Hightech industrie groeimotor voor Gelderland en … › media › ING_EBZ_...

Regiovisie Oost-Nederland

Hightech industrie groeimotor voor Gelderland en Overijssel

De economie in zowel Gelderland als Overijssel groeit in 2017 met 2,4%. Dit is

iets hoger dan de landelijke groei.

De economie van Noord-Overijssel groeit het sterkst (2,8%). De groei in Twen-

te en Achterhoek blijft een fractie achter. Dit komt door de hier matig verte-

genwoordigde, maar sterk groeiende zakelijke dienstverlening. Rivierenland is

in deze regio de snelste groeier van de laatste twintig jaar.

In alle oostelijke regio’s stijgt het aantal inwoners weer en is de krimp in werk-

gelegenheid voorbij. Het aantal banen verdubbelde in 2016 naar 14.000. In de

hightech industrie kwamen er bijna 1.000 banen bij.

De daling van de werkloosheid zet in 2017 sterk door. De percentages variëren

naar verwachting van circa 4% in Rivierenland tot 6% in Twente. De spanning

op de arbeidsmarkt in Oost-Nederland neemt iets toe. Vooral in diverse tech-

nische beroepen is de arbeidsmarkt krap.

De sterk in beide provincies gewortelde maakindustrie staat er goed voor en

kan ook op lange termijn een groeimotor blijven. Om het innovatief vermogen

van de regio en de smart industry op een hoger niveau te krijgen, dienen on-

dernemers slimmer onderwijs en betere samenwerking binnen en buiten de

regio meer prioriteit geven.

ING Economisch Bureau / april 2016

Economische

groei 2017

Overijssel

+2,4%

Gelderland

+2,4%

ING Economisch Bureau 2 Regiovisie Gelderland en Overijssel / april 2017

Groei Oost-Nederland iets hoger dan nationaal

Bron: CBS, raming ING Economisch Bureau

Zelfde groeipad landelijke en regionale economie De economieën van Gelderland en Overijssel hebben een

gezamenlijke omvang van bijna 100 miljard euro en daar-

mee een aandeel in de nationale economie van 16%.

In de periode 1996-2015 groeide de economie met gemid-

deld 1,9% per jaar, conform het landelijke beeld. In de ma-

gere jaren (2009-2013) kromp de economie wel iets sterker

dan in Nederland. In 2017 is de verwachte regionale econo-

mische groei met 2,4% voor zowel Gelderland als Overijssel

iets hoger dan de BBP-groei.

Vooral Noord-Overijssel presteert prima Er zijn drie regio’s in Oost-Nederland die de laatste twintig

jaar een in vergelijking met Nederland bovengemiddelde

groei kenden. Vooral de economie van Rivierenland

(Zuidwest-Gelderland) groeide met bijna 3% fors, maar ook

Noord-Overijssel (de regio rond Zwolle) en de Veluwe

(+2,2% per jaar) ontwikkelden zich sterk.

Ook in 2017 is Noord-Overijssel met een verwachte groei

van 2,7% een sterk presterende regio. De regio Arnhem/

Nijmegen volgt op de tweede plaats. De Achterhoek en

Twente blijven ook in 2017 iets achter. De oorzaak hiervan

is de ondervertegenwoordiging van de zakelijke dienstver-

lening. Deze sector groeit in 2017 naar verwachtring met

3,5%.

Bevolking in Achterhoek en Twente groeit weer Per saldo blijft de laatste tien jaar de bevolkingsgroei in

Overijssel en Gelderland (+5%) achter bij de landelijke groei.

Gunstig is dat er geen enkele regio meer is met teruglopen-

de bevolkingsaantallen. De demografische ontwikkeling

binnen de provincies varieert sterk. Sinds 2007 nam de be-

volking vooral in Noord-Overijssel (Zwolle en omstreken)

met 8,4% sterker toe dan nationaal (+6,0%). Ook de Ve-

luwse bevolkingsomvang stijgt bovengemiddeld snel. In

Twente is de demografische groei (+2,5%) het laagst. Posi-

tief is dat in deze regio sinds 2015 de bevolkingsomvang na

twee jaren krimp weer is toegenomen. Ook de Achterhoek

is - na zes jaar van daling de bevolkingsomvang - geen

krimpgebied meer. De vestiging van statushouders heeft

hier een substantiële bijdrage aan geleverd.

