Geld & Beleggen #3 2011

48
PAUL POLMAN Nummer 3 September 2011 19 e jaargang INFORMATIEBLAD VOOR DE BELEGGER UNILEVER MOET KOMENDE 5 JAAR GROEIEN G ELD B ELEGGEN VASTGOED Nieuwe 7,5% obligatie Donkervoort, kanonskogel uit Nederland SWATCH domineert horlogemarkt

description

Geld & Beleggen is een duidelijk beleggersmagazine en is een aanvulling voor veel beleggers op de dagelijkse informatie die zie via diverse media verkrijgen. Geld & Beleggen is een uitgave Wijs & van Oostveen Vermogensbeheer, die dagelijks direct betrokken zijn met de content van dit blad. In samenwerking met Reproka, is Brayn verantwoordleijk voor vormgeving en opmaak.

Transcript of Geld & Beleggen #3 2011

Page 1: Geld & Beleggen #3 2011

PAUL POLMAN

Nummer 3 September 2011 19 e jaargang I N F O R M AT I E B L A D VO O R D E B E L E G G E R

UNILEVER MOET KOMENDE 5 JAAR GROEIEN

GELD BELEGGEN

VASTGOEDNieuwe 7,5%

obligatie

Donkervoort, kanonskogel

uit Nederland

SWATCH domineert

horlogemarkt

Page 2: Geld & Beleggen #3 2011

(Advertentie)(Advertentie)

Wijs & van Oostveen is Member van Euronext Amsterdam N.V. en is als beleggingsonderneming geregistreerd bij de AFM in Amsterdam. Beleggen bij wie en in welke vorm dan ook brengt financiële risico’s met zich mee. Het totale kostenoverzicht met betrekking tot de dienstverlening is opvraagbaar bij Wijs & van Oostveen.

Steven Sarphatie

“Net zoveel zekerheid als bij uw bank”

“De meeste beleggers weten wel dat een specialist als

Wijs & van Oostveen meer te bieden heeft dan een

bank. Meer kennis en ervaring. Maar ook meer aandacht

en inlevingsvermogen. Toch zijn er veel beleggers die

huiverig zijn om over te stappen. Zij denken vaak dat

wij minder zekerheden bieden. En dat is een misvatting.

Voor die beleggers is het goed om te weten dat wij dezelfde

zekerheid bieden als de bank. Want uw gelden en effecten

worden bewaard bij een gerenommeerde Nederlandse

bank. Op een beleggingsrekening op uw naam. Wijs & van

Oostveen kan slechts namens u orders uitvoeren via deze

rekening. Uitsluitend u kunt beschikken over de gelden

en effecten op deze rekening. Net zoals bij uw bank.

Wilt u meer weten over beleggen bij Wijs & van Oostveen.

Neem dan eens contact op met een van onze ervaren beleg-

gingsadviseurs (020 - 638 82 26) of ga naar www.wijs.nl.”

Steven Sarphatie

Directeur Wijs & van Oostveen

Herengracht 493, 1017 BT Amsterdam, Telefoon: 020-638 82 26, Fax: 020-639 15 16, www.wijs.nl

Page 3: Geld & Beleggen #3 2011

3

2420

6SWATCHdomineert horlogemarkt

DONKERVOORTkanonskogel uit Nederland

UNILEVER MOET 5 jaar groeien

InhoudKort nieuws 4

Commentaar 5

Paul Polman: Unilever moet 5 jaar groeien 6

Nieuwe 7,5% vastgoedobligatie 10

Ondernemen in Armenië 12

Aandelen nemen rol obligaties over 14

Anticiperen op mogelijk herstel AEX 17

Chinese rijkaards

pronken met Franse topwijnen 18

Swatch domineert horlogemarkt 20

Donkervoort, kanonskogel uit Nederland 24

Veel rendement met ArcelorMittal 28

Column Martijn Meijer 29

Edouard Carmignac, topbelegger uit Parijs 30

Goud en centrale banken 34

Kort nieuws 35

Nederland, groot in superjachtbouw 36

Uw kind helpen bij aankoop eigen woning 41

Pyramidenieuws 42

Kort nieuws 43

Aandelenresearch 44

Publicatiedata cijfers, Colofon 46

24

Page 4: Geld & Beleggen #3 2011

4

KORTnieuws

Duitsland met een BNP van $ 2.900 miljard

Engeland met een BNP van $ 2.200 miljard

Frankrijk met een BNP van $ 2.100 miljard

Canada met een BNP van $ 1.300 miljard

Australië met een BNP van $ 882 miljard

Nederland met een BNP van $ 677 miljard

Zweden met een BNP van $ 355 miljard

Oostenrijk met een BNP van $ 332 miljard

Zwitserland met een BNP van $ 325 miljard

Singapore met een BNP van $ 292 miljard

Noorwegen met een BNP van $ 255 miljard

Denemarken met een BNP van $ 202 miljard

Finland met een BNP van $ 186 miljard

13 LANDEN MET TRIPLE A-RATINGDe recente verlaging van de kredietwaardigheid van de Amerikaanse overheid was groot nieuws. De VS bevindt zich met de nieuwe AA+ rating in gezelschap van België en Nieuw-Zeeland. Welke landen zijn er volgens beoordelaar S&P nu nog over met de hoogste rating voor kredietwaardigheid, een AAA-rating? Dat zijn de volgende dertien, en ze zijn hier naar grootte van het Bruto Nationaal Product (in VS-dollars) voor u gerangschikt:

Het kan nog steeds snel gaan in de digitale wereld, for tuin maken. Dat blijkt wel uit de waardeontwikkeling van inter-netberichtendienst Twitter. De Russische in ves te rings-maatschappij Digital Sky Technologies (DST) gaat $ 400 miljoen (€ 282 miljoen) investeren in Twitter, en krijgt daar-voor een belang van 5%. De waarde van Twitter stijgt daar-mee tot $ 8 miljard. Vorig jaar werd Twitter nog op minder dan de helft van dit bedrag gewaardeerd. Het was trouwens niet de eerste investering van DST in een socialenetwerk-site. Twee jaar geleden investeerde DST $ 200 miljoen in Facebook. Twitter blijft overigens sterk groeien. Een jaar ge-leden werden er ruim 65 miljoen tweets per dag verstuurd, dat is nu gestegen naar ruim 200 miljoen per dag. ■

$ 8 MILJARD WAARD

SSstopt vermogensbeheerSoros

George Soros

George Soros, de man die beroemd werd door in 1991 succesvol op een koersdaling van het Britse pond te speculeren, stopt met het beheren van geld van anderen in zijn beleg-gingsfondsen. De zonen van George Soros, Jonathan en Robert, hebben dit in een brief aan de investeerders laten weten. Soros Fund Manage-ment heeft momenteel $ 25,5 mil-jard onder beheer. Daarvan zou circa $ 1 miljard van externe investeerders zijn. Met zijn Quantum-fonds zou Soros sinds 1969 een rendement van jaarlijks 20% hebben geboekt. De zonen van Soros geven de nieu-we Amerikaanse regelgeving als be-langrijkste reden om het fonds defini-

tief om te zetten in een zogeheten ‘family office’. Vanaf 2012 moeten alle fondsmanagers die actief zijn in de VS en die meer dan $ 150 mil-joen beheren, zich registreren bij de Amerikaanse toezichthouder SEC.En vervolgens regelmatig rapporte-ren over hun activa, de risico’s van mogelijke tegengestelde belangen, enzovoorts. Onder meer Carl Icahn en Soros’ voormalige partner Stanley Druckenmiller gingen Soros voor met het beëindigen van beleggingsfonds-en. Ook zij menen dat de voordelen van een beleggingsfonds niet meer opwegen tegen de extra verplichtin-gen die de nieuwe regelgeving op-legt. ■

Page 5: Geld & Beleggen #3 2011

5

Nieuwe KANSENNieuwe

Commentaar

Beleggers hebben het recent weer aardig voor de kiezen gekregen. Na de afwaarde-

ring van de kredietstatus van de VS en de voortdurende zorgen over de overheids-

financiën van landen als Griekenland, Portugal en andere Europese landen daalden

de koersen fors. Bovendien zijn er nu twijfels ontstaan over de houdbaarheid van

de mondiale economische groei.

Wat moet je nu doen met je geld, denken veel particuliere beleggers. Een deposito

of spaarrekening levert te weinig op om de inflatie en de vermogensrendements-

heffing te compenseren. En staatsobligaties van veilige landen als Nederland en

Duitsland geven ook niet het gewenste rendement. Een opvallend punt is in dit

soort omstandigheden – dat zagen we telkens na grote koersdalingen – dat veel

onervaren beleggers afhaken juist als de misère op de beurs het grootst is. Omdat

ze door de koersdalingen gedesillusioneerd zijn geraakt. Maar ervaren beleggers

weten dat juist na grote koersdalingen zich nieuwe kansen voordoen. Een topbeleg-

ger als Warren Buffett slaat toe als de negativiteit op het grootst is. En we zien dat

sommige beleggers hem daarin nu navolgen.

In de markt ontstaat nu een unieke situatie. Het dividendrendement van de aandelen

uit de Euro Stoxx 50, een Europese index met 50 large caps uit de EMU, is 5,3%

gemiddeld. Terwijl de Duitse tienjaarsrente nu op circa 2,2% ligt en de Nederland-

se op 2,6%. Het is historisch gezien opmerkelijk dat het dividendrendement twee

keer hoger is dan de tienjaarsrente. Bovendien zijn op de beurs ondernemingen te

vinden die binnen de financiële wereld recent als investment grade equities worden

aangemerkt. Dan wordt het volgende bedoeld: bedrijven met een gezonde balans,

een goede winstontwikkeling, die bovendien een flink deel van de winst als dividend

uitkeren aan beleggers. En een deel van deze beleggers combineert doelbewust

deze aandelen met het schrijven van calls. Waarmee ze met volle overtuiging de

kans op koerswinst laten schieten en kiezen voor de zekerheid van cashflow. Een

nieuwe beleggerstrend is daarmee wellicht geboren. Aandelen worden door deze

beleggers niet meer aangehouden voor de kans op koerswinst. Maar ze nemen

– deels – de rol over die van oudsher obligaties in de beleggingsportefeuille hadden:

genereren van cashflow. In een interview met analist Robert Schuckink Kool gaan we

in dit nummer dieper op deze materie in. Want er liggen op de beurs altijd kansen. ■

stopt vermogensbeheer

Page 6: Geld & Beleggen #3 2011

UUNILEVERUUNILEVERU moet 5 jaar groeien

6

Paul Polman, topman van voedings- en wasmiddelenconcern Unilever, kraakte onlangs in de media harde noten over zijn concern. Het moet allemaal beter, voortvarender. Een andere organisatie, meer groei in opkomende markten. Om op die manier de concurrentie, Procter & Gamble en Nestlé, niet ’achter de horizon’ te zien verdwijnen.

Page 7: Geld & Beleggen #3 2011

7

Het Brits-Nederlandse Unilever, dat on-der meer voedingsmerken als Becel, Calvé en Knorr, persoonlijke verzorgings-producten als Dove, Rexona en Axe en wasmiddelen als Robijn, Sunil en Omo produceert, is de afgelopen tien tot vijf-tien jaar te weinig gegroeid en heeft daardoor onvoldoende aandeelhouders-waarde gecreëerd, zegt Polman. De hand in eigen boezem? Nou, nee. Want Pol-man, die tweeënhalf jaar geleden aan-trad, heeft, vindt hij, wel al belangrijke verbeteringen in gang gezet. Die veran-deringen hebben de negatieve spiraal waarin Unilever vastzat gekeerd, meent Polman. Polman hierover in de media: “Unilever groeide niet. En omdat het niet groeide, moest er worden bezuinigd en geherstructureerd, want de kosten ste-gen wel.”

De eerste maatregelen van Polman heb-ben meer opgeleverd dan hij verwachtte. Zo is de top van het bedrijf alerter gewor-den, mede omdat ze op een andere plek binnen het concern moesten gaan wer-ken. Verder is het concern innovatiever geworden, aldus Polman.

