HET EERSTE 'FLATGEBOUW' IN HAAKSBERGEN

Haaksbergen had zelden "stadse allures", toch verrees er rond 1952 aan de Zieneschstraateen bouwwerk, dat qua vormgeving en hoogte omschreven kon worden als "het eersteflatgebouw van Haaksbergen. Het is een typisch jaren vijftig gebouw, sober en strakvan architectuur met enkele eenvoudige decoraties (gebouwd in opdracht van Odink &Koenderink b.v.).In de 60er jaren bouwde de Twents Gelderse Industrie enkele echte flats aan de AlbertCuyplaan. Ze werden hoofdzakelijk bewoond door Italiaanse, Spaanse en later Turksegastarbeiders. Eind 90er jaren werd het complex gesloopt.

COLOFONDeze uitgave in de serie "Open Monumentendag Haaksbergen" kwam tot stand i.s.m.: Dewerkgroep Monumenten en Archeologie van de Historische Kring Haaksbergen (RenéBreukers, Klaas Faber, Jan Goorhuis, Fons Roerink, Kees van Rijn, Ab Radstake, NicoSpit, Henny Westendorp en Clemens Wentink).Gemeente Haaksbergen: Gerard Kok. VVV/ANWB Haaksbergen/Enschede.Fotografie: Henk Krooshof, Cees Muller, Jan Goorhuis, Nico Spit.Eindredactie: Gerard Hofste op Bruinink, Bram van Leeuwen en Clemens Wentink.Druk: Hassink Drukkers Haaksbergen.

Vijftiger jaren in HaaksbergenHet begin van een nieuw tijdperkDe vijftiger jaren zijn een scharnierpunt in de Nederlandse geschiedenis. Het is nietalleen de tijd van dat ene lichtpunt boven de huiskamertafel de zuinigheid en desaaiheid.... maar ook de aanzet tot revolutionaire veranderingen.

Deze fietstocht laat u kennismaken met hetgeen in ons dorp nog zichtbaar is uit dezezo boeiende na-oorlogse geschiedenis.

Het betreft niet alleen de architectuur, maar ook de levenssfeer die zo kenmerkendis voor deze periode. Er zal dan ook aandacht besteed worden aan het sobereinterieur en de praktische instelling van de burger om met eenvoudige middelen hetleven aangenamer te maken, want in de periode onmiddellijk na de oorlog was ergebrek aan alles.De houding om met simpele middelen het maximale te bereiken vindt men ook terugin de architectuur.Gedwongen door de enorme woningnood en het gebrek aan materialen moesten debouwers met goedkope middelen snel bouwen.In deze zogenaamde wederopbouwperiode zien we een sterke standaardisatie encentrale sturing. Rijtjeshuizen met veel lucht en licht en een praktische indeling wa-ren het resultaat.De eentonigheid werd vaak doorbroken met verrassende creatieve details.Beeldende kunstenaars werden uitgenodigd om de sobere openbare gebouwen opte sieren met kunstwerken in het kader van de zogenaamde 1% regeling (1% van debouwkosten). Een samengaan van kunst en architectuur.

Na verloop van jaren veranderden de opvattingen t.a.v. wijkopbouw en architec-tuur.Ook in Haaksbergen zijn deze ontwikkelingen duidelijk waarneembaar en ontston-den nieuwbouwwijken met alle hun eigen sfeer; zij verspreidden zich als een olievlekover het buitengebied. De wijken zijn gemakkelijk te dateren en vertonen alle huneigen indeling en bouwtechnieken, een interessante architectonische legpuzzel.Tijdens de route maakt men kennis met een levenssfeer, die ons met nostalgie ver-vult.Haaksbergen was in de vijftiger jaren nog een echt overzichtelijk dorp, waar alles eniedereen zijn duidelijke plaats had."Het Rijke Roomse leven" was springlevend, zodat nog een monumentale nieuwekerk gebouwd kon worden. De vrouwenemancipatie was nog nauwelijks begonnenen " het huishoudonderwijs" floreerde.

De mobiliteit kreeg een enorme stimulans, doordat eind 50er jaren een auto of "fietsmet hulpmotor" ook voor de gewone burger betaalbaar werd. Het gevolg was, dater in het dorp belangrijke voorzieningen getroffen moesten worden om deze begin-nende verkeersstroom te beheersen. Verbreding van wegen, doorbraken, aanlegparkeerterreinen en "ontgroening" van het dorp waren het gevolg.Tegelijkertijd nam de behoefte aan ruimte voor nieuwe industrie sterk toe. Het terreinlangs de spoorlijn werd verder volgebouwd en nieuwe "industrieparken" verschenenaan de rand van het dorp. Een nieuwe wetenschap " de ruimtelijke ordening" moestoplossingen aandragen voor steeds meer ruimtegebrek.Industrieterreinen moeten steeds meer "gezien" worden en bevinden zich al langniet meer op de tweederangslocaties.

