:30PM khin Pu Lallienkhum, Secretary chengnain, Khawmawi, CCPur-ah meeting a ko. Hi huna hin HYA Tui\haphai JHQ OB hai, Executives, Edviser le Branch tina President le Secretary hai kum taka \hang seng dingin Secretary chun inhriettirna le ngenna a siem. Meeting huna hin Ambulance Proj- ect chungchang le \ul dang dang hriltlang ning a tih. Guite Road siemzo thawkkhat; Leilak dawzo le hawng tah CCPur: National High- way 102B Guite Road tia hriet la Bhartia Infra Proj- ect Limited in Singngat le Mualnuam inkar siemna sin an thaw chu an fepui zing a, Tuilak vadung chunga daw Lungthul (T) a 40-metric tonne leilak daw thar chu zo a ni ta leiin lampui blacktopping zo la ni chie naw sienkhawm siemzo thawkkhat nitain ei thu dawngna chun a hril. Guite Road hi Mizoram le infepawna lampui, CCPur a inthawk Mizoram le inrina Tuivai chen hi km. 162 a hla a ni a, NH-102B tia inbuk a nih. Blacktopping zo la ninaw sienkhawm hi lampuia tlan motor hai ta dingin motor tlan an hawi ta hle a hril a ni bawk. Guite Road siemna NHIDCL kuta peksuok a ni hnungin company 3 in an lak a ni a, CCPur –Singn- gat inkra km. 34.5 chu Package 1 hnuoia sie niin Satya Buildiers in sin an thaw mek a, Package No. 2 Singngat-Mualnuam inkar km. 68.6 a sei chu Bhartya >>sunzawmna phek 4-ah Internet that in Tax petu han tam tak an inhmang pha ring imPhal: Manipur –a, Imphal khawpui le a sevel haia law and order ngirh- mun \hatnaw leia Mobile internet that (suspended) chun Goods and Services Tax (GST) hnuoia income tax return filing nasa taka sukbuoi le tax petu tam takin sum tam tak an inhmang pha ring a nih. A san chu July 20 kha tax return file theina hun tawp ni tak a ni a, Internet ser- vices hi GST filing thawnaa hmang a ni a, nikhata file inhnuk man Rs. 50/- pei fine chawi hlak a ni leiin, ni 5 sung Internet service that a ni chun tax return file hman lo han ni 5 hnunga fine an chawi ding chu Rs. 250 a tling phak ding a nih. Income Tax return fil- ing hi July thlaa dingin zani zanril chen kha hawng a ni a, hi hnunga chun fine pek a \ul ta ding a nih, hi thu ei sut chena hin tax file inhnuk leia tax petu hai inhmang ding zat hi chieng taka sut thei a la ninaw a, fine boa file thei hun khar a ni hnunga hriet thei chau a ni ding thu Superintendent of Taxation, Indrakumar chun a hril. Economist Prof. Amar Yumnam chun, internet ban lei hin GST filing nasa taka a sukbuoi ding thu le a tlangpuiin nitin Rs. 5 crore vel transaction a hlak niin a hril. (IT) imPhal: Sawrkarna cheltu ta dinga huphur um tak Opposition han sawrkar karna ding remchanga an nghak, 11th Manipur State Legislative Assembly 5th (Monsoon) Session chu zani July 20 khan \an a nih a. Ni hmasatakah Opposi- tion Congress chun rorelna hun ni 2 chau chu a tawi taluo leia suksei an ngenna Speaker-in a pawm pek naw leiin an suoktau. Rorelnaa chun Chief Minister hlui RK Doren- dra le member dang thihai bakah July 10-a Tamen- glong mimkei leia mithi 9 hai sunna hunser Obituary Reference nei zoin tu \uma ngaituo ding Bill pathum put lut a ni a. Bill pathum hriltlang dinga putluthai chu; The Manipur People Bill, 2018; The Manipur Liquor Prohibition (Sec- ond Amendment) Bill, 2018 le The Manipur In- ternational University Bill, 2018 hai an nih. Speaker Mr Y. Khem- chand chun, The Manipur People’s Bill, 2018 ruok chu Hill Area Committee (HAC)-in la hung en (re- view) phawt sienla, chu zo- vah July 23 sitting ah hrilt- lang le ngaituo nih chauh rawse tiin a hril. Inpui \huoitu CM nih bawk Mr N. Biren Singh chun, CM hlui Pu RK Dorendra Singh chu Mani- pur chauh nih lovin North East pumpuia dinga mi pawimaw tak a nizie a hril a. Manipur CM a nina bakah Rajya Sabha mem- ber a nina le 14 Yaisukl AC MLA bakah journal- ism tieng khawm ‘Khong- fel’ editor a ninahai chu tukhawmin an lan thei lo le thluk ruol lo sin pawimaw tak tak hlentu a nizie a hril. Inpui \huoitu Pu Biren chun, famtah N. Komnon Singh, minister hlui le 33 Heirok AC MLA hmaw- sawnna dinga a sinthawhai a hril a. Ama bakah Minis- ter hlui le 48 Mao AC MLA Soso Lorho tu kuma thi bawk sinthaw pawimawhai a hril bawk a. Soso Lorho chu Nana mipui le Mani- pur mipuihai ta dinga mi ropuitak a nizie a hrila, mi pawimaw tak state-in ei chan a nih a tih. Tu kuma thi bawk Dr W.Thoiba Singh, 2 Hein- gang AC MLA chu politi- cian chau ni lovin football tieng khawm inhnik tak NEROCA founding mem- ber a ninahai khawm a hril. CM chun July 10-a Tamenglong mimkei leia mi 9 zetin hringna an chan chu rapthlak a tiin pawi a ti thu a hril a. Mithi sunghai kuomah zangnadawmna Rs. 5 lakh seng pek an ni thu hrilin, Minister pahni chun a hmun ngeia fein mithi le hliem sunghai an va hnem niin a hril. CM hlui le Opposition \huoitu Pu O Ibobi Singh, Dy CM Y. Joykumar le Speaker Y. Khemchand hai khawmin CM hlui RK Dorendra thina chu state ta dinga channa ropuitak a nizie uor takin an hril a, an sun hle niin an puong bawk. To \awkin minit 2 s<nna hun hmang a nih. Mithi sunna le Bill put- lutnahai nei zoin sawrkar hmalakna report a nei- naa chun, CM Biren chun, Myanmar le ramri thua buoina thuah Manipur ram chu inchi khat khawm a sawrkarin a pek suok naw ding thu a hril. “Ka sawrkar chun stakeholder hran hranhai leh inrawn peiin state chite khawm a khawidar nawna dingin thei tawpin a hum ding a nih” tiin a hril. Tulaia ramri thu le MU thua buoinahai le inzaw- min July 17 khan Ministe- rial team Delhi fein Centre thuneituhai an zun hmupui thu a hril a. Memorandum hai an zu pek bakah July 13 khan External Affairs Min- ister kuomah Centre Team hung tira survey hung thaw dingin a ngen a. MEA chun July 16 khan Centre a in- thawk Survey Team hun- gin July 24 khin Manipur an hung tlung ding thu a hung inhriettir niin a hril a. Memberhai chu, Centre team hai lo thlawp seng dingiin a ngen nghal bawk. “July 24 khin Imphal hung tlung an ta, July 25 in Myanmar ramri an hang sir ding a ni leiin Opposition tienghai khawmin Centre Team hai hi \ha takin lo thlawp ei tiu” tiin a ngen. Manipur University Vice Chancellor Prof. AP Pandey ban ngenna leia buoina thuah, MU thu chu state sawrkar thuneina puo- tieng a ni lai zingin student hai hmakhuo ngaina leiin state sawrkar chun Centre kuomah thil umdan suitu ding Judicial Inquiry indina sui dingin a ngen a. July 17 khan Human Resourc- es Minister inhmupuiin, an ngenna angin Justice (Retd.) Nandakumar Singh inrawi ding Enquiry Com- mittee indin a ni thu a hril. “Enquiry Committee hin thil umdan indik tak hung sui an ta. Intum a nina anga Prof. AP Pandey an dik naw a ni chun, AP Pandy chu ban ni tho tho a tih” tiin a hril. Hi zova hin CM hlui Ibobi, Dy CM hlui Pu Gaikhanngam, Kh Joykis- han Singh le N. Loken hai chun, thu pawimaw tak tak ngaituo ding tamtak a um laia rorelna hun ni hni chau siem hi Business Advisory Committee (BAC) report en\hat (review) ni sienla, rorelna session hi Rule 269 hmangin suksei ni rawse tia >>sunzawmna phek 4-ah Manipur pumpuiah ni 5 sung Mobile internet suspended imPhal: Manipur sawrkar chun July 19, 2018 zanrila inthawk khan Ma- nipur state pumpuiah ni 5 sunga dingin Mobile inter- net hmang thei lo dingin service a that (suspended). Hi thil hi tulaia Mani- pur University Vice Chan- cellor AP Pandey inban dinga nawrna nasa tak um le inzawma mobile inter- net hmanga videos le mes- sages thawndar hai leia buoina punlun ding vengna dinga thaw a nih. July 19, 2018 zan khan Special Secretary (Home) Kh. Raghumani chun Rule 2 of Temporary Sus- pension of telecom Ser- vices (Public Emergency or Public Safety) Rules 2017 dungzuiin Telecom Service Mobile Telephone operators hai chu Vocice call ti lo Mobile internet that vawng dingin thu a pek a, chu le inzawma Mo- bile internet hi that vawng a nih. BSNL Broadband Internet ruok chu ban ve a ninaw leiin hmang thei a nih. 11th Manipur Legislative Assembly Monsoon Session tan, Opposition an suoktau BJP Sawrkarin Manipur ram inchi khat khawm pe naw nih: Chief Minister . AR han “Ham Fit Toh India Fit” campaign imPhal: 28 Sector As- sam Rifles a Kakching Bat- talion Assam Rifles chun July 20, 2018 khan Rh- ingphe Village Volleyball Court hmunah Orphanage Home-a um naupang hai ta dingin “Ham Fit Toh India Fit’ Campaign an huoi- hawt. Hi huna hin sports item chi tum tum an siem. Hun hmangnaa hin Sal- luk Company Operating Base Commander; Naga Village Chief Head le Or- phanage Home principal han Court thar an hawng a, naupang hai kuomah sports item semin bu an fakpui bawk. Mi 4 Hospital-a admit an nih; Test dingin Tui sample lak CCPur: Singngat Sub-Di- vision sunga Panglian khuo mipui hai tui laknaah tu ti hrietlo han July 18, 2018 nia tur (poison) an thlak hnunga tui lo dawn pal leia damnaw mi 4 Hospital-a admit an nih. Hospital-a admit hai chu- Jamkholun (34) s/o Jamkhongam, Nemneikim (24) d/o Jangminthang, Jang- boilun (20) s/o Hemzathang le Kimzouhoi (2) d/o Thang- jahao hai an nih. Admit nihai sienkhawm damnaw inrik taluo an ni nawh tiin doctor hai chun an hril. Hi thil tlung le inzawm hin zanikhan Panglian khuo lal Tongkhothang Baite bakah Dr Kim Simte, CMO/CCPur in- rawinain Medical Team, IDSP a inthawk Dr Ngahn- eikim Haokip le John Baite le Singnat Police han Panglian khaw mipui tui lakna hmun hi an va enfel a, Microbiology test thaw dingin Tui sample an lak bawk. Tui lakna bula hin Ai (crab) khawm iemanizat an thi a hril a nih. Thuomnaw le puon sawpna Centre thar hawng CCPur: Leather Jacket, Blanket, thuomhnaw le puon chi tum tum ruosur huna khawm sawp le sukhul theina ding Lamka Dry Clean & Laundry chu zani zingkar 7AM khan S. Liankhanmuan In, Sim- veng, Opposite MELC hmunah hawng a nih. Laundry hi S. Khai- khopau Ngaihte, MCS, AC, CCPur in khuolliena \hangin a hawng a, Pas- tor Tualkhothang, Bethel Baptist Church, EBCC in \awng\ainain an hlan. Dry Clean & Laundry Machine hi May 5, 2018 a kha Delhi-a Campaign- er, Makers and Merchants company a inthawk a or- der niin Laundry neitu S. Liankhanmuan chun a hril a, Machine man le phur manin Rs. 7 lakh chuong a seng ta niin a hril a, ma- chine hin electric 15KV a hmang a, Blanket hai Rs. 300 a insawptir thei le sawp zoa inthawk minute 30 hnunga sil thei dingin sukhul nawk nghal thei a ni ding a nih. Kangla Gate-a protest nei tum hai an dangkir imPhal: TG Higher Sec- ondary , Iboton Sana Higher Secondary School, CC High- er School le Johnston School haia student hai chu Kangla Gate tuola protest nei tumin Johnston School-ah zani 11AM khan an fekhawm a, sienkhawm Police tam tawk takin Johnstone School bul lai an lo dang leiin an school tieng an kir nawk tawl. Protest nei tum student hai hin police hai chet- dan an dodalna le MU VC AP Pandey ban dinga an phutna placard hai chawiin Kangla Gate pan an tum a, sienkhawm Police hai hin an dang hne leiin protest an nei thei tanaw a nih. Hienglaizing hin AIFUCTO chun Manipur University buoina an rang thei anga chingfel dingin sawrkar thlungpui an ngen. MU a inchuklai hai aca- demic nasa taka a sukbuoi ta leiin inrang taka ching- fel a pawimaw a nih tiin AIFUCTO a General Secre- tary Prof. Arun Kumar chun a hril a. Exam result insuo ding sukhnuk a ni leiin MU ni lo hmun danga inchuk zawm nuom student hai nasa takin a sukbuoi ta a nih tiin a n hril. CSOs han Memorandum an peklut nawk imPhal: Manipur Uni- versity (MU) Vice Chan- cellor VC Pandey a sina inthawk ban dinga nawr mektu civil society or- ganisation tum tum- All Manipur United Club Or- ganisations (AMUCO), United Committee Mani- pur (UCM), Community of Civil Society Kangleipak (CCSK), Ethno Heritage Council, (HERICOUN), IPSA, MEELAL hai le MUSU, MUTA le MUSA han July 20, 2018 khan Manipur University hmu- nah meeting an nei a, MU Vice Chancellor AP Pan- dey Vice Chancellor a ninaa inthawk ban dinga an nawrna chu chel tlata la fepui pei dingin an rel. Meeting hi darkar 6 vel zet an neiin resolu- tion khawm pathum an passed bawk. Resolution an passed hai chu- AP Pandey chunga judicial en- quiry thaw nghal ding; in- quiry hun sung suspension a sie ding le chu hun sung in-charge Vice Chancellor ruot ding ti hai a \hang. CSOs han Memoran- dum a thara peklut nawk ding tia resolution siem a ni dungzuiin zanikhan CSOs hai chu Manipur Chief Minister kuomah fein Memorandum an peklut nawk. LS-ah No-Confidence Motion debate nei; Rahul in PM Modi Inpui sungah a kuo Vote lak hunah NDA in hratna a chang new delhi: TDP in NDA sawrkar chunga No Confidence Motion an put- lut le inzawmin zanikhan Lok Sabha hmuna hriltlang- na (debate) nei a nih. No-confidence motion moved to Telugu Desam Party (TDP) a inthawk Jayadev Gala chun hrilt- langna \anin, NDA sawrkar chu kum 2014-a Andhra Pradesh \hedar a nia in- thawk thutiem takchanglo siemtu in an tum. Discus- sion hma hin Biju Janata Dal hai chu Congress le BJP sawrkar hnunga Odisha mipui hai chunga indikna kengkawtu an um bik naw tiin Inpuia inthawk an suok- dawk. Shiv Sena chu Vote of Confidence-ah \hang lo dinga thutlukna siem an ni leiin zanita inpui in\hanga hin an \hang nawh. Hieng laizing hin Con- gress President Rahul Gan- dhi chun Lok Sabha hmuna Rafale jet deal chungchang \hangin issues dang dang haia PM Narendra Modi nasa taka a sawisel hnun- gin an \hungna hmun a pan malamin \hungnaa in\ hung zing PM Modi chu a kuo (hug) deu thut a, Lok Sabha member hai makti a tling hle. PM Modi khaw- min Rahul in a va kuo hi an ring naw bawk leiin a lo ngir chuong naw a, sienkhawm a damtein kutin a zuk kuo ve. Rahul thilthaw hi a nu Sonia Gandhi le Inpui sunga member dang dang um hai lawm a hlaw hle. Darkar 12 sung zet de- bate nei hnungain Narendra Modi inrawi NDA sawrkar buknain zani zan khan vote lak a ni a, NDA chun votes 326 hmu in hratna an chang a, a kal zawngin votes 126 a tla. Total votes 451. Ab- sent-0 Rajya Sabha a ruok chun quoram a tling zonaw leiin Constitution amend- ment thaw dinga private member bill lakkir a ni hnungin zanita dingin Ra- jya Sabha in\hung suk- chawl a nih. Quarum tling ding hin a tlawm takah MP 25 bek an \hung ding ti a ni a, sienkhawm zanita Rajya Sabha in\hung huna chun 23 chau an um a, Rajya Sabha members dozen khat chuong zet zanita Lok Sab- ha-a No-Confidence motion neia umah an va \hang leiin Rajya Sabha hi quarum tling zo loa um a nih. Zanita Lok Sabha a No- Trust motion hriltlang a um hi India Parliament History- a dingin a vawi 27-na a ni a, kum 15 liem hnunga no- confidenction motion paw- ma um hmasa takna a nih. A nuhnung tak chu kum 2003 a Congress in kha huna PM Atal Behari Vajpayee chun- ga No-confidence motion an lo putlut chu a nih. India PM hai laia no- >>sunzawmna phek 2-ah

