Scriptie hartfalen

5/7/2018 Scriptie hartfalen - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/scriptie-hartfalen 1/40

Beroepsopdracht EenM

Voorwoord.

Voordat U begint met het lezen van onze scriptie stellen wij ons Wij zijn: Nina James, Barbra Smulders en Nicky Sproet, derdejaars fysiaan de Hogeschool van Amsterdam. Wij hebben deze scriptie geschreve

onze beroepsopdracht.

De doelgroep waarvoor wij deze scriptie schrijven bestaat uit fysname werkzaam zijn in de tweedelijnsgezondheidszorg en te maken hebrevalidatie/ training van patiënten met hartfalen. Ook is de scriptie geschandere personen die meer willen weten over de ziekte hartfalen en die ghet meten van kwaliteit van leven bij patiënten met hartfalen.

Onze beroepsopdracht is het vinden van een goed klinimetrisch mhet meten van de kwaliteit van leven bij patiënten met hartfalen voor, tijhartrevalidatie of fysieke training. Op korte termijn wordt deze beroepso

onderzoek in het VUmc om te kijken of training van patiënten met hartfgevolgen heeft op de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven van dtermijn kan het meetinstrument gebruikt worden door fysiotherapeuten itweedelijnsgezondheidszorg.

Wij hebben voor deze beroepsopdracht gekozen omdat hart- en doodsoorzaak nummer 1 is in Nederland. Als toekomstige fysiotherapeuook vaak in aanraking komen met hartpatiënten. Verder spelen persoonlrol in onze keuze voor deze beroepsopdracht. Alle drie hebben wij in depersonen met hart- en vaatziekten.

Wij bedanken onze begeleiders voor hun hulp bij het maken vanOnze begeleiders zijn: Benno van Tol en Harriët Wittink beiden fysiothopdrachtgever en ook allebei werkzaam aan het VUmc. Tevens Ella Krufysiotherapie aan de HvA. Zij waren met ons net zo enthousiast en gemoproject tot een goed eind te brengen.

De beroepsopdracht heeft niet alleen geleid tot een grote hoeveegebied van hartrevalidatie. Het heeft er ook voor gezorgd dat onze interefysiotherapie nog meer is toegenomen. Wij zien de informatie, die wij htijdens de beroepsopdracht, als een goede bagage wanneer wij in het wekri en met hart atiënten.



Beroepsopdracht Een falMee

Inhoudsopgave.

Voorwoord.

Inhoudsopgave. …………………………………………………

Samenvatting. ……………………………………………………

Inleiding. ……………………………………………………………

1 Chronisch hartfalen.1.1 Inleiding. ………………………………………………

1.2 Hartfalen. ………………………………………………

1.2.1 Definiëring. ………………………………………………

1.2.2 Symptomen. ………………………………………………1.2.3 Prevalentie. ………………………………………………

1.2.4 Incidentie. ………………………………………………

1.2.5 Prognose. …………………………………………………

1.3 Gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven en

behandelmogelijkheden. ………………………………

1.3.1 Invloed hartfalen op gezondheidsgerelateerde kwaliteit v1.3.2 Behandelmogelijkheden. …………………………………

2 Methode.2.1 Inleiding. ………………………………………………

2.2 Kwaliteit van leven. ……………………………………2.2.1 Definiëring. ………………………………………….…

2.2.2 Het ontstaan van meetinstrumenten voor gezondheidsgerekwaliteit van leven. ….…………………………………

2.2.2.1 Lichamelijk domein. ……………………………………

2.2.2.2 Psychisch domein. ………………………………………

2.2.2.3 Sociaal domein. …………………………………………

2.3 Meetinstrumenten. ……………………………………

2.4 Soorten meetinstrumenten. ……………………………

2.4.1 Generieke meetinstrumenten………………………………

2.4.2 Ziekte-s ecifieke meetinstrumenten………………………




3 Resultaten.3.1 Inleiding. …………………………………………………

3.2 Resultaten uit zoekstrategie. ……………………………

3.2.1 Zoekmethode. ……………………………………………

3.2.2 Eerste screeningronde. …………………………………3.2.3 Tweede screeningronde. …………………………………

3.2.4 Consensusronde. …………………………………………

4 Discussie.4.1 Inleiding. ………………………………………………

4.2 Discussiepunten. ………………………………………

4.3 Suggesties voor vervolgonderzoek. ……………………

4.4 Conclusie. ………………………………………………

BijlagenBijlage 1 ……………………………………………………………

Bijlage 2 ……………………………………………………………

Bijlage 3 ……………………………………………………………

Bijlage 4 ……………………………………………………………

Bijlage 5 ……………………………………………………………

Bijlage 6 ……………………………………………………………

Literatuurlijst ……………………………………………………

Begrippenlijst ……………………………………………………




De opbouw van onze scriptie is als volgt:Hoofdstuk 1 gaat over de achtergrond van chronisch hartfalen, de impac

leven, de definitie, epidemiologie, diagnostiek en behandelmogelijkhedeHoofdstuk 2 gaat over kwaliteit van leven, wat voor meetinstrumenten welke eisen deze behoren te voldoen en de zoekwijze die gebruikt is.Hoofdstuk 3 gaat over de resultaten die verkregen zijn uit het onderzoekgedacht worden aan hoe vaak een bepaald meetinstrument in de verschevoren is gekomen en bij wat voor (onderzoek)training de meetinstrumenVervolgens komt aan de orde welke meetinstrumenten betrouwbaar en rwordt een overzicht gegeven van wat de auteurs het belangrijkst vinden gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven meetinstrument.Hoofdstuk 4 gaat over de discussiepunten, hierin komen suggesties voornaar voren en wordt de conclusie gegeven.

Aan het einde is een Begrippenlijst opgenomen. De woorden uit staan cursief gedrukt in de tekst. Met uitzondering van de cursieve tekstonderschriften van tabellen en figuren. Er staan in de tekst ook cursief gonderstreept staan. Hier staat meteen in de tekst de definitie. Verder staaLiteratuurlijst waar alle bronnen instaan die wij hebben gebruikt. Achtergetallen vermeld in superscript, deze verwijzen naar de literatuurlijst.




Bij training kan gedacht worden aan fietsen op de fietsergometerZwemmen is echter uitgesloten voor patiënten met hartfalen die een sys

diastolische disfunctie hebben omdat uit een studie is gebleken dat lang( 20-25m / min) een vergelijkbare belasting is als bij fietsen op een fietsbelasting van 100-150 Watt, als gemeten door de hartfrequentie, bloedla

plasmacatecholamine. Het is dus te belastend voor de patiënt om te gaanOm bepaalde spiergroepen van de extremiteiten te trainen wordtaangeraden om beide extremiteiten tegelijk te trainen omdat het efficiënVerder blijkt ook dat intervaltraining efficiënter is dan duurtraining.

