Handdruk

www.kapucijnen-vlaanderen.be driemaandelijks tijdschriftjaargang 43

nr. 1, maart 2013Afgiftekantoor: 9100 Sint-Niklaas 1

v.u. en afzendadres: Jan De Vleeshouwer - Ossenmarkt 14 - 2000 Antwerpen

nr. 1

Creator : DragonArtdragonartz.wordpress.com

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/us/

Jezus geeft

‘in’zicht

Minderbroeders kapucijnen van de Vlaams Belgische provincie

HANDDRUK Jaargang 43nr. 1maart 2013

Redactie: Walbert Defoort O.F.M.-CapJan De Vleeshouwer O.F.M.-CapKenny Brack O.F.M.-Cap

Werkten tevens mee aan dit nummer:Jan DecoeneSimon Feys OFSPieter Pecceu OFSMia Vanderhenst OFS

Hoofdredacteur: Jan De Vleeshouwer

Contact: Redactie Handdruk Jan De Vleeshouwer Ossenmarkt 142000 Antwerpene-mail: secretaris@vlaamsekapucijnen.bgc.be

Webstek: www.kapucijnen-vlaanderen.be

Handdruk verschijnt vier maal

per jaar. Het is het contactblad

van de minderbroeders

kapucijnen van de Vlaams

Belgische provincie. Het heeft

tot doel een handdruk te zijn

naar familie en vrienden van

medebroeders. Om je op

de hoogte te brengen van

gebeurtenissen en om je te

doen delen in de franciscaanse

spiritualiteit zoals wij ze trachten

te beleven.

Editoriaal

3

Omtrent Franciscus

4 Sociale ecologie ... een Franciscaanse

benadering

In de kijker

8 Jan Decoene en ... Een project voor 2014

Uit onze provincie

17 Vertrouwvol op weg naar ‘400 jaar kapucinessen’

22 Taugroep op franciscaanse

verdiepingsdriedaagse te Megen

Genoteerd

24 F.M.M. naar Taizé

25 Over de komende vredesroute te Heuvelland

en de inhuldiging van het beeldhouwwerk van

de Heilige Franciscus

26 Tau-Franciscaanse spiritualiteit vandaag

Inhoud

handdruk 3

Editoriaal

Beste lezer

Bij de opmaak en de administratie van Handdruk, ontdek ik de vele namen van de lezers. Er zijn bekende namen die me vertrouwd in de oren klinken maar er zijn ook de totaal nieuwe namen. Eigenlijk schrijf ik liever: “dag zuster en broeder”; dat is meer persoonlijk en meer franciscaans. Achter elke naam schuilt echter iemand die zich persoonlijk aangesproken voelt en zich heeft ingeschreven op ons tijdschrift. Ik ben blij dat ik namens de redactieraad weer een nieuw nummer kan aanbieden.

We geloven dat er weer voldoende nieuws te vertellen is.

Zo is er het artikeltje over de zusters kapucinessen van Bourbourg, die in Vlaanderen (Brugge, Gent, Antwerpen) een klooster hadden of hebben. ‘Onze zusters’ zijn nog altijd aanwezig in het religieuze landschap van Vlaanderen en daarbuiten.

Daarnaast is er natuurlijk onze kijk op Franciscus en wat wij van hem kunnen leren. De Franciscaanse spiritualiteit is er een voor jong en oud.

We raden jullie het interview aan met Jan Decoene, die namens de eerste orde een Assisireis voor jonge gezinnen zal organiseren.

Kortom, ieder zal wel ergens zijn gading vinden.

Het verwondert ons telkens dat het nummer zo vlug gevuld is en dat wij van jullie regelmatig hiervoor een aanmoedigend woordje ontvangen. Dit maakt het redactiewerk nog aangenamer. Wij hopen in deze nieuwe jaargang samen een mooie stukje weg af te leggen in de ‘spiritualiteit van Franciscus’.

Gratis aangeboden!Maar een vrije bijdrage

is altijd welkom!Je kan overschrijven op

411-1061271-93of IBAN nr.: BE98411106127193

van Kapucijnen in VlaanderenHANDDRUKOssenmarkt 142000 Antwerpen

Br. Jan De Vleeshouwer, hoofdredacteur

Zonet hadden we de conferentie van Doha over de klimaatsveranderingen en de aanpassingen die daarbij zouden moeten gebeuren. Zo ont-dekten wij ook dat er heel wat bewegingen zijn die zich met ecologie bezighouden. Men is be-gaan met de aarde. Sommigen zijn bekommerd om de problemen van de natuurlijke energie-bronnen. Anderen zijn dan weer bezig met het dierenwelzijn. Kortom ‘ecologie’ ligt in de markt.

Kan de Franciscaanse spiritualiteit vandaag hierbij ook nog inspirerend werken?

Franciscus, een ecologist?

De vorige paus Johannes-Paulus II, heeft Franciscus tot patroon van de ecologie verklaard. Dat betekent dat er toch een verband wordt ge-

Wil je heden t

en dage

een succesve

rhaal ?

Neem dan een eco

logisch

thema, dit ligt in

de

markt!

legd tussen Franciscus en de ecologie. Maar is het wel zo? Is Franciscus werkelijk een eco-

logist? Heeft hij een eigen ecologische visie? Franciscus heeft een ‘totaalvisie’ op het ‘ge-heel van de schepping’, die ons zeer goed kan helpen bij de problemen en de oplossingen van vandaag. Dit is goed samengevat in het eerste artikel van onze geloofsbelijdenis.

handdruk 4

omtrent Franciscus

Br. Jan De Vleeshouwer

Sociale ecologie ...een Franciscaanse

benadering.

Franciscus drukt dit op zijn manier uit in het 23e hoofd-stuk van de eerste regelredactie van 1221.Ik geloof in een God, de

Almachtige vader,

schepper van hemel en aarde, van al wat zichtbaar en

onzichtbaar is.

Almachtige, allerheiligste,allerhoogste en verheven God,heilige en rechtvaardige Vader,Heer, koning van hemel en aarde,wij brengen U dank omwille van Uzelf, omdat Gij door uw heilige wilen door uw enige Zoon met de Heilige Geestal het geestelijke en lichamelijke geschapen hebt, ons naar uw beeld en gelijkenis gemaakten in het paradijs hebt geplaatst.

Allerhoogste, almachtige,goede Heer,

van U zijn de lof, de roem, de eer en alle zegen.

U alleen, Allerhoogste,komen zij toe

en geen mens is waardig uw naam te noemen ...

Prijs en zegen mijn Heer,en dank en dien Hem in grote

nederigheid.

Dit is het vertrekpunt!

Zonder dit ‘totaal-geloof’ komen we tot ecologische visies die de harmonie tus-sen de schepselen verstoren. Dieren krij-gen dan evenveel of meer rechten dan de mens. Volgens sommige bewegingen in Amerika mag men de mensen doden om het leefmilieu van de dieren te beschermen. Fran-ciscus vertrekt vanuit een God, de almach-tige vader, die alles gemaakt heeft en die al-len en alles een plaats gegeven heeft. God heeft ieder zijn plaats gegeven volgens Zijn scheppingsplan. De verhoudingen van ieder schepsel met God en de anderen vormen de mentale basis voor ieder ecologisch hande-len. Die gedachte vinden wij ook in het Zon-nelied terug: De ‘lofzang van de schepselen’ begint en eindigt bij God:

handdruk 5

Wij hebben wel wat teksten wegge-laten, en zo wordt de verhouding van ieder schepsel tot God duidelijker. Ieder schepsel krijgt zijn bijzondere waarde door de relatie tot zijn Schepper.

Wat is daar nu zo speciaal aan?

Luisterend naar de ecologisten van vandaag stel ik met Michel Hubaut (*) vast, dat vaak die franciscaanse visie ontbreekt. Moeder aarde, het dierenwelzijn ... het komt niet vanuit de ‘relatie’ met een ‘levende God’. In Franciscus’ ‘Zonnelied’ of ‘loflied op de schepselen’ wordt ook even de plaats van de schepselen ten overstaan van de mens aange-raakt. Enkele zinnetjes maken dit wel duidelijk: “Door wie Gij ons verlicht ...”, “door wie Gij het leven van uw schepselen onderhoudt ...” De schepselen hebben een waarde en betekenis voor ons. De schepselen staan ‘ten dienste’ van de mens. Voor Franciscus is er een ‘rang-orde’ die je niet mag doorbreken of het loopt mis. Die rangorde bepaalt de wederzijdse re-latie. De mens is geen schepper en mag de schepping niet uitbuiten.

Nadat hij de plaats van God duidelijk heeft gesteld,richt Franciscus zijn aandacht op de schepselen:

Wees geprezen, mijn Heer,door al uw schepselen,vooral door mijnheer broeder zon ...door wie Gij ons verlicht.En van U, Allerhoogste, draagt hij het teken.Wees geprezen, mijn Heer,door zuster maan en de sterren.Aan de hemel hebt Gij ze gevormd.Wees geprezen, mijn Heer, door broeder wind. door wie Gij het leven vanuw schepselen onderhoudt.Wees geprezen, mijn Heer, door zuster water ... Wees geprezen, mijn Heer, door broeder vuur door wie Gij voor ons de nacht verlicht.Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster moeder aarde ...

