Het nieuwe Vlaamse Banenpact :

Welke ruimte voor ondernemingen

in de sociale economie ?

2 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 3

ColofonHet nieuwe Vlaamse werkgelegenheidsplan: Welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? is een uitgave van Febecoop Adviesbureau.

Brussel. Tweede druk, juni 2015.

AuteurIsabel Wagemans

Met de medewerking van Peter Bosmans (Febecoop Adviesbureau), An Debock (Aksi), Jan Lewylle (Waak), Pieter Valkeneers (VLAB), Nathalie Van Leuven (SST), Patrick Wauters (Wonen en Werken)

VormgevingKrista Philippaerts

Verantwoordelijke uitgeverPeter Bosmans – Febecoop Adviesbureau – Barricadenplein 1 – 1000 Brussel.

U kan deze publicatie downloaden op febecoopadvies.be.

InhoudInleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Overzicht voor uw onderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Wat wijzigt er per maatregel op ondernemingsniveau? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1. Doelgroepenbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Huidige maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Nieuwe voorstellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Wat betekent dit voor bedrijven in de sociale economie ?. . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

2. Tijdelijke werkervaring en tewerkstelling met ondersteuning. . . . . . . . . . . . . . . . .10

Werkervaringsprojecten (WEP +) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

Artikel 60 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

Gesco. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

3. Andere maatregelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

Begeleiding en ondersteuning : SINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

Werk-welzijntrajecten : arbeidszorg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

4. Trajectbegeleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

5. Enkele ondernemingsvormen nader bekeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

Dienstenchequebedrijven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

Conclusie : uitdagingen en vragen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22

Bijlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

Doelgroepenbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

Huidige maatregelen en hun bereik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

Voornaamste verschillen op ondernemingsniveau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

Cijfers over ondernemingen in de sociale economie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

Bronnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

4 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 5

Het nieuwe banenpact : wat is de impact op uw onderneming van de sociale economie? Voor ondernemingen van de sociale economie was 1 april een historische dag : het maatwerkdecreet werd ­officieel­van­kracht.­Een­maatregel­die­de­werking­en­financiering­van­de­voormalige­sociale­en­beschutte­werk-plaatsen grondig zal veranderen en waarover de sector en de Vlaamse overheid jarenlang overleg pleegden. Door de terechte aandacht die deze maatregel kreeg, bleef een andere, mogelijk nog ingrijpendere actualiteit onderbelicht : de overheveling van zowat het volledige arbeidsmarktbeleid van het federale naar het regio-nale­niveau­in­het­kader­van­de­zesde­staatshervorming.­Nieuwe­bevoegdheden­zijn­onder­meer­de­financiële­ incentives aangereikt door het doelgroepenbeleid, maatregelen ten gunste van langdurig werklozen én de arbeidsmarktbegeleiding­van­leefloners.

Een eerste stap was een vereenvoudiging van het doelgroepenbeleid. Dit kreeg vorm in het eerste hoofdstuk, het ‘kwantitatieve luik’, van het zogenaamde Vlaamse Banenpact dat in januari 2015 verscheen. Hierin komen nog­maar­drie­categorieën­in­aanmerking­voor­RSZ-kortingen­:­jongeren­van­minder­dan­25­jaar,­ouderen­van­meer dan 55 jaar en mensen met een handicap.

Momenteel wordt evenwel een tweede hoofdstuk van dit Vlaamse Banenpact geschreven, het ‘kwalitatieve luik’.­Hierin­komt­o.a.­de­activering­van­langdurig­werklozen­aan­bod,­net­als­de­vele­specifieke­systemen­waarmee werkgevers langdurig werklozen aan aantrekkelijke voorwaarden kunnen aanwerven. En aangezien tewerk stelling van mensen uit de kansengroepen de kernactiviteit is van de sociale economie, maakt de sector uiteraard dankbaar gebruik van de batterij maatregelen. Vaak combineren maatwerkbedrijven een hele reeks maatregelen om kansengroepen aan het werk te krijgen : SINE, Artikel 60, gesco… al dan niet samen met een zuster-vzw die mensen uit de kansengroepen via de werkervaringsprojecten (WEP+) naar het reguliere arbeids-circuit leidt.

De informatie over het nieuwe beleid in deze nota is voornamelijk gebaseerd op conceptnota’s en parlementaire vragen.­Rondom­een­aantal­tewerkstellingsmaatregelen­is­de­mist­opgetrokken­(o.a.­het­schrappen­van­WEP+),­maar over de meeste wijzigingen is de informatie schaars en rond een aantal andere maatregelen tasten we zelfs nog volledig in het duister.

De ambitie van deze publicatie is dan ook niet om u een compleet overzicht te geven van de gevolgen van de gewijzigde tewerkstellingsmaatregelen op uw bedrijfsvoering. Vandaag (begin mei 2015) is dit nog niet mogelijk. Wel willen we uw aandacht vestigen op het feit dat het nieuwe beleid van de Vlaamse regering mogelijk een grote­financiële­impact­zal­hebben­op­uw­onderneming­van­de­sociale­economie­en­dus­door­uw­beheers-organen van nabij zal moeten opgevolgd worden.

Als erkend adviesbureau voor sociale economie nemen wij ons voor om u regelmatig te informeren over de evoluties. U kan ons altijd contacteren indien u meer informatie zou wensen. Uiteraard voorzien wij ook een ­passend­adviesaanbod­(strategische­planning,­financieel­beheer,­turnaround-management…)­om­u­waar­nodig­bij te staan in een mogelijk transitieproces als gevolg van de snel veranderende actualiteit.

Last but not least houden we eraan om de koepels van de maatwerkbedrijven SST en VLAB en de ondernemingen Aksi, Waak, en Wonen en Werken hartelijk te bedanken voor hun waardevolle bijdragen.

Peter Bosmans – directeur Febecoop Adviesbureau

Inleiding

Terug naar inhoudstafel

6 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 7

Vul­deze­tabel­in­met­de­cijfers­voor­uw­onderneming.­Zo­ziet­u­meteen­op­welke­maatregelen­u­kan­blijven­rekenen , welke veranderen , of verdwijnen .

aantal werknemers bedrag opmerkingen

KWANTITATIEF LUIKRSZ-kortingHet­is­wachten­op­de­definitieve­decreten­om­te­weten­of­ondernemingen­uit­de­sociale­economie­hierop­een­beroep­ kunnen doen.

Oudere werknemers Doelgroep : n.v.t.Omkadering : ……

€ …

Jonge werknemers Doelgroep : n.v.t.Omkadering : ……

€ …

In de toekomst ook voor middengeschoolde jongeren.

Langdurig werklozen Doelgroep : n.v.t.Omkadering : ……

€ …

Voor deze werknemers in de toekomst geen­RSZ-korting­meer.­Mentors Doelgroep : n.v.t.

Omkadering : …… € …

Werknemers die inactief zijn wegens herstruc-turering (Actief beheer herstructurering)

Doelgroep : n.v.t.Omkadering : ……

€ …

Premies en toeslagen

Tewerkstellingspremie 50+ Doelgroep : n.v.t.Omkadering : ……

€ … Zal­worden­opgetrokken­naar­55+.­

Activaplan (ouderen) Doelgroep : n.v.t.Omkadering : ……

€ … Deze maatregelen worden overgeheveld

naar het kwalitatieve luik. Activa Start (jongeren) Doelgroep : n.v.t.