Ook de rol van de woningbouwcorporaties veranderde. Van kleine plaatselijke or-ganisaties, die zich uitsluitend bezighielden met het verschaffen van betaalbarewoningen voor een breed publiek , werden het bedrijfsmatige organisaties, die zichbezighouden met een breed scala van bouwactiviteiten. Door de toenemende ver-grijzing en de veranderende opvattingen over zorgvoorzieningen spelen de huidigecorporaties een belangrijke rol in het realiseren van accommodaties voor dezegroepen.Het zijn déze gebouwen, die opvallen door hun moderne architectuur. Ze werdenontworpen door bekende architecten uit de regio.De taak van woningbouwcorporaties is echter niet alleen vernieuwend, maarmoet ook behoudend zijn. Door het toenemend gebrek aan ruimte is de drang ombestaande bebouwing te slopen en te vervangen door nieuwbouw steeds grotergeworden. Hierbij zal steeds kritisch omgegaan moeten worden met de cultuur-historische waarde van de bestaande bebouwing en de sociaal-maatschappelijkecontext. Hierdoor ontstaan veelvuldig ingewikkelde dilemma's.

Tijdens de route zal men ook kennis maken met de locatie van een belangrijkearcheologische opgraving. Dankzij een informatiepaneel, dat recent geplaatst is,kan het publiek zich informeren over de oudste bewoningslocatie van Haaksbergen(6000 voor Christus).De laatste 10 jaar is het monumentenbeleid duidelijk verbreed. Het gaat niet meerom het beschermen van afzonderlijke panden, maar het betreft een geïntegreerdbeleid, waarbij ook ruimtelijke waarden, landschap en archeologische monumenteneen rol spelen.

Clemens Wentink

HET NIEUWE BOUWEN 1915-1960

Met "Het Nieuwe Bouwen" verdween de decoratie uit de architectuur. De toepassingvan nieuwe bouwmaterialen als staal, beton en geprefabriceerde panelen zorgdevoor een nieuwe vormentaal. De aanhangers van het zogenaamde functionalismemoesten niets hebben van de Amsterdamse School. Ruimte, licht en lucht waren denieuwe principes van waaruit men bouwde. Toch vindt men vooral in de vijftiger ja-ren in de architectuur nog talrijke voorbeelden van eenvoudige decoratie, uitgevoerdin een sierlijke belettering of gestileerde versiering. Een geoefend oog vindt daarvanook in Haaksbergen talrijke voorbeelden.

RI5PINGE

. 1 l--J ITj

ISS

SAMENGAAN KUNST EN ARCHITECTUUR

Dankzij de zogenaamde 1% regeling (1% van de bouwkosten) was er de mogelijk-heid de vaak sobere openbare gebouwen op te fleuren met kunstwerken. Het ideewerd geïntroduceerd door rijksbouwmeester Friedhoff en had tot gevolg, dat talrijkekunstenaars in beeldhouwwerken, reliëfs, mozaïeken, tegeltableaus, glas-in-lood enwandschilderingen hun inspiratie vorm gaven. Het was vaak kunst met een bood-schap. De verheerlijking van het gezinsleven of het belang van een goede scholingen educatie. In Haaksbergen zijn verschillende uitingen van deze kunst te herken-nen; vaak gemaakt door bekende kunstenaars zoals Dirck Nab, Marie Eitink e.a.

OPEN MONUMENTENDAG 8 SEPTEMBER 2007

Fietsroute jonge bouwkunst 1945 tot en met heden, ca. 13 km.

Deze Monumentendag wordt georganiseerd in nauwe samenwerking metde Haaksbergse Bibliotheek. De start vindt plaats vanuit de Bibliotheek DeBouwmeester. In de hal wordt een kleine tentoonstelling ingericht met hetthema "Jonge bouwkunst". Bovendien zal er maandag 5 november een af-sluitende lezing georganiseerd worden met als titel "De bouwkunst van detwintigste eeuw" (zie verder voor meer informatie).

Start voorterrein bibliotheek De Bouwmeester en L.a. Mr. Eenhuisstraat >Blankenburgerstraat.

Op de hoek van de Mr. Eenhuisstraat en de Blankenburg, waar voorheen discotheekCoco Bongo c.q. Charlie was gevestigd, is speciaal voor lichamelijk gehandicaptejongeren een appartementencomplex gebouwd. In totaal zijn tien appartementenvoor hen gerealiseerd, alsmede vijf koopwoningen en twee ruime appartementenop de bovenverdieping. Het complex is ontworpen door architectenbureau LeijhKappelhoff Seckel van den Dobbelsteen uit Hengelo en in 2005 gereed gekomen.Tijdens de route komt men regelmatig langs "zorg-appartementen", gebouwd in hetkader van de decentralisering van de zorg. Opvallend is de moderne uitstraling vande bouwwerken en de efficiënte indeling.

