Gouden beursleuzen: Beleggen begint bij jezelf

GOUDEN BEURSLEUZEN Beleggen begint bij jezelf

April 2013 Koen De Leus,

KBC Economic Research

GOUDEN BEURSLEUZEN

GOUDEN BEURSLEUZEN

Bron: Behavioural Finance, Alex Wolfers KBC Asset Management

GOUDEN BEURSLEUZEN

Fase / motivatie Bodem Herstel

Top Stieren-markt

Beren-markt

Gemid-deld

Fund

a-m

ent

20% 35% 20% 30% 26%

Waa

r-de

ring

20% 40% 20% 30% 28%

Psy

cho-

logi

e

60% 25% 60% 40% 46%

Bron: KBC Asset Management

Beleggingsbeslissingen genomen op basis van …

27 mei 2013 5

Gouden beursleuzen

Psychologie van de belegger Emoties Vuistregels Zelfmisleiding

Beursleuzen

Kies voor de verliezers Trends Diversifieer Dividenden

27 mei 2013 6

Gouden beursleuzen


C-SYSTEEM

X-SYSTEEM

Functionering hersenen

REFLECTIEF

INTUÏTIEF

PSYCHOLOGIE VAN DE BELEGGER

27 mei 2013 8

EMOTIES – VUISTREGELS - ZELFMISLEIDING

Vragen Vraag 5: Een baseball en een baseball-knuppel kosten

samen 110 euro. De knuppel kost 100 euro meer dan de bal. Hoeveel kost de bal?

Vraag 2: Een hoek van een vijver wordt bedekt met waterlelies. Elke dag verdubbelen de lelies in omvang. Als het 48 dagen in beslag neemt om heel de vijver te bedekken, hoe lang duurt het dan vooraleer de helft van de vijver bedekt is?

27 mei 2013 9


Cognitieve reflectie Vraag 5: knuppel

Knuppel kost 105 euro, baseball kost 5 euro, NIET 100 en 10

Vraag 2: waterlelies: 48 dagen voor heel de vijver, 47 dagen voor helft vijver

X-systeem reageert eerst, later eventueel gecorrigeerd door C-systeem

Reactie soms te oppervlakkig / emotioneel

27 mei 2013 10


Vraag Vraag 4: Stel u wordt gevraagd voor een partijtje kop of

munt. Als u verliest, moet u 100 € betalen. Hoe groot is het bedrag dat u minimaal moet winnen alvorens deze weddenschap aantrekkelijk wordt voor u?

27 mei 2013 11


Verliesaversie Vraag 4: kop / munt

Gemiddeld antwoord: 200! Mensen haten verlies nemen

27 mei 2013 12


Vraag Vraag 3: Linda is 31, alleenstaande, ronduit en zeer

intelligent. Ze behaalde een universiteitsdiploma in filosofie en was tijdens haar studentenleven zeer begaan met zaken zoals gelijkheid en discriminatie. Is het meer waarschijnlijk dat Linda: in een bank werkt? in een bank werkt en actief is in een vrouwenorganisatie?

27 mei 2013 13


Representativiteit Vraag 3: Linda

Waarschijnlijkheid optie 1 > optie 2

Mensen beoordelen de zaken zoals ze eruit zien in plaats van hoe waarschijnlijk ze zijn.

27 mei 2013 14


50

28.8

16.9

10.26.3

4 2.7 1.8 1.3 0.9

50

24.9

12.2

63 1.6 0.9 0.5 0.3 0.2

0

10

20

30

40

50

60

Jaar 1 Jaar 2 3 4 5 6 7 8 9 Jaar 10

Verkopen

Inkomen vóór uitzonderlijkeresultaten

% BEDRIJVEN WAARVAN GROEI > MEDIAAN VOOR ELK JAAR GEDURENDE X # JAREN (Bedrijven: alle genoteerd op NY, Amerikaanse markt en Nasdaq, periode: 1951-1995)

% b

edrij

ven

met

gro

ei >

med

iaan

# opeenvolgende jaren dat groei bedrijf > Bron: Louis K. C. Chan, Jason Karceski and Josef Lakonishok. Februari 2002 “The Level and Persistence of Growth Rates”

Representativiteit in de financiële markten Goede bedrijven = goede investering Hoe hoger historische, hoe hoger geschatte winstgroei

27 mei 2013 15


Vraag Vraag 1: Had u de financiële crisis zien aankomen?