Mogen wij dan niet meerconsumeren?

Wij mogen blijven consumeren, maar wij zul-len leren dat, vanuit de franciscaanse visie, wij ‘ànders’ moeten gaan consumeren. Dit lezen wij in de vele verhalen en levensbeschrijvin-gen van Franciscus. Hij wil niet dat men een boom uitdoet, maar men moet hem zo kap-pen dat hij opnieuw takken kan krijgen. Wij merken ook dat niet heel de moestuin mag bewerkt worden; er moet een stuk blijvenbraak liggen … anders consumeren dus,misschien zelfs: ‘consu-minderen’, waarbijde waarde van ieder schepsel gerespecteerdwordt. In het Zonnelied komt plots ‘de mens’tevoorschijn … in relatie tot de Schepper en tot de medemens. Deze ‘relaties’ zijn bepa-lend voor de heelheid van heel de schepping.

handdruk 6

Aan de basis van deze verzen ligt de ruzie tussen de podestà (burgemeester) en de bis-schop van Assisi. De andere verzen hebben betrekking op de nabije dood van Franciscus. In feite gaat de draagwijdte van deze tekst verder dan de concrete gebeurtenissen in het leven van Franciscus.

Wij zouden deze tekst de basis willen noemen van wat Michel Hubaut de “sociale ecologie” noemt. In feite gaat het om de ‘vredesrelatie’ op basis van vergeving en verzoening; dit is als het instrument om in harmonie met heel de schepping te leven. De voorwaarde daar-toe is: “zich in de allerheiligste wil van de Heer te bevinden”, of in ‘goede relatie met God’.

Waarom lukken de conferenties voor het behoud van de aarde dan niet?

Zou het kunnen dat ieder land of iedere re-gering zijn eigen land en zijn eigen volk wil bevoordelen; een houding van concurrentie, individualisme of egoïsme? Dit geldt ook voor

ieder mens afzonderlijk. Die houding leidt tot conflicten en oorlogen met ver-

woestende gevolgen vandien. Dat maakt een houding van aandacht voor de anderen

zeer moeilijk of haast onmogelijk. Zonder ‘vrede’ is geen harmonisch samenleven met ieder schepsel (mens,dier, plant) mogelijk. De franciscaanse visie op de heelheid van de schepping is belangrijk voor de ‘toekomst van onze planeet’. De aandacht voor goede menselijke relaties als basis van de ecologie wordt waarschijnlijk belangrijker voor de toe-komst van onze samenleving.

De ‘sociale ecologie’ is geen prachtige vondst, maar een noodzaak om de heelheid van de schepping naar God plan te realise-ren. (Michel Hubaut, Approche Franciscaine de l’écologie, Paris, Editions Franciscaines, 2007).

Wees geprezen, mijn Heer, door hen

wie omwille van uw liefde

vergiffenis schenken, en ziekte en

verdrukking dragen.

Gelukkig wie dat dragen in vrede,

want door U, Allerhoogste, worden zij gekroond.

Wees geprezen, mijn Heer,door onze zuster

de lichamelijke dood,die geen levend mens kan

ontvluchten.Wee hen die in doodzonde sterven;

gelukkig wie zij in uw allerheiligste wil vindt,

want de tweede dood zal hun geen kwaad doen.

handdruk 7

handdruk 8

Kenny Brack

IN De KIJKeR

Jan Decoeneen...

Een project voor 2014

Een trektocht in het spoor van

Franciscus, waarop je ook welkom

bent met je kids.

handdruk 9

Eerder had ik al afgesproken met Jan dat ik hem wou interviewen bij hem thuis te Gent. Zo gezegd, zo gedaan. Op 8 januari spring ik, na een ziekenhuisbezoek, in mijn auto richting Gent. Een opgewekte Jan gooit de deur gast-vrij en wagenwijd open, zodat ik binnen kan. Vooraleer ik het goed besef en mijn jas uit heb presenteert Jan al 2 lekkere gebakjes - wat heeft hij geluk dat ik graag fruittaartjes eet. En met een goeie kop koffie erbij zit ik klaar om mijn eerste vraag te stellen. Jan begint zo spontaan te babbelen, dat ik maar begin te schrijven.Aan jou, beste lezer, de neerslag van een ge-sprek met een enthousiaste Gentenaar, eigen-lijk afkomstig uit het West-Vlaamse Kuurne en die bezeten is door Franciscus van Assisi en … die plannen heeft voor jonge gezinnen. Heeft de nieuwsgierigheid jou te pakken ? Vlug, stel jezelf niet langer op de proef en stil je honger !

Zoeken naar een weg

Als je mijn doen en laten van vandaag wil be-grijpen dan moet je mijn jeugd kennen. Ik ben gepokt en gemazeld door de jeugdbeweging; door de KSJ uit Kuurne. Thuis ben ik in een gelovig gezin opgegroeid en het was allemaal heel evident dat ik dit verder beleefde bin-nen de jeugdbeweging en daar zelf mee aan bouwde. Als leiding waren we een prachtige maar erg geëngageerde vriendenkring. Voor ons was christen-zijn redelijk evident en stond dat vooral voor ‘doen’.  Ik werd eerst provin-ciale- en later nationale medewerker en was daar ook bezig met pastoraal.

Ik wou later dit ‘pastorale en gelovige aspect’ in mijn leven verder uitbouwen en kwam als 18-jarige bijna als vanzelf in de opleiding

godsdienstwetenschappen te Leuven te-recht. Ik voelde dat het mijn passie was om iets met dit geloof te doen. Niet meteen om later als godsdienstleerkracht in het onder-wijs te gaan, maar wel om in de pastoraal te werken.

Toen ik naar het einde van mijn opleiding een thesis moest schrijven, ging dit over “het Evangelie als blijde boodschap, die een bevrij-dende boodschap is”. Hoe Jezus onze ethi-sche intentie opnieuw opent en richt tot onze naaste. Dat fascineerde mij en fascineert me nog altijd enorm. Na mijn diploma wou ik nog wat bijstuderen, om met de twee voeten op de grond te blijven in de pastoraal. Daarom deed ik te Leuven een tweede licentie in de familiale en seksuologische wetenschappen. Alles in die opleiding rond menselijke relatie en communicatie vond ik enorm boeiend. In mijn thesis kreeg ik de kans om een band aan te tonen tussen Watzlawicks’ theorie over de paradoxale interventie in partnertherapie en over hoe Jezus ons via paradoxen voor schut zet en opnieuw naar de andere richt. Het spreekt me steeds aan hoe Jezus heel vaak met paradoxen werkt en dat hij zo mensen met starre gedachten tot nieuwe inzichten brengt. En hoe hij hen en hun omgeving op-nieuw in harmonie bracht. Dat zou me later bij Franciscus ook zo hard opvallen. Ik denk dat ik toen, zonder het te beseffen, al wat francis-caans geïnspireerd was!

Het was en is mijnpassie om iets met

geloof te doen

Toen ik mijn studies afrondde, belandde ik in het pastorale werk.  Ik combineerde twee halftijdse jobs. Bij de Broeders van Liefde te Lummen kon ik meteen een serieuze uitda-ging aangaan. Al wat ik geleerd had, mocht

Jezus brengt mensenmet starre gedachtentot nieuwe inzichten

handdruk 10

ik op een zo eenvoudig mogelijke manier uit-leggen aan de bewoners van een MPI, een instelling met internaat en scholen voor per-sonen met een mentale achterstand en/of ge-drags- en karakterproblemen. Het Evangelie ‘blij’ vertalen naar mensen bij wie je niet met grote woorden of theorieën moet komen, dat is best spannend. Niet meteen evident als je pas van Leuven komt met veel boekenwijs-heid! Maar het was énorm boeiend.

Franciscus klopt aan

Daarnaast kreeg ik de kans om halftijds bin-nen het vicariaat Brussel (van het aartsbis-dom Mechelen-Brussel) aan de slag te gaan. Daar ontmoette ik de minderbroeder-francis-caan André Jansen die er als verantwoorde-lijke in de jeugdpastoraal actief was. Ik kreeg de kans om de jeugdpastorale werking verder uit te bouwen. Zo bouwde ik  IJD Brussel uit tot een levendige jongerenpastoraal, met een duidelijke visie, missie, doelstellingen en stra-tegie.  Door de jaren heen ontwikkelden we een heel stevig en divers aanbod aan activi-teiten. Het deed me echt deugd dit te kunnen doen. We organiseerden ook de bekende jon-gerentrektochten naar Assisi, niet zo vreemd met een franciscaan als jeugdpastor.  André inspireerde ons enorm! Hij legde doorheen de jaren een belangrijke bodem waarop ik met het team vrijwilligers kon verder bouwen. We ontwikkelden een tochtboek voor op weg. Een eigentijdse en spirituele invulling bege-leidde het bezoek aan de plaatsen waar we in de veertiendaagse voorbij kwamen. We za-gen de jonge deelnemers vaak als ‘herboren’ in Assisi aankomen, want ieder dagthema werd een ware confrontatie met het eigen le-

ven. De gesprekken, de getuigenissen, de be-zinningen ... ik heb daar heel warme herinne-ringen aan. Franciscus was voor ons spring-levend en een voorbeeld voor onze eigen weg in het leven. Jammer dat de tochten na mijn vertrek zo’n snelle dood gestorven zijn. Voor mij was dat een leemte. Ik voelde dat ik daar later weer iets mee moest aanvangen.