Geen ‘roofvogels’ meer boven concernDoor deze en andere ingrepen staat Unilever er volgens Polman een stuk beter voor dan toen hij aantrad. De beurs-koers steeg in ieder geval vanaf zijn aan-treden tot eind juli dit jaar met 40%. Ook zouden private-equitypartijen minder als roofvogels boven het concern cirkelen, wat een teken kan zijn van een beter geleid bedrijf. Immers, bij een slecht geleid bedrijf valt voor opkopers snel verbeteringen en financiële winst te boe-ken. ➧

moet 5 jaar groeienPaul Polman

Foto’s: Hollandse Hoogte

Page 8: Geld & Beleggen #3 2011

Polman is nog wel voorzichtig over de bereikte verbeterin-gen. “We zijn er nog niet. De markt wil meer zien dan een goed kwartaal, voordat de overtuiging postvat dat Unilever echt is veranderd. We hebben nog veel te bewijzen.’’

Om aansluiting te vinden bij concurrenten als Procter & Gamble en Nestlé moet Unilever vijf jaar lang gestage groei tonen, zegt Polman. Daarvoor is volgens hem wel een cultuurverandering vereist binnen het concern. En voor die cultuuromslag werkelijk gestalte heeft gekregen, zijn we vier tot vijf jaar verder, denkt Polman. Maar hij heeft er alle vertrouwen in en verwacht zelfs de omzet van Unilever op de lange termijn te kunnen verdubbelen. Waardoor nog meer mensen dan de twee miljard die nu dagelijks de producten van het concern gebruiken, warm gaan lopen voor Unilever-producten.

Radicale breuk met beleid voorgangersOm de omzetverdubbeling tot stand te brengen, wil Pol-man drie zaken aanpakken. Ten eerste een radicale breuk

met het beleid van zijn voorgangers, Patrick Cescau (CEO van 2005-2008) en Anthony Burgmans (CEO van 1999-2005), die het aantal merken dat Unilever voert fors terug-brachten. Maar die inkrimping van 1.600 merken naar 400 merken heeft Unilever weinig gebracht, vindt Polman. “De kosten liepen terug, maar de omzet ook.’’ Polman: “Dan zijn dat lege eieren.” Het aantal merken zal dus onder het bewind van Polman juist weer worden uitgebreid. Daar-naast zal de groei in Europa volgens Polman vooral moe-ten komen van grotere en betere innovaties. Maar een van de meest wezenlijke punten is volgens Polman nog meer focus op opkomende markten, waar het concern nu de helft van zijn omzet boekt. Dat moet wat betreft Polman binnen tien jaar omhoog naar 70%. Dat is voor Polman overigens geen reden om bijvoor-beeld het hoofdkantoor of onderzoekscentra naar landen in opkomende markten te verplaatsen. Waar het hoofd-kantoor staat, maakt Polman in wezen niet zoveel uit. En wat betreft onderzoek zei Polman: “Daarvoor kijken we waar de productiviteit van het onderzoek het hoogst is. Voor voeding is dat onder meer Wageningen University.”

8

Page 9: Geld & Beleggen #3 2011

9

10

28

24

20

16

12

02 03 05 07 10 11 12090806040303

aanDELEN

verkoop

houden

koop

In het uitgebreide artikel in dit blad over Unilever kunt u lezen dat de topman, Paul Polman, de omzet in opkomen-de markten flink wil opvoeren de komende jaren en een flinke herstructurering in gang heeft gezet. Hoe staat de onderneming er nu voor?

De omzet bedroeg vorig jaar € 44 miljard bij een winst van € 4,2 miljard. De operationele marge is 14,3%, er is nu sprake van een koerswinstverhouding van 14,9 en een dividendrendement van 3,9%. Dat is nu dus meer dan wat momenteel veilige staatsobligaties opleveren. Ter vergelijking, de Zwitserse concurrent Nestlé biedt een wat hoger dividendrendement van 4,1%, maar heeft een wat lagere operationele marge van 12,3% en een wat ho-gere koerswinstverhouding, van 16.

Op 4 augustus van dit jaar kwam Unilever bovendien met prima cijfers naar buiten. Het Brits-Nederlandse concern zag de omzet met 4,1% en de winst met 9% stijgen. De grootste groei werd in het eerste halfjaar van 2011 geboekt bij was- en schoonmaakmiddelen (6,7%), ijs en drank (6,4%) en persoonlijke hygiëne (5,5%). Het concern deed het vooral in de groeilanden erg goed. In China en India steeg de omzet met dubbele cijfers en in Latijns-Amerika werden de dubbele cijfers net niet ge-haald. In Noord-Amerika en West-Europa waren de marktomstandigheden lastiger, maar in deze regio’s wist

het bedrijf de marges wel op te voeren door minder uit te geven aan reclame en promotie van producten. De to-tale omzet van Unilever kwam het eerste semester uit op € 22,8 miljard, tegenover € 21,9 miljard een jaar eerder. De nettowinst bedroeg € 2,2 miljard.

Analisten waren ook erg benieuwd naar de impact van de gestegen grondstoffenprijzen op de operationele winst-marge. Door een aantal prijsstijgingen en kostenbespa-ringen bleef de daling beperkt tot 0,2%, en dat was min-der dan analisten hadden verwacht

Van 45 analisten zetten momenteel 7 het aandeel op ver-kopen, 16 op houden en 22 op kopen. ■

UNILEVER

Groei ook in voedingIn augustus van dit jaar deed Polman in een interview in NRC ook uitspraken over de in de markt levende veronder-stelling dat groei voor concerns als Unilever vooral in de verkoop van producten voor persoonlijke verzorging te behalen zou zijn. Die aanname klopt volgens hem niet.

Polman: “De theorie dat de voedselmarkt niet snel kan groeien, daar ben ik niet van overtuigd. Nu we onze voedselproducten versneld aan het introduceren zijn in opkomende landen zie je daar wel een groei met dubbele cijfers.”

Op eigen krachtUnilever zal de komende jaren vooral groeien ‘op eigen kracht’, stelde Polman verder. “Ik heb altijd gezegd dat Unilever 80 tot 90% van zijn omzetgroei kan realiseren door zijn huidige merken te versterken in de markten waar we nu actief zijn. Wij concentreren ons dus op de groei van wat we hebben.”

Voor gerichte overnames wordt door Unilever jaarlijks € 1 tot 2 miljard gereserveerd. Door de volgens Polman te strenge en onlogische mededingingsregels in Europa, zul-len die overnames vooral buiten deze regio plaatsvinden. “Het beleid op het vlak van fusies en overnames is iets wat Europa goed moet nakijken, want anders dreigen we de strijd met de rest van de wereld te verliezen.”

Flinke herschikking concernTen slotte heeft Polman om al deze ambities te verwezen-lijken en de innovatieve slagkracht van het concern te verhogen onlangs een flinke herschikking doorgevoerd. Unilever deelt zijn onderneming op in vier onderdelen, elk met een eigen eindverantwoordelijke, die rechtstreeks aan Paul Polman rapporteert. Het gaat om Personal Care, Refreshment, Food en Home Care. Polman denkt op deze manier beter te kunnen inspelen op de koerswijzigingen die het concern wil doorvoeren. Op die manier zou Unilever een concurrent als Nestlé, dat in 2008 al fors op opkomen-de markten inzette, kunnen bijhalen. We zijn benieuwd … ■

Aan

bev

eling*

* Bron: Bloomberg

Page 10: Geld & Beleggen #3 2011

10

Jan Zwart heeft meer dan 25 jaar er-varing in de bancaire wereld. Hij was onder andere directeur bij verschil-lende vestigingen van de Rabobank. Ook heeft hij een aantal jaren vast-goedemissies vanuit zijn toenmalige eigen bedrijf in Zwolle geïnitieerd. In 2005 heeft hij met Hans de Wijs Heerenstede Vastgoed opgericht. Jan Zwart: “Op het gebied van ken-nis en ervaring vullen we elkaar uit-stekend aan. Wij weten precies wat beleggers willen en zijn in staat om hun specifieke wensen en eisen te vertalen naar solide beleggingspro-ducten.”

Nieuwe 7,5% vastgoedobligatie

“Kwaliteit, daar draait het om!”Het kantoor van Heerenstede Vastgoed is gevestigd in een mooi pand in het historische hart van Amsterdam. Sinds de start heeft Heerenstede Vastgoed zich volledig toegelegd op het ontwikke-len en structureren van vastgoedbeleggingen. Aan al deze vast-goedbeleggingen gaat een eigenzinnige werkwijze vooraf, waar-bij de onderneming het liefst zo veel mogelijk in eigen hand houdt. Dit om de kwaliteit te kunnen waarborgen. Deze werkwijze is niet zonder succes, want alle tot nu toe geïntroduceerde vastgoed-fondsen zijn volledig geplaatst en alle verwachte tussentijdse uitkeringen en rentevergoedingen van deze vastgoedfondsen zijn zonder uitzondering uitgekeerd.* Momenteel gaat alweer de twaalfde introductie op rij van start. Reden temeer voor Geld & Beleggen om een gesprek aan te gaan met Jan Zwart, één van de directeuren van Heerenstede Vastgoed.

Niet-beursgenoteerd vastgoedJan Zwart: “Wij brengen uitsluitend niet-beursgenoteerde vastgoed be-leg gingen in de vorm van obligatie-leningen en commanditaire vennoot-schappen naar de markt. Het voor-deel is dat deze beleggingen niet bloot staan aan het sentiment op de beurzen. Daarnaast weten beleggers precies in welke panden wordt belegd en wie de huurders zijn. Dat is een prettig idee en dat is een belangrijk voor-deel ten opzichte van beursgeno-teerd vastgoed.”

Veel vraagDergelijke vastgoedbeleggingen zijn populair bij beleggers. Ook bij Hee-renstede Vastgoed blijft het niet on-opgemerkt dat er veel vraag naar is. Jan Zwart: “In principe zou een nieu-we emissie ieder kwartaal mogelijk zijn. Daar is voldoende animo voor en momenteel staan er heel veel pan-den te koop. Maar dat zijn vaak niet de objecten die wij geschikt vinden voor onze vastgoedfondsen. Wij zijn heel selectief in het verwerven van vastgoed. Wij nemen de tijd om op zoek te gaan naar goede panden, uitstekend onderhouden en op gun-stige locaties. Ook doen wij uitvoerig onderzoek naar de huurders. Hoe sterk zijn deze partijen eigenlijk en kunnen zij aan hun huurverplichtin-gen voldoen? Uiteraard kun je nooit een 100%-garantie afgeven, maar de risico’s moeten gereduceerd worden tot een minimum. Belangrijk is verder dat de huurovereenkomsten langer lopen dan de looptijd van de obligatie-lening. Daarnaast kiezen wij voor een hypothecaire lening waarbij de rente is vastgezet voor de langere of mid-dellange termijn, omdat dit meer ze-kerheid geeft. Allemaal zaken waar-van wij weten dat beleggers deze erg belangrijk vinden.” Verder benadrukt Jan Zwart dat Heerenstede Vastgoed een kleine, compacte organisatie is die geen emissiedruk heeft en zich daardoor deze werkwijze, de tijd ne-men en heel selectief zijn, kan ver-oorloven. Veel concurrenten op de emissiemarkt komen bijvoorbeeld ieder kwartaal met nieuwe vastgoed-beleggingen.

Gerenommeerde partijen, goede adviezenBij de aankoop van de panden wordt Heerenstede Vastgoed bijgestaan

“Het voordeel is dat deze beleggingen niet bloot staan aan het sentiment op de beurzen. Daarnaast weten beleggers precies in welke panden wordt belegd en wie de huurders zijn.”

“Het voordeel is dat deze beleggingen niet bloot staan aan het sentiment op de beurzen. Daarnaast weten beleggers precies in welke panden wordt belegd en wie de huurders zijn.”

Page 11: Geld & Beleggen #3 2011

11

door juristen, notarissen, accoun-tants en technische bouwadviseurs. Om ervoor te zorgen dat de juiste adviezen worden ingewonnen, werkt Heerenstede Vastgoed uitsluitend samen met partijen die beschikken over een uitstekende reputatie bin-nen hun vakgebied. “Wij willen beleg-gers kwaliteit bieden. Op alle fronten.”