Ja

Nee

27 mei 2013 16


Hindsight bias Vraag 1: Financiële crisis

Overschatting kennis ná de feiten.

http://www.youtube.com/watch?v=ujg0Penfups

http://www.youtube.com/watch?v=ujg0Penfups�

27 mei 2013 17


Hindsight bias

HET INDAMMEN VAN ZELFOVERSCHATTING Positieve uitkomst Negatieve uitkomst

Juiste reden Vaardigheid Slecht geluk Foute reden Goed geluk Fout

Bron: Dresdner Kleinwort Watterstein Research

Overschatting kennis ná de feiten. Daardoor is fout er nooit geweest en is bijleren uit fouten niet mogelijk.

27 mei 2013 18

Gouden beursleuzen


27 mei 2013 19

Gouden beursleuzen

Beursleuzen

Kies voor de verliezers Vergrijzing Diversifieer Dividenden

27 mei 2013 20

‘Kijk naar aandelen en landen waar vooruitzichten miserabel zijn, want daar vinden we de beste prijzen terug.’ (J.Templeton)

VERLIEZERS

27 mei 2013 21

‘Kijk naar aandelen en landen waar de vooruitzichten miserabel zijn, want daar vinden we de beste prijzen terug.’ (J.Templeton)

VERLIEZERS

PORTEFEUILLE WINNAARS VERSUS VERLIEZERS & PRESTATIE, 1926-1982

Winnaars voorbije 5j (Rp-Rm)* Verliezers voorbije 5j (Rp-Rm)*

PERIODE ALLE MAANDEN JAN FEB-SEPT OKT-DEC ALLE MAANDEN JAN FEB-SEPT OKT-DEC

t+1,t+5 -0,2 -0,8 -0,3 0 0,6 5 0,4 -0,4

t+1,t+3 -0,3 -1,3 -0,3 0,1 0,7 6,1 0,5 -0,5

Bron: Does The Stock Market Overreact? W. De Bondt, R. Thaler, Journal of Finance, Vol.40, N°3, 1984; Rp: behaalde return portefeuille, Rm: behaalde return markt

27 mei 2013 22

Kies voor aandelen met laag verwachte groei

VERLIEZERS

HONDEN EN STERREN IN EUROPA (gemiddelde return 1988-2007: 14.3% per jaar)

VERWACHTE GROEI KOMENDE 5 JAAR

LAAG HOOG

HISTORISCHE GROEI VOORBIJE 5 JAAR

LAAG Honden, return: 19.5% Oude honden, nieuwe truckjes, return: 14.9%

HOOG Gevallen sterren,return: 12.2% Sterren, return: 12.4%

Bron: SG Global Strategy Research, KBC Securities Bolero

27 mei 2013 23

Kies voor aandelen met laag verwachte groei

VERLIEZERS

50

28.8

16.9

10.26.3

4 2.7 1.8 1.3 0.9

50

24.9

12.2

63 1.6 0.9 0.5 0.3 0.2

0

10

20

30

40

50

60

Jaar 1 Jaar 2 3 4 5 6 7 8 9 Jaar 10

Verkopen

Inkomen vóór uitzonderlijkeresultaten

% BEDRIJVEN WAARVAN GROEI > MEDIAAN VOOR ELK JAAR GEDURENDE X # JAREN (Bedrijven: alle genoteerd op NY, Amerikaanse markt en Nasdaq, periode: 1951-1995)

% b

edrij

ven

met

gro

ei >

med

iaan

# opeenvolgende jaren dat groei bedrijf > Bron: Louis K. C. Chan, Jason Karceski and Josef Lakonishok. Februari 2002 “The Level and Persistence of Growth Rates”