Transcript of Hmasawnna Thar Thar/2018/July/HT-21-07-2018.pdf · nain hawng a ta, President in session inrawi a...

Page 1: Hmasawnna Thar Thar/2018/July/HT-21-07-2018.pdf · nain hawng a ta, President in session inrawi a ta, zan dar 6:30 in Worship service um a ta, hi huna hin Rev. T. Kamgin Gangte, Executive

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/268 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

Thlahmur (july) 21, 2018 inrinni (saTurday)

GAS NEWS Agency : SASBooking :6th. July , 2018 to 27th. July, 2018delivery :21-07-2018 (sAt) Time : 9AM - till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 871/-

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

Mid-Day meal thuah Dist.

Level trainingCCPur: July 21, 2019, 11AM hin Synod Hall, IB Road, CCPur-ah nikhat sung aw ding Mid Day Meal le inzawma Auto-matic Monitoring System chungchangah Mobile SIM Card Registration thaw dan ding le a dang dang inhrilhrietna dingin District Level Training um a tih. Hi huna hin Mid-Day meal dawng School tum tuma inthawk Headmas-ter/Headmistress hai le an aiaw hai \hang dinga inrhi-ettir an nih.

BSI Annual conference CCPur: Bible Society of India (BSI), CCPur chun August 18 le 19, 2018 hai khin EAC Biekin, Rengkai Bible Hill-ah Annual Con-ference, 2018 hmang an tih. August 18, 2018, 11AM in Business Session um a ta, session hi Upa Lalthanzam Amo, Chairman, Board of Trustee, ECCI in \awng\ai-nain hawng a ta, President in session inrawi a ta, zan dar 6:30 in Worship service um a ta, hi huna hin Rev. T. Kamgin Gangte, Executive Director, ESC in Pathien thucha hril a tih. August 19, 2018, 10:30AM a inthawk inkhawm um nawk a ta, Obituary hun hmang le Rev. Lalhnuna in a ziek ‘Hatna Hnuhnung ber” ti chu Rev. Vanmawia, Presi-dent, BSI-CCPur in tlang-zar a ta, Rev. Lallarmawia, Sr Executive Secy. MPCS in Pathienthu hril a ta, zan inkhawm 6:30PM a chun Rev. Sut Khan Thang, Ex-ecutive Secretary, CBA in Pathien thu hril a tih.

First Tangmai Festival 2018

CCPur: Young Paite Association (YPA) GHQ hnuoia Paite Festival Or-ganizing Sub-Committee chun August 4, 2018 khin Hiangtam Lamka YPA Hall-ah The First Tangmai Festival-2018 huoihawt an tum. Festival huna hin tlan-grama inthawk fanghma 5000-6000 inkar pholang tum a ni a, festival hi sun le zan hun haia hmang ning a tih tiin Vungzapau, Chairman, Organizing Sub-Committee chun a hril.

HYA Meeting koCCPur: Hmar Youth Association (HYA) Tui\haphai Jt. Hqrts chun July 22, 2018, 1:30PM khin Pu Lallienkhum, Secretary chengnain, Khawmawi, CCPur-ah meeting a ko. Hi huna hin HYA Tui\haphai JHQ OB hai, Executives, Edviser le Branch tina President le Secretary hai kum taka \hang seng dingin Secretary chun inhriettirna le ngenna a siem. Meeting huna hin Ambulance Proj-ect chungchang le \ul dang dang hriltlang ning a tih.

Guite Road siemzo thawkkhat; Leilak dawzo le hawng tahCCPur: National High-way 102B Guite Road tia hriet la Bhartia Infra Proj-ect Limited in Singngat le Mualnuam inkar siemna sin an thaw chu an fepui zing a, Tuilak vadung chunga daw Lungthul (T) a 40-metric tonne leilak daw thar chu zo a ni ta leiin lampui blacktopping zo la ni chie naw sienkhawm

siemzo thawkkhat nitain ei thu dawngna chun a hril. Guite Road hi Mizoram le infepawna lampui, CCPur a inthawk Mizoram le inrina Tuivai chen hi km. 162 a hla a ni a, NH-102B tia inbuk a nih. Blacktopping zo la ninaw sienkhawm hi lampuia tlan motor hai ta dingin motor tlan an hawi ta hle a hril a

ni bawk. Guite Road siemna NHIDCL kuta peksuok a ni hnungin company 3 in an lak a ni a, CCPur –Singn-gat inkra km. 34.5 chu Package 1 hnuoia sie niin Satya Buildiers in sin an thaw mek a, Package No. 2 Singngat-Mualnuam inkar km. 68.6 a sei chu Bhartya >>sunzawmna phek 4-ah

Internet that in Tax petu han tam tak an inhmang pha ringimPhal: Manipur –a, Imphal khawpui le a sevel haia law and order ngirh-mun \hatnaw leia Mobile internet that (suspended) chun Goods and Services Tax (GST) hnuoia income tax return filing nasa taka sukbuoi le tax petu tam takin sum tam tak an inhmang pha ring a nih. A

san chu July 20 kha tax return file theina hun tawp ni tak a ni a, Internet ser-vices hi GST filing thawnaa hmang a ni a, nikhata file inhnuk man Rs. 50/- pei fine chawi hlak a ni leiin, ni 5 sung Internet service that a ni chun tax return file hman lo han ni 5 hnunga fine an chawi ding chu Rs.

250 a tling phak ding a nih. Income Tax return fil-ing hi July thlaa dingin zani zanril chen kha hawng a ni a, hi hnunga chun fine pek a \ul ta ding a nih, hi thu ei sut chena hin tax file inhnuk leia tax petu hai inhmang ding zat hi chieng taka sut thei a la ninaw a, fine boa file thei hun khar a ni

hnunga hriet thei chau a ni ding thu Superintendent of Taxation, Indrakumar chun a hril. Economist Prof. Amar Yumnam chun, internet ban lei hin GST filing nasa taka a sukbuoi ding thu le a tlangpuiin nitin Rs. 5 crore vel transaction a hlak niin a hril. (IT)

imPhal: Sawrkarna cheltu ta dinga huphur um tak Opposition han sawrkar karna ding remchanga an nghak, 11th Manipur State Legislative Assembly 5th (Monsoon) Session chu zani July 20 khan \an a nih a. Ni hmasatakah Opposi-tion Congress chun rorelna hun ni 2 chau chu a tawi taluo leia suksei an ngenna Speaker-in a pawm pek naw leiin an suoktau. Rorelnaa chun Chief Minister hlui RK Doren-dra le member dang thihai bakah July 10-a Tamen-glong mimkei leia mithi 9 hai sunna hunser Obituary Reference nei zoin tu \uma ngaituo ding Bill pathum put lut a ni a. Bill pathum hriltlang dinga putluthai chu; The Manipur People Bill, 2018; The Manipur Liquor Prohibition (Sec-ond Amendment) Bill, 2018 le The Manipur In-ternational University Bill, 2018 hai an nih. Speaker Mr Y. Khem-chand chun, The Manipur People’s Bill, 2018 ruok chu Hill Area Committee (HAC)-in la hung en (re-view) phawt sienla, chu zo-vah July 23 sitting ah hrilt-lang le ngaituo nih chauh

rawse tiin a hril. Inpui \huoitu CM nih bawk Mr N. Biren Singh chun, CM hlui Pu RK Dorendra Singh chu Mani-pur chauh nih lovin North East pumpuia dinga mi pawimaw tak a nizie a hril a. Manipur CM a nina bakah Rajya Sabha mem-ber a nina le 14 Yaisukl AC MLA bakah journal-ism tieng khawm ‘Khong-fel’ editor a ninahai chu tukhawmin an lan thei lo le thluk ruol lo sin pawimaw tak tak hlentu a nizie a hril. Inpui \huoitu Pu Biren chun, famtah N. Komnon Singh, minister hlui le 33 Heirok AC MLA hmaw-sawnna dinga a sinthawhai a hril a. Ama bakah Minis-ter hlui le 48 Mao AC MLA Soso Lorho tu kuma thi

bawk sinthaw pawimawhai a hril bawk a. Soso Lorho chu Nana mipui le Mani-pur mipuihai ta dinga mi ropuitak a nizie a hrila, mi pawimaw tak state-in ei chan a nih a tih. Tu kuma thi bawk Dr W.Thoiba Singh, 2 Hein-gang AC MLA chu politi-cian chau ni lovin football tieng khawm inhnik tak NEROCA founding mem-ber a ninahai khawm a hril. CM chun July 10-a Tamenglong mimkei leia mi 9 zetin hringna an chan chu rapthlak a tiin pawi a ti thu a hril a. Mithi sunghai kuomah zangnadawmna Rs. 5 lakh seng pek an ni thu hrilin, Minister pahni chun a hmun ngeia fein mithi le hliem sunghai an va hnem niin a hril.

