Zuidas rapportagetweede halfjaar 2014

2

Inhoud

Hoofdstuk 1: Bestuurlijke besluitvorming - Zuidas deelgebieden - Zuidasdok

Hoofdstuk 2: Resultaten - Wonen - Werken - Voorzieningen - Tijdelijke voorzieningen - 15 by 15

Hoofdstuk 3: Thema’s - Openbare ruimte - Verkeer en vervoer - Duurzaamheid - Water - Groen Hoofdstuk 4: Communicatie en participatie

Hoofdstuk 5: Financiële stand van zaken

Bijlage: Kaart met kavelnummers

Zuidas rapportage, tweede halfjaar 2014

Elk halfjaar rapporteert Zuidas, gemeente Amsterdam over de ontwikkelingen van Zuidas. Hoe staan de ontwikkelingen van de bouwplannen er voor? Hoe verhouden de uitgaven zich ten opzichte van de inkomsten? In dit document vindt u de hoofdlijnen en belangrijkste ontwikkelingen van het tweede halfjaar van 2014. Zuidas, gemeente Amsterdam laat hiermee zien dat er veel gebeurt in Zuidas en dat de beschikbare middelen zo effectief mogelijk worden ingezet. Daarbij verliezen we de toekomst van Zuidas op lange termijn niet uit het oog.

3

In het tweede halfjaar is een aantal belang-rijke beslissingen genomen die bepalend zijn voor de voortgang van Zuidas:

Zuidas deelgebiedenNa een intensief proces van overleg en onderhandeling hebben gemeente Amsterdam en voetbalvereniging AFC op hoofdlijnen overeenstemming bereikt over de inpassing van sportpark Goed Genoeg in Zuidas. De afspraken zijn vastgelegd in een afsprakenbrief die in oktober is ondertekend door Zuidas en AFC. Het nieuwe sportpark, dat gereed moet zijn in 2018, bestaat uit vijf kunstgrasvelden en een nieuw clubgebouw. AFC huurt de velden voor 25 jaar, met de mogelijkheid voor verlenging met nog eens 25 jaar. De gemeente wordt verantwoordelijk voor de ontwikkeling en realisatie van het sportpark.

In de tweede helft van 2014 is een bestuurlijk akkoord bereikt op verdere uitwerking van een gecombineerde cultuur- en woonfunctie in de ontwikkeling van de tweede fase van Beethoven op kavels 2 en 4.

In de tweede helft van 2014 zijn door de gemeenteraad enkele bestemmingsplannen vastgesteld, te weten: Beethoven eerste fase Kenniskwartier Zuid tweede fase

(schoolwerktuinen) RAI, gelijktijdig met vaststelling

Uitvoeringsbesluit RAI

ZuidasdokDe gemeenteraad is op 2 juli 2014 in de gelegenheid gesteld om wensen en bedenkingen te uiten op een onderdeel van de aanbesteding voor Zuidasdok: namelijk de hoofdlijnen voor de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI). Op 16 december 2014 zijn in een bestuurlijk overleg (rijk, provincie Noord-Holland, Stadsregio Amsterdam, gemeente Amsterdam) enkele optimalisaties in de scope van het project goedgekeurd. Zo wordt een verbrede Minervapassage gerealiseerd en is een tweede passage toegevoegd, de Benjamin Brittenpassage. De besluiten die in het bestuurlijk overleg zijn genomen zijn onder voorbehoud van goedkeuring gemeenteraad. Op 10/11 juni 2015 ligt het kredietbesluit, waaronder de besluiten bestuurlijk overleg, in de gemeenteraad voor.Het project Zuidasdok wordt uitgevoerd door de gezamenlijke projectorganisatie Zuidasdok waarin ProRail, Rijkswaterstaat en de gemeente Amsterdam samenwerken. De sturing op de gemaakte kosten en de verantwoording hiervan is een taak van Zuidasdok. Over de voortgang van het Zuidasdok-project en de werkzaamheden van de projectorganisatie wordt door de projectorganisatie apart gerapporteerd. Deze halfjaarrapportage gaat daarom verder niet in op de werkzaamheden voor het project Zuidasdok.

