VRIJDAG 9 OKTOBER 2015 Trouw

opinie24

Theo Brandpoliticoloog en hoofdredacteur van‘De Linker Wang’, magazine voorreligie en politiek

Niet Jesse Klaver, maar het CDAheeft de oudste papieren als hetgaat om kritiek op het economis-me van de politiek. Dat blijkt uiteen interview met Rien Fraanje,directeur van het wetenschappe-lijk instituut van het CDA (Trouw,7 oktober). Andere partijen ne-men de ideeën van het CDA over,zo moeten we geloven.Mooi natuurlijk dat het CDA bijhet 35-jarig bestaan een pamfletuitbrengt waarin de partij op zoekgaat naar datgene waar de chris-ten-democratie ideologisch voorstaat. Fraanje doet zijn best omuit te leggen dat wat PvdA, Chris-tenUnie en GroenLinks zeggen endoen, allang door het CDA be-dacht is. De directeur hoopt bij-voorbeeld dat bisschop De Korte –die eerder de keuzes van de Chris-tenUnie socialer noemde dan dievan het CDA – met het lezen vandit pamflet inziet dat het CDA óókeen sociale partij is.Juist deze zin in het interviewervaar ik als onthullend. Alsof wemet pamfletten de wereld veran-deren. Het gaat uiteindelijk nietom woorden, maar om politiekekeuzes. Tussen de mooie belijde-nis van Fraanje en zijn medewer-kers enerzijds en de politiekekoers van de CDA-Tweede Kamer-fractie anderzijds zit nogal watlicht. Bij coalitievorming kijkt hetCDA sinds haar oprichting vooralnaar de VVD en als het echt nietanders kan, komen pas de partij-en ter linkerzijde in beeld.Of betekent de nieuwe inhoude-lijke wind bij het wetenschappe-lijk instituut een koerswijzigingbinnen het CDA, met meer na-druk op gelijke kansen, mensen-rechten en duurzame ontwikke-ling? Zouden prominente CDA’ersdie de partij hebben verlaten van-wege de in hun ogen te rechtsekoers, dan misschien ook weer te-rugkeren? Denk aan voormaligminister van sociale zaken Bert deVries en de politiek filosoof HenkWoldring, die een vuistdik boekschreef over de wortels van dechristen-democratie.Ja, dat zou nieuws zijn: treffenwe in 2016 echt een gematigdprogressief CDA aan?Laten we vooral nuchter blijven.Pamfletten hebben beslist waardeen betekenis, maar zullen uitein-delijk niet doorslaggevend zijn.Dat geldt wel voor de concrete po-litieke keuzes die in de TweedeKamer worden gemaakt.

Pamflet CDAzegt niets, dekeuzes tellen

len

D at er een referen-dum komt over Oe-kraïne lijkt goednieuws. De initia-tiefnemers, Burger-comité-EU en Fo-rum voor Demo-

cratie, hebben burgers een nieuwestem gegeven. Helaas is het een nut-teloze stem.Allereerst zullen veel mensen afha-ken vanwege de onbegrijpelijke be-slissing van de initiatiefnemers ommet een treiterwebsite samen te wer-ken. Het is strijdig met het doel omeen fatsoenlijke, democratische dis-cussie te voeren.Het tweede probleem is dat de over-heid eist dat het referendum via pa-pier plaatsvindt, wat tientallen mil-joenen per keer kost. Dat maakt hetmiddel onbruikbaar. Laat die frustre-rende eis vallen, doe het volledig di-gitaal. Maak er een appje van – goed-koop dus – en er ontstaan enormveel nieuwe en snelle mogelijkhedenvoor burgerinvloed.