CM hlui le Opposition \huoitu Pu O Ibobi Singh, Dy CM Y. Joykumar le Speaker Y. Khemchand hai khawmin CM hlui RK Dorendra thina chu state ta dinga channa ropuitak a nizie uor takin an hril a, an sun hle niin an puong bawk. To \awkin minit 2 s<nna hun hmang a nih. Mithi sunna le Bill put-lutnahai nei zoin sawrkar hmalakna report a nei-naa chun, CM Biren chun, Myanmar le ramri thua buoina thuah Manipur ram chu inchi khat khawm a sawrkarin a pek suok naw ding thu a hril. “Ka sawrkar chun stakeholder hran hranhai leh inrawn peiin state chite khawm a khawidar nawna dingin thei tawpin a hum

ding a nih” tiin a hril. Tulaia ramri thu le MU thua buoinahai le inzaw-min July 17 khan Ministe-rial team Delhi fein Centre thuneituhai an zun hmupui thu a hril a. Memorandum hai an zu pek bakah July 13 khan External Affairs Min-ister kuomah Centre Team hung tira survey hung thaw dingin a ngen a. MEA chun July 16 khan Centre a in-thawk Survey Team hun-gin July 24 khin Manipur an hung tlung ding thu a hung inhriettir niin a hril a. Memberhai chu, Centre team hai lo thlawp seng dingiin a ngen nghal bawk. “July 24 khin Imphal hung tlung an ta, July 25 in Myanmar ramri an hang sir ding a ni leiin Opposition tienghai khawmin Centre

Team hai hi \ha takin lo thlawp ei tiu” tiin a ngen. Manipur University Vice Chancellor Prof. AP Pandey ban ngenna leia buoina thuah, MU thu chu state sawrkar thuneina puo-tieng a ni lai zingin student hai hmakhuo ngaina leiin state sawrkar chun Centre kuomah thil umdan suitu ding Judicial Inquiry indina sui dingin a ngen a. July 17 khan Human Resourc-es Minister inhmupuiin, an ngenna angin Justice (Retd.) Nandakumar Singh inrawi ding Enquiry Com-mittee indin a ni thu a hril. “Enquiry Committee hin thil umdan indik tak hung sui an ta. Intum a nina anga Prof. AP Pandey an dik naw a ni chun, AP Pandy chu ban ni tho tho a tih” tiin a hril. Hi zova hin CM hlui Ibobi, Dy CM hlui Pu Gaikhanngam, Kh Joykis-han Singh le N. Loken hai chun, thu pawimaw tak tak ngaituo ding tamtak a um laia rorelna hun ni hni chau siem hi Business Advisory Committee (BAC) report en\hat (review) ni sienla, rorelna session hi Rule 269 hmangin suksei ni rawse tia >>sunzawmna phek 4-ah

Manipur pumpuiah ni 5 sung Mobile internet suspended

imPhal: Manipur sawrkar chun July 19, 2018 zanrila inthawk khan Ma-nipur state pumpuiah ni 5 sunga dingin Mobile inter-net hmang thei lo dingin service a that (suspended). Hi thil hi tulaia Mani-pur University Vice Chan-cellor AP Pandey inban dinga nawrna nasa tak um le inzawma mobile inter-net hmanga videos le mes-sages thawndar hai leia buoina punlun ding vengna dinga thaw a nih. July 19, 2018 zan khan

Special Secretary (Home) Kh. Raghumani chun Rule 2 of Temporary Sus-pension of telecom Ser-vices (Public Emergency or Public Safety) Rules 2017 dungzuiin Telecom Service Mobile Telephone operators hai chu Vocice call ti lo Mobile internet that vawng dingin thu a pek a, chu le inzawma Mo-bile internet hi that vawng a nih. BSNL Broadband Internet ruok chu ban ve a ninaw leiin hmang thei a nih.

11th Manipur Legislative Assembly Monsoon Session tan, Opposition an suoktauBJP Sawrkarin Manipur ram inchi khat khawm pe naw nih: Chief Minister

.

AR han “Ham Fit Toh India Fit” campaignimPhal: 28 Sector As-sam Rifles a Kakching Bat-talion Assam Rifles chun July 20, 2018 khan Rh-ingphe Village Volleyball Court hmunah Orphanage Home-a um naupang hai ta dingin “Ham Fit Toh India Fit’ Campaign an huoi-hawt. Hi huna hin sports

item chi tum tum an siem. Hun hmangnaa hin Sal-luk Company Operating Base Commander; Naga Village Chief Head le Or-phanage Home principal han Court thar an hawng a, naupang hai kuomah sports item semin bu an fakpui bawk.

Mi 4 Hospital-a admit an nih; Test dingin Tui sample lak

CCPur: Singngat Sub-Di-vision sunga Panglian khuo mipui hai tui laknaah tu ti hrietlo han July 18, 2018 nia tur (poison) an thlak hnunga tui lo dawn pal leia damnaw mi 4 Hospital-a admit an nih. Hospital-a admit hai chu- Jamkholun (34) s/o Jamkhongam, Nemneikim (24) d/o Jangminthang, Jang-

boilun (20) s/o Hemzathang le Kimzouhoi (2) d/o Thang-jahao hai an nih. Admit nihai sienkhawm damnaw inrik taluo an ni nawh tiin doctor hai chun an hril. Hi thil tlung le inzawm hin zanikhan Panglian khuo lal Tongkhothang Baite bakah Dr Kim Simte, CMO/CCPur in-

rawinain Medical Team, IDSP a inthawk Dr Ngahn-eikim Haokip le John Baite le Singnat Police han Panglian khaw mipui tui lakna hmun hi an va enfel a, Microbiology test thaw dingin Tui sample an lak bawk. Tui lakna bula hin Ai (crab) khawm iemanizat an thi a hril a nih.

Thuomnaw le puon sawpna Centre thar hawng

CCPur: Leather Jacket, Blanket, thuomhnaw le puon chi tum tum ruosur huna khawm sawp le sukhul theina ding Lamka Dry Clean & Laundry chu zani zingkar 7AM khan S. Liankhanmuan In, Sim-veng, Opposite MELC hmunah hawng a nih. Laundry hi S. Khai-khopau Ngaihte, MCS, AC, CCPur in khuolliena \hangin a hawng a, Pas-tor Tualkhothang, Bethel Baptist Church, EBCC in \awng\ainain an hlan.

Dry Clean & Laundry Machine hi May 5, 2018 a kha Delhi-a Campaign-er, Makers and Merchants company a inthawk a or-der niin Laundry neitu S. Liankhanmuan chun a hril a, Machine man le phur manin Rs. 7 lakh chuong a seng ta niin a hril a, ma-chine hin electric 15KV a hmang a, Blanket hai Rs. 300 a insawptir thei le sawp zoa inthawk minute 30 hnunga sil thei dingin sukhul nawk nghal thei a ni ding a nih.

Kangla Gate-a protest nei tum hai an dangkir

imPhal: TG Higher Sec-ondary , Iboton Sana Higher Secondary School, CC High-er School le Johnston School haia student hai chu Kangla Gate tuola protest nei tumin Johnston School-ah zani 11AM khan an fekhawm a, sienkhawm Police tam tawk takin Johnstone School bul lai an lo dang leiin an school tieng an kir nawk tawl. Protest nei tum student hai hin police hai chet-dan an dodalna le MU VC AP Pandey ban dinga an phutna placard hai chawiin Kangla Gate pan an tum a, sienkhawm Police hai hin an

dang hne leiin protest an nei thei tanaw a nih. Hienglaizing hin AIFUCTO chun Manipur University buoina an rang thei anga chingfel dingin sawrkar thlungpui an ngen. MU a inchuklai hai aca-demic nasa taka a sukbuoi ta leiin inrang taka ching-fel a pawimaw a nih tiin AIFUCTO a General Secre-tary Prof. Arun Kumar chun a hril a. Exam result insuo ding sukhnuk a ni leiin MU ni lo hmun danga inchuk zawm nuom student hai nasa takin a sukbuoi ta a nih tiin a n hril.

cSOs han Memorandum an peklut nawkimPhal: Manipur Uni-versity (MU) Vice Chan-cellor VC Pandey a sina inthawk ban dinga nawr mektu civil society or-ganisation tum tum- All Manipur United Club Or-ganisations (AMUCO), United Committee Mani-pur (UCM), Community of Civil Society Kangleipak (CCSK), Ethno Heritage Council, (HERICOUN), IPSA, MEELAL hai le MUSU, MUTA le MUSA han July 20, 2018 khan Manipur University hmu-nah meeting an nei a, MU Vice Chancellor AP Pan-dey Vice Chancellor a ninaa inthawk ban dinga

an nawrna chu chel tlata la fepui pei dingin an rel. Meeting hi darkar 6 vel zet an neiin resolu-tion khawm pathum an passed bawk. Resolution an passed hai chu- AP Pandey chunga judicial en-quiry thaw nghal ding; in-quiry hun sung suspension a sie ding le chu hun sung in-charge Vice Chancellor ruot ding ti hai a \hang. CSOs han Memoran-dum a thara peklut nawk ding tia resolution siem a ni dungzuiin zanikhan CSOs hai chu Manipur Chief Minister kuomah fein Memorandum an peklut nawk.

LS-ah No-confidence Motion debate nei; Rahul in PM Modi Inpui sungah a kuoVote lak hunah NDA in hratna a chang

new delhi: TDP in NDA sawrkar chunga No Confidence Motion an put-lut le inzawmin zanikhan Lok Sabha hmuna hriltlang-na (debate) nei a nih. No-confidence motion moved to Telugu Desam Party (TDP) a inthawk Jayadev Gala chun hrilt-langna \anin, NDA sawrkar chu kum 2014-a Andhra Pradesh \hedar a nia in-thawk thutiem takchanglo siemtu in an tum. Discus-sion hma hin Biju Janata Dal hai chu Congress le BJP sawrkar hnunga Odisha mipui hai chunga indikna kengkawtu an um bik naw

tiin Inpuia inthawk an suok-dawk. Shiv Sena chu Vote of Confidence-ah \hang lo dinga thutlukna siem an ni leiin zanita inpui in\hanga hin an \hang nawh. Hieng laizing hin Con-gress President Rahul Gan-dhi chun Lok Sabha hmuna Rafale jet deal chungchang \hangin issues dang dang haia PM Narendra Modi nasa taka a sawisel hnun-gin an \hungna hmun a pan malamin \hungnaa in\hung zing PM Modi chu a kuo (hug) deu thut a, Lok Sabha member hai makti a tling hle. PM Modi khaw-min Rahul in a va kuo hi an

ring naw bawk leiin a lo ngir chuong naw a, sienkhawm a damtein kutin a zuk kuo ve. Rahul thilthaw hi a nu Sonia Gandhi le Inpui sunga member dang dang um hai lawm a hlaw hle. Darkar 12 sung zet de-bate nei hnungain Narendra Modi inrawi NDA sawrkar buknain zani zan khan vote lak a ni a, NDA chun votes 326 hmu in hratna an chang a, a kal zawngin votes 126 a tla. Total votes 451. Ab-sent-0 Rajya Sabha a ruok chun quoram a tling zonaw leiin Constitution amend-

ment thaw dinga private member bill lakkir a ni hnungin zanita dingin Ra-jya Sabha in\hung suk-chawl a nih. Quarum tling ding hin a tlawm takah MP 25 bek an \hung ding ti a ni a, sienkhawm zanita Rajya Sabha in\hung huna chun 23 chau an um a, Rajya Sabha members dozen khat chuong zet zanita Lok Sab-ha-a No-Confidence motion neia umah an va \hang leiin Rajya Sabha hi quarum tling zo loa um a nih. Zanita Lok Sabha a No-Trust motion hriltlang a um hi India Parliament History-a dingin a vawi 27-na a ni a, kum 15 liem hnunga no-confidenction motion paw-ma um hmasa takna a nih. A nuhnung tak chu kum 2003 a Congress in kha huna PM Atal Behari Vajpayee chun-ga No-confidence motion an lo putlut chu a nih. India PM hai laia no->>sunzawmna phek 2-ah

Page 2: Hmasawnna Thar Thar/2018/July/HT-21-07-2018.pdf · nain hawng a ta, President in session inrawi a ta, zan dar 6:30 in Worship service um a ta, hi huna hin Rev. T. Kamgin Gangte, Executive

Hmasawnna Thar2 Thlahmur (july) 21, 2018 inrinni (saTurday) arTiCle/healTh & emPlOymenT news

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

Hrem le ban ngam sawrkar ei mamaw

VAWISUN THUPUIMi lungsen intaktak chu mi thilthawtheitak nekin a \halem a, chun a lungril thunun theitu chu khawpui latu nekin a \halem. -ThuVarhai 16:32