Maar het tempo en de intensiteit waarin ik toen leefde, met twee jobs, hou je niet vol. Uit-eindelijk was ik ook toe aan trouwen en sette-len, daarom besloot ik over te schakelen naar één job met wat meer gewone werkuren. We kochten een huis in Gent en de ‘Broeders van Liefde’ boden me een functie aan bij hun NGO voor ontwikkelingssamenwerking. Bij hen mocht ik een animatiewerking rond de mis-sieprojecten in het Zuiden opstarten binnen de Vlaamse scholen, instellingen en zieken-huizen. Ik gaf de fakkel op de dienst jeugd-pastoraal door, maar zoals gezegd stierf de ‘jongerenassisitocht’ daarna een snelle dood. Ik heb dat altijd heel jammer gevonden, maar je moet soms durven loslaten en als anderen voor een andere richting kiezen, dan is dat zo.

Toch bleef het met de jaren kriebelen. De con-tacten met de vrijwilligers die de jongerenas-sisitochten mee hebben opgezet, bleven. Het vuur was niet gedoofd. Het bleef diep in ons smeulen maar we hadden geen klankbord bij de franciscaanse beweging. Enkele jaren ge-leden heb ik toen met de franciscanen con-tact opgenomen om dat toch eens te melden. Ik zei dat ik graag het vuur weer wou opwak-keren, maar dan voor de generatie waar ik nu toe behoor. Ik ben geen twintiger meer en wil graag het concept van de Assisitochten voor mijn midden-generatie opnieuw in gang steken. Dus zei ik: “Broeders, moest je ooit

het verhaal van Franciscus isiets tijdloos

ik bouwde IJD Brussel uit tot een levendige jongerenpastoraal

met een springlevende Franciscus

handdruk 11

beslissen dat dit project in een andere vorm of formule voor mijn generatie opnieuw mag doorgaan, ... weet me dan te vinden!”

Toen ik begin vorig jaar door pater Bob werd gecontacteerd met de vraag: “Jan, weet je nog dat je toen zei ? Wel, we zouden er willen aan beginnen ...”, toen sprong ik een gat in de lucht. Het was voor mij precies een stukje voorzienigheid. Het kon toen wel echt niet beter passen. Ik was net veertig geworden, had ondertussen goed mijn draai in mijn leven en gezin gevonden en ik was klaar voor een nieuwe uitdaging. Ik heb meteen “ja” gezegd.

Waarom toch Franciscus?

Je kan je natuurlijk afvragen waarom mensen van mijn generatie in 2013 met Franciscus nog op stap willen gaan ... Ik denk dat het verhaal van Franciscus iets tijdloos is, dat ie-der van ons in zijn eigen leven kan aanspre-

ken. Het verhaal van Franciscus heeft voor mij persoonlijk zowel iets uiterst fascinerends als frustrerend. Een beetje ‘tremendum et fasci-nosum’. Het ‘trekt aan en het stoot af’. Het fas-cineert mij hoe blij en vreugdevol Franciscus zonder compromis kon zijn; hoe eenvoudig hij was en hoe hij de armoede kon omarmen om meer vreugde te vinden. Of hoe hij de melaat-se kuste en in de radicale liefde voor de naas-te het geluk vond. Hij toont ons zo zuiver hoe je het geluk kan vinden door het Evangelie als ‘Blijde Boodschap’ te ervaren; door er de be-vrijdende kracht in te vinden om je opnieuw tot God en je naaste te keren. Het lijkt zo simpel. Maar het frustreert me ook. Hoe simpel de boodschap ook is, en hoe sterk ik ook geloof dat het tot het geluk leidt, toch is het een on-

gelofelijke uitdaging om zo te leven. Eigenlijk ben ik net als de rijke jongeling die zich in het Evangelie bij Jezus aanbiedt en die uiteindelijk afdruipt omdat je werkelijk alles moet verlaten en van alles afstand moet nemen om die ra-dicale liefde waar te maken. Je voelt je, zoals de velen die zich bij Franciscus voegden en dezelfde moeilijke taak kregen opgelegd en worstelden. Dan wordt het moeilijk ...Wie zegt dat het verhaal van Franciscus een-voudig is, heeft gelijk. Maar wie zegt dat Fran-ciscus volgen gemakkelijk is, die liegt volgens mij.

In de fundamentele keuzes die Franciscus maakte; in het geluk, het ware leven dat hij erin vond, is en blijft hij heel inspirerend. Ik vind hem zo uiterst authentiek als mens. Om-dat hij steeds durfde radicale duidelijke keu-zes te nemen vanuit de blijde boodschap. Het is geen toeval dat hij er bewust voor koos om zijn levenswijze uit het evangelie te halen en het Bijbelboek tweemaal liet opslaan om een richtlijn voor “echt” leven te vinden.

En het is evenmin een toeval dat hij die tek-sten vond die hem weer zuiver op God en de naaste richtten. Die zuivere, authentieke keuzes, in het licht van de bevrijdende blijde

Franciscus heeft iets fascinerends en iets

frustrerend

wie zegt dat Franciscus makkelijk te volgen is,

die liegt

Franciscus’ leven was een getuigenis van totale gegevenheid aan de Liefde

handdruk 12

boodschap van Jezus, kunnen ook voor ons nog steeds érg bevrijdend zijn. Franciscus wordt herinnerd als een mens die het ware geluk vond. Dat deed hij omdat hij de liefde als leidraad van het leven aanvaardde. Gods-liefde en naastenliefde zijn voor hem ‘het’ middel om gelukkig te worden. De eenvoud van die boodschap van Jezus greep Francis-cus zo aan, dat hij er eveneens tot het einde toe in meegaat. Heel zijn leven was een getui-genis van totale gegevenheid aan die liefde. En het maakte hem gelukkig! Ik vind het zo belangrijk om aan mensen te kunnen vertellen dat de blijheid en de vreug-de die zo eigen is aan het Evangelie; dat dit juist de grondbezieling was die Franciscus steeds opnieuw naar die zuivere eenvoud deed weerkeren en gelukkig maakte. Zo is hij voor ons een voorbeeld.Ik maak graag de vergelijking met Francis-cus’ tijd en die van ons. Ook hij leefde in een tijd van extreme verandering in de wereld. Er moest een nieuw evenwicht gevonden wor-den tussen het oude, de ‘donkere middeleeu-wen’, en de nieuwe tijd die zich aanbood. Dat bracht spanningen met zich mee.

Een gemeenschappelijke noemer met onze tijd is zeker de grote onzekerheid waarin mensen vandaag leven. Vooral mijn generatie is daaraan onderworpen denk ik. Ik ken nie-mand van mijn leeftijd die nog gelooft dat er later nog pensioenen zullen zijn of dat onze kinderen een probleemloze klimaatverande-ring staat te wachten. De “crisis” is mijn ge-neratie écht wel in de kleren gekropen; veel meer dan de babyboomers die een generatie ouder zijn. Die onzekerheid, de terugkeer van moeten tevreden zijn met minder, en het besef dat ‘hebben’ alleen niet gelukkig maakt, doet ons opnieuw zoeken naar andere wegen om

het ware geluk te vinden. Dat het economisch vooruitgangsdenken niet alleen zaligmakend is, dat hebben we ondertussen geleerd.

En in die vele vragen die nu bovenkomen kun-nen we ook het antwoord van Franciscus leg-gen. Mijn generatie heeft opnieuw iets met authentieke keuzes en authentieke mensen die nieuwe wegen zoeken. Ze staat daar re-delijk neutraal voor open. Wanneer wij dur-ven getuigen over hoe hij naar het ware leven zocht en hoe hij dat ook vond, dan kunnen we misschien opnieuw betekenis geven aan het verspreiden van zijn boodschap.

