Het hormoonstelsel

Thema 6 Basisstof 8 blz 217-221

2 indelingen zenuwstelsel

• Op basis van bouw:– Centrale zenuwstelsel (hersenen + ruggenmerg)– Perifere zenuwstelsel (alle zenuwen in rest lichaam)

• Op basis van functie– Animale zenuwstelsel (bewust + reflexen)– Autonome zenuwstelsel (onbewust)

Hormonen

• Hormonen: stoffen die in je lichaam langdurige processen regelen

• Samenwerking:

Autonome zenuwstelsel: snel en kort

Hormoonstelsel : langzaam en langdurig

Hormonen

Hormoonklieren

Alle hormonen en hun klieren op een rijtjehypothalamus

hypofyse

-voorkwab

-achterkwab

groeihormoon

TSH

LH

FSH

lichaamsgroei

schildklier thyroxineStofwisseling + groei & ontwikkeling

testes testosteron

ovaria

progesteron

oestrogenen

ADH

oxytocine melksecretie borsten

vochtregeling met urine in nieren

weeën baarmoeder

eilandjes van Langerhans

insuline

glucagon

opslag glucose: van bloed naar lever en spieren

afgifte glucose: van lever en spieren aan bloed

bijnieren adrenaline lichaam snel in actie brengen

Groeihormoonhypothalamus

hypofyse

-voorkwab groeihormoon lichaamsgroei

Thyroxine

• Stofwisseling maakt je lichaam actief• Te veel thyroxine: vermagering + rusteloosheid• Te weinig thyroxine: koud lichaam + snel moe

– Langdurig bij een kind: achterstand in lichamelijke en geestelijke ontwikkeling

– Langdurig bij volwassene: vergroting schildklier = struma

• Regeling door negatieve terugkoppeling:

hypothalamus

hypofyse

-voorkwab TSH schildklier thyroxineStofwisseling + groei & ontwikkeling

Hypofyse voorkwab

TSH schildklier thyroxine

-+

Insuline en glucagon

• Na een maaltijd: glucose uit je darmen opgenomen in je bloed• Bloedsuikerspiegel: glucosegehalte van het bloed• Bloed brengt glucose naar cellen in je lichaam

– Te veel glucose in het bloed: uitscheiding via nieren– Te weinig glucose in het bloed: geen aanvoer meer naar cellen

• Insline en glucagon werken samen als regelmechanisme

eilandjes van Langerhans

insuline

glucose -> glycogeen Bloedsuikerspiegel daalt

eilandjes van Langerhans

glucagon

glycogeen -> glucoseBloedsuikerspiegel stijgt

eilandjes van Langerhans

insuline

glucagon

opslag glucose: van bloed naar lever en spieren

afgifte glucose: van lever en spieren aan bloed

ADH

• De rest is nog niet af!

hypothalamus

hypofyse

-achterkwab ADH vochtregeling met urine in nieren

Adrenalinebijnieren adrenaline lichaam snel in actie brengen