Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2018/July/HT-01-07-2018... · 2018. 12. 20. · Minister Mr N....

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/249 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy Thlahmur (july) 01, 2018 PaThienni (sunday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI SP, CCPur le HI GHQ \huoi- tu han inpawltlangna CCPur: June 30, 2018 sun dar 1 vel khan Shri Kabib K. IPS, SP, CCPur fielna angin ama Office, Tui- bong, CCPur -ah Hmar In- pui, General Headquarters (Hmar Supreme House) a \huoitu Mr. Joseph Lalro- thang President, Mr. Fran- cis Songate General Sec- retary le Mr. LRS Puruolte Joint Secretary (i/c Infor- mation & Media) hai chu inpawltlangna an nei. Hi hun a hin SP, CCPur chun kawng tum tum haia \hangtlang le hmalaktlang dingin a fiel a, Hmar Inpui \huoitu hai khawmin \hangt- lang le hmalak tlang \ha an ti thu hrilin Police hai hmal- akna inpakum le lawmum an ti hai an hrillang bawk. Chuong hai laia chun tuta hmaa CCPur khawpui sunga Motor inrukhmang hluor tak el a hung re deu ta thu hai a \hang. SP, CCPur chun Po- lice chauin suolna chi tum tum sukrem thei a ninaw leiin \hangtlang a pawimaw thu a hril. Shri Kabib K. IPS hi tuta hma khawm khan SP, CCPur a 44-na a lo ni tah a. Tuhin SP, CCPur a 47-na a hung ni nawk ta a nih. SP, CCPur a ni hmasak hun a khawm khan a sin a thaw \ha a, tuta SP, CC- Pur a hung ni nawk khawm hin CCPur District mipui tadinga malsawmna intluntu a hung ni ngei a beiseiin a ditsakna insangtak Hmar Inpui, General Headquarters chun a’n hlan a nih tiin Joint Secretary (i/c Information & Media) chun a hril. K. Kabib hi thla 6 vel hnungah DIG a promotion hmu ding niin ei thu dawng- na chun a hril bawk. HSA in Sub-Divisional Hqrts –a function dingin a ngen CCPur: Hmar Students’ Association (HSA) GHQ chun Pherzawl District sunga Parbung le Van- gai Sub-Divional Officer (SDOs) hai chu Chura- chandpur \hangsan loa an Sub-Divisional Heaquarters haia in\hung le sin thaw dinga ngenna lekha June 30, 2018 khan a pek a. Hi lekha an hmua inthawk ni 10 sung ngei sukpuitling dingin Richard L. Hmar, Secretary Development, HSA GHQ in lekha a peka chun an hriettir bawk a nih. Chun, Manipur Chief Secretary R.R. Rashmi in January 25, 2018 nia Sub-Divisional Officers le Block Development Officers hai an divisional headquarters chita um le sin thaw dinga Order an suona khawm an lekha peka hin an kilde sa bawk. Album tlangzar CCPur: Christ-Centered Fellowship chun ‘One in Chirst’ ti hming chawia al- bum an siem tlangzarna le Fellowship an indin kum 1 tling lawmna zanikhan Synod Hall, IB Road, CC- Pur-ah nei a nih. Album hi Pastor Lalpi in a tlangzar. Album a hin hla 8 a um a, Rs. 150/- a zawr ning a tih. Ui se hai damdawi kap ngei dingin CCPur: Khuo a hung lum \an nawk ta le inzaw- min Ui invet natna hung um thei zing a ni le inzaw- min Ui in mi a se chun mi se tu Ui that el lo a, mi a se hai chu Anti rabbies damdawi ngei ngei dingin Dr Kimngaihching Simte, CMO/CCPur chun an hri- ettir. Ui se hai hrim hrim \ha taka enkawl a ninaw chun kum tam tak hnunga khawm a hung inlang thei leiin Ui se an um hrim hrim chun OPD annawleh Casualty pan ngei dingin mipui hai an hriettir. V<r Nga zawr a la nih imPhal: Manipur sawrkarin Manipur puo- tienga laklut V<r Nga zawr khap sienkhawm Manipur hmun hran hran haiah V<r Nga zawr a la nih. V<r Ngaah hin For- malin a \hangsa ti hriet a ni leia zawr khapna June 29, 2018 khan Nodal Offi- cer (Food Safety), Medical Directorate, Govt. of Mani- pur in Order an suo a nih. Chun, Manipur puotienga V<r Nga hung lut khawm a la tawp naw a,a la hung lut zing tiin ei thu dawngna chun a hril. PG(Seri) inchuk thei a nih imPhal: Directorate of Sericulture, Goverment of Manipur tira Academic Session, 2018-19 sunga Post Graduate (Sericulture) Course inchuk nuomhai ta dingin ngaiven hun a ni a. Thu chieng lem Directorate of Sericulture, Sangaipat hmunah ngaiven ding a nih. Inchuk sung ding hi thla 15 a nih. Pasal pakhat Kani 4kg leh man imPhal: Zanikhan Imphal West District Po- lice hnuoia Narcotic Cell pawlin Gate No. 2, Khu- man Lampak-a Dingku road-ah Md. Nasir (25) of Kwakta Ward No. 7 chu Kani 4kg. leh an man a, NDPS Act dungzuiin case an siem khum. Lions Club Annual function CCPur: July 2, 2018, 2PM khin Lions Club, CC- Pur Greater chun Ebenezer Poly Clinic, New Lamka (G) hmunah 11th Annual Function 2017-18 le Instal- lation ceremony of BOD nei an tih. Hi huna hin Lion H.Manikumar Singh, past District Governor khuol- lienin \hang a ta, Lions Club CCPur Greater thar ding hai intiemkamna in- neitir a tih. Food Safety-in Nga zawrna an enfel CCPur: Manipur sawrkar- in Iced Packed Fish Ma- nipur-ah zawr khapna thupek an suo le inzawmin Food Safety, CCPur chun zanikhan CCPur khawpui sunga Nga zawrna hmun hai enfelna an nei. Food Safety officer inrawinaa Nga zawrna hmun hai a enfel huna hin ramdanga inthawka hung phurlut iced packed fish zawr a um an hmusuok a, hi le inzawm hin a zawrtu hai chu zawr talo phawt dingin an inhriettir tawl. V<r Nga hung phurlut hai hi sawt tak a \hat le a rim um nawna dingin damdawi chikhat Formalin hmang a nih ti hmusuok a ni leiin, Ch. Sanajaoba Meitei, Nod- al Officer (Food Safety), Manipur chun state sungah hieng ang nga zawr khapna thu insuoin Food Business Operators (FBOs) tum tum hai zawr ta lo dingin an hri- ettir a nih. Nga zawrna hmun hai enfel huna hin H. Deva Shree Sharma, Food Safety Officer le K. Sunita Devi, Designated Officer, Food Safety Administration, CC- Pur hai khawm an \hang a, Damkam Bazar, New Bazar, Zenhang Bazar(Old Bazar) le Tuibong bazar haia Nga zawrna hmun hai an enfel a nih. New Bazar-a Nga zawr mi 10 vel um hai laia 4 hai chun state puotienga phurlut Vur Nga an zawr a, Old Bazar-ah Nga zawr 5 um hai lai Vur Nga zawr pakhat a um a, Tuibong bazar-ah pakhat a um bawk a nih. Damkam Bazar a chun local bakah Khuga Dam a man Nga hai zawr a ni tlangpui a, sienkhawm 25% vel state puotienga lak- lut Nga zawr a um ve tiin Food Safety CCPur chun an hril. Food Safety official hai chun damdawi kap dinga ringhla Nga zawra um hai chu laboratory a test din- gin an lak a, zani ma khan Imphal tieng an thawn. THANGKO Pi Lalrohnem (57) W/o Pu Thlirsang Khawbung of William Nagar, Garo Hills, Meghalaya chu June 30, 2018, 12:30 PM khan Shija Hospital, Imphal-ah cancer natna leiin a thi a, July 01, 2018) hin Rengkai thlanmuol-ah vuliem ning a tih. A ruong an upa Pu Nei- kung Khawbung, B. Street, Rengkai a In-ah innghat a tih. Puhai -Ngurte. BJP President Amit Shah-in North East CM le Party hotuhai an hmupui NE MP seat 25 laia 21 bek BJP in chang ei tum ding a nih: Amit Shah imPhal: Bharatia Janata Party (BJP) National Presi- dent Mr Amit Shah chun, kum thar hung tlung ding Lok Sabha Election 2019 um dingah North East biel pumpui chu BJP ror- elna hnuoia sie ngei tuma a hmalakna le inzawmin zani khan Manipur a hung inzin a. North East-a Chief Minister hai po le party ho- tuhai Hotel Classic Grande ah party meeting pawimaw tak an nei. BJP National President Amit Shah hung na san tak chu an party-in kum thar Parliamentary Election dinga hnena an chang ngei theina dinga hmalak dan ding ngaituona le bawzuina Tolly Baithak (Marathon Parliamentary Group Meet- ing) neipui dinga hun a ni a. BJP chau nih lo, Congress party lo phawthaiiin an siem NE Democratic Alli- ance meeting a nih. Sun dar 12:30pm velin Imphal International Air- port a hung tlung a. Chief Minister Mr N. Biren Singh le a Cabinet Minister le BJP state unit \huoituhaiin an lo hmuok a. Direct-in an meeting-na ding hmun Hotel Classic Grande pan nghal a nih. Meeting hi Amit Shah- in an rawi a. Union Home Minister (Independent Charge) Mr Kiren Rijiju, Tripura Chief Minister Mr Bibla Deb, Assam Finance Minister le NEDA conve- nor Mr Hemanta Bishwas, Nagaland Deputy Chief Minister, Mr Y. Patton, Arunachal Pradesh Chief Minister Mr Pema Kandu le Meghalaya le Sikkim a inthawka BJP hotuhai le Manipur Chief Minister Mr N. Biren Sing hai an \hang a. BJP general secretary Ram Madhav le BJP NE- in-charge Ajay Jamal hai khawm a \hang bawk. State tina BJP hotuhaiin an inhmupui tawl a. Tripura zoah AP BJP President Ta- pir Gao han an inhmupui a. Chu zoah Mizoram, Naga- land, Sikkim, Meghalaya le Manipur BJP unit hotu han an inhmupui tawl a. Naga- land chu Dy CM Patton le Meghalaya chu BJP chief Shibun Lyngdoh han an inhmupui niin, K. Saratku- mar, BJP Manipur Pradesh secretary chun a hril. Zani ta Lok Sabha Tolly Baithak meeting ah hin, hung tlung ding 2019 MP electiona-a BJP in North East a seat um po po 25 laka 21 bek a tlawm taka lak tuma \hang la tawl din- gin Amit Shah chun party hotuhai a fiel a. Tulaia social media hmang dan fimkhur naw leia party hming siet theina le party hrat theina a nih ti hrie a, social media hmang fim- khur ding le abikin \halai- hai lai focus bik dingin an fui tawl a. Manipur a hung hmaa Assam a fang \uma a hmu dan ah, an party social media team hai chu thaw \ha naw hlea a, a bau khat met tawl nghe nghe niin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah Forest Department in ramsa an inthlasuok CCPur: Divisional Forest Officer, Southern Forest, CCPur Division KS Tawmbing inrawinain Forest department thawktu han zani zantieng 2:30PM khan Tuinom khaw bul ramah ramsa chikhat mana um Monitor Lizard ( Varanus Bengalensis) an ti chu an inthlasuok. Zanita ram hnuoia in- thlasuok Monitor Lizard hi June 26, 2018 a Mis- sion Veng, Hiangtam Lamka hmuna man a ni a, Range Officer, CCPur kutah an inhlan hnungah ramhnuoia inthlasuok nawk a nih. DFO/CCPur chun, ramsa hai an mang el naw- na dinga humhalna chu mihriem hai mawphurna a ni thu hrilin, ramsa hai hi Wildlife Protection Act, 1972 hnuoiah man le that phal lo a ni thu, hi dan bawsie hai chu Jail intang theina a ni thu a hril. Union Minister Ahluwalia in IT thuah \halaihai an biekpui imPhal: Manipur a hung inzin Union MoS for Electronics & Informa- tion Technology, Mr. SS Ahluwalia chun zani khan Manipur Information Tech- nology Park, Mantripukhri, Imphal-ah Information technology (IT) inchuk mek le IT le ink<ngkaina nei \halai \henkhat an biekpui. Mr. Ahluwalia in an biekpui hai chu a tam lem Business Process Out- sourcings (BPOs) pathum hieng Cube Ten Technolo- gies Pvt. Ltd., Unitrans Solutions Private Limited, Imphal le RK Marvin Com- munication Private Lim- ited, Imphal a mi an nih. Mr. Ahluwalia chun, tulai hin Business Process Outsourcing (BPO) le ‘on- line shopping’ tihai ei uor tah leiin, iengtikam a ni chu mihriem hi inzin khawm ei ngai ta naw hun la hung um a tih tiin a hril. Manipur-ah BPOs hrat tak tak pathum an um lei hin a state sunga \ halaihai nasatakin sukhrat a ta, state economy khawmin a la sawr \angkai ding a nih tiin Mr. Ahluwalia chun a hril bawk. PM Modi hmalakna ‘Digital India Programme’ hin an khuoa inthawka hmun hnaite-ah mi tamtak sin a pek leiin, \halai tam >>sunzawmna phek 4-ah YFPHR in CS es- cort chetna a dem Experience hril hi naupang- hai chawkphurna dinga \ha tak a nih: L. Jayantakumar imPhal: Health and Family Welfare Minister Pu L. Jayantakumar Singh chun naupanghai laia uma experience hril hi lungril la naupang deuhai chawk- phurna dinga \ha tak a nih tiin a hril. KM Blooming Higher Secondary School, Khangabok in zanita Com- munity Hall - 1 MMRC & Unity Park, Khangabok hmuna ‘Annual Felicitation Function-2018’ a huoihawt huna khuollien ni puma Pu Jayantakumar chun hi thu hi a hril a nih. Pu Jayantakumar in a hril peina a chun, hrietna tamtak nei hi hringnun sawt tak khalna dinga thil pawimaw a nih tiin a hril. Inchukna hin tum tak tak neia thawna a kawk a, hri- etsuok lo thilhai hre suok a, dawnna um lohai dawnna hmu dinga inchuk ding a nih tiin Pu Jayantakumar chun a hril bawk. Teachers hai ta ding bika Pu Jayantakumar in a hrilna a chun, mihriem in\ hanglien mekhai bakah, ram le khawvel huop ta ding khawma pawimaw em em chu ‘human resource’ hi a nih tiin a hril. Inchuklai nau- panghai hi zinga \huoitu ding le miropui tak tak la hung ni ding an nih. Chuleiin, nau- panghai kawng iengkima an in\hanglien theina dingin in- chuktirna a \hatak pa pek a, kawng tinrenga hma an sawn theina dingin ‘extra curricu- lar’ activities tamtak neipui ding an nih tiin Pu Jayanta- kumar chun a hril. HSLC le HSSLC exam- ination, 2018 a hlawtlingna chang students hai Pu Jay- antakumar chun lawmpuina an hlan tawl. Hun hmangna a chun special invitees, teachers, students le nu le pahai an \hang. MU HoDs 5 an inban nawk; VC inban dingin MU puotieng khawm phutna a um tah imPhal: Manipur Univer- sity buoina chu a zuolkai pei a, zani khan Head of depart- ments (HoDs) panga, Prof. Yumnam Amar of Econom- ics Department, Prof. O. In- aocha of Computer Science department, Prof. N. Nimai of Physics department, Prof. RK Suresh of Adult Educa- tion le Prof. Yosobanta of Linguistic department han inbanna an pek nawk. June 4 le 8, 2018 hai khan Deans panga, Proctor le Assistant Proctor han inbanna an lo pek ta bawk a nih. Vice Chancellor Prof. Pandey inban dinga MUSU in ph<ta nuorna an nei chu zani khan ni 32 a tling tah a, zani khawm khan MUTA, MUSA le MUSU chun pro- test rally an huoihawt nawk a nih. Prof. Pandey inban dinga ph<tna chu MU puo- tieng mi khawmin zanita inthawk khan an thlawp ve tah. Zanita Manipur Uni- versity Teachers’ Asso- ciation (MUTA), Manipur University Students Union (MUSU) le Manipur Uni- versity Staff Association (MUSA) han \hangruola lampui hrawna an nei chu Canchipur le Kakwa area mi han zawmin VC Prof. Pan- dey chu inban dinga ph<tin slogan inring tak takin an hril ruol. Prof. Pandey chu Uni- versity fund sukchingpentu >>sunzawmna phek 4-ah Bandh thaw lo dingin an ngen imPhal: Hungtlung ding July 4, 2018 zing dar 11:00 AM khin Depart- ment of Fisheries, Govt. of Manipur chun Central University hnuoia Col- lege of Fisheries Lembu- cherra, Tripura a 2018-19 academic session a B.F.Sc. course inchuk dinghai ta dingin Directorate of Fish- eries, Lamphelpat, Imphal- ah Entrance Competitive Examination huoihawt a tih. Hi le inzawmin Direc- tor of Fisheries, Manipur chun exam chawkbuoi ding zawnga tu pawl khawmin bandh/strike thaw lo dingin ngenna a siem. Counselling Centre & Old Age Home hawng CCPur: Rebuild and Restore hnuoiah zani zantieng 3:30PM khan Kh- upkhanmung In, LV Lane, Hebron Veng, New Lam- ka, CCPur-ah Counselling Centre le Old Age Home hawngna nei a nih. Hiai hun zatna ahihleh Mawite Hauzel in makaih a, Lianbiakmuan, Direc- tor Rebuild And Restore in Counselling centre honkh- iak a omna ziak pulak in, Counselling Centre leh Old Age Home kithuah honkhiakna Rev Dr Khen P Tombing, Chief co-ordina- tor PCI (R) in nei in, Hasot thugenna leh thumsakna Rev Ginmalsawm, Director Social & development EBC in nei in, Upa Liankhan- piang, CBA in thumna in hunkhak hi. Hi Counselling Centre chun mi lungngai, mani inthat nuom hiel khawpa inngaisie le lungril sawlna nei hai a thlawnin counsel- ling neipui an ta, pitar le putar enkawltu ding nei lo le insunga mani khat chaua um nghawk hai ta dingin sun hunah a thlawnin hi hmuna hin an va um thei bawk ding niin ei thu >>sunzawmna phek 2-ah imPhal: Youth’s Forum for Protection of Human Rights (YFPHR) chun June 29, 2018 zantieng dar 5:10 PM vela Manipur High Court Advocate Laimayum Sevanand chunga Chief Secretary Suresh Babu es- cort mawi lo taka a chetna an dem thu an puong. Advocate Sevanand chu YFPHR Legal Consultant a nih. June 29, 2018 khan Chief Secretary le a escort chu Babupara MLA quar- ter panin an tlan a, Advo- cate Sevanand a motor chu p>l an tum a, lampui an t>p leiin Advocate Sevanand chun an ken thei nawh a, chu phing leh Chief Sec- retary escort chu an motor a inthawk an chawm tla a, Advocate Sevanand chu vuok dinga vau in a >>sunzawmna phek 2-ah