Wat betreft de veiligheid is het belangrijk dat er goed overleg is dat de patiënt regelmatig wordt gecontroleerd voor, tijdens en na een tragewicht, hartfrequentie en symptomen (37)

Uit dit hoofdstuk blijkt dat er in de toekomst steeds meer patiënteziekte hartfalen. Deze patiënten hebben een slechte prognose. De gezonkwaliteit van leven gaat vaak sterk achteruit. Training/ revalidatie van hfysiotherapie wordt steeds meer door onderzoek onderbouwd als een eff

gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven te verbeteren bij patiënten Richtlijnen en systematic reviews onderschrijven oefentherapie als een einterventie bij patiënten met chronisch hartfalen. (9, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 24, 30, 3

Er zijn veel meetinstrumenten om de gezondheidsgerelateerde kmeten bij patiënten met hartfalen, het is niet bekend welk meetinstrumengezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven het meest betrouwbaar meetrainingsprogramma of revalidatie. De vraag die hiermee gepaard gaat isklinimetrisch meetinstrument voor het meten van (veranderingen in) gezkwaliteit van leven bij patiënten met hartfalen die deelnemen aan een fy

trainingsprogramma of hartrevalidatie?




2.4 Soorten meetinstrumenten.

Om de kwaliteit van leven te meten, kunnen verschillende soorten mgebruikt worden, namelijk:

2.4.1 Generieke meetinstrumenten.Generieke vragenlijsten meten de gezondheidsgerelateerde kwaliteit

die voor ieder mens, dus ongeacht de aan- of afwezigheid van een specirelevant zijn. Ze omvatten het fysieke, het psychische en het sociale domvragenlijst kan in principe bij een breed scala aan diagnoses, ziektestadiworden toegepast en maakt het mogelijk de gezondheidsgerelateerde kwvergelijken van patiënten met verschillende ziekten of ziektestadia.

2.4.2 Ziekte-specifieke vragenlijsten.Deze vragenlijsten meten de gevolgen van een bepaalde ziekte o

gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Ziekte-specifieke vragenlij

gedetailleerd ingaan op die aspecten van de situatie die specifiek beïnvlbepaalde ziekte. Deze vragenlijsten vertonen soms overlap met generiekZij kunnen namelijk ook gericht zijn op een groep ziekten, zoals alle har

De verschillende vragen of items van een dergelijke vragenlijst, opgeteld en vormen zo een domein. Een domein of dimensie verwijst naervaringen van een persoon op een bepaald gebied, bijvoorbeeld naar hervaringen op het gebied van het sociaal functioneren.

(50)

2.5 Zoekwijze.

2.5.1 Patiëntenpopulatie. De doelgroep bestaat uit volwassen patiënten (boven de 18 jaar)

(zie bijlage 1), die aan een oefenprogramma hebben deelgenomen.

2.5.2 Zoekmethode. De eerste stap voor het verkrijgen van informatie voor onze vraa

goed klinimetrisch meetinstrument voor het meten van (veranderingen i

gerelateerde kwaliteit van leven bij patiënten met hartfalen die deelneme

trainingsprogramma of hartrevalidatie, was zoeken op het internet. Er ibronnen voor artikelen en algemene informatie.

De vol ende zoekmachines zi n ebruikt: DocOnline Ma i Rese




Hoofdstuk 3: Resultaten

3.1 Inleiding.Dit hoofdstuk geeft de resultaten weer van de zoekwijze, de beid

de consensusronde.

3.2 Resultaten uit zoekstrategie.

3.2.1 Zoekmethode.Na het zoeken in de HvA, het VU, het VUmc, het AMC, het NIW

we 68 bronnen, waarvan 44 artikelen. Deze artikelen werden gebruikt vscreening.

3.2.2 Eerste screeningronde.De 44 gevonden artikelen met de woorden hartfalen en kwaliteit

gescreend op de woorden: kwaliteit van leven meetinstrument, hartfalen(revalidatie/ training). Na de screening bleven er 13 artikelen over.

3.2.3 Tweede screeningronde.Uit de 13 overgebleven artikelen zijn de gezondheidsgerelateerd

meetinstrumenten gehaald. In de artikelen stonden 4 generieke en 3 ziekgezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven meetinstrumenten. In de tabfrequentie van de meetinstrumenten weergegeven, evenals het percentag

Tabel 1

Nr. Meetinstrument

1. Chronic Heart Failure Questionnaire 2 Minnesota Living with Heart Failure Questionnaire 3 Nottingham Health Profile 4 Patient’s Global Self-Assessment 5 Quality of Life Questionnaire in Severe Heart Failure QL6 Short Form-36 7 Sickness Impact Profile 68

TOTAAL *



Beroepsopdracht Een faland hart, afgeschreven?Meet de kwaliteit van leven.

16 Nina JamesBarbra SmuldersNicky Sproet

Tabel 2Meet-

instrumentSoortmeet-

instrument

AantalItems

Schaal Domeinen Test-hertestbetrouwbaarheid Be

CCHQ Ziekte

Specifiek16 (12 ) 7 puntschaal. (21)

Hogere score = beter3

Kortademigheid, VermoeidheidEmotioneel functioneren. (23)

** Dyspneu αVermoeidhEmotioneelTotaal α= 0

MLHF ZiekteSpecifiek

21 (9, 23, 25, 28) 6 puntschaalvan 0-5

Hogere score = slechter.

3 (4)LichamelijkeSociaal-economische enpsychologische beperkingen. (1,4

25, 28) en nog 8 gewone vragen. (32)

** Algehele scalgehele sclichamelijk

emotionele

NHP Generiek 39 ja/ nee vragen(7, 10, 20, 29)

7 statements(30, 43)

**

3subjectieve emotionele,functionele en

sociale domeinen van chronischeziektes(6,30, 38, 43)

** Fysieke moPijn α =0.8Energie α=

Emotionele

PGSA Generiek 1(20, 28) Zespuntsschaal (20, 28) ** ** ** QLQ-SH Ziekte

Specifiek26 (20, 30, 54) Zespuntsschaal. (23)

Hogere score =slechter

4somatische symptomen,psychisch ongemak, levensgelukenlichamelijke activiteiten. (23)

** **

SF-36 Generiek 36 Standaard scoresalgoritme zetten de scoresom in een 0 tot 100schaal. (34)

Hogere score = beter

8Lichamelijk functioneren,lichamelijke rol, lichamelijkepijn, algemenegezondheidsperceptie,

vitaliteit,sociaal functioneren;emotionele rol en psychischegezondheid. (19, 26, 34, 42, 44)

0,70 - 0.84 (21) 0.72-0.85 (2



Beroepsopdracht Een falend hart, afgeschreven?Meet de kwaliteit van leven.