Wat mij ook boeit aan Franciscus is zijn hou-ding tegenover de Kerk. Ook toen én nu is de Kerk in volle verandering. Franciscus hield zijn mond niet en trok recht wat krom was. Rond-uit gezegd, het scheelde niet veel of Francis-cus werd in die tijd daarom bij de ketters gere-kend. En toch …, telkens opnieuw doet Fran-ciscus alle moeite om in die Kerk te blijven. Ik vind dat best fascinerend. Hij wandelt als een koorddanser over een smal touw, maar valt er niet af. De Kerk was in zijn tijd geen doetje, het evangelische ideaal was vaak veraf. Hij had het soms erg moeilijk met de Kerk, maar bleef ze graag zien. Wij maken dat vandaag ook mee. Sommige uitspraken en houdingen van de Kerk …je haar komt ervan recht! De drang naar macht; naar strakke structuren; de on-barmhartige houding ten overstaan van echt-gescheidenen; de minorisering van de positie van de vrouw; de vermeende morele superi-oriteit ...; dat maakt dat ook nu opnieuw heel veel christenen -zoals ik- het moeilijk hebben met het ‘instituut kerk’.

Ook daarin kan Franciscus een baken zijn. Ook hij hunkerde zoals wij naar een liefdevol-

Franciscus houdt zijn mond niet, en trokrecht wat krom was

Franciscus had het moeilijk met de kerk,

maar bleef zegraag zien

handdruk 13

le en nederige dienstbare Kerk. Hij bleef met beide voeten in de kerkgemeenschap staan, predikte de blijde boodschap van het Evan-gelie en bouwde op die manier opnieuw aan een betere, échtere Kerk.

Was dat niet de boodschap die hij gekregen had in zijn droom? Franciscus’ wijze van ‘in de Kerk staan’ is voor mij een voorbeeld van hoe je authentiek als gelovige in de Kerkgemeen-schap van ‘nu’ kan staan. Hoe moeilijk het ook soms mag zijn en hoe hard die kerk ook soms probeert om mensen buiten te jagen.

Franciscus inspireert mij dus enorm. Hij grijpt zo radicaal naar het Evangelie terug en daar-aan heeft hij genoeg. In tegenstelling tot an-dere heiligen en geleerde theologen heeft hij geen zwaar doordachte spirituele richtlijnen uitgeschreven. Franciscus doet dat helemaal niet. Zijn spiritualiteit is een aaneenrijging van bevrijdende evangeliecitaten die hij herkauwt voor zijn tijd. Zo maakte hij het evangelie op-nieuw tot een bevrijdende blijde boodschap die ons tot het echte leven brengt. Een leven dat je vindt door radicale Gods- en naasten-liefde. Wij mogen dat in diezelfde inspire-rende geest proberen te doen voor onze tijd. Hij is daarvoor echt een prachtig authentiek voorbeeldfiguur. Daarom moeten we blijven verder gaan om voor mensen uit onze tijd zijn voorbeeld een plaats te geven. Wat ik vroe-ger deed met jongeren, wil ik nu graag samen met anderen met mijn generatie doen.

25- tot 55-jarigen aansprekenover Franciscus

Persoonlijk vind ik dat mijn generatie, de groep tussen de 25 en de 55 jaar te vaak vergeten

wordt in het pastoraal aanbod. De meeste pastorale activiteiten zijn voor jongeren ofwel voor mensen vanaf 55 jaar: jongeren die nog niet gebonden zijn, en volwassenen van wie de gezinsdruk vermindert en die weer tijd be-ginnen te hebben.

Mijn eigen generatie is echter extreem wei-nig aanspreekbaar tijdens het jaar. We heb-ben een job, een relatie, kinderen en familie. Het huis moet afbetaald worden; vrije tijd is kostbaar en het hoofd zit vol. ‘s Avonds is pas na 21u30 “vrij” en een weekend bestaat uit boodschappen doen; het huishouden regelen en taxi spelen voor de kids. Mijn ouders zeg-gen vaak dat ze het druk hebben, maar die drukte is een keuzedrukte. Zij kunnen kiezen waarmee ze het druk hebben. Wij hebben het gevoel dat we worden geleefd.

We hebben dan ook andere zorgen, maar ook andere vragen waarmee we worstelen. Waar gaat het met de economie naartoe? Zal ik mijn job behouden? Zal er later nog een sociale ze-kerheid zijn? Is onze ecologische voetafdruk niet te groot om de wereld leefbaar te houden voor onze kinderen? ... Mijn generatie is ook de generatie van de midlifecrisis. Wij stellen ons nu vragen als: Is dit het nu? Heb ik hier naartoe geleefd? Heb ik wel de juiste keuzes gemaakt? Word ik daar nu gelukkig van? ... Vroeger had-den we vele wilde haren en vele wilde plannen. Nu beginnen de haren vaak te verdwijnen en merken we dat vele plannen niets geworden zijn. We stellen ons dus vragen. Sommigen willen nog snel het roer omgooien. Soms doen we domme dingen. Soms zoeken we wanho-pig naar rust en tijd om weer bij het leven aan te sluiten. En vaak voelen we ons eenzaam met al die confronterende vragen waarmee we ner-gens terecht kunnen in ons stresserend leven.

Franciscus is een koorddanser

Mijn leeftijdsgroepwordt in het pastoraal

aanbod vergetenvind ik

handdruk 14

Wanneer we mijn generatie iets over Francis-cus willen meegeven, moeten we dat doen op de weinige momenten dat het hen past. Dat is tijdens de vakantie ! Een vormingsreeks van avonden verspreid over enkele weken of enkele vormingsweekends zijn echt niet haal-baar als je daarvoor onmogelijke combinaties moet maken van babysits, muziekscholen, voetbaltornooien en andere activiteiten voor de kids mèt je huishouden. En wanneer je iets voor mijn generatie wil doen in de vakantie, dan betekent dat ook: met het gezin en de kinderen erbij. Want als we dan eens samen-zijn in een ontspannende sfeer, dan willen we elkaar wel in de buurt. Het is natuurlijk niet simpel, maar wie dat niet wil zien, zal altijd klagen dat de middengeneratie “zich blijk-baar niet aangesproken voelt” door het brede aanbod. Dan blijf je met de rest alleen bezig. We mogen het betrekken van gezinnen in het verspreiden van ons franciscaans verhaal ook niet negatief zien. Ook ‘kinderen’ kunnen we heel wat over zijn leven bijbrengen.  Ander-zijds moeten we de verwachtingen ook niet extreem hoog leggen. Zoals gezegd: wanneer je één keer per jaar vakantie kan maken met je gezin, dan wil je tijdens die vakantie ook best wel wat tijd doorbrengen met je kinderen.

Een trektocht in het spoor vanFranciscus, maar dan kindvriendelijk

Met de vrijwilligers waarmee we vroeger de jongerentochten waar hebben gemaakt, zien we het helemaal zitten. We willen in de zomer van 2014 opnieuw een trektocht organiseren in het spoor van Franciscus, maar eentje die ook gezinsvriendelijk is. Zo kan het initiatief voor iedereen open staan. En waarom een trektocht? Waarom toch willen we zo graag

verder bouwen aan de wandeltochten naar Assisi? We geloven heel sterk in de kracht van het middel: ‘trektocht’ en we geloven ook heel sterk in de kracht van het ‘franciscaans Italië’. Voettochten zijn een ideale manier om mensen uit hun tent te lokken. Iedereen weet hoe krachtig het tochtmodel kan zijn om men-sen uit te dagen, om hen het alledaagse te la-ten achterlaten, om nieuwe dingen te ontdek-ken en om nieuwe wegen te durven opgaan. Tijdens de franciscaanse voettocht trek je langs prachtige plaatsen die elk een verhaal hebben over Franciscus;

verhalen die ons uitdagen en ons dus op weg zetten. Ik heb zelf jaren als begeleider mogen ervaren hoe deelnemers aan onze voettocht tijdens die veertiendaagse konden groeien; hoe ze sterker werden en een beetje anders werden. Zo’n tocht kan een echte catharsis teweeg brengen bij mensen en velen komen met een echte ‘adrenalinestoot’ terug. Je kan opnieuw het verhaal van Franciscus voor ons leven ontdekken. Datzelfde kan je thuis niet waarmaken. Breng mensen gedurende veer-tien weken telkens één avond samen en je zal merken dat je hen niet zover krijgt dan op die éne tocht. Tijdens het jaar zijn we met zoveel andere zaken bezig dat ons hoofd er niet naar staat. Op een tocht maak je echter waar wat

Zoeken naar momenten waarop het past

Ik geloof in de krachtvan het middel….Een trektochtrond Assisi!

zo’n tocht brengt een catharsis en

een adrenalinestoot teweeg

handdruk 15

betekent: “trek weg uit je land”. Je laat het vertrouwde achter en bent daardoor kwets-baar, maar ook aanspreekbaar. Doorheen die tocht wil ik voor mijn generatie kansen creë-ren tot zoeken naar antwoorden op onze le-vensvragen.

