Tijdschrift voor Neuropsychiatrie en Gedragsneurologie – nr 2 – juli 2013 67

Hersenfeest

Het iTOn (instituut voor TOegepaste neuroweten-

schappen) bestaat 25 jaar en dat is de aanleiding

voor een lustrumcongres dat in samenwerking

met de Faculteit der Bewegingswetenschappen

van de Vu Amsterdam wordt georganiseerd op

23 november 2013 in de aula van de Vu. De

meeste sprekers ken ik als enthousiaste en inspi-

rerende wetenschappers, dus het belooft een

mooi congres te worden. Daar heeft Ben van Cra-

nenburg, de bevlogen directeur van het iTOn,

blijkbaar zelf al op geanticipeerd, want de titel van

dit signalement heb ik niet zelf bedacht. ‘Hersen-

feest’ is de titel van het congres. ik mag dat wel;

op die manier ga je er al met goede zin naar toe.

Dat het daarna nog mis kan gaan, kan ik me niet

voorstellen, want de belangrijkste spreker is Elk-

honon Goldberg, leerling van de russische neuro-

psycholoog Alexander luria en auteur van o.a.

The Executivel Brain en The New Executive Brain.

Zijn lezing gaat over The legacy of Luria in the

21st century.

Ook de rest van het programma ziet er prima uit.

Theo Mulder, de huidige directeur van de Konink-

lijke nederlandse Academie van Wetenschappen,

die ook diepgaand beïnvloed is door luria,

spreekt over de rol van sensorische informatie bij

het opnieuw aanleren van bewegingen. De

andere sprekers zijn: Albert Gramsbergen, Evert

Thiery, Michel rijntjes, Peter Beek, lutz jänke,

Mark Mieras en Paul de Kort – de huidige voorzit-

ter van de Werkgroep Gedragsneurologie van de

nVn. Ben van Cranenburgh sluit af met ‘Synthese:

neuro overal?’ Er zijn muzikale intermezzo’s en

ook de lunch en de borrel aan het eind worden

muzikaal omlijst. Wat mij betreft: warm aanbevo-

len! [KA]

Meer informatie vindt u via: www.stichtingiton.nl.

signalementen

In dit nummer worden voor het eerst Signalementen opgenomen: korte

beschrijvingen, samenvattingen of aankondigingen van congressen,

symposia, boeken of artikelen. Suggesties kunt u per e-mail aan de

redactie zenden, met ‘Signalement TNG’ in de onderwerpbalk.

Psychochirurgie in Nederland

Op 15 november 2013 vindt van 14.00 tot 18.00

uur in het Dolhuys te Haarlem de jaarvergade-

ring plaats van de werkgroep ‘Geschiedenis van

de neurowetenschappen’ van de nederlandse

Vereniging voor neurologie. De eigenlijke jaar-

vergadering zal slechts een kwartier in beslag

nemen; de rest van de bijeenkomst is gewijd

aan een serie lezingen over de geschiedenis

van de psychochirurgie in nederland. De aan-

dacht zal daarbij vooral uitgaan naar frontale

lobotomieën ofwel leucotomieën. Deze proce-

dure werd in 1935 bedacht door de Portugees

Egaz Moniz, die er in 1949 de nobelprijs voor

kreeg. De meest enthousiaste voorvechter was

echter de Amerikaanse arts Walter Freeman.

Deze vereenvoudigde de methode aanzienlijk.

Was er eerst een operatie onder anesthesie met

een boorgat in de schedel nodig, Freeman

bedacht dat je met een klein werktuig, dat leek

op een ijspriem, via de orbita het zeer dunne bot

van de schedelbasis kon passeren en met

enkele simpele bewegingen een deel van de

verbindingen tussen de prefrontale cortex en de

thalamus kon doorsnijden. Een operatiekamer

was overbodig en de hele procedure nam

slechts enkele minuten in beslag. Wanneer

anesthesie niet beschikbaar was, werd de pati-

ent in coma gebracht door ECT. natuurlijk ver-

oorzaakte deze ingreep een frontaal syndroom

met ingrijpende gedragsverandering en daarom

rees er in een deel van de medische wereld al

snel protest, maar Freeman en zijn collega’s stel-

den dat deze nadelen niet opwogen tegen de

voordelen en zo werden er tot ongeveer 1970

wereldwijd ongeveer 100.000 lobotomieën ver-

richt.

in nederland werd deze – nu als barbaars

beschouwde – ingreep ook toegepast, en in dit