MiMtukthla (deceMber) 21, 2017 ningani (thursday ... Thar/2017/December/HT... · 12/21/2017  ·...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/76 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy MiMtukthla (deceMber) 21, 2017 ningani (thursday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 20th. Aug., 2017 to 1st. Oct.,2017 delivery :21-12-2017 (wed) Time :9AM-ll stock Stock : Limited (19kg & 5kg. available GAS NEWS Agency : SAS Booking :4th. sept. , 2017 to 4th. Oct. 2017 delivery :21-12-2017 (wed) Time : 9AM ll stock last stOCK : 270/-rate:Rs. 849/- Manmasi Digest ccPur: Manmasi Di- gest November-December, 2017 issue chu a suok nawk ta a, lekhabu zawrna dang dang le Agent hai kuoma inthawk hmu thei ning a tih. A sungah thuziek tiem- nuom um tak tak le Enter- tainment tiem ding dang dang a um. chipfee nite an hmang ding ccPur: Children’s Home Kristien |halai Pawl chun December 21, 2017 zan 6:30PM hin “Tukum Krismas iengtinam?” ti thupui hmangin CHIPFEE NITE hmang an tih. Rev. Dr Lalnghakthang a inthawk sharing ngaithlak ning a ta, chief guest in Pu Rolly Pulamte le guests of honour in Pu Lalthlamuong Keivom, Pu Lalnghaklien Khawbung le Pu Hrilsawm- lien hai \hang an tih. Hi huna hin Nk. Debo- rah Infimate, Nk. Cindy Lalruotmawi, Nk. Nian- glunching, Nk. Jessica Lal\hamawi, Tv. Elvis Ro- chuoilo, Tv. Eldad Lalng- hakhla, Tv. George Lal- zarlien le midang dang han hla sak an tih. Pherzawl Bus fe nawk ding ccPur: Vawisun (De- cember 21, 2017) hin Pher- zawl MST Bus a fe nawk ding a ni a, a chuong nu- omhai chu zing dar 8:30 in Bus innghatna Nehru Marg junction tlungkim seng ding a nih tiin mawphurtu han inhriettirna an siem. THANGKO ccPur: Pi Lalengmawi (87), m/o L. Muonthang of Sielmat chu Dec. 20, 2017, 8:15PM khan chatuon ram a lo inlawi tah. December 21, 2017 hin Sielmat th- lanmuolah a ruong vuiliem ning a tih. Puhai-Darn- gawn, Sinate. Sitaram le Sangma an inhmpui nawk iMPhal: India sawrkar le NSCN(IM) han Frame- work Agreement an ziekna le inzawmin CSOs \huoitu han zanikhan New Del- hi-ah CPI(M) National General Secetary Sitaram Yetchuri le NPP President K. Sangma hai an inhmu- pui a, Memorandum an pek. Sitaram Yechuri le K. Sangma hai chun CSOs thil ngen an thlawp thu le an thei dan dana an \hang- pui ding thu an lo hril. CSOs \huoitu CPI(M) le NPP \huoituhai chu Elangbam Johnson, Presi- dent, UCM; Ph. Deven, President, AMUCO, Jee- tendra Ningomba, Vice President, CCSK; Y.K. Dhiren, General Secretary, UCM le Sunil Karam of NIPCO hai an nih. Imphal-Jiribam inkarah Bus service iMPhal: Zanita in- thawk khan Imphal le Jiri- bam inkarah Private Bus an service \an nawk tah. Bus Service hi Mr Lakshmiku- mar, Commissioner (Trans- port), Govt. of Manipur in a vailiem. Imphal-Jiribam inkara hin nitin private Bus 4 a fe ta hlak ding nia hril a nih. Kum 2006 a inthawka kha Imphal le Jiribam inkara Bus service ta lo a ni a, kum 11 zo hnunga Imphal le Jiribam inkara Bus ser- vice hung um nawk chau a nih. Bus station in ISBT, Khuman Lampak hmang a nih. Medical Test March 1 a inthawk iMPhal: Police Depart- ment, Manipur hnuoia Police Constables (Male/ Civil), 2016 lakna dinga Medical Test chu March 3, 2018 a intahwk khin 1st MR ah zingkar 8AM-5PM inkara nei ni hlak a tih. Candidate hai chu mani lekha pawimawhai chawia va \hang dinga inhriettir an nih. TB invawi tlawm nekin tam tieng iMPhal: India sawrkarin TB natna sukbo tumin hma la sienkhawm Manipur a chun TB natna invawi tlawmnekin tam tieng an pan pei. Kum 2016 khan TB in- vawi mi 1400 hmusuok an ni a, tukum 2017 hin TB natna invawi mi 2270 hmu- suok anni tah. TB natna hri hi sukbo nisienkhawm Central-a inthawk fund a hun taka a hungtlung ngainaw leiin sukbo thei lovin a la um a nih tiin Dr K. Rajo Singh, Director (Health), Govt. of Manipur chun a hril. |hangpuina thil an pek ccPur: EBC Dorcas Central Sub-Committee chun De- cember 20, 2017 khan CCPur khawpui sunga naufahra en- kawlna Only Grace Home, Bungmual kanin \hangpuina Rs. 5000/- an pek bakah Bangalore-a Gas leaked leia a pa le nu Tilak Raju le a nuhmei in an thi san an naunu New Lamka, Vengnuam a um, Siamsiam kuomah Rs. 3000/- an pek. 11th Manipur Legislative Assembly 3rd Session \an; Bill 6 Putlut Christmas ding leiin Manipur Assembly Session Dec. 22 chen chau nei ding iMPhal: 11th Manipur State Legislative Assembly 3rd Session chu December 20 khan \an a nih a. Ruohm- an dan chun December 23 chen nei ding ti a nia chu Christmas le an bichil ta- luo ta ding leiin December 22 chena dingin pawt tawi a nih. Manipur history ah Christmas leia Legislative Assembly Session suktawi vawikhatna a la nih. Inpui in\hung \an hlim hin Inpui chun member lo thi tahai sunna Obituary nei a ni a. Chief Minister Mr N. Biren Singh inrawina hnuoiah Chief Minister hlui Mr Rishang Keish- ing le MLA/Minister hlui pathumhai sunna nei a nih. Member sunhai chu Mr Rishang Keishing, Ex-CM, MP, 1st & 3rd Lok Sabha le MP Rajya Sabha 2002- 2014, Ex-Member Manipur Territorial Council, Member 1st to 7th Manipur Legisla- tive Assembly, 43-Phungyar A/C a nih a. Pahni Mr Khun- gdongbam Jugeshwor Singh, Member 2nd Manipur Leg- islative Assembly, 17-Lam- shang A/C, pathumna Mr Salam Damudor Singh, Member 4th Manipur Legis- lative Assembly, 11-Sagol- band A/C le palina Mr. Th Krishna Singh, Minister 3rd & 5th Manipur Legislative Assembly, 31-Thoubal A/C hai an nih. CM Pu Biren in sunna thucha a hrilnaa chun, CM hlui Pu Rishang Keishing kha politician ropuitak, Manipur ta dinga channa ropui, a hmun inruok hluo- sip el thei tah lo ding khaw- pa mi pawimaw niin a hril. A hril danin, “Pu Ris- hang Keishing chu First Lok Sabha ah Manipur Outer Parliamentary Con- stituency a inthawkin 1952-1957 chen thlangtling a nih a. Manipur Territo- rial Council member 1957- 1962 le 1967-1971 a nih. Third Lok Sabha (1962- 1967) ah Outer Manipur a inthawk bawkin thlangtling a ni a. Phungyar A/C a in- thawkin 1972 khan 1st Ma- nipur State Legislative As- sembly ah thlangtling a nih. “Kum 1974-79 khan Minister niin Finance, Education, Tribal Affairs, Transport le Forest hai a lo chel a. Chief Minister a nina hmasatakna dingin 1980 khan CM a nih. Politi- cian chauh nih lovin social worker ropuitak khawm a nih. Kum 1989 khan 9th Finance Commission mem- ber niin 35th General As- sembly of the United Na- tions a \hang. “Mi \awng innem tak, simple le polite, mi inngaitlawm tak a ni a. Pu Rishang khan Manipur tlangram le phairam mihai lungruol taka uma inkhuon- gruol taka kal chawia hma an sawn theina dingin thei tawpin rawng a lo bawl a nih” tiin a hril. Member dang sunhai laia Mr Khungdongbam Jugeshwor Singh chu Awa- ng Khullen ah a pieng a. Second Manipur Legisla- tive Assembly (1974-79) ah khan 17-Lamshang A/C a inthawkin thlangtling a nih. Mr Salam Damudor Singh chu Manipur Bar Council member 1968-1970 chen a ni a, 1978-1983 chen Mu- nicipal Commissioner a nih. Fourth Manipur Leg- islative Assembly ah 1984 khan 11-Sagolband A/C a inthawk thlangtling a nih. Mr Th Krishna Singh chu 3rd Manipur Legisla- tive Asembly ah 31-Thou- bal A/C a inthawk a tling a. Kum 1982-83 khan Minister of State niin Ag- riculture, Minor Irrigation, Vety & AH, PWD, Rev- enue le Transport hai a lo chel a. Kum 1990 khan 5th MLA ah 31-Thoubal A/C a inthawk bawka tlingin Forest Minister a nih. CM Pu N. Biren Singh chun an thlarau ta dingin muongna le hadamna an nei theina a \awng\aipek. Sunna hunsera hin Chief Minister hlui le Opposition \huoitu Pu O. Ibobi Singh khawmin thu a hril a. Pu Rishang Keishing kha mi ropuitak, Manipur le a mipuihai ta dinga sin ropui tak lo thawtu a nih tiin a hril. Mi dang dang, Deputy Chief Minister Mr. Y. Joy- kumar, Agriculture Minis- ter Mr. V. Hangkhanlian, Forest Minister Mr. Th. Shyamkumar, MLA Md. >>sunzawmna page 4-ah Hmar Hla Suina Tlangzar ccPur: Sinlung Acad- emy of Letters (SAL) huoi- hawt Dawntlang (Thangn- gur Memorial Lecture: Hmar Hla Suina) Decem- ber 20, 2017 nia RWUS Conference Hall, Sielmat CCPur-a nei hunah Pu L. Keivom in a ziek ‘Hmar Hla Suina’ chu Pu LB Sinate in mipui tiem thei dingin a tlangzar. RWUS Conference Hall-a ‘Dawntlang’ neina huna Pu LB Sinate in thu a hrilnaa chun, “Ei nina hrietchieng a pawimaw thu a hril a. Ei History nek hmanin Israel/Juda hai his- tory dam ei hriet lema. Amiruokchu, eini le eini ei inhrietchieng naw chun ei hmakhuo a pik ding a nih. Ei inhrietchieng ding chun ‘Hmar Hla Suina’a ei histo- ry hlutak inthup hai hi hriet ding a nih”, tiin a hril. Thuvaitu, resource per- son, hmasatak chu Pu Lal Dena a nih. Pu Lal Dena chun lekhabu thar thlirza- una a nei naah, “Hmar Hla Suina ei hmabul ela tiem theia pholanga a um hi ei vangnei chungchuongna pakhat a nih tiin a hril a. Ei thu le hla sukhausatu chauh nilo, Hmar history, culture le kohran hung inlumlet dan ziekna bu hi rohlu a tling takzet” a nih tiin a hril. Pu Thangsawihmang chun hnam zierang besana thu le hla nei a hlut zie thu a hril. SAL hi Pastor Thangn- gur thi champha vawi 70- na, December 20, 2013-a indin a nia, indin a nia in- thawkin SAL huoihawtin Thangngur Memorial Lec- ture hi vawi 7 nei ani tah. Leimatak MDC dingin sesamna a nei ccPur: Mr Nehmin- thang Haokip, s/o (L) Dem- mang Haokip chun Dec. 20, 2017, 1:00PM khan 2-Leimatak District Coun- cil Constituency MDC din- gin Pu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur hmaah in- tiemkamna a nei. Intiemkamna a neizo le inzawm hin Khaipao Haokip, Chairman, ADCC chun MDC dinga pawm a ni thu a puong. 2-Leimatak ADC con- stituency hi (L) Demmang lo tlingna a ni a, a term sunga damnawna leia a thi hnunga byelection nei hu- nah Nehminthang Haokip hi MDC dinga thlangtling a nih. Vocal Quest solo grand Finale vawizan 6PM-ah ccPur: December 21, 2017 (vawizan) 6PM hin Vocal Quest Solo Grand Finale LJ Memorial Hall, JJ Plaza, Rengkai Road, CCPur-ah contestants top 5 han inruolsiekna nei an tih. Grand Finale-a \hang ding contestant 5 hai chu- Lhingjemhoi, Hmarveng; Ciinsangpaal, New Lamka; Lethaolen Misao, Kawn- pui; Lalmakthang Sailo, Kawnpui le Marisa Van- rammawii, Ngathal hai an nih. Grand Finale-a thiem taka thlang chun lawm- manin sumfai Rs. 30,000/- bakah Life Cafe a hlasak dinga (Live Music Thurs- day) contract ziek thei a ta; Runnersup in Rs. 10,000 le Top 5-10 chen hai kuomah lawmman inh- lan ni bawk a tih. Rev. Joseph R. Joute, Director, FOL Asia le Vo- cal Quest Solo 2017 huoi- hawttu chun Grand Finale uop dingin mitin a fiel. For One Life Asia le For One Life International hai hi mi tam tak tadinga malsawmna intluntu an ni a, inpak an um tak zet. Hi hun hi TV le Internet a en thei dinga buotsai ning a ta, chuong lai zing chun a hmun ngeia entu hai ta ding chun a’n hawi hle ding a nih. (Lrs Puruolte) Ragailong in 125th Quasquicentennial Celebration an hmang iMPhal: Zanikhan Ragailong Pei Village han 125th Quasquicentennial Celebration an hmang a, hi huna Chief Guest Pu Thok- chom Radheshyam Singh, Education and Labour & Employment Minister in thu a hrilna a chun, inrem- na le muongna a um theina dinga Ragailong Pei khuo han pumkhata hmakakna an fepui chu inpak an um thu a hril a, an sakhuona inza a pek thu hrilin an khuoa kum upa tieng \huoitu maw- phurna chel han khawtlang siemna dinga an inpumpe- kna lawmum a ti thu a hril. An khawsunga inpum- khatna \ha lem a um theina dinga tienlaia an \huoitu han hma nasataka an lak thu Pu Radheshyam Singh chun a hril a, an thilthaw hai chu \hangthar han theinghil lo dinga infuiin, upa hai thu- rosie chu ngaitha loa an in- chuktirna hai vawng zing dingin mipui fekhawm hai infuina a nei. Pu Radheshy- am hin Souvenir tlangzana a nei a, pi le puhai huoisenna le an tumruna thu hai Souve- nir a chun zieklang a ni thu hrilin, an thilthaw hai chu tu- laia \hangthar hai gift ropui tak an pek a nih tiin a hril. Quasquicentennial Cel- ebration hi ni 2 sung hmang ding a nia, hun hmangna- ah Wangkhei A/C MLA Pu Okram Henry Singh khawm a \hang ve. Pu Hrenry in thu a hrilna-ah, Ragailong Pei khuo han an pawimaw tak chu dawn ding tui thieng- hlim le ‘drainage system’ a na, hieng hai hi sukpuitling dinga hma lak mek a nih tiin a hril. Wangkhei A/C MLA hin Ragailong Pei khuo hai tadinga pawimaw tak le khuo dang hai le an infe pawna dinga siem leilak hawngna a nei bawk. Ragailong village hi Ba- janam (Band Party colony) sungkuo pasari han 1891 kuma an s^t a nih. Consumer Club in fakthei dawr hai an enfel ccPur: Churachandpur Consumer Club (CCC) chun Dec. 20, 2017 chawhnung- tieng khan CCPur khawpui sunga fak thei zawrna hmun tum tum hai sirin fakthei zawra um hai an enfel. CCC hin Axis Bank, Tiddim Road a inthawk Old Bazar area inkar sunga fak thei zawrna le Cosmetic thil zawrna hmun 9 an en- fel a. Thil a hun bo ta hung (expired) \hahnemtawk tak manin fine an inchawitir tawl bakah man an ni nawk chun an dawr hai khar pek dingin an hril. Kristien hai ni pawimaw Krismas le Kum Thar lawm ding hai leia mitinin bazar an kai sup sup lai mipui kuoma a hun bo ta hnung thil zawr ding laka inveng- naa dawr le fakthei zawrna hai hi an enfel a nih. Damsung lungin intang dinga thiemnaw inchangtir iMPhal: Fast Track Court, Crime Against Women chun nuhmei nau- pang kum 3 mi suolluina le inzawmin pasal pakhat damsung lungin intang ding le pasal pahni rimsi taka kum 20 sung lungin intang dingin thiemnaw an changtir tawl. Damsung lungin intang dinga thiemnaw inchangti- ra um hai chu- Khuraijam Bungbung (30), s/o (L) Indrajit of Lamlongei a ni a, pasal pahni kum 20 sung lungin intang dinga Court in thiemnaw an changtirhai chu, Ningthombam Bocha (43), s/o Bihari of Lam- longei le Khuraijam Kham- ba Singh (26), s/o Guno of Lamlongei hai an nih. Hieng pasal pathumhai hi January, 2014 a Hein- gang tlanga nuhmei nau- pang kum 3 mi suolluitua intum an nih. A neitu hri- etlo Activa ccPur: Vengnuam, New Lamka hmunah ni iemanizat liemtaa inthawka um tah a neitu hrietlo Ac- tiva hmua um chu Decem- ber 20, 2017 zantieng khan CCPur Police han va lain thuin Police Station-ah an kawl mek. Honda Activa hi Grey Color le Registration No. MN01C/3551 a ni a. December 16, 2017 a kha Sahei Road lai, Vengnuam huomsunga hmu a ni a. Tukhawm a ngaisaktu an umnaw leia Police kuoma inhriettir a ni hnunga Ac- tiva hi Police han an va lak a nih. Disability But Able in Christ gathering ccPur: Dorcas Jubilee Auditorium, New Lamka- ah zanikhan N. Thangsuan- pau inrawinain Disability But Able in Christ One Day Gathering an hmang. Rev. Holkai in \awng\ainaa hun a hawng zoin hun hmang \an a ni a, Doulallem Nei- hsial, Mungbawi Neiguk le Mercy Manhoihlun han thu an hril a, piengphunga ruolbanlo hai \awng\aipe- kna Pastor in a nei bakah thilpek semna hun hmang a nih. Lampui thar hawng ccPur: Dec. 20, 2017, 7AM khan New Lamka Kanaan Veng-a Pagou Road lampui thar chu M. Gouzamang Guite, MDC, N. Lamka East in a hawng a, Pastor S. Thangchinlun, Local Pastor, EBCC in \awng\ainain an hlan. Lampui hawnga um hi Kanaan Veng le Vaal Veng infepawna km. 1 neka sei a nih.