Winkelcentra, bedrijfspan-den en recreatievastgoedHeerenstede Vastgoed beschikt over een goede marktkennis en jarenlan-ge, brede ervaring en heeft een ge-varieerd palet aan vastgoedfondsen geïnitieerd. In deze vastgoedfondsen zijn onder andere individuele winkel-panden, winkelcentra, kantoor- en bedrijfspanden en recreatievastgoed ondergebracht. Deze objecten bevin-den zich in Nederland en Duitsland. Jan Zwart: “Wij kunnen met een goed gevoel terugkijken op deze beleg-gingen. Ze zijn volledig geplaatst. En zonder uitzondering zijn alle ver-wachte tussentijdse uitkeringen en rentevergoedingen van deze vast-goedfondsen uitgekeerd.”*

Twaalfde emissieDe 7,5% Obligatie Heerenstede Duitsland Vastgoed III is alweer de twaalfde emissie van een vastgoed-belegging op rij. Deze obligatielening, waarvan de totale uitgifte € 5,5 mil-joen bedraagt, heeft betrekking op Duits vastgoed. Jan Zwart: “De nieu-we obligatielening wenden wij aan voor de aankoop van vier kleinscha-lige logistieke centra met kantoor-ruimte in het westen van Duitsland. De totale verkrijgingsprijs van dit vastgoed, plus de opzetkosten en de benodigde liquiditeiten, bedraagt € 11 miljoen. Het overige deel wordt gefinancierd met hypothecaire lenin-gen van in totaal € 5,5 miljoen. De panden zijn gelegen op zeer gunsti-ge en goed bereikbare locaties en worden gehuurd door Wessels &

Müller AG voor een periode van 15 jaar. Dit bedrijf, met meer dan 80 ves-tigingen verspreid over het hele land, is marktleider in Duitsland in auto-onderdelen en werkplaatsuitrusting. Wessels & Müller AG is een financi-eel sterke onderneming, die voort-durend aan het expanderen is. Eén pand is reeds opgeleverd en door de huurder betrokken. De voorziene oplevering van de overige drie pan-den is respectievelijk in oktober 2011, januari 2012 en maart 2012. Aan-sluitend worden deze panden in ge-bruik genomen door de huurder. Het mooie van dit vastgoed is dat het volledig nieuw gebouwd is en dat het voldoet aan de hoogwaardige kwali-teitseisen die de huurder stelt.”

Gunstige omstandighedenOp de vraag waarom Heerenstede Vastgoed voor Duitsland heeft geko-zen, antwoordt Jan Zwart dat het gezien de omstandigheden ‘eigen-lijk een hele logische keuze’ is. Jan Zwart: “Het prijsniveau van Duits vastgoed is aantrekkelijk en de aan-kopen zijn voordeliger te financieren dan in Nederland. Het bancaire speelveld is uitermate competitief, waardoor de te betalen rente een stuk lager ligt. Deze omstandigheden komen ten goede aan het beleg-gingsproduct. Zo kunnen wij beleg-gers een aantrekkelijke rente van 7,5% per jaar bieden, jaarlijks uitge-keerd in vier kwartaaltermijnen.”* ■

Introductie 7,5% Obligatie Heerenstede Duitsland Vastgoed IIIDe 7,5% Obligatie Heerenstede Duitsland Vastgoed III is de nieuwe vast-goedbelegging van Heerenstede Vastgoed B.V. en wordt uitgegeven door Heerenstede Duitsland Vastgoed III B.V. Deze obligatielening keert jaar-lijks een vaste rente van 7,5% uit en heeft een looptijd van maximaal zeven jaar.* Maar vanaf het vijfde jaar kan de obligatielening in zijn ge-heel vervroegd worden afgelost tegen de nominale waarde. De nominale waarde bedraagt € 1.000,–. De totale uitgifte is beperkt tot € 5,5 miljoen en bij overtekening zal toewijzing plaatsvinden op volgorde van binnenkomst van de inschrijvingen. Inschrijven is mogelijk vanaf € 15.000,– (vermeer-derd met 3% emissiekosten) en kan tot en met 25 oktober 2011. Ga naar www.stapinvastgoed.nl. Naast meer informatie over de obligatielening kunt u hier de brochure en het prospectus downloaden. In de brochure en het prospectus leest u meer over de kenmerken, de kosten en de risico’s van de obligatielening. ■

*De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Uw aankoop-beslissing dient uitsluitend te worden genomen op basis van het prospectus dat kosteloos verkrijgbaar is via Heerenstede Vastgoed B.V.,

Herengracht 562, 1017 CH Amsterdam en te downloaden is vanaf www.stapinvastgoed.nl. In dit prospectus vindt u een cashflowoverzicht, welke inzicht geeft in de verwachte kasstromen van Heerenstede Duitsland Vastgoed III B.V., een overzicht van de financiële positie van

en tevens informatie over de uitgevende instelling en uitgebreide informatie over de betrokken partijen. Een belegging in de 7,5% Obligatie Heerenstede Duitsland Vastgoed III is aan risico’s onderhevig. Leest u daarom het prospectus zorgvuldig. Heerenstede Vastgoed Beheer B.V.,

de beheerder van de uitgevende instelling, is geregistreerd bij de AFM te Amsterdam.

“Wij willen beleggers kwaliteit bieden. Op alle fronten.”

Page 12: Geld & Beleggen #3 2011

12

“Ik raakte bij mijn reis in Armenië in 2007 onder de in-druk van het land. De mensen zijn enorm vriendelijk en het was als een warm bad om voor het eerst in mijn moederland te zijn. Maar ik vond het ook confronterend. Het contrast tussen rijk en arm is erg groot. Er is veel corruptie, waardoor het land moeilijker tot ontwikkeling komt. Tijdens mijn reis kwam ik onder meer bij een mu-ziekschool terecht. Ik ben zelf naast mijn ondernemer-schap ook musicus. Muziek is erg belangrijk voor me.

Een hoogtepunt in mijn loopbaan als zanger was toch wel het live zingen van het Armeense volkslied vooraf-gaand aan de kwalificatiewedstrijd Nederland-Armenië in maart 2005 in het PSV-stadion. Maar dit terzijde. De directrice van die school had ervoor gezorgd dat er aller-lei optredens voor me waren georganiseerd. Ik zag onder meer geweldige jonge pianisten en violisten. Vooral een meisje van rond de twaalf jaar dat piano speelde, maakte indruk op me. Het was duidelijk dat veel van die kinderen in behoorlijk behoeftige omstandigheden verkeren. Ik heb toen direct geld gedoneerd, zodat de muzieklessen kon-den worden betaald en er ruimte was om instrumenten aan te schaffen.’’

FoundationTerug in Nederland startte Aristakes Jessayan een klein-schalige stichting om verder te gaan met de ondersteu-ning van Armeniërs in moeilijke omstandigheden, de Aristakes Jessayan Foundation (AJF). “De AJF stelt zich ten doel gelden te genereren voor kinderen, gehandicap-ten, slachtoffers van (oorlogs)geweld, ouderen, wees-kinderen, hulpbehoevenden. Die gelden moeten direct naar de betreffende mensen in nood gaan. Dus niet eerst via allerlei tussenstichtingen of instellingen. Dit wordt in Armenië ter plaatse gecontroleerd door gemachtigden van de AJF.’’

Ondernemer Aristakes Jessayan, die onder meer twee evenementenbureaus heeft en ruim zes jaar twee reis­bureaus runde, is geboren in Athene, maar dan wel in de schoot van een Armeense familie. In 2007 ging hij voor het eerst terug naar het land van zijn familieroots, Armenië. Hij raakte al snel onder de indruk van het land, waar hij onder meer veel muzikaal talent zag, maar ook veel armoede. Inmiddels heeft hij een stichting opgezet, die deels gefinancierd gaat worden door de textielfabriek die hij ook even, ‘in een moeite door’, startte.

Nederlandse Armeniër onderneemt en helpt in moederland

ONDERnemen

Textielfabriek

Page 13: Geld & Beleggen #3 2011

13

Oude SovjetfabriekDe Foundation van Aristakes Jessayan loopt nu een aan-tal jaar, en heeft al wat succesjes geboekt. Zo zijn meer-dere jonge muzikanten die zelf niet of nauwelijks muziek-lessen kunnen betalen ondersteund. Ook zijn kapotte verwarmingen in een bejaardenhuis en een weeshuis gerepareerd. In maart 2011 ging Jessayan weer naar Armenië, en bij deze gelegenheid kwam hij een oude Armeense makker tegen, Hakob Harutiunyan, die in Nederland de modevakschool heeft gedaan. “Met hem kwam ik terecht op de sieradenfabriek van weer een an-dere vriend. Die sieradenfabriek is gevestigd in een enorm complex van voormalige Sovjetfabrieken. Toen ik met Hakob door het gebouw dwaalde, zagen we ook een ruim-te met allemaal machines met plastic hoezen eromheen. Het bleken 120 professionele naaimachines te zijn. Mijn ondernemersbloed kwam boven en ik zei tegen Hakob: ‘Jij bent modeontwerper, dat spul staat hier doelloos te niksen, laten wij er iets mee gaan doen’. Eigenlijk is op dat moment het Charisma-modelabel gestart. Ik ben de investeerder en Hakob is de ontwerper en hij runt de fabriek. Ik hou van aanpakken, niet lullen maar poetsen, om het maar eens onparlementair te zeggen. Toen ik mijn reisbureaus begon, had ik nog nooit iets in de reisbranche gedaan. Ik begon gewoon en dat doe ik vaak uit enthou-siasme.’’

PoloshirtsCharisma is inmiddels gestart met poloshirts, van een heel goede kwaliteit, met een grappige touch, zoals een bijzondere zoom bij de kraag of de mouw. “De eerste proefmodellen zijn gemaakt, de fabriek is officieel ge-doopt. Onlangs waren Hakob en ik in Istanbul om 500 kilo nieuwe stof te kopen. In Istanbul zijn enorme textielbedrij-ven, waar je de mooiste stoffen kunt kopen. We hebben in verband met het komende EK voetbal ook oranje stof-fen ingekocht. Een shirt zal rond de € 50,– gaan kosten. Er werken nu zeven dames in de fabriek, maar dat moeten er veel meer worden, ik mik op tussen de vijftig en honderd werknemers op den duur. Op die manier doe ik al wat voor mijn volk. Maar de achterliggende gedachte is dat van ieder verkocht item € 1,– naar mijn stichting gaat, die Armeniërs en Armeense instellingen in behoeftige omstan-digheden helpt. Dus feitelijk helpen ze zichzelf. Het is nu natuurlijk nog heel bescheiden, maar wie weet waar het op gaat uitkomen.’’

1,5 miljoen Armeniërs in Los AngelesIn de toekomst moet Charisma ook overhemden en andere kledingstukken gaan fabriceren. Maar de concurrentie in de mode en de textiel is enorm. Hoe gaat Charisma zich onderscheiden? “We hebben het voordeel dat Armeniërs vaak een vrij hechte gemeenschap vormen, zeker ook in de landen buiten Armenië. In Nederland wonen 15.000 Armeniërs. Als ik op een evenement in Nederland zo’n polo neerleg, waarop naast het Charisma-beeldmerk ‘made in Armenië’ staat, dan wordt het verkocht. Omdat

ze daarmee de Armeniërs in het thuisland helpen. Als straks de Armeniërs in Nederland met een Charisma-shirt lopen, dan wordt het een olievlek. In België wonen 25.000 Armeniërs. Ook die kan ik via evenementen goed berei-ken. Armeniërs komen massaal naar evenementen met een Armeens karakter. In de VS zitten heel veel Armeniërs, alleen al in Los Angeles en omstreken wonen 1,5 miljoen mensen van Armeense afkomst. Die wil ik via een web-shop gaan bereiken. Van daaruit wil ik het merk verder gaan uitbouwen en echt een klinkende naam worden als Charisma-label.’’

Zakelijkheid en menselijkheidArmenië is een corrupt land en er zijn ook onmetelijk rijke Armeniërs in het land, maar ondanks dat gegeven is Aristakes Jessayan toch gewoon begonnen met dit initi-atief. “Dat komt ook zeker door mijn vader, god hebbe zijn ziel, die zich altijd heeft ingezet voor de Armeniërs. Ik heb hem meer dan eens gevraagd waarom hij dat deed. Dan antwoordde hij: ik ben het verplicht, ook al zullen er altijd mensen op een minder leuke wijze van je profiteren als je in Armenië iets onderneemt. Ik heb er van geleerd dat zakelijkheid en menselijkheid wel dege-lijk samengaan. Daarom wil ik ook dat de werknemers op den duur voor een deel mede-eigenaar worden van de fabriek. Dan raken ze nog gemotiveerder voor de doel-stellingen van hun bedrijf.’’ ■

Aristakes Jessayan

Page 14: Geld & Beleggen #3 2011

14

De problemen bij veel pensioenfondsen zijn momenteel groot, wat een direct effect zal hebben op de uit te keren pensioenuitkeringen, zegt Robert Schuckink Kool. “Pen-sioenfondsen hebben momenteel niet alleen problemen met de dekkingsgraad als gevolg van koersdalingen van aandelen, maar tevens is de cashflow die ze nu genere-ren te laag. Dat komt omdat een groot gedeelte van het pensioengeld is belegd in obligaties. Die leveren momen-teel te weinig op. De rente is laag en zal, als je de uitla-tingen van topeconomen beluistert, laag blijven. Gepen-sioneerden ondervinden direct de gevolgen hiervan. Pen-

sioenen worden bevroren, omdat pensioenfondsen de in-flatiecorrectie eraf halen.’’