Franciscus moest ook keuzes maken om het ware leven te vinden en hij ging radicaal staan in de keuzes die hij gemaakt had. Wat kunnen wij van hem leren? Hoe groei ik nu vandaag in de keuze die ik heb gemaakt, vooral wan-neer ik daar aan twijfel of belangrijke nieuwe keuzes moet maken. Hoe helpt Franciscus ons daarbij? Omdat het over zo’n fundamen-tele zaken gaat, kan iemand die een partner heeft dat best ook doen mét die partner ‘sa-men op weg’. Het is niet de bedoeling dat je op jou eentje naar Asissi gaat en herboren te-rugkomt en het allemaal anders ziet. Je komt dan terug bij je partner die twee weken thuis bleef bij de kinderen en dit niet meemaakte. Daarom moeten ‘gezinnen dit samen’ kunnen aangaan.

Tussen de vertrouwde stapdagen willen we bovendien enkele rust- en verwerkingsda-gen houden. Mijn generatie is niet zo fit als de jongeren of de actieve senioren; dus hou-den we rekening met de reële conditie. Die extra dagen willen we invullen met een boei-end en verrijkend aanbod binnen ons verhaal. Ook de kids worden volledig opgenomen in het aanbod: Ze worden geen vijfde wiel aan de wagen, maar krijgen tijdens de stapdagen een eigen animatieteam dat met hen overdag apart, zowel pastoraal als ontspannend, op weg gaat. Ook voor hen moet het een onver-getelijke belevenis worden, waarbij ze zowel Franciscus leren kennen, als kunnen genieten

van een onvergetelijke vakantie. We voorzien zowel kinderopvang voor de kleinsten, als ac-tieve begeleiding voor de groteren.

Het lijkt vreemd dat we zo’n tocht in ‘een open kader van geloof’ willen doen. Mijn ge-neratie heeft het grote voordeel dat ze rede-lijk neutraal staat tegenover alles wat ‘geloof’ is. De tijd is voorbij dat geloven iets was dat opgelegd was. Het is opnieuw een keuze die niet onnozel gevonden wordt en waarmee je niet scheef bekeken wordt. Dat betekent niet dat we klakkeloos open staan voor alles. We zijn best heel kritisch! Mijn generatie is er een waarbij je niets moet opleggen, zeker niet ge-loof. Ze staat heel open voor getuigenissen en authentieke verhalen. Ik wil dan ook geen uitgebreid theologisch discours verkopen aan mensen die met ons naar Assisi willen trek-ken. Ik wil wel raakpunten aanbieden tussen hun vragen en de antwoorden die Franciscus vond. Zo kan ieder voor zich zien wat hij of zij ermee doet in het leven.

Dromen ...

Momenteel hebben we een kerngroep van gezinnen die al zeker meegaat op de trek-tocht. We werken aan een team voor de kin-deropvang en aan een organisatorische- en kookploeg. De tocht organiseren we in de schoot van ‘Tau’, het initiatief van de min-derbroeders en kapucijnen samen, waar-mee ze met Tinne Grolus een nieuwe boost willen geven aan het Franciscaans leven in Vlaanderen. Er zijn ook enkele medewerkers van de vroegere klassieke trektocht die er hun schouders onder willen steken. Ook de Franciscanen, Jos en André zullen actief

Samen met heelhet gezin, met partner

en kinderen

met geloof bezig zijnis helemaal niet onnozel

meer, het is eenechte keuze

handdruk 16

meewerken en ik hoor van jou dat jij ook heel graag dit initiatief zult ondersteunen vanuit de Kapucijnen. En vanuit de ‘Franciscaanse Jongerenwerking Heuvelland’ die met jul-lie verbonden is, is er interesse om mee te stappen in het project; om een modern fran-ciscaans nevenprogramma voor kinderen en jongeren samen te stellen.

We hopen dat we bijvoorbeeld doorheen en-kele reizen naar Assisi een achterban kun-nen creëren. Dan zouden we daar toch iets meer mee kunnen. Mensen die een ervaring deelden, ontmoeten elkaar graag terug. Mis-schien kunnen we later zo één keer in het jaar een soort van ‘Franciscaans Festival’ organi-seren waarop we elkaar en gelijkgezinden tij-dens een weekend weer ontmoeten. Een plek die openstaat voor ontmoeting, bezinning, vorming en meditatie. Een plek waar jong en oud welkom is en waarop we een heel breed

franciscaans aanbod tijdens een weekend aanbieden. Een plaats waar mensen mogen ontdekken dat je op een franciscaanse ma-nier gelovig kunt zijn en dat dit je ook gelukkig en blij maakt. Mijn generatie krijg je geen 3 à 4 keer samen op een jaar. Als het bij één keer zou blijven, en het lukt, dan zou ik zelf al heel gelukkig zijn.

We zien wel ... Er zijn heel veel plannen binnen de ‘Tau’ en we zullen samen met de ‘stuw-groep’ en ‘de ordes’ wel bekijken wat we waar kunnen maken in de verre toekomst. Maar eerst ... gaan we voor 2014!

Misschien voelen sommige handdruklezers zich aangesproken? Mensen van rond 25 en 55 jaar oud, met of zonder gezin of partner. Mensen die met ons op weg willen gaan? Laat het ons weten! Van harte welkom! We kijken uit naar jouw ideeën en inbreng.

Enkele jonge gezinnen die het stappen zien zitten

handdruk 17

Bourbourg in Frans-Vlaanderen …

Eens Brugge en Veurne voorbij, ben je vlug in Frankrijk. Je merkt het aan de blauw-rood geschilderde bruggen over de autoweg en je leest met verbazing de Vlaams klinkende na-men van steden en dorpjes: Coudekerque (Koudekerke); Brouckerque (Broekkerke); Gra-velines (Grevelingen); Capelle-Brouck (Kapel-lebroek). Jawel, we zijn in Frans-Vlaanderen, het noordelijk stukje Frankrijk dat in het mid-den van de 17de eeuw werd veroverd op de Nederlanden. De eerste grote Franse stad die we voorbijrijden is Dunkerque (Duinkerke). Nog enkele minuten en we rijden Bourbourg binnen; het vroegere Burburg of Broekburg. De naam verwijst naar een versterking (een burcht) in de

Enkele maanden geleden viel een Frans krantje in de Antwerpse kloosterbrievenbus. Met veel interesse lazen we in: ‘Le journal des Flandres’ een artikel over het ontstaan van de Orde van de kapucinessen in 1614; over haar turbulente geschiedenis en over de eeuwenlange, warme band van de zusters met de stad ‘Bourbourg’ en haar inwoners. Ter voorbereiding op de herdenking van ‘400 jaar kapucinessen’ in 2014, doken de huidige drie zusters alvast in de kloosterarchieven. Maar in het krantenartikel doen ze ook een warme oproep naar ‘levende’ getuigenissen’; naar mensen die nog kunnen vertellen over de terugkeer van de zusters naar Bourbourg in 1947. Interessant en boeiend … en daarom willen we de Kapucines-sen van Bourbourg en hun bewogen geschiedenis in deze Handdruk ‘In de kijker’ plaatsen. Be-gin 2013 gingen we bij hen op ‘familiebezoek’!

VERTROUWVOLOP WEGNAAR ‘400 JAAR KAPUCINESSEN’

uit onze provincie

Mia Vanderhenst

‘broeken’ (de drassige weiden die in de winter volledig onder water kwamen te staan). In de ‘rue des Capucines’ staat het ‘Monastè-re de l’Immaculée’, het kapucinessenklooster dat in 1960 werd gebouwd. Vandaag de dag wonen er drie zusters Kapucinessen die je gastvrij, hartelijk en warm ontvangen. In de aanloop naar de jubileumviering in 2014, ver-tellen ze enthousiast over hun stichteres, over hun leven als kapucines en over hun gaan en komen in Bourbourg.

Françoise Taffin; een vrome vrouw …

Franciska (Françoise) Taffin wordt op 4 ja-nuari 1581 geboren in Sint-Omaars (Saint-

handdruk 18

Omer). Ze is het vierde kind van Pierre Taf-fin en Marguerite Pépin, beiden behorend tot de oude adel. Als Françoise 12 is, wordt ze naar ‘l’abbaye des dames Nobles’ - de bene-dictinessenabdij van Bourbourg - gestuurd. Ze verblijft er twee jaar. Haar moeder sterft in 1596 en een jaar later - Françoise is dan 16 - huwt ze Alexandre Maes, raadsheer van de stad en van de burchtheer van Bourbourg. Het jonge gezin komt in Bourbourg wonen en het huwelijk wordt gezegend met twee kinde-ren: Antoinette en Barbe. Van kindsbeen af heel godvruchtig, weet Françoise haar leven als echtgenote van een vooraanstaand man en als moeder van twee kinderen, te combi-neren met een vroom en ascetisch leven. In die tijd ook komen de kapucijnen van Saint-Omer preken in Bourbourg en Françoise

wordt geraakt door de franciscaanse spiritu-aliteit. Wanneer haar man sterft (januari 1614), weet zij heel duidelijk wat ze wil: religieuze worden; geëngageerd en evangelisch verder leven in het voetspoor van Franciscus, zoals de kapucijnen dat doen. Ze is dan 33 jaar; haar kinderen 16 en 14.