Transcript of Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2018/July/HT-01-07-2018... · 2018. 12. 20. · Minister Mr N....

Page 1: Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2018/July/HT-01-07-2018... · 2018. 12. 20. · Minister Mr N. Biren Singh le a Cabinet Minister le BJP state unit \huoituhaiin an lo hmuok a. Direct-in

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/249 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

Thlahmur (july) 01, 2018 PaThienni (sunday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

SP, CCPur le HI GHQ \huoi-tu han inpawltlangna

CCPur: June 30, 2018 sun dar 1 vel khan Shri Kabib K. IPS, SP, CCPur fielna angin ama Office, Tui-bong, CCPur -ah Hmar In-pui, General Headquarters (Hmar Supreme House) a \huoitu Mr. Joseph Lalro-thang President, Mr. Fran-cis Songate General Sec-retary le Mr. LRS Puruolte Joint Secretary (i/c Infor-mation & Media) hai chu inpawltlangna an nei. Hi hun a hin SP, CCPur chun kawng tum tum haia \hangtlang le hmalaktlang dingin a fiel a, Hmar Inpui \huoitu hai khawmin \hangt-lang le hmalak tlang \ha an ti thu hrilin Police hai hmal-akna inpakum le lawmum an ti hai an hrillang bawk. Chuong hai laia chun tuta hmaa CCPur khawpui sunga Motor inrukhmang hluor tak

el a hung re deu ta thu hai a \hang. SP, CCPur chun Po-lice chauin suolna chi tum tum sukrem thei a ninaw leiin \hangtlang a pawimaw thu a hril. Shri Kabib K. IPS hi tuta hma khawm khan SP, CCPur a 44-na a lo ni tah a. Tuhin SP, CCPur a 47-na a hung ni nawk ta a nih. SP, CCPur a ni hmasak hun a khawm khan a sin a thaw \ha a, tuta SP, CC-Pur a hung ni nawk khawm hin CCPur District mipui tadinga malsawmna intluntu a hung ni ngei a beiseiin a ditsakna insangtak Hmar Inpui, General Headquarters chun a’n hlan a nih tiin Joint Secretary (i/c Information & Media) chun a hril. K. Kabib hi thla 6 vel hnungah DIG a promotion hmu ding niin ei thu dawng-na chun a hril bawk.

HSA in Sub-Divisional Hqrts –a function dingin a ngenCCPur: Hmar Students’ Association (HSA) GHQ chun Pherzawl District sunga Parbung le Van-gai Sub-Divional Officer (SDOs) hai chu Chura-chandpur \hangsan loa an Sub-Divisional Heaquarters haia in\hung le sin thaw

dinga ngenna lekha June 30, 2018 khan a pek a. Hi lekha an hmua inthawk ni 10 sung ngei sukpuitling dingin Richard L. Hmar, Secretary Development, HSA GHQ in lekha a peka chun an hriettir bawk a nih. Chun, Manipur Chief

Secretary R.R. Rashmi in January 25, 2018 nia Sub-Divisional Officers le Block Development Officers hai an divisional headquarters chita um le sin thaw dinga Order an suona khawm an lekha peka hin an kilde sa bawk.

Album tlangzarCCPur: Christ-Centered Fellowship chun ‘One in Chirst’ ti hming chawia al-bum an siem tlangzarna le Fellowship an indin kum 1 tling lawmna zanikhan Synod Hall, IB Road, CC-Pur-ah nei a nih. Album hi Pastor Lalpi in a tlangzar. Album a hin hla 8 a um a, Rs. 150/- a zawr ning a tih.

Ui se hai damdawi kap ngei dingin

CCPur: Khuo a hung lum \an nawk ta le inzaw-min Ui invet natna hung um thei zing a ni le inzaw-min Ui in mi a se chun mi se tu Ui that el lo a, mi a se hai chu Anti rabbies damdawi ngei ngei dingin Dr Kimngaihching Simte, CMO/CCPur chun an hri-ettir. Ui se hai hrim hrim \ha taka enkawl a ninaw chun kum tam tak hnunga khawm a hung inlang thei leiin Ui se an um hrim hrim chun OPD annawleh Casualty pan ngei dingin mipui hai an hriettir.

V<r Nga zawr a la nihimPhal: Manipur sawrkarin Manipur puo-tienga laklut V<r Nga zawr khap sienkhawm Manipur hmun hran hran haiah V<r Nga zawr a la nih. V<r Ngaah hin For-malin a \hangsa ti hriet a ni leia zawr khapna June

29, 2018 khan Nodal Offi-cer (Food Safety), Medical Directorate, Govt. of Mani-pur in Order an suo a nih. Chun, Manipur puotienga V<r Nga hung lut khawm a la tawp naw a,a la hung lut zing tiin ei thu dawngna chun a hril.

PG(Seri) inchuk thei a nihimPhal: Directorate of Sericulture, Goverment of Manipur tira Academic Session, 2018-19 sunga Post Graduate (Sericulture) Course inchuk nuomhai ta

dingin ngaiven hun a ni a. Thu chieng lem Directorate of Sericulture, Sangaipat hmunah ngaiven ding a nih. Inchuk sung ding hi thla 15 a nih.

Pasal pakhat Kani 4kg leh manimPhal: Zanikhan Imphal West District Po-lice hnuoia Narcotic Cell pawlin Gate No. 2, Khu-man Lampak-a Dingku

road-ah Md. Nasir (25) of Kwakta Ward No. 7 chu Kani 4kg. leh an man a, NDPS Act dungzuiin case an siem khum.

Lions Club Annual function

CCPur: July 2, 2018, 2PM khin Lions Club, CC-Pur Greater chun Ebenezer Poly Clinic, New Lamka (G) hmunah 11th Annual Function 2017-18 le Instal-lation ceremony of BOD nei an tih. Hi huna hin Lion H.Manikumar Singh, past District Governor khuol-lienin \hang a ta, Lions Club CCPur Greater thar ding hai intiemkamna in-neitir a tih.

Food Safety-in Nga zawrna an enfel

CCPur: Manipur sawrkar-in Iced Packed Fish Ma-nipur-ah zawr khapna thupek an suo le inzawmin Food Safety, CCPur chun zanikhan CCPur khawpui sunga Nga zawrna hmun hai enfelna an nei. Food Safety officer inrawinaa Nga zawrna hmun hai a enfel huna hin ramdanga inthawka hung phurlut iced packed fish zawr a um an hmusuok a, hi le inzawm hin a zawrtu hai chu zawr talo phawt dingin an inhriettir tawl. V<r Nga hung phurlut hai hi sawt tak a \hat le a rim um nawna dingin damdawi chikhat Formalin hmang a nih ti hmusuok a ni leiin, Ch. Sanajaoba Meitei, Nod-al Officer (Food Safety), Manipur chun state sungah hieng ang nga zawr khapna thu insuoin Food Business Operators (FBOs) tum tum hai zawr ta lo dingin an hri-ettir a nih. Nga zawrna hmun hai enfel huna hin H. Deva

Shree Sharma, Food Safety Officer le K. Sunita Devi, Designated Officer, Food Safety Administration, CC-Pur hai khawm an \hang a, Damkam Bazar, New Bazar, Zenhang Bazar(Old Bazar) le Tuibong bazar haia Nga zawrna hmun hai an enfel a nih. New Bazar-a Nga zawr mi 10 vel um hai laia 4 hai chun state puotienga phurlut Vur Nga an zawr a, Old Bazar-ah Nga zawr 5 um hai lai Vur Nga zawr pakhat a um a, Tuibong bazar-ah pakhat a um bawk a nih. Damkam Bazar a chun local bakah Khuga Dam a man Nga hai zawr a ni tlangpui a, sienkhawm 25% vel state puotienga lak-lut Nga zawr a um ve tiin Food Safety CCPur chun an hril. Food Safety official hai chun damdawi kap dinga ringhla Nga zawra um hai chu laboratory a test din-gin an lak a, zani ma khan Imphal tieng an thawn.

THANGKOPi Lalrohnem (57) W/o Pu Thlirsang Khawbung of William Nagar, Garo Hills, Meghalaya chu June 30, 2018, 12:30 PM khan Shija Hospital, Imphal-ah cancer natna leiin a thi a, July 01, 2018) hin Rengkai thlanmuol-ah vuliem ning a tih. A ruong an upa Pu Nei-kung Khawbung, B. Street, Rengkai a In-ah innghat a tih. Puhai -Ngurte.

