Voorwoord

17Nieuwsbrief

▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼

Bezoekersvragen

HILDO KROP MUSEUMSTEENWIJK

WWW.HILDO KROP.NL

Loek van Vlerken

Regelmatig krijgen wij van bezoekers in ons museum of via de e-mail vragen die niet altijd direct te beantwoorden zijn. In deze terugkerende rubriek proberen wij hierop antwoord te geven.

Van Marsha Wichers, een masterstudent Design aan de kunstacademie van Den Haag (KABK), kreeg het Hildo Krop Museum een e-mail met de volgende vraag: “Voor een ontwerp opdracht ben ik op zoek naar een servies van Hildo Krop. Ik zou dit servies graag in het echt willen zien. Ik heb een foto van de informatie die ik vond bijgevoegd, ik kan daar helaas niet goed uit opmaken hoe het servies heet en uit welk jaar het is. Wellicht dat u dit weet?”

Na grondige bestudering van de foto kon ik constateren dat Hildo Krop inderdaad mogelijk de ontwerper van het zilveren servies zou kunnen zijn. Ik liep de oeuvrelijst van Krop’s werken door, echter zonder resultaat. Geen enkel theeservies

komt hier in voor. Ik stuurde een mail naar Wim Heij met de vraag of hij het servies kende. Niet veel later belde hij mij op om te vertellen dat ik eens op pagina 37 van de monografie Hildo Krop van mevrouw Lagerweij-Polak moest kijken. Daar staat een foto uit ca. 1920 afgedrukt van het interieur van de Haagse Juwelier Steltman, met op een tafeltje het bewuste servies. Bij deze foto staat de tekst: “… de vitrines, kast, tafel, stoelen en kleed zijn ontworpen door Krop, evenals het zilveren theestel op de tafel”. Verder wordt er in deze monografie geen woord meer gerept over dit servies of theestel.

Johannes Steltman was net als Krop een Steenwijker en in hun jeugd waren ze dikke vrienden. Steltman, inmiddels juwelier in Den Haag, vroeg rond 1920 aan Krop of hij het

winkelpand van zijn juwelierszaak aan het Noordeinde wilde moderniseren. Krop transformeerde de zaak tot een moderne winkel met een kunstzinnig cachet dat voor de Haagse binnenstad bijzonder was. In deze tijd zou hij dus ook het theeservies ontworpen hebben. Ik nam contact op met de firma Steltman en kreeg te horen dat bij de voorbereiding van de tentoonstelling “HAAGSE CHIC

Steltman 100 jaar Sieraden en zilver”, gehouden van 4 november 2017 tot 18 februari 2018 onderzoek was gedaan naar het servies (*). Hierbij bleek dat de huidige locatie van het servies niet boven water was gekomen. In het Steltmanarchief zijn ook geen ontwerptekeningen gevonden,

zodat ik de vraagsteller uiteindelijk moest teleurstellen. Op basis van de bestaande foto’s werd toch geprobeerd de studieopdracht te volbrengen. Hierbij werd het servies nagebouwd in een 3D programma en daarna in dezelfde vormentaal een stoel en een tulpenvaas ontworpen. Het resultaat, dat moet gezegd, is bijzonder fraai geworden. Hildo Krop in een eenentwintigste-eeuws jasje.

(*) In de tentoonstellingscatalogus “HAAGSE CHIC” is het servies afgebeeld en beschreven op blz. 34.

Loek van Vlerken ontpopt zich steeds meer als de Engelse detective die hier en daar grasduinend rondgaat tot hij de zaak heeft opgelost. Neem bijvoorbeeld het zilveren servies waar een lezer naar informeerde. Hij vond het met wat hulp van Wim Heij. De pelikaan in een schoensmeerfabriek is ook zoiets. En weet u, daarom is het zo leuk om in deze organisatie mee te draaien. Er komt nog steeds van alles boven water en vaak uit onverwachte hoek!

Dan Wim Heij. Hij vertelt van een dergelijke schenking aan het museum. Ook de fraaie trapbekroning uit een oud appartementengebouw is in Steenwijk te bewonderen. Ook weet Wim het verhaal op te dissen van de bezoekster die bij het zien van een ons onbekende portretkop uitroept: ”Maar dat is toch Piet van Egmond”. En ja hoor, het schot is raak: het is het portret van een jonge uitgave van Piet van Egmond. Leuk toch zoiets? Het aantal vraagtekens is daarmee met één teruggebracht.