Transcript of MiMtukthla (deceMber) 21, 2017 ningani (thursday ... Thar/2017/December/HT... · 12/21/2017  ·...

Page 1: MiMtukthla (deceMber) 21, 2017 ningani (thursday ... Thar/2017/December/HT... · 12/21/2017  · Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N N ost eg N N _____ Et dC/CCpur

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/76 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

MiMtukthla (deceMber) 21, 2017 ningani (thursday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 20th. Aug., 2017 to 1st. Oct.,2017delivery :21-12-2017 (wed) Time :9AM-tillstockStock : Limited (19kg & 5kg. available

GAS NEWS Agency : SASBooking :4th. sept. , 2017 to 4th. Oct. 2017delivery :21-12-2017 (wed) Time : 9AM till stock laststOCK : 270/-rate:Rs. 849/-

Manmasi Digest

ccPur: Manmasi Di-gest November-December, 2017 issue chu a suok nawk ta a, lekhabu zawrna dang dang le Agent hai kuoma inthawk hmu thei ning a tih. A sungah thuziek tiem-nuom um tak tak le Enter-tainment tiem ding dang dang a um.

chipfee nite an hmang dingccPur: Children’s Home Kristien |halai Pawl chun December 21, 2017 zan 6:30PM hin “Tukum Krismas iengtinam?” ti thupui hmangin CHIPFEE NITE hmang an tih. Rev. Dr Lalnghakthang a inthawk sharing ngaithlak ning a ta, chief guest in Pu Rolly Pulamte le guests of honour in Pu Lalthlamuong

Keivom, Pu Lalnghaklien Khawbung le Pu Hrilsawm-lien hai \hang an tih. Hi huna hin Nk. Debo-rah Infimate, Nk. Cindy Lalruotmawi, Nk. Nian-glunching, Nk. Jessica Lal\hamawi, Tv. Elvis Ro-chuoilo, Tv. Eldad Lalng-hakhla, Tv. George Lal-zarlien le midang dang han hla sak an tih.

Pherzawl Bus fe nawk ding

ccPur: Vawisun (De-cember 21, 2017) hin Pher-zawl MST Bus a fe nawk ding a ni a, a chuong nu-omhai chu zing dar 8:30 in Bus innghatna Nehru Marg junction tlungkim seng ding a nih tiin mawphurtu han inhriettirna an siem.

THANGKOccPur: Pi Lalengmawi (87), m/o L. Muonthang of Sielmat chu Dec. 20, 2017, 8:15PM khan chatuon ram a lo inlawi tah. December 21, 2017 hin Sielmat th-lanmuolah a ruong vuiliem ning a tih. Puhai-Darn-gawn, Sinate.

Sitaram le Sangma an inhmpui nawkiMPhal: India sawrkar le NSCN(IM) han Frame-work Agreement an ziekna le inzawmin CSOs \huoitu han zanikhan New Del-hi-ah CPI(M) National General Secetary Sitaram Yetchuri le NPP President K. Sangma hai an inhmu-pui a, Memorandum an pek. Sitaram Yechuri le K. Sangma hai chun CSOs

thil ngen an thlawp thu le an thei dan dana an \hang-pui ding thu an lo hril. CSOs \huoitu CPI(M) le NPP \huoituhai chu Elangbam Johnson, Presi-dent, UCM; Ph. Deven, President, AMUCO, Jee-tendra Ningomba, Vice President, CCSK; Y.K. Dhiren, General Secretary, UCM le Sunil Karam of NIPCO hai an nih.

Imphal-Jiribam inkarah Bus serviceiMPhal: Zanita in-thawk khan Imphal le Jiri-bam inkarah Private Bus an service \an nawk tah. Bus Service hi Mr Lakshmiku-mar, Commissioner (Trans-port), Govt. of Manipur in a vailiem. Imphal-Jiribam inkara hin nitin private Bus 4 a fe

ta hlak ding nia hril a nih. Kum 2006 a inthawka kha Imphal le Jiribam inkara Bus service ta lo a ni a, kum 11 zo hnunga Imphal le Jiribam inkara Bus ser-vice hung um nawk chau a nih. Bus station in ISBT, Khuman Lampak hmang a nih.

Medical Test March 1 a inthawkiMPhal: Police Depart-ment, Manipur hnuoia Police Constables (Male/Civil), 2016 lakna dinga Medical Test chu March 3, 2018 a intahwk khin 1st MR ah zingkar 8AM-5PM inkara nei ni hlak a tih. Candidate hai chu mani lekha pawimawhai chawia va \hang dinga inhriettir an nih.

TB invawi tlawm nekin tam tiengiMPhal: India sawrkarin TB natna sukbo tumin hma la sienkhawm Manipur a chun TB natna invawi tlawmnekin tam tieng an pan pei. Kum 2016 khan TB in-vawi mi 1400 hmusuok an ni a, tukum 2017 hin TB natna invawi mi 2270 hmu-

suok anni tah. TB natna hri hi sukbo nisienkhawm Central-a inthawk fund a hun taka a hungtlung ngainaw leiin sukbo thei lovin a la um a nih tiin Dr K. Rajo Singh, Director (Health), Govt. of Manipur chun a hril.

|hangpuina thil an pekccPur: EBC Dorcas Central Sub-Committee chun De-cember 20, 2017 khan CCPur khawpui sunga naufahra en-kawlna Only Grace Home, Bungmual kanin \hangpuina Rs. 5000/- an pek bakah Bangalore-a Gas leaked leia a pa le nu Tilak Raju le a nuhmei in an thi san an naunu New Lamka, Vengnuam a um, Siamsiam kuomah Rs. 3000/- an pek.

11th Manipur Legislative Assembly 3rd Session \an; Bill 6 Putlut Christmas ding leiin Manipur Assembly Session Dec. 22 chen chau nei dingiMPhal: 11th Manipur State Legislative Assembly 3rd Session chu December 20 khan \an a nih a. Ruohm-an dan chun December 23 chen nei ding ti a nia chu Christmas le an bichil ta-luo ta ding leiin December 22 chena dingin pawt tawi a nih. Manipur history ah Christmas leia Legislative Assembly Session suktawi vawikhatna a la nih. Inpui in\hung \an hlim hin Inpui chun member lo thi tahai sunna Obituary nei a ni a. Chief Minister Mr N. Biren Singh inrawina hnuoiah Chief Minister hlui Mr Rishang Keish-ing le MLA/Minister hlui pathumhai sunna nei a nih. Member sunhai chu Mr Rishang Keishing, Ex-CM, MP, 1st & 3rd Lok Sabha le MP Rajya Sabha 2002-2014, Ex-Member Manipur Territorial Council, Member 1st to 7th Manipur Legisla-tive Assembly, 43-Phungyar A/C a nih a. Pahni Mr Khun-gdongbam Jugeshwor Singh,

Member 2nd Manipur Leg-islative Assembly, 17-Lam-shang A/C, pathumna Mr Salam Damudor Singh, Member 4th Manipur Legis-lative Assembly, 11-Sagol-band A/C le palina Mr. Th Krishna Singh, Minister 3rd & 5th Manipur Legislative Assembly, 31-Thoubal A/C hai an nih. CM Pu Biren in sunna thucha a hrilnaa chun, CM hlui Pu Rishang Keishing kha politician ropuitak, Manipur ta dinga channa ropui, a hmun inruok hluo-sip el thei tah lo ding khaw-pa mi pawimaw niin a hril.

A hril danin, “Pu Ris-hang Keishing chu First Lok Sabha ah Manipur Outer Parliamentary Con-stituency a inthawkin 1952-1957 chen thlangtling a nih a. Manipur Territo-rial Council member 1957-1962 le 1967-1971 a nih. Third Lok Sabha (1962-1967) ah Outer Manipur a inthawk bawkin thlangtling a ni a. Phungyar A/C a in-thawkin 1972 khan 1st Ma-nipur State Legislative As-sembly ah thlangtling a nih. “Kum 1974-79 khan Minister niin Finance, Education, Tribal Affairs,

Transport le Forest hai a lo chel a. Chief Minister a nina hmasatakna dingin 1980 khan CM a nih. Politi-cian chauh nih lovin social worker ropuitak khawm a nih. Kum 1989 khan 9th Finance Commission mem-ber niin 35th General As-sembly of the United Na-tions a \hang. “Mi \awng innem tak, simple le polite, mi inngaitlawm tak a ni a. Pu Rishang khan Manipur tlangram le phairam mihai lungruol taka uma inkhuon-gruol taka kal chawia hma an sawn theina dingin thei

tawpin rawng a lo bawl a nih” tiin a hril. Member dang sunhai laia Mr Khungdongbam Jugeshwor Singh chu Awa-ng Khullen ah a pieng a. Second Manipur Legisla-tive Assembly (1974-79) ah khan 17-Lamshang A/C a inthawkin thlangtling a nih. Mr Salam Damudor Singh chu Manipur Bar Council member 1968-1970 chen a ni a, 1978-1983 chen Mu-nicipal Commissioner a nih. Fourth Manipur Leg-islative Assembly ah 1984 khan 11-Sagolband A/C a inthawk thlangtling a nih.