BJP President Amit Shah-in North East CM le Party hotuhai an hmupui

NE MP seat 25 laia 21 bek BJP in chang ei tum ding a nih: Amit ShahimPhal: Bharatia Janata Party (BJP) National Presi-dent Mr Amit Shah chun, kum thar hung tlung ding Lok Sabha Election 2019 um dingah North East biel pumpui chu BJP ror-elna hnuoia sie ngei tuma a hmalakna le inzawmin zani khan Manipur a hung inzin a. North East-a Chief Minister hai po le party ho-tuhai Hotel Classic Grande ah party meeting pawimaw tak an nei. BJP National President Amit Shah hung na san tak chu an party-in kum thar Parliamentary Election dinga hnena an chang ngei theina dinga hmalak dan ding ngaituona le bawzuina

Tolly Baithak (Marathon Parliamentary Group Meet-ing) neipui dinga hun a ni a. BJP chau nih lo, Congress party lo phawthaiiin an siem NE Democratic Alli-ance meeting a nih. Sun dar 12:30pm velin Imphal International Air-port a hung tlung a. Chief

Minister Mr N. Biren Singh le a Cabinet Minister le BJP state unit \huoituhaiin an lo hmuok a. Direct-in an meeting-na ding hmun Hotel Classic Grande pan nghal a nih. Meeting hi Amit Shah-in an rawi a. Union Home Minister (Independent

Charge) Mr Kiren Rijiju, Tripura Chief Minister Mr Bibla Deb, Assam Finance Minister le NEDA conve-nor Mr Hemanta Bishwas, Nagaland Deputy Chief Minister, Mr Y. Patton, Arunachal Pradesh Chief Minister Mr Pema Kandu le Meghalaya le Sikkim a

inthawka BJP hotuhai le Manipur Chief Minister Mr N. Biren Sing hai an \hang a. BJP general secretary Ram Madhav le BJP NE-in-charge Ajay Jamal hai khawm a \hang bawk. State tina BJP hotuhaiin an inhmupui tawl a. Tripura zoah AP BJP President Ta-pir Gao han an inhmupui a. Chu zoah Mizoram, Naga-land, Sikkim, Meghalaya le Manipur BJP unit hotu han an inhmupui tawl a. Naga-land chu Dy CM Patton le Meghalaya chu BJP chief Shibun Lyngdoh han an inhmupui niin, K. Saratku-mar, BJP Manipur Pradesh secretary chun a hril. Zani ta Lok Sabha

Tolly Baithak meeting ah hin, hung tlung ding 2019 MP electiona-a BJP in North East a seat um po po 25 laka 21 bek a tlawm taka lak tuma \hang la tawl din-gin Amit Shah chun party hotuhai a fiel a. Tulaia social media hmang dan fimkhur naw leia party hming siet theina le party hrat theina a nih ti hrie a, social media hmang fim-khur ding le abikin \halai-hai lai focus bik dingin an fui tawl a. Manipur a hung hmaa Assam a fang \uma a hmu dan ah, an party social media team hai chu thaw \ha naw hlea a, a bau khat met tawl nghe nghe niin a hril.>>sunzawmna phek 4-ah

Forest Department in ramsa an inthlasuokCCPur: Divisional Forest Officer, Southern Forest, CCPur Division KS Tawmbing inrawinain Forest department thawktu han zani zantieng 2:30PM khan Tuinom khaw bul ramah ramsa chikhat mana um Monitor Lizard ( Varanus Bengalensis) an ti chu an inthlasuok. Zanita ram hnuoia in-thlasuok Monitor Lizard

hi June 26, 2018 a Mis-sion Veng, Hiangtam

Lamka hmuna man a ni a, Range Officer, CCPur

kutah an inhlan hnungah ramhnuoia inthlasuok nawk a nih. DFO/CCPur chun, ramsa hai an mang el naw-na dinga humhalna chu mihriem hai mawphurna a ni thu hrilin, ramsa hai hi Wildlife Protection Act, 1972 hnuoiah man le that phal lo a ni thu, hi dan bawsie hai chu Jail intang theina a ni thu a hril.

Union Minister Ahluwalia in IT thuah \halaihai an biekpuiimPhal: Manipur a hung inzin Union MoS for Electronics & Informa-tion Technology, Mr. SS Ahluwalia chun zani khan Manipur Information Tech-nology Park, Mantripukhri, Imphal-ah Information technology (IT) inchuk mek le IT le ink<ngkaina nei \halai \henkhat an biekpui. Mr. Ahluwalia in an biekpui hai chu a tam lem Business Process Out-sourcings (BPOs) pathum hieng Cube Ten Technolo-

gies Pvt. Ltd., Unitrans Solutions Private Limited, Imphal le RK Marvin Com-munication Private Lim-ited, Imphal a mi an nih.

Mr. Ahluwalia chun, tulai hin Business Process Outsourcing (BPO) le ‘on-line shopping’ tihai ei uor tah leiin, iengtikam a ni chu

mihriem hi inzin khawm ei ngai ta naw hun la hung um a tih tiin a hril. Manipur-ah BPOs hrat tak tak pathum an um lei hin a state sunga \halaihai nasatakin sukhrat a ta, state economy khawmin a la sawr \angkai ding a nih tiin Mr. Ahluwalia chun a hril bawk. PM Modi hmalakna ‘Digital India Programme’ hin an khuoa inthawka hmun hnaite-ah mi tamtak sin a pek leiin, \halai tam>>sunzawmna phek 4-ah

YFPHR in CS es-cort chetna a dem

Experience hril hi naupang-hai chawkphurna dinga \ha tak a nih: L. Jayantakumar

imPhal: Health and Family Welfare Minister Pu L. Jayantakumar Singh chun naupanghai laia uma experience hril hi lungril la naupang deuhai chawk-phurna dinga \ha tak a nih tiin a hril. KM Blooming Higher Secondary School, Khangabok in zanita Com-munity Hall - 1 MMRC & Unity Park, Khangabok hmuna ‘Annual Felicitation Function-2018’ a huoihawt huna khuollien ni puma Pu Jayantakumar chun hi thu hi a hril a nih. Pu Jayantakumar in a hril peina a chun, hrietna tamtak nei hi hringnun sawt tak khalna dinga thil pawimaw a nih tiin a hril. Inchukna hin tum tak tak neia thawna a kawk a, hri-etsuok lo thilhai hre suok a, dawnna um lohai dawnna hmu dinga inchuk ding a nih tiin Pu Jayantakumar

chun a hril bawk. Teachers hai ta ding bika Pu Jayantakumar in a hrilna a chun, mihriem in\hanglien mekhai bakah, ram le khawvel huop ta ding khawma pawimaw em em chu ‘human resource’ hi a nih tiin a hril. Inchuklai nau-panghai hi zinga \huoitu ding le miropui tak tak la hung ni ding an nih. Chuleiin, nau-panghai kawng iengkima an in\hanglien theina dingin in-chuktirna a \hatak pa pek a, kawng tinrenga hma an sawn theina dingin ‘extra curricu-lar’ activities tamtak neipui ding an nih tiin Pu Jayanta-kumar chun a hril. HSLC le HSSLC exam-ination, 2018 a hlawtlingna chang students hai Pu Jay-antakumar chun lawmpuina an hlan tawl. Hun hmangna a chun special invitees, teachers, students le nu le pahai an \hang.

MU HoDs 5 an inban nawk;

Vc inban dingin MU puotieng khawm phutna a um tahimPhal: Manipur Univer-sity buoina chu a zuolkai pei a, zani khan Head of depart-ments (HoDs) panga, Prof. Yumnam Amar of Econom-ics Department, Prof. O. In-aocha of Computer Science department, Prof. N. Nimai of Physics department, Prof. RK Suresh of Adult Educa-tion le Prof. Yosobanta of Linguistic department han inbanna an pek nawk. June 4 le 8, 2018 hai khan Deans panga, Proctor le Assistant Proctor han inbanna an lo pek ta bawk a nih. Vice Chancellor Prof. Pandey inban dinga MUSU in ph<ta nuorna an nei chu zani khan ni 32 a tling tah a, zani khawm khan MUTA,

MUSA le MUSU chun pro-test rally an huoihawt nawk a nih. Prof. Pandey inban dinga ph<tna chu MU puo-tieng mi khawmin zanita inthawk khan an thlawp ve tah. Zanita Manipur Uni-versity Teachers’ Asso-ciation (MUTA), Manipur University Students Union (MUSU) le Manipur Uni-

versity Staff Association (MUSA) han \hangruola lampui hrawna an nei chu Canchipur le Kakwa area mi han zawmin VC Prof. Pan-dey chu inban dinga ph<tin slogan inring tak takin an hril ruol. Prof. Pandey chu Uni-versity fund sukchingpentu >>sunzawmna phek 4-ah

Bandh thaw lo dingin an ngenimPhal: Hungtlung ding July 4, 2018 zing dar 11:00 AM khin Depart-ment of Fisheries, Govt. of Manipur chun Central University hnuoia Col-lege of Fisheries Lembu-cherra, Tripura a 2018-19 academic session a B.F.Sc. course inchuk dinghai ta

dingin Directorate of Fish-eries, Lamphelpat, Imphal-ah Entrance Competitive Examination huoihawt a tih. Hi le inzawmin Direc-tor of Fisheries, Manipur chun exam chawkbuoi ding zawnga tu pawl khawmin bandh/strike thaw lo dingin ngenna a siem.

counselling centre & Old Age Home hawng

CCPur: Rebuild and Restore hnuoiah zani zantieng 3:30PM khan Kh-upkhanmung In, LV Lane, Hebron Veng, New Lam-ka, CCPur-ah Counselling Centre le Old Age Home hawngna nei a nih. Hiai hun zatna ahihleh Mawite Hauzel in makaih a, Lianbiakmuan, Direc-tor Rebuild And Restore in Counselling centre honkh-iak a omna ziak pulak in, Counselling Centre leh Old Age Home kithuah honkhiakna Rev Dr Khen P Tombing, Chief co-ordina-tor PCI (R) in nei in, Hasot

thugenna leh thumsakna Rev Ginmalsawm, Director Social & development EBC in nei in, Upa Liankhan-piang, CBA in thumna in hunkhak hi. Hi Counselling Centre chun mi lungngai, mani inthat nuom hiel khawpa inngaisie le lungril sawlna nei hai a thlawnin counsel-ling neipui an ta, pitar le putar enkawltu ding nei lo le insunga mani khat chaua um nghawk hai ta dingin sun hunah a thlawnin hi hmuna hin an va um thei bawk ding niin ei thu >>sunzawmna phek 2-ah

imPhal: Youth’s Forum for Protection of Human Rights (YFPHR) chun June 29, 2018 zantieng dar 5:10 PM vela Manipur High Court Advocate Laimayum Sevanand chunga Chief Secretary Suresh Babu es-cort mawi lo taka a chetna an dem thu an puong. Advocate Sevanand chu YFPHR Legal Consultant a nih. June 29, 2018 khan Chief Secretary le a escort chu Babupara MLA quar-ter panin an tlan a, Advo-cate Sevanand a motor chu p>l an tum a, lampui an t>p leiin Advocate Sevanand chun an ken thei nawh a, chu phing leh Chief Sec-retary escort chu an motor a inthawk an chawm tla a, Advocate Sevanand chu vuok dinga vau in a >>sunzawmna phek 2-ah

Page 2: Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2018/July/HT-01-07-2018... · 2018. 12. 20. · Minister Mr N. Biren Singh le a Cabinet Minister le BJP state unit \huoituhaiin an lo hmuok a. Direct-in

Hmasawnna Thar2 Thlahmur (july) 01, 2018 PaThienni (sunday) arTiCle/healTh & emPlOymenT neWs