1. Bestuurlijke besluitvorming

4

De locaties bij de projecten zijn terug te vinden op de plattegrond achterin deze rapportage.

WonenOp 1 juli hebben de gemeente Amsterdam en Provast de bouwenvelopovereenkomst getekend voor de ontwikkeling van 180 woningen in de Fred. Roeskestraat. Start bouw is naar verwachting in de eerste helft van 2015.(Fred. Roeskestraat, kavel 4)

Aan de Zuidelijke Wandelweg in deelgebied Kop Zuidas is gestart met de bouw van appartementencomplex Rivers. Dit appartementencomplex zal de woonfunctie in Zuidas verder versterken. Het betreft in totaal 75 vrije sector huurwoningen en een parkeergarage met 51 plaatsen.(Kop Zuidas, kavel H4/5)

De bouw van de woontoren 900 Mahler bovenop de parkeergarage is van start gegaan.(Gershwin, kavel 14)

Eind 2014 zijn in deelgebied Gershwin de kavels 9 & 10 en 11 & 12 uitgegeven. Hier worden vier woongebouwen met ondergrondse parkeergarages gerealiseerd. In november is gestart met de bouw van 235 appartementen in de eerste twee nieuwe appartementencomplexen, namelijk Intermezzo en een complex met sociale woningbouw aan de Gustav Mahlerlaan. Begin 2015 start ook de bouw van de andere twee woongebouwen (Summertime). Voor de bouw van deze kavels is het fietspad in de Gustav Mahlerlaan tijdelijk omgelegd.(Gershwin, kavels 9 t/m 12)

WerkenIn juli heeft de uitgifte van de kavel van Stibbe plaatsgevonden. De nieuwbouw van zowel Stibbe als AkzoNobel verloopt voorspoedig, in juli is het hoogste punt bereikt van AkzoNobel. AkzoNobel wordt naar verwachting eind 2015 in gebruik genomen en Stibbe begin 2016.(Beethoven, kavels 3 en 5)

De bouw van de kavel aan de Beethovenstraat voor NautaDutilh verloopt voorspoedig.(Gershwin, kavel 2a)

Van de bouw van het gebouw 1000 Mahlerlaan is het hoogste punt inmiddels gevierd. Chanel heeft het gebouw in juli gekocht en zal na oplevering hier zijn internationale hoofdkantoor gaan vestigen.(Gershwin, kavel 16)

In september zijn de werkzaamheden voor de herontwikkeling van het Atrium gebouw gestart. De huidige parkeergarage wordt vervangen en het gebouw wordt uitgebreid en gerenoveerd. Gereed eind 2017.(Strawinsky, hoek Strawinskylaan/Parnassusweg)

Op 1 oktober is gebouw The Edge bouwkundig opgeleverd aan Deloitte en inmiddels is het gebouw in gebruik genomen. Het gebouw heeft de status Breeam Outstanding gekregen en is het meest duurzame kantoor ter wereld. De officiële opening is medio 2015. (Kenniskwartier, kavel linksboven, rechts van afrit)

2. Resultaten

5

In het vierde kwartaal is Handel Amsterdam opgeleverd in de Fred. Roeskestraat. In deze zelfde paviljoenstrook ontwikkelt Peva Vastgoed drie paviljoens van elk ongeveer 800 m2 met een gezamenlijke parkeergarage. De erfpacht-aanbieding hiervoor is in het derde kwartaal ondertekend. Start bouw is naar verwachting tweede kwartaal van 2015.(Fred. Roeskestraat, kavels grenzend aan Begraafplaats Buitenveldert)

Uit onderzoek van JLL blijkt dat de kantoren-leegstand in Zuidas eind 2014 op 6,1% ligt. Dit percentage ligt ruim onder het landelijk en Amsterdams gemiddelde (14,8% en 15,4%).