Kleinere partijen, zoals stichtingen, pensioen-BV’s en de-fensieve beleggers, kampen ook met het lage rendement op veilige staatsleningen. “Deze beleggers hebben ook vaak een groot deel van hun vermogen in obligaties be-legd. Je ziet dan ook dat ze tegen problemen gaan aanlo-pen, omdat de verwachte rendementen niet meer geboekt worden. Obligaties zorgden van oudsher voor cashflow binnen de beleggingsportefeuilles, maar daar lijkt een eind aan te zijn gekomen.’

Hoog dividendMaar er zijn toch mogelijkheden om een alternatief te cre-eren, zegt Schuckink Kool. Juist nu. En dan hebben we het over dividend. Het gemiddelde dividendrendement van de aandelen uit de Euro Stoxx 50-index, een Euro-pese index met 50 large caps uit de EMU, is 5,4%, gemid-deld! Vergelijk dat eens met de Duitse tienjaarsrente van 2,2%, en de Nederlandse van 2,6%. Het is historisch ge-

Problemen door lage rente

Aandelen nemen rol obligaties overDe rente in Nederland en Duitsland is laag en de verwach­ting is dat dit voorlopig zo blijft. Dat zorgt voor problemen in het obligatiegedeelte van de beleggingsportefeuille bij pensioenfondsen en bij andere defensieve beleggers. Want de zogeheten rekenrente van 4% waar pensioen­fondsen in het verleden vaak van uitgingen, wordt al lang niet meer gehaald. Maar er is een mogelijke oplossing voor dit probleem, de zogeheten investment grade equities, waarvan sommige analisten nu denken dat ze wel eens tot een nieuwe beleggingsklasse zouden kunnen uitgroeien. We spreken hierover met Robert Schuckink Kool, hoofd beleggingsstrategie van Wijs & van Oostveen.

“Je ziet dan ook dat ze tegen problemen gaan

aanlopen, omdat de verwachte rendementen

niet meer geboekt worden.”

Page 15: Geld & Beleggen #3 2011

15

zien uniek dat het dividendrendement twee keer hoger is dan de tienjaarsrente.” Maar dan zijn we er nog niet, stelt Schuckink Kool. “Ik sprak wat betreft de Euro Stoxx 50-index over het gemiddelde dividendrendement. Dat bete-kent twee dingen, dat er bedrijven zijn met een nog hoger dividendrendement en dat er bovendien wat te kiezen valt. Bijvoorbeeld bedrijven die een gezonde balans hebben, een goede winstontwikkeling kennen en in staat zijn een flink deel van de winst als dividend uit te keren aan beleg-gers. In Europa zijn momenteel genoeg beursgenoteerde ondernemingen te vinden die allereerst voldoen aan die criteria en die bovendien een sterke dividenddiscipline hebben. En juist nu is de koerswinstverhouding van derge-lijke bedrijven laag en het dividendrendement hoog.

Beleggen als dynamisch principeJe zou dus nu als belegger kunnen overwegen om voor een deel van je beleggingsportefeuille de overstap van obligaties naar aandelen te maken. “Dat is natuurlijk een behoorlijke wending in de gedachten over beleggen. Im-mers, de eindwaarde van een obligatie is in principe zeker.

Bij een aandeel is dat niet zo. Maar als belegger moet je altijd om je heen blijven kijken. Het maakt namelijk nogal wat uit of je aandelen koopt bij een gemiddelde koers-winstverhouding van 18 begin deze eeuw, of van 8 waar-op we nu zitten. Beleggen is iets dynamisch, je wilt niet vastgeroest zitten aan aannames, die immers ook onder-hevig zijn aan veranderingen. Beleggen nu is iets heel anders dan dertig jaar geleden, toen de meeste beleggers voor de cash vooral op hun obligaties vertrouwden. ➧

Problemen door lage rente

Aandelen nemen rol obligaties over

“Maar beleggen in obligaties is geen doel op zich maar een middel! Als het middel niet meer zo geschikt is, dan kun je op andere middelen uitkomen dan voorheen. ”

Robert Schuckink Kool

Page 16: Geld & Beleggen #3 2011

16

Maar beleggen in obligaties is geen doel op zich maar een middel! Als het middel niet meer zo geschikt is, dan kun je op andere middelen uitkomen dan voorheen. De markt geeft aan dat de uitkeringspercentages die beleg-gers gewend waren in het obligatiedeel van de porte-feuille niet meer mogelijk zijn en waarschijnlijk voorlopig ook niet meer mogelijk zullen worden. Dan moet je of van een ander uitgavenpatroon uitgaan, of wat flexibeler worden in je aannames. Beleggen is dynamisch, het ont-wikkelt zich.’’

Investment grade equities Eerder in het gesprek kwamen ze al aan de orde, bedrijven die een gezonde balans hebben, een goede winstontwik-keling kennen en in staat zijn een flink deel van de winst als dividend uit te keren. “Dergelijke ondernemingen worden nu door sommige partijen in de financiële wereld investment grade equities genoemd. Je ziet nu dat een groeiend aantal beleggers aandelen niet meer, zoals voor-heen bijna altijd het geval was, koopt voor het groeiper-spectief en de kans op koerswinst, maar vanwege de hoge en stabiele cashflow. Die beleggers zien investment grade equities als een deel van de oplossing voor de problemen in het obligatiedeel van de beleggingsportefeuille.’’ Het is wel materie waar je als belegger heel kritisch naar moet kijken, zegt Schuckink Kool. “Als je overweegt om een deel van je obligaties om te ruilen voor investment grade equi-ties, dan moet je die bedrijven wel onder de loep nemen. Zeker niet alle aandelen met een interessant dividend-rendement zijn geschikt. Je kunt niet zomaar zeggen, ik

“Die beleggers zien investment grade equities

als een deel van de oplossing voor de problemen in het

obligatiedeel van de beleggingsportefeuille.”

Wijs & van Oostveen heeft een actuele lijst samen-gesteld van Europese ondernemingen die in aan-merking komen als investment grade equity.

Wilt u deze lijst ontvangen, ga dan naar www.wijs.nl/actuelelijst. Of neem geheel vrijblijvend contact op met één van onze beleggingsadviseurs, bereikbaar op 020 - 638 82 26. ■

Lijst investment grade equities

0

1010

9

4

5

3

2

1

’93’93 ’9595 ’9999 ’0303 ’0909 ’11’0707’0505’0101’9797

Kapitaalmarktrente eurozone (%)

verkoop 20% van mijn obligaties en stop dat in aandelen met een hoog dividendrendement. Je moet een goed beeld van het bedrijf hebben. Blijven ze in de toekomst geld ver-dienen, blijft het dividend hoog? Maar de mogelijkheden liggen er. Juist ook omdat dividendrendement een soort natuurlijk vangnet voor koersverlies is. Goede bedrijven die een flink dividend betalen, zullen naar onze mening de komende jaren in trek zijn bij veel beleggers, wat de kans op substantieel koersverlies verkleint. De waarschuwing blijft: aandelen zijn natuurlijk geen obligaties. Je moet dus de optimale verhouding tussen risico en rendement op-zoeken. En zeker niet al je obligaties omruilen voor aan-delen. Maar beleggers die de cashflow in hun beleggings-portefeuille willen verhogen, zullen steeds vaker overwe-gen om een deel van hun obligaties om te ruilen.’’

Veilig extra cash met opties De cashflow kan eventueel nog verder worden verhoogd door met opties te werken, stelt Schuckink Kool. “De een-voudigste manier is dan om gedekte callopties te schrijven. Op die manier kun je jaarlijks de cashflow nog belangrijk verhogen. En er zijn nog andere optieconstructies mogelijk om de cashflow te verhogen. Ook dat dient natuurlijk oor-deelkundig te gebeuren. En je moet je als belegger dan ter-dege realiseren dat je op die manier, heel bewust, het op-waarts koerspotentieel opgeeft. Daar staan dan de inkom-sten tegenover die binnenkomen omdat je opties schrijft.’’

Revolutie in beleggenBlijf in ieder geval niet in obligaties zitten zonder erover te hebben nagedacht, is de raad van Schuckink Kool. “Elke situatie is weer anders, en als iets niet meer werkt, moet je serieus gaan overwegen of een andere benade-ring goed werkt. Er zijn nu steeds meer mensen die zeg-gen, ik beleg niet meer voor de koerswinst, maar voor de cashflow. Dat is ronduit een revolutie in het beleggen. Want obligaties waren voor cashflow en aandelen voor vermogensgroei, dat verandert nu.’’ ■

Wijs & van Oostveen is als beleggingsonderneming geregistreerd bij de AFM te Amsterdam

Page 17: Geld & Beleggen #3 2011

17

beleggingsIDEE

Door de schuldenproblematiek in Europa en in de Ver-enigde Staten en de gerede twijfels over de gezondheid van de economie is de AEX-index in de afgelopen perio-de fors gedaald. Nu de rust weer wat is teruggekeerd op de Amsterdamse beurs, hebben wij voor beleggers die willen anticiperen op een mogelijk herstel van de AEX een aantrekkelijk beleggingsidee.

Dit beleggingsidee, een call ratio spread, is op te zetten met een kleine investering. Doordat wij zowel opties kopen als verkopen, betalen wij niet alleen premie, maar ont-vangen wij deze ook. In dit voorbeeld bedraagt de totale investering € 300,–. Wij hebben uitzicht op een rende-ment van maximaal € 19.700,–.

De strategieKoop 10 calls AEX maart 2012 300 à € 16,30 € 16.300,–Verkoop 20 calls AEX maart 2012 320 à € 8,– € 16.000,–Totale investering € 300,–

Alle gebruikte koersen in dit voorbeeld zijn de slotkoersen van 31 augustus 2011. Bij de berekening is geen rekening gehouden met bijkomende (transactie)kosten.

Wat hebben we gedaan?We kopen de calls 300 en verkopen de calls 320, in een verhouding van 1 staat tot 2. Deze strategie, waarmee geanticipeerd wordt op een beperkte stijging, wordt in beursjargon een call ratio spread, genoemd. Een nadeel van deze strategie is dat ons verlies fors kan oplopen, op het moment dat de AEX meer stijgt dan voorzien.

Drie scenario’s*In grote lijnen zijn er op expiratiedatum drie scenario’s denkbaar:

Anticiperen op mogelijk herstel AEX

- 10.000

335315310290 295 300 305 330320 345340 345 345 350

- 5.000

-

- 15.000

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

Koers AEX

Let opGa niet experimenteren met soorten van (combinaties van) financiële instrumenten. De waarde van beleggingen is im-mers aan kleine, maar ook aan grote fluctuaties (met name in het geval van opties) onderhevig. In het geval van een optiestrategie bent u verplicht voldoende margin aan te houden. Raadpleeg voor het maken van een beleggings-beslissing daarom altijd eerst een beleggingsadviseur.

* De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De weergegeven prognoses en/of verwachtingen vormen geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten.

AEX

1. Stand AEX tussen de 300,30 en 339,70Noteert de AEX op expiratiedatum, vrijdag 16 maart 2012, tussen de 300,30 en 339,70, dan realiseren wij winst met deze strategie. Het maximale resultaat wordt bereikt als de AEX op expiratiedatum sluit op 320 punten. Het rendement is dan € 19.700,–.

Slotstand AEX Resultaat strategie 305 € 4.700,– 310 € 9.700,– 315 € 14.700,– 320 € 19.700,– 325 € 14.700,– 330 € 9.700,– 335 € 4.700,–

2. Stand AEX onder de 300,30Noteert de AEX op expiratie onder de 300,30, dan maken wij verlies met deze strategie. Indien de AEX op of onder de 300 punten noteert, dan zijn wij onze totale investering van € 300,– kwijt. Dat is tevens ons maximale verlies in dit scenario.

3. Stand AEX hoger dan 339,70Noteert de AEX op expiratie hoger dan 339,70, dan kan ons verlies fors oplopen. Het verlies in dit scenario is niet gemaximaliseerd.