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

SUNZAWMNA

Vur Nga zawr khapna hi ngaipawimaw seng ei tiu

Nga zawr han damdawi chikhat, Nga th<k nawna Formalin an hmang hlak ti Nagaland State sawrkarin test a thawnaah a hmusuok leiin thla 3 sung chu an state huop sungah Vur Nga zawr a khap hmak. Hi thu hi hriein Manipur state sawrkar khawmin Manipur-a Vur Nga zawra um hai a enfel a, Formalin a \hangsa ti a hmusuok ve leiin Manipur State sungah khawm V<r Nga zawr hi khap a ni thu Manipur sawrkar chun June 29, 2018 khan Public Notice a lo insuo ve der ta a nih. Mipui hmakhuo ngaia ei state sawrkarin V<r Nga zawr a hung khap ve hi thil lawmum tak el a nih. Manipur a Nga zawr han Formalin a \hang le \hangnaw hi a hrie naw pawl an um ring a um a. A hrie saa zawrhai chun mipui hmakhuo ngai nekin an hmakhuo an ngaituo lem leiin demum tak an nih. A hrie lova zawrhai ruok chu ngaidamna bawma ei sie thil \ha ning a tih. Formalin hi damdawi (chemical) chi khat, rawng le rim nei lo, thil rimsie ding hun sawttak tak vawng \ha theitu a ni leiin thil se ding humna le vawng \hatnaa hmang hlak a nih. Nga vawng \hatna ding chau ni loin mithiruong th<k nawna ding le sie \hat-naa khawm an hmang hlak. V<r Ngaah formalin sie a ni chun hun sawt tak tak Ngahai thu thei lo, rimsie lo le \awi thei lovin an um hlak. Hi lei hin V<r Nga (Iced packed Fish) zawrhai hin an hmang ngei chu ringhla um a ni nawh. Hieng a ni lei hin ei hriselna ding ngaituoin V<r Nga chu ei la hme naw phawt thil \ha ning a tih. Sukdam nekin inveng a \ha lem ti thuvar hi hriet tlat ding a nih. June 29, 2018 a Medical Directorate, Government of Manipur hnuoia Ch. Sanajaoba Meitei, Nodal Of-ficer (Food Safety), Manipur in Public Notice an suoah chun, “Having receive the analysis about the presence/emergence of traces of Formalin in the samples of Iced packed Fish imported/coming from outside the state of Manipur, which is hazardous to health, the undersigned is directed to issue this Pub-lic Notice that the sell of Iced packed Fishes contain-ing traces of formalin by the FBOs are not allowd in the entire state of Manipur for consumption by public untill further Orders. This is issued in the interest of the Public Health’ ti an ziek. Hieng sa saa V<r Nga hme ei la um a ni chun a hmetu mawphurna a hung ni ta ding a nih. V<r Nga ei ti hi Thermacol box-ah Vur thunsaa Manipur state puotienga inthawka Manipur an hung phurlut hai hi a ni tlangpui. Manipur \hangsain In-dia hmarsak biela chenghai hi Ngaah ei lan todel tawl naw a, Nga ei hme a tam lem deuthaw hi chu NE biel puotienga inthawk Vuongna hmanga ei phurlut a nih. Inhnik hle sienkhawm ei hriselna ta dinga a \ha naw tlat leiin V<r Nga hi la hme hri lova ei lan sum hram hram thil \ha a hung ni ding a nih. Hrisel le damsawt ei nuom chun sawrkar thusuok (public Notice) hi ei zui le ei zawm ding a nih. Ei Bible khawmin in-thawina nekin thuawi hi a \ha a nih tiin a min chuktir a nih. Nga sa ei lo hme nuom a lo ni khawma tuol-suok Nga hme el ding a nih. V<r Nga zawr khapna hi ngaipawimaw seng ei tiu. Duamna suol lei le hlawk tum taluotna leiin Nga chau ni loin hme ding chi hran hran, bufai, thei le fak thei chi tum tum haiah hin thil dang chekpawl a ni hlak. Hieng ang thil hai hi adulterated food ti an nih. Sawrkarin hieng anga zawr hi khap sienkhawm ei ramah hin ei bansan thei naw a, ei la sunzawm zing el hi a pawi a nih. Hi lei hin state danga in-thawka hung Mawt, Theihai, apple le a dang danghai inchawk le fak hi fimkhur hle ding a nih. Tulai hnai el khawm khan Guwahati-ah Theihai (Mango) pum singtel, damdawi hmanga kap hmin le a rawng suk-mawi fawm man a nih. Ei state sunga mihai khawm hi hienganga thaw hi a um ngei ring a um. Hi lei hin Food Safety tienga mawphurtuhai hin enfel vawng hai sienla nuom a um khawp el. V<r Ngaa inthawk hin fimkhurna chang hrie inla, thil hrietna le inchuknain hmang seng bawk inla nuom a um. V<r Nga zawr khapna hi ei ta dinga inchuktirtu \ha tak hung ni ngei sienla nuom a um. Dawra an zawr Dâl, Bemu, Chini le a dang danghai khawm hi an chawhai mit lakna dingin a rawng an nal mawi hlak ti a ni bawk. Entirnain, Dâl inchawk chang hang sawp la, a rawng a tla chun rawng nalmawi a nih ti hrie thei nghal i tih. A tle nazawng hi rangkachak an nawh, ti angin a nal le a mawi nazawng hi a \ha a ni chuong ngai nawh. Thil hrim hrim hi a lem annawleh a tehlem a um vawng hlak. Hi thil hin mi-hriem hai suolzie le depde zie an entir a nih.

leTTer TO The ediTOrJune 25, 2018 Thohtanni Issue Front page a Manipur Chief Minister a thuhril naah AGAR/Thingrai kak phun ding ti chungchanga ka ngaidan hung hril ve ka nuoma lunginsiet taka i newspaper a mi hung suklang pek dingin ka hung hni che. Ei C.M. in Tlangmihai ta dinga fakzawngna ding le sum hmuna \hatak ding AGAR/Thingrai phun ding a hung hrila, lawm a um khawpel. Amiruokchu, eini tlangmi nitina fakfawm zawng hai ta ding in Agar/Thingrai hi chu innghatna ni thei dingin kei chun ka ngai thei nawh. A san chu Thingrai/agar hi kum 10 a tling pha khawma zawr thei a la ninaw leiin. Chu el khelah amal/Adum \ha deu a hung um theina ding chun kum 30/40/50 dam hi lo theilo a \ul in ka hrieta, ramhnuoia \hatak tak an tuk dawk hai khawm hi a mawng hun ei va hriet nawa chu kum 50 chuong a upa dam ni dingin ka ringa. Chu leiin eini mi harsa zuol hai tading chun chu a sawt taka khawm kum khata tlung hi a pawimaw le a \ul tak a nia. Chu el khelah Government in \hangpuina a kak (seed) hi a thlawnin mi hung pe hai sienla, chu baka grant annawleh subsidy hai dam an mipek ding a ninaw chun chu miharsa nitina fakfawm zawng (hand to mouth) hai ta ding chun chu hi agar/Thingrai phun ding chu tam a hnang hman dim anih ti hi kalo ngai ve dan a nia. Abitakin, keini Tipaimukh Biel mipui hai ar anga fakfawm zawng hai ta ding chun Agar Thingrai phun ding chu thil theiin ka ngai nawh. Chu nekin, ei sawrkarpa hin kum khatah vawihnih sikthei/Lawrthei ding thil ieng ieng amani mihung ngaituo pek lemhai sienla nuom a um ngawt el ka ngaidan le ka thlir ve dan hai kahung hril hin hrilsuol le a chuong dam a lo um pal ani chun hriet thiemna a mi ngaidam ding in kahung hni che. Pu Editor Nangteh ingaivedan iem ana..? Kalawm ie, Hmasawnna thar in Hmasawn pei dingin kaditsakna insangtak kahung inhlan che. -m. Thiangouthang

Vice PresidentPTC Vangai Block

KA DUTHUSAM VEHAI TE KHA!!

“i lampui chu lalpa chungah innghat la, ama chu ring la, ama’n thaw vawng a tih” Psalm 35:5

~ Rev. Dr. H.M.Songate

Naupang deu lai chu duthusam tamtak le nuom inzen tamtak ei nei deu fur hlaka. Keikhawm ka tawkah nuom inzen kha kalo nei ve nuol hlak. MNF huong intau lai khan sipai an inlal emem a, sipai lubawk meimei khawm “sap, sap” ei ti zakel hlak ani a. Tlangval le tleirawl ruol kha chu vuok ding en khan an mi en vawng hlak. Sipai an inlal em lei khan tlangvalte ruol chu sipai ni kha kan inhawk seng hlak. Kan classmate pakhatpa, Kawnpuia pa chun “Brigadier tur ka nih. Brig. |henphunga pawh class ten pass chauh ani a lawm” a ta. Titi sep a thiema kan ngainuom thei emem. Kha hma met khan Lamka lai cycle hlui deu leh a zakuo thla vuong duoi duoia a tlan ka hmu a, ka lungrilin, “Brigadier chu a kai naw ani sawh “ ka ti nghe nghe! Buoilai nana khan chu kei khawm sipai officer ni ngei kha kalo in beisei ve!! Ei thil hmu ang peiin ei lungril khawm a fena, ei nuom le chakhai khawm an thlak zung zung hlak. Dit inzen le inhnar ding inzen a tam leiin lampui hraw suol le dit thlang suol inlau a um emem. Lalpa lampui mi ruotpeklo lam dang hraw hi thil inlau umtak a nih. Kan titi khawchanghai: Kan ruolhai titi sep thiem iemani zat kan nei a. Nitinin school break hunah titi an mi seppui a, kan na a tlai thei khawp el. Chu hnung deuah BA kan hung inchuk chun ruol tam takin IAS inhnar nachang an hung hriet nawka. A lekha tiem dan ding le subject hril um lovin, IAS nipha a umdan ding ngawt an mi sermon pui nawk a, a ngai chu an hawi. A hril thiem ve nawhai khan chu ka kungin kan lo ngai hlak! Chuleiin, IAS ang deua lo inngai hman ruol ka nei nuol! IAS tling dan ding le inbuotsai dan ding buoipui lovin, IAS ni phat a umdan ding, nuhmei hmel\ha deu le thuawi thei deu nei dan ding dam, inlak phek danding ngawt kha an mi hril puia, a tam lem chu exam takngiel khawm kan exam phak tawl nawh. Pu L Keivom in Nairobi a um laia “Khawvelah hian lawmna a kim thei si lo” ti a ziek kha ka hriet suok hlak. “Duthusam in samsuol um nghallo” an ti kha an milo zuipui a lo nih! College kan hung kai a, BA kan inchuklai thlakhatah vawikhat “duthusam hril zan” an mi neipui nawk a, an hawi phien el! Zan sawttak tak kan meng pha hlak. Kan duthusam thlangkhawmhai hang tarlang ka tih!1). Officer ni ngei dinga inngai chau ni lovin, officer anga lo inngai \an ding! 2) Nuhmei hmel\ha, fel, zaidam le lekhathiem nei ngei ding. Zingtho hma a, toothbrush, towel le tuiluma mi keitho hlak ding!! Aizawl hausa filawrhai nau nunghak nei ding! Aizawla mi building an hung sawm ngei ding! 3) In mawitawk le lientawkah burip taka um ding, siehlaw inkat nuk dik. 4) Nuhmeihai tading driver a hrana nei ding 5) Nau pieng feltak tak hrisel le lekhathiem ngawt nei ding 6) Thuomhnaw \ha leh thienghlim taka inbel hlak ding 7) Officer sin fel le hne taka thaw a inlar tak ni ding A tukhawm khan pastor dam, rawngbawltu ni dam, le rethei thu kha kan hril ngai nawh. Duthusam hril kha an hawi em leiin a tak ang deu khan \henkhat chun an lo ngai hiel a nih! Mizorama kan ruolpa Kapmawia lem chun inhawi ati taluo a, “Sanga, BA zo lo hian ka han nei tawp mai dawn em ni le” a ti hlak! Tulai \awng takah “Plan B” chu kan lo nei naw chieng a nih. Chu el bakah mihriem nun hi a chauin a sie thei ani ti khawm kan lo ngaituo phak nawh. Kei khawm ka duthusam laia pakhat ve chu “Sumdawng” a nih. Tu thuhnuoiah um lova mani laksuok le hmusuok ngeia inhawi deua khawsak kha ka nuom hlak a nih. Churachandpur lai um a, company iemani zat zawma, agency lak \eu kha kalo inhawk emem hlak. Churachandpur puotieng lan thlirphak nghal lo me chu! Mizorama ei unauhai ang deuin, Churachandpur bak khawvel dang um dingin lan ring phak lo me a! Isu’n Peter kuomah “i puitling pha chun mi dangin i kawngah khit an ti che a, i nuomnawna tieng kei an ti che” a ti kha ei hringnunah a tlung hun a um hlak a nih. Johanin a hang hrilfie sa naw thuruk inthup pakhat chu, Pathien in ei hringna

a control ding zie le mani dit thlangna ramah ei um zing theinaw ding zie a hrilna tho a nih. Duthusama insam puitling hi a lo harsa khawp el. Ei nuom le ei inhnar zawng hril kha a lo ni deu tak awm. Naupang laia inthawka Pathien ring ding le Pathiena beiseina nei dinga inhril hi alo pawimaw awm de aw. Eini rawi chu Inah chuong bek chun inzirtir lo, Sunday schoolah hlak subject an mi tiemkhum chawt hlak kha ana, Pathiena inhnemna ding lampui ei lo hriet tawk naw leiin, ruolhai duthusam hril kha ei lo ngai ve a, ei lo awi chang khawm a um hiel lem a nih. Inchuktir inhmat le lampui indik inkawkhmu hi tulai nu le pa le Sunday school teacherhai mawphurna ni awmtak a ni lem. Kan duThusamhai Te Kha eh: Pathien in ka hringna ami hung man a, natna khir mi \i sim tlakbuokin ka hang um a, ka nuomna tieng inkhit le inkei thei lovin taksa le lungril chena ruol ban phak lovin kumkhat deu thaw “Bu pawk” ka ring chu ka khuo nghat dan le thlir dan popo suk chimin a um tah a. Ka duthusam laia \hangphak ngailo le ka mang khawma ka mang ngailo, kan zapui hlak, sawrkar sin hmuphaklohai thaw dinga ka lo ruot, “lalpa grep huona rawngbawl” dinga kova ka hei um chu, kan zak em em. Officer ni talo ding, sumdawng hausa ni ta bawk lo ding, ka hratnawna tak le ruol ka ban zo nawna tak “ringna ramah” ka hang lut ding chu ka huphur em em a. Pathien kuomah ka \awng\aia, “Lalpa, I mi ko hi I lan sir ding a nih. Thuhril mi kan nawh a, iengkhawm chawkdawk naw ningah” ka ti hlak! Kum khat neka tam mi hriet lovin rul tur paia paiin kalo inrum a nih. Duthusam ram khelin a tak ram ka hang hraw lem el chu mak kati a, inzak um khawm ka ti emem. Thuhril mi hlak nilo, bible thiem nilo, hla thiem bawk lo, zaksie tak el chun Pathien ramah iem thaw’ng ka ta tiin kan ngaituo rawp hlak a. Ka beidawngna kha ni tin a thar hlak. Kan ruolhai le kan duthusamhai kha pakhat khawm kanlo samdawk naw a nih. Ka duthusamlo ka dawnghai:1) Damsung officer nita lo ding 2) Damsunga officer lenga leng ta lo ding 3) Damsung Aizawl hausa nau nunghak neilo ding! 4) In mawitawk le burip taka chu ka la um hri naw tawp! 5) Nuhmeihai tadinga driver hranpa nei chu hrillo, dam \hat manglo changa ding khawm driver neilo 6) Nau hrisel le fel chu hrillo, bawrsawmna school (School of ill health) leiin CMC Vellore vawi tamtak ka tlung lem 7) Thuomhnaw \ha le inbel chu hrillo, “Chawlni Thuomhnaw awmtawk “ invai chang bo lo 8) Bawrsawmna in ka insung ami hluo chila “School of ill health” ah kum tamtak kan chuk 9) Tlaksamna “School of poverty” ah intang rawp el 10) Khuolzin mi el kalo ni lem (Sojourner)11) Sung le kuo le nuhmei nauhai awp lum hman ve lo12) Rawngbawlna le inzawma a suk a tunga chawl lova inzinKa duthusamhai pakhat khawm dawng lovin, Lalpan ka tadinga lampui a lo ruot le ‘Ama duthusam’ milo siempek chu ka hung hraw lem tah a nih. Nang khawm, “i umdan ding chu lalpa chungah innghat la, ama chu ring la, aman thaw vawng a tih”. Lapa chunga innghat hi ei hril rawp a, a thu a \ha a, a tiem khawm an hawi a, \halaihai lai ka hril ve rawp hlak a. Amiruokchu, a tak ramah chu a lo awlai bek bek nawh! Lalpa ditdan le ami ruotpek lampui hraw hi mi tadinga malsawmna alo ni lem. Mani ta dingin lo hring hman naw chang tam hle sienkhawm, Ami kotu lampui siemsa zui hi hadamna le thlarau malsawmna a lo ni lem. Lalpa ram zauna ding le ringtuhaiin Ama \ina neia an hringna an siem\ha theina ding lampui, indikna, ringumna le thienghlimnahai nei dinga inchuktir le hril hi hi ka duthusam ding anlo ni zing chu tie! Nang teh, iem I duthusam?