In het derde kwartaal hebben de Amerikaanse bedrijven TS24 en Speakeasy gekozen voor Amsterdam. Door actieve inzet van Dienst Zuidas zijn deze bedrijven in Zuidas geland met ieder 500 m2.

VoorzieningenOp 18 september is officieel gestart met de bouw van het Nieuwe Universiteitsgebouw van de VU aan de De Boelelaan in deelgebied Kenniskwartier. Het gebouw van 31.000 m2 bvo krijgt flexibele ruimtes waarin onderwijs, onderzoek en cultuur elkaar afwisselen. Daarnaast komen er een grand café, diverse voorzieningen en een ondergrondse parkeergarage. Het gebouw wordt naar verwachting eind 2017 in gebruik genomen. (Kenniskwartier, groene kavel ten zuiden van De Boelelaan)

Voor het westen van Zuidas is een nieuw schakelstation opgeleverd. Dit verdeelstation is geïntegreerd in het gebouw The Edge en het resultaat van intensieve samenwerking tussen

Liander, OVG en de gemeente Amsterdam.(Kenniskwartier, kavel linksboven, rechts van afrit)

Het Definitief Ontwerp voor de Rietveld Academie is goedgekeurd door welstand. De start bouw wordt verwacht eind 2015.(Fred. Roeskestraat, kavel 2)

Op het terrein van het Geert Groote College is het nieuwe gebouwtje van de Vrije Peuterklas in gebruik genomen.(Fred. Roeskestraat, kavel 5)

De bouw van de eerste fase van het Integraal Kindcentrum (IKC) is medio 2014 afgerond. Dit nieuwe IKC is met de start van het nieuwe schooljaar in gebruik genomen. Kinderdagverblijf het Olifantje, dat tijdelijk was gevestigd in de Fred. Roeskestraat, is hier per 15 augustus naartoe verhuisd. Tevens is de openbare ruimte rond het IKC in 2014 ingericht en opgeleverd.(Ravel, niet op kaart, gelegen ten noorden van gearceerde bruine kavel)

Eind 2014 is het nieuwe VMBO op kavel E (de Culinaire Vakschool) opgeleverd. (Kop Zuidas, kavel E)

De bouw van Motel One is in volle gang. Oplevering is naar verwachting mei 2015.(Kop Zuidas, kavel C1)

De bouw van het Amtrium (Scheldepleingebouw) is in volle gang. Oplevering is naar verwachting in het tweede kwartaal van 2015.(RAI, groene kavel rechts bovenaan)

In 2014 is gestart met de voorbereidende werkzaamheden van de bouw van een tijdelijke rechtbank, de verlegging van een waterkering, de voorziene bouw van de nieuwe rechtbank en het ontwerp voor de openbare ruimte. (Parnas, oranje kavel)

6

Tijdelijke voorzieningenOp het terrein naast The Edge, aan de Gustav Mahlerlaan, heeft stadsdeel Zuid in samenwerking met DMO een tijdelijke sporthal geplaatst en in gebruik genomen voor een periode van maximaal vijf jaar. Hier wordt een deel van de sportfaciliteiten van BL46 opgevangen. BL46 zal begin 2015 worden gesloopt.(Kenniskwartier, rechts naast kavel The Edge)

15 by 15In 2010 is het programma 15 by 15 van start gegaan. Het betreft vijftien maatregelen die de kwaliteit van Zuidas beogen te verbeteren. Daarbij wordt zoveel mogelijk ingezet op maatregelen die aansluiten bij de kernwaarden van Zuidas: Amsterdams, Levendig, Ambitieus en Internationaal. Het gaat om zeer diverse maatregelen die voor een groot deel zijn geïncorporeerd in de werkzaamheden in deelgebieden en/of staf en communicatie. Het tweede halfjaar heeft de inzet van 15 by 15 geresulteerd in: Drie lunchconcerten tijdens het Grachtenfestival.

Zuidas deed voor de vierde keer mee. Het Grand Slam Beachvolleybal toernooi

in juli op het Mahlerplein. Het 3 daagse Beachvolleybal event trok veel Zuidas bewoners, liefhebbers en pers.