SUNZAWMNA

Manipur University Vice Chancellor Professor Adya Prasad Pandey a sina inthawka ban dinga phutna leia Manipur a buoi veng vung laizingin, Manipur Public Service Commission (MPSC) le Board of Secondary Education, Manipur (BSEM) hnuoia exam um haia marks chawkchawrawina a um thu chanchinbu le TV haiah insuo le puonglang a ni a. Hi thil hi students le sin zawnghai ta ding chauva thil pawi a ninaw a, a ram le a mipui hai ta ding khawma thil pawi takel le vangduoina chikhat a nih. Marks sukchingpenna thuah hin a mawphurtuhai chu, Board, Commission le Examiner hai an nih. Manipur Vice Chancellor Professor Adya Prasad Pandey chu thil thaw indik naw a nei nia intumna leiin ban dinga phut a ni a. An leh thaw suol nei ve thova intum Board le Commis-sion Chairman hai khawm iengleia ban dinga phut an ni ve naw? Ngaituo chet chet chi a nih. MPSC huoihawtna hnuoia Manipur Civil Ser-vices Combined Competitive Examination, 2016 a hlawsam candidate \henkhatin Court-a hekna an siem angin candidate-hai answersheet-hai po po en \hat nawk vawng a ni a. Hi taka hin a entu han candidate-hai marks an chawkchen nasa hle ti hmu-suok a nih. Candidate pakhat , Roll No. 8163 lem chu marks 129 zet a hmu laiin marks 32 chau pek a nih. Hieng anga MPSC huoihawtna hnuoia exam khawm a fair naw a, marks chawkchen a ni chun, Depart-ment dang dang han sin lakna dinga exam an huoi-hawthai lem hi chu ringzo a va um ta naw awm ngei de! Marks chawkchen chau ni lovin chawkchawrawi vawng a ni ring a um. Sawrkar thawktu ding, a bik takin Gazetted Offi-cer ni dinghai latu MPSC, Manipur mipuihai inza le ngaisang em em el, answer script enna, mark pek dan le mark belkhawmna kawngah hai hieng ang khawpa a fimkhur zo naw, a felzo naw le an dikzo tawknaw hi a pawi bek bek el a nih. Exam petu le an sunghai ta ding chun tuornat a um hle a nih. Hieng anga thil a fe pei chun buoina le harsatna a la hung intlun thei ding niin an lang. Hi kawngah hin State Govt. in a mawphurna a thaw nghal a \ul a nih. Union Territory ei ni lai khan MPSC hi a la um naw a, MPSC sin lak hlakhai hi UPSC in a lak hlak a nih. Kum 1972 a Manipur state puitlinga hlangkai a nia inthawk khan MPSC hi indin \an a nih. Tuta \uma marks chawkchawrawi hi a vawikhatna a ni naw a. Tuta hma khawm khan MCSCCE hi can-celled in a lo um ta hlak a nih. MPSC hi ei state rohlu a ni leiin siem \hat a \ul a, chu siem \hatna sin chu state sawrkar kuta innghat a nih. MPSC in hrivawi \ha lo an vawi hi sukdam a ni naw chun mihai hmusit le nuisaw a la hung ni ding a nih. State sawrkar chun siem \hat \ulhai a siem \hat le hrem ngaihai a hrem ngam a \ul a nih. Chuong a ni naw chun MPSC hi mihai hmusit le nuizatbur a la hung inchang ding a nih. Ei hriet seng angin ei \henum state Assam-ah khawm, Assam Public Service Commission (APSC) chu a corrupt leiin a hming a sie hle. APSC a Chair-man, Secretary le sin lien chelhai chu man le lungi-nah khum vawng an ni tah. Hi chau hi a la ni nawh. Pawisa hmanga Assam Civil Services (ACS), Assam Police Service (ACS) le Service dang dang inchawa sinthawhai khawm man le Lunginah khum an ni tawl tah. July 18, 2018 khawm khan ACS officers sin thaw laizing 12, APS officers 3, District Treasury Officer 1, Tax Superintendent 1, Tax Inspector 1, an rengin officers 19 man le lunginah khum an nih. Hienganga pawisa hmanga APSC hnuoia ACS, APS le Allied Service inchaw, man le lungina khum ta hi an rengin 54 an tling ta a nih. Manipur State sawrkar khawma Assam state sawrkar thil thaw dan hi entawnin, thil suol le thil indik naw thawhai hrem ngam sienla nuom a um. MPSC le BSEM a Chairman, Secretary le mem-ber khawm nihai sienla, marks chawkchawrawina (Marks tampering) hi a um tak tak a ni chun banin hrem ngam sienla; mi thar, mi fel, mi indik le mi ringum la thar sienla nuom a um. Thil suksuoltuhai, mi indik naw le mi ringum lo hai hrem ngam le an sina inthawka ban ngam sawrkar ei mamaw a nih. Sawrkar \ha chun hrem \ulhai a hrem ngam a, ban \ulhai a ban ngam hlak.

ei lungril a’n Pei am ?-Lallungawi

Kum 1994-a HPC le Mizoram sawrk^rin inremna thuthlung an ziek khan ei l^wm ri a soin a so veng vung a. Tui\haphaia lem chu khuong vuoa l^min khawlai ei fang a, ‘Kan hnam a dam tah. Kan \awng a hring tah,’ tiin ei l^wm luotin ei kh>k suok hiel a ni khah. Kei ngei khawm hi a l^m nasa p^wl ka ni ve. Tuta \uma (kum 2018) HPC (D) le Mizoram sawrk^r bawkin inremna thuthlung an ziek ruok khan chu a hma ang >m khan chu ri ei nei ta nawh. Ei l^wm naw lei chu ni naw tawp a ta. Annawleh, hnam damna ding le \awng hringna ding hin m^ni hnam puola roinr>lna nei hma le nei kher lo khawmin \hang l^k zing thei a na, kawng dang dangin ei puh zing bawk a nih ti hi ei man chieng tah khawm ni’ng a tih. Iengkhawm ni sien, Hmar hnam ta dinga ng$r le sinthaw, HPC (D) le Mizoram sawrk^r inremna hi Hmar hnam ta dinga mellung pawimaw tak a ni leiin hnam thila mit keu taphawt chun lungril takin ei l^wm seng a. Ei \awng dawk t^wl nawh ti mei a na, hmatieng thil dinga khawm ei ngaituona chu s>ng ve reih t^wl ei tih. A vawikhat tlawl hnunga inremna lampui ei hung dap n^wk khawm khan a khaw tienga inthawk khawmin thu le hla tam hle’ng a tih. Eini tieng khawm ei insingsa ve reih a, vawi tam ei inr^wn kh^wm niin ei hriet. Thuthlung ziek t^wm ruoi khawm khan inr^wn tl^ng dinga ei inko kh^wm thu chanchinbu fe thlengin ei lo hriet hlak. Ngaituona s>ng r^wn ei ta, a kul a taia inhmanghai lem chu inmu intuo naw ch^ng hauh an tih. Chuong anga a hnam ph>k deuhthaw’n ieng ang thuthlung am ei ziek ding tia buoipui le ei thl$r \huop lai chun kei ruok chu chutieng naw deuh chuh ka lo insuolpui ve thung a nih. A tak taka inremna suoi kei a ni hma khawmin thuthlung ruong^m ding ^wm kha lo hre fur ta’ng ei tih. Inr^wn tl^ngnaa \hang kher lo hai khawm, tulai lem chu whatsapp le facebook tihai ei titi tl^ngna dawk^n a ni ta a, hienghai hmang khawm hin hre r>k ruok thei mei ei tih. Whatsapp/Facebook ti v>l hi ka la hm>lhriet naw b^kah, hieng thil hmanga inp^wt hi chu a khuol thuthang ka tih a, ka ngaiven l>m nawh. Hang ngaiven chun kawng dang khawmin hriet d^n lampui um a ta chuh, Mizoram tienga ei chanchin chungch^ng hang titi nikhuo le lungrila a hung l<t ch^ng khawm hin ka thil buon chun ch^ng dang a mi’n k^ntir thei hlek da’l a. Ni khat laia ei Editor (Hmasawnna Thar)-in Editorial-a thuthlung s<ng thu t^wi fel taka a hung suklang khan ka hmu ve chauh a. Khawm kha, tuta ka hang ngaituo k$r khawm hin ieng ang chie’m a nih ti khawm chieng takin ka hril thei chuong ta nawh. A thl<k b<ra \hanghai ring an um t^wk b^kah, ei palaihai khawm kha patling \hieu an ni leiin nauhai l^wm t^wk chuh hung h^wn tho naw nihai am tiin ka ngai ka sukngam ve chawt a. Chun, hi inremna hi hnam pumpui ta dinga sirbi pawimaw tak ni dinga ka ring bawk leiin thuthlung s<ng thu chu iengkhawm ni sien, keia lo chaih rak khan umzie a nei naw ding zing laiin, ieng thil khawm inziek sien r^l khata inthawkin hadam takin ka lo am>n th<m dup el a nih. A puitling tak tak ding am puitling naw ding tihai khawm tu lawm lawma ringv^ng thu hrila hun lo khawralna chie khawm niin ka hriet nawh a. Khawlai titia zukh^wn chang lo ruol awnazawng bau ch^ng ri ni ^wmtak hai lem kha chu ka <ksak teuh nawh. Hi inremna thuthlung a hung um dinga inthawka mi keibuoitu am ka ti ding, lungrila ka lo insuolpui ve chuh, Hmarhai hi thil\ha dawng/nei dingin ei lungril hi a’n pei chie am ? ti tieng hi a nih. Manipur, Mizoram, Assam le hmun dang danga Hmarhai bubitna tl^ng po po ngaituonain ka hang fang a. Kum za chuong Kristien lo ni tah, hmas^wnna lampui khawm lo hraw sil ve neng tah, hnam changk^ng lem le khawv>l ningkh^wng khawm hre ve ph^k taa inngai Hmarhai hi ie’m ei them f<k am a ni ding, ei lungril puthmang hi indikin ka hmu thei tlat nawh chu tie. A san bul tak pakhat nia ka hmu khawm, mi lo paw hmasatu Saphaiin a \ha naw z^wnga ei lungril an mi’n hminnaa inthawka ei suok zal>n thei naw hi a nih. Mingohai khan khawthlang thuom mi’n belhtir tumin, ei kalchar taphawt ramhuoi thil niin an mi’n hmutir a, ei hnam thil an mi’n ngain>ptir a nih. Ei sakhuo Kristien innghatna ding \hawmm^wl \ha le, ei hnam in\hutna ding lungph<m detindo tak tak, pi le pu huna mihai chu an mi phir thl<kp>k hmak hmak a. Chu chauh chu a ni nawh, ei lungril ram chen an mi awp khum a, dawl zawrin ei zawr a nih. S^phai hril a ni phawt chun Pathien thudik pawmin ei pawm a; a dum khawm hi S^pha’n a v^r a nih an ti chun hniek ph^wi \hak lovin ‘a v^r a nih’ ei lo ti vei pei el. S^pha’n a kum a khuo’n an mi ch^wmhlawm thei naw ding ti ngaituo lovin, S^pram sekhawn han le naupang ch^wmna dawng insieka ei thaw a. S^phai tlawn insiek thawin, S^prama inthawka \hangpuina huot dawk thiem thiem ei ngais^ng a. Forena inthawka thil hunghai chu mihai z^wrna’n ei hmang a, a t^wpah eini le eini ei insekh>k n^wk a. S^prama inthawka a hung a um naw met leh mei chawk en el dingin ei inngai b^kah, ei nauhai takngiel khawm S^phai bo chun ch^wm puitling ei inzuom nawh. Kohran khawm S^phai bo chun ng$r thei lo dingin ei ngai a nih. Ei Biekin hai khawm hi lawkal a hr^t naw deuh an um khawmin in\hangpui intuoa ei kh^ta b^wl thei tah ei ^wm a nih. Hieng thilin a ra suok chuh, pi le pu huna intodelna lungril an put hlak chu ei inhmang let d>r a. Tiena tl^nga m^ni t^wka lo intodel, nghei inlau luota a s<r a sa hnuoiah, mise le \hang\h^m habe tuor khawm pawisa lova inmai hlak hnamhai khan kutdaw lungril ei hung put a. A dawnga dawnga nu le nau ch^wm khawm ei inzak ta nawh a, a thl^wna hmua fa le d^wn chu ei lungril puthmang a hung ni tah. Sawrk^r thil khawm f^k riral ding chauhin ei en a, sawrk^r ei d^wr nuom d^n khawm a thl^wna hmu le dawng dingin a nih. Ei lungril puhmang indik naw t^kzie thl^wt chuh, chu lungril chu kohrana chen inth<k takin bu a khuor a nih. E khaih a, hieng thua hin ei bau ei phawng laklaw chun ei thupui ei fe kh>l sei taluo ding a nih, hi tiengpang hi chu la hang tosan hri phawt el ei tih. Thil \ha amanih, thil ropui hi a thil hlutnaa inthawkin ei inkhi hlak. R^ngkachak hi a hlu a, Kg. khat neitu chu