Economische ontwikkeling

1996-2015 2016R 2017R

Noord-Overijssel 2,2% 2,6% 2,8%

Zuidwest-Overijssel 1,4% 2,3% 2,3%

Twente 1,9% 2,0% 2,1%

Veluwe 2,2% 2,4% 2,5%

Achterhoek 1,7% 2,0% 2,0%

Arnhem/Nijmegen 1,3% 2,2% 2,4%

Rivierenland 2.9% 2,6% 2,6%

OVERIJSSEL 1,9% 2,2% 2,4%

GELDERLAND 1,9% 2,3% 2,4%

NEDERLAND 1,9% 2,2% 2,2%

Economische groei per regio


Ook weer banengroei in industrie

Banenmotor in Oost-Nederland komt weer op gang Sinds 2015 draait ook in Oost-Nederland de banenmotor

weer. In 2015 groeide het aantal banen per saldo met

7.000 en in 2016 met 14.000. De 1,5 miljoen banen vormen

18,5% van de Nederlandse werkgelegenheid. Er vinden flin-

ke verschuivingen plaats tussen sectoren. De afgelopen tien

jaar bleken de zorg en de specialistische zakelijke dienstver-

lening (waaronder uitzendbureaus) de grootste banen-

scheppers. In de industrie en de bouw verdwenen in deze

periode de meeste banen.

In 2016 was er alleen banenverlies in de financiële en de

energiesector. In de andere sectoren was er banengroei. De

grootste banenmotoren waren de zakelijke dienstverlening,

de horeca en transport en opslag.

Binnen de industrie nam de werkgelegenheid alleen af in de

papier– en grafische en de aardolie-industrie. In de high-

tech industrie (metaal, elektrotechnische, machine– en

transportmiddelenindustrie) kwamen er per saldo 900 ba-

nen bij. Technologische bedrijven waar de werkgelegenheid

flink toeneemt, zijn onder meer Scania, Demcon en Reesink.

Arbeidsmarkt

Banenontwikkeling Gelderland en Overijssel in periode 2007-2016

Sectoren met grootste banengroei Sectoren met grootste banenverlies

+ 25.000 banen

+ 23.500 banen

Specialistische zakelijke dienstverlening

- 17.500 banen Bouw

- 23.000 banen Industrie

Bron: LISA, berekeningen ING Economisch Bureau

Banenontwikkeling Gelderland en Overijssel in 2016

Sectoren met grootste banengroei Sectoren met grootste banenverlies

Energie

Gezondheids- en welzijnszorg

Financiële

instellingen

Specialistische

zakelijke diensten

Horeca

Logistiek

+ 5.000 banen

+ 3.000 banen

+ 2.000 banen

-1.500 banen

- 500 banen

Papier– en grafische

industrie - 500 banen


Arbeidsmarkt Oost-Nederland herstelt snel De arbeidsmarkt herstelt dit jaar verder en zorgt voor een

stevig fundament onder de economische groei. Net als in

de rest van Nederland loopt de werkloosheid in 2017 ook in

Gelderland en Overijssel flink terug. Het gemiddelde werk-

loosheidpercentage ligt in Overijssel naar verwachting met

5,2% iets boven het landelijke gemiddelde. In Gelderland

heeft de werkzame beroepsbevolking in 2016 het niveau

van 1 miljoen gehaald, het hoogste niveau sinds 2009. De

gemiddelde werkloosheid daalt in 2017 naar verwachting

tot 4,7%.

Het werkloosheidsniveau blijft daarmee onder het landelij-

ke percentage (5,2%). Alleen in de regio Arnhem-Nijmegen

In Twente, Arnhem/Nijmegen en Zuidwest-Overijssel blijft

de werkloosheid hoger dan in Nederland. In Almelo is de

werkloosheid het hoogst. De kwantitatieve en kwalitatieve

mismatch op de arbeidsmarkt is hier aanzienlijk. Door ver-

grijzing en de - ondanks de aanwezigheid van Universiteit

Twente - in vergelijking met Nederland minder hoog opge-

leide beroepsbevolking is de gehele Twentse arbeidsmarkt

niet goed in balans. In Arnhem en Nijmegen wonen relatief

veel afgestudeerden die nog werkzoekend zijn.