Appartementen Mr. Eenhuisstraat

R.a. parkeerplaats gemeentehuis > ingang voorzijde oude gemeentehuis

Gemeentehuis

Tekst/uitleg bestemmings-/bouwplannen woonwijken in de huidige trouwzaal doorGerlo v/d Wens.

Naar buiten en informatie over de 3 bouwstijlen van het gemeentehuis.

Hef door aannemersbedrijf H. ter Braak gebouwde (oude) gemeentehuis is in tradi-tionele stijl ontworpen door de Amsterdamse architecten Joseph & Pierre Cuypers.Haaksbergen groeide in de jaren 1960-1970 erg snel. Het gemeentehuis werd teklein en verschillende afdelingen werden in aangekochte panden, zoals villa Jordaan,pand Derkman en Mulders, ondergebracht.De huidige raadszaal stamt uit 1976/1977 en is ontworpen door architectenbureauIr. J.C. Rentjes b.i. te Hengelo. Het oude gemeentehuis werd aangepast aan deeisen van die tijd en de raadszaal werd als trouwzaal in gebruik genomen.De laatste uitbreiding/nieuwbouw is in 2004/2005 gerealiseerd door bouwbedrijfAan de Stegge uit Goor in samenwerking met B & D Architecten uit Leiden.

Naar de markt en eventueel de Hervormde Pastorie.

Mobiliteit in de 50er jaren met een demonstratie van oude bromfietsen (fietsen meteen hulpmotor) en de eerste populaire automerken (Opel, Volkswagen, Fiat, Trabant,e.a.).

L.a. Molenstraat

R.a. Eibergsestraat

L.a. Sonderenstraat

Appartementen Hofferie Eibergsestraat

L.a. Lourdeskerk en omgeving

Lourdeskerk met pastorie

Hef 2a deel van nef appartementencomplex "Hofferie" op hoek Eibergsestraat-Sonderenstraat is dit jaar door aannemersbedrijf gebr. Scharenborg gerealiseerdnaar het ontwerp van de IAA uit Enschede. De appartementen, waarvan er 34 ver-huurd en 10 verkocht zijn, bieden voldoende ruimte voor twee- tot driepersoonshuishoudens en zijn voorzien van alle eigentijdse gemakken; een lift maakt allewoningen en (fietsen-) bergingen snel en gemakkelijk bereikbaar.Een parkeerplaats voor de auto kan gehuurd of gekocht worden. Voor deze nieuw-bouw was de sloop van de zogenaamde "12 apostelen" (6 blokken van 2) noodzake-lijk. Het betrof hier typisch 50er jaren architectuur (zie afbeelding voorblad).

Lourdeskerk

Staande op het plein voor de Lourdeskerk bevindt men zich op een locatie, diegrotendeels in de jaren vijftig ontwikkeld is. De Lourdeskerk werd jarenlang nog denieuwe kerk genoemd. Op het ogenblik is het uiterlijk van de wijk sterk veranderddoor sloop en nieuwbouw. Helaas is dit niet altijd op een evenwichtige manier ge-beurd. De afbraak van het hoofdgebouw van de voormalige LTS heeft de intiemesfeer van dit gebied aangetast en het nieuwe appartementencomplex sluit niet aanbij de aanwezige architectuur. Gelukkig is de Lourdeskerk (1957) en de directeomgeving nog onaangetast. Aan de voorzijde is de prachtige metaaldecoratie vanMaria kenmerkend voor deze periode.

Naar de Lourdeszaal (ingang a/d linkerzijde) voor een koffiepauze en een rondlei-ding architectuur Delftse school en informatie over de bouw van de kerk en pastoriedoor Zeno Kolks.

Voordat weer op de fiets wordt gestapttekst / uitleg bouw duplexwoningen op't Kempke.

Deze woningen zijn ontworpen door archi-tectenbureau H. Boer BNA uit Kampen. Deeerste steen werd gelegd door burgemees-ter Eenhuis op 12 juni 1950.Deze woningen zijn wat klein en de kwaliteitis bepaald niet hoog te noemen. De entreetot de woningen wordt nog steeds bepaalddoor 4 deuren naast elkaar waarvan de 2middelste deuren toegang geven tot de bo-venwoningen. Het complex heeft reeds en-kele malen een renovatie c.q. opknapbeurtondergaan.