hausa ̂ wr dingin ei ngai. Pawisa nuoi 100 neitu khawm, a pawisa hlutna ngaituo chun a neitu chu mi neinung lai ei z>lsa. Hieng z^wnga thil inkhi hi a’n dikna chin chu a um thei ngei a. Anachu, r^ngkachak hi a hlutna anga hmang thei nawtu ta ding chun >k n>k khawmin a hlu nawh, >k chun hnuoi h^ng a la p>k thei a. Sum nuoi 100 neitu khawm hi a lungrilin a tlin naw chun sum hi z^t z^t hi a kawl chun sietpui lem hiel a tih. Thil hi ama kha hlu ieng ang ang sien khawm, a neitu manih, a dawngtu lungril puthmang a’n dik naw chun hlutna bo d>r a’n chang thei. Chuleiin, thil hrim hrim hi a kha thil hlutnaa inthawk ringawt khan b<k lovin, a neitu amanih, a kawltu amanih, a dawngtu ng$rhmuna inthawkin a hlutna anga inkhi thei a ni chauh a nih. Ei ram, ei hnam, ei kohran hin thil\ha dawngin ei hmu r^wn tah. Ei dawng le hmu tam ang hu ruok chun ei va hang n>p si de. Thil\ha dawng ding hin ei lungril hi a la’n pei z^n naw ni’ng a ti ? Hmarbiela khawm hin, sawrk^r le thil danga inthawk khawmin hmas^wnna thil a luong l<t r^wn tah; anachu \hatpui tak tak hi ei nei thei nawh. Kum khat laia aith$ng man a hung \ha khan pa pakhat chun a aith$ng manin second hand car a’n ch^wk a. Churachandpur lai mi phura inhawih ti le a nei tak tak ni ̂ wm taka a tl^n kuol zur zur lai ka hmu a. Hi pa hi chuh, second hand ni n^wk ngh^l, a vawikhat siet siemna ding ringawt khawm thiphuh^ka a zawng \<l ding, ka ti lungril a. A hmang \angkaina ding ^wm hlak chuh ka hriet el si nawh, tu khun a sie \^wp el tah niin an hril. A car n>k khan thil kumhlun ding inchaw lem sien tu chen hin la sawr ding, a chawnaw b^k el. Thil hi ei hang hnawt rak hlaka chuh, sum hlawm ei hang \h^m \awk khawm hin \hatpui n>kin ei sietpui pei lem chu a nih. Pathienin ei lungril puthmang indik naw hi a hriet a, ei insiem \hat ngh^kin a mi la vur nuom naw hri manih aw ka ti hlak. Tu kum khawm aith$ng man a hung \ha ding ei s^wn a, ei l^wm vei leh. Tu khun a man um mumal lo, cho dawk sa hlak an hauh t^wl, sum faia inchangtir lovin riral zo a tih ti khawm inlau a um tah. A sinthawtuhai s^wl tliet leh, an d^wng taluo ding ka ngaituo chun pawih ka tih a. Thaw thei hlak i’n nei lo me, ieng am ei chang an tah, inngaituo \hat chu ei \<l a nih. Mizorama ei inremna thuthlung khawm hi a’n hnuoi am a’n s^ng, a ch$n am a lien, a n>p am a \ha, a tlo ding am s^wt dai lo ding, tihai anga ram tin lo z>ldin a, chuong tieng ngaituoa lo se chier le lo buoi l^wk a hun nawh. Thi le thau s>nga ei thil suolsuok chu a n>p ei tina ni lovin, a ch$n ta’m a lien ta’m, a ropui am ropui naw, a neitu’n ei zir phawt chu khivah mi vawr kai a tih. Thil \haa inlang hi eini tieng zir naw leiin sietna khura mi’n b^rluttirtu khawm a ni thei bawk. A thil (thuthlung s<ng thu)-a khan inkhi el lovin, eini tiengin ei dawngsawng d^n ding hi a nih ngaituo ding chuh. Chu kawnga ding chun mi tin ei pawimaw. Ei lungril lo piengsuolna hai khawm siem ng$lin, ei ngaid^n indik lo hai \hiek a, lungril thar puta ei inthl^k danglam ngam a \<l. Hotu tienghai ph<t hmasa lovin, a mipui tieng lungril hi a’n dik hmasa phawt a pawimaw. Hotuhai kaiza v>ng a, an suksuolna a lo um khawma a siem\hatu le kh^l ng$ltu ni thei khawpa eini tieng lungril hi a \ha tienga a’n pei hmasak zet a \<l a nih. Mipui lungril le ngaituona a’n dik phawt chun \huoituha’n ei lampui ding chu s^t kaw duok duok el an tih. Iengkhawm ni sien, ram ti ei hang hrila chu Hmarhai hi ei sie let d>r tah ei ti nawh. Ieng thila khawm, a sie a \ha ei hril hih lunghnuolna ding ni lovin, chona thar mi pe sien ei ti lem a nih. Iengkimah beidawnga indawm k<n hi a d^wizep thl^k a, chona thar hmasuon pei hin mi puitlingah a mi hl^ngkai hlak. Mizoram-a SHC hung pieng khawm hin beiseina thar a mi’n neitir a. Khawv>l pumpuia Hmarhai ‘P<mb<k’ ni dingin ei beisei a nih. Chu taka dinga hmangruo \ha le tlo chu ‘Education’ a nih. Inch<kna hi ei lungril siem\hatna ding le khawsak dawms^ngna hmangruoa ding chauh ni lovin, hnam dam khawsuokna dinga pawimaw a nih. Tu’n chu silai ni ta lovin, inch<kna (education) hi r^lthuoma hmangin Mizoram hi r<n ta’ng ei tiu, ei ti a nih. Ieng kawnga khawm ni sien, ei hmatieng ding thua pawimaw hmasak chu lungril ser thar a nih. Duthu la hang s^m vak inla. Mizoram sawrk^r hnuoia Dept. tina hin a lu tienga inzep far thei dingin inch<kna tieng hin hma hang la inla nuom a um. MCS/IAS ser dawk ding hmathl$r neiin, ei Hmar khuoa hai sikul \ha indin ni sien. Inch<kna tieng hin sum khawm vur b$k deuh inla; zirtirtu ding khawmin Hmar mi state dang danga um, sawrk^r hnuoia k^mding ni lo, lekha thiem tak tak khawm ruoi ding tam an tih. Chuonghai laia mi hmang tl^k dinghai chu uluk takin dap bawk inla. F^k le d^wn zawngna lampui ei insiemp>k ni bawk, a \hahnemngai ding ei inzawng hmu thei chun \ha ngawt a tih. Hmar\awng sabjek pakhata lo thei lova inch<k ding ti hi khauh taka kengkaw ni bawk sien. =awng sukhmas^wnna ni bawk, thu \ha in hril a, hmun tina Hmarhai thu le hlaa ei inp^wl tl^ngna ding ni bawk, SHC tl^ngsam ding journal(chanchin) buotsai ni bawk sien nuom a um. Chuong ang chun thatak insuoin beipui hang thl^k tak tak inla, phur a umin a ra hmu k^r ngh^khla a um hle. Awleh, ei ror>lna inpui(SHC)-a Kh^wnb^wl dinghai khawm an inrem fel tah ti thu ei hriet. Hmarhai innghatna ban ding phun a, hnam ta dinga hmas^wnna kawtsuo indin thei dinga hmathl$r feltak neiin, hmadawm an induongna kawnga le a sukpuitlingna dingah Pathienin varna le hr^tnain inthuom inthuom t^wl mawlh raw seh. Mipui tieng khawm, thil chu a hlutna ang taka hmang thiem d^n ei inch<k a pawimaw. Thil\ha hi chu chiai el lova a \ha tienga dawngsawng thei dinga ei lungril a’n pei a \<l a nih. Beiseina hring neiin, a \ha tienga chona thar hmasuon dingin, suol hneb^na \hatna le indikna chel tlatin, a \<lnaah inthl^k danglam ngam ei tiu. M^ni \hat nawna pawm a, muolpho d^wn lova insiem \ha ngam chu mi huoisen a nih. Suolna ni lovin \hatnain, indik nawna ni lovin indiknain, l>mderna ni lovin taknain ram la’ng ei tiu. SHC hi z^r lientak nei a, Hmar mipui po po ch^wldamna ni thei dingin hung p^rvul raw seh.11.07.18Bethel

Assam-a Cachar Mosque-ah Bible sie ve a nih

silChar: Assam ram Cachar district-a mosque lien tak Jame Masjid a chun Bengali le English a ziek Hindu le Islam sakhuo bu lekhabu chi tum tum 300 chuong sie a ni a, hi lai hin Kristien hai sakhuobu Bible khawm sie ve a nih. Sakhuo lekhabu hai hi Jame Masjid sawnghninaa sie an nih. Mosques haia Reading rooms le Librar-

ies siem hi thil vang takel a ni chau ni loin Kristien sakhuobu siea um hi thil vang tak a nih. Hi Mosque-a Secretary chu Sabir Ahmed Chaudhury niin Bible khawm hi library-a a hlulut ve a nih. Mipui han sakhuo dang dang le an phi-losophies hai tiema an hri-etchieng zuol theina dinga Bible khawm hi a sie ve a nih.

Ranjit Vilas Palace an rawk; Rs. 8 lakh manhu an inrukhmang

rajkOT: Gujarat-a Morbi District a chun Nin-gani khan rukru han Ran-jit Vilas Palace an rawk a, tangkakaruo a siem thil (silverware) Rs. 8 lakh manhu \hangin thil dang dang an inrukhmang. Ran-jit Vilas Palace hi Gadhio Hill, Wankaner town a um le lal sungkuo hai ta a ni a.

Dan pangngai anga palace an sukfai hunah gallery a tukver darthlalang kawi hmu a ni a, chu taka thil um hai an enfel huna rawk a nih ti hi an hrietsuok a nih. Rukru hai hi Piano room a luin silver chairs 2, kg. 60 vela rik ding le marble-gold plated Victorian Clock hai an inrukhmang a nih.

Manipur le Assam haia inthawka phur Heroin kg. 4 leh mi pahni man

new delhi: July 20, 2018 khan Sector-18 Ro-hini Metro station bul-ah Heroin kg. 4, Rs. 16 crore manhu ding leh mi pahni man an nih. Mana um hai chu Binod Rajbongshi (40) of Golaghat District, As-sam le Riyazuddin (39) of Bareilly, Uttar Pradesh hai an nih. Police hai hin zani hmasa khan drugs phur mi pahni an hung ding ti re-port an dawng le inzawma Metro station-ah van chana hieng thil hai hi an man a nih. Riyazuddin hi Uttar Pradesh a Jal Nigam hnu-

oia contractor sinthaw niin sum tamtak lamsuok tum-naa heroin supply sin thaw a nih. Thu indawnna nei an ni hunah kum 4/5 liem-taa inthawk hienganga heroin supply-na sin hi an lo thaw ta niin an inpuong a, hi sumdawngnaa a lien tak (kingpin) man dingin Special Cell team chu Go-laghat, Assam-ah tir an nih tiin Dy. Commissioner of Police (Special Cell) San-jeev Kumar Yadav chun a hril a. Heroin hai hi Mani-pur le Assam haia inthawk an laksawng hlak niin mana um hai chun an inpuong.

Population based training vawisun zo ding

CCPur: National Health Mission huoihawtnaa July 17, 2018 a inthawk CMO Conference Hall, CMO Compound-a ASHA mem-ber hai ta dinga Popula-tion based screening thuah training neia um chu sun-zawm pei a ni a, July 21, 2018 hin zo ni tang a tih. Training sung hin M. Memcha Devi, Aribam Gunachandra le CCPur dis-trict-a ASHA trainer hai laia inthawk Lamsanglian BPM/Thanlon hai resource person in an \hang a, Screening nei huna ASHA han fel taka data an lakkhawm dan ding

hrilhrietna nei an nih. Sawrkar thlungpui hmalaknain sawtnawte hnungah Non-Commu-nicable diseases hnuoia National Programme for Prevention and Control of Cancer, Diabetes, Car-diovascular Diseases & stroke fethlengin Popula-tion based Screening a um ding a nih. Sawrkar thlung-puiin Ayushman Bharat for a New India-2022 fethlenga Health & Wellness Centre 1.5 lakh hawng dinga thu-puong a siem le inzawma screening training ni nei a nih.

confidence motion hmasuon rawn tak chu (L) Indira Gan-dhi kha a ni a, vawi 15 zet PM a ni sungin no-confidence motion a hmasuon a, Lal Bahadur Shashtri le PV Nara-simha Rao han vawi 3 ve ve, Morarji Desai le Atal Behari han vawi hni v eve an lo hmasuon bawk. Lok Sabha history-a no-confidence motion hmasuon hmasa tak chu Jawaharlal Nehru kha a ni a, August 1963 khan no confidence motion a lo hmasuon a, ni 4 sung darkar 21 lai zet debate nei a lo nih.

LS-ah No-confidence Motion

Sports coaches hai remuneration sukpungnew delhi: India rama sports discipline tum tuma coaches hai remuneration chu Rs. 1 lakh a inthawk Rs. 2 lakh a sukpung a nih tiin Sports Minister Rajyavardhan Rathore chun zanita Parliament in\hung question hour hu-nah Parliament a hril.

Page 3: Hmasawnna Thar Thar/2018/July/HT-21-07-2018.pdf · nain hawng a ta, President in session inrawi a ta, zan dar 6:30 in Worship service um a ta, hi huna hin Rev. T. Kamgin Gangte, Executive

lakTawi

3Thlahmur (july) 21, 2018 inrinni (saTurday) naTiOnal/inTernaTiOnal & adVerTisemenT Hmasawnna Thar

Dr. MV Azad Phusam chunga lawmthu hrilnaPile natna nei ka ni a. Ka natna-hai chu, inhnawm huna kan san rak pha leh ka mawngkuoa in-thawk ka tawl a hugn dawk a, ka nawr lut pha leh a sa hum hum a, ka nat khawm a na hle hlak. Ka ek khawm kel ek angin an khal hlak. Thisen dam a hugn suok a, hi taka inthawk ni 3/4 dam inhnawm thei lovin ka um a, chu zova a hnai hmun 3/4 ah a hung um a, a na hle a, tuorzo ruol a ni nawh. Doctor hran hran ka pana, sienkhawm ka dampui tawl nawh. Dr MV Azad Phusam ka pan a, a mi enkawl dam ta a nih. A mi sukdamtu Pathien le Pu MV Aad Phusam chungah hi Chanchinbu hmang hin lawmthu ka hung hril. Pan theina hai,1. CCPur- Opp: JP Selection, Tiddim Road, Newr ICI Church.2. Singngat Bazar, CCPur District.3. Contact Nos. 7628890261/9089738275 Lawmthu hriltu,

sd/-Chingboi, s. monhoih

Lamka Film AcademyWeDance Academy- Admission Open now for Level 1 and Level 2 batch for Hip-Hop, Jazz & Contemporary dance. Free Admission till 31st July, 2018. Enroll now for our newly introduced Scholarship scheme. Register now for the Scholarship Audition and join our academy for free. Last date of form sub-mission is 20th July, 2018. WeDance Academy Grand Showcase (WeDAS) ticket is now available for (General) Rs. 100, (VIP) Rs. 500,(Sponsor) Rs.2000, and (Donor) Rs.5000. Contact: 7085338943.

Gilead DiagnosticsRengkai, Vengpui, Churachandpur

Specialist Doctor Medicine, ENT le Gynae hieng a hnu-oia ang hin pan thei a nih.

* Medicine (Monday-Saturday) - 6AM-9AM* ENT Specialist (Tuesday & Wednesday) - 4PM-6PM* Gynae Specialist (Monday, Wednesday, Saturday) -11AM - 1PM

Contact nos: 9366040243/ 8974132469manager,

Gilead diagnostic(17-23)

Oja Zia-ul Haque chunga lawmthu hrilnaHun sawt taka inthawk ta khan Pile natna ka nei a. Inhnawm thei lovin ka um a, kan hnawm pha Kel ek angin a hung suok a, a chang leh kuta khel dawk a ngai a, ka mawng dam a na a, thisen a hung suok a, ka mawngkuo sung a puom hlak bawk. Ka natna danghai chu, luna, kawngna, luhai, ru le changna le kham bakah phingpui hrat lo hai an nih. Bu ka du naw a, ka taksa a hung chau deu deu a, harsa ka ti hle hlak. Hieng ang natna hai lei hin Oja Zia-ul Hqque Phusam ka pan a, hun iemanichen a mi enkawl hnun-gin ka hung dam ta a, ka lawm hle liin hi Chanchinbu hmang hin Pathien le Oja Zia-ul Haque Phusam chun-gah lawmthu ka hung hril. Pan theina hmunhai,1. Old Bazar, Zomi Colony, Near Muslim Masjid, CCPur2. Kekru Villa, North AOC, AMUCO/UCM gate, Imphal.3. Contact Nos.9615391873/ 9774274411 Lawmthu hriltu,

- Vung ngaih kim, Chiengkon

INSTALMENTWashing Machine thlatin Instalment in, pawisa tlaw-

mte te a pek dingin kan pek thei che.Hung pan rawh.