VAWISUN THUPUIIsu ruok chun, “Naupangtehai ka kuomah inhungtir unla; khap naw ro; vanram chu hiengang mi ta a ni si a,” a ta. Chun an chungah a kut an nghat a, chutaka inthawk chun a fe ta a.

-Mathai 19:14-15

Pakistan in Gujarat Ngamantu 2 an suoVOdOdara: Pakistan jail a intang Gujarat Ngamantu pahni, Danabhai Arjanbhai Chauhan of Paldi, Una teh-sil, Gir Somnath district le Ramabhai Gohil of Kanzotar, Sutrapada tehsil hai chu an intang hun ding an suo ta leiin Pakistan thuneitu han an insuo a, zani khan Wagah border hmuna BSF hai kutah inhlan an nih.

State Fisheries Department officials Mr. Kiran Dave in a hril dan chun, Ngamantu pahnihai chu an hriselna ngirh-mun a \hanaw leiin city-based hospital-ah admit le enkawl nghal an ni a, doctors han check-up thawa damdawi an mamaw ang an pek hnungin, zani zantieng dar 3:30 PM khan an khuo ve vea thawn an nih tiin a hril.

Tripura-ah thuvuongva leia in-ternet that; mi 3 an thi tah

AGARTALA: Tulai hin Tri-pura state sungah mihriem taksa bung (organ) dit leia mihriem inrutu, mitkhelral an um niin social media haiah hril thang a ni leiin buoina a sosang nasa hle. Hi lei hin Tripura state pum huopin Ningani zana inthawk khan internet le SMS services hai that an ni a, mitkhelral nia ringhla mipuiin pathum an chil hlum tah a, buoina suo-kah midang panga in hliemna an tuok ta bawk. Tuta thlabul laia Karbi Anglong, Assam hmuna mitkhelral ni dinga ringhla leia mi pahni mipuiin an chil hlum hun lai vela Tripura a khawm thuvuongva hi indar \an a nih. Chawlkar hmasak lai khan naupang kum 11 mi kal bova a thisaa hmu nia hril thang nawk a ni a, mipui tam-tak chu \itna in an sip a, an fimkhur pha hle bawk a nih.

Mitkhelral sawna mipui-in an that pathum hai chu Sukanta Chakraborty, West Bengal mi driver pakhat le nuhmei pakhat an nih. Su-kanta Chakraborty hi Ka-lachera, South Tripura dis-trict mi a ni a, car-ah sound box inring taka inbukin, mitkhelral ti vel ringna hi thukhel a nih tia a campaign laia mipuiin an chil hlum a nih. West Bengal mi driver chu a ruol dang pahni le Mu-rabari, Tripura West a inzin an ni a, an fena ding hmun an tlung le inruolin mipui ruol pungkhawmin meikhel-rala intumin an bei \an nghal a nih. Mi pathum hai chu Tripura State Rifles (TSA) camp-ah an tlanlut a, driver hi a hliemna tuor zo lovin a thi a, a ruolhai pahni chu hospital a enkawl mek an nih.

dawngna chun a hril. Counselling Centre le Old Age Home hi mi pathum in enkawl an ta, sawtnawte hnungah M.Div zo in counsel-ling tiengpangah Counsellor –a hmang ning a tih. Rebuil and Restore chun tuhin Delhi khawpui-ah Headquarter an nei a, hi hmuna hin Counselling Centre an hawng bakah Uttarakhand-a Damta khuoah Mission Field an nei bawk.

counselling centre & Old Age Home hawng

PLA cadre pakhat manimPhal: CDO Com-bined SF le Assam Rifles \hangruolin zani zing dar 11:00 AM vel khan Heirok Part 3 Inga Lok lai PLA cadre Chingkham Lemba

@Momon Meitei of An-dro Khunou an man. Ch-ingkham Lemba hin 2015 kuma inthawk PLA pawl a zawm tah niin police thu-suok chun a hril.

nam sawn nia hril a nih. YFPHR chun a escort hin Chief Secretary infuina anga a thaw ni dinga an ring thu an hril. Hi ang thila hin Manipur Legislative Assembly Speaker khawm inrawlna a lo nei tah thu hrilin, YFPHR chun CM le Governor han Chief Secretary le a escort chungah ac-tion la dingin an ph<t a nih.

YFPHR in CS escort chetna a dem

NEET-UG tling hai lawmpuina an neiCCPur: Leivon Coach-ing Institute chun zani zan-tieng 3:00PM khan Salem Veng-a Don Bosco Road ah an Coaching institute a inthawk NEET-UG, 2018 a tling hai lawmpuina hun an hmang. Leivon Coaching in-

stitute a inthawk student 9 NEET exam a hin an \hang a, hi lai hin student pahni- Niangsuanhoih Thomte le L. Langsuanmung Ngai-hte hai an tling a nih. July, 2018 a inthawk SSC le Banking Course khawm \an an tum.

Arunachal-ah mimkei leiin mi 5 an thi

iTanaGar: Lower Siang district, Arunachal Pradesh-ah June 29, 2018 zan khan ruo nasataka a s<r leiin mimkei a um a, zani chen khan mimkei leia thi mi 5 an tling tah. Hliem 8 um hai laia 2 chu an ngirh-mun a derthawng hlea hril a ni bawk. Mimkei chu Lower Siang district headquarter Likabali a inthawka 5 km vela tlung a ni a, zantieng dar 2:30 PM vel khan ruosur chun boulder lien tak el umna sukhn^wngin a sukthla a, a hnuoi Basar-Akajan road laia ITBP mo-tor chu a del a, chu huna chun ITBP personnel 4 an thi nghal a nih.

Motor chu ITBP per-sonnel 20 phurtu a ni a, boulder in a del huna hliem 8 hai chu Likabali Army hospital a \huoi phawt an ni a, 2 chu an hliem inrik leiin Dibrugarh, Assam tienga refer an ni a, chu hmuna chun ITBP person-nel 1 a thi nawk a nih tiin Lower Siang SP Mr. Sing-jatla Singpho chun a hril. Zanita thiltlung hi Arunachal Pradesh hmuna ni 5 sunga mimkei \um hni a tlungna a nih. June 24, 2018 huna ruosur \um khan Donyi Colony a In bawl lai mek a chim thla a, sinthawtu (labour) 5 in thi-na an lo tuok pha ta bawk a nih.

Page 3: Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2018/July/HT-01-07-2018... · 2018. 12. 20. · Minister Mr N. Biren Singh le a Cabinet Minister le BJP state unit \huoituhaiin an lo hmuok a. Direct-in

laKTaWi

3Thlahmur (july) 01, 2018 PaThienni (sunday) naTiOnal/inTernaTiOnal & adVerTisemenT Hmasawnna Thar

Oja Zia-ul Haque chunga lawmthu hrilnaHun sawt taka inthawk khan Pile natna ka nei a. Ka nat dan chu a changin inhnawm thei loin ka um a, kan hnawm pha pha ka mawngkuo a in-thawk thisen a suok a, ka kut le ke hai bakah ka lu a hung na hlak. Bu ka du naw a, ka taksa a hung chau a, ka kawng le ka ring hai a hung kham a, ka thahrui a na hlak bawk. A chang leh ka mawng-kuo a hung inthak hlak. Chun, a chang changin ka ek Kel ek angin a hung inhriel hlak. Ka beidawngin No. 9615391873/9774274411 ka pan a, hun iemani chen a mi enkawl a, tuhin chu ka hung dam fel ta a, ka lawm hle. Hi lei hin pathien le Oja Zia-ul Haque Phusam hai chungah lawmthu ka hung hril. In en theina hmun hai,1. Old Bazar, Zomi Colony, Near Muslim Masjid, CCPur2. Kekru Villa, North AOC, AMUCO/UCM gate, Imphal. Lawmthu hriltu,

-Zuiliana, seikot lampui.

hmar sPOrTinG CluBLamphelpat, Imphal

Estd. 1988

Tarik ni 25th June 2018 (Thaw\anni) zan dar 7PM in Hmar Community Hall, Lamphel, Imphal-ah kum 2018-2020 sungah Hmar Sporting Club, Lamphel \huoitu dinghai thlangna nei a nih a. Hieng a hnuoia hai hi lunginruoltaka thlangtling an nih. OffiCe Bearer 1. President - Pu C. |huoilien 2. Vice President - Pu Wilson Sanate 3. Secretary - Nk. Ell-Ringzo Khawbung 4. Asst. Secretary - Pu Robinson Pulamte 5. Finance Secretary - Pu Samuel Ralte 6. Treasurer - Pi I. Neimoi Hmar 7. Information Secy. - Tv. Michael Songate

Dated 29/06/2018 sd/- ell-ringzo Khawbung Secretary.

PM Modi in Islands 26 a hmasawnna sinthaw a ennawnneW delhi: Prime Minister Narendra Modi chun ‘India’s mari-time economy’ sukhratna ding le inzawma India rama Islands 26 haia hmasawnna sinthaw ennawn-na a nei. Islands hmasawn dan en-nawna chu NITI Aayog meeting huna nei a ni a, PM Modi in chair la in an rawi a, Islands sukhmasawn-na ding le inzawma hmalakna tum tum hieng, infrastructure projects, digital connectivity, green energy, desalination plants, waste manage-ment, promotion of fisheries, tour-ism-based projects le a dang dang-hai presentation nei an nih. Andaman and Nicobar Islands a chun tourism hmunpui siem a pawimaw thu PM Modi chun a hril a, ‘tourism-centric ecosystem’

dawmsanga, khuolzinmi tam lem an lut theina dinga hma la dingin palaihai thurawn a pek. Energy thua chun, meivar indai tawk a um zing theina dingin ‘solar energy’ hmang \angkai a pawimaw thu PM Modi chun a hril bawk.

Ramdangmi khuolzin han awl-sam lema islands haiah an lut theina dingin Home Ministry in Restricted Area Permit (RAP) dan a sukawl-sam lem tah thu hi huna hin PM Modi hril a nih. Meeting a \hanghai chun Southeast Asia rambung hai le

India rama islands han inzawmna \ha tak nei a, a hma neka an inpaw lem dan an hriltlang bawk. Andaman and Nicobar islands baka chun Lakshadweep le islands dang dang haia hmalakna PM Modi chu hril a ni a, tu chena an hmalakna-ah PM Modi a lung a awi tawk hle a, hmalakna \ha lem an nei theina din-gin sinthawtuhai thurawn a pek tawl. NITI Aayog meeting a chun Home Minister Rajnath Singh, Lt. Governors of Andaman and Nico-bar Islands, Lakshadweep, NITI Aayog CEO le senior government officials hai an \hang. Islands hai hmasawnna dingin sawrkar thlung-pui chun June 1, 2017 khan Islands Development Agency (IDA) a lo indin ta bawk a nih.

India-ah Hindi \awng an \hang hrattak

mumBai: Bhasha Re-search and Publication Centre (BRPC) in research a thaw dungzuiin, India rama \awng in\hang hrattak chu Hindi a ni a, Kashmiri in dawtin Manipuri chu a 4-na a nih. BRPC report in a hril dan chun, Hindi \awng chu kum 2001 le 2011 inkar sung khan a hmangtu 100 million an tling hman vang a, a percentage zawnga s<t chun 25.19% in an \hang a nih. Hindi dawttu chu Kashmiri niin 22.97% in an \hang a, a pathumna Guja-rat chu 20.4% a in\hangin, Manipuri 20.07% in an \hang a, a palina in a \hang

phak a nih. India ram \awng hai laia a hmangtu tam tak chu Hindi niin mihriem 520 million velin an hmang a, a dawttu chu 97 million vel a hmangtu um Bengali a nih. India a hin mihriem 260,000 anghu ding mani piengpui \awng (mother tongue) anga English ngai an um a, 2001 kum khan mi 226,000 vel niin 14.67% in an \hang nia s<t a nih. English \awng mani \awng anga hmang chu Maharash-tra (104,000)-ah an tamtak a, Tamil Nadu le Karnataka han an dawt niin BRPC re-port chun a hril.