Slotstand AEX Resultaat strategie 340 - € 300,– 345 - € 5.300,– 350 - € 10.300,–

Page 18: Geld & Beleggen #3 2011

18

Met het herstel van de wereldeconomie herstelde in 2010 ook de wereldwijde wijnconsumptie. De Franse wijn- en drankenexport bijvoorbeeld zette vorig jaar € 9,09 miljard om: 18,3% meer dan in 2009. Onderzoeksbureau Global Industry Analysts (GIA) verwacht dat de mondiale wijn-consumptie blijft groeien. Daarbij groeit de wijnverkoop in

Europa en Amerika langzaam, de groei komt met name uit Azië. En vooral in China wordt steeds meer wijn ge-dronken. China was in 2010 goed voor een omzetstijging van 78,8%, naar € 565 miljoen. In Hong Kong nam de verkoop van Franse wijn zelfs met 90% toe. Sinds 2001 zijn de Chinezen bijvoorbeeld 35 keer zoveel Bordeaux-

CHINESE RIJKAARDSpronken met Franse topwijnen

WWWWWChinese superrijken kopen tegenwoordig de beste wijnen uit de absolute top van vooral Franse wijnhuizen. Dat doen ze om ermee te pronken. De smaak lijkt er minder toe te doen. Maar hun pronkzucht leidt wel tot prijsopdrijving van Franse topwijnen.

Page 19: Geld & Beleggen #3 2011

19

wijn gaan drinken. Momenteel is China mondiaal gezien al de grootste afnemer van duurdere – vanaf € 300,– per fles – Bordeaux-wijnen.

Oordelend vermogen Chinese wijnliefhebbersWijntaxateur Frank Jacobs van veilinghuis Glerums Auctio-neers – dat ook wijnen veilt – was onlangs in de media vooralsnog niet erg lovend over het oordelend vermogen van Chinese ‘wijnkenners’: “Chinezen showen graag met westerse luxe. Een topwijn is hier bij uitstek het juiste mid-del voor, want deze alcoholhoudende drank is in Europa en de Verenigde Staten altijd een eliteproduct geweest. Deze nieuwe rijken kopen de peperdure wijnen niet om thuis op te drinken, maar om op tafel te zetten in een restaurant met alle zakenrelaties erbij. Het is een pronk-stuk, want er culinair van genieten doen ze niet.”

Getal 8Toeval, al dan niet een handje geholpen door slimme wijn-marketeers, speelt ook nog wel eens een rol bij de waar-dering vanuit China van Franse wijnen. Zo werd in 2008 ‘met voorbedachten rade’, om het zo te zeggen, het getal ‘8’ op flessen Château Lafite Rothschild gegraveerd. De prijs steeg in korte tijd met 20%, omdat ‘8’ een Chinees geluksgetal is. Maar zoals gezegd, ook toeval kan een rol spelen bij een flinke prijsstijging van wijn. Zo was een Château Beychevelle op een gegeven moment erg geliefd onder Chinezen, omdat het logo op het etiket iets weg had van een Chinees drakenschip, een geliefde afbeelding in China.

Recordprijzen op veilingenChinezen vallen vooral voor wijn van Château Lafite Rothschild, uit Bordeaux. Deze Lafite wordt door het château doorgaans voor enkele honderden euro’s ver-kocht aan wijnhandelaren. Deze bieden die wijn vervol-gens via veilingen aan. Voorheen boden bij deze veilingen vooral Europese wijnliefhebbers. Maar de afgelopen jaren doken ook rijke Chinezen op, die prijzen boden van € 500,– tot in sommige gevallen tienduizenden euro’s per fles, af-hankelijk van onder meer het wijnjaar. Door de enorme prijzen die Chinezen voor deze topwijnen betalen, zijn de meest bekende Grand Cru’s voor een grote groep Euro-pese wijnliefhebbers onbetaalbaar geworden. De verkoop-waarde van deze wijnen is volgens kenners als Harold Hamersma (die onder meer in Het Parool een wijnrubriek heeft) niet meer in overeenstemming met de vinologische waarde. Hamersma: “Ik heb zelf ook een aantal van die extreem waardevolle flessen liggen, maar die verkoop ik liever. Op die manier kan ik voor dat geld weer veel meer andere mooie wijnen kopen.’’ Volgens veel kenners heb-ben de meeste Chinezen een nog te gering ontwikkelde wijnsmaak. Van hele dure, oude wijnen kun je pas echt genieten als door de jaren heen je smaak is ontwikkeld.

Wijn als beleggingIs wijn een goede belegging, zeker nu de Chinezen de prijzen van topwijnen opdrijven? Miriam Mascherin, een van de oprichters van het eind 2007 gelanceerde beleg-gingsfonds Nobles Crus – dat voornamelijk in Franse top-wijnen belegt – zegt dat wie sinds 1950 in wijn had belegd een gemiddeld rendement van jaarlijks 14% zou hebben geboekt. Mascherin lichtte dit in een interview als volgt toe: “In een tijdperk waarin beleggingsproducten steeds ingewikkelder zijn geworden, blijkt er behoefte te bestaan aan beleggen in simpele tastbare producten. De logica van beleggen in de allergrootste Premier Cru’s is makke-lijk te begrijpen: er is een beperkt aantal producten en de vraag neemt toe.’’

Als voorbeeld van die beperkte beschikbaarheid van topwijnen noemt ze ‘de beste wijnproducent ter wereld’: Domaine de la Romanée-Conti. “Die produceert jaarlijks maximaal zesduizend flessen topwijn. Dat is een heel beperkt aantal. Van een bepaald jaar komen er geen flessen meer bij. Met elke fles die wordt opgedronken, worden het er alleen maar minder.’’

Diversificatie beleggingsportefeuilleOok Mascherin wijst op de explosief gestegen vraag naar Franse topwijnen in opkomende landen. Mascherin stelt bovendien dat een belegging in wijn mooi diversificatie in een beleggingsportefeuille betekent, omdat de prijs-ontwikkeling van topwijnen niet correleert met aandelen- of obligatieprijzen. Mascherin: “Daarnaast zijn de prijzen van topwijnen vrij stabiel. Beleggen in wijn kan dus schok-ken opvangen.’’

Nobles Crus heeft momenteel circa 20.000 flessen ‘in portefeuille’. De wijnen liggen opgeslagen in een loods in de belastingvrije zone in Genève onder toezicht van de Zwitserse douane. Circa 43,5% van de wijnen in het fonds bestaat uit Bordeaux-wijnen, 54,4% Bourgogne-wijnen, en de rest is Champagne en nog een klein aantal Spaanse en Italiaanse wijnen. Topstukken zijn twee double magnum-flessen Pétrus uit 1961, die samen € 94.142,– waard zijn. Tien procent van de waarde van het fonds wordt in cash aangehouden, om aandelen van beleggers die uit het fonds stappen te kunnen terugkopen. Beleggers die uitstappen, kunnen ook wijn krijgen in plaats van geld, maar van deze mogelijkheid heeft nog nooit iemand ge-bruikgemaakt.

ZeepbelEr is bij deze investering slechts één risico, stelt Mascherin, en dat is dat de vraag naar dure wijn opeens wegvalt. Volgens Mascherin is dat niet te verwachten. Maar Frank Jacobs van Glerums Auctioneers weet dat nog niet zo zeker. Hij betitelt de huidige ‘wijnmanie’ als een zeepbel. Jacobs: “Vroeg of laat komen de Chinezen daar ook wel achter.” ■

W

Page 20: Geld & Beleggen #3 2011

20

Fashionable Vervolgens introduceerde Hayek in 1983 het horloge dat de hele industrie zou hervormen, de Swatch. Een kwarts-horloge, maar dan met een fashionable uitstraling. Nie-mand was nog op het idee gekomen dat je horloges als frivole modeattributen kon benaderen. Of ze kon laten ontwerpen door kunstenaars als Keith Haring en mode-ontwerpers als Vivienne Westwood.

Op de vraag hoeveel horloges een mens eigenlijk kan dragen, die Nicolas Hayek ooit tijdens een interview kreeg, antwoordde hij: “Hoeveel T-shirts heeft u? Hoeveel dassen heeft u? Hoeveel broeken? Een Swatch kost vaak nog minder ook.’’ Dat was een radicale breuk met het gegeven van de 13-jarige jongen die met zijn vader zijn eerste en vaak ook enige horloge van zijn leven gaat kopen.

Swatch GroupSMH transformeerde later tot de Swatch Group. Inmiddels behoren negentien horlogemerken tot de groep, waaron-der de middensegment-merken Longines en Tissot, top-merk Omega, maar ook de luxemerken Breguet, Blanc-pain en Jaquet Droz, die horloges maken die soms wel € 500.000,– per stuk kosten. Naast horloges ontwikkelde Hayek ook andere ideeën, zoals het Swatch-mobiel, dat door Mercedes verder werd ontwikkeld tot de fameuze Smart-auto, inmiddels onderdeel van Daimler AG.

In 2003 droeg Hayek de operationele leiding van het con-cern over aan zijn zoon, Georges Nicolas Hayek, kortweg Nick, nu 57 jaar. ➧

In juni 2010 overleed op 82­jarige leeftijd de godfather en redder van de Zwitserse horloge­industrie: Nicolas Hayek. Zijn zoon Georges Nicolas Hayek, kortweg Nick, had al sinds 2003 de leiding overgenomen van het beursgenoteerde Swatch­concern. Een verhaal over het grootste en machtigste horlogeconcern ter wereld.

Jarenlang domineerden de Zwitserse merken de horloge-markt. Als je als jongen van 13, 14 in de jaren vijftig of zestig van de vorige eeuw een horloge voor je verjaardag kreeg van je ouders, dan werd dat vaak een Omega, een Longines of een ander betrouwbaar Zwitsers merk. Maar in de jaren zeventig en tachtig kregen traditionele en dure Zwitserse horloges veel concurrentie van digitale kwarts-horloges uit vooral Japan, merken zoals Seiko en Citizen. Dit werd de kwartscrisis genoemd. Terwijl notabene een Zwitser het kwartsuurwerk uitvond, werden ze aanvanke-lijk niet in productie genomen in Zwitserland. De traditio-nele Zwitserse horloge-industrie hield vast aan het idee dat een kwaliteitshorloge mechanisch diende te zijn en minstens uit 150 onderdelen moest bestaan. Een digitaal kwartshorloge bestond toen uit rond de 50 onderdelen.

Hervorming En toen werd Nicolas Hayek, een kleurrijke Zwitserse zakenman van Libanese origine, begin jaren tachtig door een aantal Zwitserse banken gevraagd de noodlijdende Zwitserse horloge-industrie te hervormen. Die kon nauwe-lijks nog concurreren met de goedkope digitale uurwerken uit het Verre Oosten. Hayek zorgde ervoor dat de pro-ductiekosten omlaag gingen en tevens verhoogde hij de prijs van de uurwerken. Wie een Made in Switzerland-horloge wilde, moest voortaan juist wat extra’s betalen. Ook zorgde Hayek ervoor dat de grote producenten SSIH (met onder meer het merk Omega) en ASUAG (dat voor-al horlogeonderdelen maakte) in 1983 fuseerden tot SMH (Swiss Corporation for Microelectronics and Watchmaking Industries), waarin Hayek een belang van 51% kreeg.

HET MEEST SUCCESVOLLE HORLOGECONCERN TER WERELD

Page 21: Geld & Beleggen #3 2011

2121

Page 22: Geld & Beleggen #3 2011

22

Hayek werd als president van de raad van commissaris-sen van de Swatch Group opgevolgd door zijn dochter, Nayla Hayek, die nu 60 jaar oud is. Hayek overleed op 82-jarige leeftijd aan een hartstilstand, terwijl hij aan het werk was.

CHF 6 miljard omzetJaarlijks wordt momenteel wereldwijd voor circa € 24 mil-jard aan horloges verkocht. De negentien merken van de Swatch Group boekten vorig jaar een omzet van meer dan CHF 6 miljard, bij een winst van CHF 1 miljard. Ook tijdens de zware financiële crisis van 2009 bleef de groep goed draaien. Niet in de laatste plaats omdat Nick Hayek de vinger aan de pols houdt. In de pers zei hij hierover: “Wij bezitten de hele aanvoerketen, van de productie van klokkasten, wijzerplaten, wijzers en mechanieken tot eigen winkels. Ik weet op elk niveau welke voorraden ik heb. Ik krijg iedere ochtend van vijftig winkels de verkoopcijfers. Stel dat ik van onze winkel in Amsterdam zie dat een be-paald horloge opeens zes dagen lang beduidend minder verkoopt, dan neem ik onmiddellijk contact op om uit te vinden wat er aan de hand is. Dat geeft me een gevoel van wat er echt in de markt gebeurt. Daarom wisten wij ook dat de consument tijdens de crisis in 2009 lang niet zoveel minder kocht als iedereen zei.’’