R.a. 't Kempke 1e Steen 't Kempke

Ingangspartij 't Kempke

R.d. Molenstraat oversteken naar de Marijkestraat

L.a. Spanbeddestraat

R.a. Zeedijk

R.d. Sterreboschstraat

Hoek Von Heijdenstraat -Sterreboschstraat postkantoornaar ontwerp van architect/constructeur Buchta, gebouwdin 1964 en een typisch voor-beeld van de nieuwe zakelijk-heid.

Voormalig postkantoor

R.a. Julianastraat

Julianastmat

In de leegstaande woning op nummer 8 sfeer/inrichting van de 50er jaren en eenkleine expositie met voorwerpen uit het museum "sfeer van weleer" van Ineke v/dWerf uit Rekken.Dit complex is naar een ontwerp van GCD Zee architecten uit Bolsward in opdrachtvan de gemeente in 1950/1952 gebouwd om de woningnood te helpen oplossen enis enkele jaren daarna voor beheer en verhuur aan L & L overgedragen.

De woningen aan de Spanbeddestraat zijn in 1953/1954 gebouwd. Het complex isvergelijkbaar met dat aan de Julianastraat, doorzonwoningen met 3 slaapkamers endirect naast de onderdoorgangen met 4 slaapkamers.Zowel in de Spanbeddestraat als in de Julianastraat staat een aantal woningen opde nominatie om gesloopt te worden en op de vrijkomende plaatsen zullen nieuwewoningen en appartementen verrijzen. Tevens zullen de te handhaven woningengerenoveerd worden.

Terug Sterreboschstraat en R.a.

10

L.a. Hoofdingang "De Kappen"

lemenschoer De Kappen

Informatie/uiteenzetting over de architectuur van de voormalige huishoudschool ende 1% regeling voor Kunst.

Hierna de lunch in de Kappen

't lemenschoer, voorheen huishoudschool, is gebouwd in 1953/1954 en ontwor-pen door de Brabantse architect Jos Bedeaux uit Goirle. De eerste steen is doorburgemeester Eenhuis op 16 november 1953 gelegd en de officiële opening was in1955.De stijl van dit gebouw heeft de meeste verwantschap met het "traditionalisme".Opvallend zijn de degelijke afwerking en de mooie decoraties, die het gebouw eenbijzondere uitstraling verlenen.

L.a. Blankenburgerstraat

R.a. Benninkstraat

L.a. Uitterhoevestraat

R.a. Ds. van Kriekenstraat overgaand in de Kortenaerstraat

L.a. Parallelweg naar Odink & Koenderink

Het gebied waar men zich nu bevindt is een duidelijk voorbeeld van een oud in-dustriegebied. Gelegen aan het spoor werden hier de eerste fabriekscomplexengebouwd, gedeeltelijk al voor de tweede wereldoorlog. Een belangrijk deel vande bedrijven zal in de komende periode "verkassen" naar nieuwe industrielocaties

11

buiten het dorp. Een groot deel van de bestaande gebouwen verdwijnt of zal inhet gunstigste geval hergebruikt worden. Een goede inventarisatie van dit laatsteindustriële erfgoed van Haaksbergen is noodzakelijk om tot een goede herindelingvan de ruimte te komen.

O&K

Odink & Koenderink

De voorgevel is opgetrokken in typische 50er jaren stijl, strak en sober. Ook hetinterieur en met name de directiekamer is kenmerkend.De eerste steen van het oorspronkelijke gebouw werd gelegd op 30 oktober 1919door de heer J. D. Odink en voor de uitbreiding op 5 juli 1948 door D. W. Koenderinken M.H. Odink.

12

Het CTA-complex

Aan de rechterzijde het oude complex van de landbouwcoöperatie, dat onlangs doorLucht & Licht is aangekocht. De silo is een voorbeeld van de nieuwe zakelijkheidin de 50er jaren. Er wordt gedacht aan het ontwikkelen van een totaalplan voor hethele gebied, waarna het gebouw een passende herbestemming kan krijgen.

R.a Goorsestraat

R.a. "Eigen weg"A. v. Nesstraat

(na ca. 4 km.)

Wasmachinefabriekje Leferink

Wasmachinefabriekje van Leferink: Trasraam van klinkers/moppen uit de oorlogstijdvan de startbaan van het oude vliegveld Twente en een dakconstructie van smal-spoorrails. De architect was Jan Jans en het is in 1947 gebouwd.Dhr. Leferink zal nadere informatie verstrekken en tevens enkele onderdelen ten-toonstellen alsmede een aantal foto's laten zien.

Haaksbergs Eerste Wasmachine Onderneming 13

Terug Goorsestraat en L.a.