Spanning op de arbeidsmarkt hoogst in Food Valley De spanning op de arbeidsmarkt loopt langzaam maar ze-

ker weer op. In Food Valley is de arbeidsmarkt het krapst, in

de Achterhoek en Twente het ruimst. In onder meer high-

tech en IT bedrijven is het aantal vacatures dusdanig opge-

lopen dat hier sprake is van een krappe arbeidsmarkt.

Grote verschillen in werkloosheid* Oost-Nederland

Lagere werkloosheid en krappere arbeidsmarkt Arbeidsmarkt

Regio 2016R 2017R

Noord-Overijssel 5,8% 4,9%

Zuidwest-Overijssel 6,1% 5,2%

Twente 6,7% 6,0%

Veluwe 5,3% 4,4%

Achterhoek 5,5% 4,8%

Arnhem/Nijmegen 6,3% 5,4%

Zuidwest-Gelderland 5,0% 4,2%

OVERIJSSEL 6,3% 5,2%

GELDERLAND 5,7% 4,7%

NEDERLAND 6,0% 4,9%

Bron: CBS; raming ING Economisch Bureau; * jaargemiddelde


Gevarieerde sectorstructuur Gelderland/Overijssel De verschillen met de Nederlandse sectorstructuur zijn in

Oost-Nederland kleiner dan elders. In de zeven oostelijke

regio’s zijn steeds verschillende sectoren het sterkst over-

vertegenwoordigd in de sectorstructuur in vergelijking met

Nederland. Deze differentiatie vormt een stabiele basis van

de economie in Oost-Nederland. Arnhem-Nijmegen kent

naast een sterke energiesector (Nuon) een relatief groot

belang in de sectoren zorg en onderwijs. Rivierenland kent

naast relatief veel groothandels en logistieke bedrijven ook

veel activiteiten in de agrarische sector, de bouwmateria-

lenindustrie en de grond-, weg– en waterbouw. De Veluwe

kent veel food industrie, bouw en leisure activiteiten.

Maakindustrie geworteld in Oost-Nederland

Bron: CBS; bewerking ING Economisch Bureau

Industrie

Noord-Overijssel ZW-Overijssel Twente Achterhoek Veluwe Arnhem/Nijmegen ZW-Gelderland

1

2

3

Hightech industrie goed vertegenwoordigd in Noord-

Overijssel, Twente en Achterhoek Een dominante sector in grote delen van Oost-Nederland is

vanouds de industrie. In Zuidwest-Overijssel zijn de farma-

ceutische, grafische en chemische industrie sterker dan ge-

middeld vertegenwoordigd. De laatste is samen met de food

industrie ook in de Achterhoek sterk gefundeerd. De textiel-

industrie is dat in Twente en Noord-Overijssel. De hightech

industrie is prominent aanwezig in Noord-Overijssel

(transportmiddelen en rubber– en kunststoffen), Twente

(rubber– en kunststoffen en elektrotechnische en machine-

industrie) en de Achterhoek (metaalindustrie).

TRANSPORTMIDDELENINDUSTRIE

De drie sterkst oververtegenwoordigde sectoren per regio. De hightech industrie is vooral sterk aanwezig in Noord-Overijssel, Twente en de Achterhoek.

METAALINDUSTRIE KUNSTSTOFFENINDUSTRIE

KUNSTSTOFFENINDUSTRIE

MACHINE-INDUSTRIE

https://www.ing.nl/media/ING%20Innovatie%20Index_tcm162-91118.pdf


Seinen op groen voor verdere groei industrie De industrie laat recent een reeks aan positieve cijfers zien

voor productie, omzet en vertrouwen. De gemiddelde dag-

productie was in februari 5% hoger dan een jaar eerder. De

stijging van de afzetprijzen was in deze maand met 11%

jaar-op-jaar de hoogste sinds 2011.

Ook de omzet ontwikkelt zich daarmee goed. De ROVC

TechBarometer geeft aan ruim de helft van de technische

bedrijven in 2016 omzetgroei boekte. Voor 2017 verwacht

56% een stijgende omzet.

Het producentenvertrouwen in de industrie blijft volgens

het CBS en de NEVI inkoopmanagersindex hoog en duidt op

verdere groei.