Meet-instrument

Soortmeet-

instrument

Aantal items Schaal Domeinen Test-hertestbetrouwbaarheid

Inhou

CSIP 68 Generiek 136

stellingenScore per domein en/of geheel.

Hogere score = ?

12emotioneel gedrag,

slaap en rust, lichaamsverzorging,huishouden,mobiliteit,sociale interactie,wandelen,alert gedrag,communicatie,recreatie en uitgaan, eetgedrag enwerk.

0,92 (27) 0,94 (27)

** = Onbekend





Uit de bovenstaande tabel blijkt dat van geen enkel meetinstrument de mate van responsiviteit is weerNaar aanleiding van de ontbrekende gegevens over de meetinstrumenten zijn de auteurs ingegaan op het studworden van de overgebleven artikelen het volgende weergegeven: het instrument, de trainings interventie, defrequentie, controle interventie, kwaliteit van leven resultaten van de interventie en de controlegroepen, alsmveranderingen tussen de pre/post interventie.

Tabel 3Auteur Jaar

N

Instrument Interventie Duur Frequentie Intensiteit Trainings-Periode

Controinterve

Beniaminovitzet al (40 )

2002 25 MLHF Fietsen+ krachtoefeningen flexie/ extensie heup

15 min 3x / week Tot 50% VO2

max.5 lb / been,verhoging 2lb

/ been / maand

** Mentaontspaoefenidag 15

Belardinelli

et al

( 36)1998 99 MLHF Warming-up

+ Fietsergometer

15-20 min

+ 40 min

3x / week 60% VO2

max.

8 weken Geen t

Cider et al ( 30 ) 1997 24 NHPQLQ-HF

Functioneel trainings-programma voor deperifere spieren.

60 min. 2x / week ** 5 maanden Placeb





Auteur Jaar

N


Controinterve

MC Kelvie et al(15 )

2002 163 MLHF Aerobics

+ Weerstand training

+ Lopen

30 min

+10 herh

+ **

2 x / week

+ 2x / week

+ 1x / week

60-70% HFmax.+ 40% naar

60% 1 RM+ **

3 maanden Voortznormabezigh

Kavanagh et al( 33)

1996 30 CHQ Individueel progressief aerobic loopprogramma

10 km (6-16km)gemiddeld 13min / km na16 wekenopgevoerdnaar 21 km(16- 33 km)en 11.5 min / km

5x / weekeerste 16wekennog 20 weken1x / week ennog 16 weken1x / maand

50-60% vande VO2 max.+ 13-14 vande Borg-scale

52 weken Standamedisbehan(12 we

Oka et al (24 ) 2000 24 CHQ Lopen

+ krachtoefeningenunilateraal

40-60 min

+ 30- 40 min

3x / week

+ 2 x / week

70% VO2

max.+ 75% 1 RM

3 maanden ADL ztrainin

Owen et al (13 ) 2000 22 MLHF Zittende warming-up+ circuit: zes stations duuren krachtoefeningen+ zittende cooling-down

10 min+ 4,5 min

+ 10 min

1x / week op eigentempo

12 weken **

Parnell et al (18 ) 2002 21 MLHF Individueel programma

van lopen,krachtoefeningen armenmet lichte handgewichten+ fietsen op eenfietsergometer

30 naar 60

min.

Van 1x naar

5-7x / week

50-60% HF

max.

8 weken Voortz

normabezigh





Auteur Jaar

N


Controinterve

Quittan et al ( 34) 1999 25 SF-36 een warming-up+ aerobic oefeningen:fietsergometer training en

vanaf de derde week stepoefeningen+ cooling-down en stretchoefeningen

3-5 min+ 2x 25 min

+ 5 min

2x / weekvanaf devijfde week

3x / week

50% van deVO2

max. +de patiënt

voerde deoefeningen uitop een rangevan +/- 5slagen vanhunindividueelvoorgeschreven hartslag.

3 maanden Gingede gebactivit

hun daleven.

Tyni-Lenneet al ( 9)

2001 24 MLHF Warming-up+ aerobic weerstandgroepstraining waarbijalle hoofd spier groepen in

één keer per keer wordengetraind continueherhaalde spier contractiestegen een weerstand vaneen Thera-Band

6 min+ 45 min

3x / week zonder rustbegonnenwerd met 25herhalingen

8 weken **

Radzewitzet al (17 )

2001 88 SF-36 Krachttraining+ fietsergometer training

15-20 min 2 tot 3 x / week

60 tot 80%HF max.

4 weken **





Auteur Jaar

N


Controinterve

Wielenga et al (14 ) 1998 67 SIP 68 Fietsen, snelwandelen enbalspel

3x tien minmet 5 minpauze tussen

elke serie

3 x / week ** 12 weken Medis

Willenheimeret al ( 16)

2000 49 PGSA Fietsergometer+ krachttraining

15 minopgebouwdnaar 45 min

2x / weekopgebouwdnaar 3 x / week

80% HF max. 4 maanden Voortznormabezigh

Legenda voor tabel 3:* = De waarden die vermeld staan zonder omschrijving, zowel pre/ post, zijn gemiddeld. N.S. = Niet Significa

** = Niet vermeld. L func = Lichamelijk fu*** = Alleen de domeinen die significant zijn veranderd zijn vermeld. L rol = Lichamelijke **** = Alleen de voor de fysiotherapeut belangrijke gegevens zijn vermeld Vit = Vitaliteit, indi



Beroepsopdracht Een faland hart, afgeschreven?Meet de kwaliteit van leven.


3.2.4. Consensusronde.In de consensusronde hebben de auteurs gelet op de criteria van een gezondheids-

gerelateerde kwaliteit van leven meetinstrument. In hoofdstuk 3 werd vermeld dat met namede betrouwbaarheid, de validiteit en de responsiviteit belangrijk zijn, alsmede het praktischegebruik.