Mr Th Krishna Singh chu 3rd Manipur Legisla-tive Asembly ah 31-Thou-bal A/C a inthawk a tling a. Kum 1982-83 khan Minister of State niin Ag-riculture, Minor Irrigation, Vety & AH, PWD, Rev-enue le Transport hai a lo chel a. Kum 1990 khan 5th MLA ah 31-Thoubal A/C a inthawk bawka tlingin Forest Minister a nih. CM Pu N. Biren Singh chun an thlarau ta dingin muongna le hadamna an nei theina a \awng\aipek. Sunna hunsera hin Chief Minister hlui le Opposition \huoitu Pu O. Ibobi Singh khawmin thu a hril a. Pu Rishang Keishing kha mi ropuitak, Manipur le a mipuihai ta dinga sin ropui tak lo thawtu a nih tiin a hril. Mi dang dang, Deputy Chief Minister Mr. Y. Joy-kumar, Agriculture Minis-ter Mr. V. Hangkhanlian, Forest Minister Mr. Th. Shyamkumar, MLA Md.>>sunzawmna page 4-ah

Hmar Hla Suina Tlangzar

ccPur: Sinlung Acad-emy of Letters (SAL) huoi-hawt Dawntlang (Thangn-gur Memorial Lecture: Hmar Hla Suina) Decem-ber 20, 2017 nia RWUS Conference Hall, Sielmat CCPur-a nei hunah Pu L. Keivom in a ziek ‘Hmar Hla Suina’ chu Pu LB Sinate in mipui tiem thei dingin a tlangzar. RWUS Conference Hall-a ‘Dawntlang’ neina huna Pu LB Sinate in thu a hrilnaa chun, “Ei nina hrietchieng a pawimaw thu a hril a. Ei History nek hmanin Israel/Juda hai his-tory dam ei hriet lema. Amiruokchu, eini le eini ei inhrietchieng naw chun ei hmakhuo a pik ding a nih. Ei inhrietchieng ding chun ‘Hmar Hla Suina’a ei histo-ry hlutak inthup hai hi hriet

ding a nih”, tiin a hril. Thuvaitu, resource per-son, hmasatak chu Pu Lal Dena a nih. Pu Lal Dena chun lekhabu thar thlirza-una a nei naah, “Hmar Hla Suina ei hmabul ela tiem theia pholanga a um hi ei vangnei chungchuongna pakhat a nih tiin a hril a. Ei thu le hla sukhausatu chauh nilo, Hmar history, culture le kohran hung inlumlet dan ziekna bu hi rohlu a tling takzet” a nih tiin a hril. Pu Thangsawihmang chun hnam zierang besana thu le hla nei a hlut zie thu a hril. SAL hi Pastor Thangn-gur thi champha vawi 70-na, December 20, 2013-a indin a nia, indin a nia in-thawkin SAL huoihawtin Thangngur Memorial Lec-ture hi vawi 7 nei ani tah.

Leimatak MDc dingin sesamna a nei

ccPur: Mr Nehmin-thang Haokip, s/o (L) Dem-mang Haokip chun Dec. 20, 2017, 1:00PM khan 2-Leimatak District Coun-cil Constituency MDC din-gin Pu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur hmaah in-tiemkamna a nei. Intiemkamna a neizo le inzawm hin Khaipao

Haokip, Chairman, ADCC chun MDC dinga pawm a ni thu a puong. 2-Leimatak ADC con-stituency hi (L) Demmang lo tlingna a ni a, a term sunga damnawna leia a thi hnunga byelection nei hu-nah Nehminthang Haokip hi MDC dinga thlangtling a nih.

Vocal Quest solo grand Finale vawizan 6PM-ah

ccPur: December 21, 2017 (vawizan) 6PM hin Vocal Quest Solo Grand Finale LJ Memorial Hall, JJ Plaza, Rengkai Road, CCPur-ah contestants top 5 han inruolsiekna nei an tih. Grand Finale-a \hang ding contestant 5 hai chu- Lhingjemhoi, Hmarveng; Ciinsangpaal, New Lamka; Lethaolen Misao, Kawn-pui; Lalmakthang Sailo, Kawnpui le Marisa Van-rammawii, Ngathal hai an nih. Grand Finale-a thiem taka thlang chun lawm-manin sumfai Rs. 30,000/- bakah Life Cafe a hlasak dinga (Live Music Thurs-

day) contract ziek thei a ta; Runnersup in Rs. 10,000 le Top 5-10 chen hai kuomah lawmman inh-lan ni bawk a tih. Rev. Joseph R. Joute, Director, FOL Asia le Vo-cal Quest Solo 2017 huoi-hawttu chun Grand Finale uop dingin mitin a fiel. For One Life Asia le For One Life International hai hi mi tam tak tadinga malsawmna intluntu an ni a, inpak an um tak zet. Hi hun hi TV le Internet a en thei dinga buotsai ning a ta, chuong lai zing chun a hmun ngeia entu hai ta ding chun a’n hawi hle ding a nih. (Lrs Puruolte)

Ragailong in 125th Quasquicentennial celebration an hmang

iMPhal: Zanikhan Ragailong Pei Village han 125th Quasquicentennial Celebration an hmang a, hi huna Chief Guest Pu Thok-chom Radheshyam Singh, Education and Labour & Employment Minister in thu a hrilna a chun, inrem-na le muongna a um theina dinga Ragailong Pei khuo han pumkhata hmakakna an fepui chu inpak an um thu a hril a, an sakhuona inza a pek thu hrilin an khuoa kum upa tieng \huoitu maw-

phurna chel han khawtlang siemna dinga an inpumpe-kna lawmum a ti thu a hril. An khawsunga inpum-khatna \ha lem a um theina dinga tienlaia an \huoitu han hma nasataka an lak thu Pu Radheshyam Singh chun a hril a, an thilthaw hai chu \hangthar han theinghil lo dinga infuiin, upa hai thu-rosie chu ngaitha loa an in-chuktirna hai vawng zing dingin mipui fekhawm hai infuina a nei. Pu Radheshy-am hin Souvenir tlangzana a

nei a, pi le puhai huoisenna le an tumruna thu hai Souve-nir a chun zieklang a ni thu hrilin, an thilthaw hai chu tu-laia \hangthar hai gift ropui tak an pek a nih tiin a hril. Quasquicentennial Cel-ebration hi ni 2 sung hmang ding a nia, hun hmangna-ah Wangkhei A/C MLA Pu Okram Henry Singh khawm a \hang ve. Pu Hrenry in thu a hrilna-ah, Ragailong Pei khuo han an pawimaw tak chu dawn ding tui thieng-hlim le ‘drainage system’ a na, hieng hai hi sukpuitling dinga hma lak mek a nih tiin a hril. Wangkhei A/C MLA hin Ragailong Pei khuo hai tadinga pawimaw tak le khuo dang hai le an infe pawna dinga siem leilak hawngna a nei bawk. Ragailong village hi Ba-janam (Band Party colony) sungkuo pasari han 1891 kuma an s^t a nih.

Consumer Club in fakthei dawr hai an enfel

ccPur: Churachandpur Consumer Club (CCC) chun Dec. 20, 2017 chawhnung-tieng khan CCPur khawpui sunga fak thei zawrna hmun

tum tum hai sirin fakthei zawra um hai an enfel. CCC hin Axis Bank, Tiddim Road a inthawk Old Bazar area inkar sunga fak

thei zawrna le Cosmetic thil zawrna hmun 9 an en-fel a. Thil a hun bo ta hung (expired) \hahnemtawk tak manin fine an inchawitir tawl bakah man an ni nawk chun an dawr hai khar pek dingin an hril. Kristien hai ni pawimaw Krismas le Kum Thar lawm ding hai leia mitinin bazar an kai sup sup lai mipui kuoma a hun bo ta hnung thil zawr ding laka inveng-naa dawr le fakthei zawrna hai hi an enfel a nih.

Damsung lungin intang dinga thiemnaw inchangtir

iMPhal: Fast Track Court, Crime Against Women chun nuhmei nau-pang kum 3 mi suolluina le inzawmin pasal pakhat damsung lungin intang ding le pasal pahni rimsi taka kum 20 sung lungin intang dingin thiemnaw an changtir tawl. Damsung lungin intang dinga thiemnaw inchangti-ra um hai chu- Khuraijam Bungbung (30), s/o (L)

Indrajit of Lamlongei a ni a, pasal pahni kum 20 sung lungin intang dinga Court in thiemnaw an changtirhai chu, Ningthombam Bocha (43), s/o Bihari of Lam-longei le Khuraijam Kham-ba Singh (26), s/o Guno of Lamlongei hai an nih. Hieng pasal pathumhai hi January, 2014 a Hein-gang tlanga nuhmei nau-pang kum 3 mi suolluitua intum an nih.

A neitu hri-etlo Activa

ccPur: Vengnuam, New Lamka hmunah ni iemanizat liemtaa inthawka um tah a neitu hrietlo Ac-tiva hmua um chu Decem-ber 20, 2017 zantieng khan CCPur Police han va lain thuin Police Station-ah an kawl mek. Honda Activa hi Grey Color le Registration No. MN01C/3551 a ni a. December 16, 2017 a kha Sahei Road lai, Vengnuam huomsunga hmu a ni a. Tukhawm a ngaisaktu an umnaw leia Police kuoma inhriettir a ni hnunga Ac-tiva hi Police han an va lak a nih.

Disability But Able in christ gathering

ccPur: Dorcas Jubilee Auditorium, New Lamka-ah zanikhan N. Thangsuan-pau inrawinain Disability But Able in Christ One Day Gathering an hmang. Rev. Holkai in \awng\ainaa hun a hawng zoin hun hmang

\an a ni a, Doulallem Nei-hsial, Mungbawi Neiguk le Mercy Manhoihlun han thu an hril a, piengphunga ruolbanlo hai \awng\aipe-kna Pastor in a nei bakah thilpek semna hun hmang a nih.

Lampui thar hawngccPur: Dec. 20, 2017, 7AM khan New Lamka Kanaan Veng-a Pagou Road lampui thar chu M. Gouzamang Guite, MDC, N. Lamka East in a hawng a, Pastor S. Thangchinlun, Local Pastor, EBCC in \awng\ainain an hlan. Lampui hawnga um hi Kanaan Veng le Vaal Veng infepawna km. 1 neka sei a nih.

Page 2: MiMtukthla (deceMber) 21, 2017 ningani (thursday ... Thar/2017/December/HT... · 12/21/2017  · Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N N ost eg N N _____ Et dC/CCpur

Hmasawnna Thar2 MiMtukthla (deceMber) 21, 2017ningani (thursday) article/health & eMPlOyMent neWs

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

EditorialThu lawmum le thu \ha

VAWISUN THUPUI“Chun nang Bethlehem, Judai rama mi, Juda khaw-puihai laiah i chin tak naw tawp: I sunga inthawkin awptu a hung suok ding a ni si a, Ka mi Israelhai vengtu ding chu’ ti hi” a ta. - Mathai 2:6

Thu lawmum le thu \ha hriet hi an hawi a, lungril a suk hlimin, ha a sukdam rawng rawng a, taksa le lun-gril chau tahai le ngui ta hnunghai khawm a keihar a, mihriemhai hi phurna le thathona a mi pek hlak. Taksa sawlna le inrimna hai chau hin kum upat hmel a min puttir ngai naw a, lungril sawlna le harsatna chi tum tum hai hin taksa hmel inlang dana khawm upat hmel an puttir thei hlak. Lawmna le hlimna ding thu dawng ngai lo, thusie le hlasie ngawt dawng hlakhai le thu \ha ngawt dawng hlakhai hmelput dan hi ei hang en a, inthlau takel a nih. Beidawng le lungzinga um rawp rawp hai hmel hi ei hang en a, an ap a an \hing bawl bawr el a nih. Mihriemhai hin thu law-mum le thu \ha hi ei lo ngei khawp el. Hi lei hi ning a tih ei Bible khawma thu \ha le chanchin \ha intluntu-hai ke chu a va mawi de a lo ti a nih. Thu lawmum, thu \ha le chanchin \ha siemtu le intluntu ding seng ei ni laiin, a bik takin thu law-mum, thu \ha le chanchin \ha intluntu dinga beisei-hai chu \halaihai ei nih. |halaihai an \ha a, an hrat chun khawtlang, Kohran le hnam khawm a hung hrat a, hma a hung sawn hlak. |halaihai mawphurna hi a lien a, ei Kohran, ei khawtlang le ei hnam kut le ke an nih. Hieng a ni lei hin \halaihai hin \hat le fel insuo a, ei khawtlang, ei Kohran le ei hnam ta dinga thu lawmum le thu \ha intlun theitu ni dinga \hang ei lak nasa nawk zuol nuom a um. Thu lawmum le thu \ha intlun theitu \halaihai hi nu le pa ta ding chauva hming\hatna le chawimawina an ni naw a, khawtlang, Kohran, ram le hnam chawimawitu le suk hming\hatu khawm an nih. Thu \ha le thu lawmum ei hriet le dawng chang hin chu hmel hriet le hmel hriet naw a um naw a, lungril ruk takah hlimna le lawmna a mi pek hlak. A bikin mani hnam chanpui dam an lo ni lem chun ei hlimna le ei lawmna a zuol bik hlak. Inelna (competi-tion) chi hran hran a Award dawng dam, Sawrkar sin hmu thar dam, Officer sin hmu thar dam, thil\ha thaw dam, midanghai neka ruolkhumzo, mani mihai ngei hming chanchinbuah a hung intlar \hup chang dam hin ei lawmna le ei hlimna a zuol hlak. Thu \ha le thu lawmum hin chu a mi suklawmin a mi sukhlim takzet a nih. Thu lawmum ni lo, thusie le hlasie ei hriet pha ruok hin chu ei na a thlep a, inzakum le muolpho thlak ei ti a, mihai mi hrietpui lovin ei tuorna hle hlak. Ei State Sawrkar CM le a Minister-hai chun nitin deuthawin thu lawmum le thu \ha, mipuihai hrietin an hril hlak leiin Manipur mipuihai chu tuhri hin chu ei lawm a, inhawi ei ti tawl bawk niin an lang. Amiruok-chu, a tak la ni lovin a thua um vawng a la ni a, thu tak le thu lawmum a hung ni tak tak dim ti ruok chu hunin la hung hrilin, a la hung sukchieng ding a nih. Thu lawmum le thu \ha an mi hrilhai po po hi a zatve bek sukpuitling a hung ni chun ei State hin hmel danglam hung put a ta, hmasawnna le changkangna ra sik thei le hmu theiin a hung um ding a nih. |hal huna lampui sietna hai siem \hatna sin thaw le zo hman ning a tih tiin CM le Works Minister han mipui hrietin an pu-onglang a, tuhin an hung thaw \an mek niin an lang a, lawm a um. Zani hmasak khawm khan ei CM chun Behiang hmuna Sawrkar thil thaw ding chi tum tum a puong bakah border area a changkang naw chun Manipur changkang thei naw nih tiin a hril. Hi thu hi thudik a nih. Amiruokchu, PM le BJP National President han, Manipur \hangsain India hmarsak biel a chang-kang naw chun India ram changkang thei naw nih tiin mipui hmaah an hril a. Amiruokchu, an thuhril hi an hung bawzui tak tak naw leiin mipui chun ngaidan chi khat ei nei ta a nih. CM thuhril bek hi chu hung bawzui ngei sienla nuom a um. Thu lawmum le thu tak tak hril a, a bawzuina um si lo hi chu mipui han ei nghawk ta a, fak le lem harsa ei ti ta a nih. CM le a Minister-hai hi thu lawmum le thu hriltu chau ni lova mipui lawmtlak le sawr \angkai thei ding khawpa an thuhril haiah an ringum le an indik nuom a um. An hril anga thil thaw le suk-puitling a ni naw chun mipui han \huoitu depde le khel hril hrat an la hung ti ding a nih. Mani thaw thei ding chintawk hril hlakhai hi \huoitu \ha le puitling an nih. A thu chauva hril hril a, sukpuitling nei mang si lo \huoituhai hi chu ngaisang an ni ngai naw a, mi lepchiea ngai an ni hlak.

khaWsak MiVarhai laia Mi Pakhat-By: Samuel Zothanglien @ SZ Zote Hmar

‘Khawsak mi varhai khawm rimtui chawiin an hung, thangvana arasi’n an hma a hung \huoi a.’