En weer ontving het museum een schenking: een houten bijouteriekistje en een horloge. Zo’n ouderwetse knol aan een ketting zoals mijn grootvader die droeg. Het horloge was van H.Krop, de vader van Hildo. Misschien is het klokje wel gemaakt door de grootvader van Hildo Krop. Die was tenslotte horlogemaker. Wie het weet mag het zeggen!

Ik wens u veel leesplezier toe! Arie van Andel.

Loek van Vlerken

In februari dit jaar ging ik naar de tentoonstelling ‘Wendingen’ in Flehite museum in Amersfoort. Het museum liet kunstwerken zien die eerder in het gerenommeerde kunsttijdschrift van de eerste helft van de twintigste eeuw waren afgedrukt, waaronder werk van Hildo Krop. Deze mooie tentoonstelling (met bruiklenen uit het Hildo Krop Museum) werd begeleid door een even zo mooie catalogus. Terwijl ik dit boekwerk in de museumwinkel doorbladerde, zag ik vanuit mijn ooghoek een boekwerkje met een vijftiger jaren plaatje van een vrouw met een bus autocleaner in haar hand. Het boekje bleek te gaan over de geschiedenis van de Erdalfabriek uit Amersfoort. Bij mij gingen onmiddellijk bellen rinkelen. Had Hildo Krop niet voor deze fabriek een beeld gemaakt? Ik liet de tentoonstellingscatalogus even voor wat het was en pakte het Erdal-boekje. Naast allerlei producten uit deze fabriek, zoals Peli Wrijfwas, Erdal Schoencrême en tubes Prodent tandpasta was er ook een hoofdstuk gewijd aan ‘Pelikanen in de Amersfoortse fabriek’. In het hoofdstuk ging het inderdaad over een beeld van een pelikaan gemaakt door Hildo Krop.

De pelikaan was het bedrijfslogo van Erdal en staat symbool voor goede verzorging. De ‘schoenpoetsfabriek’ stond aanvankelijk aan de Omval in Amsterdam. Omdat het bedrijf rond 1935 ook tandpasta (Prodent) ging produceren en er geen ruimte was om het fabrieksterrein uit te breiden, besloot de directie dat de fabriek naar Amersfoort moest verhuizen. De Amsterdamse architect F.A. Warners werd verzocht een ontwerp voor een nieuw fabriekscomplex te maken. Op de locatie aan de Brabantsestraat in Amersfoort ontstond een zeer modern fabriekscomplex. De officiële opening vond plaats op 27 mei 1937. Ter gelegenheid van deze opening had het personeel het idee om de directie als ‘huldeblijk’ een kunstwerk aan te bieden. Het Erdalpersoneel was er al snel uit wie dit kunstwerk zou moeten ontwerpen, namelijk Hildo Krop. De beeldhouwer was bekend in Amersfoort

Pelikaan in Schoensmeerfabriek

vanwege zijn reliëfs aan het Belgenmonument in de stad. Krop ontwierp een vernikkeld bronzen beeld van 82 cm hoog met figuren die verschillende handelingen in het productieproces van de fabriek uitbeelden met boven op een zuil … de pelikaan. Voor dit kunstwerk moest vijfhonderd gulden op tafel komen. Onder het personeel

werd een inzameling gehouden en ook architect Warners deed mee voor 225 gulden, onder aftrek van wat later nog méér van de medewerkers zou binnenkomen dan de inmiddels ontvangen 275 gulden. Het bedrijfsmonument kwam als trappaalbekroning bij de hoofdingang te staan.

Na verschillende fusies hield Erdal rond 2010 op te bestaan en is het fabriekscomplex in 2013 verkocht aan ontwikkelaar en belegger Schipper Bosch. Het terrein, het Oliemolenkwartier, is getransformeerd tot een vernieuwende en bruisende plek. Het is een stad in het klein met een diversiteit aan grote en kleine bedrijven, winkels, evenementen, horeca en onderwijs.