Niet bindendMaar dan nog blijft het grootste pro-bleem bestaan: het referendum isniet bindend. De politiek zal het re-sultaat dus ongezien terzijde schui-ven, net zoals in 2005 gebeurde metde massale afwijzing van de Europe-se Grondwet. De EU nam vervolgensongestoord de beslissingsbevoegd-heid van nationale parlementen opbelangrijke terreinen over.Burgers staan aan de zijlijn, en datis het werkelijke probleem. De verte-genwoordigende democratie is aanhet eind van haar Latijn. Een stem opeen politieke partij is net homeopa-

thie; zo verdund dat het resultaat on-meetbaar is. Beleid kunnen we nietlanger overlaten aan politici.De Zwitsers zijn natuurlijk wereld-beroemd geworden met hun directedemocratie. Als enige land ter we-reld – en het ziet ernaar uit dat datzo blijft. Er zijn echter twee anderevormen die passen in de trend van dedigitale doe-het-zelfburger en daar-om in de toekomst belangrijk kun-nen worden: de burgerbegroting enhet belastingstemmen.De burgerbegroting is ontstaan ineen Braziliaanse stad uit weerzin te-gen corruptie en daarna uitgegroeidtot volwaardig burgermiddel waar-aan duizenden mensen meedoen.Burgers draaien zelf de stadsbegro-ting in elkaar en bieden die aan degemeenteraad aan. Doel is diensten

te organiseren en lokale oplossingente bedenken binnen een bestaandbudget. Dat gaat gepaard met veel ge-sprekken, stadsdebatten, online de-batten en keuzemomenten. Een bur-gerbegroting bestaat al in duizendensteden over de hele wereld, in Duits-land een paar honderd, waaronderBerlijn. Niet in Nederland en België.

Financiële zeggenschapBelastingstemmen gaat verder; datdraait om directe financiële invloedvan burgers. In de ingezonden brie-venrubriek noemt een mevrouw hetal: zij wil extra belasting betalenvoor de opvang van vluchtelingen.Prima – mits haar buurman voor hettegengestelde kan kiezen. Belasting-stemmen betekent een switch vanstemmen op argumenten en politie-ke partijen naar stemmen over belas-tinggeld. Stemmen met je voeten.Kruis op de digitale belastingaangifteaan waar uw belastinggeld wel enniet naartoe mag. Zo krijg je zeggen-schap over de brandende financiëlekeuzes van deze tijd. De 74,6 miljardvoor de zorg, 25 miljard voor Grie-kenland, 1 miljard voor massa-immi-gratie, 40.000 bonus voor de koning.Het belastinggeld dat we jaarlijksschenken is ons cadeau aan de ge-meenschap. Wij hebben het rechtzelf te bepalen wat er met dat cadeaugedaan wordt.Op Google levert belastingstem-men nog nauwelijks hits op en hetzal stuiten op een Brussels veto,maar op lokaal niveau zie ik grotekansen voor deze digitale innovatie.Waarschijnlijk in dezelfde stedenwaar de burgerbegroting aanslaat.Wordt het Berlijn of Amsterdam?

Laat belastingbetalerbesteding bepalen

Zwitsers referendum als voorbeeld?

Directe democratienaar Zwitsersmodelzit er in Nederlandniet in, maar er zijnanderemanierenomde burger weereen stem te geven,betoogtMarcelBullinga.

2Marcel Bullingafuturist en auteur

contact

RedactieOpinieTrouwPostbus 8591000 AWAmsterdamt 020-5629444opinie@trouw.nl

2Opinie is een vrij-plaats voor discussie.Alle stukken zijn oppersoonlijke titel. Ar-tikelen tellen maxi-maal 600 woorden,Brieven maximaal150. De redactie be-houdt zich het rechtvoor bijdragen teweigeren, te redige-ren of in te korten.Bijdragen wordenook via internet, da-tabank of anderszinsverspreid. Eventueleauteursrechten blij-ven berusten bij deschrijver. Inzendin-gen graag voorzienvan naam, adres entelefoonnummer,ook de e-mails.

Treffenwe in2016echt eengematigdprogressiefCDAaan?