Aw le, ei hma ela hin Kristmas chu a hung tlung nawk ding an’ tah a. Ieng tin takin am ei Lalpa hung pieng hi ei lo hmuok a ti chu mani seng ei inhriet ka ring a. Mi tam tak chun hi Lal hung pieng ding hi khawpuia dam, kawtthl>ra dam, mi hausahai ina dam an zawng a, a hmu naw sawng tam tak muol an liem mek bawk a. Khawsak mivarhai khawm Bible-a ei hmu angin Lal Herod inah an zawng leiin an buoi pha hle ti ei hriet. Anni kha an chanchin zieksei a ni bek bek naw a, ziektu iemani zatin an sui a, Novel ang damin an ziek a. Chun iengza’m an nih ti khawm chieng takin ei hriet nawh. An’achu an thilpeka inthawka s<t chun mi pathum ni dingin ei ring deu fur ka ring. Kh^ng thilpek pathum petuhai b^ka khan mi dang pakhat Isu pieng laia zawng ve tho, an’achu hmu ve hman lo chanchin tawite’n ei hung tarlang ding a nih. Hi chanchin hi an dik chie a ni le ni naw thu hi ins>lna thei tak khawm ni mei a tih, amiruokchu hi chanchin i tiem lai hin thudik a ni ni naw tieng ni lem lovin ieng tin takin am ei Lalpa Isu hung pieng ding hi i nunah i lo zawng ve a ti lo ins<t lem dingin tiemtu dittak ka ngen hmasa che.

Jerusalema lal Heroda’n ro a rel lai khan Persia ramah mi var tak el pakhat a hming Artaban an ti chu tu dang reng ngai bik lo le hnieng-in-hnâr takin a lo khawsa ve a. Arataban chun nisa danglam pakhat hung inlang chu a hmu a, Lal thar ropui tak el a hung pieng ding a nih ti chu a hrietchieng em em a. Sienkhawm a ruol le pai le a khuo le venghai chun an awi naw el khelah iengah an ngaipek naw hle a. Sienkhawm amaah a chieng em em leiin a in le lo po po a zawrtlawng vawng a, chu Lal thar ropui tak hung pieng ding chu chibai bukna dingin lunghlu chi hran hran pathum an chawk a. Chuong hun lai bawk chun v^n tieng thil inch<k mi (astrologer) le mi var danghai lai chun ama ang chara ngaidan nei mi dang, var tak tak el pathum an um a. An hminghai chu Gasper, Melchior le Balthezar an nih.

Artaban chun lungmantam mawi em em a mansaa umhai chu a hei keidawk a, pakhat khatin a hei en a, mawi a ti em em a. Lal ta dinga thilpek ding khawma a hluin a tling takzetin a ngai a, a hlim em em a. Artaban chun naute hung pieng ding chu mi-hriemhai ta dinga chatuon hringna nei theina dinga beiseina um sun a ni ti hi a ringhlel naw tawp el a, a ring nghet bur el a nih.

Zantieng unau hmelhai a hung ni a, vanah arasi a hung de ṭan ier ier a. Arasi danglam bik tak pakhat khawm chu a hung inlang nawk ta ngei a. Artaban chun, ‘Hi ngei hi inchikna chu a ni hi, Lal chu a hung ta ngei el leh, Ama hmuok dingin muongchangna chi an’ ta nawh,’ a ti mawl mawl a. A zinga chun khawfingchatin an thawkdawk a, nisa suok hma chun a sakawr chunga chuongin an thawkdawk hman ta der a. A ruolhai le inhmuna ding an ti hmun chu an hma thei anga tlung ding tiin d$n tak chun a fe tah a. Inhmaw a ṭul a; chawl lova fe ngat ngat a ngai a nih ti khawm a hrietchieng hle.

Chuonga tluong taka a fe lai chun zan a hung inthim nawk tum el tah a. Chuonga thafan taka lampui inthim rei rui le inkham phei zura a fe lai chun lampui khanga chun mi pakhat this^wnga lo inlet zing chu a zuk hmu ta tlat el a. Hebrai mi d^npuoa hnawtsuok ni ngei dingin a ring a, a thi ngei niin a lang bawk a. Sienkhawm a hei b>lchieng chun a lo lan thuop dat dat a, a hung inrum suok bawk a. A zakuo hmawrah chun nghet takin a hung chel ta tlat el a. Artaban chu an ching zawk nghe nghe a. A dang chu a hung ṭawl a, a hul hawkin a hriet bawk a. A ṭit lei ni lovin muongchang hman a ni nawh ti a hrietchieng lei a ni lem. Darkar khat/hni chaua an hnu khawma a ruolhai chun an maksan ding a nih ti a hrietchieng si a. Chubakah a in le lo po po zawr a, thil dang po po neka a tl^khla lem Lal thar chibai buk chu kumkhuoa dingin a ch^n el thei ding ti khawm a hriet bawk.

A hang ngaituo ruok chun chu hliem inrik tak chu a maksan chun a dam suok naw hle ding ti a hrietchieng si. An ngaituo buoi ta takzet a. A lungril inth<k taka inthawk chun a ṭawngtai tah a. ‘Aw Pathien thienghlim, ka lam hraw ding indik tak hi mi k^wkhmu rawh, nang chau naw chu lam indik hrie an um si nawh a,’ tiin. Chuongchun damnaw chu a zuk pawmkang a, thingbuk hnuoiah inzaltirin a damdawi pai chu tui le chawkpawlin a bauah a zuk infartir tah a. Damdawi tieng thiem tak a ni bawk leiin a damdawi khawm chu a thawk hrat hle a. Damte te’n a hung ṭawngsuok thei tah a.

Chu damnaw chun Artaban chu tum a nih, iem thaw a tum tihai an dawn a. Artaban

chun a hming le nina hrilin khawvel mihriem po pohai sandamtu ding Jerusalemah Juda-hai lal a pieng ding ti inchikna a hmu thu le chibai buk tuma fe a ni thu a hril bawk a. Hlohnaa inthawka a siem damdawi chu a maksanpek a zuk fesan el a tum lai chun damnaw chun, ‘Ka chunga i ṭhatna po po hi iengkhawm hang p>kl>t ve ding che ka nei si nawh a, amiruokchu Messiah i zawng hi kan sakhuo lekhabua an ziek dan chun Jeru-salema pieng lovin khuo pakhat lien lo tak el, Bethlehemah a hung pieng ding a nih. Chu hmuna chun va zawng la, hmu ngei lem i tih. Damnaw chunga zangaina in langtir leiin Lalpa’n umpui sien che, i tum ram chu ṭhuoi tlung ngei bawk raw sen che,’ a ti tah a.

A zuk inthawk dawk nawk meu chun zan a lo inril ta hle a. Artaban chun a sakawr chu a theitawpa hratin an tlantir a. Innghakkhawmna hmun dinga an ruot, ‘Temple of the Seven Spheres’ an ti hmun chu a va tlung ta ngei a. Sienkhawm, a ruolhai r$v^ ding awm reng reng a hriet nawh a, a bei a dawng ta hle a. A hei nghakuol vel a, kil khata chun lekha hlek pakhat hi lungin a lo del a hmu a, a hei en chun hieng hin a lo inziek a, ‘Zanril chen kan nghak che a i hung inlang ta si nawh a Lal thar hung pieng chu zawng dingin kan lo maksan el che an tah. Thlaler tieng hin mi hung hnawt rawh,’ tiin.

Artaban chu beidawngin a zawi hnawk a, fak le dawn ding a tlasam ta bawk si bakah a sakawr hlak a chau ta si. Thlaler incham duoi el chu hang fethleng thei ding ziezang niin a hriet ta nawh a. ‘Babulonah kir nawk phawt ka ta, ka lunghlu pakhat zawr ka ta, mamaw la lakhawm phawt ka ta chun fe nawk lem ka tih,’ tiin an ngaituo a. Chuongchun Babulon tieng a kir a, a mamaw ang ang chu lakhawmin thlaler tieng chun a fe nawk tah a.

A tawp a tawpa chun Bethlehem chu a va tlung ta ngei a. ‘Hi hmun ngei hi Hebrai damnaw pa mi hrilna kha a ni a, ka lunghlu la neihai hi inhlan thei ngei ka tih,’ tiin an ngaituo a, a hlim ta hle a. Naute pieng hlim umna ding awm in chu a zawng ṭan tah a. Kawtthl>r chu a re tlawk tlawk a. Mi reng reng chu ṭit hmel em ema umin a hmu vawng a. In ṭha naw te pakhata naute in-awia hlasak rat rat ri a hriet a, chu ina chun a va fe tah a. Nu pakhat hin naute sen hi a lo in-^wi mek a. Chu nu chun, ‘Ni thum liem tah khan khawsak tienga inthawkin mi var pathum an hung a, Nazareth mi Josef le Mari hai naute pieng hlim chu Lal angin chibai an hung buk a, chu naute chawimawi-na ding chun thilpek hlu tak tak an hung pek a nih,’ tiin a lo hril a.

‘Anachu, mak taka an hung inlang thut ang bawkin chu mi var pathumhai chu an inhmang nawk thut a, kha Nazareth pa hlak khan a nuhmei le a naute sen chu ṭhuoiin a zan a zanin Aigupta ram tieng a tlanhmangpui nghal a ni awm ie,’ tiin a hril bawk a. Chulai tak chun kawtthlera chun buoi nuoi nuoi ri a hung inri ta nawk nawk a. Nu thlaph^ng ṭap khek rawng rawng ri karah chun Rom sipaihai sakawr ke pen ri le an feihai inkhak ri chu a hung inri ta rawk rawk a. ‘Rom sipai, Rom sipai, kan nutehai an that zo ding,’ tia khek rawng rawng ri chu a kat nuk nuk bawk a.

Chu r$v^ lei chun naute nu chu ṭi le mangangin a d^ng hlawp hlawp a. A naute chu a pawm a, a la hung ṭhanghar nawk nghal. A ṭap inlau em em pum chun pindan kil inthim tieng chu a pan a. Chu le inruol chun Artaban chu kawtkhar-ah chun a va ngir a, a zakuo fuol lien tak chun chun kawtkhar chu a hlie khup el a. Tuola inthawk chun in-sung chu hmu thei a ni ta nawh a. Sipaihai hlak chu an feihaia thisen kai neng nuongin naute that ding zawngin an invak mur mur a. Artaban a umna in chu an hung tlung ta ngei a. Kawtkhawra mi ropui le lal hmel em em lo ngir tlat an hei hmu thut chun mak an tiin an phawkl>k nasa ta em em a. Artaban chun rawl inn>m tak si le thunei hmel em em khau tak si chun, ‘Hi ina hin tukhawm an um nawh. Hi lunghlu man tam em em hi la inla in hotu tak va pe inla inh>mhmang ro,’ a ti a. Ruby lunghlu sen mawi em em el a hung keidawk a Captain chu a pek ta chawt a. An Captain chu rin ang deuin a hang um vela chu lunghlu a hang hmu chieng meu chun an hnar ta em em a. A kut hung pharsuokin a lak tha nghe nghe a. ‘Hi inah hin naute sen tukhawm an um nawh, kha tieng khan zawng pei ro,’ tiin a rawihai chu thu a pek ta lem a.