De woning van het gezin wordt het eerste kapucinessenklooster …

De oudste dochter wil heel bewust haar moe-der volgen. Barbe wordt bij familie onder-gebracht, maar zal later ook in het klooster treden. Françoise krijgt al vlug de toelating - zowel van de kerkelijke als de stedelijke over-heid - om de gezinswoning om te bouwen tot

een klooster. Drie vrouwen uit Bourbourg en omgeving sluiten zich bij haar en haar dochter aan.Stilaan krijgt het religieuze leven dat de vrouwen willen leiden, vorm en inhoud. Ze nemen de bestaande franciscaanse ‘Regel van de Reguliere Derde Orde’ aan als basis voor hun levenswijze. Het ge-bed, de armoede en de dienstbaarheid zijn voor hen de drie grote pijlers voor de nieuwe vorm van kloosterleven. In het voetspoor van Franciscus en nauw verbonden met de Kapucijnen, willen ze deze nieuwe weg gaan: contemplatief en sociaal bewogen. Françoise Taffin schrijft zelf ‘Constituties’ bij deze Regel. Ze laat zich hierbij leiden en inspireren door de constituties van de Kapucijnen. De con-stituties worden door Rome goedge-keurd: voorlopig in 1618 en definitief in 1630.

Kapucinessen en kapucijnen …

Het Franciscusfeest van 4 oktober 1614 wordt de officiële stichtingsdatum van de ‘Orde van de Kapucinessen’ en ‘Mère’ Françoise neemt de leiding van de kleine, nieuwe franciscaanse gemeenschap op zich. Al spoedig zullen vele Franse en Vlaamse vrouwen deze eerste kapucinessen vol-

handdruk 19

gen. Er komen 18 stichtingen in het noorden van Frankrijk, Vlaanderen en Duitsland. Het evangelisch leven en voorleven van Franciscus en zijn broeders en van de eerste Kapuci-nessen in Bourbourg inspireert ve-len. Ook de Minderbroeders-Kapucij-nen komen in 1621 in Bourbourg wonen. De schoonbroer van Mère Françoise, Frère Célestin, wordt de eerste gardiaan van het klooster. De kapucijnen blijven in Bourbourg tot ze in 1791, tijdens de Franse Revo-lutie, noodgedwongen hun klooster moeten verlaten. Mère Françoise sterft op 29 december 1642. Ze is dan 62 jaar en erg verzwakt door de strenge boetedoening die ze zichzelf oplegde en door het harde klooster-leven waarin wel eens het minimum om sober te kunnen leven ontbrak. Ze wordt begraven in Saint-Omer, haar geboorteplaats. Een glasraam in de kerk van Bourbourg herinnert nog altijd aan de stichting van de zusters Kapucinessen, nu bijna 400 jaar geleden. Ook hun franciscaanse broeders, de Kapucijnen kregen in dezelfde kerk een glasraam; Bourbourg ver-geet hen niet!

Een vrouw met veel gezond verstand …

“Onze stichteres was een sterke vrouw”, zeg-gen de zusters. “Ze was evangelisch bewogen en diep geraakt door wat Franciscus en zijn volgelingen voorleefden. Ze was ook nuchter; ze stond met beide voeten op de grond. Een zuster met hoofdpijn raadt ze aan eerst haar hoofdpijn te verzorgen en dan te bidden. Ze ziet het hoofdpijn hebben en verdragen niet als boetedoening. Evangelisch leven is veel meer dan het volgen van voorschriften. Het is op de eerste plaats je hart openstellen voor God. Van daaruit kan je dan, met een open blik, elke medemens ontmoeten en mee dra-gen.” En een zuster vervolgt: ‘Onze stichteres was ook een wijze Mère Ancelle. De verwijzing

naar ‘moeder’ en ‘ancilla’ (letterlijk: dienst-meisje - bij de Kapucinessen de naam voor de overste), zegt alles over de wijze waarop ze de nieuwe communiteit leidt. De warme en hartelijke zorg voor het welzijn van elke zus-ter persoonlijk staat voorop en dat komt ook de communiteit ten goede. Ze is zuster met de zusters en stelt dat elke zuster in de eer-ste plaats zèlf verantwoordelijk is voor het beleven van de afzondering, het gebed en het gemeenschapsleven. En een andere zus-ter voegt er aan toe: “Le Christ est capable de nous personaliser; Christus helpt ons om meer vrouw en religieuze te worden… om ons te maken tot de persoon die we eigenlijk zijn… om onze roeping te beleven. Alles is genade !”

Mère Françoise is voor de Kapucinessen van vandaag nog altijd een lichtend voorbeeld, een evangelisch bewogen vrouw, een francis-caans geïnspireerde moeder, een vrouw met veel gezond verstand.

Voordeur klooster kapucinessen

handdruk 20

Uw voorzienigheid, Vader, stuurt het schip …

De voorbije vier eeuwen waren voor de Ka-pucinessen van Bourbourg niet altijd even gemakkelijk. Door oorlogsomstandigheden gedwongen, moeten ze al snel (in 1644) uit Bourbourg wegtrekken. Dank zij de hulp van velen kunnen de zusters - drie jaar later - toch terugkeren naar hun geliefd moederhuis. Tij-dens de Franse Revolutie (1791) worden de kapucinessen verplicht hun klooster te verla-ten: in burgerkleding en zonder iets mee te ne-men. Het klooster en de inboedel worden door de staat aangeslagen en verkocht. De zusters zelf wijken uit naar Vlaanderen of zoeken een onderkomen bij hun familie. Als ze rond 1814 terugkeren naar Bourbourg, wonen ze er eerst in een eenvoudig huurhuis. Samen met de on-derpastoor, zorgen de mensen van Bourbourg voor de nodige fondsen om het vroegere klooster opnieuw voor hen aan te kopen.

In 1905 voert Frankrijk de scheiding van Kerk en Staat door en in 1907 worden de zusters opnieuw uit Bourbourg verdreven. Ze wijken uit naar Zulte (tussen Kortrijk en Gent). Als tijdens de Eerste Wereldoorlog Zulte geëva-cueerd wordt en een terugkeer naar Bour-bourg onmogelijk blijkt, vinden ze - na een

lange zwerftocht - een nieuw onderkomen in Coquelles (Pas-de-Calais). Bij het uitbreken van de tweede Wereldoorlog (1940) wordt Coquelles door de Duitsers ontruimd. Alle in-woners moeten vertrekken en de zusters ko-men uiteindelijk in Rijsel terecht. Daar gaan ze van de ene tijdelijke huisvesting naar de andere hun verlangen naar Bourbourg is gro-ter dan ooit. Vertrouwend op de Voorzienig-heid - ‘On était depuis longtemps client de la Providence”, -zo schrijven ze zelf - geven de zusters de moed niet op. Een familie uit Bour-bourg stelt in 1947 een huis met een grote tuin ter beschikking van de Kapucinessen en brengt hen zo terug naar de ‘moedergrond’, de plaats waar het allemaal begon. In de tuin wordt in 1960 het huidige klooster gebouwd; sober franciscaans; een plaats van gebed en zusterlijk samenleven. Ondanks de huidige moeilijkheden rond hun voortbestaan op de geboorteplaats, kijken de zusters hoopvol naar de toekomst. Ze vertrouwen eens te meer en rotsvast op de ‘Voorzienigheid’; de woorden van Salomo indachtig: “Uw voorzienigheid, Vader, stuurt het schip, want U hebt zelfs in de zee een weg en in de golven een pad gebaand” (Wijs-heid 14,3).

Drie gelukkige vrouwen en zusters … “Je moet eerst een gelukkige vrouw zijn: eten, slapen, wer-ken, lachen, je goed voelen in je vel en pas dan kan je een gelukkige religieuze zijn”, zegt sœur Consolata. Met veel hu-mor beamen sœur Goedele en sœur Gaby dit volmondig.

Zoals in elk klooster wordt het dagritme bepaald door het getijdengebed. Vier maal per dag, 365 dagen per jaar, komen de zusters samen om te bidden. Het gebed is we-zenlijk in hun leven. Het houdt hen betrokken op God en op de Kerk en stelt hen in staat Zusters in kapel

MissiesecretariaatOssenmarkt 14

2000 Antwerpen

Postzegels

Wie gebruikte postzegels of hele

of gedeeltelijke

postzegelverzamelingen graag

voor

missie- en ontwikkelingswerk

bestemt, kan deze altijd bezorgen

aan het

Missiesecretariaat

Ossenmarkt 14

2000 Antwerpen

of ze op dit adres laten afgeven

via het voor u dichtstbijzijnd

kapucijnenadres.