LED TV khawm Instalment in kan pek thei.Address:

sinlunG TeChNehru Marg, Near Apollo Junction

# 8729905213/ 8258051965(17-21/Alt-5)

18,21,24,27,30

inhmun |heT a nihSielmat, CCPur a Goshen Farm sak lai Inhmun (plot) 40 chuong \het a ni a. A dit hai chun con-tact number 8794569401/ 7005098685 haiah kanchieng le ngaiven thei ning a tih. A man chu inbiek dan izir ning a tih. (20,21,22)

India-US 2+2 Dialogue Septem-ber 6-ah: State Department

new delhi: US-India 2+2 (two-plus-two dia-logue) dialogue hmasa tak chu September 6, 2018 khin New Delhi hmunah nei ning a tih tiin State De-partment chun Zirtawpni khan a puong. A hma chun India-US 2+2 Dialogue hi Washington hmuna nei dinga ti a ni a, sienkhawm lo thei lo thil a um leia \hul

lo nitah a ni a, tuta \um hi India Prime Minister Na-rendra Modi le US Presi-dent Donald Trump han 2+2 Dialogue an nei hmasa tak ding a nih. Two-plus-two dialogue inaugural New Delhi hmuna nei ding thu hi State Depart-ment Spokesperson Heather Nauert in a puong a ni a, hi chungthu hi Secretary of

State Mike Pompeo le De-fence Secretary James Mat-tis hai khawm an hriettir. Pompeo le Mattis hai hin Minister of External Affairs Ms Sushma Swaraj le Minister of Defence Ms Nirmala Sitharaman hai inhmupuiin security, de-fence le an ram pahni hai inlaichinna sukhrat zuolna ding thil pawimaw dang dang haiah inbiekna an nei ding a nih. August, 2017 a PM Modi le President Trump han telephone hmanga an inbiek \uma security, de-fence le inlaichinna sukh-rat zuolna dinga ‘2+2 dia-logue’ hi nei dinga remtina hi an lo nei le an puong a nih.

Maoist 8 that an ni hnungin district 5 hai inralringtir

BhuBaneswar: Se-curity Forces han zani hmasaa nuhmei cadre 4 \hanga Maoist cadres 8 zet Chhattisgarh-a Bija-pur hmuna inkaptuonaa an kaphlum hnungin \henum states Odisha –a district haiah security forces hai \ha taka inralring dinga inhriettir an nih. Odisha Director Gen-

eral of Police RP Sharma chun, Maoist 8 kaphlum an ni hnungin Naxal helpawl hai chu hnawchep an ni leia \henum district haiah an lut ringhla leiin district 5 haiah security sukkhau zuol a nih tiin a hril. Districts 5 inralringtir hai chu Nuapada, Malkan-giri, Bargarh, Koraput le Nabarangpur hai an ni a,

Chhattisgarh le inri districts hai chu \ha taka inralring dinga inhriettir an nih tiin a hril bawk. Hieng laizing hin Mao-ist cadres kaphluma um hai ruong hi security forces hai chun tlang le ruom khawkrawk tak tak hai hrawin Dantewada a dis-trict headquarters an zawn tlung a, ruong hai head-quarters chen an zawn tlung-na ding hin darkar 15 sung zet hun an hmang a, security tieng chu him takin an ren-gin headquarter an tlung. Maoist hai le inkaptuo-naa hin Special Task Force (STF) le District Reserve Guards (DRG) hai an \hang a nih.

PM rambung 3-ah an zin ding

new delhi: Prime Min-ister Narendra Modi chu kar thar July 23-27 sung khin rambung pathum- Rwanda, Uganda le South Africa hai sir dingin an zin-suok ding niin zanita Min-istry of External Affairs thusuok chun a hril. PM hi a hmasa ta-kin ni 2 sung cham dingin

Rwanda a pan ding a nih. Modi hi India PM hai laia Rawanda ram inzin hmasa tak ding a nih tiin TS Tiru-murti, Secretary (Economic Relations), MEA chun a hril a, defence tiengpanga thawtlangna ding agree-ment ziek beisei a nih tiin a hril bawk. Rwanda a inthawk PM hin Uganda pan nawk a ta, July 24-25 haiah chamin Uganda Parliament ah thu hril a ta, hi taka inthawk South Africa pan nawk a ta, PM Modi chu South Africa-a BRICS summit-ah a \hang ding a nih. BRICS a hin Brazil, Russia, India, China le South Africa hai an \hang a nih.

Gauri Lankesh thina thuah ring-

hla 7 man tahBenGaluru: Journal-ist Gauri Lankesh that a nina thu suizuitu Special Investigation Team (SIT) chun tuchenah mi 7 an man ta niin senior police thusuok chun a hril. Lankesh kha nikum September ni 5-a a cheng-na in tuola kaphlum a nih.

Bihar Assembly Monsoon Session

PaTna: Bihar Assembly house pahni haiah Mon-soon session chu zanikhan \an a nih. Bihar Assembly Monsoon session hi July 26, 2018 chen aw ding a ni a, hi hun sung hin sittings vawi 6 um a tih. Assembly in\hung huna chun session neinaw sunga lo thi tah leaders hai sunna hun hmang a ni hnungin zanita dingin ses-sion in\hung sukchawl a nih.

Class VIII inchuk-lai inkhaihlum sainm u z a f f a r n a G a r : Uttar Pradesh-a Muzaf-farnagar district sunga Majlispur Tofir village a chun nuhmei naupang Class VIII inchuklai pakhat chu a umna chin hriet loa an hmang nikhat hnungin thingkungah inkhaihlum saa hmu a nih. Police chun nuhmei nau-pang hi suollui hnunga that le inkhaihlum anga thing-kunga khai ni dinga an ring thu an hril a. A ruong post-mortem thaw dinga thawnin, case hi an suizui mek.

Tharum insuona intlun thei thil hai a thaibo pei ding

new delhi: Facebook chun dan thar hmangin Facebook haia tharum in-suona le buoina intlun thei ding thil post-a um hai chu a thaibo (delete) pei ta ding niin Facebook thupuongtu chun a hril a, hi dan thar hi tuta inthawk sawtnawte hnungah hmang a ni ta ding thu a hril. Thudik tak ni lo, ngaituona keikawi thei, boruok \halo le thlalak siemfawm hai chu a de-hawn pei ta ding niin a hril bawk.

Railways in 2019 chenah 100% bio-toilets

new delhi: Indian Railways chun Rel lampui hai him lem le thienghlim lema a um theina dingin kum 2019 ah chun za ah za (100%) bio-toilet hmang vawng a ni ta ding thu Railways Minister Piyush Goyal chun zanikhan a hril.

Tuchena hin Indian railway coahes 60percent chu bio-toilets inbuk a ni ta a, pas-senger trains, express, Du-ronto, Rajdhani annawleh unreserves hai khawm bio-toilets inbuk vawng a ni ta ding a nih tiin Mr Goyal

chun a hril. Bio-toilet hmang hin Rel lampui haia zun le ek thang neng nung hlak a sukbo ding bakah uric acid in Rel lampui a faksiet hlak leiin eksiden an tlungtir thei a, hi lei hin bio-toilet hin Rel service him lem a hung intlun ding a nih tiin Goyal chun a hril bawk. India rama railway net-work pumpuiah bio-toilets inbukna ding hin sawrkar chun Rs. 1,220 crore seng dingin riruong a siem a nih tiin a hril bawk.

Aadhaar Data himna sawrkarin a ngaipawimaw: Prasad

new delhi: Sawrkar chun Aadhaar Data veng-him a ngaipawimaw tiin Information Technol-ogy Minister Ravi Shankar chun zanikhan a hril a, hi

le inzawma Justice BN Srikrishna inrawinaa Com-mittee of Experts on data protection report sawrkarin a nghak mek a nih tiin a hril.

Augusta Westland: CBI in Michel thu an dawn naw thu a hril

new delhi: Central Bu-reau of Investigation (CBI) chun, AugustaWesland deal middleman Christian Michel James chu tukum sung hin thu indawnna a la neinaw thu le VVIP chop-per scam a intum Michel James hi an puongnaa sign dinga mawrna a neinaw hrim hrim thu a hril. Michel lawyer Rose-mary Patrizi le a farnu Sasha Ozemand hai chun Mechel hi thuneitu han Dubai-ah an hrentang bakah CBI of-ficials han thu an indawn

tia media haia intumna an siem bakah UPA Chairper-son le Congress President Sonia Gandhi hai deal chungthua an hmupuia con-fession paper a hming sign dingin an tur tia intumna an siem le inzawma CBI in hrilfiena hi an siem a nih. A lawyer in tukuma man ni anga a hril khawm chu an diknaw thu le Feb-ruary, 2017 daia UAE in a man a ni thu le UAE leh extradition proceedings a fe mek a nih tiin CBI chun a hril bawk.

WhatsApp message vawikhatin 5 bak forward thei ta lo ding

new delhi: WhatsApp chun India rama WhatsApp hmangtu han vawikhatin message 5 bak forward thei ta lo dingin zanikhan dan thar an siem. WhatsApp a message indiklo, mob lynching chen intlungtir thei awlsam taka thawndar zung zung a ni hlak suktlawmna dinga hi thil hi thaw niin company chun a hril. Hi baka hin in-rang taka message forward theina dinga siem quick forward button chu an pei-

hmang ding thu an hril bawk. India ram chu khawvel rambung dang dang hai neka messages, thlalak le video hai thawndar/forward sawng rawnna tak rambung a ni bawk a, a neitu Face-book hin khawvel pum-puiah hmangtu 1 billion chuong an um a, hi laia 200 million chuong chu India ram an nih. Fake news le thu in-diklo nasa taka thedarna hmangruoa hmang a ni lei hin India sawrkar chun WhatsApp hi notice a lo pek ta a, a vawihnina din-gin zani hmasa khan India sawrkar chun WhatsApp hi notice a pek nawk a nih.

Israel-in Juda Hai Ram Tia Pawm Detna Dan Thar A Siemjerusalem: Khawvel mipui le abikin Arab le Palestine hai theida ding zawng takin, Israel sawrkar chun Israel ram chu ‘Judahai ram’ a nih tia a pawmna le sukdetna Dan parliament ah a passed a. Mi tamtak chun Arab hai neksawrna suk zuoltu ni pal dingin an inlaupui thu an lo hril. Israel parliament-in Dan thar a pass, Israel (Palestina) chu ‘Judahai ram indiktak a nih’ tia pawmna thu hi Pal-estine Parliament ah khawm nasataka hril a nih a. Chi le chi inthlierhrangna (rac-ist) le vun rawng le hnam inthlierhrangna (aparthied) sukhrattu ding a nih tiin na-satakin an dem thu an puong a, an kala chu an dang thei si nawh, an lung a sen hle. Dem nuom danghai

khawmin Israel a demo-cratic nature a sukfie naw a, a rama Juda mi nina a phol-angin a \an bik taluo an tih a. European Union khawmin a ngaimaw thu hrilin, hnam tlawm lemhai chanvo ding khawm ngaituo sa dingin a hril. Hi Dan thar hin Hebrai \awng chu Israel official language dingin a pawm/namdet a. Juda hai hnam anga an ngir suokna ding chu Israel ram le hnam pumpui thaw ding hmasatak ‘national interest’ a nih tiin Juda hnama intudetna dinga infuina le insukphurna Dan a nih a. Vote 62-55 a hne a nih. Tuta hmaa official lan-guage anga ngai/hmang ve Arabic chu ‘special status’ chau pek a ni tah. July 19 nia Dan thar pass

hin a hril le sukdet tak chu, Israel chu tienlaia inthawka Judahai ram le an umna homeland a lo nih tah a. An dam suok theina dinga an umna ding, danglam taka mani ke an ngir suokna dinga an kuoma peka um a nih tiin a ziek. Hieng sa khawm hin Juda inti ta-luotna thumal le Clause hai, President Reuven Rivlin le mi dang dang neutral deu hlekhaiin \ha an ti nawhai

lak suok a nih. Dan hi an ram Dan, Constitution a nih nghal ding a nih. Prime Minister Ben-jamni Netanyahu chun, “A tira inthawkin Juda hai ram, kan ram an nawm. Tulai hnai hin mi \henkhatin hung sukbuoi tumin an indawn vel a, kan rama kan um theina rights le principles dam an hung kal tum vel a. Tiena tlanga inthawka Juda hai ram a nih” tiin a hril.

Prime Minister Netan-yahu right-wing sawrkar chun hi Dan thar hi theitaw-pin a nawr a, tulai khawvel midang le inchalremna hlu-orna khawvelah Juda mi ka nih intihai khawmin an Juda mi nina indiktak \an tak tak ngam lovin, vote khawm 62-55 chauvin a hne a nih. Netanyahu chun, Israel his-tory-a “hun pawimaw tak” a nih tiin a hril. Israel Parliament Knes-set ah inselna a nasa hle a. Israel mipui maktaduoi riet vel laia 17.5% Arab hai chun an dit naw hle a. Par-liament-a pass zo a ni hnung khawmin Arba MP hai chun a Dan lekha hi Parliament hall tuolah an la keithler a nih. “Inthlierhrangna le intheidana sukhrattu ding Dan a nih” tiin an sawisel.