27 mei 2013 24

Gouden beursleuzen

Beursleuzen


27 mei 2013 25

Gouden beursleuzen

Beursleuzen


27 mei 2013 26

‘Wat onderscheidt grote investeerders? Zij dachten diep na over de trends die zich voor hun ogen afspeelden, maar die het grote publiek niet opmerkte.’ (John Moody)

http://www.youtube.com/watch?v=0ukNFMeZvcc

TRENDS

http://www.youtube.com/watch?v=0ukNFMeZvcc�

27 mei 2013 27

ECONOMISCH • Groei • Sparen • Schuld • Investeren • Arbeidsmarkt • Pensioenen • Belastingen

VERGRIJZING

http://www.youtube.com/watch?v=ImR_S0UDLdE

IMPACT SOCIAAL • Familiale samenstelling • Leefomgeving • Vraag huizen • Migratie trend • Gezondheidszorg

POLITIEK • Stemgedrag • Politieke

vertegenwoordiging

Generatieconflict?

http://www.youtube.com/watch?v=ImR_S0UDLdE�

27 mei 2013 28

Economische (krachts)verhoudingen

VERGRIJZING

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

TV*

SV*

EU

VS

Japan

25%

26%

18%

23%

8%

39%

21%

10%

26%

4%

% aandeel in globaal BBP

Reg

io's

Aandeel verschillende regio's in globaal BBP

2050 2000

Bron: VN, Goldman Sachs, eigen berekeningen; * TV = traag vergrijzend (groeilanden); SV = snel

27 mei 2013 29

Spaarders versus ontspaarders

VERGRIJZING

10%

12%

14%

16%

18%

20%

22%

24%

26%

28%

30%

1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050

Spaarders VS (40-59)

Ontspaarders VS (60+)

VS: EVOLUTIE SPAARDERS VERSUS ONTSPAARDERS (in % totale bevolking, 1950-2050)

27 mei 2013 30

Huizenprijzen

VERGRIJZING

27 mei 2013 31

Voorkeur babyboomers

VERGRIJZING

BOOMERS HOUDEN VAN / HEBBEN NOOD AAN … DAAR PROFITEREN (AANBIEDERS) VAN …

Financieel advies Vermogensbeheerders, beursmakelaars, financiële adviseurs

Aanpassingswerken in eigen huis Doe-het-zelf ketens

Actief ontspannen Tuinbouwgerei, cruises, vakantiegerelateerde items, luxewagens -en moto's, charmehotels, Las Vegas

Ontspanning thuis Consumentenelectronica, shops huisdieren & aanverwanten, hobbyshops

De eeuwige jeugd Welness, Spa's, vitaminen & preparaten, fitnessgerelateerde

producten, cosmetische ingrepen, verzorgingsproducten, verse groenten en fruit, vis, weight watchers, wijn, premium bieren

Gezondheidszorg Medicijnen voor ouderdomsgerelateerde ziektes, orthopedische industrie, generische producenten, biotechnologiesector

BOOMERS HOUDEN NIET VAN …

DAT IS PIJNLIJK VOOR …

Kleding Kledingzaken, textielproducenten Leesmateriaal Uitgevers van tijdschriften en kranten

Ongezonde voeding Fastfood, traditionele pilsen

Bron: Naar Grijsland, De Leus K. & Huybrechts P., Roularta Books

27 mei 2013 32

Gouden beursleuzen

Beursleuzen


27 mei 2013 33

Gouden beursleuzen

Beursleuzen


27 mei 2013 34

Wie rijk wil worden, heeft nood aan concentratie. Wie rijk wil blijven, heeft nood aan diversificatie!

DIVERSIFIEER

27 mei 2013 35

Wie rijk wil worden, heeft nood aan concentratie. Wie rijk wil blijven, heeft nood aan diversificatie!