Dank bij voorbaat!

handdruk 21

God en de naaste lief te hebben. Vier maal per week - voor de eucharistieviering - sluiten gelovige mensen zich bij hen aan om samen het getijdengebed te bidden. Daarnaast doen zij ook het gewone huishoudelijke werk. Ook zusters koken, poetsen, wassen en strijken, en werken in de tuin. Sœur Goedele heeft de gave om met gewone, alledaagse groenten en kruiden een feestmaal te bereiden en in de groenten- en bloementuin kan sœur Gaby zich volop uitleven. Maar er is véél meer!Toen enkele jaren geleden de parochiever-antwoordelijken van Bourbourg een symbool zochten om de zusters te typeren, tekenden ze een groot oor. De zusters kunnen zich daarin vinden. “Het oor staat symbool voor het luisteren naar het evangelie, naar Francis-cus, naar de mensen en naar de noden van de tijd. Het is luisteren naar God, ons biddend la-ten omvormen door de Heer en luisteren naar de mensen, die beroep op ons doen. Klein en groot, oud en jong, arm en rijk… ze kloppen

met al hun verdriet, hun zorgen, hun vreugde bij ons aan… nog elke dag. We zien het als onze roeping en opdracht om met allen en in alles mee te leven en ieder in gebed mee te dragen. Door de warme en hechte band met de mensen van Bourbourg is veel mogelijk. Je kan veel goed doen, je kan veel geven en ontvangen”, zeggen de drie gelukkige Kapu-cinessen … en ze menen het!

Altijd welkom

Volgend jaar, in 2014, willen de zusters Kapu-cinessen dankbaar herdenken wat voorbij is en vreugdevol hun 400-jarig jubileum vieren… vol vertrouwen naar de toekomst toe. “Als je Frans-Vlaanderen verkent, bel gerust eens bij ons aan… Twee van ons spreken Nederlands; Je bent altijd welkom!”

Met deze warme en welgemeende uitnodiging voor de lezers van Handdruk en een: ‘vrede en alle goed’ sluiten we dit familiebezoek aan de zusters Kapucinessen van Bourbourg af. Het was en blijft een mooie en inspirerende ontmoeting!

‘De Zoekende Volger’, zo luidde het thema van onze driedaagse in het Nederlandse Me-gen. Gaandeweg werd duidelijk waarvoor het thema stond. Toen we aankwamen in het klooster werden we bijna meteen de tuin ingejaagd door Kenny en Pieter, de begelei-ders. De opdrachten die we kregen hadden alle-maal te maken met ‘volgen’, zo moesten we

geblinddoekt een parcours in de tuin lopen terwijl we iemands instructies moesten vol-gen om niet te vallen. Nadien kregen we de kans om met klei onszelf te boetseren. Bij ieder van ons werd in onze werken duide-lijk dat ‘geloof’ toch een heel centrale plaats in ons leven heeft. Na een gebedsmoment en maaltijd speelden we ’s avonds nog een ge-zelschapsspel dat het leven van Franciscus bondig samenvatte. De volgende ochtend begonnen we met wat expressie, waarbij we goed moesten let-ten op de uitdrukking van de ander. Daarna

Simon Feys

Taugroep op franciscaanse

verdiepingsdriedaagse te Megen

trokken we weer naar buiten en kregen we de opdracht te letten op iets dat ons trof in de tuin. De verwondering en nederigheid die de wereld en de natuur in het bijzonder op-roept konden we op deze manier ervaren. In de namiddag bouwden we hierop verder door het Zonnelied van Franciscus te lezen. We kregen de opdracht om dit Zonnelied op ons leven te leggen: wat zijn onze zon- en maankanten? Ieder van ons beeldde dit uit met een schilderij. ’s Avonds keken we naar de film, ‘Brother Sun and Sister Moon’ van Franco Zefferelli, over het leven van Francis-cus, waarna we de dag konden afsluiten met een gebedsdienst samen met de broeders. De derde en laatste dag in Megen was voor mij zonder meer de bijzonderste. Dit was ook deels het feit dat ik die dag jarig

was; en ik heb gemerkt dat ze in Nederland weten hoe je een verjaardag moet vieren ! Die dag hebben we grotendeels gewerkt met een ‘geloofskaart’. Een geloofskaart toont een fictief land met steden, gebieden en provin-cies; deze hebben betrekking op ons gelovig leven, onze geloofsgroei, onze hindernissen bij de groei in geloof en zo meer ... We kregen elk zo’n geloofskaart, en kregen de opdracht om in groep zelf onze geloofskaart te maken. Op ‘onze geloofskaart’ moesten zaken ko-men die wij belangrijk vonden in ons geloof. Voor ons was het dan ook logisch dat ons land de vorm van een tau-kruis kreeg, om-

handdruk 22

dat de franciscaanse spiritualiteit ons toch enorm aanspreekt. Ons land, genaamd ‘De Zoekende Volger’ (verwijzend naar het thema van de driedaagse) had verschillende provin-cies en eilanden, waaronder de ‘Bergen van Inkeer’, de ‘Woestijn’ of de ‘Zonnebloem-velden van Dankbaarheid’. In de late na-middag mochten we per twee op pad met twee vragen en twee stellingen over franciscaanse spiritualiteit en Youfra (waar enkelen van ons al lid van zijn en de anderen daar-voor een proefjaar lopen). Uiteindelijk konden we via een Eucharistieviering en een maaltijd onze driedaagse in Megen afsluiten. Met een valies en veel meer spiri-tuele bagage en (gelovige) zelfkennis konden we terug naar Vlaanderen afzakken!

Heb je al eens onze website bezocht?

Surf naar:

www. kapucijnen-vlaanderen.be

handdruk 23

handdruk 24

genoteerd

Een heel aantal leden van onze Youfra zul-len naar de Wereldjongerendagen trekken te Brazilië. Omdat ze allemaal in of in de buurt van Heuvelland wonen houden ze daar enke-le plaatselijke acties. Het kostenplaatje blijft hoog. € 2200 per hoofd. Eén voor één zijn het jongeren die geraakt zijn door Franciscus en die in de plaatselijke pastoraal en buurt graag hun schouders onder het ‘kerk zijn’ zetten. Wil jij als

De zusters FMM organiseren deze

zomer een activiteit voor jongeren.

Heb je interesse? Contacteer dan

Zr. Hilde Vantomme tel. 02 245 24 37

lezer van Handdruk hen ook steunen? Je kan dit doen via het rek. nr. 738-0253686-53 van de Jeugd- en jongerenwer-king Heuvel-land, met mededeling Steun Rio WJD.

handdruk 25

genoteerd

Over de wandeling en de werkgroep

De werkgroep ‘vredeswandeling op de adem van het zonnelied’ stelde een ‘vredesroute’ samen op basis van bestaande wandelknoop-punten te Heuvelland.  Twee lussen tussen de kerken van Westouter en Loker werden hier-voor gevormd.  De wandeling kan permanent ‘bewandeld’ worden vanaf september 2013.  Op een gepast en nog nader te bepalen mo-ment zal de wandeling ingelopen worden door de organisatoren en andere uitgenodig-de mensen.  De route zal ook gemarkeerd zijn door ceramische tegels met een franciscaan-se signatuur.  Van tekstmateriaal zal alles ge-bundeld zijn in een boekje, dat zijn numerieke plaats vindt in de reeks: ‘verhalen voor onder-weg’. Een werkgroep bestaande uit:  Prof. Ro-ger Burggraeve sdb (gewoon hoogleraar aan de KUL), Jan Vandenberghe (priester bisdom Brugge en medewerker Pax Christi); Jo Hans-sens (priester bisdom Brugge en secretaris Pax-Christi); Stefaan Decrock (diensthoofd cultuur en welzijn van de gemeente Heuvel-

Over de komende vredesroute te

Heuvelland en de inhuldiging van

het beeldhouwwerk van de Heilige

Franciscus, een universele heilige

voor deze tijd.

land); Peter Peene (nationaal voorzitter Da-vidsfonds); Marc Maes (beeldend kunstenaar uit Ieper); Bernard Sercu (kunstenaar en le-raar kunstacademie te Ieper); P. Kenny Brack OFM-Cap., (federatiepastoor Heuvelland) die ondertussen, gespreid over iets meer dan een jaar, werkte aan het samenstellen van gepast tekstmateriaal dat doet nadenken en impul-sen meegeeft aan de wandelaars.  We zullen wandelen op de adem van het Zonnelied.  Per stopplaats zal er telkens een dubbel tekstluik zijn. Het eerste is franciscaans en het tweede is van andere aard. Jan Vandenberghe han-teerde zijn vlotte pen om alles in éénzelfde stijl te herschrijven.  De bedoeling is dat alle mensen, van alle leeftijden iets aan de wandeling zullen heb-ben.  We zijn ook bezig om een nawerking voor thuis uit te werken. Dit zal dan eerder op digitaal vlak zijn. De wandeling kadert in de ‘herdenking van de grote oorlog 14-18’.  Als Vlaamse kerk, en vooral vanuit de fran-ciscaanse- en de vredesgedachte, vonden we dat deze herdenking niet mocht beperkt blijven tot oorlogsherdenkingen, maar dat er aandacht mocht gaan naar een vredeshou-ding en het mooie Heuvellandse landschap dat in oorlogstijd een desolaat slagveld was. 