SchathemeltjerijkDe Hayeks zijn schathemeltjerijk. De marktwaarde van de Swatch Group is nu ongeveer CHF 19,1 miljard (€ 16,7 mil-jard). Ze bezitten 40% van de Swatch Group, rond de € 6,4 miljard. Eigenlijk zouden de Hayeks de Swatch Group van de beurs willen halen, om niet meer onderworpen te zijn aan de ‘jachtige tucht’ van koersschommelingen. Maar dat zou betekenen dat de Hayeks zich in de schulden zouden moeten steken, terwijl hun filosofie juist is om nooit schul-den te hebben.

MonopolieEen van de bedrijven van Swatch is Nivarox-FAR, dat de mechanieken maakt van uurwerken van zo’n beetje de hele Zwitserse horloge-industrie. Ook de concurrenten van Swatch, zoals de luxemerken Rolex, Cartier en Patek Philippe, kopen hier de uurwerken die ze in hun horloges stoppen. Nick geeft hoog op over de kundigheid die bij Nivarox aanwezig is. “Met 1 gram goud kunnen ze 1.700 schroefjes maken. En ze maken een spiraal – het hart van elk mechanisch horloge – die zeven keer lichter is dan een rijstkorrel, maar miljoenen keren extreem nauw-keurig werkt.” Hij wijst erop dat mede doordat zijn vader in 1992 een mechanische Swatch lanceerde, Time to Move, waarvan er tien miljoen werden verkocht, het be-staan van Nivarox werd veiliggesteld. En daarmee het hele luxe-segment van de Zwitserse horloge-industrie. Omdat ze sterk afhankelijk zijn van de uurwerken van Nivarox-FAR. Het steekt Nick eigenlijk dat Nivarox de uurwerken van de Zwitserse kartelautoriteit Comco moet

Goedkoopste marktsegment, vanaf circa € 70,–Swatch Fossil, Pulsar

Middensegment, circa € 500,–Tissot Citizen, Seiko

Hoog segment, circa € 1.000,–Longines Tag Heuer

Luxe-segment, circa € 5.000,–Omega Rolex, Cartier

Hoogste segment, vanaf € 15.000,–Breguet Patek Philippe ■

Swatch en de concurrentie

(bron de Volkskrant)

Nicolas HayekFoto: ANP

leveren aan concurrenten – omdat ze een dominante positie in mechanische loopwerken hebben – terwijl die-zelfde concurrenten goede sier maken met hun ‘eigen-gemaakte’ horloges bij consumenten. “Ze zeggen dat ze originele horlogemakers zijn en doen net alsof ze hun eigen mechanieken maken. Dat is niet alleen oneerlijke concurrentie, maar ook oplichting van de consument.’’

Maar op deze klacht van Nick valt wel wat af te dingen. Kenners van de horlogemarkt wijzen erop dat de Swatch Group in de afgelopen decennia vrijwel alle fabricagefaci-liteit van uurwerken heeft opgekocht. De uurwerken van Nivarox zijn nu de standaard geworden en worden door vrijwel iedereen gebruikt. Onafhankelijke firma’s die uur-werken produceren, zijn te klein om grootschalig te leveren en als ze ‘groter groeien’, worden ze door Swatch opge-kocht. Daarmee is Swatch ofwel Nivarox inderdaad een monopolist, met de daaraan verbonden voor- en nade-len. ■

Page 23: Geld & Beleggen #3 2011

23

aanDELEN

Aan

bev

eling*

0

500

400

300

200

100

02 03 05 07 10 11 1209080604

SWATCH

Om het een beetje voor de hand liggend en met een woordspeling te zeggen: we kunnen stellen dat de resul-taten van horlogefabrikant Swatch voorspelbaar zijn als een goed werkend uurwerk. De omzet stijgt gestaag, be-halve in het crisisjaar 2009, toen er sprake was van een lichte omzetdaling, en ook de winst is hoog en gestaag. In 2010 zette het concern CHF 6,1 miljard om bij een nettowinst van CHF 1,1 miljard. Een prachtig resultaat natuurlijk. Tel daar een operationele marge van 23,5% en een aanvaardbare koerswinstverhouding van 14,3 bij op, en we zien een prima aandeel ‘voor ons’. Een aandeel dat ook nog wat dividend uitkeert, bij momenteel een divi-dendrendement van 1,5%.

Er is echter momenteel wel een probleem, de dure Zwit-serse frank. Topman Nick Hayek zei op 28 juli van dit jaar bij de presentatie van de halfjaarcijfers dat de dure Zwit-serse munt de Swatch Group dit jaar CHF 1 miljard (ruim € 870 miljoen) aan omzet kan schelen. Toch houdt Swatch vast aan het omzetdoel van CHF 7 miljard voor 2011. En daar lijkt ook alle aanleiding toe. De omzet van de maker van Swatch steeg in de eerste zes maanden 11,4%; de winst ging met bijna een kwart omhoog naar CHF 579 mil-joen. De uitspraak van Hayek doet wel de vraag rijzen

welke omzet Swatch kan boeken als de Zwitserse frank weer gaat dalen.

De koers van het aandeel zakte mee met andere aandelen in augustus dit jaar. Momenteel noteert het aandeel rond de CHF 363,–, terwijl op 6 juli nog een hoogste punt van CHF 443,70 werd aangetikt. In 2008 werd op 20 november een dieptepunt van CHF 115,50 bereikt.

Van 26 analisten zetten momenteel 3 het aandeel op ver-kopen, 6 op houden en 17 op kopen. ■

verkoop

houden

koop

kortNIEUWS

De nieuwe topversie van Bugatti, de Veyron 16.4 Super Sport, vestigde onlangs

een nieuw snelheidsrecord, op het testcircuit van Volkswagen in Ehra­Lessien,

vlakbij Wolfsburg. De Bugatti, die bedoeld is als straatauto, reed 431 km/u …

gemiddeld! Zelfs de ingenieurs van Bugatti waren hierdoor verrast.

Hoofdingenieur Wolfgang Schreiber: “We dachten dat we een gemiddelde van

425 km/u zouden halen, maar de omstandigheden waren perfect en lieten

nog meer toe.’’ ■

SNELHEIDSSNELHEIDSSNELHEIDSSNELHEIDSSNELHEIDSSNELHEIDSSNELHEIDSSNELHEIDSSNELHEIDSMONSTERMONSTERMONSTERMONSTERMONSTERMONSTERMONSTERMONSTERMONSTER

* Bron: Bloomberg

Page 24: Geld & Beleggen #3 2011

24

Donkervoort KANONSKOGEL UIT NEDERLANDD D DonkervoortDDonkervoortKANONSKOGEL UIT DKANONSKOGEL UIT NEDERLANDD NEDERLAND

Bij al het ‘wapengekletter’ rondom automerk Spyker zou je bijna geneigd zijn te vergeten dat we in Nederland een gestaag aan de weg timmerende sport autofabrikant hebben, Donkervoort. Een volledig onafhankelijk bedrijf zonder externe investeerders. Sinds de beginjaren heeft Donkervoort meer dan 1100 sportwagens gebouwd. De leiding van Donkervoort Automobielen is in handen van Joop Donkervoort. In totaal werken er zo’n dertig mensen bij Donkervoort, waaronder de vrouw, dochter en zoon van Joop Donkervoort. ➧

Page 25: Geld & Beleggen #3 2011

25

Donkervoort KANONSKOGEL UIT NEDERLAND

Page 26: Geld & Beleggen #3 2011

Joop DonkervoortFoto’s: Donkervoort

26

Joop Donkervoort studeerde aan de IVA Driebergen Business School, liep stage bij DAF in Frankrijk en werkte verder onder meer bij Renault als service-inspecteur. In zijn vrije tijd sleutelde hij graag aan de verbeterde versie van de Lotus Seven. Vanuit die achtergrond en de liefde voor deze auto ontstond zijn eigen merk, Donkervoort, opgericht in 1978. Het is een automerk dat zich specialiseert op het gebied van sportauto’s. Het bedrijf werd opgericht in een klein schuurtje in Tienhoven. Een aantal jaar later verhuisde Donkervoort naar een grotere locatie in Loosdrecht. In 2000 verhuisde het bedrijf naar Lely-stad, waar alle auto’s tot op heden worden ontwik-keld en gebouwd. In 1996 werd een samenwerkings-overeenkomst getekend met Audi voor de levering van motoren. Voorheen werden Ford-motoren ge-bruikt. Naast Joop Donkervoort werken ook zijn vrouw en kinderen in het bedrijf. Zijn vrouw, Marianne, werkt al lang bij de administratie. Zijn zoon Denis is verant-woordelijk voor de raceafdeling en is ook coureur als Donkervoort aan racewedstrijden meedoet. En zijn dochter Amber is verantwoordelijk voor marke-ting en events, onder andere door voor genodigden van allerlei soorten bedrijven een geheel verzorgde dag bij Donkervoort, inclusief racen op het nabijge-legen circuit, te organiseren. ■

De hele familieDat wapengekletter rondom Spyker, dat kan Joop Donker-voort misschien wel eens irriteren, leggen we hem voor. Maar nee, van irritatie is helemaal geen sprake. “Ten eerste gaat het bij onze auto’s en de Spykers om een heel ander prijsniveau. Wij bouwen auto’s van rond de ton, bij Spyker ligt dat rond de € 250.000,–, € 300.000,–. Het gaat dus om een heel ander genre auto. Spyker bouwt auto’s die meer op luxe en styling zijn toegesneden. Wij zitten juist aan de andere kant van het spectrum. Voor ons gaat het niet om uiterlijk en de luxe maar meer om de functionele techniek. De basis van het rijden. Daarbij is het leuk om te merken dat onze auto’s tot de snelste ter wereld behoren. We hebben in 2010 in de GT4-klasse, sportwagens met straat-homologatie, de 24-uurs race van Dubai gewonnen. En dan race je tegen onder meer Ferrari, Porsche, Aston Martin en Mercedes. Als je daar-van wint, dan is dat toch heel aardig. Het verhoogt ook absoluut het imago van het merk. Maar om terug te komen op Spyker, ik heb best veel contact gehad met Victor Muller. Ze zaten hier ook vlakbij. Er is gewoon een flink ‘portemonneeverschil’ tussen Donkervoort en Spyker.

Wij willen en kunnen ons dingen niet veroorloven die Spyker wel doet. Zij gingen meedoen met de 24 uur van Le Mans, dat kost ettelijke miljoenen. Ze hebben zich in de Formule 1 kunnen inkopen. De Formule 1 is schreeu-wend duur. Het is natuurlijk prachtig, maar je weet dat je er een hele lange tijd voor nodig zult hebben om tot dat niveau te groeien. Dat is wat Spyker met veel geleend geld in één stap wilde bereiken en ook voor elkaar gebokst heeft. Dat is voor ons nu nog buiten bereik, maar het blijft voor de toekomst een mooie ambitie.’’

Page 27: Geld & Beleggen #3 2011

27

Donkervoort D8 270 (2008 - heden)Sinds de zomer van 2008 is de D8 270 leverbaar. Deze versie van de D8-serie werd de opvolger van de D8 270 RS, de gelimiteerde versie uit 2005. De D8 270 accelereert van 0-100 km/u in 3,6 secon-den en beschikt over een nieuwe neuspartij en grill die rechtstreeks refereren aan de D8 GT.

Donkervoort D8 GT (2007 - heden)De in 2007 geïntroduceerde Donkervoort D8 GT is de allereerste gesloten Donkervoort. Ten opzichte van de open versie van de D8 is de D8 GT tech-nisch gezien vrijwel geheel aangepast: bijvoorbeeld de wielophanging, een toename in spoorbreedte met 8 centimeter, grotere remmen voor een betere vertraging en 17 inch grote aluminium wielen. De D8 GT is door het gebruik van carbonfiber met 650 kilogram de lichtste GT ter wereld. ■

Twee recente modellen

Nieuw modelOngeveer om de vijf jaar komt Donkervoort met een nieuw ontwikkelde auto, en tussentijds vaak nog wel met een belangrijke aanpassing aan een bestaand model. “In 2007 hebben we de GT gebracht en eind dit jaar of begin volgend jaar komen we met de open versie, de GTO. Maar alles is weer anders bij dit model. Deze wordt vanaf de basis helemaal opnieuw ontwikkeld. Ik verheug me er al op.’’ ■

kilogram de lichtste GT ter wereld. ■

den en beschikt over een nieuwe neuspartij en grill die rechtstreeks refereren aan de D8 GT.

