Bijscholing compostmeestersInsectenhotel

Hotels bouwen voor …

• Algemeenheden – geen cursus entomologie : duur 15 minuten  

• Nut (waarom)?? Waarvoor opletten??

• “tuinafval biedt nesthulp aan allerhande dieren”

• Voorbeelden van insectenwanden en – kastjes 

• Doel: meer “respect” voor deze beauties

Bijen – wespen steken ze of niet?

Blinde bij honingbij

Zweefvlieg Duitse - Gewone wesp

Leven in de tuin?Leven in de tuin?

Insecten Insecten 

Verschrikkelijke beestenVerschrikkelijke beesten

Waarom?Waarom?

•• Lage aaibaarheidsfactor Lage aaibaarheidsfactor Steken Steken 

Brengen ziektes over Brengen ziektes over 

Zijn lelijk Zijn lelijk 

Veroorzaken ongemakken (bvb rupsen) Veroorzaken ongemakken (bvb rupsen) oo DUS VERNIETIGEN met de spuitbusDUS VERNIETIGEN met de spuitbus

•• Tegenover kat, hond, aap Tegenover kat, hond, aap ……(bijten, brengen ook (bijten, brengen ook ziektes over ziektes over enzenz ……))

Enkele getallen Enkele getallen 

•• 70 % v.d. 1 miljoen beschreven diersoorten = 70 % v.d. 1 miljoen beschreven diersoorten = insecten (schatting 5 insecten (schatting 5 –– 8 8 miljmilj. niet beschreven). niet beschreven)

•• HymenopteraHymenoptera ((vliesvleugeligenvliesvleugeligen > 11.000> 11.000SymphytaSymphyta (zaagwespen) 750 soorten (Belgi(zaagwespen) 750 soorten (Belgiëë 462)462)

ApocritaApocrita (steelwespen)(steelwespen)oo ParasiticaParasitica ( NL > 3000)( NL > 3000)

oo AculeataAculeata (angeldragers) (NL 785 (angeldragers) (NL 785 –– BelgiBelgiëë 805805))

BijenBijen –– mimicry mimicry ‐‐ wespenwespen

•• NectarNectar

•• StuifmeelStuifmeel

•• BevruchtingBevruchting

•• Opruimen dode dierenOpruimen dode dieren

•• Insectenverdelger Insectenverdelger (zoektocht=bevruchten)(zoektocht=bevruchten)

•• Voedsel voor de larven (= geven Voedsel voor de larven (= geven suiker ! Af = energiesuiker ! Af = energie

•• AugAug –– SepSep = geen broedzorg = geen broedzorg –– geen geen suiker suiker →→ limonadewespen limonadewespen 

Steken = alleen de vrouwen = als je ze lastig valt

België 805 (angeldragers)

• 600 bijen en wespen zijn

• solitairnestzorg 

nageslacht

moeten geen kolonie verdedigen

Sociale diertjes (angeldragers)

• Wesp: Gewone, Duitse wesp, Hoornaar10 steken wesp = 1 bijensteek

• Honingbijen 

• Hommels vegetarisch

Hommel ‐ Honingbij

• Vanaf 5°C

• Tot 70 % bewolkt 

• Wind tot 70 km

• Alle bloemen 

• Overdekte tunnels = 

glas  ‐ plastiek 

• Honkvast (geen communicatie)

• Vanaf 15°C

• Geen actie : oriëntatie op zon

• Wind tot 30 km 

• Aantrekkelijke 

• Diffuus licht = geen oriëntatie

• Bijendans = vindplaats

± rond 1900

• Veel meer solitaire bijen en wespen 

Minder opkuisen 

Meer “onkruid” langs wegen , paden , boskanten enz …

Huizen : minder “dicht” meer spleten , met leem gebouwd  

• RUG : Mr Laget = doctoraat ... En 5000 nestkastjes in Vlaanderen 

Twee vroege “vogels”

• De Hommel 

• De Gehoornde metselbij (Osmia Cornuta) = solitaire bij 

Osmia Cornuta

• Gehoornde metselbij 

• Zeer vroege bestuiver

• 1ste waarneming 15/2/05 (zeer koud weer en sneeuwwater)

• RDV grotere vruchten opbrengst laatste 5 jaar

1. 2 mm  ‐ leem + slijk – speeksel – muurtje2. meter nemen (lengte van de cel bepalen) en heuveltje maken3. voorwaarts in de cel : nectar uit de krop (10 à 15 maal per cel)4. Eruit kruipen (10 à 15 maal per cel)5. achterwaarts in de cel : pollen afschudden (10 à 15 maal per 

cel)6. eitje deponeren7. cel afsluiten ≥ 10 cellen 8. NB9. Voorste cel = leeg10.Cel 2 en 3 = mannekes

1

2

7

Voorzijde

Kijkkast

Van 2009 naar 2010

• Ei• Na 10 dagen larve = zit vast aan voedselvoorraad• Kromt zich om te eten• 1 à 2 weken los van sokkel• Spinnen van cocon (stevige violet‐bruine laag)• Eind juli – begin aug verpoppen• Eind aug = overwinteren = volgende generatie 

Effe genieten   

Welke materiaal aanbieden?

• Dood hout – rottende delen (malen met de kaken• Houtstapels (= helaas nageslacht opgaan in rook)• Holle stengels : braam, vlier, distel, netels, forsythia (wijnkistje opvullen = veel geduld)

• Om het even wat (zie wanden straks)• Hoe : geordend of niet! 

o Recup materiaal liefst

Openingen? 

• Van 2 mm tot 12 mm

• Houtsoort :Zeker geen tropisch

Liefst geen vezelige openingen : als het hun bevalt , dan kuisen ze wel verder op

• Diepte gat : liefst 15 cm 

• NB vlier zelf uitknagen

• Leem = OK (probleem in Bokrijk) 

Nog wat eisen!

• Afdak : houten pannen – stro – of ander hol materiaal = regen 

• Stevige bevestiging = vangt veel wind op 

• Afdekken tegen onze vriend de “specht”

• Onderopbouw = van grond – opspattend water

• Water of vijvertje in de buurt 

Ideeën 

Proefopstelling in RUG 

Westzuid

Een kijkkast zelf maken 

Oorwormen niet vergeten!!

Een nestkast kopen  

Een nestkast kopen

In prachtige kleuren ?!?!?!

Heren effe wachten! mevrouw komt zo!

Met vier? Zeker spelen 

Conclusie  

• Insecten zijn geen griezels 

• Een paar lastige klanten ertussen (voor een beperkte periode): wespen weghouden door kruidnagels in water

• Absoluut nodig voor de voedselketen en bij bevruchting

• Ongelooflijk opwindende en uitdagende materie

• Nestmateriaal ZELF maken 

Prachtig

Opwindend

Weg met de spuitbus en de vliegenmepper

Interessante websites

• www.proclam.be: Info over bloemenranden

• www.wildebijen.nl: Overzicht meest voorkomende bijensoorten Vlaanderen en Nederland

• www.solitairebijen.ugent.be: Info over solitaire bijen

• www.honeybee.be: Info over honingbijen