Omkadering : …… € …

Activaplan (langdurige werklozen) Doelgroep : n.v.t.Omkadering : ……

€ …

Deze doelgroep is uit het beleid geschrapt. De activa-maatregel gaat naar het kwalitatieve luik.

Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP) voor personen met arbeidshandicap*

Doelgroep : n.v.t.Omkadering : ……

€ …

Wordt uitgebreid naar mensen met psychosociale problematiek die als doelgroepwerknemer uitstromen.

KWALITATIEF LUIK WerkervaringDoorstromingsprogramma’s voor langdurig werklozen (WEP-plus)

Doelgroep : ……Omkadering : ……

€ … € …

Artikel 60 Doelgroep : ……Omkadering : ……

€ … € …

Gesco* Doelgroep : ……Omkadering : ……

€ … € …

ANDERE MAATREGELEN Begeleiding/ondersteuning

SINE (Sociale inschakelingseconomie) Doelgroep : ……Omkadering : ……

€ … € …

Combinatie met dienstencheques op de helling.

Arbeidszorg Doelgroep : ……Omkadering : ……

€ … € …

Trajectbegeleiding en opleiding

Individuele beroepsopleiding (IBO) € … € …

Stelsel Leren en Werken € … € …

Instapstage € … € …

Start en stagebonus € … € …

Totaal

* Deze maatregelen waren al Vlaams en maken geen deel uit van de zesde staatshervorming.

Overzicht voor uw onderneming Terug naar inhoudstafel

8 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 9

1. Doelgroepenbeleid

Huidige maatregelen Het doelgroepenbeleid omvat maatregelen die bepaalde doelgroepen aantrekkelijk(er) maken voor werkgevers.

Ten eerste is er de vermindering van de sociale bijdragen in functie van de kenmerken van de werknemers. Vandaag­zijn­er­5­doelgroepen­waarvoor­werkgevers­deze­RSZ-vermindering­genieten1 :

` Laaggeschoolde en zeer laaggeschoolde jongeren tot en met 25 jaar ` Ouderen vanaf 54 jaar ` Langdurig inactieven ` Mentors ` Werknemers die inactief zijn wegens herstructurering

De­ouderenkorting­geldt­alleen­voor­alle­werkgevers­onder­categorie­1,­met­name­alle­profitbedrijven­en­­bepaalde­social-profitbedrijven.­

Ten­tweede­zijn­er­naast­deze­RSZ-kortingen­ook­premies en toeslagen die de loonkost voor bepaalde groepen werknemers verder verminderen :

` Activa-uitkeringen voor jongeren, voor personen met een handicap en voor langdurig werkzoekenden en leefloners. Het gaat om een ‘activering’ van de uitkering : de uitkering wordt omgezet in loon, dus de werkgever betaalt ook minder nettoloon. Alle sectoren en bedrijven kunnen hier gebruik van maken.

` Specifiek­voor­ouderen­zijn­er­de­tewerkstellingspremie­50+­(niet­voor­social­profit,­lokale­besturen­en­uitzendbedrijven) en de werkhervattingstoeslag 55+.

` Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP) voor personen met arbeidshandicap : tot nu voor privésector en social­profit­(omkaderingspersoneel,­geen­doelgroepwerknemers).­Sinds­1­april­2015­ook­voor­aanwervingen­bij maatwerkbedrijven.

In de Conceptnota ‘naar een Vlaams doelgroepenbeleid’ worden dit soort maatregelen het ‘kwantitatieve luik’ genoemd. Dit luik omvat de directe ondersteuning van de werkgevers door middel van lookostvermindering en jobcreatie.

Alle andere maatregelen rond werkervaring en begeleiding, worden tegen juni 2015 in een volgende nota uitgewerkt onder de noemer ‘kwalitatief luik’. Deze maatregelen omvatten begeleiding en omkadering voor de doelgroepen.

Een kwantitatief en kwalitatief luik

Nieuwe voorstellenHet nieuwe doelgroepenbeleid, het kwantitatieve luik, zal zich nog maar op 3 doelgroepen richten :

` Laag- en middengeschoolde jongeren tot en met 24 jaar. Deze doelgroep wordt een jaar jonger, de maatregelen gelden dus 1 jaar minder lang. Dit doet de doelgroep afnemen. Anderzijds breidt de doel-groep uit : de maatregelen gelden niet alleen meer voor laaggeschoolde maar ook voor midden geschoolde jongeren (zonder diploma hoger onderwijs).

` Ouderen vanaf 55 jaar.­Voor­oudere­werkzoekenden­krijgen­werkgevers­de­vroeger­federale­RSZ-vermin-dering en de huidige Vlaamse tewerkstellingspremie. Beide maatregelen zullen pas vanaf 55 jaar gelden, in plaats van respectievelijk 54 en 50 jaar vandaag. Ook de werkhervattingstoeslag 55+ wordt hervormd.

` Personen met een arbeidshandicap (VOP). In het kader van het maatwerkdecreet is al beslist dat de VOP wordt uitgebreid naar een extra categorie, namelijk mensen met een psychosociale problematiek die uitstromen als doelgroepwerknemer.

De volgende doelgroepen vallen buiten dit ‘kwantitatieve luik’ en zullen werkgevers geen recht meer geven op RSZ-korting­:­

` Langdurig inactieven ` Mentors ` Werknemers die inactief zijn wegens herstructurering

Directe­loonkostmaatregelen­en­jobcreatie­voor­25-­tot­54-jarigen­worden­dus­afgebouwd.­Ze­worden­ vervangen door tijdelijke werkervaring in de vorm van begeleidingstrajecten.

Wie vandaag iemand aanwerft van 48 jaar die minstens 24 maanden werkloos was, krijgt een ­RSZ-korting­van­€­1.000­gedurende­13­kwartalen.­Daarenboven­is­er­de­Activa-maatregel­:­een deel van de uitkering van deze persoon wordt in loon omgezet, namelijk € 500 gedurende 30 maanden. Dit stuk van het loon hoeft de werkgever niet te betalen. De eerste twee jaar bespaart de werkgever in totaal € 10.000 per jaar.

Wie­in­de­toekomst­deze­zelfde­persoon­aanwerft,­betaalt­een­pak­meer­:­de­RSZ-korting­en­Activa-maatregel­vallen­weg­voor­langdurig­werklozen­jonger­dan­55.­Zij­vormen­geen­doelgroep­meer in het nieuwe beleid.

“De Activa-maatregel is een belangrijk instrument in onze begeleidingsacties als leerwerkbe-drijf om werkzoekenden elders aan het werk te krijgen. We gebruiken de Activa-maatregelen in de meerderheid van de doorstroombegeleidingen van langdurig inactieven om werkgevers te­stimuleren­om­deze­mensen­aan­te­werven.­Zonder­deze­maatregel­zullen­we­minder­werk-zoekenden kunnen laten doorstromen”, stelt Patrick Wauters van Wonen en Werken in Leuven. Wanneer ondernemingen minder personen kunnen laten doorstromen, verliezen ze zelf ook de ­resultaatsfinanciering­binnen­de­VDAB-tenders.

Impact op doorstroming

De voornaamste verschillen op ondernemingsniveau vindt u in de bijlage op p. 23.

Wat wijzigt er per maatregel op ondernemingsniveau?