In bovengenoemd boekwerkje stond ook nog vermeld dat de pelikaan van Hildo Krop uit veiligheidsoverwegingen verplaatst is naar het kantoor van projectontwikkelaar Schipper Bosch. Een afspraak was snel gemaakt en ik stond niet veel later oog in oog met de verloren gewaande vogel.

Aan de hand van de foto’s die ik van het beeld maakte, kon ik een drietal gipsen beelden uit de collectie van het Hildo Krop Museum, waarvan geen gegevens bekend waren, herleiden tot voorstudies van het Erdal-beeld.

bron: de Erdalfabriek glansrijk middelpunt van Nederland, Jan Carel van Dijk, 2017

▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼

Wim Heij

Vrijwilligers gevraagdkijk voor meer informatie op www.hildokrop.nl

Architect F. A. Warners/gebouw Westhove

Afgelopen jaar verscheen een fraai vormgegeven boek over de architect F. A. Warners (1888- 1952), een architect die tijdens het interbellum een invloedrijke rol in ons land heeft gespeeld bij de ontwikkeling van het zogenoemde “etagehuis”. In deze aan hem gewijde monografie hebben de samenstellers gekozen voor de ontwerpen die Warners (tussen 1914 en 1926) maakte voor de interieurs van de luxe appartementen in en rond de Amsterdamse De Lairessestraat waarbij de gebouwen Loma, Steenhoek, Westhove en Oldenhoeck op een bijzondere wijze zijn uitgelicht. Omdat de trappenhuizen van het flatgebouw Westhove (Jan van Goyenkade/De Lairessestraat) door Hildo Krop zijn gedecoreerd met keramische beelden, meenden we, dat we de lezers van onze Nieuwsbrief van deze boekuitgave op z’n minst op de hoogte zouden moeten stellen. Het tussen 1920 en 1923 gebouwde Westhove bevat zestien woningen op vijf woonlagen gegroepeerd rondom een gemeenschappelijke binnentuin met een centrale poort. In het flatgebouw kwamen voorzieningen als centrale verwarming, een conciërge en personen- en goederenliften. De ruime woningen (tien tot zestien kamers) kregen een luxe afwerking. Voor de ruime trappenhuizen ontwierp Krop in 1921 onder andere trappaalbekroningen van zwart keramiek voorstellende een dominante saterkop welke omringd wordt door dierfiguren en florale elementen. Het appartementencomplex is helaas niet toegankelijk voor het publiek. Gelukkig is nog wel een wit geglazuurd exemplaar van deze indrukwekkende trapbekroning in het Hildo Krop Museum te Steenwijk te bewonderen. Annet Pasveer (tekst) en Arjan Bronkhorst (foto’s):

F. A.Warners architect. 160 pagina’s, tweetalige uitgave (Engels/Nederlands). Amsterdam 2017. Prijs € 39,99

▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼

Wim Heij

▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼

Dat Hildo Krop een relatie onderhield met de eigenaren van het voormalige Hotel Schiller, gevestigd aan het Amsterdamse Rembrandtplein, mag zeker bij hen die bekend zijn met zijn werk, als weinig verrassend worden verondersteld. Immers, toen de oprichter/eigenaar (George Schiller) van het befaamde hotel in 1907 overleed kwam de leiding van het bedrijf in handen van zijn dochter Elsa en zijn zonen Fritz en Heinz. Ter gelegenheid van hun veertigjarig jubileum vervaardigde Krop in 1947 een groot bronzen reliëfportret van dit drietal (B 118) dat in het hotel werd aangebracht. Bedoeld als aanvulling op dit werk maakte Krop in 1955 ook nog een reliëfportret van Frits Schiller jr. (Mo 46a) dat evenwel nooit werd geplaatst omdat de geportretteerde, vlak na voltooiing van het kunstwerk, overleed. Waar dit werk thans verblijft, is niet bekend. Een gipsafgietsel van het door Krop vervaardigde doodsportret van deze Frits Schiller jr. (Mo 46b) roept geen