Turkey khawmin a hung dem a, hi Dan hin ‘unniver-sal law’ le Israeli Arab hai rights sirdenaa nih tiin a hril. Juda mi indiktak nina humhal tum tlat Likud Party chun ‘Jewish and demo-cratic” tak a nih tiin a hum tlat a. Parliament Summer session tawp hma ngeia pass tuma a bei a nih. PM Benjamin Netan-yahu term hi November, 2019 khin a tawp ta ding a nih a. Chu hma ngeia Israel ram le Juda hnam hai humhalna ding Dan siem a tum a nih, fakruk hlepruk case neia thubuoi awr nisienlakhawm, ram le hnam hum a tum tlat a nih. Netanyahu hi 2009 khan an lal \an a. Hi hma hi 1996 le 1999 haiah an lo inlal ta bawk. (Reuters)

Missouri Dil-a Lawng pil -ah 8 thiwashinGTOn: Ameri-can state pakhat Missouri-a dil (lake) pakhat Table Rock Lake ah tourist hai chuong-na lawng pakhat chu thlipui le ruo s<r nasat taluo leiin a accident a, mi pariet an thi a, midang pasari hospital admit an nih a iemani zat inhmang an um bawk tiin Stone Country Sheriff Doug Rader chun a hril. News conference a nei-naa chun, Table Rock Lake chu tourist hai sir nuom tak dil inhawi a nizie le hieng ang thlipui le ruopui inthuoa hrat a la tuok ngai naw thu a hril a. Tuta sietna tak hi chu Ningania thil tlung niin a hril a. Mi inhmang zat chie hriet an nawa chu diver han an zawng sing niin a hril.

Imran Khan PM Nina Ding chance chu Zero: Bilawal Bhutto

ChiniOT, PakisTan: Pakistan parliamentary elec-tion July 25 a neina dinga campaign chu a nasa ta em em a, party tin \hang a na tah bawk. Pakistan politics-a inlar tak hlak, an Prime Min-ister hlui Pi Benazir Bhutto party Pakistan People’s Par-ty (PPP) co-chairman Bi-lawal Bhutto chun Pakistan Cricketer politics lut Imran Khan a bei \an a. Pakistan Tehreek-e-In-saf (PTI) hotu Imran Khan Prime Minister a nina ding chance chu ‘zero’ a nih tiin a hril. Political rally an nei-

naa thu hrilin, mipui rawng-bawltu a nih a. Hnungkir le lemchang vel mei mei chu a thiem ve naw thu a hril a. Politics leia inhnamna le intheidana ‘hate politics’ kalin, politics chu ‘ideal-ogy’ le ‘vision’ a innghat a ni leiin chu zulzuia politics khel dingin a fiel tawl. “Pi Benazir Bhutto le Bhutto Saheed (Zulfiqar Bhutto) hai thutiem kan suk-puitlingin kan hlen suok tah a. Pakistan a kawidar ding ei veng a nih. Pakistan ei sanhim a ngai. Naupa ta ding chun, a nu sin zo lo zo dinga

pen suoka hmatieng pan pei neka thafan um iengkhawm a um nawh. A nu sin zo lo zo chu naupa mawphurna a nih. “Intheidana le inhnamna, inthatna le invauna politics ei suktawp a ngai a. |awng mawi lo le \awng \ha lo le thawluina hmang politics a in-thawkin inthierfihlimin, ei ram le mipuihai ei humhim ding a nih. Chu ding chun mipui vote ei mamaw tlat leiin mipui thlawp dingin ei um ding a nih. Mipuihai thilthawtheina (power) ei mamaw” tiin Du-nya News ah a hril. Geo TV repor dan chun, Pi Benazir Bhutto naupa Bilawal Bhutto party bei dingin party dang danghai an \hangruol niin a hril. Kar buk tienga vote campaign a neina hunah, \awng \ha loa inbeina politcs chu hmasawnna a ni nawzie hrilin, ram le hnam ta dinga thil \ium tak a nih tiin a hril.(Reuters)

Park Geun-hye intang hun kum 8 Belsa

seOul: South Korean nuhmei President hmasatak le fakruk hlepruk (corrup-tion) leia case nei hmasatak Park Geun-hye chu Court-in kum 24 jail intang dinga a chungthu a rel tah hnungin, 2016 parliamentary elec-tion-a lo inrawl le sawrkar pawisa tamtak sukchavainaa an hnamhnawina hmu thar a ni leiin a Jail intang ding kum 8 dang belsa a nih tiin official thusuokin a hril. ‘Vangduoina chu a tel telin a hung hlak’ tih angin,

Seoul Central District Court chun President hlui Ms Park hin a thawpuihai leh inthur-uolin National Intelligence Service (NIS) pawisa Won billion 30 (USD 26.49 mil-lion) zet a suk thamral vawng tiin Jail term dang a pek belsa nawk a nih. Thiemnaw chang tah lak law chu th iemnaw inchangtirna ding dang an zawng sa pei a. Parliamen-tary election a ruling party candidate ding thuah khawm a lo inrawl niin an hril bawk.

Page 4: Hmasawnna Thar Thar/2018/July/HT-21-07-2018.pdf · nain hawng a ta, President in session inrawi a ta, zan dar 6:30 in Worship service um a ta, hi huna hin Rev. T. Kamgin Gangte, Executive

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSThlahmur (july) 21, 2018 inrinni (saTurday)

sun ZAWMnA.......

PSG ah la um zing ka tih: Neymar

saO PaOlO: Kum 26-a upa Brazil le PSG forward Neymar chun, Paris Saint-Germain (PSG) ah a la um zing ding thu zani hmasa khan a hril. PSG a suok-san el thei nia hrilrik um le inzawma hi thu hi Neymar

in Sao Paolo hmuna char-ity auction huna reporter hai kuoma a hril a nih. “ Contract ka nei a, Paris-ah la um zing ka tih’ tiin a hril. Neymar hin khawvela footballer transfer fee tam tak ni dinga kum 2017 a

khan Barcelona a inthawk euro 222 million a PSG zawm a ni a, tuta nipui transfer window inhawng huna hin Real Madrid a zawm el thei tia hril nasa taka lo um ta a ni a, chu lai zingin Real Madrid for-ward Cristiano Ronaldo in Madrid suoksana Juven-tus a zawm leiin Neymar transfer chungchang hi nasa taka hrilin a hung um nawk a, club khawmin hi chungthua hin Neymar chu PSG-ah a la um ding thu a nawn a nawnin a lo hril ta a nih.

Alisson in Liverpool leh 72.5 million euro in agreement an ziek fel tahliVerPOOl: Khawvela goalkeeper man tam tak ni dingin AS Roma goal-keeper Alisson Becker chun Liverpool leh euros 72.5 million in contract an ziek fel tah. Alisson hi Jurgen Klopp in Champi-ons League finals-a Real Madrid le an inkhel \uma lo che tlawl Loris Karius thlaktu dinga a dit tak a ni a, a man tam hle sienkhawm agreement an ziek ta nghe nghe a nih.

Medical le formali-ties dang dang hai training centre-a a fethleng hnunga

Alisson (25) hin Liverpool leh long-term deal contract an ziek ta a ni a. Hi chun-

gthua hin AS Roma khaw-min Alisson transfer fee hi an club twitter-ah suk-chiengin a puonglang ta a nih. Liverpool le contract ziek theia an umna thuah hin Alisson chun lawmum a ti thu a hril a, club ta din-ga theitawp a suo ding thu a hril. Roma player hlui le Liverpool striker Mo-hamed Salah chu Liverpool zawm dinga infuitu a ni thu Alisson hin a hril bawk.

Alisson le hin tuta nipui transfer window huna Klopp in player contract a ziekpui 4 an ni tah. Tuta hma khan Naby Keita, Fa-binho le Xherdan Shaqiri hai contract a lo ziekpui ta a nih. Alisson transfer fee hin tuta hmaa goalkeeper man to tak record lo um Juven-tus in kum 2001-a 53 mil-lion euros a Gianluigi Buf-fon an lo lakna chu a hung khum ta a nih.

Swiss champ Ambre Allinckx chu World Junior squash a inthawk an hnukdawk

Chennai: India rama nuhmei hai sex thila sawi-sak le suolluina case um zing karah tulai hnaia pasal 17 han Chennai hmuna nuhmei naupang kum 11 mi an suolhrawn ti thu a hung um nawk pei le inza-wmin Switzerland team a top player Ambre Allinckx chu Chennai hmuna World Junior Squash Champion-ship nei meka inthawk \hang lo dingin an hnuk-dawk. Nuhmei suolluina a hluor leiin a nu le pa han anni \hang loa India rama a hung an remti naw leia Ambre Allinckx hi inhnuk-dawk nia hril a nih. Iran, US le Australia team hai khawmin India rama nuh-

mei chunga suolna hluor chungthu hi an ngaimaw hle a, an players hai chu anni khata invaksuok lo ding le \ha taka thuom inbel dingin an infui. Switzerland team coach, Pascal Bhurin chun, India ram chanchin an hriet haia inthawk an player \ha tak competition-ah a hung

\hang tanaw ding thu a hril. Internet haiah nuhmei hai ta dinga India ram a him naw zie tam tak tiem din-gin a um a, hi lei hin nu le pa tam tak chun India rama an naunuhmei hai hung tir hi an \i a nih tiin a hril. Amiruokchu, tuchena hien-gang harsatna le sukbuoina an la tuoknaw thu a hril.

Olympic Bronze medallist skat-er Denis Ten chema sun hlum

kazakhsTan: Kazakh-stan ta dinga Sochi 2014 Olympic-a bronze medal dawngtu skater Denis Ten (25) chu Ningani khan misuol han chemin na takin

an sunhliem a, damzo lovin a thi. Kazinform News agen-cy report in a hril dannin Denis Ten hi Almaty khaw-puia misuol pasal pahni a

malpuiah vawi tam tak an sun niin a hril a, a car side mirror (darthlalang) inruk an tum lai a va hmufuk hlau a, chu huna misuok hai hin chema an lo sun le sat niin a hril. Na taka a hliem lei hin hospital-ah enkawl a ni a, sienkhawm a hliemna tuo-rzo lovin a thi a nih. International Olympic Committee president Thom-as Bach chun Denis Ten thi hi a sun thu a puong a, Denis Ten chu inkhelmi fel le \ha le ditum tak a ni thu a hril.

Football Thuthang: • Manchester City chun England forward Raheem Ster-ling (23) chu contract thar ziek dinga terms siema um a pawm nuomnaw a ni chun thla 12 sunga zawrdawk an tum. • Liverpool le Brazil midfielder Fabinho (24) chun Monaco-a a team-mate hlui Kylian Mbappe chu Liverpool zawm dingin a thlem. Striker Mbappe (19) hin Russia FIFA World Cup a khan France ta dingin a khel a nih. • Arsenal manager hlui Arsene Wenger (68) chu Japan FA national manager dinga top target a nih. • Juventus le Italy defender Daniele Rugani (23) chawlkarkhatah pound 77,000 hlaw ding le kum 5 contract in Chelsea a zawm ding. • Brazilian midfielder Willian (29) chun manager thar dingin Maurizio Sarri laklut nisienkhawm Chelsea suok-san a la nuom zing. Willian hi season nuhnung taka khan an manager hlui Antonio Conte leh an lo inremnaw a nih. • Crystal Palace le Ivory Coast winger Wilfried Zaha (25) chun club suoksan a nuom chu club thuneitu hai a hril. • Everton chun Zaha Palace winger hlui le DR Congo international Yannick Bolasie (29) inthleng an nuom. • Leicester City chun Liverpool goalkeeper Danny Ward chu pound 12.5 million a lak a remtih. • Fulham chun Espanyol Spanish midfielder David Lo-pez (28) chunga offer an lo siem tasa pound 13.41 million chu pound 17.88 million in an sukpung. • Swansea City chun Man. City’s Kosova midfielder Bersant Celina (21) contract ziekpui dingin an dawr mek.

Hina Khan Rs. 11 Lakh Man Rangkachak Inrua IntummumBai: Bollywood ac-tress Hina Khan chu rang-kachak le lunghlua sum-dawngtu company pakhatin an company rangkachak le lunghlu Rs. 11 lakh man a haw pe kir nawk tah lo leia ‘rukrua’ a intumin thubuoi a siem khum a. Court chun ‘legal notice’ pein hrilfie dingin an hriettir niin official thusuok pakhatin a hril. Hina Khan chun hienga hektuhai hi ama theidatu le hming suksiet nuomtuhai ‘tatic’ an nih tiin an intumna hi a hnawl a, ieng rangkachak le lunghlu thil hlu khawm a

haw nawa an ruk bawk naw zie a hril. Legal notice hi lawyer Rakesh K. Singh, founder RKS Associates-in lunghlua sumdawng company ai awa an suo nia hril a nih a. Company hming ruok chu a hrillang

nuom nawh. Hina Khan hin Award cerremony an nei \umin an rangkachak nabe pahni, lunghlua cheimawi le kutsebi pakhat le thil dang panga, a rengin nuoi sawm chuong man ding a hawa a pek kir nawk tah naw niin an hril.

Hieng thu social media ah a hmuin Hina chun, “LOL. Iengleia hi ‘legal notice’ hi ka in a hung tlung naw am? Media house hai po po hlak thuin a tlung vawng si chun? Sorry, haters, hienga insukhmingsiet tumna le in-hekna chu hlawtling naw nih. Thil thar iemani thaw tum ro” tiin a post a. Lawyer Singh ruok chun, thil umdan zawna indawn a nih hnungin, ‘legal notice’ hi a inah thawn ngei niin a hril thung. “Ka office chun Hina Khan a in address ngeiah legal notice hi registered post AD-

in kan thawn ngei annawm. Chu chu July 17 khan a nih. Rangkachak le lunghluhai man thuah chun April 21, 2018 khan inhriettirna a hmu daih tah. Lunghlu chi ruk a haw laia pahni chau a hung thak kir. Acting thaw hun le thutak hun hrie rawse!” tiin a dawn let ve. Hienglai zing hin Hina Khan thubuoi nei naw angin, a music video hmasatak ding “Bhasoodi’ chu a zofel vawng tah thu a puonglang a. Twitter ah “Bhasoodi” chu sawtnawte ah hung suok tang a tih” tiin a hril.