Terug naar inhoudstafel

10 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 11

Wat betekent dit voor bedrijven in de sociale economie ?Volgens de huidige versie van de Conceptnota ‘naar een Vlaams doelgroepenbeleid’, komen gesubsidieerde doelgroepwerknemers in de sociale economie niet in aanmerking voor de 3 doelgroepmaatregelen. Voor de­­overige­personeelsleden­(begeleiding­op­de­werkvloer­en­ander­personeel)­worden­volgende­specifieke­ bepalingen naar voren geschoven :

` Jongeren : ondernemingen in de sociale economie kunnen een beroep doen op de jongerenmaatregel voor alle overige personeelsleden.

` Ouderen (55+) :­de­RSZ-korting­enkel­voor­werkgevers­in­categorie­1,­niet­voor­non-profit­(categorie­2)­en­beschutte werkplaatsen (categorie 3). Ondernemingen die voor meer dan 50 % in de loonkosten worden gesubsidieerd, komen ook niet in aanmerking.

` Personen met een arbeidshandicap of psychosociale problematiek : voor deze medewerkers kunnen ondernemingen in de sociale economie een VOP aanvragen indien het niet gaat om gesubsidieerde doelgroepwerknemers.

2. Tijdelijke werkervaring en tewerkstelling met ondersteuning

Werkervaringsprojecten (WEP +) Wat

x Werkervaring is een schakel in de trajectwerking naar werk. De VDAB bepaalt de kortst mogelijke weg naar werk voor de langdurige werkzoekende in functie van zijn of haar competenties en behoeften.2­Het­stelsel­heeft­als­finale­doelstelling­aan­werkzoekenden­met­een­relatief­grote­afstand­tot de arbeidsmarkt een leerwerkervaring aan te bieden met het oog op uitstroom naar de reguliere arbeidsmarkt.

x Een werkervaringstraject duurt 12 maanden, maar kan ook beperkt worden tot 6 maanden of verlengd tot 18 maanden naargelang de noden van de werkzoekende.

Wie

De maatregel is bij voorrang gericht naar laaggeschoolde werkzoekenden : 24 maanden uitkerings-gerechtigd­werkloos­of­ingeschreven­als­niet-werkende­werkzoekenden.­Ook­gerechtigden­op­leefloon­of maatschappelijke hulp komen in aanmerking wanneer ze 1 jaar ingeschreven zijn als werkzoekende.

Eind 2013 telde WEP+ 1.9833 VTE doelgroepmedewerkers. In 2013 kende Vlaanderen gemiddeld 54.198 werkzoekenden die langer dan 2 jaar werkzoekend waren en dus (theoretisch) aan de voorwaarden voor werkervaring konden voldoen.

Waar werken zij ?

Het stelsel bestaat uit twee modules die gelijktijdig lopen : een werkervaringsmodule en een inschakelingsmodule.

x De werkervaringsmodule omvat een leerwerkervaring op één of meer werkplekken, van minimaal 6 en maximaal 12 maanden, waarbij de werkzoekende op de werkvloer begeleid wordt door een werkervaringspromotor. De 3574 werkervaringspromotoren­behoren­tot­de­niet-commerciële­sector.­

x De­inschakelingsmodule­omvat­begeleiding­en­sollicitatietraining.­Ze­is­gericht­op­de­versterking­van­de­ge-nerieke competenties van de werkzoekende. Deze module wordt verzorgd door 19 leerwerkbedrijven5.

Verdubbeling voorzien : van 2.500 naar 5.000 plaatsen

De huidige WEP+-maatregel wordt verlengd tot 30 september 2015. Vanaf 1 juli 2015 tot 31 december 2015 zal de VDAB de werkzoekenden in een tijdelijke subsidieregeling toeleiden, waarbij de leerwerk-bedrijven instaan voor begeleiding en werkplekleren gebruikt wordt om hen tewerk te stellen in het normale economische circuit. Deze werkzoekenden zullen gedurende hun traject naar werk het statuut van werkzoekende behouden, daar waar ze vroeger een tijdelijk contract kregen. Het gaat om 2.500 werkzoekenden.

Vanaf 1 januari 2016 zal VDAB een overheidsopdracht starten, waarop naast de leerwerkbedrijven ook externe­partners­kunnen­intekenen.­Zij­zullen­werkzoekenden­dan­begeleiden­om­via­werkplekleren­de­afstand tot de arbeidsmarkt te overbruggen. De VDAB staat in voor de toeleiding van werkzoekenden naar de partners.

Een traject heeft een gemiddelde doorlooptijd van 12 maanden, met een maximum van 18 maanden. De werkzoekenden behouden tijdens het traject hun statuut van werkzoekende. In het eerste jaar voorziet de VDAB 2.500 trajecten, oplopend naar 5.000. De overheidsopdracht is voorzien tot eind 2018, met een tussentijdse evaluatie.

“De doelgroepmedewerkers krijgen nu niet langer een tijdelijk contract maar behouden hun statuut van­werkzoekenden.­Het­aantal­begeleidingen­blijft­voor­ons­constant.­De­werkwijze­en­financiering­zijn zodanig gewijzigd en verminderd dat 4 van de 8 begeleiders hun job zullen verliezen tegen eind september 2015”, verklaart Patrick Wauters van Wonen en Werken.”

Minder medewerkers

` In plaats van een werkervaringsmodule en een inschakelingsmodule komt er een geïntegreerd traject van werkplekleren. Welke externe partners zullen het werkplekleren kunnen en mogen aanbieden ? Welke selectiecriteria gaat de VDAB hanteren ?

De vragen

Terug naar inhoudstafel

12 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 13

Artikel 60 Wat

x Het­OCMW­stelt­mensen­te­werk­die­recht­hebben­op­een­leefloon­of­andere­OCMW-steun­om­hen­in­te schakelen in het arbeidsproces en in het stelsel van sociale zekerheid.

x De periode van tewerkstelling is beperkt tot de periode die nodig is om de tewerkgestelde persoon het recht op de volledige uitkeringen van de sociale zekerheid te verlenen.

x Het OCMW ontvangt een subsidie van de federale overheid (activering van de uitkering) voor de duur van de tewerkstelling en geniet als werkgever van een vrijstelling van werkgeversbijdragen6.

x Federale maatregel die in het kader van de zesde staatshervorming naar de regio’s verhuist.

Wie

Mensen­die­recht­hebben­op­leefloon­of­andere­financiële­maatschappelijke­hulp.

Waar werken zij ?

Het OCMW is altijd de juridische werkgever. Het OCMW kan de Artikel 60’ers tewerkstellen in zijn eigen diensten of ter beschikking stellen van een derde werkgever. Deze derde werkgevers zijn er-kende ondernemingen in de sociale economie, zoals vzw’s, intercommunales met een sociaal, cultureel of ecologisch doel, vennootschappen met een sociaal oogmerk of andere partners (bv. privéonderne-ming) die met het OCMW een overeenkomst sloten7.

Toepassing in de sociale economie

In 2013 waren 9.8308 werknemers bij lokale besturen tewerkgesteld onder Artikel 60.

Voor 3.309 onder hen werd een verhoogde staatstoelage9 toegekend omdat het OCMW hen tewerkstelde bij een derde werkgever. In 2015 is het budget voor deze staatstoelage € 5.520.20710.

Ongeveer 66 % van de maatwerkbedrijven heeft een of meerdere Artikel 60’ers van het OCMW ter beschikking gekregen.11 In de voormalige sociale werkplaatsen (SW’s) waren eind 2013 1.306 Artikel 60’ers aan de slag12. In de voormalige beschutte werkplaatsen (BW’s) gaat het om een beperkt aantal personen. OCMW’s krijgen geen verhoogde staats toelage wanneer ze deze bedrijven Artikel 60’ers ter beschikking stellen. Dienstenchequebedrijven kunnen van deze maatregel geen gebruik maken.