Hightech industrie staat er goed voor Industrie

Maakindustrie excelleert De hightech industrie wordt een steeds steviger pijler van

de Nederlandse industrie. Sinds 2010 groeide de branche

met zo’n 10% waar de industrie als geheel zo’n 5% in om-

vang toenam. De branche exporteert twee derde van haar

productie direct naar het buitenland. De precieze impact

van de voorgenomen brexit en nieuw beleid in de VS zijn

onzekerheden, maar door de sterke spreiding van afzet-

markten heeft de hightechindustrie een goede basis voor

verdere groei. ING raamt de groei van de elektrotechnische

– en machine-industrie voor 2017 op 5% en voor 2018 op

3%.

Energietransitie nieuwe uitdaging maakindustrie In “Hightech meets business” (juni 2015) concludeerde ING

dat technologische veranderingen steeds sneller zullen

plaatsvinden en dat de Nederlandse economie daar per

saldo bij wint. “Van productverkoop naar duurzame klant-

oplossing” (april 2016) gaat over de kansrijke transformatie

van de maakindustrie. ING stelt dat deze sector in toene-

mende mate geld kan verdienen met een servicemodel.

Anno 2017 dient de maakindustrie behalve op de aanhou-

dende trends van digitalisering en “verdiensting” voor te

sorteren op de energietransitie en de dreigende opkomst

van meer protectionisme in de wereldhandel. Dit vraagt om

forse investeringen in onder meer nieuwe technologie en

medewerkers.

https://www.ing.nl/media/ING_EBZ_Hightech-meets-business_tcm162-86486.pdf

https://www.ing.nl/media/ING_EBZ_van-productverkoop-naar-duurzame-klantoplossing_tcm162-102647.pdf

https://www.ing.nl/media/ING_EBZ_van-productverkoop-naar-duurzame-klantoplossing_tcm162-102647.pdf


Arnhem/Nijmegen, Veluwe en Twente kennen rela-

tief sterk innovatief vermogen De door ING samengestelde regionale innovatie index ver-

gelijkt voor vijf pijlers het aanpassingsvermogen. Gelder-

land en Overijssel staan met een 6e respectievelijk 7e

plaats in de middenmoot op de provincie ranglijst. Ten op-

zichte van de nationale resultaten wordt voor alle factoren

beneden het gemiddelde gepresteerd. Uitzondering is de

relatief jonge beroepsbevolking in Overijssel.

Op regionaal niveau scoort de Veluwe goed op jeugdpoten-

tieel en Arnhem/Nijmegen goed op opleidingsniveau en

gemiddeld op bedrijvendynamiek. Een pre voor de Veluwe,

de Achterhoek en Zuidwest-Gelderland is het relatief hoge

aantal zelfstandigen (tenzij ze uit nood zzp-er zijn gewor-

den). Wat betreft patentaanvragen per inwoner vallen

Overijssel en Gelderland net buiten de top 3, ook al blijven

de aantallen ruim achter. Vooral Twente presteert dankzij

de Technische Universiteit goed. Al met al zijn Arnhem/

Nijmegen (6e plaats), Veluwe (13e) en Twente (16e) de

regio’s met het hoogste aanpassingsvermogen.

Concurrentiepositie in EU hoog, maar licht gedaald De Europese Unie stelt elke drie jaar de regionale concur-

rentie-index samen voor alle 263 regio’s. Zowel Overijssel

als Gelderland scoren ruim boven het EU-gemiddelde. Te-

leurstellend is dat beide provincies in 2016 een aantal

plaatsen zijn gezakt: Gelderland naar plaats 21 en Overijs-

sel naar 36. Van de Nederlandse provincies betreft dat de

6e respectievelijk 8e positie. Vooral op het gebied van ge-

zondheid scoren beiden provincies aan de lage kant. Ook

de innovatieprestatie valt in vergelijking met peer regio’s

tegen. In Overijssel zijn bovendien de effectiviteit van de

arbeidsmarkt en de marktomvang verbeterpunten.

