Duo-avonden 20-4-2015

Jaco Houtgraaf, cardioloog

Hartfalen

Opbouw presentatie

• Inleiding

– Wat is het?

– Hoe ziet het eruit?

– Hoe ontstaat het?

• Behandeling

• Waar op te letten?

– Symptomen / klachten / dieet / vocht

• Take home messages

25-5-2015 2

Inleiding

• Prevalentie 1-2%

• Ouder dan 75: 120/1000 mannen 110/1000 vrouwen hartfalen

• Verwachte stijging van 46% tussen 2010 en 2025

• In 2004 25.000 ziekenhuisopnamen in verband met hartfalen (deels heropnames: 14% van de patienten wordt binnen 6 mnd opnieuw opgenomen)

• 50% van de patienten met hartfalen overlijdt binnen 4 jaar, 50% van de patienten met ernstig hartfalen overlijdt binnen 1 jaar

Prevalentie (2007)

Hartfalen

25-5-2015 Voettekst 6

Een complex van klachten en symptomen

t.g.v. een tekortschietende pompfunctie

van het hart.

Symptomen

25-5-2015 7

• Vermoeidheid

• Kortademigheid

• Verminderd inspanningsvermogen

• Oedeem

• Prikkelhoest, m.n. ‘s nachts

• Koude handen en voeten

• Slechte eetlust

Diagnose hartfalen

25-5-2015 8

Hartfalen met verminderde ejectiefractie 1. Symptomen passend bij hartfalen 2. Tekenen passend bij hartfalen 3. Bewezen verminderde systolische functie (EF) Hartfalen met behouden ejectiefractie 1. Symptomen passend bij hartfalen 2. Tekenen passend bij hartfalen 3. Normale of licht verminderde systolische functie (EF) 4. Relevante structurele cardiale afwijkingen

• LVH, LA-dilatatie, diastolische dysfunctie

Differentiaal diagnose

Hartfalen

– Systolisch

–Verminderde LVF: iCMP, dCMP, myocarditis

– Ritmestoornissen: atriumfibrilleren, extrasystolie

–Kleplijden: aortaklepstenose, mitraalklepinsufficientie

–Diastolisch

–LVH o.b.v. HT / AoS, HCM, restrictieve CMP

25-5-2015 9

Meest voorkomend

1. Ischemisch (ischemische CMP):

– Na infarct

– O.b.v. ernstig coronairlijden

2. Aortaklepstenose

3. Diastolisch

4. Atriumfibrilleren

25-5-2015 10

Echocardiografie

• Hoeksteen diagnostiek

• Goedkoop en snel

• Laagdrempelig beschikbaar

• Hoge resolutie

• Real-time

• Bedside

25-5-2015 Voettekst 11

Echocardiografie

25-5-2015 Voettekst 12

Apicaal 4 kamer beeld

25-5-2015 Voettekst 13

Normaal

25-5-2015 Voettekst 14

Post-infarct

25-5-2015 Voettekst 15

Ischemische cardiomyopathie

25-5-2015 Voettekst 16

Mitraalklepinsufficientie

Ernstige aortaklepstenose

25-5-2015 Voettekst 17

Diastolische dysfunctie

25-5-2015 Voettekst 18

Myocardinfarct

LV

Normaal

Infarct

Hartfalen

Remodellering

Vermindering pompfunctie

Remodellering

Behandeling

Normaal

Infarct

Remodellering

Hartfalen

X

• Medicatie • Biventriculair pacen

Medicatie

• ACE-remmer (-pril) of ARB (-artan)

• Beta-blokker (-lol)

• Aldosteron-antagonist (spironolacton)

• Diuretica

• Nitraat

• Digoxine

25-5-2015 Voettekst 23

Medicatie

• ACE-remmer (-pril) of ARB (-artan)

• Beta-blokker (-lol)

• Aldosteron-antagonist (spironolacton)

• Diuretica

• Nitraat

• Digoxine

25-5-2015 24

Inwendige defibrillator (ICD)

• Bij LVEF <35% hoog risico op ventriculaire (en dus dodelijke) ritmestoornissen

• Indien directe cardioversie: goede prognose

• Alle patienten met LVEF <35% indicatie ICD

• Bij tevens dyssynchronie (LBTB/RBTB op ECG): biventriculaire ICD

25-5-2015 Voettekst 25

25-5-2015 26

Biventriculaire ICD

25-5-2015 27

Symptomen

• Linkszijdig hartfalen (forward failure)

– Lage bloeddruk

– Moe

– Dyspnoe d’effort

– Orthopneu / nachtelijke dyspnoe en hoesten

– Koude acra

– Verminderde eetlust / cachexie

• Rechtszijdig hartfalen (backward failure)

– Oedeem: benen, buik, pre-sacraal

– Verminderde eetlust 25-5-2015 28

Klachten herkennen

25-5-2015 29

• Aankomen in gewicht

• Tachypneu (in rust)

• Prikkelhoest

• Niet plat kunnen liggen

• Oedeem aan enkels, benen, buik

• Verandering hartritme, hartkloppingen

• Krappe UP, nycturie

• Pijn op de borst

Leefregels

• Vochtbeperking 1500-2000 ml/dag

• Vochtbeperking 1500-2000 ml/dag

• Vochtbeperking 1500-2000 ml/dag

• Vochtbeperking 1500-2000 ml/dag

• Therapie-trouw

• Dagelijks / drie-wekelijks wegen

• Natriumbeperkt dieet

• Bewegen / Afvallen

• Stoppen met roken, matig met alcohol

25-5-2015 30

Take-home messages

• Hartfalen is een invaliderende aandoening met een slechte tot zeer slechte prognose

• Prevalentie zal toenemen

• Zonder echo, geen hartfalen

• ACE-remmer, beta-blokker, spironolacton

• (Biventriculaire) ICD

• Let op: vocht, zout, gewicht, verandering klachtenpatroon

25-5-2015 31

25-5-2015 Voettekst 32