Invoegbedrijf Aksi cvba uit Wellen is een bouwbedrijf met invoegstatuut. Het telt 6 Artikel 60’ers en 1 begeleider. Gaan de middelen voor deze maatregel in het vervolg naar nieuwe doelgroepen en maatregelen in het kwalitatieve luik, dan kunnen de arbeidsplaatsen in deze ploeg niet langer ingevuld­worden.­Zonder­nieuwe­maatregel­voor­2016­in­het­vooruitzicht,­zal­dit­bedrijf­niet­alleen­de ploeg maar ook de begeleider moeten laten gaan.

Artikel 60-ploeg

Wat brengt de toekomst ?

Er is een overgangsmaatregel tot eind 2015. “Om de continuïteit van het activeringsbeleid bij de OCMW’s te waarborgen, heeft de minister beslist de maatregelen vermeld in de omzendbrief van 15 maart 2013 betreffende artikel 60 § 7, verhoogde staatstoelage 2013 te verlengen. Concreet blijft het budget dat voor 2014 werd toegekend voor alle Vlaamse OCMW’s, ongewijzigd in 2015.”13

` Kunnen­ondernemingen­in­de­sociale­economie­ook­in­de­toekomst­leefloners­in­kader­van­ Artikel 60 te werk stellen?

` Blijven dit in de toekomst arbeidsplaatsen met een arbeidscontract, of worden ze ingevuld door werkzoekenden met een begeleidingstraject (= kwalitatieve maatregel) ?

De vragen

Gesco Wat

Het stelsel van gesubsidieerde contractuelen (gesco) werd in de jaren ’80 ontwikkeld om diverse tewerkstellingsmaatregelen bij gemeenten en OCMW’s te vereenvoudigen. Dit gebeurde door de creatie van een nieuw en eenvormig statuut (= contingent-gesco’s).

Dit nieuwe gesco-statuut werd enkele jaren later veralgemeend voor de instellingen van openbaar nut, de onderwijsinstellingen en vzw’s die een sociaal, humanitair of cultureel doel nastreven14 (= veralgemeende gesco’s of projectgesco’s).

De werkgevers ontvangen een loonpremie van € 5.035,01 per jaar voor een voltijdse gesco. Voor ges-co’s­uit­de­risicogroepen­op­de­arbeidsmarkt­zijn­er­hogere­premies,­variërend­van­€­13.163,15­per­jaar­voor­een­voltijdse­ongeschoolde­tot­€­21.492,37­(situatie­01.01.1990­zonder­indexering­en­­anciënniteit)­per jaar voor een voltijdse universitair geschoolde15.

Wie

Langdurige en meestal laaggeschoolde werklozen (op de dag voor indiensttreding minstens 6 maanden uitkeringsgerechtigd­volledig­werkloos­of­niet-werkende­werkzoekende)­en­leefloner/begunstigde­van­de­sociale bijstand. Mensen in het gesco-statuut hebben een arbeidscontract.

Waar werken zij ?

Ongeveer 22.00016 contingent-gesco’s werken bij een gemeente, OCMW of provincie.

Vlaanderen telt 5.297 projectgesco’s (3.354 VTE) in 776 projecten bij 687 werkgevers17 in de ­niet-commerciële­sector.­De­voormalige­BW’s­stellen­200-tal­projectgesco’s­te­werk18. Dienstencheque-bedrijven kunnen van deze maatregel geen gebruik maken.

Terug naar inhoudstafel

14 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 15

Daarnaast stelden de voormalige SW’s eind 2013 ook 1.940 doelgroepwerknemers en 1.049 omkaderingspersoneelsleden in een gesco-statuut te werk19.

Maatwerkbedrijf (voorheen beschutte werkplaats) Waak in Kuurne stelt zo’n 1.800 mensen te werk, waarvan 46 met een gesco-contract (41 VTE). De gesco’s werken in allerlei functies in de ­onderneming,­van­productie­tot­omkadering.­Waak­betaalt­voor­hen­bijna­geen­RSZ-bijdragen.­Alleen voor het vakantiegeld van gesco’s met een arbeidersstatuut betaalt Waak 6 % vakantiegeld-bijdrage. Daarnaast is er ook de maandelijkse loonpremie. In 2014 bedroeg die voor alle gesco’s samen­€­170.000.­In­het­geval­dat­de­loonsubsidie­en­RSZ-vermindering­voor­95­%­geregulari-seerd­worden,­dan­kan­Waak­daarmee­95­%­van­zijn­huidige­gesco’s­financieren,­zijnde­39­voltijds­ equivalenten. Voor 2 VTE gesco’s moet Waak dan een andere oplossing zoeken.

2 VTE minder in scenario van 95 %

Wat brengt de toekomst ?

De­Vlaamse­Regering­heeft­in­haar­regeerakkoord­beslist­om­de­gesco-maatregel­af­te­bouwen.­De­ contingentgesco’s zijn al sinds 1 april 2015 geregulariseerd20 via het Gemeentefonds.

Voor de projectgesco’s21 zijn drie mogelijkheden voorzien :1. regularisatie naar het bevoegde beleidsdomein met overdracht van 95 % van de loonpremie en 95 %

van de gescobijdragevermindering ;2. omschakelen naar tijdelijke werkervaring ;3. uitdoven door de huidige werknemers bij vertrek of pensionering niet te vervangen.

Binnen elk beleidsdomein zal worden vastgelegd welk van de drie mogelijkheden er op de gesco’s wordt toegepast. Wat de gesco’s binnen het beleidsdomein Sociale Economie betreft, is op de bijeen-komst­van­de­VESOC­op­20/3­door­het­kabinet­Homans­bevestigd­dat­voor­deze­gesco’s­de­piste­van­ regularisatie aan 95 % wordt gekozen. Wat de gesco’s betreft die onder het beleidsdomein Werk vallen, is nog geen richting gekozen.

Wonen en Werken telt heel wat gesco’s in zijn leerwerk-, dienstencheque- en lokale economie-bedrijf en in de overkoepelende diensten. Patrick Wauters: “Als de gesco’s daar voor 95 % ­geregulariseerd­worden,­dan­is­dat­te­dragen.­In­geval­van­afschaffing­of­uitdoving­komt­de­hele overhead, en bij uitbreiding de organisatie, op de helling te staan. Bij onze ondersteunende ­diensten­zoals­de­financiële,­commerciële­en­personeelsdienst,­zit­namelijk­70­%­van­de­mede-werkers in een gesco-statuut. Verder hebben we een aantal zogenaamde Kelchterman-gesco’s. Die zijn rechtstreeks verbonden aan zowel opleidings- als begeleidingsprojecten zoals de opleiding hulpschrijnwerker­of­job-­en­taalcoaching.­Zonder­gesco-regularisatie­zouden­5­begeleiders­hun­werk verliezen, en zouden daardoor jaarlijks ook 14 werkzoekenden en 115 werkenden uit de kansengroepen hun begeleiding verliezen.”

Overhead op de helling

` Worden alle projectgesco’s in ondernemingen van de sociale economie geregulariseerd ?

` Via welke weg zullen de huidige gesco-middelen overgedragen kunnen worden naar deze ondernemingen ?