handdruk 26

Over het Franciscusbeeld

De eerste stappen van wandeling ‘lus 1’, gaan via de pastorij van Westouter. Beeldend kun-stenaar Marc Maes uit Ieper maakt een Fran-ciscusbeeld om in de voortuin van de pastorij te plaatsen.  De kunstenaar haalde zijn inspi-ratie uit het beeldhouwwerk dat staat voor de kerk in Rivotorto, juist buiten Assisi. Het is een knipoog naar het pastoraal centrum Rivo Torto te Loker, dat zijn maatschappelijke zetel heeft in de pastorij van Westouter.  De parochiepas-

toraal van de federatie is tamelijk franciscaans gekleurd en zodoende geven de plaatselijke pastoraal en de vredeswandeling elkaar de hand. Een eerste stap in het aanzwengelen van de vredeswandeling bestaat hierin dat we het beeld zullen inhuldigen.  Dit zal enkele maan-den vroeger gebeuren dan de inloop van de wandeling.  We doen dit op ZONDAG 2 JUNI 2013.  We starten met de zondagsviering om 09.45 uur en daarna gaan we samen naar de pastorij voor de inhuldiging en de zegening van het beeld. Iedereen is er van harte welkom!

Tau-Franciscaanse spiritualiteit

vandaag

De eerste stappen van TAU

Twee jaar stafmedewerker franciscaanse spiritualiteit vandaagZoals u in eerdere artikels al kon lezen, werd Tinne Grolus twee jaar geleden door de fran-ciscaanse familie in Vlaanderen aangesteld als stafmedewerker om de toekomst van de franciscaanse spiritualiteit in Vlaanderen ver-der vorm te geven. In die tijd heeft ze een ba-sis gelegd voor wat intussen de naam ‘TAU – franciscaanse spiritualiteit vandaag’ kreeg. Daarover leest u meer in dit artikel. Als groentje in de franciscaanse familie was er voor Tinne veel te ontdekken. Ze maakte ken-nis met de rijkdom van de reeds bestaande Vlaamse franciscaanse initiatieven, zoals FLO, FLV, ‘Dag Zus, Dag Broer!’, Youfra, Museum De Mindere en de activiteiten van de reguliere ordes (bijvoorbeeld de Cappuccino-avonden, de franciscaanse voettocht, de zomerweek

bij de zusters clarissen van Stabroek en de initiatieven van Abdij Roosenberg en claris-senklooster het Zonnelied). Daarnaast leg-de ze contacten met organisaties zoals Pax Christi en La Verna Gent, waarbij de band met Franciscus eerder de impliciete onderstroom vormt. Bij deze organisaties en bij Ecokerk, het IKKS en KMS, raakte ze betrokken bij de werking, bijvoorbeeld door af en toe deel te nemen aan vergaderingen, een lezing te ge-ven of een Assisi-reis mee te begeleiden. Ook bij onze noorderburen ging ze gere-geld haar licht opsteken door kennis te ma-ken met de Franciscaanse Beweging en een aantal kloosters, zoals het kapucijnenklooster van Velp en de franciscanen- en clarissen-kloosters van Meegen. Ze nam deel aan de Pinkstervoettocht en aan enkele vormings-momenten – over Clara van Assisi aan het Franciscaans Studiecentrum (FSC) in Utrecht, over het jaarthema ‘meer dan genoeg’ in Den Bosch, over franciscaans leiderschap in Velp,

handdruk 27

over franciscaanse ecologische spiritualiteit in Stoutenburg en over het Zonnelied met sacra-le dans in De Glind.Ze nam ook een aanvang met het bestuderen van franciscaanse en clarijnse bronnen, waar-bij ze kundig werd begeleid door André Jan-sen en andere kenners in Vlaanderen en Ne-derland. Er is enorm veel literatuur over onze lievelingsheiligen, waaruit ze nog jaren kan en zal putten! Veel tijd blijft er tussendoor niet over om te studeren, al maakt Tinne tijdens de voorbereiding van Assisi-reizen van de gele-genheid gebruik om zich erin te verdiepen. Ze trok bij wijze van kennismaking in verschillen-de formules naar Assisi en leerde alvast een aardig mondje Italiaans. Dit alles draagt bij aan het uitbouwen van haar functie als staf-medewerker franciscaanse spiritualiteit. Daarnaast leerde ze in Vlaanderen en Neder-land tal van mensen kennen die geraakt zijn door Franciscus en Clara en er heel hun le-ven naar gericht hebben als broeders en zus-ters franciscanen, kapucijnen, conventuelen, clarissen, franciscanessen, grauwzusters en andere ordes die zich door Franciscus laten inspireren. Ze legde ook een heleboel con-tacten met leken die bevlogen zijn door Clara en Franciscus. Zij zoeken en vinden manieren om hun inspiratie vorm te geven in hun dage-lijks leven in deze tijd. Van bij het begin van haar taak was Tinne overtuigd van de actuali-teit van Clara en Franciscus voor onze wereld vandaag en al deze ontmoetingen wakkerden haar enthousiasme nog verder aan.Begin 2012 bracht ze een groep leken bijeen om samen na te denken over dit grote project. Ze bogen zich over mogelijke inhoud en the-ma’s, activiteiten en de manier waarop Fran-ciscus en Clara vandaag ingang kunnen vin-den bij mensen. Er werden aanzetten gege-ven om Tinne verder op weg te zetten met het uitbouwen van een franciscaanse beweging in Vlaanderen. Op deze denkavonden werd ook een naam gekozen: ‘TAU – franciscaanse spiritualiteit vandaag’, waarbij drie kernwaar-den naar voor geschoven werden: eenvoud, kwetsbaarheid en verbondenheid, gedragen door de diep christelijke grondhouding van Clara en Franciscus.De op de denkavonden voorgestelde priori-teiten werden verder opgepakt door de twee

instanties die Tinne bijstaan in haar werk: een begeleidingscommissie vanuit de bestu-ren en een ‘stuwgroep’. Zo werd gewerkt aan het opstarten van de website www.francis-caansleven.be <http://www.franciscaansle-ven.be/> (waarop de Vlaamse franciscaanse initiatieven worden voorgesteld, informatie wordt gegeven en inspiratie wordt aange-boden) en werd er een ontmoetingsmoment voor geïnteresseerden in franciscaanse spi-ritualiteit georganiseerd. Dit laatste werd de franciscaanse inspiratienamiddag op 24 no-vember 2012, waarmee TAU voor het eerst echt naar buiten kwam. Tinne spaarde tijd noch moeite om er een geslaagde en goed georganiseerde dag van te maken. Haar in-zet werd beloond: de interesse en de op-komst bleken groot. De meer dan 140 deel-nemers van alle leeftijden en vanuit verschil-lende achtergronden waren enthousiast over de workshops, lezingen, informatie en inspi-ratie. Het concept is zeker voor herhaling vatbaar; het is een ideale gelegenheid voor geïnteresseerden om kennis te maken met of zich te verdiepen in Franciscus en Clara, en om elkaar te ontmoeten. Er waren ook nog andere manieren waarop Tinne al iets kon doorgeven van alles wat ze de afgelopen twee jaar heeft mogen ontvan-gen aan franciscaanse inspiratie. Zo schreef ze verschillende artikeltjes en gaf ze een aan-tal interviews (voor Tertio, OKRA Magazine, Kerk & Leven, Vrouw & Geloofkrant), maak-te ze de franciscaanse vredeswake voor het boekje ‘Vierend en bezinnend’ bij de Vredes-week van Pax Christi, ging ze met veel en-thousiasme vertellen over Franciscus en Cla-ra bij KMS, Kerk in Nood, Mediander en bij de zusters van het Heilig Hart, en hielp ze bij de organisatie en begeleiding van een Assisi-reis van La Verna Gent en avonden over Francis-cus in Abdij Roosenberg.Voor dit jaar staan er ook weer een heel aantal zaken op het programma, zoals gaan spre-ken op bezinningsdagen, het begeleiden van twee reizen, de organisatie van de volgende inspiratienamiddag op 19 oktober, enzovoort. Zo vinden we nieuwe wegen om mensen van-daag de kans te geven hun leven te verrijken met de diepe spiritualiteit van de Franciscus en Clara!

Misschien kunnen we je helpen zoeken?

Contacteer gerust

Br. Kenny Brack: kenny.brack1@telenet.be

Br. Walbert Defoort: walbert@live.be

Br. Adri Geerts: adri.geerts@vlaamsekapucijnen.bgc.be

Br. Klaas Blijlevens: klaasblijlevens@hotmail.com

Bericht aan

jonge mensen

zou leven in zo’ngemeenschap ietsvoor jou zijn?

Ben je vrij?

Inspireert

Franciscus je?

Vrij voor ... ?