vragen op want het maakt deel uit van de collectie van ons museum. Recentelijk kwamen wij er bij toeval achter dat er nog een raakvlak was tussen Krop en Schiller: hij was een regelmatig bezoeker van de Schillerbar. Wat was het geval? Een mevrouw schonk ons twee nieuwjaarsgroeten (1967 en 1968) uit de nalatenschap van haar overleden echtgenoot. Krop en zijn vrouw stuurden ieder jaar eind december een jaarwisselingsgroet naar vrienden en bekenden. De nu aan ons museum afgestane kaart met de beste wensen voor het jaar 1968 zat nog keurig in de originele, met de post verzonden, enveloppe, in het zo kenmerkende handschrift van Krop, geadresseerd: aan de Appelsapclub, Schillerbar, Rembrandtplein, Amsterdam. Ik geef ogenblikkelijk toe dat het een enigszins triviaal item is voor onze Nieuwsbrief, maar dat Krop ook nog deel heeft uitgemaakt van het niet-alcoholische gezelschap luisterend naar de naam Appelsapclub, leek mij toch te leuk om dit niet met andere Krop-adepten te delen.

Schenking (1)Wim Heij

In 2000 kocht de gemeente Steenwijk de beide atelierinventarissen (Amsterdam en Schoorl) aan van de beeldhouwer Hildo Krop. Deze aankoop bevatte voor het grootste deel ontwerpen, schetsen en beelden van gips. Aan de hand van de oeuvrecatalogus van mevrouw drs. Emmy Lagerweij-Polak, het inmiddels aangelegde fotoarchief en alle mogelijke kunstboeken begon het grote zoeken. Het vinden van aanknopingspunten welke zouden kunnen leiden naar de juiste informatie omtrent de werken. Tot op de dag van vandaag zijn enkele vrijwilligers van ons museum nog steeds bezig met het achterhalen van ontbrekende gegevens. Veel onduidelijkheden heeft men de afgelopen jaren weten op te lossen maar nog lang niet alles. Zo ontbreken, om een voorbeeld te noemen, de gegevens van enkele portretkoppen. Zaterdag 17 februari j.l. kregen we uit onverwachte hoek hulp. Een bezoekster wist ons te vertellen dat één van portretkoppen waar een groot vraagteken bij stond, de beeltenis was van de bekende organist/dirigent Piet van Egmond (1912-1982). Ook wist deze informant te vertellen dat Krop en Van Egmond elkaar goed hadden gekend. Ogenblikkelijk zijn we via internet op zoek gegaan naar foto’s van deze organist met als resultaat dat we rustig kunnen vaststellen dat de duiding van de bezoekster klopt. Een jarenlang vraagteken kon langs deze weg worden uitgewist. Hartelijk dank!

Portret organist Piet van Egmond

Voor het Hildo Krop Museum begon het nieuwe jaar op een wel heel bijzondere wijze. In februari ontving het museum van een achterneef van Krop, de heer Alfred Lagerweij uit Voorschoten, een bijouteriekistje en een zakhorloge. Tussen 1915 en 1925 ontwierp Krop een vijftal bijouteriekistjes van eikenhout met een sluiting van coromandelhout (te vinden in de oeuvrecatalogus onder Me 25). Eén van deze kistjes (17,5 bij 35 bij 19 cm) maakte hij voor zijn jongere zuster Wilhelmina Hendrika (1888-1977), de grootmoeder van de schenker. Alfred bood naast het kistje ook nog een prachtig vestzakhorloge aan het museum aan. Een horloge dat in 1873 (inscriptie) was geschonken aan H. Krop, de vader van de beeldhouwer. Of dit horloge ooit werd vervaardigd door Hildo Krop zijn grootvader van moederszijde, de horlogemaker/tekenleraar Hendrik Cordes, valt op dit moment niet te zeggen. Misschien lukt het daar ooit achter te komen. Mocht dat inderdaad het geval zijn, dan zou dat wel heel apart zijn daar het museum zo’n tien jaar geleden, uit handen van Alfred zijn moeder, al een staande klok van Hendrik Cordes voor de collectie in ontvangst heeft mogen nemen.

▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼

Colofon: Coördinatie: Arie van Andel Redactie: Wim Heij, Loek van Vlerken Fotografie: Arie van Andel en Loek van Vlerken Vormgeving en DTP: Christy Abels

Kijk voor openingstijden en toegangsprij-zen op onze website.

www.hildokrop.nl

Wim Heij

▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼

Schenking (2)Wim Heij