Melania Trump-in Ramri-a Immigration Office Sir, |hangpui An TiemTuCsOn: US President Donald Trump-in Mexico le US ramri fethlenga ram-dang mi US hung lut hlakhai ensuina fel lem le \ha lema siem le khuokhir a tum lai zinga dan um zing sa hnuoia nuhmei le an nauhai in\he neng nunga an umna thu chun khawvel a deng suok inrang hle a. Naupang sang tel an sunghai laka inthawka lak hmang, sie hran anga an umna chun mi lungril a them bek bek a. US first Lady Melania Trump, nau pakhat nei ve lungril khawm a them hle a. A \um hnina dingin Zirtawpni khan Weekend chu an pa kuomah khawm hmang loa ramri zula sin-

thawtuhai laia zu hmang dingin President \hang lovin a zu fe nawk ngat a nih. First Lady Melania Trump hi US airforce vuon-gnain a fe a. Tucson Facility, inpemhai US lut hmaa an enfelna le chawl lailaw-kna hmun a zu sir a. Hi lai hmuna sinthawtu Border Patrol hai, Immigration and Customs Enforcement le US Marshals Office hai an hmupui tawl a. Round table conference neiin, “Ni tina in sinthaw rik tak le sawlum tak hi ka hriet-pui cheu a. In sin ringum tak le taima taka in thaw leiin in chungah lawmthu ka hril a nih. In sin rik le \ium zie khawm ka hriet. Chuleia \

hangpui ding cheua hitaka hung ka nih. Ka thaw thei ding ang ang chu mi hril ro” tiin a hril tawl a. Sawl taka sin lo thaw tah Border Patrol le Immigrants

official hai chu nuhmei hmel\ha deu nawk nghal an hei hmu a. President nuhmei meuvin chuonga a ti chu pasal phurna le thangt-lawmna zawng tak a ni leiin

mani sin thaw \ha nuom naw an um tah nawh. Hi lai ramria inpem lut dan mumal tawk naw leiin naupang 2, 300 vel chu an nuhai leh lak hrangin an um tah a. Iemani zat chu enkawlna in haia enkawl el dam an nih a. Tamtak chu makhata thlaler ram tienga lo invak luta, America tieng lo fe dam an nih. Chuong anga naupang kum 7 vel mi, a nu le Im-migration office a inthawka in\he hrang, a khat chaua US tieng ramri tieng thlaler ram luta lo fe tah Border Pa-trol han an hmu fuk pakhat chu First Lady Melania an hril a. Border Patrol hai motor

pakhatin a va hmu lai hin, nisa a lum hlea chu naupang pa hin Jean kekawr a bun a. Zakuo ban tluon a hak bawk a. Border Police hai a hmu chun, a bag pai leh sawl deuvin lungpui chungah a \hung a. A nu, Americaa um inhmupui dinga fe, a patein a tir a ni thu a hril a. Tui le bu fak ding khawm inchawitir loa an fetir a nih. A kutin lekha pakhat a chawi a. Spanish \awngin, “Ka nu ka zawng a nih” ti an ziek. Naupang pa hi Tucson Facility ah an hung phur kir a. A hming le nina hai inchikin Immigration process \an pek a nih a. A umdan chun Costa Rica naupang a nih.

FATF in Pakistan grey list-ah a sie; India in a lawmneW delhi: FATF (Financial Action Task Force) chun Pakistan ram chu terrorist \hangpui hlak rambung enkai mek, ‘Compliance Document (Grey list)’-ah a sie. FATF hi khawvel rambung tum tum han sum le pai an chalai dan enkaitu, ‘global financial watchdog’ a nih. FATF hmalakna chu India in a lawm thu a hril a, Pak-istan hin FATF standards implement a, helpawlhai \hangpuina (terror financ-ing) suktawpna dingin hun \ha tak a nei a nih tiin Min-istry of External Affairs thusuok chun a hril. Grey list-ah a um ta leiin Pakistan chun inter-national donors hieng IMF

haia inthawk sum a p<k ding hunah harsatna a tuok ta ding a nih. Kum 2012 le 2015 inkar sung khan Pak-istan chu Grey list-ah sie a lo ni tah a, a ngirhmunin hma a sawn peia hriet a ni leia laksuok nawk niin, LeT, Jaish-E-Mohammed le pawl tum tum India-ah an che nawk rawp hnun-

ga Pakistan chu list a sie nawk a nih. FATF in Pakistan chu helpawl \hangpuina taw-psan a, an chetna sukt-lawm dinga hma la dingin thurawn a pek le inruolin, India khawmin an ram be-sana helpawl che hlak hai thunun dingin an hriettir ve. Pakistan in helpawl

group a \hangpui hlak nia hril hai chu Jamaat-Ud-Dawaa, Lashkar-E-Taya-ba, Jaish-E-Mohammed, LeT, Jaish-E-Mohammed le pawl dang \henkhat an ni a, an reng hin India rama luta helna tum tum siem hlak an nih tin MEA thusuok chun a hril. FATF in February thla a ‘Plenary session’ a nei huna Pakistan chu Grey list-ah sie dinga rawtna a lo siem tah a ni a, zani hmasak zan khan thupu-ong siemin Grey list a chun a sie tah a nih. Paki-stan chun diplomatic level in theitawpin hma la sien khawm, FATF thutlukna chu a dang thei ta naw a nih.

Sakei-in a se hlumBahraiCh: Bahraich dis-trict, Uttar Pradesh a chun zani khan Katarniyaghat wildlife sanctuary huom sung, Badlupurva Karikot khaw bul lai nupui kum 55 mi Sakei-in a se hlum. Sakei in a se hlum chu Phoolkesari ani a, zani zingkar khan sin-thaw dingin ramhnuoi tieng a pan a, Sakei chu chimbuk laia lo inbie niin, a umna hmun a tlung le inruola lo baw in a se hlum el nia hril a nih. Forest Department han zangnadawmna pek dingin an tiem.

Law University lungphum hawng

BhOPal: Dharmashas-tra National Law Univer-sity, Jabalpur bawlna ding lungph<m chu zani khan Chief Justice of India, Justice Deepak Mishra in a hawng. Justice Deepak Mishra chun temporary campus a Law University khawm hawngna a nei a, temporary campus chu Dr. Bhimrao Ambedkar Telecommunication Train-ing Institute, Jabalpur sunga um a nih. CJI chu ni hni sung cham dinga Madhya Pradesh inzin a ni a, Union Law Minister, Ravi Shan-kar Prasad, Chief Minister Shivraj Singh Chouhan le Cabinet Ministers tum tumin Law University lungph<m hawngna chu an uop ve.

RM 22,000 e-NAM portal leh link ding

neW delhi: Sawrkar thlungpuiin kum 2020 chena loneituhai sumhnar a let hnia sukpung a tum le inzawmin, Rural Markets 22,000 le Electronic Na-tional Agriculture Market (e-NAM) link ning a tih tiin Union Minister of State for Agriculture, Mr. Gajendra Singh Shekhawat chun a hril. Mr. Shekhawat chun Bhubaneshwar hmuna ‘AgriVikas 2018’ hmangna huna hi thu hi a hril a nih. Mr. Shekhawat in a hril pei dan chun, Rural Mar-kets 22,000 chu e-NAM leh link an ni hma in ‘Gramin Agricultural Markets’ in upgrade phawt ning an ta, hi thil hin loneituhai lohma suok zawr a sukawlsam ding a nih tiin a hril. e-NAM hi pan-India electronic trading portal a ni a, loneituhai lohma suok zawrna enkaitu ‘Agricul-tural Produce Market Com-mittee (APMC)’ in ram-pum huopa market inzauna in a hmang a nih.

Libya Thautui Siksuok Suktlawm Nawk, Harsatna SuksangTriPOli: Khawvelin ni tina thautui (oil) a hmang laia per cent iemani zat thaw suok vetu Libya chun an ram harsatna leiin ni tina thautui a siksuok pangngai chu ni khatah Barrel 800, 000 a suktlawm a tum leiin thautui leia harsatna chu an sang nawk sawt. Libya’s National Oil Company chun Zirtawpni khan, thautui a siksuokna hmunpui (export treminal) pahnia mi chu ni tin Barrel 800, 000 peia suktlawm a rawt a. Hi thil hi Libya Unity sawrkar-in UNO kuomah, an ram saktienga thuneina inchupuia thautui khurhai mana a ruka thautui interna-tional market-ah ‘dan lova’

black-a zawrhai dang dinga a ngenna le inzawma a thaw a nih. NOC chun, saktieng biela thautui field pahni Zweitina le Al-Hariga hmun hai ‘helpawl’ haiin an man-hai hi legal taka thautui an siksuoka an zar suok thei ding zat bitukpekna ‘con-tract’ chu zukzalen pek an ni a \ul ding niin a hril. Dan ang taka an siksuok le zawr suok ding zat bituk ang taka ‘dan hnuoia khuokhir’ chun harsatna hi an kieng naw ding niin a hril. Hieng company hai hi khuokhir an nina po po Pathienni hma ngeia hlip vawng, sut vawng an ni naw chun sin an thaw thei naw

ding a na, khawvelin thautui harsatna a tuok a zuolkai ding niin a hril. Hienglai zing hin, Ras Lanuf le Al-Sidra Oil Field hai chu local militia hai kuta inthawkin Military hotu Khalifa Haftar-in a man tah a. Hi thau khura inthawka pawisa (revenues) po po chu hrietpuilo sawrkar, saktienga

um kuomah sung lut vawng pei ning an tih, tiin a hril. UNO-in a hrietpui, Trip-oli-a Libya sawrkar hnuoia NOC chun, Zirtawpni khan Haftar le a rawihai hi hi thau-tui field pahnihai luta thautui phur suok ding an khap tlat niin a hril. “Hienga indangna hi Libya sawrkar danah le international law dungzuiin

suol a nih a. Hi hin ni tin Dollar maktaduooi nuoi tel sukhmang ei ta, Libya ram economy nasatakin a sukhrat naw ding a nih” tiin a hril. Buoina le inkaptuona leiin NOC chun thautui fiel hmun hnia mi ni tin siksuok zat 350, 000 Barrel-a-day in a suktlawm pha tah bawk a. Tuhin Zweitina le Hariga haiah ni tin barrel 350, 000 in a tlahnuoi pei bawk. Ras Lanuf le Al-Sidra hai hi, June 14 khan helpawlhai kuta inthawkin ‘militia’ hotu Ibrahim Jadhran-in a lak a. Chu chu Military hotu Haf-tar-in a lakkir nawk a, tuhin ama thuin Ripoli sawkar ni lo kutah pek suok a tum tah a nih.

Relief fund ding Rs. 400 crore

neW delhi: Kum 2017-18 financial year sunga Andhra Pradesh, Arunachal Pradesh le Nagaland states haia tuilien, mimkei le sietna tum tum tuorhai \hangpuina dingin central sawrkarin Rs. 400 crore a approved nawk. Union Home Minister Ra-jnath Singh inrawina a high-level meeting an nei huna thutlukna chu an siem a nih. Rs. 400 crore hai laia Rs. 180 crore chu Andhra Pradesh National Disaster Response Fund a dinga pek ning a ta, Rs. 67 crore chu hieng states pathum haia tuilien tuorhai \hangpuina ding niin, Rs. 113 crore chu ‘rabi season’ huna thlai sie-hai \hangpuina ding ning a tih. Nagaland le Arunachal Pradesh hi tuilienin a ng-hawng ve ve an ni a, \hang-puina hi Rs. 44 crore le Rs. 65 crore in insem an tih.

Army Chief in J&K \halaihai Army zawm dingin a fiel

Vawi 13 Nun suolluitua intum Bishop FIR khumThiruVananThaPuram: Syro-Malabar church, Kot-tayam district, Kerala hmu-na Bishop sinthaw, Bishop Frank Mullakkal chu a sin-thawpui Nun pakhatin vawi 13 zet a suollui tah nia an tum leiin Kuravilangad po-lice station-ah FIR zieklut khum a nih tiin Kottayam Superintendent of Police, Mr. Hari Shankar chun a hril. Complaint siemtu Nun chu Covenant a Mother Supervisor sinthaw a ni a, Bishop Mullakkal khawm chun a khinglet ve a nih. Bishop Mullakkal in a hril dan chun, Nun hin a thu le hla ni lovin nuhmei pasalna thilah a \huoilut niin an tum.

Chu lai zingin, Nun chun Bishop Mullakkal chun kum 2014 khan thil pawimaw tak ngaituo dinga hrilin hmun fienriel-ah a \huoi a, chu hmuna chun nuhmei pasalna thilah mawi lo takin a sawi-sak a, a hnung kum 2 sungin vawi 13 zet a suollui tah niin a hril thung. Nun in complaint-ah a zieklang pei dan chun, ni-kum khan a thil tuok thu

Kohran-ah an tlun a, police-ah complaint siem pek din-gin hril sien khawm \huoitu han an ngaiven naw niin a hril. Bishop a sawisel leiin \huoitu han sum le pai thila indik loa intumin a ngirhmun (post) a inthawk an b^n pha niin a hril bawk. Mi suolluitua intum Bishop Mullakkal chu 2009 kum khan Auxillory Bishop of Delhi a ruot a ni a, chu hnung kum 2013 khan Bish-op puitlinga hlangkai a nih. Nun in a hril pei dan chun, Bishop a h>kna chu Kohra-nin an pawm naw leiin, a chungthu chu Pope kuomah an tlun a, chu hnunga a chanchin chu suklang theia hung um niin a hril.

neW delhi: Army chief Gen. Bipin Rawat chun zani khan New Delhi-ah Kashmiri students \henkhat an hmupui a, India Army zawma India ta dinga sin-thaw dingin a fiel tawl. Kashmiri students hai chu ‘National Integration Tour’ an nei le inzawma New Delhi inzin an ni a, an ren-gin mi 30 (pasal 20, nuhmei 5 le zirtirtu 5) an nih. Gen. Rawat chun stu-dents hai le inbiekna an nei hunah a experience a hril a, students hai chu taima taka sinthaw a, ram siemna dinga theitawp suo dingin an fui tawl. Indian Army in harsatna tum tum a hma-suon mekhai hrillang in, students hai chu ram siem\hatu ni dinga Army zawm dingin a fiel tawl a nih. Students hai chun

Kashmir suoksana tour an nei huna ram him le ral-muong tak tak an kanhai inhawi zie chu iengtik lai khawma hre zing dingin Gen. Rawat chun an fui tawl a, Kashmir a khawm helna le buoina tum tum-hai a re hunah, an ram hmuhai ngirhmun ang a la tawng ve ding thu a hril bawk. Kashmir-ah helna tawpa nundan pangngai a um huna chun, New Delhi

hmuna Army bunkers um lo ang hi Kashmir ngirh-mun la ning a tih tiin Gen. Rawat chun a hril. National Integration Tours hi Jammu and Kash-mir le Northeast states a \halai han India ram hmun tum tum fang a, sawrkarin hmasawnna sin a thawhai hmu a India ram hausak zie le inhawi zie an hri-etchieng zuolna dinga huoihawt hlak a nih.