` Wat­de­doelgroepwerknemers­met­gesco-contract­betreft­:­wat­gebeurt­er­met­hun­RSZ-korting­?­

` Hoe­zal­het­hervormen­van­de­RSZ-korting­worden­opgevangen­binnen­de­financierings-mechanismen van het maatwerkdecreet en andere regelgeving ?

De vragen

3. Andere maatregelen

Begeleiding en ondersteuning : SINE Wat

x De maatregel Sociale Inschakelingseconomie (SINE) schakelt langdurig werklozen en kansengroepen terug in op de arbeidsmarkt via bedrijven die de nodige begeleiding bij het arbeidsproces kunnen voor-zien. De uiteindelijke bedoeling is dat de SINE-werknemers doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt.

x Bedrijven­die­SINE-werknemers­aanwerven,­kunnen­een­RSZ-bijdragevermindering­en­een­loon-kosttoelage­genieten.­De­RSZ-vermindering­bedraagt­€­1.000/kwartaal­(min.­11­­kwartalen).­De­­loonkosttoelage­bedraagt­maximaal­€­500/maand.­Deze­loonkosttoelage­is­ofwel­een­herinschakelings­uitkering­van­de­RVA­(voor­werklozen)­ofwel­een­financiële­tussenkomst­van­het­OCMW­(voor­leefloners).­

x Federale maatregel die in kader van de zesde staatshervorming naar regio’s verhuist. Meer bepaald naar het beleidsdomein Sociale Economie.

Wie

Uitkeringsgerechtigde­volledig­werklozen­en­begunstigden­van­het­leefloon­of­van­financiële­ maatschappelijke hulp22. In 2013 ging het in totaal om 7.511,8 VTE23.­Zij­mogen­niet­in­het­bezit­zijn­van een getuigschrift of diploma van het hoger secundair onderwijs24.

Toepassing van SINE in de sociale economie

In Vlaanderen zijn er 1.27925 erkende inschakelingsbedrijven. Daaronder 445 lokale diensteneconomie-initiatieven, 321 PWA’s, 163 OCMW’s en zowat alle maatwerkbedrijven.

Terug naar inhoudstafel

16 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 17

Maatwerkbedrijf Waak in Kuurne stelt 170 SINE-gerechtigden te werk. Onder hen 75 mensen met een arbeidshandicap, die ook het recht hebben om in een beschutte werkplaats te werken (BTOM-erkenning), en 95 mensen zonder arbeidshandicap.

Voor de groep van 75 met arbeidshandicap heeft de SINE-maatregel weinig impact, want de € 500 per maand wordt in mindering gebracht van de andere subsidies waarmee het loon wordt betaald.

Het is voor de 95 SINE-gerechtigden zonder arbeidshandicap dat de SINE-maatregel van groot belang is. “Voor deze groep krijgen we maandelijks ongeveer 45.000 euro tussenkomst in het ­nettoloon.­De­totale­RSZ-doelgroepvermindering­bedroeg­274.000­euro­in­2014”,­licht­Jan­Lewylle­van Waak toe.

SINE weegt door

Het dienstenchequebedrijf AKSI Thuis uit Wellen heeft een erkenning als inschakelingsbedrijf en kan dus SINE-gerechtigden tewerkstellen. “Van onze 60 medewerkers zijn er 23 SINE-gerechtigd. Per­fulltime­medewerker­besparen­we­jaarlijks­4.000­euro­aan­RSZ-bijdrage­en­krijgen­we­een­loonkosttoelage van maximaal 6.000 euro”, zegt zaakvoerder An Debock. “Per jaar komt dit voor­ons­neer­op­134.500­euro­ofwel­15­%­van­onze­inkomsten.­Zonder­dit­bedrag­kunnen­we­de­­SINE-gerechtigden­niet­aan­de­slag­houden­en­laten­begeleiden.­Zonder­extra­begeleiding­ krijgen ook onze 37 andere medewerkers, onder wie 90 % laaggeschoolden en veel alleenstaande vrouwen met kinderen zonder omgevingsondersteuning, het veel moeilijker.”

Moeilijker voor wie overblijft

“Dienstenchequebedrijven in de reguliere economie stellen minder mensen te werk die een strakke omkadering nodig hebben. Bij ons dienstenchequebedrijf werken mensen van wie het rendement altijd­een­pak­lager­zal­liggen­dan­in­de­reguliere­economie.­Zonder­de­SINE-premie­voor­24­van­onze 51 medewerkers, maken wij puur verlies”, zegt Patrick Wauters van Wonen en Werken.

Verlies zonder SINE

Wat brengt de toekomst ?

Sinds januari 2015 staat Vlaanderen in voor de erkenning van sociale inschakelingsbedrijven. Tot zolang er geen wetgevend initiatief is, blijft de huidige federale wetgeving van kracht en in theorie blijven ook de erkenningsvoorwaarden dezelfde26. De huidige erkenningen blijven doorlopen tot na de geplande hervor-mingen van het systeem, zei de bevoegde minister Homans begin juni in het Vlaams parlement27.

` Worden erkenningen van de huidige inschakelingsbedrijven verlengd, en tot wanneer ? ­Worden­de­RSZ-bijdragevermindering­en­een­loonkosttoelage­voor­de­huidige­SINE-werknemers­verlengd ? Of worden ze na de looptijd stopgezet ? Worden er bij deze bedrijven nog nieuwe SINE-werknemers erkend ?

` Worden er nog nieuwe erkenningen tot inschakelingsbedrijf gegeven ?

` Vanaf wanneer zullen dienstenchequebedrijven geen gebruik meer kunnen maken van de SINE-maatregel ?

De vragen

Werk-welzijntrajecten : arbeidszorg Wat

Arbeidszorg28­is­een­vangnet­voor­personen­die­omwille­van­persoons-­en/of­maatschappijgebonden­redenen niet (meer) kunnen werken in het reguliere of zelfs in een beschermend arbeidscircuit.

Het systeem biedt arbeidsmatige activiteiten aan in een werkomgeving die op productie of op dienstverlening is gericht. Arbeidszorg brengt de latente functies van arbeid, zoals zingeving, meer zelf-respect of bij een groep horen, in het bereik van de zwaksten onder de kansengroepen.

Het gaat om vrijwillig onbetaald werk onder begeleiding. Doelgroepmedewerkers worden tewerkge-steld voor onbepaalde duur, met behoud van een uitkering en zonder arbeidscontract.

Arbeidszorg in de sociale economie ?

Binnen de huidige instrumenten wordt arbeidszorg op 3 manieren ingevuld :

x De voormalige sociale werkplaatsen kunnen aanspraak maken op subsidies voor de omkadering van arbeidszorgmedewerkers. Tot op heden werden 78 VTE gesubsidieerde omkaderingspersoneelsleden toegekend in een 60 sociale werkplaatsen voor een 390 VTE arbeidszorgmedewerkers29.

x In kader van het Meerbanenplan werden in 2006 ook ‘experimenten arbeidszorg’ in een aantal beschutte werkplaatsen opgezet en wordt nu ook arbeidszorg aangeboden door samenwerkings-verbanden tussen beschutte werkplaatsen, sociale werkplaatsen en andere arbeidszorginitiatieven. Hier­gaat­het­over­een­subsidiëring­voor­de­omkadering­van­187­VTE­arbeidszorgmedewerkers.

x In september 2012 konden bestaande arbeidszorginitiatieven intekenen op een oproep met het oog

Terug naar inhoudstafel

18 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 19

op­de­subsidiëring­van­doorstroomtrajecten vanuit arbeidszorg. Deze doorstroomtrajecten heb-ben als doel de uitstroom naar werk en werkervaring te versterken. De voorbije jaren werden bijna 800 trajecten toegekend30.