Sipaihai an liem fel hnung chun Artaban chu insungah a lut a, khawsak tieng ng-hain a ṭawngṭai a, ‘Aw indikna Pathien, ka thil thawsuol lei khan mi ngaidam rawh, hi naute sen ka sanhim thei dan lampui umsun a ni leiin khel ka hril pha ta si a,’ tiin. Chuong chun lunghlu pathum laia pahni chu a bo tah a, pakhat chau chu Lal chibai bukna tl^k a ni ta dim maw ti a ngaituo vawng vawng a. - sunzawM ding

Zan ril laia beraMPuBy : Rev. Thangdailo Zote

Zanril laia Berampu-hai le Bethlehem chanchin hin chu a hming hang s^m ringawt khawmin lung a suklengin khuo a suksawt rieu chu tie. Hla siemtu’n, ‘Lungril

in hnung, lungl>ng a kei tho, harin tho ro Eden khuo a var tah,’ ti’n hla a lo siem a. Hnung tieng thil tienlaia mihai dam, chu kum kha kum ei ruolṭha nuhmei pasal lo innei tahai dam a mi phawkpek a. Sung kima Hrismas ei hmang hai dam, ei ti zawng takhai le Krismas thingphur a chul rama ruol b^k deua ei lo khawsak da hai dam Kailam tlanga siel keia ei fe hunlai hai dam, kohran inhawi laia Revival le Krismas ei hmanglaihai dam, biekin chawra sechal pupuin silaia puok duma a kap thal buolbuol hai dam kha mitthlain a min hmutir hlak. Chau chu an nawh ni 27 zan a upapa’n kumthar lawmna dinga sanghal a kap zawn dinga kan fe ruolhai lam kawi an liem char a ka ruolnu kuta thil hlu tak ka pek lai damm, Krismas url^wk zana hnungtieng tlara, ‘Kan kut inrieng hi Mari kut angin ngai la,’ ti a thangsuopuon ka silpuihai dam a hung inlang vang vang a. Chuong laia thangsuopuon neihai chu kumtina bu \in 200 thlo dawk a ngai a nih, tu tieng tieng hin chu thangsuopuon hai a hung tam ta a, ei thangsuopuon hai khawm puon ka sawn le zakuo a na zakuo ka sawn le puon a na naupang khawlai leng ei ko nisienchu an nuhaiin ‘a hming \ha ko rom’ ting an tih. Chuonghai po po chu thlarau ṭhang lo chu beidawngna le \apderna chau an chang tah. F<rpui le \h^lpui hun lai khan chu krismas hi chu imu in hnik takin ei hringnuna a mi riekpek a. Kei-\hang ruol hlawl a’n nawh. Vawisun huna ding hin chu ei tho hma ruokin inhma tak takin a tho ve tah. Mihaiin, ‘Ka lunglai hluo zotu mi <,’ An tihai nekin lunglai a hluozo lem tah. Khawvel sandamtu khuolb<ka riekr<n an v^i kha a phuba l^kna remchangtak ni t^ng a tih. Z^nril lai hangti hi an hawia chu zan lungmawl lai re veng vawng laia tuoksiet hang tuok amanih, thu lung\h^wng ei hang tuok tak tak chu khawvela hin ei lo pieng reng a ei ti nuom el a ni. Pa huoi ei ti khawlai dunga kei kan nawm tituhai khawm z^nril lai taka simbu inhram ri ringawt khaw in a muol muolin tlansiet ei nuom el a nih. Ka lungril ngaituona le ka lungril mithla mei meiin ka hang d^k sin a, berampuhai khawsak dan chu a rethei tlak hle. A \hen chu advance-a an bufai lo fak tahai thung an na, a \hen chu naupang te te an na an puhai besana fe mei mei dam an na, a \hen chu kum upa tak takhai dam an na, insa zo lo tak tak dam; hrisel lo tak tak dam B.P insang d^m, an zakuo infaw d^min pheikhawk keikhir an bun t^wl a, tui<m inz^wm pangin an kepde a, lamsak tienga ngaidi ph<l lai an kut an lukham a an beramhai hruiin an thlung a, a naupanghai hlohna thlieka an tir a, beidawng taka an inngaisie lai tak chun vantienga inthawk chun rawl inring tawk takin hrietnaw um lo dingin, ‘Ngai ro mi tin ta dingin changchin\ha lawmum bek bek ka hung intlun cheu a nih. Vawisun hin in ta dingin Davida khuoah sandamtu a pieng tah Lal Krista chu,’ tiin. An pi an pua inthawk khawma an hriet ngai lo hrill^wk khawm um d>r lova an hang hriet phut chu pangzat um tieng a ngai chun \i um tak ning a tih. Juda-hai ta ding chun beram vengtuhai chu tirdak um tak el, a biek khawm an biek pei naw, lampuia intuokpui ding khawmin an nuom ngai nawh. Hieng ang kar laka vantieng thil ri an hang hriet chu phu naw inti hl>ng an tih.

Mi pakhatin a hril dan chun, ‘An \i luotin am hmulthi an ding a, a tlu a an ding nawk hlak,’ a tih. Juda rama mipui mi hausa a nuoia nuoi tel an um lai khawma van tieng thil ri hre ngai lohai inhlawfa ruol pasiet luota mi en nuom kai ta mi pawl nuom lohai le eini rawi krismas thawlawm ding takngiel khawm nei zo lohai ei kuoma chanchin\ha puonga a hang um el hi chu thaw ding dang le hrilchier ding chite khawm ei nei nawh. Biekina fea Pathien chawimawi le inpak chau naw chu iengam thaw ding ei nei leh? Beram neituhai kuoma khawm an puong naw a vengtuhai kuomah an puong lem a ni kha. Mi hausa chu ieng huna khawm beidawngna tuok hai sienkhawm sawr ding le ko ding an hau a, a ṭul ang pe in sum le puon khawm tlasam lovin an um pei a, an bei a dawng khawmin a dawng tak tak ngai nawh. Eini rawi chu thil chitea khawm van tieng thil ei hriet naw lem chun tuibur hmuom dawng sungcho khawm ei bei a dawng hman a nih. Z^nril boruok chu ri a tlawm leiin a fie khawm a fie reng a nih, s<n boruo kchu a ri khawm a sie a chuong karlaka chun vantieng thil ri chu a hriet an tak bawk. Vawisuna thilrihai hi hang ngai ta. ‘Ka sale ka sale, hung inchaw ro,’ ti le mi hausahai riva hi khelah beidawng khekri d^m, lus<n inr<m b^kah, ‘Ka B.P., ka zunthlum, ka k^wng ka z^ng a na,’ ti naw chu ri dang ieng am a umleh? Chuong ang karlaka chun vantieng thilri chu hriet an tak ding hrim a nih. Ber^mpuhai kuoma le eini rawi nawchizawrhai, uirehai, zu dawn/zawrhai le nitin f^k zawng f^wm bazaar nupuihai, inkhawm fepei lohai kuoma a naute a hung pieng el hi chu, ‘Haleluia hlimin inpak ei tiu, van lal Jubilee chu. Bethlehem le Kavari tlang chunga suokna dar an ri ta,’ tia khek khek el ding ni awm tak ei nih. Hi ni ropui tak le inzawm hin kohran lai dam pansak panthlang hai lai dam; hnam tinhai kuoma dam remna inleng sien nuom a va um de aw. Tu mi hrietpui lova harsatna zanrila int^nghai, hriselnawna zanril sungkim nawna, zanril nupa intuok nawna le zanril tl^ksamnahai hi sukbo ni sien nuom a va um ngei. Tiroko Paula le Sila hai khawm rip sungril lai tak an khum a, an kut an ke an khuop a sipaiin an s$rtuokin inhuol hai sienkhawm zanril lai tak Pathien kuoma an \awng\ai a hla an sak a an ni insuotu dinga a hmang kha ngaituo ta vawisun le tulaia khawvelin thil \i um taka ngai simkhawlei inhn$ng a ninaw am a nih? |huoisuokna sinthawtu chu eini khawm Pathiena beiseina insangtak neitu ei ni phawt phawt chun mihai ring naw tieng panga khawm ei zanril harsatna chu \huoisuokna sinthawtu ding chu sukbeidawngtua ei ngaihai khawm an ni el thei. Tu lungin intang e ti a um nawh. Anni chau ni lovin mi dang a’ntanghai khawm an suok a vengtuhai khawmin thlarau sandamna an chang hiel lem a nih. Lungin intanghai kha mihai ta dingin malsawmna an inchang chieng hle. Nang khawm i nun a lo inthim deu a n ikhawmin lo inngaisie bik naw hram rawh. Khawvel sandamtu dinga hung pieng pa hin thlarau chau ni lovin taksa tienga ei harsatnahai po po khawm an suo sa theina dingin ama ngei chu kross-a khan hemde a ni kha. Insukn^m la inkh<in^m la in sawpfai la Bethlehem tieng pan mawl rawh. Taksa sal intangna le thlarau sal tang insuo dingin Isu Krista hi a an pei zing a nih ti hi hrieng ei tiu. Tiemtu hai popo krismas chibai ka buk cheu.

Rengkai, 18th December 2017.

DMRAO in 8th SMS Memorial cRPF State Open Football Tournament, 2017-ah hratna a changIMPhal: Saheed Manoranjan Singh Memorial CRPF State Open Football Tournament, 2017 fe mekah zanikhan Dimapur Road Athletic Organisation (DMRAO), Sekmai han Southern Sporting Union (SSU) 1-0 a hne in hratna nopui an dawm. Tournament hi Khuman Lampak Main Sta-dium, Imphal a huoihawt niin, zanita a kharna hunah Chief

Minister Pu N. Biren Singh khuollienin a \hang. Pu Biren Singh in thu a hrilna a chun, Manipur state a dan le thupek kengkaw a inremna le muongna inumtirna dingin CRPF han an thaw hlawk hle thu a hril a. Manipur-ah eco-nomic blockades vawi tam tak thaw hlak a ni th, hieng huna hai hin CRPF han Manipur mipuihai mamaw fak le dawn

bakah damdawi, thautui le thil dang dang hai Manipur-ah an phur lut hlak niin a hril. Manipur-ah rorelna indik tak a um theina dinga sawrkar hmalakna CRPF han an thlawp hlak leiin Pu Biren Singh in lawmthu a hril. Pu Biren Singh chun, Manipur tadinga CRPF hai hmalakna hi theinghil lo a iengtiklai khawm inzana pek hlak ding an nih tiin a hril.

Page 3: MiMtukthla (deceMber) 21, 2017 ningani (thursday ... Thar/2017/December/HT... · 12/21/2017  · Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N N ost eg N N _____ Et dC/CCpur

3MiMtukthla (deceMber) 21, 2017ningani (thursday) natiOnal/internatiOnal & adVertiseMent Hmasawnna Thar

laktaWi

Estd. 1984

Oja. Zia-ul Haque kuoma lawmthu hrilnaHun sawt taka inthawk ta khan ka mawng a na hle hlak a, inhnawm hunbi ka nei thei naw a, ka hnawm a suok a, inhmawm dingin ka fe a, sienkhawm kan hnawm thei ngai naw a, ka phing a sip a, kawngna, ringtungna, darna, kut le ke kham le ngawi ka nei hlak a. Ka beidawngin Md. Zia-ul Haque Phusam ka pan a, tuhin chu ka dam ta a, ka lawm hle a, Pathien le Md. Md. Zia-ul Haque Phusam chungah hin lawmthu ka hril. A pan nuom le an biepui nuom han a hnuoia hmuna hin pan le inbiek-pui thei a nih.1. Old Bazar, Zomi Colony, Near Muslim Masjid, CCpur.1. Kekru Villa, North AOC, Opp. AMUCO /UCM Gate, Imphal. 3. Contact Nos. : 9615391873/ 8014254414.

Lawmthu hriltu, -achan Ukhrul

BAWNG A NEITU HRIETLO MANBawng a neitu hrietlo hruol/hrui puma hung lut chu a ngaisaktu an umnaw leiin man le kawl mek a ni a. Bawng sukhmang hai chun a Bawng umdan indik taka hrilin December 23, 2017 chen khin a hnuoia hming le contact number suklanga uma hin ngaiven le lakkir thei ning a ta, hun tiem pel hnunga chun sukriral a ni khawmin tukhawma thubuoi siem thei tanaw ni hai. Bawng neitu chun Chanchinbua thu insuo man a pek \ul bawk a tih.

sd/- lienthangThingchawm, CCPur

Contact No. 9862660181

6th Phase Mellenium Lucky 3rd Draw Result

Sl. C/No Prize Agent Winner

1 1888 Yama SL-RR Thongminlen Rex

2 1939 Hayat Suzuki Haupu Haupu

3 1555 Activa 4G Paongam Haomang

4 0566 Suzuki Lets Rakesh Rakesh

5 1581 Splendor Haupu Thangneo

NB: Next Draw: 23rd January, 2018

sd/- Manager

India ramah Rohing-yas 40,000 vel an um

neW delhi: India rama chun Rohingyas hna-ma mi 40,000 vel an um mek a, hieng Rohingyas hai hi dan kala India rama um an ni a, sienkhawm tuchen hin an rama thawnkir an la um nawh tiin Union Min-ister Kiren Rijiju chun zani hmasa khan Parliament a hril.

Philippines President-in christmas Inkap chawl A Puong

Manila: Pa rorum le \awngbau insum lo, mi that khawm insum lo, drugs sumdawngtu le helpawl theida em emtu Philippines President Rodrigo Duterte chun, khawvela remna lal hung pieng pa thu hung phur ang takin khawvel mihai lai khawm inremna um rawse tiin, an rama Muslim helpawlhai le indona chu Christmas Inkap Chawl a puong. President Duterte chun Communist helpawlhai le inkap chawl a puong tah a, chuleiin, helpawlhai khawmin President that insuona hi pawmin inkap chawl puong ve raw hai se, tiin Presidential palace thusuok chun a hril.

Kha hma met khan President Duterte chun, helpawlhai le inbiekpawna ding ‘peace talks’ hrim hrim chu a khar vawng a, communist hai chu ‘helpawl’ tiin indo a puong khum a nih. Philippines Defence Of-ficial hai chun hieng ang thupuong hi siem lo dingin President an ngen a. Communist hai remchang a pek mei mei ding a nih, tiin an hril. Zani ta President Rodrigo Duterte thupu-ongtu Harry Roque Jt thupuong hin a tarlang chu, kum 48 lai zeta upa tah Communist Insurgency buoina ah President hmalak dan chu a la buoi nuoi a, fedan felfai tak iengkhawm a la nei thei nawh ti hi a nih. Roque Jr hril dan chun, President-in December 24 a inthawka January 2 chen Inkap Chawl a puong hin mi tamtak Christ-mas chawl lai an sunghai leh Christmas an hmang theina ding a nih. Kha hma khan Maoist helpawl han sawrkar sipaihai an kap an kapa sawrkar an sukbuoi zing leiin ‘helpawl’ angin a puong a, anni le inbiekna po po a sukchat vawng a nih.

canada le us han north korea buoina thua inbiekna huoihawt OttaWa: Tulai khawvela nuclear war suksuok el thei dinga um ram \ium tak chu North Korea le Iran an nih a. North Korea nuclear program chingfel dan lampui ngaituo dingin Canada le US chun January 16, 2018 khin Van-couver, Canada ah rambung hran hran Foreign Minister hai meeting nei a rawt a. Ja-pan, South Korea hai khawm an \hang beisei a nih. Canada Foreign Minister Ms Chrystia Freeland chun, “Hi buoina thua hin chu dip-lomatic taka sukfel tulin kan hriet” tiin US Secretary of State Rex Tillerson le joint press conference an neina hunah a hril. Rex Tillerson chun, North Korea inbiek a nuom theina dinga thaw dan chi hran hranhai hriltlang ning a ta. A \ul chun North Korea khir lema rekbetna amanih khawm a \ul ang angin rel ning a tih, inbiekna a um ngei theina dinga fielna leh” tiin, “North Korea laka campaign sukhrat dan ding

ngatuo zawm pei kan tih” tiin a hril. “Hi meeting thiltum tak chu, North Korea kuomah, “Nuclear rambung pakhat ang chun kan pawm thei naw che a, kan reng hin thil-tum pakhat chau neiin poli-cy pakhat ah kan ngir vawng a nih – Korean Peninsula po po nuclear ralthuom um-loa siem dingin, tia Korea kuomah international com-munity han thu thawn a nih” tiin a hril. “A thiltum tak chu North Korea le inbiekna a um thei-na ding ti lei chau a nih a. Chu nih naw sien hieng hin

thaw nawng kan ta, direct-in do tang kan tih” tiin a hril. Vancouver Group ti hin a huom po chu Australia, Belgium, Britain, Colombia, Ethiopia, France, Greece, Luxembourg, the Nether-lands, New Zealand, the Philippines, South Africa, Thailand le Turkey hai an nih. |henkhatin President Trump le Tillerson kar thu a \ha rak naw leiin hi thil hi White House-in a support naw el thei anga an hril chu, Tillerson chun, “White House chun diplomatic talks nei hi a thlawp a nih” tiin a hril. Rex Tillerson le Freeland

hai hin Canada-US ramri thu, North American defense, energy, environmental co-operation le NAFTA (EU dawta sumdawng pawl ram-bung inzawmkhawm lientak dawt) inbiekna fe mekhai thu khawm an hriltlang a. Myan-mar a Rohingya raltlanhai le Ukraine a Peace Mission tir dan dinghai chen an hrilt-lang. Freeland chu vawisun Ukraine fe nghal a tih. Canada hin Venezuela rama buoina thu le inzawm khawmin October thla khan rambung 12 a foreign minis-ter hai ko khawmin meeting a lo neipui tah a, Venezu-ela ram ta dinga \ha nia an hriethai hriltlangin chuong chu President thlangthar kuomah khawm an hril nghe nghe. President Nicolas Maduro le Center-Right Opposition hai kara inremna a um theina dingin thei tawpin hma a lak a nih. Rex Tillerson hin Prime Min-ister Justin Truden khawm inhmupui a ta, Washington tieng kir nawk a tih.