Onderstaande tabel 4 geeft weer wat de auteurs belangrijke criteria vinden aan eengezondheidsgerelateerd kwaliteit van leven meetinstrument aan de hand van hun eigenbevindingen en de scores die in de literatuur naar voren kwamen. In de tabel staan driedomeinen genoemd; te weten: kortademigheid, lichamelijke domein en vermoeidheid. Dereden dat de auteurs voor deze domeinen hebben gekozen is om het feit dat men in defysiotherapie met name geïnteresseerd is in deze drie domeinen. Fysiotherapie is met namegericht op het lichamelijk functioneren en de fysieke gesteldheid. Kortademigheid,lichamelijke domein en vermoeidheid beïnvloeden de kwaliteit van leven bij patiënten metchronisch hartfalen negatief. Deze drie domeinen worden verbeterd door oefentherapie (37).Andere domeinen die verbeteren door oefentherapie zoals geestelijke gezondheid (37) liggenniet binnen het domein van fysiotherapie. Het is van belang dat juist deze domeinen goed

uitgevraagd worden in het meetinstrument en tevens ook responsief zijn om een training teevalueren. Verder is het van belang dat een meetinstrument een betrouwbaarheid heeft van α > 0.8. In de fysiotherapie is een betrouwbaarheid vastgesteld van α > 0.8, wil eenmeetinstrument betrouwbaar worden geacht. (48) Hartfalen komt in het bijzonder voor bijoudere patiënten. Het is onder andere bij deze patiëntengroep van belang dat hetmeetinstrument Nederlandstalig is, goed leesbaar, makkelijk te begrijpen en een korteinvultijd heeft, om een zo goed mogelijk beeld hebben van de patiënt zijn kwaliteit van leven.Op basis van deze gegevens geven wij een antwoord op de vraagstelling: Wat is een goed

klinimetrisch meetinstrument voor het meten van (veranderingen in) gezondheidsgerelateerde

kwaliteit van leven bij patiënten met hartfalen die deelnemen aan een fysiek

trainingsprogramma of hartrevalidatie? Het antwoord op de vraagstelling is weergegeven bijde conclusie.

Tabel 4DomeinenSelf-

Adminis-tered

Neder-lands-talig

Goedleesbaar

Makkelijk

tebegrijpen

Invul-tijd

1 2 3

α > 0.8 Responsiviteitin de 3domeinen

CHQ + + ** ** ** + + - 0.93 **

MLHF + + - -/+ ** + + + 0.94 **

NHP + + + ++ ** - + - 0.75-0.94 **PGSA

** ** ** ** ** ** ** ** ** **QLQ-

HL ** ** ** ** ** - - + ** **

SF-36 + + ++ ++ 10min.

- - + 0.72-0.85 **

SIP 68 + + +/- +/- 15min. - - + 0.94 **

Legenda:+/- = redelijk + = ja / goed ++ = zeer goed - = nee1 = kortademigheid 2 = vermoeidheid 3 = lichamelijke domein ** = onbekend




Nina JamesBarbra SmuldersNicky Sproet

23

In de artikelen wordt niet aangeven waarom ze voor een bepaalde meetinstrumentkiezen. Wel blijkt dat de Minnesota living with heart failure questionnaire het meest wordtgebruikt. Ook wordt er niet weergegeven dat het gebruikte meetinstrument getest is bij deonderzoeks-populatie, behalve de meetinstrumenten die ziektespecifiek zijn. (bij deMinnesota dus wel, want de vragenlijst is ziekte specifiek!!). Meetinstrumenten behoren

getest te worden op de populatie waar het voor gebruikt dient te worden omdat men moetweten hoe het meetinstrument zich gedraagt in de desbetreffende populatie. In de literatuurontbreken vaak ook klinimetrische gegevens over de verschillende gezondheidsgerelateerdekwaliteit van leven meetinstrumenten. De waarden die wel weergegeven worden bij dezestudies zijn geen eigen gerapporteerde klinimetrische gegevens ( test-hertest betrouwbaarheid,inhouds-betrouwbaarheid, validiteit en responsiviteit). Verder blijkt dat in de verschillendestudies de diversiteit in training interventie, controle interventie, N-waarde en de criteria vande populatie groot is.





24

Hoofdstuk 4: Discussie

4.1 Inleiding.Dit hoofdstuk geeft de discussie weer. In de discussie staan punten waar de auteurs in

het onderzoek tegenaan gelopen zijn. Na de discussie worden suggesties gegeven voor eenvervolgonderzoek. Aan het eind van het hoofdstuk wordt de conclusie gegeven op devraagstelling.

4.2 Discussiepunten.Bij het uitvoeren van het onderzoek naar: “Wat is een goed klinimetrisch

meetinstrument voor het meten van (veranderingen in) gezondheidsgerelateerde kwaliteit vanleven bij patiënten met hartfalen die deelnemen aan een fysiek trainingsprogramma of hartrevalidatie?” kwamen een aantal problemen naar voren. De Minnesota living with heartfailure is het meest gebruikte instrument en is ziektespecifiek. De Minnesota Living with

Heart Failure Questionnaire is dus wel getest bij de onderzoekspopulatie en heeft bovendienalle drie de domeinen die van belang worden geacht (dyspneu, vermoeidheid, etc.). Ditmeetinstrument heeft dus een klinische validiteit, en een hoge Cronbach’s alpha. Ook deandere meetinstrumenten hadden goede klinimetrische eigenschappen voorzover bekend. Eenprobleem was dat bij geen van de studies achterhaald kon worden waarom er voor eenbepaald meetinstrument gekozen was. Ook is in geen van de studies naar voren gekomen dathet gebruikte meetinstrument getest is bij de onderzoekspopulatie. Meetinstrumenten behorengetest te worden op de populatie waar het voor gebruikt dient te worden omdat men moetweten hoe het meetinstrument zich gedraagt in de desbetreffende populatie. Indien eenmeetinstrument niet getest is op de betreffende populatie kunnen er kanttekeningen geplaatstworden of het meetinstrument wel bij zo een populatie gebruikt kan worden.

Een ander probleem waar de onderzoekers tegenaan liepen bij het lezen van deartikelen was dat de artikelen vaak niet volledig waren. Klinimetrische gegevens ontbraken,zoals de responsiviteit . Deze gegevens ontbreken veelal in de gebruikte 13 artikelen,waardoor de auteurs de informatie uit andere bronnen moesten halen. De waarden die welweergegeven worden bij deze studies zijn geen eigen gerapporteerde klinimetrische gegevens( test-hertest betrouwbaarheid, inhoudsbetrouwbaarheid, validiteit en responsiviteit) en zijnsoms gebaseerd op een andere dan de hartfalen populatie.

De onderzoeken die gehouden waren in de artikelen hadden vaak grote verschillen.Doordat de onderzoeken vaak verschilden, kon er geen helder beeld gegeven worden wat hetbeste meetinstrument is. De artikelen (onderzoeken) waren vaak niet te vergelijken omdat deN waarden heel verschillend waren evenals de interventies die gebruikt waren voor trainingen de controle. Over het algemeen zijn er kleine studies gebruikt. Van de 13 studies dieonderzocht zijn hadden er maar vier een N-waarde van boven de 50. Dit is erg laag. Vaak zijnbij studies met een hogere N-waarde er meer veranderingen waar te nemen. Aangezien er numeer studies zijn met lage N-waarden, zou het kunnen zijn dat wanneer men de N verhoogd,er andere resultaten uit de onderzoeken naar voren komen.