Russia’n Crimea a lak Hrietpui Ding le Ding Nawah

Trump a Chieng NawhWashinGTOn: Russia-in Ukraine rambung ni hlak, 2014 kuma Crimea a laklui, US-in nasataka a dema an thiemnaw chu, tuta \uma Russia President Vladimir Putin le an inbiekna dingah Trumpin a hrietpui ding am a la hnawl zawm pei ding ti thuah, a la hriet chieng bik naw thu a hril a. “En naw ma nim” tiin a dawn. Thla nawka NATO meeting dinga \hang din-gin US President Donald J Trump chu a fe ding a na. July 11 khin Brussels ah NATO hotuhai an inhmu khawm zoin, July 16 khin Helsinki, Finland ah Rus-sia President Vlaimir Putin le inbiek dingin Trump chu a vuong thleng ding a nih.

Hi thua hin Russia President Putin chun March thla lai khan, Russia chun Crimea chu Ukrain pe kir ta naw nih, tiin a lo hril ta a. US ruok chun Ukraine a inthawka a lak-lui a ni leiin ‘ambung’ hran angin a pawm thei naw a nih. Hi lei hin Russia chu international trade sanction thawin NATO, EU le US han an rekbet zing a nih. Kum 2014 bul lai khan, Russia tieng awna \hang Ukraine President chu an khawpui Kiev ah ama dit naw pawl han lam an hraw a. Russia thuhnuoia um anga inngaiin President thar an demand a. Buoina hung in\anna Crimea chu Rus-sia hin a laklui a, vawisun chenin a awp tah a nih.

Inkapna hmunah helpawl ruong hmusrinaGar: Zani hmasaka Security Forces han dappui thawa helpawl leh an inkaptuona Pulwama district, Jammu and Kashmir-ah zani khan helpawl ruong pak-hat hmu a nih. Inkapna chu Thamuna vil-lage a tlung a ni a, zani hmasak khan Di-

rector General of Police, Mr. SP Vaid le Army Spokesperson han helpawl pathum kaphlum angin an hril a, amiruokchu, zani khan pakhat chau a thi ti hrietchieng a nih. Helpawl thi chu a identity hriet a la ni nawh.

Haj pilgrims 1.75 lakh an tling tahneW delhi: Tukum a Mecca a inzin ding ‘Haj pilgrims’ inzieklut chu mi 1.75 lakh tling tah in an tam \um tak a nih tiin Union Minority Affairs Minister, Mr. Mukhtar Abbas Naqvi chun a hril. Pilgrims hai chu a pawl pawla \he ning an ta, a hmasatakin nuhmei ngawt 1,300 vel venghimtu um lovin an fe ding nia hril a nih. Tukum hin Haj a din-

gin subsidy a um naw leiin, vuongna chuong man thuah Airlines le Minority Af-fairs Ministry han inbiekna an nei zing niin Mr. Naqvi chun a hril. Mr. Naqvi chun zani khan Haj pilgrims le Coordinators \henkhat meeting a neipui a, an inzin sungin India mihai \hat zie Saudi Arabia in a hriet thei-na dinga nungchang mawi taka um dingin a hril tawl.

Vantlang hmuna inhnawm han Rs. 50 fineBhuBaneshWar: Odi-sha a chun Ek-in um lova vantlang hmuna inhn^wm hrietsuok an ni chun Rs. 50 pei inchawitir dingin Bhu-baneswar Municipal Cor-poration (BMC) meeting chun zani khan a r>l. Fine an chawi ding chu Local Ward Sanitation Commit-tee (LWSC) annawleh Self-Help Groups (SHGs) han la pei an tih. Hi hmalakna hi Bhubaneswar khaw-pui Open Defecation Free (ODF) a ni vat theina dinga thaw a nih tiin BMC May-or, Mr. AN Jena chun a hril.

Mr. Jena chun, BMC in dan thar a siem hi mipui han an hriet vawng theina dingin campaign nei ning a ta, chu hnunga dan bawsi-etu chu dan siem angin fine inchawitir pei ning an tih tiin a hril. BMC meeting a chun Odia Language, Lit-erature, Culture and Tour-ism Minister, Mr. Ashok Chandra Panda khawm a \hang a, BMC huom sunga temples hai siem\hat an ni theina dingin Corporators hai chu an biel sunga tem-ple hminghai pelut dingin a hril tawl.

Page 4: Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2018/July/HT-01-07-2018... · 2018. 12. 20. · Minister Mr N. Biren Singh le a Cabinet Minister le BJP state unit \huoituhaiin an lo hmuok a. Direct-in

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSThlahmur (july) 01, 2018 PaThienni (sunday)

sun ZAWMnA.......

Fellaini in Man. United a contract thar a ziekmanChesTer: Belgium midfielder Marouane Fellaini (30) chun Manchester United-ah kum 2 sunga dingin contract thar a ziek nawk. Fellaini contract hmasa hi June 30, 2018 khana a tawp a, United a suoksan el thei ring a ni laiin United manager Jose Mourinho chun club-ah la um zing dinga a dit leia inbiekremna an nei dungzuia contract thar hi a ziek nawk a nih. Fellaini hin kum 2013 a khan Everton a inthawk Manchester United lo zawm a ni a, tuchena hin vawi 156 an langna haiah goals 20 a thun ta a nih.

Tottenham defender hlui Bunjevcevic a thi

TOTTenham: Totten-ham Hotspur le Red Star Belgrade defender hlui Go-ran Bunjevcevic chu kum 45 mi niin June 29, 2018 khan a thi. Bunjevcevic hi Red star ta dinga vawi 125 lo khel tah, thla hmasa laia Aneurysm enkawl zing niin

thla hmasa laia inthawk khan a hriselna hi a hung se zuol a, dam zo loin a thi ta a nih. Kum 2001 khan Glenn Hoddle hnuoiah Tottenham a lo zawm a, sienkhawm an sukhliem leiin Tottenham-a a um sungin vawi 51 chau an khel.

Canelo chun kum 35 ah boxing khel chawlsan a tumlas VeGas: Mexican boxing superstar Saul “Canelo” Alvarez (27) chun, kum 35 a tling hu-nah sport chawlsan/retire a tum thu a hril. October, 2018 hin boxing kum 13 a khel tling ta ding a nih. Tuchena a ngirhmunah a lungawi thu Canelo chun a hril bawk. Canelo hin boxing vawi 49 a khel ta hai laia vawi 34 haia chun knock- out in a khingpui hai a hne

a, a record chu, 49-1-2, 34 Kos a ni a, Septem-ber 15, 2018 khin unde-feated WBA, WBC, IBO middleweight Champion Gennady Golovkin leh T-Mobile Arena, Las Vegas hmunah an inhnek ding a nih. Golovkin khawm hi 38-0-1, 34 KOs record nei a ni a, September, 2017 a round 12 an inhnek huna khan an lo indraw a nih.

Football Thuthang:- Chelsea chun Barcelona in Brazilian midfielder Willian pound 50 million an offer chu a hnawl. (Mail)- Tottenham chun FIFA World Cup khel mek le inza-wma holiday hmang hai an hung kir vawng hma chu first-team players hai zawr dawk a tum nawh. - Everton chun Celtic’s Scottish left-back Kieran Tierney (21) pound 25 inchawk an tum. - Everton chun Croatian Besiktas defender Domagoj Vida (29) chu offer thar pek an tum. - Newcastle boss Rafael Benitez chun Chelsea’s Bra-zilian winger Kenedy (22) le Bull Salzburg a Kosovan playmaker Valon Berisha (25) hai contract ziekpui an nuom. - Atletico Madrid le France forward Antoine Griez-mann (27) chun a football career tawp tieng US a Major League Soccer-ah hmang zo a nuom thu a hril. - FIFA chun hmatieng tuornament la hung um ding haiah referee le VAR officials hai inbiekna (conversa-tion) hai khawm mipui le television a entu hai hriet dinga insuo/puong dan ngaituo a tum.

Video Assistant Referee 99.3 percent a hlawtling: FIFAmOsCOW: Tukum Russia FIFA World Cup a Referee hai \hangpuitu dinga a hmasa tak dinga hmang \an Video Assistant Referee (VAR) chu Coach le player tam takin sawisel hai sienkhawm FIFA chun VAR hmanga um chu an sirnaw thu le VAR chun thutlukna siemna kawngah Referee hai 99.3 percent \hangpuiin a hlawtling tiin a hril. Hi thu hi FIFA a referee committee head Pierluigi Colina in a hril a nih. VAR system lei hin referee in Penalties vawi 7 zet a pek a, South Korea in defending champion Ger-many an hne \um \hangin VAR leiin group stage inkhel chena khan goal

vawi 2 pawm a ni bawk. Hieng hai lei hin VAR hi a hlawtling hle a ngai a ni a, VAR um naw sien chu tuta figure hi 95% bak tling phak naw nih tiin Pierluigi Collina chun a hril. Hieng laizing hin VAR sawiseltu hai laia Portugal defender Jose Fonte chun, hi technology ‘VAR’ a

pawm theinaw thu a hril a, Spain midfielder Thiago Alcantara chun VAR hin ‘Football inrilna le hlutna a peihmang’ tiin a sawisel bawk. Collina ruok chun competition hrim hrimah za ah za (100%) a famkim thei nawh tiin a hril a, ref-eree han VAR \hang lova penalty an lak 95% an

dik a, VAR \hanga an lak hi 99.3% an dik a, VAR hi sukfamkimtu ninaw sienkhawm 99.3% chu hnai tak a nih tiin a hril. VAR referee project hotulien tak Roberto Ro-setti chun, VAR hi hmang nisienkhawm thutlukna siemtu chu Referee a ni a, VAR hi thutlukna siemtu a ninaw a, field sunga re-view neina chau a ni a, final decision chu referee chauin a siem thei a nih tiin a hril bawk. Premier League a chun hmang la ninaw sienkhawm VAR hi League hran hran haia khawm hmang a nita a, World Cup a dingin tuta \um hi vawikhat hmangna a nih.

Newcastle United in Ki Sung-yueng contract a ziekpuilOndOn: Newcastle United chun Zirtawpni khan South Korea international Ki Sung-Yueng chu free transfer in kum 2 sunga dingin contract an ziekpui. Ki Sung-Yueng hi Preamier League season nuhnung taka khan Swansea-a khel a ni a, sienkhawm Swansea hi relegated an ni hnungah club suoksan dinga midfielder Ki Sung-yueng hin thutlukna a siem a nih. Kum 29-a upa Ki Sung-yueng chun Newcastle zawm theia a um chu lawmum a ti thu a hril. Tuta hma khan Newcastle chun Martin Dubravka contract an lo ziek pui ta a, tuta nipui transfer window-ah Newcastle in player pahni contract an ziekpui ta a nih.

Ki hin Swansea a kum 5 a um sungin vawi 162 a khel a, hieng hun haia hin goals 12 a thun bawk a nih.

Sindhu le Srikanth hai Semifinal-ah

an tla tah

Kuala lumPur: Ma-laysia Open khel mekah India nuhmei Tennis khel thiem P.V. Sindhu chu za-nikhan women’s singles semi-final-ah Taiwan mi Tai Tzu Ying a hne zonaw leiin a tla ta bakah Kid-ambi Srikandh chun Japan mi world no. 2 hlui Kento Momota a hne zonaw leiin men’s singles semifinals-ah a tla bawk a nih. PV Sindhu in semifi-nals-a an khelpui hi de-fending champion le world No. 1 ni lai a nih.

Justin Bieber Rs.53 Lakh Chawi Hnungin Thubuoi Nei NawklOs anGeles: khawvel inhawinahai po po chena thlarau tieng damna ding ei ngaituoa Pathien tieng mi an pek rawn poleh dotu le thlemtu khawm a hrat bik hlak niin an lang. Justin Bieber khawm khawvel ropuin le mawina hnawla thlarau tieng damna ding a ngaituo mek laiin a ngaizawng hlui Haileu Baldwin leh inhawi chenna ding hun a hung um a. Selena Gomez le in\hein. June 22 ni tak lem khan chu New York ah sun-chang lai tak mipui inzi hut hut khawm pawisa lo khawpa nuhmei-pasal inngainaa inhnelin lamlien le kawtthler, chawlna Park le thingbuk hnuoihaia infawpa, inpawm lawp lawpa hun an hmang zo chauh ti dingin, Los Angeles ah, 2014 a inthawka ‘tharum hmang’ le ‘fimkhurlo, chapo le uong’ case leia Rs. 53 lakh chawia, kum 2 Jail intang aia kar tin Counselling session nei dinga a ‘case’chu a hung thar nawk a. Buoina dang a tuok nawk tah. Justin Bieber hi 2014 ‘egging case’ le inzaw-min June 22 kha ‘deposition’ a neina ding ni tak a nih a. Amiruokchu, a ngaizawng thar Hailey leh New York City fawr kuola an leng ni tak a nih leiin Court ah an lang thei nawh a. Nungchang \ha in-chuk dinga zilhauna khawm a pumpel pha bawk a. Hi lei hin case neitu Mr Jeffry Schwartz chu a lung a sen em em a. Justine Bieber hi mana Jaila thun dingin Court a ngen ta a nih.