Telugu hi North le South India thlung zawmtu leilak a nih: Presidenthyderabad: Presi-dent Ram Nath Kovind in Telugu chu India chau ni lovin khawvel \awng a ni tah thu a hril a, India ram suklarna le suk hmingth-angna dinga Telugu \awn-gin a thaw hlawk leia a lawm thu a hril. President hin Hyderabad khawpuia World Telugu Conference kharna huna Chief Guest ni puma hi thu hi a hril a nih. Telugu hi North le South India hai thlung zawmtu leilak pawimaw tak a nih tiin President chun a hril. President chun Telugu hnam \huoitu hai theitaw-pin a hril mawi a, a hmaa

India President lo ni tah S Radhakrishnan, Neelam Sanjeeva Reddy le VV Giri hai bakah India Prime Minister hlui PV Nara-simha Rao hai chu India ram siemna dingin an thaw

hlawk hle thu a hril. Telugu hnam a mi ziektu le poets inlar tak tak hai hla phuok le an thu ziek hai chu ra-min a sawr \angkai hle a, ram sukmawitu an nih tiin President chun a hril. A

hril peina-ah, Telangana in inkhawmpui lien ni 5 zet hlawtling taka a huoihawt theina thuah an Chief Min-ister Chandrasekhar Rao a lawmpui thu a hril. Inkhawmpui kharna a hin Chief Minister khaw-min thu a hril a, Telangana mipui han WTC ngaihlu a an chawisang leia a lawm thu a hril. Hi inkhawmpui hi kum tin December thla zatin ni 2 sung hmang zie hlak ni tang a tih tiin Chief Minister chun a puong. Inkhawmpui hi Telugu \awng suklarna dinga huoi-hawt a na, Telangana state-ah Telugu \awng hi KG a

inthawka Class XII inchuk-lai han makmaw a an sbject a \hang sa dinga thusuok siem a ni tah tiin Chief Minister chun a hril bawk. World Telugu Confer-ence hi Lal Bahadur Sta-dium a hmang a na, rimawi chi tum tum hai remin khawvel huopa Telugu \awng hmang mithiem tak tak han thuhrilna an nei. Inkhawmpui ni 5 sung hin Telugu \awng le an nunp-hung suklarna dingin items chi tum tum suklang a na, delegates 16,000 vel um hai laia 500 vel chu rambung tum tum 42 haia inthawka hung khawm an nih.

Tarun Tejpal ngenna HC in a hnawl

neW delhi: Nuhmei suolluia intumna le inza-wma thubuoi nei ‘Te-helka’ editor-in-chief hlui Tarun Tejpal in ngenna a siem chu zanikhan Bom-bay High Court in a hnawl pek. Tejpal hi 2013 khan Goa-ah function nei laia nuhmei suolluia intum a nih. High Court in Tejpal hi IPC hnuoia section tum tum hai hmangin thubuoi a siem pek a, thla hmasak a inthawk khan court hmaa hin an lang \an a nih.

J&K sawrkarin thawk-tu 7 a ban

JAMMU: An sin ngaitha le office kai \ha lo mi 7 zan-ikhan Jammu and Kashmir sawrkarin a ban. Minister for Law and Justice Abdul Haq in December 19, 2017 khan Directorate of Urdu Coordination Cell office a sir a, chu huna chun hieng thawktu 7 hai hi office an kai nawh a, thuneitu hai chu thawktu hai hi ban din-gin thu a pek a nih. Abdul Haq chun Urdu Coordination Cell chu De-partment of Law, Justice le Parliamentary Affairs hai le sukzawm dingin thu a pek a, hi hnunga thawktu inthlada hai chu hremna pe pei hlak dingin Urdu Coor-dination Cell thuneitu hai a hril bawk.

Rukru han co-op bank an rawk

neW delhi: Delhi State Cooperative Bank, Mundka branch, Delhi chu Decem-ber 19, 2017 zan khan ruk-ru han an rawk a, pawisa tam tak an inruk hmang. Bank rawktu hai hin cutter hmangin kawt an hawng a, CCTV hai khawm an suksiet vawng. Rukru han pawisa an inruk zat chie hi hriet a la ni nawh a, police han suichiengna nei an tih.

PM Economic Advisory Council in meeting an nei

neW delhi: NITI Aay-og office, New Delhi-ah zanikhan a \um thumna dingin Prime Minister Eco-nomic Advisory Council in meeting an nei. Meeting chu Chairman Dr. Bibek Debroy in an rawi a, mem-bers a \hang hai chu Ratan P Watal, Surjit Bhalla, Rathin Roy, Ashima Goyal le Dr. Shamika Ravi hai an nih. Meeting huna hin em-

ployment le growth thu ngaituona an nei a, NITI Aayog member Dr. Ra-mesh Chand in India rama loneitu han an lohma suok sukpung dan, sumhnar tum tum le agriculture a pro-employment growth thu hrilna a nei. Ministry of Ru-ral Development Secretary Amarjeet Sinha in ‘Mission Antodaya for poverty free panchayats’ ti thupuia neiin

thu a hril. Kishore Desai, Officer on Special Duty, Economic Advisory Council in sum-dawngna le inzawmin thu-pui tum tum hmangin thu a hril a, Council a part-time member Dr. Rathin Roy le Dr. Surjit Bhalla han ‘eco-nomic track monitor’ up-date thaw dan ding an hril. Thla hmasak khan PM Economic Advisory Council hin meeting nuhnungtak an nei a, Health and Education sector a development, job creation le investment tam lem siem dan ding thu hrilin roadmap an induong. Fif-teenth Finance Commission hmalakna khawm an ennawn a, Health, Education le Social Inclusion hai sukhmasawn dan ding an hriltlang bawk.

Calcutta HC Judge hlui CS Karnan jail a

inthawk insuoneW delhi: Court inza-umna suksie a rorelna in-dik lo taka a fepui hnunga tlanhmang le thla 6 sung jail intang dinga thiemnaw chang, Calcutta High Court Judge hlui CS Karnan chu an tang hun ding a hmang zo ta leiin zanikhan jail a inthawk insuo a ni tah. Karnan hi police han an man hnungin May 9, 2017 khan Supreme Court-ah a chungthu ngaituo a na, thla 6 sung jail intang dinga thiemnaw inchangtir a nih. Karnan hi a nuhmei le a naupa in jail a inthawk an \huoi suok a, ama hi India rama High Court judge hai laia jail intang dinga thiem-naw chang hmasatak a nih.

Bihar vigilance bureau in officials 2 man

Patna: Bihar Vigilance Bureau han zanikhan Si-tamarhi le Nalanda dis-tricts a Additional Public Prosecutor le Circle Offi-cer han thamna an lak leiin an man. Additional Public Prosecutor Satyendra Ku-mar Tiwari hi thamna sum Rs. 21,000 a lak lai tak (red handed) a man a nih. Maha-raja Kanishk Kumar Singh, Deputy SP, Vigilance in Vigilance team hi an rawi a, Kumar Tiwari hin an case sukfel pek dinga a tiemna a thamna hi a lak nia hril a nih.

NIA in Jagtar Singh ni 3 police custody-ahneW delhi: Shiv Sena \huoitu Durga Dass Gupta thatna a inrawlna neia in-tuma man British mi Jag-tar Singh Johal chu police custody-ah ni 3 sung la um hri dingin NIA Court in a chungthu a rel. Jagtar Singh Johal ruol hin tuolthatna a inrawla intum midang khawm man an na, police custody a an um sung hin thu indawn chiengna nei ning an tih. Shiv Sena \huoitu Gupta hi April, 2016 khan Khanna area-ah Bike a

inphur mi pahni han an kaphlum a nih. Johal hi se-curity venghimna khautak hnuoiah zanikhan Mohali NIA Court a inlangtir a na, ama le midang pathum hai chu thla hmasak khan Punjab police han an man a nih. April 2016 le Febru-ary 2017 inkar sung khan Punjab hmunah politician hai that tumna case 3 Pun-jab police han an zieklut a, hieng case hai hi Punjab police han National Investi-gation Agency (NIA) kutah an peksawng vawng a nih.

Foreign Secretary Myanmar-ah an zinneW delhi: Myanmar rama buoina um leia Ro-hingya hai an raltlan \uk \uk lai zingin Myanmar le security thila inzawmna siem \hat tumin Foreign Secretary S. Jaishankar chu zanikhan Myanmar-ah an zin. Foreign Secretary hin Myanmar Security Forces a Commander-in-Chief Min Aung Hlaing inbiekpuina nei a ta, India le Myanmar han security thila inlaichin-na an nei hai sukhmasawn dan ngaituong an tih.

Foreign Secretary hin State Counsellor le de facto leader Aung San Suu Kyi khawm an hmupui ding niin Indian Ambassador to Myanmar Vikram Misri chun a hril. Rakhine state, Myanmar hmuna buoina tlung leiin Rohingya hnam 6,700 hai that le 650,000 hai Bangladesh-ah an ral-zam tah nia hril a na, hi le inzawmin Foreign Sec-retary Myanmar rama an zinna hin ra \ha tak an suo dinga ring a nih.

Jayalalithaa video insuo lo dinga hrilchennaI: Vawisun hin Tamil Nadu hmuna RK Nagar Assembly constit-uency-ah bypoll nei dinga ti a na, hi le inzawmin TV Channel hai chu an Chief Minister hlui Jayalalithaa video vote thlak hmaa in-suo lo dinga thu pek an nih. Chief Election Officer in thusuok a siemna a chun, an Chief Minister hlui a video chun election boruok a

suksiet thei ding niin a hril. Jayalalithaa video insuo chu Representation of Peo-ple’s Act 1951 dan bawsi-etna niin, election nei hma darkar 48 sungin campaign thaw le election le inzawma video insuo chu khap an nih tiin CEO chun a hril a, TV channel le newspaper hai chu election le inzawma dan siem chu inza dingin a hril tawl.

India le China han border thua inbiekna nei ding

neW delhi: Vawisun (December 21, 2017) hin India le China palai han ramri thua inbiekna nei an tih. India ai-aw in National Security Advisor Ajit Doval \hang a ta, Yang Jiechi,

State Councillor le Commu-nist Party Politburo member in China rambung ai-aw thung a tih. Tuta inbiekna an nei ding hi Special Rep-resentatives level a inbiekna \um 20 neina ding a ni tah.

IAF chief hlui court hmaah an langneW delhi: USD mil-lion tam tak sukthamralna Agusta Westland VVIP helicopter deal case thuah zanikhan Indian Air Force chief hlui SP Tyagi court hmaah an lang nawk. Tyagi a ruol hin a sungkuo hnai Sanjeev alias Julie, Air Marshal hlui JS Gujral le Advocate Gautam Khaitan hai khawm court-ah an in-lang ve. Central Bureau of Investigation (CBI) Court rorelna hi Judge Arvind Kumar in an rawi a nih. Judge Arvind Kumar chun IAF chief hlui hi zanita court a inlang dingin Octo-ber 11, 2017 khan thu a pek a nih. Zanita court rorelna chun chargesheet copy CBI in pelut dinga thu a pek a, hi chungthu hi May 30, 2018 a ngaituo nawk dinga ti a nih. Gujral chu Rs. 2 lakh chawi

dinga a chungthu rel le bail a hnina pawm pek a na, a chungthu rel fel a ni hma chu India suoksan lo dinga thu pek a nih. September 1, 2017 khan Tyagi, Sanjeev, Gu-jral, Khaitan, Italian de-fence and aerospace major Finmeccanica chief hlui Giuseppe Orsi, Agusta Westland CEO hlui Bruno Spagnolini le European mi pathum Christian Michel, Guido Haschke le Gerosa, Finmeccanica subsidiary Agusta Westland le IDS Infotech hai a chargesheet khum a nih. Tyagi hi 2004 le 2007 inkara IAF Chief a na, hi mawphurna a chel laia Agusta Westland hai le AW-101 VVIP helicopters 12 an siemna ding le inza-wma fund hai chu suktham-ral an nih.