25

4.3 Suggesties voor vervolgonderzoek.Aan de hand van de discussiepunten waar de onderzoekers tegenaan gelopen zijn, zou het

wenselijk zijn dat er in de toekomst betere afspraken gemaakt worden voor de klinimetrie. Hetis belangrijk dat er in de toekomst afspraken gemaakt worden om overeenkomsten te krijgenbinnen verschillende studies, zodat men de verschillende studies met elkaar kan vergelijken.

Ook moet nader onderzoek verricht worden naar het gedrag van de verschillendemeetinstrumenten bij de onderzoekspopulatie waarvoor het meetinstrument gebruikt gaatworden.

Een andere moeilijkheid bij deze studie is dat er geen meetinstrument bestaat om hetkwaliteit van leven meetinstrument te testen. In de toekomst is het van belang dat men eengouden standaard ontwikkeld. Een erkende ideale test met de hoogste mate van validiteit enbetrouwbaarheid, responsiviteit alsmede bruikbaarheid. (48)

Tevens is het belangrijk dat er vervolgonderzoek plaats vind naar de overige kwaliteitvan leven meetinstrumenten (zie bijlage 6) deze zijn wij wel tegen gekomen in de andere 31artikelen, maar waren niet gebruikt bij training, hartrevalidatie. Daarom moet daarbijonderzocht worden of deze meetinstrumenten ook geschikt zijn voor het meten van degezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven na oefentherapie.

4.4 Conclusie.Omdat voor geen van de 7 instrumenten de mate van responsiviteit, ofwel de gevoeligheid

voor het meten van veranderingen gevonden kon worden kan er niet een goed gefundeerdantwoord worden gegeven op de vraag: Wat is een goed klinimetrisch meetinstrument voor

het meten van (veranderingen in) gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven bij patiënten

met hartfalen die deelnemen aan een fysiek trainingsprogramma of hartrevalidatie? Vanwegede heterogeniteit bij de verschillende studies, de diversiteit in training interventie, controleinterventie, N-waarde en criteria van de populatie kon de mate van verandering in test scores

van de verschillende instrumenten ook niet vergeleken worden.Bij geen van de studies konachterhaald worden waarom er voor een bepaald meetinstrument gekozen was. Ook is in geenvan de studies naar voren gekomen dat het gebruikte meetinstrument getest is bij deonderzoekspopulatie of worden klinimetrische gegevens ( test-hertest betrouwbaarheid,inhoudsbetrouwbaarheid, validiteit en responsiviteit) op de eigen studiepopulatie gegeven,kan er geen goed gefundeerd antwoord worden gegeven.





26

Bijlage 1.

Volgens het ICF.

Functieniveau:- dyspneu - vermoeidheid- inspanningstolerantie

- dementie

- concentratieproblemen- longcrepetaties

- prikkelhoest ( vooral bij plat liggen)- opgeblazen gevoel (opgezette buik)- obstipatie

- verminderde eetlust- gewichtstoename- pijnlijke en vermoeide benen- dikke benen- enkeloedeem- koude handen en voeten- nachtelijke diurese

Activiteitenniveau:

- het niet kunnen van dagelijkse bezigheden (ADL) binnen- en buitenshuis als gevolg vanlichamelijke of emotionele problemen

- emotionele problemen zoals angst, depressiviteit , geïrriteerdheid of neerslachtigheid- beperking in sport en lichaamsbeweging- beperkt traplopen- slecht slapen- slechte blaascontrole- Het slecht ervaren van dingen niet meer kunnen doen, zoals moeite hebben met traplopen.

(59)

Participatieniveau:

Belemmerd in sociale activiteiten met familie, vrienden, buren of club, door lichamelijke of emotionele problemen.





27

Bijlage 2.

Statistieken van het hartvaatstelsel.

Ziekten van het hartvaatstelsel

Incidentie Prevalentie Absolute sterfte Verloren levensjaren

Coronaire hartziekten 1 M 40.600 337.600 9.921 115.039V 32.300 219.000 7.522 71.707

Hartfalen M 18.200 50.400 2.406 17.843V 20.500 86.000 4.052 26.048

Beroerte 2 M 13.700 67.900 4.730 43.413V 18.200 71.800 7.545 64.344

Aneurysma van de buikaorta 3, 4 M 5.700 A 620 5.490V 1.100 A 210 1.800

Noten:

A) geen (eenduidig) cijfer beschikbaar.

1. De prevalentie betreft personen die onder behandeling zijn voor angina pectoris of (de gevolgen van

een acuut hartinfarct.

2. De prevalentie betreft de levensprevalentie. Dat is het aantal personen dat ooit een beroerte heeft

doorgemaakt.

3. De incidentie betreft het aantal ziekenhuisopnamen met genoemde aandoeningen als ontslagdiagnose.

Voor sepsis en aneurysma’s van de buikaorta zijn hoofd- en nevendiagnosen gesommeerd, voor

heupfracturen zijn alleen hoofddiagnosen meegeteld.

4. De incidentie betreft het aantal ziekenhuisopnamen. Dit is vooral een afspiegeling van het aantal

aneurysma’s dat voor operatie in aanmerking komt. Het werkelijk aantal nieuw ontdekte gevallen van

aneurysma’s is niet bekend. (58)





28

Bijlage 3.

Diagnose( ICD-code)

Hoofddiagnose Nevendiagnose

Mannen Vrouwen Mannen vrouwenHartziekte door hypertensie (402) 138 157 193 247

Hartdecompensatie (428) 12.738 12.184 13.094 12.285 Myocarddegeneratie (429.1) 56 17 89 52Functiestoornissen na (429.4) hartchirurgie

61 28 372 119

Totaal

12.993 12.386 13.748 12.703Tabel 2: Aantal opnamen (absoluut) in 1994 ten gevolge van hartfalen

(58)





29

Bijlage 4.

Het ICD is samengesteld door de World Health Organization en staat voor InternationalClassifications of Diseases. Het is een klinisch modificatie systeem (een centraleclassificatie). ICD-10 betekent dat het de negende revisie is van de ICD. In de ICD- 10worden numerieke codes gebruikt (001-999). (45, 60)

Indeling hartfalen ICD-9Hartziekte door hypertensie 402Hart- en nierziekte door hypertensie 404

Hartdecompensatie 428 Myocarddegeneratie 429.1Functiestoornissen na hartchirurgie (inclusief hartdecompensatie en hartinsufficiëntie)

429.4

Onderverdeling van hartfalen volgens de ICD-10.(45, 60)





30

Bijlage 5.

Verschillende soorten validiteit behorend bij ons onderzoek.