Jeffry Schwartz-in Court ah inlang dinga a beisei laiin, June 22 ni taka Hailey leh New York khawpui an leng lai video le news thlalak a hmu lem chu a lung a sen taluo a. Justin court an lang naw leia vawi khat inlang naw mana Dollar 1, 000 (Rs. 67, 000 vel) a chawi pei khawm ni khata Dol-lar 5, 000-s sukpung a ngen hlawl a nih. Pawisa a hau ti an hriet tho chu ning a tih. Justin Bieber hlak chun ‘uve auve’ khawm a ti nawh. A thaw dan pangngai angin Nilaini zan khan an khawmna Biekin ah inkhawmin a fe a. An lang

dan chun a hlim hle a hawi. Car kawtkhar a hung suok laiin, Bible a chawi nawa chu a la hei ‘rap’ (lam) vela, ruolhai leh hlim takin inchibaiin an lan kuol vel a, court thubuoi reng a ngaituo nawh. Selena Gomez khawm an lang nawh. A hlimpui tak hi taksa thil am thlarau thil ti ruok chu hmu le hriet el thei an nawh. Chu chu hunin la hung hril a tih. Tuhin chu Hailey leh an inngaizawngin an hlim em em laiin a tuolbawm Jeffry chun Court ah pawisa inchawittir \eu tumin a bei zing a nih. Jef-fry chun Justin hi an case ah ‘delay tactics’ hman-gin an tum a. Inremna dinga pawisa inchawitir \eu an tumna chu a sawt taluo taa ‘harsatna dang’ an tuoka, zan in thei nawh, taksa le lungril sawlna inrim tak an tuok pha niin an hril. Justin Bieber le Jeffry le a nuhmei Suzane hai hi 2014 khan an insel buoi a. Justin Bieber lungturut suokin an in chu artuiin a deng hrep a. Vuok ding le sukna dinga in\hiin zan sawt hnun-gin zuruiin a vau bawk a. Artuia an nupa a dengna case lei hin kum 2 Jail intang ding, Rs.53 lakh chawi ding, kar 12 sung Anger management Pro-gram \hang ding, kar tin ni 5 Community Service (hnatlang) sin thaw ding tihai a \hang a. In neilo-hai umna Homeless Shelter ah hieng po po hi a zo vawng tah a nih.

David Beckham, Iceland-a Chawl Hmangin Nga Lien A Man

lOndOn: Khuga Dama nga lien awk hun lai a nih leiin David Beckham khawmin a lo thaw ve. England football Captain hlui, tulai khawvela footballer hlawtling pawl tak David Beckham (43) chun a ruolhai Russia ramah World Cup lak ngei tuma theitawp an suo laiin ama chu Iceland ah an hnik tak ngaman thawin chawl hmangin an zin a. Goal thun a thiem ang thovin Nga lien man khawm a lo thiem a nih. A ruolhai Guy Richie le a ruol dang \henkhat leh Iceland ah, nga manna hmun inhawia an hril tlangram ah an inzin a. Football field ah ‘long shot’ thiem taka Goal ki chara a pet lut hlak ang khan, ngakuoi hrui sei deuvin tui lai ngirin nga lien an chan a, a awk bawk a nih. Innui sui suiin a nga lien awk hi a thla lain a nuhmei Victoria Beckham le a nauhai bakah fans hai hmu dingin a share a. Ring nekin a lien. Water proof Khakhi kekawr tluon bunin, ngamanna zakuo uk hakin a nga awk lien deu chu pholangin “got one’ tiin social media-a a post a. An nu Victoria Beckham, ram hla taka pindan sunga um chun a lo ‘like’ hmasatak. A nga kuoi lai, tui sunga ngira ngaikuoi hrui a kei lai

khawm, World Cup khel mek England le Iceland a ruolhai a thenghil naw zie a tarlang a. Fiemthaw malamin, “World Cup ah an hrat naw el theia chu kei chun Iceland ka hmangai a, inhawi ka tih” tiin a ziek. Iceland Knock-out round an kai zo ta nawa chu England chu an la kai. Iceland vur ram deia nga an man laiin Victoria Beckham chun an naupa

Brooklyn leh Elton John AIDS Foundation silver jubilee hmangin an lo \hang ve a. Program zoa an pindan a lut hnungin, zan zal zakuo hakin, an pa David chu “Good night!!” tiin darthlangah lien kuoin a ziek bawk a, an pa mang\ha a la hei inphur a nih. David le Victoria hi inhmangaia tak a nih. An naupa Brooklyn hi Elton John a god-son a ni a. Victoria Beckham chun lo thei lova program \hang ding hin New York a um a zu \huoi ngat a nih. Victoria khawm zakuo fuol dum infuol duomin a hak a. Fashion designer na na na chu a zakuo fuol (Gown) man khawm Rs. 2.35 lakh man a nih. A rangkachak \hi le nabun le kutsebi hai leh chu hi zana an cheina ringawt khawm hin nuoi tam man a nih.

Paris Hilton-in An Inhuolna Kutesebi Duplicate A Siem

lOs anGeles: Hotel chain Hilton neitu nau ro hluotu ding le hlasakthiem, ama tawka celebrity nih ve Paris Hilton chun, 2 million (maktaduoi hni) man zet, 20-carat Diamond-a siem a ngaizawngpa Chris Zylka-in a pek an inhuolna kutsebi (engaement ring) chu vawi khat an sukhmang vang tah leiin, sukhmang nawk or rukru han inrukpek an lau leiin ‘duplicate’ iemani zat an siemtir thu a hril. Socialite le DJ, kum 37-a upa tah Paris Hilton chu kekawr tluon dum le Sneaker var bunin, Bomber jacket dum hnuoiah T-shirt sendang “Cute Af” ti inziek hakin tarmi dum bunin Los Angelese kawtthler ah a leng a. A ngainat em em a Uite, Mengte ruol vel chau ding pawmin a lengpui a, inhawi an ti hle.

A sam eng thal khawm a khui nam dawka hnungtieng a khit a. Make up tak taluo lein sunglass dum leh, mobile phone le chabi bawr chawiin an hnawk rum rum ve hle. A hmel ruok chu a hadam hlie hlie thung. Paris Hilton hin a kutsebi Diamond ring hi party an neina ah a sukhmang/sukhtlak pal tah a. A ngaizawngpa Chris-in ice-bucket sungah a la va hmu nawk hlaua an vawngnei ta a nih. People magazine a hril dan chun, an chanchin hi an lar sia, a kutsebi bun khawm tlanghriet a nih leiin misuolin an inruk pek an lau u a ti thu a hril a. A bun naw thei si nawh. Miin an lo rawk tum a nih khawma a himna ding beisenain a copy (depulicate) tamtak an siemtir niin a hril. “Ram \henkhat le hmun \henkhat kan chang chun ka thla a phang bik rieu a, lungril a him zan naw leiin, rukru laka invengna ding tiin Depulicate hai hi kan siemtir tah a nih, tiin a hril. Paris hi Chris le an inhuol zo deu hlim khan, RC Cola Plant, Wynwood, Miami ah an party laiin a sukhmang tah a, vangnei thlak takin an hmu nawk a nih. “Diamond lunghlu 20-carat a nih leiin a rik ve hle a. Kan lamna ka hriet naw karin ka kuta inthawkin a lo intawl dawk a. Table pahnina vela hla ic Bucket sungah a lo tla lut pal a. Mi \henkahtin hmu hai sien an mi pek kir ta naw ding vei leh, vagnnei thlak takin ka ngaizawngpan a hmu hmasa hlau a, kan vangnei a nih” tiin a hril. An inhuol tah leiin Paris Hilton chun an hma thei anga innei a nuom thu a hril a. An inneina khawm chu ho te ni lovin, khawvel pumpuiin aTV live an hmu/en thei dingin TV live coverage chen khawm thaw a nuom thu thla hmasak khan a lo hril tah bawk. Iengtinam hma an lak pei ding hun in la hung hril a tih. Lo thlir ei tih.

FIFA World Cup 2018:

France in Argentina 4-3 a hnein quarterfinals an lut

mOsCOW: Russia FIFA World Cup fe meka chun zani zan khan knock-out round khel \an a ni a, knockout round match hmasa tak zani zan 7:30PM Kazan Arena hmuna France le Argentina inkhel hunah France chun Argen-tina 4-3 a hnein quarter-finals an lut tah. Goal hmasa tak An-toine Griezman chun min-ute 13 naah Penalty a petlut a, sienkhawm first-half bo tawm \ep minute 41 naah Angel Di Maria chun long shoot mawi tawk takin Ar-gentina ta dinga inangna goal a hung thun leiin first-half chenah 1-1 in an indraw a. Second-half minute 48 naah Gabriel Mercado chun Argentina ta dingin

goal a hung thun nawk a. Amiruokchu France chun nasa takin an nawr zing a, minute 57 naah Benjamin Pavard in France ta din-gin goal a hung thun nawk bakah Kylian Mbappe chun minute 64 le minute 68 na haiah goal a hung thun leiin hi chena hin France chun Argentina hi 4-2 in an hne a, injury time minute 90+3 ah Ser-gio Aguero chun Argentina ta dingin goal khat a hung thun nawk a, sienkhawm Argentina chun an goal bat an thungkir hman tanaw leiin France chun Argen-

tina hi 4-3 in an hne ta a nih. France ram quarterfi-nals hlangkaitu chu Kylian Mbappe hi a nih. Ball possession a chun Argentina in a nei \ha a, 61% a ni laiin France ball possession chu 39% chau a ni phak a. Amiruokchu, France in Argentina hrat nawna tak an hmu fuk chu defence an \ha tawk naw chu a nih. Argentina hi point 4 chau hmua harsa taka knockout round lut hram an ni a, knockout ah an tla nawk nghal leiin In an in-lawi a \ul ve ta ding a nih.

sundAy July 1, 2018 FIxture• 7:30 PM spain v/s russia • 11:30 PM Croatia v/s denmark

Party hratna ding chu thu thedar hrat le bawzui vat vata thaw nghal pei a ni-zie hrilin. Tiena ‘a bu ang thlap’ election amanih campaign amanih vote thlak or voter hai hne tumna hun kha an tah nawh a. |hangthar hai lungril hnena awlsam tak chu social media a ni tah tiin BJP hotuhai chu social media hmang \angkai dingin an fui nasa hle. “Mainstream media hmanga pawisa tam tak senga result ieng rak nih lo hmu nek chun, sengso tlawmte, social media (free campaign platform) hmang \angkai thiema mipui lungril hne tum dingin hma la ro. Chu chu BJP hratna lungphum inng-hatna ding chu” tiin a hril. Mr Amit Shah chun, North East state

pariet haiah kum li sung chauvin Mizoram ti lo po BJP in sawrkarna a siem vawng thei thu hrilin, 2019 MP election ah khawm a neka lien lema Prime Minister Mr Naren-dra Modi vision le development mission sukpuitling theina dingin BJP in MP seat 21 bek a hrat a \ul thu uor takin a hril a. Chu ding chun s tate tina hotuhai nasa taka \hang la dingin a ngen tawl. Mr Amit Shah chun, kum tawp tienga state Assembly election nei ding Mizoram ah BJP khatin sawrkar a siem thei naw khawma, lungril inangpuihai leh North East Democratic Alliance (NEDA) hnu-oiah sawrkarna an siem thei phawt chun kum thar 2019 Lok Sabha Election ah umzie a nei thei ding niin a hril.

BJP President Amit Shah-in NE CM le Party hotuhai

tak beiseina a sukpuitling a nih. Kum 2014 chen khan India-ah mobile companies 2 char a um a, tu ruok hin chu mobile com-panies 120 vel a um tah a, Manipur state khawmin companies a nei ve tah tiin Mr.

Ahluwalia chun an biekpui \halaihai a hril. Inbiekna an nei hma in Mr. Ahluwalia chun IT Park, Mantripukhri, Imphal hmuna BPO units hai enfelna a nei.

Union Minister Ahluwalia in IT thuah \halaihai

le political party \huoitu \henkhat leh \hangruolin, VC a nina anga mawphurna hlen tum lova hringnun inhawi tak (luxuri-ous life) hmanga intum a nih. A thil suk-suolhai MUSU in hresuoka nuorna an neia inthawk ni 29 sung chu academic activi-ties iengkhawm a um ta nawh a, Univer-sity complex khawm inchukna hmun nekin nuorna hmun a ang ta lem hiel a nih. Prof. Pandey chun June 24, 2018 khan hrilfiena a siem a, amiruokchu, a thilthaw suol thup puma \awngbau nei a ni leiin nuorna neihai an hmin thei chuong nawh. Zanita lampui hrawna chu zingkar dar 11:00 AM khan MU complex Traffic Point a inthawk an \an a, lampui hrawa \hang han an nuorna thu banner le placard in an chawi a, Kakwa Market chen an tlung hnungin an \anna hmun chen an kir nawk. MUSU President Mr. M Dayaman in chanchin-bumihai hmaa thu a hrilna a chun, MU buoina felfai r^wta chingfel dinga an ph<t

thu a hril a, an ph<tna a hlawtling hmakhat MUSU, MUTA le MUSA chun nuorna chi tum tum an la nei pei ding thu a hril bawk. Chanchinbumihai hmaa chun MUSA President Mr. I Tomba, Meira Paibis le lo-cal mi \henkhat khawmin thu an hril ve. MUSA hin a hranpa takin ultimatum pe ve naw sien khawm, MUTA members le an palai \henkhatin Home Secretary le Gov-ernor an inhmupui ve tah. MU buoina ch-ingfel ding chun central sawrkar an rawl a \ul a, VC ban a ni theina ding chun HRD Minister in \awngbau a nei a \ul bawk a nih tiin Mr. Tomba chun a hril. Chu lai zingin, zani khan BJP nation-al President Amit Shah le BJP \huoitu \henkhat Imphal-ah an hung inzin a, MU chu thla khat tawp academic activities ieng-khawm nei ta lo nisien khawm an hrillang a hlaw naw nia hril a nih. MU buoina hin MU hnuoia Colleges tum tumhai khawm a nghawng mek a nih.

VC inban dingin MU puotieng khawm phutna a um tah