ED in Rs. 58 cr manhu an manneW delhi: Mumbai-based diamond firm-ah zanikhan Enforcement Di-rectorate (ED) han Rs. 58 crore manhu thuomhnaw an man. ED hai hin demoneti-sation hnunga tax pek lo thil hai suina an nei le inzawma thuomhnaw hai chu an man a nih. Hi case a hin shell company accounts 500 vela mi Rs. 1,478 crore anghu funds khawm a \hang ve. An man na chu Rajesh-war Exports ni a, laksawn thei lo 10, gold jewellery le diamonds hai an nih. ED

hai thil man chu Ritesh Jain le Amritlal Jain hai thuom-hnaw an nih. Demonetisa-tion hnunga Ritesh Jain in account tehlem siema pawi-sa a thunlut an hriet suok hnunga thuomhnaw hai chu man an nih. Ritesh Jain hi phalna boa diamonds a sumdawng le ram puotien-ga thawn dawk hlak a na, Hong Kong hmuna khawm company a nei bakah, a ac-counts a hai chun demon-etisation hnungin tax pek lo pawisa tam tak a deposit hlak ti hrietsuok a nih.

UP-ah ‘Cow pro-tection panels’

lucknOW: Uttar Pradesh sawrkar chun a state sunga bawng hai hum-haltu ding ‘cow protection committees’ indin a tih. Committee chu ‘Gau San-rakshan Samiti’ tia a hming inbuk ding le UP district tin haia siem ding niin, an rawitu dingin district mag-istrate hai hmang ning an tih. District magistrate hnu-oia hin district chief de-velopment officer hai chu Vice Chairman ning an ta, Chief Veterinary offi-cer chu members Secretary ning a tih.

Parliament-ah buoina siem nawk; Requisitioning and Acquisition of Immovable Property (Amendment) Bill, 2017 passed

neW delhi: Parliament winter session chu zanikhan sunzawm nawk ni a, PM Narendra Modi in PM hlui Dr. Manmohan Singh intumna a siemna thua bawk op-position han buoina an chawk suok nawk. Parliament in\hung hi ni 4 nei a ni tah a, in\hung nei zatin Congress han PM hlui chungthu hi an phawr lang a, risie nasatak an siem zing hlak a nih. Hi thua inselna nasatak a suok nawk leiin Inpui pahni in\hung hai sukchawl nawk an nih. Sun chawl an nei zoa chawhnung dar 2:00 PM vela in\hung an \an nawk hunah Opposition \huoitu Ghulam Nabi Azad in PM \awngbau hi a ngirpui a, PM chu ngaidam inhni dingin kan ph<t nawh a, a \awngbau hi hrilfiena nei sien kan nuom a nih tiin a hril. A hril peina-ah, PM hin Gujarat election ding le inzawma \awng-bau hi a nei a ni am ti le, election-ah hratna an chang a nuomna leia a \awngbau an thlada a ni am ti hai hi hrilfiena a siem kan ph<t a nih tiin a hril. Minister of State for Parliamentary Affairs Vijay Goel in Ghulam Nabi Azad hi dawnna a pek a, Pu Modi in thuruk inthup thu iengkhawm a \awngbau-ah a sak suok nawh tiin a hril.

Congress hai \huoina in opposition party tum tum han slogan hril ruola pro-test an nei leiin Deputy Chairman Prof PJ Kurien in Lok Sabha in\hung a suktawp. Rajya Sabha a khawm zingkar in\hung \an a ni le inruolin congress han PM a \awngbau leiin risie an siem nawk a. Chair-man M Venkiah Naidu in question hour a siem naw thu hrilin slogan hril ruola protest thaw opposition \huoitu hai chu a vau a, an \hungna a in\hung tawl dingin a hril. Indian constitution chun Inpui hi inza le thienghlim taka vawng dingin a hril a nih tiin Naidu chun a hril a, opposition han risie an sunzawm pei leiin inpui in\hung a sukchawl pha. Lok Sabha-ah opposition han risie an siem zing laiin Requisitioning and Acqui-sition of Immovable Property (Amend-ment) Bill, 2017 ngaituona neia passed a nih. Hi bill hi defence le security thila compensation pek chungthu a nih. Bill chu 1952 a hmang tah niin, tuta bill siem thar hin belsa iemanizat siema suklien a nih. Bill thar hi Act nia hmang a ni pha national security le defence han ham\hatna tam tak an dawng thei ding a nih.

PM in Cyclone Ockhi tuor hai \hangpuina ding Rs. 325 cr

neW delhI: Prime Min-ister Narendra Modi in Kerala, Tamil Nadu le Lak-shadweep a Cyclone Ockhi tuor hai kanna a nei zoin zanikhan \hangpuina Rs. 325 crore pek dingin a pu-ong. Hi thu hi Thiruvanan-thapuram hmuna ngaman-tuhai bula thu a hril huna

PM in a puong a nih. PM chun, ngamantu an umna chin hriet lova inhmang hai zawngna sunzawm pei ning a ta, Krismas hung tlung hma ngeiin In an inlawi dan ngaituo ning a tih tiin a hril. PM chun Cyclone Ockhi tuor hai ngirhmun hi uluk taka enfelna a nei bawk.

Veerendra Kumar RS a inthawk an banneW delhi: Kerala JDU \huoitu le MP Veerendra Kumar chu JDU \huoitu Sharad Yadav le Ali Anwar hai ban an ni leia a lungawi naw leiin zanikhan Rajya Sabha MP a nina a inthawk an ban. Veerendra Kumar hi Kerala JDU Chairman a

na, Rajya Sabha Chairman M Venkaiah Naidu kuomah an banna lekha hi a peklut a nih. Bihar Chief Minis-ter Nitish Kumar a party a ni leia an ban thu le an ni tieng iengtiklai khawm a \hang ding thu an banna a chun a zieklang

Page 4: MiMtukthla (deceMber) 21, 2017 ningani (thursday ... Thar/2017/December/HT... · 12/21/2017  · Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N N ost eg N N _____ Et dC/CCpur

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSMiMtukthla (deceMber) 21, 2017ningani (thursday)

sun ZAWMnA.......

Indian Super Leaguedecember 20, 2017 result

Nort East United 0-2 Mumbai Citydecember 21, 2017 fixture

Bengaluru FC v/s Jamshedpur -8:00PM

NYK/ccPur District III Division League 2017 Organized by : CDSA

Sponsored by : Nehru Yuva Kendra - Churachandpur Fixtures : 21st December, 2017 (Thursday)

At Nghathal Playground: 1. Tuibong Area YC vs FAST @ 10:00 am.

2. Angel’s Place SC vs Brothers United FC @ 11:00 am. 3. SCOCY vs C. Munkot YC @ 12:00 pm. 4. Knights FC vs SYMROPIA @ 1:00 pm.

5. Happy Feet Academy vs Muolvaiphei YC @ 2: 00 pm. Public Ground :

1. UFC-Lingsiphai vs Songdo YC @ 10:00 am. 2. Vengnuam South YC vs Hill Town FC @ 11:00 am. 3.UnitedChikimFederationvsDorcasRoadSoccer@

12:00 pm. 4. B. Ebenezer YC vs Headquarter AU @ 01:00 pm. 5. Mualngat YC vs Mata Mualtam YC @ 2:00 pm.

riO de JaneirO: Bra-zil soccer striker hlui le 1994 World Cup Champi-on Romario chun corrup-tion scandal in a sukbuoi mek Brazilian Football Confederation (CBF) in-thielfai dinga President inchu a tum. CBF sunga corruption-scandal lei hin president Marco Polo del Niro chu FIFA in kar hma-sa khan ni 90 sunga dingin

a suspended a nih. Romario (51) hi senator niin Brazillian soccer a cor-ruption chungthuah Con-gresstional investigation inrawitu a ni a, FIFA in CBF president Marco Polo del Nero ni 90 sunga dinga a suspend hnunga president inchu a tum thu hi a puong a nih. Romario hin kum 1994 khan United States a FIFA world Cup huna Brazil team chu a vawilina din-gin World cup a lo lakpui a. An larna hung zuol pei-in politics tieng khawm a hung hlawtling pei a, tuhin a chengna Rio de Janeiro state a inthawk senator ni lai mek a nih. Reuters

romario in cbF Pres-ident inchu a tum

lOndOn: West Ham United manager David Moyes chun khawvela ieng team khawm enkai le in-rawi thei dinga inringzona a nei thu a hril. Tuta Pre-mier league fe meka hin Moyes chun a thlinna le theina a taka suklang ngei a tum bawk a nih. Moyes hi Everton, Manchester United, Rel Socieded le Sunderland haia hlawtling bek loa a lo thaw ta a ni a, November thlaa West Ham in an hotu

Slaven Bilic an ban hnunga Moyes hi West Ham man-ager dinga ruot a ni a, tuhin a hming siem\hat tumin theitawp a suo mek a nih. Moyes in West Ham a

hung enkawl \an hlim khan West Ham hi relegation zone-a um an ni a, tuhin league table-ah points 17 hmutain a 15-nain an \hang phak ta a nih.

Ieng club khawm enkawl dinga theina ka nei: Moyes

Man. city in Leicester city hnein League cup semifinal an lutlOndOn: Thawleni khan Manchester City chun 1-1 a Leicester an indraw pui hnungah penalties pet hunah 4-3 a Leicester hnein English League Cup semifinals an lut ta bakah Arsenal khawmin West Ham 1-0 a hnein semi-finals an lut bawk. Decem-ber 25, 2017 khin Arsenal le Manchester chun semifinal hmasa inkhel an tih. December 21, 2017 (vawisun) Chelsea le AFC Bournemouth, Bristol City le Manchester United han quarterfinals inkhel an ta, a hrat lem lem team pahni han

semifinals pahnina inkhel an tih. Manchester City chu Pre-mier League fe meka league table-a hma\huoitu le league title latu dinga ngai an nita bawk a, sienkhawm City

manager Pep Guardiola chun tuta season a trophies 4 lak chu a beisei naw thu Sky Sports in City in tuta season-ah trophies 4 an lak thei dim? tia indawnna a siem huna a dawn. (Reuters)

West Ham United player Manuel Lanzini chu Inrinni zana Stoke City 3-0-a an hne zana \ul der loa a dive leia refree hlema Penalty a pek pha leiin match pahni haia khel theilo dinga ban a nih. Hi lei hin Thawleni a Arsenal le League Cup quarter final inkhel le Pre-

mier league match Inrinni a New Castle United le inkhel

haiah a \hang theinaw ding a nih. Member 3 umna FA panel in an suichieng hnun-ga hiengang hremna hi pek a nih. Thla hmasa khan hien-gang bawk hin Everton strik-er Oumar Niasse khawm match pahni khel thei lo danga ban a lo nitah.

Manuel Lanzini games 2 ah ban

French league ah goal-line technology system buoi

Kum 2014 World Cup huna system hmang ang char French league games huna hmang goal-line tech-nology chu a buoi ti hriet a ni a, hi thu hi FIFA kuoma khawm intlun a nitah. Hi thil hi kar hmasaa inkhel huna hmusuok a

ni a, goal si lo goal angin a hung vibrate a, chu chun refree a sukbuoi pha a, technician han thlalak hai \ha taka an enfel hnungah technology fesuol ti hriet-suoka um a nih. Hi le inzawm hin kum 2018-a FIFA world Cup hung um dinga hi Goal-Control hi hmang a ni ding le dingnaw FIFA chun a la sukchieng thei nawh. Kum 2010 World Cup huna goal si goal loa pu-ong a ni hnunga Goal-line technology hi football/soc-cer-a laklut \an a nih.

Marion bartoli in tennis a khel nawk ding thu

Paris: Wimbledon champion hlui Marion Bar-toli chun kum iemanichen a chawl hnungin profes-sional tennis a hung khel thar nawk ding thu zani hmasa khan Instagram ac-count fethlengin a puong. Marion Bartoli hi tuhin kum 33 mi a nita a, kum 2013 a Wimbledon title a lak zo khan, a thiltum sukpuitling dinga tennis khel a chawl ding thu lo puong ta a nih. WTA Tour titles 8 a lo lak bakah kum 2012 khan ranking 7-na in a lo \hang phak a nih. Kum 2016 khan natna mak takel an vawi leiin kg. 20 zetin a rik-na a tlahnuoi a, a hriselna

\hatnaw leiin kha kum khan Wimbledon hmaa All Eng-land Club exhibition event haia inthawk a lo inhnuk-dawk ta a nih. Bartoli hi kum 4 liemta sunga French player Grand Slam singles title latu nuhnung tak le kum 2006 a Amelie Mouresmo in Wimbledon a lak hnunga French mi title lientham latu umsun a nih.

eva longaria (42) a naulutir ding a Pai thu a PuonglOs angeles: Chawibang vang tah Eva Lon-garia (42) chun a pasal, media mogul kum 49-a upa Jose Baston le an naulutir ding thla li naute a pai niin a puong. Eva Logaria ta ding chun thu thar lawmum tak, naute thar neina ding a nih a. A pasal Jose ta ding ruok chun a nau palina ding a ni tah. Jose Baston hin a nuhmei hmasa Natalia Esperon leh nau pathum Natalia (22) le inphir kum 14 mi ve ve Mariana le Jose hai a nei tah a. Eva Longaria le Jose hin an nau hmasatak ding Sebastian 2013 khan an neia chu vangduoi thlak takin ni tawite hnungah a thi pek a, nau bova la um an nih. Eva hin a nau pai hi December 6-a L’Oreal Paris 12th Annual Women of Worth Event an nei \um khan a lo hrillang thawi tah. Eva Longaria hin July thla khan Spain, Ibiza ah tuifinriet kama an sil lai vela inthawka kha nau a pai \an tah niin a hril a. “Desperate Housewives” film a changna angin nau pai naw inlau khan a lo ‘desperate’ thei em em niin a hril. Eva hin a naupai thu a hril suok nawa chu a pai a nih ti suklangna ding zawngin vawi iemani zat chu a changzie le chetzie, \awngbau suoka hai a lo nei tah hlak a. An pa Jose chu, ‘pa tha tak ding’ a nih ti damin a hril. “Pa tha tak a nih a, sungkuo ngaisak mi tak a nih bawk a. ‘Kan’ sungkuo (ding) khawm ngaisak tak (ding) a nih. Mani hma siel ngai lo pasal, mani nauhai sie hmasa zat zat hlak le hmangai thiem tak a nih leiin en nghawk um lo a nih” tiin Us Weekly

a hril. Kum hni liemtah 2015 khan Eva chun People magazine le an inpawlna hunah, Jose le an inhuol thu an puong zo khan, nau nei dingin an hnu taluo tah dim a nih, tiin zawna a siem kir a. “Kum 40 ka tling char a, ka ngaituo a, kan hnu taluo tah el dim?”