Omzet ook tijdens recessie op peilDonkervoort zet nu tussen de € 3 en 4 miljoen om per jaar. “Daar zijn we bepaald niet ontevreden over. Als de afgelopen tien jaar, met toch ook een flinke recessie, er een stijgende lijn in je omzet blijft, dan kun je niet onte-vreden zijn. Van de klanten komt 70% uit het buitenland, voornamelijk uit Europese landen. Het zijn vaak echte autoliefhebbers, meestal ondernemers. Ik zeg wel eens dat het ‘echte mensen’ zijn, mensen die het niet van uiter-lijk vertoon willen hebben. Niet dat een Donkervoort niet opvalt. Maar er zijn natuurlijk ook veel mensen die zeggen ‘ik wil een mooie auto’ en daarmee aan status denken, een bepaald niveau van welzijn willen uitstralen. Een Bentley of Ferrari, beide duidelijke statussymbolen, laten zien dat de man in kwestie een bepaalde hoeveelheid geld heeft. Bij onze auto’s is dat niet het geval. De bezitter van een Donkervoort zal daarom meer moeten ‘uitleggen’.’’

Zelf houdt Joop Donkervoort als het om styling gaat erg van Aston Martin. “En als het om techniek en betrouw-baarheid gaat, ben ik een fan van Porsche.’’

MotorenSinds 1996 heeft Donkervoort een samenwerking met Audi, dat onder meer de motoren voor de Donkervoorts levert. “We krijgen daarmee ook veel inzicht in wat er gebeurt op het gebied van ontwikkeling bij Audi en het hele Volkswagen-concern. De man die voor ons de moto-ren selecteert, is bij Porsche verantwoordelijk voor motor-ontwikkeling. (….) Wij zijn blij met de hoge standaard van techniek bij Volkswagen en zij zijn blij dat hun motoren bij ons ook imagotechnisch op verantwoorde wijze op de markt worden gebracht. Door de samenwerking met Audi staan ons vele faciliteiten ter beschikking, zo konden wij enige jaren geleden onze auto in de windtunnel testen.

Donkervoort RacingDenis, de zoon van Joop, is verantwoordelijk voor Donker-voort Racing. Hij ontwikkelt de raceauto’s en heeft boven-dien als een van de drie coureurs de 24-uurs race van Dubai gewonnen. “Alle dingen die nieuw zijn, worden in eerste instantie beproefd tijdens de races. Racen is de proeftuin voor de straatauto’s. Het is lastig om op te boksen tegen bedrijven als Porsche. We zorgen ervoor dat we voldoende onderscheidend en exclusief blijven. Daarin hebben we een rotsvast geloof. En daarnaast werken we samen met heel wat scholen en universiteiten. Op die manier wil je de ontwikkelingskloof die je financieel hebt als het om de grote autoconcerns gaat, trachten te over-bruggen. Autotechniek heeft op veel studenten toch een magische aantrekkingskracht. Daar maken wij dankbaar gebruik van. Wij hebben daarom bijvoorbeeld ook de af-deling design en engineering opgericht. Om bepaalde technieken, onder meer onze composiettechnologie, tegen betaling ook voor andere autofabrikanten ter beschikking te stellen.’’

Page 28: Geld & Beleggen #3 2011

28

BELEGGINGSidee

In de afgelopen periode is de koers van ArcelorMittal ge-daald. Dat is vooral veroorzaakt door het huidige markt-sentiment. Er zijn toenemende zorgen over de schulden-problematiek en de economische ontwikkelingen in met name Europa en de Verenigde Staten. Vooral dat laatste heeft ervoor gezorgd dat de zogenoemde cyclische aan-delen hard zijn geraakt. Dat zien we ook bij ArcelorMittal, dat forser is gedaald dan de AEX-index.

ArcelorMittal noteert € 15,38, bijna op het laagste niveau van de afgelopen jaren. Door de volatiliteit van de koers van dit aandeel zijn de optiepremies aantrekkelijk, waar-door wij een lucratieve strategie kunnen opzetten. Deze strategie is vooral interessant voor beleggers die op zoek zijn naar veel cashflow.

De strategieKoop 1.000 aandelen à € 15,38 € 15.380,–Verkoop 10 calls ArcelorMittal juni 12 € 15,– à € 2,30 - € 2.300,–Verkoop 10 puts ArcelorMittal juni 12 € 15,– à € 2,15 - € 2.150,–Totale investering in strategie € 10.930,–

Alle gebruikte koersen in dit voorbeeld zijn de slotkoersen van 31 augustus 2011. Bij de berekening is geen rekening gehouden met bijkomende (transactie)kosten.

Hoe werkt de strategie?Met de verkoop van de callopties zijn we de verplichting aangegaan om 1.000 aandelen te leveren tegen een koers van € 15,–. Dat is geen probleem, aangezien we die aan-delen in bezit hebben.

Met de verkoop van de putopties zijn we een andere ver-plichting aangegaan, namelijk dat we mogelijk nog eens 1.000 aandelen ArcelorMittal moeten kopen tegen een koers van € 15,–. We dienen dus rekening te houden met het feit dat we tussen nu en de expiratiedatum van de opties in juni 2012 nog eens 1.000 aandelen Arcelor-Mittal geleverd krijgen tegen een koers van € 15,–.

Rendement:In grote lijnen zijn er twee scenario’s mogelijk:1. De koers van de aandelen staat juni 2012 hoger dan € 15,–. We verkopen de aandelen tegen € 15,–.

2. De koers van de aandelen staat juni 2012 lager dan € 15,–. We kopen nog eens 1.000 aandelen tegen € 15,–.

Rendement scenario 1*Verkoop 1000 aandelen à € 15,– € 15.000,–Verwacht dividend (€ 0,42 per aandeel) € 420,–Opbrengst € 15.420,–

Wij verkopen 1.000 aandelen op € 15,–. Dat brengt € 15.000,– op. Daarnaast ontvangen we € 420,– aan ver-wacht dividend. In dit scenario is het beleggingsresultaat € 4.490,– over een periode van tien maanden. Op een to-tale investering van € 10.930,– is dat een rendement van 41,1%!

Rendement scenario 2*Koop 1.000 aandelen à € 15,– € 15.000,–Reeds geïnvesteerd in strategie € 10.930,–Verwacht dividend (€ 0,42 per aandeel) - € 420,–Totaal € 25.510,–

Wij moeten nog eens 1.000 aandelen kopen op € 15,–. Wij hebben in totaal € 10.930,– geïnvesteerd voor de aan-koop van de eerste 1.000 aandelen. Na het ontvangen dividend komt de gemiddelde aankoopkoers uit op € 12,76, ofwel een korting van 17,0% ten opzichte van de huidige koers.

Wij maken verlies met deze strategie wanneer het aan-deel ArcelorMittal onder de gemiddelde aankoopkoers van € 12,76 noteert. ■

Uitzicht op 41% rendement of een korting van 17%ArcelorMittal:

12 €13 19

- € 2.000

€ 0

- € 1.000

- € 3.000

- € 4.000

€ 3.000

€ 2.000

€ 1.000

€ 5.000

€ 4.000

Koers ArcelorMittal

Found from our FTP

Let opGa niet experimenteren met soorten van (combinaties van) financiële instrumenten. De waarde van beleggingen is im-mers aan kleine, maar ook aan grote fluctuaties (met name in het geval van opties) onderhevig. In het geval van een optiestrategie bent u verplicht voldoende margin aan te houden. Raadpleeg voor het maken van een beleggings-beslissing daarom altijd eerst een beleggingsadviseur.

* De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De weergegeven prognoses en/of verwachtingen vormen geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten.

Page 29: Geld & Beleggen #3 2011

We verzekeren al onze waardevolle zaken, voor zover dat binnen onze macht ligt. Het huis, de auto en ga zo maar door. Maar de beleggingsportefeuille wordt zelden effectief beschermd. Terwijl juist voor defensieve be-leggers geldt dat ze rendement willen boeken, in combinatie met een aanvaardbaar risico. Dan zijn er veel mogelijkheden om die ver-houding te optimaliseren. Bijvoorbeeld door gericht putopties op aandelen te kopen. Of wellicht putopties op een index, bijvoorbeeld de AEX-index. En zo zijn er nog andere finan-ciële instrumenten die effectief en efficiënt kunnen worden ingezet om de beleggings-portefeuille zo optimaal mogelijk te bescher-men tegen – forse – koersdalingen.

Uiteraard moet je dan als belegger wel weten wanneer je welk stuk gereedschap inzet. Op sommige momenten is het kopen van put-

opties om de beleggingsportefeuille te be-schermen een prima idee, omdat dan de pre-mies laag zijn. Op andere momenten is het niet effectief. En je moet weten welke putopties je inzet. Waarbij onder meer looptijd en prijs van de optie wezenlijk zijn bij de keuze.

Wij raden beleggers aan toch eens goed te kijken naar de mogelijkheden voor bescher-ming van de beleggingsportefeuille. In roerige tijden is dat echt geen overbodige luxe. En het legt je als belegger geen windeieren als je in een periode van toenemende ‘financiële turbulentie’ risico’s afdekt.

Martijn Meijer,hoofd vermogensbeheer Wijs & van Oostveen. ■

Ik spreek op seminars en congressen geregeld particuliere

beleggers die bij andere partijen, zoals grootbanken,

hun vermogen hebben ondergebracht. Wat me dan

opvalt is dat veel beleggers hun beleggingsportefeuille

niet afdekken om deze te beschermen tegen onvoorziene

koersdalingen. En dat is toch eigenlijk wel wonderlijk.

We hebben immers de laatste jaren al flink wat forse

dalingen op de beurzen meegemaakt. Je zult heus niet

in alle marktomstandig heden kiezen voor bescherming

binnen de beleggingsportefeuille. Maar als donkere wolken

zich samenpakken, kijkend naar onder meer de schulden­

problematiek van Griekenland, dan is het zeer aan te

raden om een bescherming tegen koersdalingen te over­

wegen. Immers, als de kans op koersdalingen duidelijk

toeneemt, is het moment daar om de waarde van de

beleggingsportefeuille te beschermen.

AFDEKKEN

ColumnMartijn Meijer

29

Page 30: Geld & Beleggen #3 2011

C30

Foto’s: Getty images

Edouard Carmignac

TOPBELEGGER UIT PARIJS Edouard Carmignac (1947) is oprichter en voorzitter van het Franse Carmignac Gestion, een van de meest toonaangevende fondshuizen van Europa. Hij beheert twee fondsen van zijn fondsenhuis, Carmignac Investissement en Carmignac Patrimoine. Zijn dochter, Maxime Carmignac, is de beheerder van het Carmignac Market Neutral Fund. ➧

Page 31: Geld & Beleggen #3 2011

C 31

Edouard Carmignac

TOPBELEGGER UIT PARIJS

Page 32: Geld & Beleggen #3 2011

32

Toen Carmignac Gestion in 1989 werd opgericht, waren absolute-returnfondsen, beleggingsfondsen die onder alle marktomstandigheden positief rendement nastreven, nog zeldzaam. Het duurde dan ook even voor het beheerde vermogen flink toenam, omdat onbekend nu eenmaal onbemind maakt. Het duurde tot 1999 om op € 500 miljoen beheerd vermogen te komen, maar in 2000 was dit bedrag ineens verdubbeld. Nu heeft alleen al het grootste fonds van Carmignac, Carmignac Patrimoine, ruim € 27 miljard onder beheer, waarmee het Europa’s grootste beleggings-fonds is. Het totaal belegd vermogen van alle fondsen van Carmignac bedraagt op dit moment ongeveer € 53 mil-jard. In 2006 bedroeg dit nog zo’n € 10 miljard. Een vervijf-voudiging in vijf jaar!