Inhoudsvaliditeit is een niet-statische evaluatie van de inhoud van een vragenlijst. Hierbijbeziet men in hoeverre de domeinen die men van belang acht, door hetinstrument gedekt zijn.

Criteriumvaliditeit bij onderzoek hiervan zou men de kwaliteit van leven scores op eenvragenlijst willen vergelijken met een gouden standaard voorgezondheidstoestand.. Aangezien er voor gezondheidstoestand geenalgemeen gouden standaard aanwezig is, is de criteriumvaliditeit vaneen instrument voor gezondheidstoestand zelden aan de orde.

Constructvaliditeit voor onderzoek hiervan is theoretische onderbouwing van de

geformuleerde hypothesen noodzakelijk: gedraagt het instrument zichzoals het zich op grond van verwachting zou moeten gedragen? Eerstworden hypothesen opgesteld over de richting en de sterkte van relatiestussen de dimensies van het te onderzoeken meetinstrument voorkwaliteit van leven met andere meetinstrumenten. Daarna wordtonderzocht of deze hypothesen empirisch kunnen worden ondersteund.

Klinische validiteit is ten eerste het onderscheidend vermogen van een vragenlijst tussenklinisch verschillende groepen. Een tweede vorm van klinischevaliditeit is de responsiviteit of gevoeligheid voor klinische veranderingover de tijd in één groep. Voor onderzoek van het onderscheidend

vermogen tussen groepen worden groepen geselecteerd die verschillenop een kenmerk waarvan men veronderstelt dat het met kwaliteit vanleven samenhangt, bijvoorbeeld het ziektestadium. (50)





31

Bijlage 6.

Overige gezondheisgerelateerde kwaliteit van leven meetinstrumenten voor hartfalen.

! COOP/WONCA-functiekaarten.

! Duke Health profile. (39)

! Kansas City Cardiomyopathy Questionnaire. (11)

! MacNew instrument. (41)

! Quality of Well-Being Scale. (5, 6, 8)

! Short Form 12 Health Survey. (SF-12TM) (12)

! Symptoms Scale. (35)

! Vragenlijst kwaliteit van leven bij hartpatiënten.

! Welbevinden vragenlijst 1.

! Welbevinden vragenlijst 2.





32

Literatuurlijst

Literatuurlijst artikelen.

1. Havranek, E.P., Lapuerta, P., et al., A Health Perception Score Predicts Cardiac Events in Patients with Heart Failure: Results from the IMPRESS Trial; Journal of Cardiac Failure, 2001, Vol. 7, No. 2, p. 153-157.

2. 3Belardinelli, R., Georgiou, D., et al., A low intensity exercise training in patients with

chronic heart failure; Journal of the American College of Cardiology, 1997, Vol. 26,p. 975-982.

3. Hunt, S.M., Mc Kenna, S.P., Mc Ewen, J., Backett, E.M., Williams, J. en Papp, E., A quantative approach to perceived health status: a validation study, Journal of Epidemiology Community health, 34, 281-286, 1980.

4. Franciosa, J.A., Taylor, A.L., et al., African-American Heart Failure Trial (A-HeFT):

rationale, Design and Methodology; Journal of Cardiac Failure, 2002, Vol. 8, No. 3,p. 128-135.

5. Tandon, P.K., Stander, H., Schwarz jr, R.P., Analysis of quality of life data from a

randomized placebo-controlled heart-failure trial, Journal of clinical Epidemiology,1989, Vol 42, No. 10. P. 955-962.

6. Rector, T.S., Cohn, J.N., et al., Assessment of patient outcome with the Minnesota

Living With Heart Failure questionnaire: Reliability and validity during a

randomized, double-blind, placebo-controlled trial of pimobendan; American HeartJournal, October 1992, vol. 124, No. 4, p. 1017-1025.

7. Lukkarinen, H., Hentinen, M., Assessment of quality of life with the Nottingham

Health Profile among patients with coronary heart disease; Journal of AdvancedNursing,1997, Vol. 26, p. 73-84.

8. Tandon, P.K., Stander, H., Dyke, S.H., Massey, T.J., DiBianco, R., Schwarz, R.P., Assessment of the quality of life of patients with heart failure: a randomized,

controlled drug trial, Heart Failure, 1988, 4, p. 39-54.

9. Tyni-Lenné, R., Dencker, K., et al., Comprehensive local muscle training increases

aerobic working capacity and quality of life and decreases neurohormonal activation

in patients with chronic heart failure; European Journal of Heart Failure, 2001,Vol. 3, p. 47-52.

10. Hunt S..M., Wiklund, I., Cross-cultural variation in the weighting of health

statements: a comparison of Swedish and English valuations, Health Policy 1987, 8,p. 227-325.

11. Green, P.C., Porter, C.B., et al., Development and evaluation of the Kansas City

Cardiomyopathy Questionnaire: a new health status measure for heart failure;Journal of the American college of Cardiology, 2000, Vol. 35, No.5, p. 1245-55.





33

12. Bennet, S.J., Oldridge, N.B., et al., Discriminant properties of commonly used quality

of life measures in heart failure; Quality of Life Research, 2002, Vol. 11,p. 349-359.

13. Owen, A. en Croucher, L., Effect of an exercise programme for elderly patients with

heart failure, The European Journal of Heart Failure, 2000, p. 65-70.

14. Wielenga, P., Erdman, R.A.M., et al, Effect of exercise training on quality of life in

patients with chronic heart failure, Journal of Psychosomatic Research, 1998, vol.45,No. 5, p. 459-464.

15. Mc Kelvie, R.S., Teo, K.K., et al, Effects of exercise training in patients with heart

failure: The Exercise rehabilitation trial (EXERT), American Heart Journal, 2002, vol.14, no. 1, p. 23-30.

16. Willenheimer, R., Rydberg, E., Cline, C., Bloms, K., Hillberger, B., Öberg, L.,

Erhardt, L., Effects on quality of life, symptoms and daily activity 6 months after termination of an exercise training programme in heart failure patients, InternationalJournal of Cardiology, 2001, 77, p. 25-31.

17. Radzewitz, A., Miche, E., et al., Exercise and muscle strength training and their

effect on quality of life in patients with chronic heart failure; The European Journal of Heart Failure, 2002, Vol. 4, p. 627- 634.

18. Parnell, M.M., Holst, D.P., Kaye, D.M., Exercise training increases arterial

compliance in patients with congestive heart-failure, Clinical Science, 2002, 102,p. 1-7.

19. Stewart, A.L., Greenfield, S., Hays, R.D., Wells, K., Rogers, W.H., Berry, S.D. et al.,Functional status and well being of patients with chronic conditions-results from the

Medical Outcomes Study, JAMA, 1989, 262, p. 907-913.