In 2012 telde Vlaanderen 141 arbeidszorginitiatieven, waarvan 74 in de sociale economie. Samen zorgen ze voor een zinvolle tijdsbesteding van 5.745 arbeidszorgmedewerkers van wie meer dan 2.000 een plaats kregen in de sociale economie.

Wat brengt de toekomst ?

Op­23­april­2014­keurde­het­Vlaams­parlement­het­decreet­Werk-­en­Zorgtrajecten­goed.­De­doelstelling­van dit decreet is het organiseren van activeringstrajecten voor wie stappen zet naar betaalde arbeid, en­trajecten­maatschappelijke­oriëntatie­voor­personen­voor­wie­betaalde­arbeid­op­langere­termijn­niet­haalbaar is.

Binnen dit decreet zullen de lopende arbeidszorgtrajecten verankerd worden. In afwachting van de uitvoeringsbesluiten worden de lopende arbeidszorgtrajecten in de sociale economie verlengd. De bevoegde ministers van Welzijn, Werk en Sociale Economie hebben in hun beleidsnota aangegeven dit nieuwe kader deze legislatuur te willen uitwerken binnen de beschikbare middelen.

Ondertussen weten we dat ook de context van arbeidszorg grondig zal veranderen. Beleidsniveaus zoals de OCMW’s en de Vlaamse provincies speelden elk op hun manier een belangrijke rol als actor of als regisseur. Die rol zal de komende jaren grondig wijzigen. In 2019 gaan OCMW’s op in de gemeenten en de beleidsrol van provincies wordt sterk afgezwakt.

Wonen en Werken in Leuven biedt arbeidszorg aan 23 personen. Patrick Wauters : “Een 6-tal van die arbeidszorgplaatsen zijn er dankzij provinciale ondersteuning. Deze ondersteuning staat onder druk.­Zonder­die­ondersteuning­moeten­wij­die­plaatsen­schrappen.”­

Provinciale steun

` Wanneer­worden­de­uitvoeringsbesluiten­door­de­Vlaamse­Regering­goedgekeurd­?

` Wat­zal­de­impact­zijn­van­de­nieuwe­uitvoeringsbesluiten­op­de­maatwerkbedrijven­?­Zullen­de­uitvoeringsbesluiten­ook­in­de­toekomst­voldoende­structurele­financiering­en­inhoudelijke­onder-steuning bieden aan maatwerkbedrijven, opdat zij een kwalitatief en kwantitatief aanbod kunnen garanderen aan mensen voor wie zelfs het beschermend arbeidscircuit te hoog gegrepen is ?

` Hoe zal de noodzakelijke verticale verankering en gedragenheid van arbeidszorg gegarandeerd worden in het kader van gewijzigde of zelfs verdwijnende rol van de provincies en OCMW’s ?

De vragen

4. Trajectbegeleiding Onder trajectbegeleiding vallen maatregelen zoals de individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO)31, de instapstage en de start- en stagebonus. Die blijven normaal gezien in hun huidige vorm bestaan, zij het dat IBO’s wel al versoepeld zijn32. In de sociale economie worden deze maatregelen vooral door leerwerkbedrijven gebruikt.

In het Stelsel Leren en Werken kondigt zich wel een belangrijke hervorming aan. Het Stelsel Leren en Werken33 is­een­manier­om­zo­veel­mogelijk­leerplichtige­jongeren­(tot­18­jaar)­een­volwaardige­kwalificatie­aan­te­reiken.­In het Vlaamse leerplichtonderwijs bestaan daarvoor Centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs (CDO), Centra voor deeltijdse vormingen (CDV) en Centra voor vorming van zelfstandigen en KMO’s (leertijd binnen Syntra). Er zijn ondernemingen in de sociale economie die deze doelgroep voortrajecten en brugprojecten aanbieden.

Er is een conceptnota34 van de Minister van Onderwijs en de Minister van Werk over Duaal Leren : een ­volwaardige­kwalificerende­leerweg.­Duaal leren wordt daarin naar voren geschoven als een bijzondere vorm van werkplekleren, waarbij de hoofdmoot van de te verwerven competenties in een arbeidssituatie wordt aange-leerd.­Het­moet­een­­volwaardige­leerweg­zijn­die­de­jongeren­naar­een­onderwijskwalificatie­(diploma)­leidt.­

We houden de evoluties op het vlak van trajectbegeleiding ook in het oog en informeren u hierover zodra er meer bekend is.

5. Enkele ondernemingsvormen nader bekeken

Dienstenchequebedrijven Wat

Met een dienstencheque kan een gebruiker (particulier) aan een erkende onderneming diensten betalen die uitgevoerd worden door een van de werknemers van die onderneming. De organisatie van de dienstencheques gaat naar de gewesten. De arbeidswetgeving blijft wel federaal.

Wie

De maatregel werd in het leven geroepen om reguliere jobs te creëren, voornamelijk voor langdurig werklozen en leefloners. Wie onder gesco, IBO of Artikel 60 valt, kan geen dienstenchequewerknemer worden. In het laatste kwartaal van 2012 stelden dienstenchequebedrijven127.374 mensen te werk35.

Waar werken zij ?

De dienstenchequewerknemers zijn in dienst bij erkende ondernemingen. Hun werkplek is bij de klant (particulier) thuis. Hun werk daar bestaat uit poetsen, wassen, strijken, koken en kleine herstellingen. Buitenshuis mogen ze ook boodschappen doen en mensen met een beperkte mobiliteit begeleiden.

Terug naar inhoudstafel

20 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 21

Ondernemingen in de sociale economie

Elke onderneming kan een dienstencheque-onderneming worden, en daarnaast ook vzw’s, PWA’s, OCMW’s, gemeentes en natuurlijke personen.

In de zoekmodule op dienstencheques-rva.be­(31/3/2015)­staan­3.488­dienstenchequebedrijven.­Daarvan zijn er 811 gevestigd in Vlaanderen. En daarbinnen zijn er 139 OCMW’s (17 %) en 118 PWA’s (14,5­%).­Andere­categorieën­van­bedrijfsvormen­(vzw,­privé,­interim­)­staan­er­niet­altijd­bij­in­deze­ database. Daarom grijpen we terug naar de gegevens van IDEA-consult uit 2011.

Interim

Invoegonderneming (was al in 2011 al aan het uitdoven als dienstenchequeonderneming)

VZW

PWA

Natuurlijke persoon

OCMW en gemeente

Private ondernemingen

43,7%

15,1%

14,3%

12,3%

11,4%

1,9% 1,3%

(nu + 2%)

(nu + 2,2%)

Aantal dienstencheque-ondernemingen met maatschappelijke zetel in Vlaanderen naar type onderneming in 2011 (op 1.075 antwoorden).36

Evaluatie van het stelsel van de dienstencheques voor buurtdiensten en –banen 2011. IDEA-consult, 2012.

Wat brengt de toekomst ?

De­RVA­blijft­belast­met­de­uitvoering­van­de­materie­tot­wanneer­het­Gewest­operationeel­in­staat­is­om­de bevoegdheden uit te oefenen.

Intussen­heeft­de­Vlaamse­Regering­wel­al­de­60­%-regel­afgeschaft.­Erkende­ondernemingen­hoeven­sinds­31­maart­niet­langer­60­%­van­hun­aanwervingen­per­kwartaal­te­doen­in­de­groep­van­leefloon-gerechtigden of uitkeringsgerechtigde werkzoekenden.