R.a. Fabrieksterrein van de voormalige viltfabriek

Het complex van de vroe-gere textielmaatschappijHaaksbergen N.V., in devolksmond "Het Vilt" ge-noemd en nu o.a. Voith, is in1948/1949 gebouwd onderarchitectuur van BouwkundigIngenieursbureau Beltmanin Enschede.De eerste steen werd doorde stichter dhr. H. Ribbels op26 augustus 1948 gelegd.De constructie van de fa-briek was gemaakt vanbetonnen kolommen en lig-gers; het dak had de vormvan een sheddak, waarvanhet schuine gedeelte in be-ton was uitgevoerd en hetverticale gedeelte uit glazenpanelen (daglicht toetreding)bestond.

Ruim 20 jaar later heeft eenrenovatie alsmede een groteuitbreiding plaatsgevonden.Het ontwerp en de construc-tie kwamen van de hand

van Bouwkundig Ingenieurs- en Adviesbureau Sassen N.V., later opgegaan in eenmaatschap Ingenieurs & Architecten Associatie (I.A.A.).De uitbreiding bestond nu in hoofdzaak uit een constructie van stalen kolommen enuit een gebogen dakconstructie, eveneens van stalen liggers waarover houten gor-dingen zijn gelegd en afgewerkt met houten vloerdelen, isolatie en gebitumineerdedakbedekking. Opvallend onderdeel van het complex is het bijna zestig jaar oudeketelhuis met z'n schoorsteen, waarop de naam "Haaksbergen" nog zichtbaar isgebleven. In de zeventiger jaren werd de energie vanuit het hoofdgebouw voorzienen werd het ketelhuis buiten gebruik gesteld en is uit veiligheidsoverwegingen de38 m hoge schoorsteen ingekort tot de huidige hoogte.

Terug Goorsestraat en R.a.

Ketelhuis van de vroegere viltfabriek

14

R.a. Fabrieksterrein Frankenhuis

Het oudste deel van het huidige complex van de fa. Frankenhuis is gebouwd in 1949en de eerste steen werd door H. Frankenhuis op 12 mei 1949 gelegd. De in 1954afgebrande hal is in 1955 naar een ontwerp van Bouwkundig IngenieursbureauBeltman uit Enschede herbouwd.De constructie van de hal bestaat in hoofdzaak uit kolommen en liggers van ge-wapend beton. Ook hier heeft elk travee van het dak een licht gebogen vorm en isvoorzien van gebogen lichtbeton elementen en lichtkappen van draadglas.De spoorrails in het straatwerk van de vroegere losplaats goederenwagons zijn nunog goed te zien.

Fa. Frankenhuis

Terug Goorsestraat en L.a.

L.a. Fietspad (oude spoorlijn)

R.d. Ter hoogte van Zieneschstraat fietspad verlaten en naar Zwarteland

Haaksbergen had zelden "stadse allures", toch verrees er rond 1952 aan de rech-terzijde van de Zieneschstraat een bouwwerk, dat qua vormgeving en hoogte om-schreven kan worden als "het eerste Flatgebouw" van Haaksbergen. Het is eentypisch jaren vijftig gebouw, sober en strak van architectuur met enkele eenvoudigedecoraties.

15

1e Flat hoek Zieneschstraat

Zwarteland

In 1949 is het complex gebouwd door Wijlens onder architectuur van Jans enSchilderman: 7 blokken van 3 woningen, 8 dubbele blokken en 1 vrijstaande woning.De woningen aan de Zieneschstraat, die in de 70er jaren zijn gebouwd, zijn vanarchitectenburo H.Q.M. Michon - J.A. Scholten.

R.a. Beatrixstraat

Hoek Zwarteland-Beatrixstraat

16

Aan het begin van de Beatrixstraat, zowel links als rechts de woningen naar eenontwerp van architect Jans en Schilderman.

L.a. J.A. Middelhuisstraat

R.a. Rembrandtstraat

L.a. F. Bolstraat

Rembrandtstraat

Op het terrein waar voorheen de in de 60er jaren gebouwde en eind 90er jarengesloopte flats van de Twentse Gelderse Industrie stonden, zijn nu 53 moderneen eigentijdse woningen gebouwd en in hetzelfde beeld is het appartementencom-plex met een huisartsenpraktijk "De Hoed" verrezen onder architectuur van bureauBeltman uit Enschede. Het kenmerkende van deze moderne architectuur is het ge-bruik van donkere baksteen en de toepassing van zink in de gevels, wat bijdraagtaan deze bijzondere uitstraling.

Aan de overzijde van de F. Bolstraat is onlangs een woongebouw met 18 apparte-menten voor hulpbehoevende ouderen en 5 koopappartementen voor starters opde eerste verdieping gerealiseerd. Het ontwerp is eveneens van architectenbureauBeltman. De appartementen worden door Livio verhuurd.