20. Cline, C.M., Willenheimer, R.B., et al., Health–related quality of life in Elderly

Patients with Heart Failure; Scandinavian Cardiovascular Journal, 1999,Vol. 33,p. 278-285.

21. Jette, D.U., Downing, J., Health status of individuals entering a cardiac

rehabililitation program as measured by the medical outcomes study 36-item short form survey (SF36 ), Physical therapy, june 1994,Vol. 74, no. 6, p. 521-527.

22. Mc Donald, K., Ledwidge, M., Heart failure management: Multidisciplinary care has

intrensic benefit above the optimalization of medical care; Journal of Cardiac Failure,2002, vol. 8, No. 3, p. 142- 148.

23. Steenkiste, B.C. van, Jaarsma, T., Het meten van kwaliteit van leven bij patiënten met

chronisch hartfalen; Hartbulletin, Oktober 1996, Vol. 27, p. 175- 179.

24. Oka, R.K., De Marco, T., et al, Impact of a home- based walking and resistance

training program on quality of life in patients with heart failure, American Journal of cardiology, 2000, vol 85, p. 365-369.





34

25. Guyatt, G.H., Measurement of health related quality of life in heart failure, Journal of

the American College of Cardiology, 1993, 22, 185A-191A.

26. Rietveld, S., Mulder, B.J.M., et al, Negative thougts in adults with congenital heart

disease, International journal of cardiology, 2002, Vol. 85, p. 19-26.

27. Essink- Bot, ML, Krabbe, PF, et al; NHP or SIP- A comparitive study in renal

insufficiency associated in anemia, Quality of life Research, 1996, vol. 5, no. 1,p. 91-100.

28. Rector, T.S., Spencer, D., et al, Patients’ self-assesment of their congestive heart

failure. Part 2: content,reliability and validity of a New Measure, the Minnesota living

with heart failure questionnaire, Heart failure, october/november 1987, p. 198-209.

29. Berwick, D.M., Murphy, J.M., Goldman, P.A., Ware, J.E., Barsky, A.J., Weinstein,

M., Performence of a five item mental health screening test , Medical Care, 1991, 29,p. 169-176.

30. Cider, A., Tygesson, H., et al, Peripheral muscle training in patients with clinical

signs of heart failure, Scandinavian Journal of rehabilitation medicine, 1997, Vol.29,p. 121-127.

31. Kaplan, R.M., Profile versus utility-based measures of outcome for clinical trials, Staquet MJ, Hays RD, Fayers PM, editors. Quality of life assessment in clinical trials.

Oxford, Oxford University Press, 1998.

32. Middel, B., Bouma, J., et al, Psychometric properties of the Minnesota living with

heart failure questionnaire (MLHF-Q), Clinical rehabilitation, 2001, Vol. 15,p.489-499.

33. Kavanagh, T., Myers, M.G., Baigrie, R.S., Mertens, D.J., Sawyer, P., Shepard, R.J.,Quality of life and cardiorespiratory function in chronic heart failure: effects of 12

months’ aerobic training, Heart, 1996, Vol 76, p. 42-49.

34. Quittan, M., Sturm., Quality of life in patients with chronic heart failure: a

randomized controlled trial of changes induced by a regular exercise program,

Scandinavian journal of rehabilitation medicine, 1999, Vol 31, p. 223-228.

35. Riedinger, M.S., Dracup, K.A., Quality of life in patients with heart failure: do gender

differences exist?, Heart & Lung, Vol. 30, no. 2, p.105-111.

36. Belardinelli, R., Georgiou, D., et al, Randomized, controlled trial of long-term

moderate exercise training in chronic heart failure, Ciculation, 1999, vol. 9,p. 1173-1182.

37. Working Group report, Recommendations for exercise training in chronic heart

failure patients, European Heart Journal, 2001,vol. 22, no. 2, p.125-135.





35

38. Garratt, A.M., Ruta, D.A. et al, Responsiveness of the SF-36 and a condition pacific

measure of health for patients with varicose veins, Quality of life Research, 1996,Vol. 5, p. 223- 234.

39. Alla, F., Briançon, S., et al, Self-rating of quality of life provides additional prognostic

information in heart failure. Insights into the EPICAL study, The European journal of Heart Failure, 2002, Vol 4, p. 337-343.

40. Beniaminovitz, A., Lang, C.C., LaManca, J., Mancini, D.M., Selective low-level leg

muscle training alleviates dyspnea in patients with heart failure, Journal of AmericanCollege of Cardiology, 2002, Vol. 40, no. 9, p. 1602-1608.

41. Dixon, T., Lim, L., et al, The MacNew Heart disease health-related quality of life

instrument: Reference data for users; Quality of Life Research, Vol. 11, 2002,p. 173- 183.

42. McHorney, C.A., Ware, J.E., et al, The MOS 36-item short-form health survey (SF-36): 3. Tests of data quality, scaling assumptions, and reliability across diverse

patients groups, Medical care, 1994, Vol.32, no. 1, p. 40-66.

43. Cantril, H., The pattern of human concerns. New Brunswick, N.J., Rutgers UniversityPress, 1965.

44. Atkinson, T., The stability and validity of quality of life measures, Soc Indicat Res,1982, 10, 113-132.

Literatuurlijst boeken.

45. De ICD-10 Classificatie van Psychische Stoornissen en Gedragsstoornissen, klinische

beschrijvingen en diagnostische richtlijnen. Yperen, T. van, Giel, R., Lisse, 1994.

46. Een hart dat faalt, in training vertaald. Intervaltraining versus duurtraining binnen de

revalidatie bij chronisch hartfalen., Seegers, J. en Nijland, R., Amsterdam, maart2002.

47. Hart in Actie, biedt de literatuur voldoende houvast om te kunnen komen tot een

aantal richtlijnen voor de revalidatie van patiënten met hartfalen? Welke richtlijnen

zijn dat dan?, Hellings, R. en Meyer, Y., Amsterdam, juni 2001.

48. Hoe vind ik het? Zoeken interpreteren en opzetten van fysiotherapeutisch onderzoek, Aufdemkampe, G., Berg, J. van den en Windt, D.A.W.M. van der, Bohn Stafleu vanLoghum, Houten/Diegem, 2000.

49. Klinimetrie na een betroerte; een praktische handleiding, Koolstra, M, Burgers- Bots,I.A.L., et al, Nederlands Paramedisch Instituut en VU medisch centrum, Amersfoort,oktober 2001.

50. Kwaliteit van leven in medisch onderzoek, M.L.Essink-Bot, J.C.J.M. de Haes,

Amsterdam University Press, Amsterdam 2000.





36

51. Volksgezondheid Toekomst Verkenning 1997. I De gezondheidstoestand: een

actualisering, Maas, IAM, Gijsen, R, Lobbezoo, IE, Poos, MJJC (red.). Maarssen:Elsevier De Tijdstroom, 1997.