Innovatief vermogen regio’s varieert sterk Aanpassingsvermogen

Oost-Nederland kent gemiddeld aanpassingsvermogen

rang op basis van vijf factoren (groen = beter dan gemiddeld; rood = slechter dan gemiddeld)

Jeugd-

potentieel

Competenties Bedrijven-

dynamiek

Flexibiliteit Innovatieve

investeringen

Rang totaal

Overijssel 1,33 (6e) 31% (7e) 0,15 (7e) 15,4% (11e) 232 (4e) 7e (v.d. 12)

Gelderland 1,24 (8e) 34% (5e) 0,15 (8e) 14,6% (6e) 227 (5e) 6e

NEDERLAND 1,32 36% 0,16 16,7% 364

Noord-Overijssel 1,37 31% 0,14 15,5% 174 22e (v.d.40)

Zuidwest-Overijssel 1,44 36% 0,15 15,8% 147 21e

Twente 1,43 30% 0,15 15,2% 285 16e

Veluwe 1,39 32% 0,14 16,8% 235 13e

Achterhoek 1,16 29% 0,13 17,1% 238 32e

Arnhem/Nijmegen 1,29 41% 0,16 16,0% 220 6e

Zuidwest-Gelderland 1,09 29% 0,13 17,6% 221 25e

Bron: CBS en Eurostat; bewerking ING Economisch Bureau

Jeugdpotentieel = binnen werkzame beroepsbevolking verhou-

ding 15-45 jarigen versus 45+ (hoger cijfer is relatief jongere

beroepsbevolking) in 2015.

Competenties = binnen werkzame beroepsbevolking percenta-

ge hoog opgeleid in 2015.

Bedrijvendynamiek = verhouding oprichtingen en opheffingen

vestigingen gedeeld door totaal aantal vestigingen bedrijven

(een hoger cijfer betekent meer dynamiek) in 2015.

Flexibiliteit = aandeel zelfstandigen binnen werkzame beroeps-

bevolking in 2015.

Innovatieve investeringen = patentaanvragen per 1 miljoen

inwoners in 2011 en 2012 samen o.b.v. European Patent Office

data en Eurostat.


Opleiding en samenwerking grootste uitdaging

Naar een krachtiger Oost-Nederland In de recente analyse “De kracht van Oost-Nederland”

staat dat het vestigings– en innovatieklimaat in Overijssel

en Gelderland achterblijft bij dat in Noord-Brabant en

Utrecht, waar de concentratie aan hightech ondernemin-

gen groter is. Het gebrek aan grootstedelijkheid in deze

regio kan volgens het rapport worden gecompenseerd door

een gezamenlijke inzet van elkaars aanvullende specialisa-

ties. De hightech industrie is hiervoor (naast life sciences &

health) de belangrijkste sector. Het zwaartepunt van high-

techbedrijven bevindt zich in de zone van Brainport tot en

met Twente. Ook Food Valley en enkele Duitse regio’s be-

horen tot deze zone.

Ontwikkelingszone hightech industrie

Vooruitzichten

De uitdagingen voor Oost-Nederland schuilen onder meer

in het interesseren voor de jongste generatie kenniswer-

kers uit binnen– en buitenland. Een constatering is ook

dat “de regio’s in Oost-Nederland zwakker zijn getakt op

de interregionale omgeving en te maken hebben met de

landsgrens die barrières geeft in arbeidsmarkten”.

Noord-Brabant “first”, Oost-Nederland “second”? Om in te spelen op de snelle ontwikkelingen binnen de

maakindustrie zullen de eerder genoemde achterstanden

op het gebied van de competenties en de flexibiliteit van

de beroepsbevolking en de bedrijvendynamiek moeten

worden goedgemaakt.

Volgens de Actie-agenda, die is opgesteld in samenwer-

king met het ministerie van Economische Zaken en werk-

geversorganisatie VNO-NCW, heeft Brainport ‘de sterkste

concentratie van kennisintensieve maakindustrie in Ne-

derland.’

Industriële ondernemers in Oost-Nederland vinden echter

dat hun regio prima als “overloopgebied” kan profiteren

van de oplopende congestie in Noordoost-Brabant. Im-

mers de spanning op de arbeidsmarkt voor hoog opgelei-

de technici (en expats) is hoger dan die Gelderland en

Overijssel. De woningmarkt in Eindhoven is oververhit,

nieuwbouwplannen zijn er nauwelijks en ook in de rand-

gemeenten lopen de huizenprijzen fors op. In Eindhoven

liggen de gemiddelde woningprijzen 5% boven het natio-

nale gemiddelde, in Den Bosch zelfs 15%. En ook al stijgen

ook in Nijmegen, Almelo, Hengelo en Enschede de prijzen

sneller dan landelijk, de niveaus liggen in deze stedelijke

regio’s 5 tot 14% onder het Nederlandse niveau.