tiin ama le ama indawn fawmin nau a la pai thei ding le ding naw thu a hril. Eva le Jose hi 2013 khan an in-date \an a, kum hni hnungah Dubai-ah an inhuola a. People maga-zine kuomah pasal dingin a nei naw el thei ti a hrila chu May 2016 khan Mexico ah an innei tah a nih. “Pasal ka nei (nawk) hi ka ring naw reng reng a, nei ka tum bawk nawa chu Jose hi a \ha ema ka nei el a nih” tiin a hril. Ocean Drive 2016 ah lem khan chu a pasal hi ‘suolmate’ tiin a ko. “Pepe leh chu mi pahni pumkhat, ‘suolmate’ kan nih a, in\he theilo pawisa khingtieng ve ve ang kan nih. “A zai a dam a, a hmel a \haa mi a hrietthiem bawk a. Ka dit po po a ni vawng a, ka dit ka hriet nawhai chenin a nih” tiin a pasal an pak. Eva Longaria hi nau a la nei nawa chu nunghak ruok chu a ni bik ta nawh. Jose hma hin a pasal hmasatak dingin Tyler Christophe leh 2002 khan an innei a, kum hni hnungah an in\he nawk a. Kum 2007 khan Tony Parker leh an innei nawka chu nau an nei thei chuong nawh a, an in\he nawk a. Jose leh an inhmu tah a nih. A nunhlui chu a thu le hla an bik naw leiin an sir chuong naw niin a hril. Carreer tieng chu a la thaw \ha em em a, tukhawm hin project pali zet a nei a nih. A film hai laia pakhat comedy “Overboard” ti Anna Faris le an chang chu April 2018 khin tlangzar ning a tih.

liVerPOOl: Kum sari liemtaa X-Factor ah Simon Cowell-in a lo hnawl thlak tah leia Simon Cowell le inbei nghek tah Chloe Khan chun, tu kum chu Christmas No.1 hmun hluo ngei tumin a Christmas Single a tlangzar a. Chawilarna dingin Christmas pitar anga in-cheiin a leng kuola, a nal hle. Liverpool ah a leng suokna hmasataka chun Christmas boruok a rik tah bawk leh Santa Claus zakuo, a var le sena \hui, off-shoulder mini-dress a hak a. A Malpui nalna lai po inlangin a kerai po Boot sei deuvin a thup a. A sam inkhai thlatir vawngin a Uite

(Chihuahua) a \huoi (kei) bawk a. Bag dum chite paiin mobile phone a chawi lang zing bawk a, a hmel a hlim sar zing a, en nghawk a um naw hle. Hlasakthiem le Celebrity Big Brother star Chloe Khan hin make-up a hmang taluo nawh a, a hner khawm a sen tieng nekin taksa rawng (nude colour) a hmang a, a nal dan a dangdai hle. Liverpool bazaar dinga a hei leng suok chu en nuom an tam hle a. Amiruokchu, a motor Pink Rover park-na thu le inzawmin buoina a tuok zie a. Hi \um khawm hin Parking ticket a hmu nawka, a buoi hle. Ni kum December 2016 khawm khan Parking ticket a hmuh. Chloe Khan hi a tumru em em a, kum sari liemtaa X-Factor ah Simon Cowell-in a hnawl lei khan, hlasak a thiem zie suklangin a hla chu Christmas No.1 kai ngei ngei dingin November thlaa inthawk khan a lo bei an tah. Simon eselna deuvin a hmel ang hmaikawr bunin, zan zal zakuo (lingerie) hakin thla an lak a, Instagram-a a zuitu maktaduoi khat hai kuomah a thlalak a share. Chloe Khan hi hlasak a thiema chu ‘plastic surgery’ a thiem rak naw ning a tih, annawleh ama le ama an ringzo naw lei am Siemtu siem dan a dittawk naw lei, a hnar siemthatna dingin plastic surgery operation vawi thum a thaw tah a. A taksa hran hran mawngtam dam, nene dam, hner hai dam siemthatna dingin plastic surgery thawin $100, 000 (Rs.64 lakh) vel a seng tah niin a hril. Amiruokchu, a operation thawna an fuk rak naw leiin a hnarin rim inhnik a hriet theina khawm ni dang nekin a tla hnuoi tah niin a hril.

chloe ‘Mrs claus’ Khan-in christmas Single TlangzarVictoria beckham-in Zu |ha chi rs.2.05 lakh Man dawn

lOndOn: Chirstmas chawl an tah leiin mani in tienga Christmas hmang dingin in an pan sup sup angin Victoria Beckham naupa Brooklyn Beckham khawm New York University-a kai Christmas chawl dingin an in a hung inlawi a. A nuin a ngai hlea, a lawm bawk ning a tih, zu inhnik chi ngawt dawn hlak nisienla khawm hi zan hin chu zu \ha chi bottle khata Rs.2.05 lakh (£2500) man ngat a dawnpui a nih. Victoria Beckham hi a ruolnu Eva Lonogaria leh zu inhnik chi ngawt dawn hlaka hriet an nih a. Eva Longaria lem chun zu inhnik chi hi a du taluo tah a, “Ka pawisa nei tawpna tak Dollar 10 chau nei tah lang khawm zu manin hmang ka tih” a ti hlawl a nih. Victoria Beckham, style le thil manto chi hrie le ngaisang em em ‘high fashion’ hin zu bottle khata nuoi khat neka tam man a dawn khawm awm tho. Tu kum sung ringawt

khawm an company Victoria Secret chun US Dollar Mil-lion 3 vel a lam suok a. A pasal David Bekham khaw-min $2 million vel a lam suok bawk. Instagram ah fans nuoi telhai lo hmu ve dingin a zu \ha chi Bottle hi a lim a suklang a, a naupa in hung lawm Brooklyn le an thlalak a tarlang bawk a. Brooklyn khawm a tlangval \ha er tah, a banah tattoo thar a nei bawk, a pa David Beckham ang tho a nih, tattoo a ngaisang hle. Brooklyn bana tatto thar hi Screaming Eagle ti a nih a, a nu Victoria Beckham-in a lo lawm lutna zu \ha chi khawm hi Screaming Eangle ti a nih a, California, Napa Valley a siem ngat a nih. Aman khawm hi an siem changkang dan izirin a tlawmin a tam a nih. An zu Screaming Eagle hi a tlangpuiin tax sung hmain £2,426 (Rs.1.98 lacs) a nih. Victoria Beckham le Eva Longaria hai ruolcham hi an ngaisang tak chu zu (wine \ha) le art (fashion) a nih a. Kha hma met khawm khan This Morning TV program ah an inlang kawp laiin an inhnik le duzawng an hril a. Art le Wine an inhnik zie an hril. Eva Longaria lem chun, a neisun Pound sawm £10 khawm zu manin hmang a nuom ding thu a hril a. Vic-toria chun, “Awi um lo lo” a tipeka chu a tak taka chu a awi tho ning a tih, ama khawmin zu \ha chi le inhnik chu a hriet em.

Queen Elizabeth-in Philip Aiawtu Dingin Prince Harry PuonglOndOn: Khawvela lal-ram lientak le ropuitak ni hlak, tulai khawvela khawm lal ropuitak Britain lal sung-kuo chu \hang thar peiin an hung hluo pei tah. Nuhmei nei dinga tulai hnaia puong thar hlawk Prince Harry chun, a pi Queen Elizabeth-in ‘Captain General of the Royal Marines’ dinga a ruot angin a pu Duke of Edin-burg, Philip ai aw tang a tih. A pu ai awtu ding a nih angin bawkin zani khan Prince Harry chun a pu Cap-tain General anga Duty fe nuhnungtakna ding, Com-mandant General hlui le thar inthlakthlengna ding hunser siemah a zui a. A pu a inthawkin Captain General nina a lak. Duke of Edinburg Philip hin Royal Marines leh 1963 a inthawk khan kum 64 sung a enkawl a nih. Queen Elizabeth a pa King George VI thlaktu a nih. Royal Marines hai Cap-tain General a nina angin Duke hin vawi tam foreign tuipui ral a fe a, a \hen a zar chu Malta thlierkar 1960, Singapore 1968, Norway 1980, Cyprus 1984 le Bel-gium 1993 hai an nih. Kum 2000 khan Normandy Royal Navy le Royal Marines Me-morial Fund-a patron a nina angin Normandy a fe bawk. Catpain General of the Royal Marines a nina anga full uniform hakin 2014 khan a nuhmei Queen Elizabeth-in Parliament a hawngna dinga a thuhrilna hun a \awiawm bawk. Kha hun kha Royal Marines kum 350 a tlingna char a nih. Prince Harry chun a sipai sin (military career) chu 2005 khan Sandhurst a in-thawkin a \an a. Household Cavalry, Blues and Royals ah second lieutenant a nih. Armed Forces (sipai) ah hin kum sawm a \hang a, Afghanistan ah operational tour \um hni a fe a, a hmasa lem chu 2007 le 2008 khan a nih a, Forward Air Control-ler a nih. Britain a hung kir hnun-gin Lieutenant-a hlangkai a nih a. Chu zovah 2009 a in-thawk khan Army Air Corps pilot training a nei nawk a. Apache (Helicopter) pilot training a nei bawk a, 2012 khan Helicopter Pilot tak tak a kai a, a \um hnina

Abdul Nasir, MLA Mr. T.N. Haokip, MLA Mr. S. Rajen, MLA Mr. P. Brojen le Mr. K. Leishiyo hai khawmin thu an hril. Hun tawpah Speaker chun fam chang tahai sunna thurel passed a rawt angin rel a ni a, minute hni to \awka ngira sunna le inzana hunser nei a nih. Hi zova hin Secretary-in Governor-in assent a pek Bill paruk a putlut a, chuonghai chu: July 24, 2017-a assent pek, remti, The Manipur Appropriation (No.3) Bill, 2017, August 14, 2017-a remti The Manipur Fis-cal Responsibility and Budget Manage-ment (Amendment) Bill, 2017, August 24, 2017-a remti The Manipur Appropriation (No.4) Bill, 2017, August 31, 2017-a remti The Manipur Private School (Registration and Regulation) Bill, 2017, August 31,

2017-a remti The Manipur Coaching Insti-tute (Control and Regulation) Bill, 2017 le, October 31, 2017-1 remti The Dhanaman-juri University Bill, 2017 hai an nih. Chief Minister-in Business Advisory Committee, 2017 Fourth Report a putlut bawka, hriltlangna hun pe dingin a ngena pawm a nih. Tribal Affairs and Hills minister Mr N. Kaysisii chun, The Manipur (Hill Areas) District Councils (Fourth Amendment) Bill, 2017 chu Hill Area Committee (HAC) kuoma refer a la nih leiin HAC-in Decem-ber 22 a report pe dingin a ngen a, phalpek a ni bawk. Hieng thuhai rel zo hin Christmas ding leiin Inpui rorel in\hung chu December 22 a zo dinga remti a nih.

11th Manipur Legislative Assembly 3rd Session

Va election zofel a nitahccPur: SDO/CCPur hnuoia khuo le veng tum tum haia Village Authority inth-langna December 19, 2017 a inthawka nei \an chu Dec. 20, 2017 khan zo a nitah. Dec. 19, 2017 khan Chiengkonpang, Gangpimuol, Hiangtam Lamka, Hill Town, Pearsonmun, D. Leikot, Bisanmual, Kawn-pui, Lanva, Lingsiphai, Ngathal, Pang-zawl, Tangnuam, Thingkangphai, Tual-nuam, Buallian, Geljang, Lamjang, Mata, le Zoumun haiah VA election hi nei a ni a, zanikhan Hiangzou, New Zou Veng,

Ngawiphai, Phaibem, Rengkai, Suangsi-boh, Tangmual, Zenhang Lamka, Zoumun-nuam, Head Quarter Veng, Mission Veng, Elim Veng, New Lamka, Hmuia Veng, Lailam Veng, Salem Veng, College Veng New Lamka, Dorcas’ Veng, New Lamka, Mata Mualtam Gouchinkhup Veng, New Lamka, Hebron Veng, New Lamka le Vengnuam New Lamka han VA Election hi an nei. VA election hi SDO office a inthawk staff 2 pei inrawina hnuoia nei a nih.

tPO ghQ election neiccPur: December 20, 2017, 10:00AM khan Simte Inn, Simveng-ah Thangkhal People’s Organisation (TPO) GHQ Gener-al Assembly-cum-Electio nei a ni a. Kum 2017-2020 sunga TPO President dingin T. Khaikhanhau le General Secretary dingin T. Ginlunthang hai uncontest-a thlangtling in Lianzalal, Presiding Officer in a puong.

Assembly huna chun TPO danbu The Constitution of TPO, 2nd Amendment, 2017 pawmpui le namdet a ni bakah TPO chu Thangkhal Tribe Council (TTC) a thle-kthleng dingin Assembly chun resolution an passed bakah Thangkhal Customary Law siem ding le resolution dang dang an passed.

golden Jubilee an hmang

ccPur: Kholmun Youth Dept., Evangel-ical Churches Association (ECA), ECCI

chun Dec. 20, 2017 khan Golden Jubi-lee nipui ni tak an hmang a, zani 10AM khan Rev. LB Anagam, Executive Direc-tor, ECA in Jubilee lungdaw hawngna le inhlanna a nei a, Rev. Thangjaka, Direc-tor, Youth Department, ECA in Souvenir a hawng a, Rev. Paojathang, Director, ME, ECA in Jublee thucha a hril. Jubilee hi zani hmasaa inthawka kha an hmang \an a nih.

dingin Afghanistan ah tir nawk a nih. Royal Marines hi Roy-al Navy zangru tak tak a nih a. Khawvela tui sipai thiem tak le hrat taka ngai a nih. October 1664 khan, Duke of York le Maritime Regiment of Foot hai chu Britain Tui Sipai hmasatak dingin an inzawmkhawm a, kum 353 history bul \anna

a nih. Kumzabi pathum hnung, 1923 August thla khan Royal Marines Artil-lery le Royal Marines Light Infantry hai chu pumkhata siemin Royal Marines an hung ni tah a nih. Royal Marines an hung ni \anna hi Indopui Pahnina zo hnung a nih a – vawisun hin chun Marines officers le sipai 6,650 an ni tah.