Tamil Actress Jayalakshmi Nawchizawr Dinga Thlemtu Man

Chennai: Tulaia social media hmangsuolna tam tak laia pakhat ah, Tamil actress le TV serial star Jayalakhsmi, a nawchi zawr dinga thlemtu mi pahnihai chu Tamil Nadu police han Jayalakhsmi complaint ang takin an man. Jayalakhsmi hril dan chun, hieng mi pahni hai hin social media fethlen-gin \awng \ha lo tak tak an hmang khum bakah, nawchi zawr ding damin an fiel a, pawisa nuoi tel awlsam deuva hlaw theina ‘sumdawngna’ \ha deu an kawkhmu ding nia inhrilin an sukbuoi hlak niin a hril. Hi thu le inzawm hin kar hmasak khan police ah FIR a the lut a, pahnihai hi man an nih tah a nih. Police officer pa hril dan chun, an mi manhai a in-thawka an hriet suok danin, mi pahnihai hin Jayalakshmi hi sumdawngna chi khat ‘relationship link’ an thaw a. Chutaka chun ama anga nunghak-tlangval hmel\ha tamtak an um a. Ni khatah Rs. 50, 000 a inthawka Rs. 3 lakh chen hlaw theina a nih a. Ama khawm an hnik chu an website-a inregister din-gin a fiel a. Phone number khawm a pek niin a hril. “Jayalakhsmi hin bie

zawm tah lo dingin a hril hnung, a phone number a block hnungin a ruolpa pakhat telephone hmangin a hung phone zing tho a. An la hung biek sunzawm zing leiin Jaya hin police a hung report el tah a nih. Chu dungzuia kan suinaa chun mi thil thawtu mi pahni chu kan man tah a nih” tiin a hril. Zirtawpni khan Anti-Vice Squad hai chun Muru-ga Perumal le Kaviarasan hai chu an zui ruk hnungin an man tah a nih. An sinthaw dan police officer pain a hril dan chun, “Actress hmel\ha le hming inthang deuhai address le contact number hai an lak khawm a. Chu taka inthawk chun an sum-dawngnaa \hang dingin an fiel hlak a nih. Actress sup-porting role chang hlak le hlaw hmu \ha bek lo dinga an ringhai an thlang bik a. Pawisa tamtaka thlem thluk an awlsam bik deu an ring lei a nih” tiin a hril. Hieng ang mihai hin Facebook a nunghak hmel\ha deu le pawisaa thlem thluk thei dinga an ringhai chu an bitum bik hlak niin a hril bawk a. Kar hmasak khawm khan hieng ang social site hmanga nunghak tamtak hlemtu an lo man tah niin an hril bawk.

Kim Kardashian Perfume Company Logo Hmang An Hek

lOs anGeles: Reality TV star le ‘self-made mil-lonaire’ Kim Kardashian chu tulai hnaia a perfume thar tak Kimoji a promote-na le inzawma a hmang logo chu Vibes Media han an ‘speech bubble-like logo’ a entawn tiin an heka, court ah thubuoi an siem khum.Kim Kardashian hin a rimtu (perfume) thar hi chi thumin a \hea, Vibes, Peachy le Cherry tiin. Vibes perfume a promote naa hin a logo hmang hi Vibes Media han an official logo entawna a thaw a nih tiin an hek tah a nih. Kha hma khawm khan

minute nga sung vel chauva million nga zet man perfume a zawr zona kha mi logo a entawna a promote lei a nih tia intum a lo nih tah bawk. Tuta \uma Vibes Media han an hekna chu, a perfume a rengin nih lovin Vibes brand a mi chauh a nih a. Kim Kardashian-in a hmang Vibes perfume ah hin an Bottle shape ang char le an office a an logo khai, an of-ficial trade mark ang char a copy tiin an hril. Chicago-a um market-ing company Vibes Media chun, “Keeping Up With The Kardashian’ star Kim

Kardashian hin kan trade-mark logo hmang theina ding rights a nei nawh a. Mi hmang sa le registered sa trademarked tah hrim hrim hmang thei an nawh” tiin an hril a. Kim Kardashianin a lo zawr suok tah Vibes perfume hai po po kei kir vawnga suksiet vawng ding le an hming suksiet man pawisa chawi dingin an phut bawk. Court lekha an ziek dan chun ‘damages’ an tih a, pawisa faiin ieng zat chie am an phut ti ruok chu hril-lang an nawh. Hi thua Kim Kardashian ngaidan lak tum a nia chu TMZ khawmin a la contact thei naw niin a hril. Zani hmasak khan a rimtui thar Komoji Perfume tiin social media ah sexy tak thlalak leh an pholang a. Chutaka chun Vibes Media hai logo le hming ang Vibes Perfume ti hi a suklang a nih.

Jacqueline Bisset ‘Lifetime Achievement’ Award Inhlan Ding

washinGTOn: Eng-lish actress Golden Globe award khawm lo dawng tah Jacqueline Bisset chu, a damsung film tieng a thaw hlawkna le thaw \hatna leiin July 21-a International Film Festival, Odessa, Ukraine a khin Lifetime Achievement Award inhlan ning a tih. Ukraine-a Black Sea kawla um khawpui inhawi tak Odessa ah International Film Festival hi nei ning a ta. Khawvela film star hming inthang tak takhai le producer le director ropui-hai lawmman semna le inchawimawina hun a nih. Jacqueline Bisset hi Festival khar ni takin a damsunga a thaw hlawkna zarin Golden Duke award inhlan a nih ding a nih tiin Hollywood Reporter-in a ziek. Bisset hin a film career hi 1965 a inthawkin a \an

a. A hung inlar \anna chu 1968-a siem ‘The Detective” le ‘Bulllitt” le ‘The Sweet Ride’ hai an nih. Hieng film hai a hin ‘Most Promising Newcomer Golden Globe Award” a dawng a nih. Hi hnunga a hung in-lar zuol nawkna chu, 1968 kuma Frank Sinatra changna “The Detective’ ah Mia Farrow ai awa Norma role a hung chang khan a nih. Hi film siemtu Fox neituhai chun Bisset-in ‘Two For The Road’ ti film a changa

inthawkin an lo hmu a. ‘The Detective’ ah Norma chang dingin an dit a, an thaw fuk tah a nih. Bisset performance chu sawisel bo niin an hril. A hlawtlingna chu a tawp el nawh a. Kum sawm bi dang 1970 a hung chuongkai a ‘Airport’ (1970), ‘Day for Night’ (1973) haiin Acad-emy Award for Best Foreign Film a hung dawng nawk pei a. Hi baka hin France rama chawimawina insang tak ‘Legion d’honneur’ khawm 2010 khan a dawng bawk.

Donald Trump-in American Workers 3.8 Million Job Training Pek Tum

washinGTOn: “Make America Great Again’ slogan hmanga President kai Donald John Trump chun, American mipuihaiin thiemna pawimaw an neia sin tam le \halem, insang lem an chel pei theina dingin Ameri-can company 23 le Association hran hranhai le \hangruolin, sin nei lo American mi 3.8 million hai chu sin nei theina dingin Job Training pek an tum. America company hai sukhrat tuma compnay 32 le Association hai le inremna an ziek zoa a hril dan chun, “Ni le thla hai hung hnai peiin American mipui tam lemin kan hmalakna hi mi hung thlawpin, company le organization dang dang khawmin America sukropui nawkna dingin an mi hung zawm ka beisei” tiin a hril. Tuta \uma America company Job Tran-ing petu dinga inremna siema \hanghai le training an pek ding zat pei chu, General Mo-

tors, 10,975; Microsoft, 10,000; The Home Depot, 50,000; IBM, 1,00,000 le Lockheed Martin, 8,000 an nih a. A tamtak chu Fed-Ex niin workers 5, 12, 000 train a tum a nih. American Trucking Association khawmin mi 50, 000 vocational training pek an tiem a. Associated builders and Contractors khawmin 5, 00, 000 le National Restaurent Association-in 3, 70, 000 an intiem bawk. Hi Job Training (sin/fak hmutheina dinga training) a \hang dinga thutiem hi Ningani khan White House ah company le organiza-tion hotuhai pei \hangin President Trump leh hming an ziek tawl a. President Trump chun, student le worker hai khawmin ‘affordable (inman), relevant, innovative education le job training’ awlsam taka an hmu/nei theina dinga Council for American Workers siemna ding sawrkar dan (executive order) a signed bawk.(Ap/Reuters)

MH 370 Inhmang Zawngna Report July 30 Ahkuala lumPur: Tulai khawvela thil-mak pakhat, March 23, 2014 a Malaysia Air-lines flight MH 370, passenger 239 phur, a vuong suoka inthawka sawtnawtea inhmang Indian Ocean chunga inhmang ni dinga ring kum 5 zet an zawng hnung khawma an la hmu lo, an zawng dan report kimchang chu July 30 khin sawrkarin a puong ta ding a nih. Malaysia sawrkarin a hril dan chun, mi tamtakin an hriet nuom Flight MH 370 za-wngna thu hi online ah upload ning a ta, hard copy khawmin a dithai ta dingin a um bawk ding niin Malaysian Transport Minister-in a hril. Minister Anthony chun, hun sawt taka inthawka report hrie nuom tah an sunghai, zawngna sin chawlsan el tah dinga sawrkar-in a ti lai khawma la zawng hram hram dinga ngentuhai kuomah investigation team han an hril pek ding niin a hril bawk. Reporter hai kuomah, “Report ah hin investigation team han an hrilhai po po um vawng a ta. Iengkhawm edited le siem\hat um loin a ni dan ang angin report insuo a ni ding a nih” tiin a hril. Vuongnaa chuong passenger hai sunghai “Voice 370” an ti pawlhai chun Malaysia sawrkar chu sui theina po po suiin voice record hai khawm hmu \hel le hriet \hel an um el am tia accident-na san tak hriet ngei tuma bei dingin a tur zing a. Investigation chawl san dinga ti tah hnung khawma May thla sung po bek la thaw dingin a ngen a. Chu dungzui chun Malaysia sawrkar chun May 29, 2018 khan a zawngtu laia zawng sawt tak tah tuchena la zawngtu US-based Ocean Infinity haiin an sin an chawlsan tah ding thu a puong ta a nih.

Boeing 777 kha a hlek ni ding awma hmu umsun chu a thla hlek a ni a. Indian Ocean lai tui chunga hmua nih. A thla hlek niawm tak dang Africa lai hmu a ni bawk. March 2014 a inthawka an zawngnaa hin Sq Km. 112, 000 zeta lien tuipui chung le hnuoi an dap suok vawng a. Australia, China le US a investigation thiem agency le Malaysia sawrkar han thei tawpa an zawng sung hin Austrlian Dollar 200 million (USD 147 million) an s>ng a, area 120, 000 Sq Km (Sq mel 46, 332) an cover hman a nih. Malaysia President Mahathir Mohammad chun, Report hi official taka insuo nih phawt a ta. Zawngna kawngah beisei um tak thil dam hmu thar a um chun, sengso ding iengkhawm lungkham lovin sunzawm nawk ning a tih, tiin victim sunghai le mipui kuomah a hril. Passenger 239 phur vuongna kha a thlakna hmun reng reng khawm hriet an nawh a. Mithi ruong pakhat khawm hmu a ni naw bawk. Malaysia, Australia le China han January 2018 chen khan an zawnga chu an hmu naw an tawpsan a. US based Ocean Infinity han May 30 chen zawngna hun la pe dinga an ngen angin pek an nih a. “No find, no fee” tiin. Theitawpin an zawng vea chu an hmu chuong nawh. Indian Ocean Sq Km 710, 000 biel sungah khawm an hmu nawh. Flight MH 370 an zawng sunga an sum hmang po po hi USD 151 million a tling phak a. Boeing vuongna thar pakhat dang inchawk theina a ni a. Malaysia sawrkarin a tum vawng a nih. Rambung \henkhatin an lungiset leiin an hung \hangpui met bawk a. Pawisa le tha ‘khawralna’ mei mei ah a ngai tah a nih. (Reuters)

an ngenna chu, Speaker Y. Khemchand-in a pawm pek nuom naw a. Chuphing leh, Pu Gaikhanngam chu ngir suokin, “Democratic taka ngenna pawm a nih si naw chun, Congress chu rorelnaah \hang thei nawng kan tih” tiin a suok a. A hnnugah Member danghai khaw-min an zui suok. Oppostion hai chun, controversial tak tak Bill, People’s Bill 2018, Citizenship

Bill, 2018 le Framework Agreement le tulaia MU le Border issue pawimaw tak takhai hriltlangna dingin ni hni chau a tawi taluo tia suksei an ngen a ni a. Speaker chun BAC report peklut an ta a. Sitting hun sung rel fel thei an naw chun July 23 ah suksei thei niin a hril sienkhawm Sel-kaltuhai chu an suoktau thoa, rorelna ah an \hang ta nawh. (DIPR/IT)

11th Manipur Legislative Assembly

Infra Projects Limited in an siem a, km. 58.4 a sei Mualnuam-Tuivai inkar package No. 3 chu Garg and Sons in an siem a nih. Leilak hi July 16, 2018 a kha mipui le motor hraw thei dinga hawng a nih. Hawng huna hin NHIDCL Branch Office, Imphal

manager (project) O Sarbanjeet, NHIDCL Site engineer Amit Pratap Mauriya, BIPL senior Project Manager S Tiken, BIPL site Engineer Khoirom Yakaiba hai khawm an \hang a, leilak hi feet 140 a sei niin feet 11 a lien a nih.

Guite Road siemzo thawkkhat