Gelderland en Overijssel staan er redelijk tot goed

voor op kernonderdelen van economie

Score boven, op of onder landelijke ontwikkeling GE OV Economische groei korte termijn +/- +/-

Groeiperspectief lange termijn + +

Bevolkingsontwikkeling +/- +/-

Banen en werkloosheid +/- +/-

Niveau huizenprijzen - -

Ontwikkeling huizenprijzen +/- +/-

Innovatie +/- +/-

Toekomst maakindustrie + +

Bron: ING Economisch Bureau

Bron: “De kracht van Oost-Nederland”, Regioplan, ESD2, IHS Eras-

mus, Ruimtelijk Economisch Atelier Tordoir

Slimmer opleiden en sterkere verbindingen maken Om uit de congestie elders voordeel te trekken zal het

regionale bedrijfsleven allereerst moeten investeren in

nog slimmer en creatiever opleiden. Het sterke punt van

de werkzame beroepsbevolking is haar loyaliteit aan het

bedrijf en de regio en dat zal moeten worden benut. Met

de combinatie van een hoog niveau van technologische

innovatie en “de menselijke maat” kan Oost-Nederland

zich onderscheiden (zie ook de drie “koploper case stu-

dies” op de volgende pagina). Daarnaast zullen nieuwe en

sterkere verbindingen moeten worden aangegaan, ook

pal over de Duitse grens. Gelderland en Overijssel kennen

nog te veel “eilandjes”. Achterhoek, Twente, Zwolle en al

die andere regio’s zijn alleen samen sterk genoeg om - al

dan niet samen met Noord-Brabant - ook in 2030 een

bloeiende maakindustrieregio te blijven.


Koplopers hameren op hervorming onderwijs

Koplopers

247TailorSteel CEO Carel van Sorgen startte 247TailorSteel in 2007. Anno

2017 zijn er vestigingen in Varsseveld, Winterswijk en Bre-

men. Van Sorgen ziet het bedrijf steeds meer als een soft-

ware house dat metaalproducten produceert. Het bedrijf

combineert robotica, digitalisering, Internet of Things en Big

Data in optima forma. Via internet kunnen klanten volledig

gedigitaliseerd laser gesneden metalen platen, buizen en

kantdelen bestellen. Groei is niet alleen in Nederland, maar

ook in het buitenland van strategisch belang binnen het

247TailorSteel conceptm dat world-wide scaleable is.

In Nederland loopt het bedrijf aan tegen een gebrek aan

technisch opgeleid personeel. Het bedrijf wil dit onder meer

oplossen door voor jonge werknemers, zij-instromers e.d.

een eigen Academy op te richten. Om in de aanhoudende

behoefte aan IT-ers te voorzien, is het voornemen om mo-

gelijk met andere regionale industriële bedrijven een IT-

bedrijf op te richten, mogelijk in het buitenland. Voor ont-

wikkeling in de regio is het van belang en een uitdaging om

nieuwe medewerkers een kwalitatief uitstekende woning in

een perfecte woonomgeving te kunnen aanbieden. Hier

schort het volgens Van Sorgen aan, mede omdat tussen de

plannen van regionale en lokale overheden en de industrie

een onbalans bestaat. Om de strijd met andere regio’s om

nieuwe industriële bedrijvigheid niet te verliezen, zijn een

betere samenwerking binnen de regio en een minder intro-

verte opstelling een must. Voor succesvolle innovaties in de

toekomst is het volgens Van Sorgen cruciaal dat ‘de mens’

centraal staat en dat bijvoorbeeld ook de sociale zekerheid

en het leerstelsel worden hervormd en aangepast aan de

huidige tijd.

AWL AWL in Harderwijk produceert geautomatiseerde lasmachi-

nes voor haar klanten, ook vanuit Tsjechië, China en Mexico

en binnenkort de V.S. Piet Mosterd, in 2016 na ruim 40

dienstjaren teruggetreden als algemeen directeur, heeft

altijd gezorgd voor goede relaties met hbo-instellingen.