` Indien dienstenchequebedrijven hun SINE-erkenning niet verlengd zien, is er dan een overgangsmaatregel waar zij onder zullen vallen ?

De vragen

Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen Wat

x De plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen (PWA’s) in de gemeenten of in een groep van gemeenten zijn opgericht vanuit de vraag naar een aantal diensten die niet in de normale arbeids-circuits worden uitgevoerd en die niet met deze laatste concurreren.

x Federale maatregel die in het kader van de zesde staatshervorming naar de regio’s verhuist.

Wie

Langdurig­werklozen,­leefloners­en­sommige­rechthebbenden­op­financiële­maatschappelijke­hulp,­ doelgroepen die moeilijk een plaats op de arbeidsmarkt vinden.

Waar werken zij ?

De PWA-medewerker kan activiteiten uitoefenen op verzoek van particuliere gebruikers, vzw’s, lokale overheden,­niet-commerciële­verenigingen,­onderwijsinstellingen­en­land-­of­tuinbouwbedrijven37.

Omvang van deze maatregel ?

In 2014 werkten er in totaal 7.29138 mensen voor een PWA. Voor de 1.178 langdurig werklozen onder hen­was­er­een­RVA-bijdrage­(activering­van­uitkering)­van­€­15,5­miljoen.

Wat brengt de toekomst ?

PWA’s zullen uitdoven. De federale overheid regelde bijvoorbeeld een uitdoofscenario voor poetshulpen in het PWA zodat ze bij bedrijven met SINE-erkenning konden.39

` Wat met de PWA-medewerkers ?

` Wie gaat de activiteiten zoals vervoer of tuinonderhoud overnemen ? Arbeidszorg, lokale diensteneconomie ?

De vragen

Terug naar inhoudstafel

22 ❘ Het nieuwe Vlaamse werkgelegenheidsplan : impact op bedrijven in de sociale economie Het nieuwe Vlaamse werkgelegenheidsplan : impact op bedrijven in de sociale economie ❘ 23

De aanpassing van de batterij tewerkstellingsmaatregelen zal ongetwijfeld een grote invloed hebben op het organisatorische­en­financiële­beleid­van­uw­onderneming­in­de­sociale­economie.­De­momenteel­beschikbare­gegevens in deze brochure tonen aan dat een permanente opvolging door het bestuur en het management noodzakelijk zal zijn om de impact te kunnen inschatten en er tijdig op te anticiperen.

Om u dit mogelijk te maken zullen al uw partners hun rol spelen : de sectorale en werkvormkoepels om de actualiteit à la minute op te volgen en gespecialiseerde adviesbureaus zoals Febecoop Adviesbureau om de financiële­en­organisatorische­impact­op­uw­bedrijfsvoering­te­helpen­inschatten­en­u­waar­mogelijk­te­helpen­bijsturen.

We hopen op een vruchtbare dialoog met de bevoegde overheden zodat de geplande en noodzakelijke vereenvoudiging van de vele, vaak complexe stelsels die het arbeidsmarktbeleid vormen, niet leidt tot een aantasting­van­de­financiële­en/of­organisatorische­slagkracht­van­de­sociale­economie.­Een­hervorming­die­een­vereenvoudiging van de verschillende maatregelen tot doel heeft, moet de sector die mensen uit de kansen-groepen inschakelt en laat doorstromen, juist versterken.

Doelgroepenbeleid

Huidige maatregelen en hun bereik

Doelgroepen waarvoor RSZ-korting geldt Aantal mensen Bedrag (budget 2015 in miljoen €)

Oudere werknemers 109.264 234,1Jonge werknemers 14.094 89,5Langdurig werkzoekenden 17.687 85,3Mentors 689 0,1Werknemers die inactief zijn wegens herstructure-ring (Actief beheer herstructurering) 3.561 10,5

premies en toeslagen Aantal mensen Bedrag(miljoen €)

Activa Start jongeren 410 0,5 (begroot in 2015) Activa langdurige werkzoekenden (waaronder ouderen) en­leefloners 27.013 148,2 (begroot in 2015)

Activa voor personen met een handicap 685 0,7 (begroot in 2015)

tewerkstellingspremie 50+40 5.658 50+’ers met premie (2013) 21,8 (2013)

Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP) voor personen met arbeidshandicap* 9.308 mensen (2013) 75,5 (2013)

Voornaamste verschillen op ondernemingsniveauHuidig beleid Nieuw voorstel Voornaamste verschillen

JongerenVoor wie ` maximum 25 jaar ` alleen laaggeschoold en

zeer laaggeschoold ` geen loongrens

Voor wie ` maximum 24 jaar ` laag- en middengeschoold ` bruto maandloon lager dan €­2.300/maand

1 jaar minder ALLE jongeren die geen hoger onder-

wijs hebben gedaan loongrens

RSZ-korting per kwartaal41 : ` laaggeschoolden :

x 1e jaar : max. € 1.500 x 2e jaar : max. € 1.500 x 3e jaar : max. € 400

` zeer laaggeschoold : x 1e jaar : max. € 1.500 x 2e jaar : max. € 1.500 x 3e jaar : max. € 1.500 x 4e jaar : max. € 400

RSZ-korting per kwartaal : ` 1e jaar : max. € 1.150 ` 2e jaar : max. € 1.000 ` 3e jaar : max. € 400

wie een zeer laaggeschoolde jongere aanwerft : € 9.400 minder RSZ-korting­(namelijk.­€­10.200­i.p.v.­€ 19.600).

Gaat het om jongeren met een uitkering, dan wordt die uitkering geactiveerd voor €­350/maand.­

Blijft die activering van uitkering bestaan of niet ?

Wordt dit budget in kwalitatieve maatregelen gestopt ?

Conclusie : uitdagingen en vragen Bijlagen

Terug naar inhoudstafel

24 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 25

Huidig beleid Nieuw voorstel Voornaamste verschillenOuderenVoor wie ` vanaf 54 jaar ` geen onderscheid tussen wie al in

dienst is en wie net aangeworven wordt ` loongrens­:­€­13.401,07/kwartaal

Voor wie ` werknemers vanaf 55 jaar 1 jaar minder korting

RSZ-korting per kwartaal : ` 54-57 jaar : € 400 ` 58-61 jaar : € 1.000 ` 62-65 jaar : € 1.500 ` 66+ jaar : € 800

RSZ-korting per kwartaal : Bereikt een van je medewerkers deze leeftijd : ` 55-59 jaar : € 600 ` + 60 jaar : € 1.150

+ € 200 voor mensen van 55, 56 en 57

- € 400 voor mensen van 58 en 59 + € 150 voor mensen van 60 en 61 - € 350 voor mensen van 62-65 jaar + € 350 voor mensen van 66+

Gaat het om iemand die je nieuw aanwerft op deze leeftijd, dan is het bedrag de eerste twee jaar hoger : ` 55-59 jaar : max. € 1.150 ` 60+ jaar : max. € 1.500

dit is nieuw : hogere korting in geval van aanwerving

Gaat het om ouderen met een werkloos-heidsuitkering­of­leefloon­:­activering­van­uitkering­:­€­500/maand

Blijft die activering van uitkering bestaan of niet?

Wordt dit budget in kwalitatieve maatregelen gestopt ?