DIVERSIFIEER

CORRELATIE INDICES PERIODE 1980-1990: GEMIDDELDE = 0.21 Vastgoed* Aandelen** Goud Obligaties*** Grondstoffen****

Vastgoed 1,00 0,97 -0,30 0,96 -0,05 Aandelen 1,00 -0,27 0,97 -0,09 Goud 1,00 -0,33 0,44 Obligaties 1,00 -0,21 Grondstoffen 1,00 CORRELATIE PERIODE 1990-2000: GEMIDDELDE = 0.1

Vastgoed Aandelen Goud Obligaties Grondstoffen Vastgoed 1,00 0,97 -0,74 0,94 -0,01 Aandelen 1,00 -0,80 0,93 -0,09 Goud 1,00 -0,66 0,41 Obligaties 1,00 0,04 Grondstoffen 1,00 CORRELATIE PERIODE 2000-2010: GEMIDDELDE = 0.55

Vastgoed Aandelen Goud Obligaties Grondstoffen Vastgoed 1,00 0,42 0,41 0,48 0,63 Aandelen 1,00 0,35 0,08 0,61 Goud 1,00 0,91 0,88 Obligaties 1,00 0,77 Grondstoffen 1,00

* evolutie prijs ééngezinswoning; ** returnindex Amerikaanse aandelenmarkt; *** 10-jarige overheidsobligaties; **** CRB-grondstoffenindex; Correlatie schommelt tussen +1 (perfect evenredige evolutie), 0 (geen verband) en -1 (perfect tegengesteld), berekening op basis van maandcijfers indices. Bron: KBC Securities Bolero

SPECULATIE 0 – 5%

GROEI 15 – 30%

INKOMEN 20 – 50%

VEILIGHEID 10 – 30%

FUNDERING 5 % - Fysiek goud

-Bodemfondsen -Bankdeposito’s -Geldmarktfondsen -Schatkistcertificaten

-Blue chips aandelen -Vastgoed -Bedrijfs- en overheidsobligaties

-Niet-blue chips aandelen -Aandelenfondsen

-Opties en futures

Goudaandelen

DE INVESTERINGSPIRAMIDE

Bron: Gold and Silver Limited, KBC

DIVERSIFIEER

27 mei 2013 37

Gouden beursleuzen

Beursleuzen


27 mei 2013 38

Gouden beursleuzen

Beursleuzen


DIVIDENDEN

Belang dividenden neemt toe met beleggingshorizon.

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

jan/

73

jan/

75

jan/

77

jan/

79

jan/

81

jan/

83

jan/

85

jan/

87

jan/

89

jan/

91

jan/

93

jan/

95

jan/

97

jan/

99

jan/

01

jan/

03

jan/

05

jan/

07

jan/

09

jan/

11

jan/

13

Herinvestering dividenden

Zonder

Investering 100 dollar

6.8% extra return

34% 110%

167%

$4,968

$1,469

238%

Port.1 Port.2 Port.3 Port.4 Port.5 Port.6Jaar 1 5.0% 4.0% 9.0% 15.0% 25.0% 30.0%Jaar 2 5.0% 5.0% 5.0% -10.0% -15.0% -25.0%Jaar 3 5.0% 6.0% 1.0% 10.0% 5.0% 10.0%Gemiddelde return op jaarbasis 5.000% 5.000% 5.000% 5.000% 5.000% 5.000%Cumulatieve return op jaarbasis 5.000% 4.997% 4.949% 4.419% 3.714% 2.361%

Hoe groter afwijking van gem. jaarlijkse return, hoe negatiever effect op cumulatieve return

Bron: Cresmont Research

VERMIJD GROTE VERLIEZEN!!

DIVIDENDEN

Volatiliteitskwelduivel

27 mei 2013 41

Gouden beursleuzen


Beursleuzen


GOUDEN BEURSLEUZEN Beleggen begint bij jezelf

April 2013 Koen De Leus,

KBC Economic Research

Gouden beursleuzen: Beleggen begint bij jezelf

Economy & Finance

Transcript of Gouden beursleuzen: Beleggen begint bij jezelf