Ariënsschool vanaf A. Cuyplaan

17

R.d. A. Cuyplaan oversteken naar G. Terborghstraat

L.a. Frans Halsstraat

Frans Halsstraat

Op de hoek met de A. Brouwerstraat tekst en uitleg bouw woningcomplex laatstedeel Zienesch en 1e deel 't Wolferink. In de 60er jaren was de woningnood volksvij-and nr. 1. Door de overheid werden steeds meer regels en bepalingen in wettelijkevoorschriften opgenomen. Men krijgt door de woningnood steeds meer bouwlocatiesen bouwstromen toegewezen, met name toegespitst op een grotere bouwproductievan standaardwoningen voor gezinnen.Woningen met 3 a 4 slaapkamers, doucheruimte en centrale verwarming.

De woningen zijn door architect G. Husslage uit Amsterdam ontworpen in opdrachtvan projectontwikkelaar Bredero en door aannemer Nijhuis uit Rijssen in 1965-1967gebouwd. Deze woningen zijn nog uitgevoerd met 4 slaapkamers en een douche-ruimte, voorzien van houten verdiepingsvloeren, platte daken en als eerste complexmet luchtverwarming. In de jaren negentig gerenoveerd. De platte daken zijn ver-vangen door een kapconstructie met dakpannen en de grauwe eternit golfbekledingwerd vervangen door metselwerk. Ook het straatbeeld is toen onder handen geno-men en heeft een speelser karakter gekregen.Het complex wordt tegenwoordig zowel door huurders als eigenaren bewoond.

Aan de overzijde van de Frans Halsstraat waren de huurwoningen wel voorzien vanbetonnen vloeren, kapconstructie en cv-blokverwarming. In de jaren 90 eveneensgerenoveerd. Ook hier wonen huurders en eigenaren door elkaar.

Staande op de grens van een 2-tal wijken, De Zienesch en 't Wolferink, zien we,dat die wijken totaal verschillend van karakter zijn. Geen lange lintbebouwing meer

18

zoals in De Zienesch en eerder gebouwde wijken, maar een meer speels karakterc.q. indeling van de wijk 't Wolferink, waarbij zoveel mogelijk rekening is gehoudenmet de natuurlijke en/of historische elementen in het gebied.

In het 1e deelplan van 't Wolferink heeft men de strikte scheiding van de huur-/koop-sector losgelaten. Lucht & Licht bouwde de huur- en koopwoningen door elkaar.

E. de Wittestraat

De premiekoopwoningen aan het eind van de E. deWittestraat zijn ontworpen door architectenbureauLeferink en gebouwd door aannemersbedrijf Johanter Huurne.De aflopende rijkssubsidie werd over een periodevan 10 jaar verstrekt. Opvallend aan deze wonin-gen is dat het buitenspouwblad topgevel van de 1een 2e verdieping opgebouwd/geprefabriceerd isuit houten delen. Aan de H. v/d Haarstraat zijn de-zelfde grotere woonhuizen in 1976-1977 gebouwd,doch zonder rijkssubsidie.

R.a. E. de Wittestraat

R.d. Fietspad naar H. v/d Haarstraat

L.a. H. v/d. Haarstraat en rechts aanhouden

R.a. Fietspad Watersteeg

Watersteeg

19

R.a. Richterstraat

L.a. 2e afslag Nijenkerckestraat

Op het eerste pleintje informatie over de bouw van woningen in kalkzandbreuksteeneind 70er jaren, die uit oogpunt van behoud en esthetica geïmpregneerd moestenworden. Deze steen is dus geen gebakken product, maar wordt onder hoge stoom-druk gefabriceerd. Tevens opkomst van de betonsteen.

Nijenkerckestraat

R.d. Nijenkercke-straat volgen

R.a. Fietspad

R.d. Goorsestraatoverstekennaar Orchidee

R.d. "Brookman"bruggetje overnaar Wederiken overgaandin fietspad

L.a. 2e afslagOleander(na ca. 9 km.)

ANWB Prehistorische kampplaats op de Hassinkbrink

20

Kamerbrug

R.d. "Kamerbrug" over

Ter hoogte van de Kamerbrug staat een bord met archeologische informatie over deprehistorische kampplaats in de Hassinkbrink.In 2002 zijn de voorbereidingen begonnen voor de aanleg van het laatste deel vandeze wijk. Op een klein oppervlak vonden amateurarcheologen een grote hoeveel-heid kleine vuurstenen werktuigen, waaronder vele pijlpunten. In totaal zijn 2600stuks vuursteen gevonden. De hoogste concentratie vuurstenen werktuigen bevondzich op een klein oppervlak van ca. 4 m2. Op deze plaats heeft waarschijnlijk eentent of hut gestaan. Op deze plek werd ook een grote hoeveelheid houtskool gevon-den, waarschijnlijk afkomstig van de haardplaats van hetjachtkamp. Dit houtskool isgedateerd op 6.200 jaar voor het begin van onze jaartelling, de middensteentijd.Tot 1997 stond hier de boerderij Horkenborg, een erf dat uit de middeleeuwen da-teerde. Het erf en het grondgebied van de huidige wijk Hassinkbrink lagen in dehistorische buurtschap Holthuizen. De brug van de Tormentil naar Speenkruid heeftdan ook de naam "Horkenborg" gekregen.