52. Zakwoordenboek der geneeskunde, Jochemse, A.A.F., Joosten, F.W.M.G., Elsevier/

koninklijke PBNA, Arnhem 2000.

Literatuurlijst internet.

53. http://home-2.tiscali.nl/~kuijpers/cardio01.htm#EF

54. Hoes AW (Julius Centrum), Mosterd A (EUR). Hoe vaak komt hartfalen voor enhoeveel mensen sterven eraan? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, NationaalKompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, <http://www.nationaalkompas.nl>Gezondheidstoestand\Ziekten en aandoeningen\Ziekten van hethartvaatstelsel\Hartfalen, 18 juni 2001.

55. Hoes AW (Julius Centrum), Mosterd A (EUR). Wat zijn de mogelijkheden voordiagnostiek en behandeling? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, NationaalKompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, <http://www.nationaalkompas.nl>Gezondheidstoestand\Ziekten en aandoeningen\Ziekten van hethartvaatstelsel\Hartfalen, 15 juni 2001.

56. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_kort.htm

57. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_trend.htm

58. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_omvang.htm

59. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_ziektebeeld.htm

60. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_trend_determinanten.htm

61. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_kvl.htm

62. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_omvang_5jaarcijfers.htm

63. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_diagn_behand.htm

64. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_trend_diagnbehand.htm





37

65. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/hartfalen/hartfalen_gegbron.htm

66. http://www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/ziekte/internationaal/hartfalen_internationaal.htm

67. www.rivm.nl/vtv/data/kompas/gezondheidstoestand/kvl/gr_kvl/gr_kvl_kort.htm 28-02-’03

68. www.dewijnhoek.nl/gezond.html.





38

Begrippenlijst

Ascites: buikwaterzucht, ophoping van vocht in de buikholte.

Astmacardiale: ademnood ten gevolge van stuwing in de kleine bloedsomloop door

linksdecompensatie van het hart.

Backward failure: onvoldoende hartwerking, waarbij de aderlijke bloedtoevoer onvoldoendewordt verwerkt (stuwing), met vochtretentie en oedeem tot gevolg, hetzij in de grote, hetzij inde kleine circulatie, hetzij in beide.

Betrouwbaarheid van een meetinstrument: de mate waarin een meetinstrument bijherhaalde metingen op dezelfde onderzoekselementen dezelfde waarde als meetresultaatgeeft.

Bloeddruk: de druk in de grote arteriën.

Cardiomyopathie: spierziekte van het hart.

Catecholaminespiegels: het gehalte van catecholamine in een vloeistof

Cholesterolgehalte: het cholesterolgehalte dat in het bloed wordt gemeten wordthoofdzakelijk bepaald door het LDL-cholesterol dit is 75 % van alle cholesterolen (galvetten),het is “slecht” cholesterol omdat het zich afzet in de wand van slagaders zodat arteriosclerose(aderverkalking) ontstaat.

Cor Pulmonale: chronische hypertrofie, dilatatie en/of decompensatie van de rechterkamervan het hart door chronisch verhoogde druk in de kleine circulatie.

Cyanose: blauwzucht, blauwe verkleuring van huid en de slijmvliezen door te groot gehaltegereduceerd hemoglobine in het bloed ten gevolge van onvoldoende oxygenatie bij ernstighart- en longziekten.

Dementie: syndroom, met als centraal kenmerk een aftakeling van cognitieve functies bij hetintact bewustzijn. In de loop der tijd leidt dit tot vergeetachtigheid, desoriëntatie in tijd, plaatsetc.

Depressiviteit: teneergeslagenheid, gedruktheid, somberheid.

Diastolische disfunctie: niet goed bewerkstelligen van ontspanning van het hart na iederesamentrekking.

Diurese: vorming van urine in de nieren.

Dyspneu: bemoeilijkte ademhaling, kortademigheid.

Echocardiografie: onderzoek van weefselveranderingen in het lichaam (hart) en van deinhoud der lichaamsholten, berustend op registratie van teruggekaatste ultrasone golven.

Eerstelijnsgezondheidszorg: gezondheidszorg voor mensen in hun thuissituatie.





39

Elektrocardiogram (ECG): curve van de actiestroom van het hart, geeft informatie over dehartfrequentie en het hartritme, over de wijze waarop de prikkelgeleiding plaatsvindt en overde toestand van de hartspier.

Ejectie fractie: hoeveelheid vloeistof die bij bijv. één hart(pomp)slag weggepompt wordt.

Hartdecompensatie: te kort schietende werking van de hartspier.

Hartinfarct: acute ischemie van hartspierweefsel, leidend tot necrose, door afsluiting van eenkransslagader of een tak hiervan.

Hydrothorax: borstwaterzucht, ophoping van sereuze vloeistof in de pleuraholte.

Hypertensie: verhoogde slagaderlijke bloeddruk

Hypertrofisch: sterke ontwikkeling van weefsels of organen.

ICF: international classification of functions bestaande uit functie, activiteiten enparticipatieniveau.

Incidentie: Het aantal nieuwe gevallen van een bepaalde ziekte in een omschreven populatiegedurende een omschreven periode.

Longcrepitaties: knetterend reutelgeruis in de longen.

Obstipatie: verstopping, moeilijke stoelgang.

Oedeem: (water)zucht, overmatige ophoping van vocht in de intracellulaire ruimte

Prevalentie: Het aantal gevallen van een ziekte dat in een omschreven populatie in eenomschreven periode voorkomt of dat op een bepaalde tijd voorkomt.

Prognose: voorspelling omtrent het verdere verloop van een ziekte.

Prikkelhoest: hoest waarbij er geen slijm is wat opgehoest moet worden, maar hoe meer jehoest hoe meer de aandrang wordt om te hoesten hiervan krijg je vooral een geïrriteerde keel.

Pulmonale wiggedruk: druk in een het vaatgebied (van de longen)….

Responsiviteit van een meetinstrument: de mate waarin een meetinstrument bij een patiëntklinisch relevante veranderingen in de tijd kan vast stellen.

Ritmestoornissen: stoornissen in het gelijkmatige bewegen van het hart.

Seriumnatriumgehalte: verlaging van het serum en natrium in het bloed.

Systolische disfunctie: niet goed bewerkstelligen van het samentrekken van de hartkamers.





40

Tweedelijnsgezondheidszorg: intramurale gezondheidszorg, binnen het ziekenhuis of eenandere instelling zoals een revalidatiecentrum.

Validiteit van een meetinstrument: de mate waarin een meetinstrument meet wat het beoogtte meten.

Scriptie hartfalen

Documents

Transcript of Scriptie hartfalen