Een groot herdenkingsbillboard ter nagedachtenis aan Michael Jackson op het

Mahlerplein. Dit billboard werd op woensdag 25 juni, de vijfde sterfdag van MJ, onthuld en op 30 juli bezocht door de vier broers van de Jacksons.

In samenwerking met de Lucille Werner Foundation (LWF) heeft Zuidas een plek gecreëerd in de Claude Debussylaan: de Business Walk of Fame. Dit is een promenade van tegels met daarin sterren voor bedrijven die zich inzetten voor een toegankelijke arbeidsmarkt.

Het tijdelijke kunstproject “Colors of Music”, geschilderd door kunstenaar Dirk Hakze in het Beatrixpark. Circa 600 mensen hebben zijn tentoonstelling bezocht.

Het kunstproject ‘Waar rook is…’ van kunstenares Lies Aris. Haar krant “Waar rook is…” is tegelijkertijd met het Hello Zuidas magazine verspreid. In Old School zijn foto’s uit deze krant tentoongesteld.

Nieuwe kunstprogrammering in de Kunstkapel. Zo organiseerde het Van Eesterenmuseum in oktober de expositie ‘Ontmoet Van Eesteren in Buitenveldert’.

Opening van diverse horecagelegenheden, waaronder een tweede vestiging van eetwinkel Zwaan, Shoeshinecompany, Bambou, Asian trade cuisine en Wineboutique. Dit mede door de inzet van de plintenmanager voor Zuidas.

De derde editie van het On The Roof Filmfestival op het dak van het hoofdgebouw van de VU. Het thema was ‘Vertrouwen geven’.

7

3. Thema’s

Openbare Ruimte Het Definitief Ontwerp voor het maaiveld in

Beethoven rondom AkzoNobel, Stibbe en het St. Nicolaaslyceum en het Beatrixpark, tweede fase, is afgerond.

Het Definitief Ontwerp voor het Mahlerplein is afgerond en aanbesteed.

De tijdelijke inrichting van het straatje tussen het Geert Groote College en de ROC kavel is opgeleverd. Tevens is een ontwerp gemaakt voor een gezamenlijke fietsenstalling in dit tussenstraatje door Provast en het Geert Groote College.

De openbare ruimte rond Flow Amsterdam is deels heringericht, zodat er meer zitgelegenheid is voor onder andere de leerlingen van het ROC.

Om extra kwaliteit toe te voegen aan de openbare ruimte rondom het IKC heeft het stadsdeel een bureau geselecteerd om een kunstplan uit te werken voor het gebied. Het plan bestaat een ‘Kunstkeet’ van waaruit diverse tijdelijke ingrepen in de openbare ruimte worden geprogrammeerd. Uitgangspunt is het (her)gebruik van aanwezige (overtollige) bouwmaterialen.

Verkeer & vervoer De gemeente Amsterdam (namens

projectorganisatie Zuidasdok) en BAM hebben een contract getekend voor de bouw van de ondergrondse fietsparkeergarage en herinrichting van het Gustav Mahlerplein. De bouw van de fietsparkeergarage start halverwege 2015 en duurt een jaar.

In het derde kwartaal is een fietspad aangelegd bij de tramlus aan de De Boelelaan.

Samen met verkeersmanagement is een onderzoek gedaan naar de kruising Buitenveldertselaan/De Boelelaan. Ondanks dat nader onderzoek nodig is, kan al wel worden geconcludeerd dat de tram ook op termijn over de kruising richting station Amsterdam Zuid kan rijden. OGO Zuidasdok heeft hierna besloten tot een keerlus op het dak van de oostelijke tunnelmond.

Samen met de Taskforce Bereikbaarheid, Hello Zuidas en de Green Business Club Zuidas is vorm gegeven aan de uitvoering van het programma Beter Benutten Zuidas in het kader van Beter Benutten I. Dit heeft onder andere geleid tot onderzoeken naar de parkeerbehoefte van bedrijven, tweemaal een mobiliteitsonderzoek onder bedrijven en werknemers in Zuidas, twee schouwen en een symposium over slimmere/duurzamere mobiliteit.