R.d. Oleander

R.a. 3e afslag Parnassia

R.a. 3e afslag Kamperfoelie

L.a. 2e afslag Raaweg

L.a. Fietspad Hengelosestraat

21

R.a. 2e rotonde Metaalstraat (grootschalige bebouwing)

Timmerfabriek Ter Huurne

R.a. 2e afslag Textielstraat

Einde Textielstraat voor de Noordsingel informatie nieuwe industriegebie-den:

In de 21ste eeuw is ruimte uitermate kostbaar geworden. Helaas wordt nog steedsonzorgvuldig omgesprongen met ruimte. De aanleg van industriegebieden is daar-van een voorbeeld; het zijn vaak prestige objecten voor de gemeente en er wordtgespeculeerd met ruimte.

Toekomstige ontwikkelingen:Bedrijventerreinen beter inpassen in het bestaande landelijk gebied d.w.z. kenmer-kende structuren zoals houtsingels, waterlopen en wegenpatronen handhaven. Hetzorgen voor een groenplan en het aanleggen van wandel- en fietspaden, zodat hetgebied geen geïsoleerd gebied wordt louter en alleen voor commerciële en eco-nomische activiteiten. De gebouwen een meer passende kwaliteit laten uitstralendoor het opstellen van een "Beeldkwaliteitsplan". Functie mengen zoals werken,wonen en recreëren. Een beleid ontwikkelen, waarbij verouderde industriegebiedenherontwikkeld worden om zo te voorkomen, dat nieuwe gebieden ontwikkeld wordenten koste van het buitengebied.

R.d. Fietspad Veldmaterveldweg en Noordsingel oversteken

R.a. Fietspad "De Greune"

22

R.d. Rondje "De Greune" (tegen de klok in) (kleinschalige bebouwing)

De Greune

R.a. Fietspad en terug Veldmaterveldweg (is r.a.)

L.a. Veldmaterstraat

R.a. Wagnerstraat

R.d. Wiedenbroeksingel oversteken naar Trompstraat

L.a. Parkeerplaats sporthal De Els

Piet Heinstraat

Informatie omtrent systeembouw HUCO in de Pas. Het bouwsysteem is omstreeks1966 door Bouwbedrijf J. Th. Ter Huurne N.V. en Timmerfabrieken Ter HuurneN.V. te Haaksbergen en Weerselo ontwikkeld uit de behoefte om kleinere series,speciaal voor de kleinere gemeenten, met arbeidsbesparing, maar zonder grote

23

bouwstroomverplichtingen te kunnen realiseren. Architectenbureau H.Q.M. Michonen J. A. Scholten, eveneens uit Haaksbergen, heeft het Hucosysteem in nauwesamenwerking met de Ter Huurnes verder ontwikkeld.

L.a. Trompstraat

L.a. Kortenaerstraat

R.d. Ds. Van Kriekenstraat

L.a. Uitterhoevestraat

De Paus Johannesschool is in opdracht van het Katholiek Centraal Schoolbestuurontworpen door A. J. Schilderman en gebouwd in 1963/1964.

Paus Johannes school

Harmoniegebouw ontworpen door architectenbureau H.Q.M. Michon - J. A. Scholtenen gebouwd in 1962/1963.

Harmoniegebouw

24

Dubbel woonhuis op nr. 9- 11 is een ontwerp van architectenbureau H. Hesse/Spiten Budel uit Enschede en gerealiseerd door aannemersbedrijf J. ter Huurne N. V.

Dubbel woonhuis Uitterhoevestraat

L.a. Fazantstraat

R.a. Geukerdijk

R.a. Wiedenbroeksingel

Zelfstandig wonen gehandicapten Wiedenbroek

Op het terrein van het verpleeghuis het Wiedenbroek zijn eind 2005 appartementenvoor lichamelijk gehandicapte jongeren opgeleverd in 2 clusters met elk 9 woningen.Elk cluster is voorzien van een aantal gemeenschappelijke ruimten, bedoeld voorde bewoners. Alhoewel de bewoners veel zorg nodig hebben, straalt het geen zo-

25

genaamde "instellingssfeer" uit, maar laat het duidelijk afzonderlijke woningen zien.Het ontwerp is van de IAA uit Enschede. Dit bureau heeft ook getekend voor deverbouwing en uitbreiding van het Wiedenbroek met een medisch centrum.