Tewerkstellingspremie 50+ De doelgroep niet-werkende werk-zoekenden tussen 50 en 55 jaar, die minder dan 1 jaar bij VDAB ­ingeschreven­is,­komt­sinds­1/1/2015­niet meer in aanmerking voor de premie 50+42.

Huidig beleid Nieuw voorstel Voornaamste verschillenLangdurige inactieven (tussen 25 en 55 jaar)RSZ-korting afhankelijk van leeftijd en werkloosheidsduur. Voorbeeld : Bij aanwerving van iemand van 45 jaar of ouder die minstens 24 maanden werkloos­is­:­RSZ-korting­van­€­1.000­gedurende 13 kwartalen.43

Geen­RSZ-korting­of­ Activa-maatregelen meer.

De maatregelen uit het kwalitatieve luik (in aanmaak) “vervangen de bestaande maatregelen die betrekking hadden op langdurig werkzoekenden, zowel de RSZ-verminderingen­als­de­activerings-uitkeringen.”44

De activering van de werkuitkering Zelfde­voorbeeld­:500 € per maand gedurende 30 maanden. MentorsRSZ-korting Doelgroepvermindering voor mentors

Geen­RSZ-korting

Werknemers die inactief zijn wegens herstructurering RSZ-korting (Actief beheer herstructurering)

Geen­RSZ-korting

Personen met een arbeidshandicapActivering van de uitkering van personen met verminderde arbeidsgeschiktheid45 : € 500 gedurende 36 maanden

Blijft die activering van uitkering bestaan of niet ?

Wordt dit budget in kwalitatieve maatregelen gestopt ?

Cijfers over ondernemingen in de sociale economie46

Maatwerkbedrijven ` 161 bedrijven : 94 voormalige sociale werkplaatsen en 67 voormalige beschutte werkplaatsen (waarvan een aantal verenigd in samenwerkingsverbanden).

` Zij­kregen­in­2013­in­totaal­een­toelage­van­323­miljoen­euro.­ ` In datzelfde jaar werkten bij hen 17.449 VTE uit de kansengroepen, omkaderd door 2.725 VTE begeleiders.

Lokale diensteneconomie ` Stelden in 2013 1.591 VTE doelgroepmedewerkers te werk, omkaderd door 382 VTE begeleiders.

Terug naar inhoudstafel

26 ❘ Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? Het nieuwe Vlaamse Banenpact : welke ruimte voor ondernemingen in de sociale economie ? ❘ 27

Doelgroepenbeleid1. Conceptnota ‘Naar een Vlaams doelgroepenbeleid’. Januari 2015. Minister van Werk.

Werkervaringsprojecten (WEP +)2. www.werk.be/sites/default/files/cijfers/2014_werkervaring.pdf 3. Jaarverslag 2013. Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie. 4. www.werk.be/sites/default/files/GoedgekeurdeProjectenPerResoc.pdf 5. www.werk.be/online-diensten/tewerkstelling-en-sociale-economie/werkervaringsprojecten-wep-plus/lijst-van-

leerwerkbedrijven

Artikel 606. www.mi-is.be/be-nl/ocmw/artikel-60-7 7. www.socialsecurity.be/instructions/nl/instructions/informative_page/dmfappl/2013-01/content/deductions_

employementmeasures/otheremployersreductions/article60/thirdpartyusers-nl.html 8. Antwoord­van­minister­Muyters­op­parlementaire­vraag­nr.­637­van­8­januari­2015­van­Rob­Beenders.9. www.mi-is.be/be-nl/sociale-economie/verhoogde-staatstoelage-sociale-economie-artikel-60-7 10. www.werk.be/beleidsthemas/sociale-economie-en-tewerkstelling/leefloners 11. www.mi-is.be/be-nl/doc/sociale-economie/lijst-erkende-sociale-economie-initiatieven-16-12-201412. Jaarrekening 2013 SST.13. www.werk.be/beleidsthemas/sociale-economie-en-tewerkstelling/leefloners

Gesco14. www.sdworx.be/nl-be/sd-worx-r-d/publicaties/nieuws/2015-01-26-gesco 15. www.werk.be/online-diensten/tewerkstelling-en-sociale-economie/klassieke-tewerkstellings-programmas/

gesco/de-premie 16. Monitor Sociale Economie. 17. Antwoord van minister Muyters op parlementaire vraag nr. 274 van 22 januari 2015 van Sonja Claes. 18. VLAB. Exacte cijfers zijn niet beschikbaar. 19. Jaarrekening 2013 SST. 20. www.sdworx.be/nl-be/sd-worx-r-d/publicaties/nieuws/2015-01-26-gesco 21. www.werk.be/regularisatie_contingentgescos

SINE22. www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=705 23. Antwoord­van­minister­Homans­op­parlementaire­vraag­nr.­370­van­23­januari­2015­van­Rob­Beenders.24. www.werk.be/online-diensten/tewerkstelling-en-sociale-economie/sine-sociale-inschakelingseconomie 25. Antwoord­van­minister­Homans­op­parlementaire­vraag­nr.­370­van­23­januari­2015­van­Rob­Beenders.26. Idem. 27. Verslag plenaire vergadering Vlaams Parlement van woensdag 25 maart.

Arbeidszorg28. De­Vlaamse­arbeidszorgmedewerker­in­beeld­–­Ronde­Tafel­Arbeidszorg.­Rapport­betreffende­het­wer-

kingsjaar 2012 – Arbeidszorg Vlaanderen.29. www.werk.be/online-diensten/tewerkstelling-en-sociale-economie/arbeidszorg30. Idem.

Trajectbegeleiding31. www.werk.be/sites/default/files/2014_ibo.pdf 32. www.werk.be/nieuws/vlaamse-regering-versoepelt-ibos 33. www.ond.vlaanderen.be/curriculum/leren-en-werken/algemeen-uitgangspunt/index.htm 34. Conceptnota­‘Duaal­Leren.­Een­volwaardige­kwalificerende­leerweg’.­Januari­2015.­Minister­van­Werk­en­

Minister van Onderwijs.

Dienstenchequebedrijven35. www.socialsecurity.fgov.be/docs/essobs_kerncijfers/brochure_kerncijfers_2012_nl.pdf 36. Evaluatie van het stelsel van de dienstencheques voor buurtdiensten en –banen 2011. IDEA-consult. 2012.

Plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen37. www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=38013 38. Groenboek zesde staatshervorming. Deel 4 Arbeidsmarktbeleid. 16 september 2013.39. ‘Sociale­dienstenchequeondernemingen­–­Noodsituatie­bij­opheffing­van­de­SINE-maatregel.’­Nota­van­

LDE-koepel van 23 maart ’15.40. www.werk.be/sites/default/files/2013_premie50_0.pdf 41. Dit­is­voor­laaggeschoolde­jongeren.­Voor­zeer­laaggeschoolde­jongeren­is­het­€­1.500/kwartaal­gedurende­

3­jaar­en­€­400/kwartaal­tijdens­het­4e­jaar.42. www.werk.be/nieuws/belangrijke-wijziging-aan-reglementering-tewerkstellingspremie-50. 43. www.werk.belgie.be/defaulttab.aspx?id=704 44. P. 13 van Conceptnota ‘Naar een Vlaams doelgroepenbeleid’. Januari 2015. Minister van Werk. 45. www.werk.belgie.be/defaulttab.aspx?id=704 46. Jaarverslag 2013. Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie.

Bronnen

Terug naar inhoudstafel

Barricadenplein 1

1000 Brussel

02 500 53 00

www.febecoopadvies.be