Duurzaamheid Om de duurzaamheid van Zuidas in de breedte te bevorderen zet Zuidas, gemeente Amsterdam vooral in op samenwerking met andere partijen via Hello Zuidas en Green Business Club Zuidas. In het najaar hebben Zuidas, Green Business

Club Zuidas en Hello Zuidas en grootschalig duurzaamheidsonderzoek uitgevoerd naar duurzaam gebruik van bestaande gebouwen in Zuidas. Uit dit onderzoek blijkt dat gebouwen in Zuidas 20% hoger scoren op energiezuinigheid dan gemiddeld in Nederland.

De Plastic Challenge heeft Zuidas uitgedaagd om in september een week lang plastic in te zamelen. Op 24 september vond op het Mahlerplein van 12.00 tot 16.00 uur een informatiemarkt over afvalscheiding en recycling plaats. Ook werden de kunstwerken onthuld die door Rietveld studenten van het ingezamelde plastic zijn gemaakt.

8

Water Bij het VUmc is de aanleg van een nieuwe

waterpartij afgerond. Eind 2014 zijn de werkzaamheden aan de

hoofddrinkwaterleiding (HDWL) in de Fred. Roeskestraat gestart.

In de directe omgeving van The Edge is een gemaal van Waternet ingepast met een hout-/staalconstructie om het gemaal bij de omgeving aan te laten sluiten. Oplevering is naar verwachting begin 2015.

Voor het te realiseren compensatiewater is een waterboekhouding opgezet met behulp van de eenheidsprijs voor water.

De eerste fase van het nieuwe water in het Beatrixpark is opgeleverd.

Groen De herinrichting van het zuidelijk deel van het

Beatrixpark is in het tweede halfjaar voortgezet: de zuidoostelijke brug is weer toegankelijk via een nieuw fiets- en voetpad en de uitvoering van de nieuwe brug nabij restaurant As is gestart.

De VU heeft de intentie om de groenfunctie/stadstuin – bekend onder de naam Almatuin - op de locatie van de voormalige School Werk Tuinen (SWT) aan De Boelelaan in stand

te houden, totdat de locatie nodig is voor de volgende stap in de vernieuwing van de campus. Naar verwachting is dat 2017.

Vanuit het jaarplan Groeifonds Groen 2014 zijn extra bomen geplant op het Europaplein en is het dak van het pompstation in de Fred. Roeskestraat beplant met sedum.

Op 19 september hebben omwonenden en gebruikers tijdens een wandeltocht ideeën geleverd voor het jaarplan Groeifonds Groen 2015. In het laatste kwartaal zijn locaties bij de ideeën gezocht en zijn de ideeën getoetst op haalbaarheid.

9

4. Communicatie en participatieIn de tweede helft van 2014 stond de communicatie in het teken van de gunning van de fietsparkeergarage onder het Mahlerplein, het bestuurlijk overleg voor Zuidasdok, evenementen, bouwactiviteiten en andere werkzaamheden.

Gebiedscommunicatie & AcquisitieOp 21 september heeft het tweede makelaars-ontbijt van 2014 plaatsgevonden. Verder heeft Zuidas deelgenomen aan de internationale vast-goedbeurs EXPO Real in München begin oktober.

Relatiemanagement & CommunitymanagementMinister Schultz van Haegen en onder andere wethouders Van der Burg en Litjens hebben het projectgebied Zuidasdok bezocht in het kader van het bestuurlijk overleg. Vanwege nieuwe ontwikkelingen in Strawinsky en start voorbereidingen Zuidasdok zijn de contacten met Bewonersvereniging Beethovenstraat Parnassusweg (BBP) geïntensiveerd.

Pers- Publieks- en OmgevingscommunicatieEen greep uit communicatie over ontwikkelingen in het tweede halfjaar van 2014: gunning

ondergrondse fietsparkeergarage onder het Mahlerplein, bouw tijdelijke sporthal, voorbereidingen bouw kavels 9&10 en 11&12, informatieavond in september over de herontwikkeling Atrium en Rechtbank, diverse werkzaamheden aan wegen en kabels & leidingen.