R.d. Enschedesestraat oversteken naar fietspad Veldkampstraat

De voormalige openbare"Nortwic"ulo/mavo is nu ingebruik door RTV Sternet,het Nederlandse Rode Kruis,afdeling Haaksbergen, en 'tlemenschoer. De school is in1956 gebouwd in opdracht vande gemeente Haaksbergenen ontworpen door architec-tenbureau Van der Linden uitHaaksbergen, niet te verwarrenmet de gemeentearchitect Vande Linden.

1e Steen Nortwic Mavo

Nortwic Mavo

R.d. Veldkampstraat en blijven volgen tot aan de Bevertstraat

L.a. Bevertstraat

R.d. Fietspad, Buurserstraat oversteken (achterzijde Saalmerink)

26

Het Saalmerink

R.a. Klaashuisstraat

Dubbel woonhuis nr. 14 - 16 ontworpen door architect Hartgerink en gebouwd in1936.

Dubbel woonhuis Klaashuisstraat 14-16

27

Voordeur Klaashuisstraat 16

R.a. Saalmerink

Het eerste deel van het complex is ontworpen door het architectenbureau Michon- Scholten uit Haaksbergen in de periode 1962 - 1963.

Verhaal en bezichtiging van een replica van het bekende Hotel Centraal. Ondergenot van een hapje en een drankje met muziek uit een jukebox met singeltjes c.q.45-toeren plaatjes uit de jaren '50 -' 70.Afsluiting van de dag met de uitreiking van de monumentenprijs.

28

10 JAAR MONUMENTENPRIJS

Vanaf 1997 wordt tijdens de OpenMonumenten Dag de Monumentenprijsuitgereikt aan een organisatie of per-soon, die een belangrijke bijdrage le-vert of geleverd heeft aan het behoudvan monumenten en dorpsschoon inde breedste betekenis van het woord.De prijs is een gezamenlijk initia-tief van de Historische Kring en deGemeente Haaksbergen.

Wethouder W. Roetenberg reikt de Haaksbergse

Monumentenprijs 2004 uit aan Th. Wams, directeur

van de Vereniging "Natuurmonumenten"

1997 Religieus erfgoed1998 Restauratietechnieken1999 Monumentaal Groen2000 Water2001 Wonen2002 Handel en vervoer2003 Agrarisch erfgoed2004 Verdediging en grenzen2005 Religieus erfgoed2006 Feest2007 Jonge Bouwkunst

GEMKKNTK HAAKSBERGENen

2003i fifrst fff f

f f/fffff f'fist ./¥r/-fisr/tt*f*rr*J/f/ .» ftt /JtlMMMW /'/»/

f/r fsesttfff*/f

• //j f-rrf f/f ff'yif frawf/t f/r Wrrt'rtvtff

w f/f fr/t/f/r/tr/t fJC/ftftr Aftftr /f'ftftf

/t Art1 tf*/rwn rft/r WfMfjft&ffê* tttrf r

/'fff f/r rtf//ttt/rAt'jf'rrijf/fr tt'ftrttf/rft, /trff/

ttf/r/t /r

?/ftft/f/f rt'ftr/ fJ ff rrd /T/V f/f /r-r f/'t/f/f/f f/ f ft tifttttrpr-

rr/fr ff-ytr N'finrfyi ly Aftw Wfrfpr (tt//t/t-f/f /f-

•f'/ii/tf/fft f/t f/f fjf/ffffft/f WfrfTAjfif/Y/f/t f/t .t/nftr/Arttf//,

De onderhoudsgroep van de BonifatiuskerkDe Blanckenborgh B.V.Landgoed "De Jordaanshoeve"Vereniging " Hoksebargse Möll'n"Firma R.KlaverMuseum Buurt SpoorwegLandgoed "Het Lankheet"Vereniging NatuurmonumentenNed. Hervormde Kerk Haaksbergen/BuurseStichting "Groot Scholtenhagen"

LEZING 'ARCHITECTUUR VAN DE 20E EEUW'maandag 5 november 20.00 uur, "Bakkershoes" Molenstraat 73 Haaksbergen.Drs. Irene S/oef, kunsthistoricus, zal een lezing verzorgen over de architectuurvan de 20e eeuw. Zij zal haar verhaal illustreren met diverse dia's, waarbij ookeen groot aantal Haaksbergse monumenten besproken zal worden. Alle aan-wezigen krijgen na afloop een korte samenvatting. Deze activiteit vindt plaats insamenwerking met de Haaksbergse Bibliotheek.