Managers werden bovendien altijd aangemoedigd met

nieuwe projecten te komen en daar stagiairs voor in te zet-

ten. Eind 2000 werd Platform Techniek Noordwest Veluwe

gestart om middelbare scholieren te interesseren voor

technische bedrijven. Inmiddels telt dit platform 8 scholen

en 35 bedrijven. In 2012 is de regionale bedrijfsopleiding De

Techniek Academie gestart om de weggevallen aanwas van

beroepsgerichte vmbo-ers zelf op te leiden en een baan te

garanderen. Inmiddels zijn 86 bedrijven aangehaakt en vol-

gen 110 studenten deze opleiding. Het initiatief “De Dia-

mant van Midden-Nederland” wil innovatie en vestigingskli-

maat naar een hoger niveau brengen. Speerpunten zijn o.a.

het Innovatiehuis De Diamant en Fieldlab Industrial Ro-

botics, dat mbo– en hbo-opleidingen robotprogrammering

en –bediening ontwikkelt. In september start de eerste fase:

robot operator. AWL heeft zelf 20 robotprogrammeurs in

dienst, maar ieder met een eigen opleiding en expertise.

Meer homogeniteit in kennis en kunde maakt het een stuk

eenvoudiger deze programmeurs efficiënt in te zetten. Het

Fieldlab zal een belangrijke bijdrage leveren om aanbod en

vaardigheden op het juiste niveau te brengen. Certificering

wordt toegevoegd om het resultaat meetbaar te maken.

Voor HRM wordt het selecteren

dan eenvoudiger. Om te komen

tot een professionele opleiding

worden vier vakgebieden ontwik-

keld (zie: www.fieldlabir.nl).

IJssel Technologie Algemeen directeur Rien Slingerland van IJssel Technologie

(IJssel) omschrijft zijn bedrijf als een hightech kennisover-

dracht bedrijf, met als kernactiviteiten het verbeteren en

onderhouden van productieprocessen. Het bedrijf telt 8

vestigingen verspreid over Nederland (hoofdvestiging in

Zwolle), 450 medewerkers en een omzet van circa € 50 mil-

joen. De binnenlandse markt is nog lang niet verzadigd. Met

name de groei van Smart Industry biedt veel kansen bij het

verbeteren van productieprocessen. Daarnaast is een fors

aantal klanten grote internationaal opererende partijen,

waardoor IJssel ook regelmatig opdrachten uit het buiten-

land krijgt. Er werken relatief veel hoog opgeleide engineers

en bedrijfskundigen. Bijna tien jaar geleden werd het drei-

gende tekort aan technici opgepakt door het oprichten van

de IJssel Academie. Samen met een ontwikkelaar van leer-

middelen voor technische mbo-opleidingen is in Zwolle in

2010 een Experience Center geopend. Inmiddels biedt IJssel

naast technische opleidingen ook programma’s voor Lean

Manufacturing, Smart Industry en Smart Maintenance voor

eigen en klantmedewerkers. Slingerland beaamt dat het

oostelijke startersklimaat wat achterblijft bij andere regio’s.

De motivatie en de ondernemersgeest zelf zijn prima, even-

als het woonklimaat, zeker rond Zwolle en op de Veluwe.

Een betere samenwerking en infrastructurele verbinding

tussen de regio’s in het oosten is een must. Veel wordt ver-

wacht van de regionale Smart Industry actieagenda BOOST,

waarbij bedrijfsleven, kennisinstellingen en de provincies de

handen ineen slaan. De sleutel voor

succes is volgens Slingerland de

kracht van het menselijk kapitaal in

het oosten: er zijn voldoende loyale

en gemotiveerde medewerkers.

http://www.fieldlabir.nl


Meer weten?

Kijk op ing.nl/kennis en volg ons op Twitter

Of neem contact op met:

Disclaimer

De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en)

was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten

die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uit

oefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie

van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of

uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Deze publicatie is louter informatief en mag niet worden beschouwd als

advies. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te

zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING

Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd

worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige

aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede

voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op

deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V.

geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 14

april 2017.

Henk van den Brink ING Economisch Bureau

Regio-econoom

Oost-Nederland

06 19 30 31 53

Gerrit Keen Regiodirecteur

Grootbedrijf & Instellingen

Regio Noord-Oost

06 55 87 00 25

http://www.ing.nl/kennis

http://www.twitter.com/INGnl_Economie

Hightech industrie groeimotor voor Gelderland en … › media › ING_EBZ_...

Documents

Transcript of Hightech industrie groeimotor voor Gelderland en … › media › ING_EBZ_...