In de tweede helft van 2014 hebben bekende en minder bekende evenementen een weg gevonden naar Zuidas. Zuidas heeft hiervoor de communicatie en soms ook de organisatie gedaan: opening expositie Ice Age, bezoek van de Jacksons aan billboard Michael Jackson, WK Beachvolleybal, Grachtenfestival en het kunstproject Colours of Music van kunstenaar Dirk Hakze.

Thematische communicatie heeft met name plaatsgevonden op het gebied van duurzaamheid en mobiliteit: Zuidas Solar Week, BREEAM NL In-Use onderzoek, Symposium Slim Reizen, mobiliteitsweek. Daarnaast was er een informatieavond over het thema water.

Tot slot is aan het eind van 2014 een vernieuwde website voor Zuidasdok gerealiseerd en gelanceerd: www.zuidasdok.nl.

10

Getallen afgerond op duizendtallen Werkplan 2014 1e halfjaar 2014 2e halfjaar 2014 Resultaat 2014

Totaal opbrengsten 38.333.000 9.762.000 90.047.000 99.809.000

Kosten

Uitvoeringskosten 15.563.000 5.936.000 14.794.000 20.730.000

Projectbudget 8.688.000 3.561.000 5.102.000 8.763.000

Totaal kosten 24.251.000 9.497.000 19.896.000 29.493.000

Kosten en opbrengsten1

In de tweede helft van 2014 hebben in totaal zes gronduitgiften plaatsgevonden met een grondwaarde van ca. € 90 mln. Het betreft de volgende uitgiften:

Beethoven: kantoorgebouw Stibbe Gershwin: kavel 9+10 en 11+12 en deel kavel

14, wonen Kenniskwartier: kavel schoolwerktuinen aan de VU Kop Zuidas: kavels H4+H5, wonen

In totaal zijn de opbrengsten voor 2014 hiermee uitgekomen op een kleine € 100 mln. Dit is fors meer dan waar in het werkplan en ook in de vooruitzichten na het eerste halfjaar vanuit werd gegaan.

Aan uitvoeringskosten is een kleine € 20 mln. geboekt in het tweede halfjaar. In totaal is € 30 mln. aan uitvoeringskosten geboekt over 2014, circa € 5 mln. hoger dan opgenomen in het werkplan van 2014. Een groot deel van deze kosten zijn gemaakt voor werkzaamheden in deelgebied Beethoven, inrichting maaiveld en bouwrijp maken in Gershwin, en voor investeringen Amstelveenseweg, omleggen tramlus en aanpassen hoofdinfrastructuur in Kenniskwartier.

In het werkplan 2014 was rekening gehouden met een correctie van 50% op de opbrengsten, omdat eind 2013 de inschatting was dat de voor 2014 geplande uitgiften gemiddeld genomen een kans van slagen van 50% hadden. De gerealiseerde opbrengsten zijn uiteindelijk zelfs hoger uitgekomen dan het totaal voor correctie.

5. Financiële stand van zaken

1 In dit overzicht wordt inzicht geboden in de kosten en opbrengsten van de gebiedsontwikkeling in Zuidas. De financiën van het project Zuidasdok (een samenwerking van RWS, ProRail en gemeente Amsterdam) komen hier niet aan bod. Deze worden separaat verantwoord.

11

Bijlage: kaart met kavelnummers

bes

taan

din

stu

die

: nog

gee

n b

ouw

pla

nb

ouw

pla

n in

voo

rber

eid

ing

bou

wp

lan

in u

itvoe

ring

opg

elev

erd

tijd

elijk

initi

atie

f

Gemeente AmsterdamZuidas

WTC, Centrale halStrawinskylaan 591077 XW Amsterdam

Postbus 790921070 NC AmsterdamTelefoon +31 20 575 2111Fax +31 20 575 2115www.zuidas.nl