Scherpe analyseEdouard Carmignac zweert bij een scherpe analyse en het lef om daarnaar te handelen. Hij durft controversieel uit de hoek te komen. Vakmanschap, tegen de stroom in durven zwemmen en vasthoudendheid zijn eigenschap-pen die bij beleggen goed van pas kunnen komen. “Wij zijn in ieder opzicht onafhankelijk en kunnen ons altijd een eigen mening veroorloven”, zei Carmignac ooit in de pers. Zo lanceerde Carmignac Gestion als een van de eer-ste vermogensbeheerders fondsen die gespecialiseerd zijn in de opkomende markten en in grondstoffen. Ook van-daag de dag zijn de beleggingsfondsen van Carmignac sterk overwogen in opkomende markten en grondstoffen. Enkele fondsen van Carmignac zijn groeifonds Carmignac Investissement, Carmignac Investissement Latitude, voor extra bescherming, Carmignac Emergents, met voorkeur voor laaggeprijsde aandelen van grote bedrijven in opko-mende landen met een sterk groeipotentieel, en Carmig-nac Commodities.

Beter dan indexVan de 18 fondsen die Carmignac voert, doen 16 het beter dan een relevante index, en 2 minder. Een van de best presterende fondsen is Carmignac Investissement, dat voor 100% in aandelen belegt, zonder sectorale of geo-grafische beperkingen. Daarbij moet wel worden aange-tekend dat sommige fondsen van Carmignac maar licht beter presteren dan de relevante index. En ten slotte ken-nen veel fondsen van Carmignac een prestatiebonus van 20% van de winst in een bepaalde periode. Iets dat het fondshuis niet heel duidelijk communiceert op de web-site. Maar ondanks deze kritische noten, kunnen we toch vaststellen dat Carmignac opmerkelijke prestaties levert.

Naast beroemde juwelierEdouard Carmignac en zijn team zitten in Parijs, in een chique buurt direct aan de Place Vendôme, naast de be-faamde juwelier Van Cleef & Arpels. Edouard Carmignac delegeert veel. Dat stelt hem in staat zich te concentreren op het beheer van fondsen en niet op zaken met betrek-king tot de dagelijkse gang van zaken. Hij wijst ook op

Geboren: 1947 in Parijs 1969: behaalt een Masters in Economie

aan de Universiteit van Parijs 1972: behaalt een MBA aan de Columbia

University in New York 1972: financieel analist bij Blyth Eastman

Dillon in New York 1975: verantwoordelijk voor de internationale

financiële operaties van Paribas 1977: adjunct-directeur Bank European

Financial Corporation 1984: president van Piramide Management,

een dochteronderneming van Hamant en Co 1985: Exchange Agent en General Manager

Hamant Carmignac 1989: oprichter en voorzitter van

Carmignac Gestion

Edouard Carmignac is als fondsmanager meerdere keren onderscheiden voor zijn fondsprestaties. In 2010 kreeg hij bijvoorbeeld de ‘Fund Manager of the Year’ award van Morningstar. ■

Cv Edouard Carmignac

Page 33: Geld & Beleggen #3 2011

33

de vele managers in de financiële sector die wel geld dat aan hen is toevertrouwd beheren, maar ondertussen hun eigen bedrijf verkeerd aanpakken. Ook in het beheer van de fondsen delegeert hij veel: “Ik wou dat iedere manager zichzelf ziet alsof hij aan het hoofd staat van zijn eigen bedrijf of een eigen product’’, zei hij eens. Betrokkenheid als toverwoord dus. De beloning van bestuurders van Carmignac bestaat bijvoorbeeld ook uit salaris en een bonus die deels op grond van het resultaat van de fondsen wordt berekend.

DochterEdouard Carmignac zei in 2009 in een interview met Het Financieele Dagblad over de geruchten dat hij aan op-stappen dacht, het volgende: ‘Ik ben nog kerngezond, en

ik ben nog lang niet van plan om te stoppen. Misschien dat mijn dochter op termijn mijn rol kan overnemen. Maar zij komt alleen in aanmerking voor het directeurschap als zij echt beter is dan de anderen. Iedereen moet hier zijn plaats verdienen, voor familiepolitiek is geen ruimte.’’ De 32-jarige Maxime Carmignac ging in 2006 bij Carmig-nac Gestion aan de slag als analist. Zij heeft een diploma economie en marketing van de Franse business school Essec. Voordat ze bij Carmignac Gestion kwam werken, deed ze ervaring op bij McKinsey en bij Lazard Frères en Morgan Stanley. Maxime Carmignac is inmiddels de eindverantwoordelijke voor het Carmignac Market Neutral Fund. Zij was al medeverantwoordelijk voor dit fonds toen het in 2007 werd gelanceerd. Zij gaat rapporteren aan haar vader. Ze is sinds april 2008 lid van de board of direc-tors van Carmignac. ■

kortNIEUWS

Dat in China producten wor-den nagemaakt, zoals dure Louis Vuitton-jassen of iPho-nes, is allang geen verras-sing meer. De ondernemingen achter deze merken hebben er een dagtaak aan om dit juridisch te bestrijden. Maar nu is een nieuwe en veel bru-talere vorm van kopiegedrag opgedoken in China. Want re-cent bleek een complete Apple Store te zijn nagemaakt. In de stad Kunming bleek een winkel te staan, waarvan zelfs het personeel dacht dat het echt voor het Amerikaanse concern werkte. Op de voorkant van de winkel staat overigens ‘Apple Store’, terwijl op de echte winkels alleen het Apple-logo te vinden is.Het is niet het enige geval van dergelijke ‘grootse namaak’. Want in dezelfde Chinese plaats blijkt ook een namaak-Ikea te staan. Anders dan bij de Apple Store, die zo was vormgegeven en beletterd dat zelfs het personeel niet wist dat het om een namaakwinkel gaat, is bij deze winkel nog wel de moeite genomen om de winkel een andere naam te geven. De Chinese Ikea-adept heet 11 Furniture. Maar de kleurstelling en alles in de winkel lijkt als twee druppels water op de bekende Zweedse formule. De juristen kunnen weer aan de slag. ■

HELE WINKELS KOPIËREN

Terwijl de huizenmarkt voor koop-woningen in de VS nog altijd in zwaar weer verkeert, zijn er bij huurwonin-gen kansen. Dat blijkt uit de lance-ring van de US Multifamily Fund I CV door het Nederlandse Bouwfonds REIM samen met de Amerikaanse partner Fairfield. Het US Multifamily Fund I CV belegt in 228 huurwonin-gen in Seattle. Léon Muller, hoofd research bij Bouwfonds REIM, stelt dat de populariteit van huurwoningen in de VS toeneemt. Muller: “De ver-hoging van het schuldenplafond en de lagere waardering van Standard & Poor’s wijzen erop dat de regels voor het krijgen van een hypotheek nog scherper worden. Minder men-sen kunnen zich daardoor een koop-woning veroorloven, terwijl het aan-bod van nieuwe huurwoningen am-per toeneemt.’’ ■

De grote Amerikaanse vermogensbeheerder J.P. Morgan Asset Management heeft veel contact met Amerikaanse institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen. Onlangs kwam J.P. Morgan Asset Management naar buiten met de meest recente verschuivingen die momenteel plaatsvinden bij institutionele beleggers. Die richten zich na de recente koersbewegingen in toenemende mate op aandelen die een hoog dividend uitkeren, opkomende markten en een aantal grondstoffen. ■

Pensioenfondsen in hoog dividend

Huurwoningen in VS populair

Page 34: Geld & Beleggen #3 2011

34

De goudprijs is in een periode van tien jaar gestegen van € 9.600,– naar € 41.100,– per kilogram. Van de wereldgoudvoorraad van 160 duizend ton is ruim de helft gebruikt voor sieraden. Verder gebruikt de industrie goud en wordt goud gebruikt als belegging door particulieren. Ten slotte houden de centrale banken en het IMF een reservevoorraad goud aan, daar komen we verderop op terug.

markt. Dit had toen, uiteraard, een drukkend effect op de goudprijs. Het zegt ook iets over de risico’s van het bezit van goud. Centrale banken hebben in feite de macht om de goudprijs te stuwen of te dempen. Dat het IMF en de VS veel goud bezitten, is duidelijk. Opval-lender is dat een land als Zuid-Afrika – een van de be-langrijkste producenten van goud – qua bezit slechts op de 28e plek staat. De laatste tijd hebben Rusland, China, Zuid-Korea en India veel goud ingekocht. Het lijstje van de rangorde van de grootste goudvoorraden in de wereld ziet er als volgt uit:

Jaarlijks komt er niet meer dan 2.400 ton nieuw goud op de markt, dat betekent een groei van de voorraad met 1,5%. Terwijl in de eerste helft van dit jaar de vraag naar goud al met 11% steeg. In India is bijvoorbeeld veel vraag naar goud, onder meer voor sieraden. In de periode tot 30 juni stegen de goudaankopen door India met 60% in vergelijking met vorig jaar, tot 267 ton. Al met al wordt de waarde van goud vooral bepaald door speculatie en de goudvoorraden bij de centrale banken en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Begin 2008 verkocht het IMF 12,5% van zijn goudvoorraad op de

NR. LAND OF INSTELLING TONNAGE WAARDE IN €

1. Verenigde Staten 8.965,6 ton 368,5 miljard

2. Duitsland 3.747,9 ton 154,0 miljard

3. IMF (International Monetair Fonds) 3.101,3 ton 127,5 miljard

4. Italië 2.701,9 ton 111,0 miljard

5. Frankrijk 2.683,8 ton 110,3 miljard

6. China 1.161,6 ton 47,7 miljard

7. Zwitserland 1.146,2 ton 47,1 miljard

8. ECB (Europese Centrale Bank) 915,2 ton 37,6 miljard

9. Japan 843,3 ton 34,7 miljard

10. Nederland 674,9 ton 27,7 miljard

EN CENTRALE BANKENGoud

Page 35: Geld & Beleggen #3 2011

35

kortNIEUWS

Philips heeft met een Led-lamp die een heel goede vervanger is van een traditionele 60 watt gloeilamp een Amerikaanse overheidsprijs van $ 10 miljoen gewonnen! De overheids-wedstrijd, Bright Tomorrow Lighting Prize geheten, was opgezet met de bedoeling de verlichtingssector te stimuleren meer energiezuinige lam-pen te produceren, ter vervanging van de gloeilamp. Die lamp is in de VS vaak nog standaard aanwezig in kantoren en woningen. De Led-lamp

PENSIOEN

IN GOUDPensioenfondsen willen meer in

goud kunnen beleggen dan De

Nederlandsche Bank (DNB) nu

toestaat. Pensioenfondsen mo-

gen nu maximaal 3% van hun

portefeuille in grondstoffen be-

leggen, waaronder goud. Maar

pensioenbestuurders zijn juist op

zo ek naar alternatieven als

goud, nu aandelenkoersen op

en neer denderen en staatsobli-

gaties ook minder dan voorheen

een veilige haven blijken te zijn.

De Pensioenfederatie, een koe-

pelorganisatie van Nederlandse

pensioenfondsen, kwam hier

onlangs mee naar buiten. Een

woordvoerder van de Pensioen-

federatie erkende dat goud een

risicovolle belegging kan zijn.

Maar volgens deze organisatie

gaat DNB zijn boekje te buiten

met het stellen van een maxi-

mum. Hierdoor wordt de beleg-

gingsvrijheid van bestuurders

onnodig beperkt. Er is immers,

zo stelt de Pensioenfederatie, al

een prudent person rule in de

Pensioenwet. Die houdt in dat

pensioenfondsen zich gedragen

als goede beleggers en de belan-

gen van werknemers en gepen-

sioneerden in het oog houden. ■

belangrijke Amerikaanse overheidsprijsWINT

van Philips verbruikt 10 watt. Als iedere 60 watt-gloeilamp in de Ver-enigde Staten wordt vervangen door de 10 watt Led-lamp, zou dat in één jaar $ 3,9 miljard aan elektriciteits-kosten schelen en de uitstoot van 20 miljoen ton kooldioxide voorko-men, claimt Philips. Naast de prijs en de beloning zal de kans dat Philips in de VS vooraan staat bij de invoe-ring van Led-verlichting bij overheids-gebouwen flink toenemen, stellen analisten. ■

Bankkrediet zal naar verwachting duurder worden, omdat de kapitaaleisen aan banken steeds verder worden opgeschroefd. En aandelenemissies zijn in het huidige beursklimaat voor bedrijven niet erg aantrekkelijk.

Daarom ontstaat nu een nieuwe trend. Bedrijven lenen steeds vaker direct geld van Amerikaanse institutionele beleggers. Ook Nederlandse bedrijven doen een beroep op institutionele beleggers in de VS.

Het afgelopen jaar haalden Wereldhave, Van Oord, Arcadis, Vitol, Trafigura en Fugro op die manier bij elkaar $ 2,7 miljard op. Volgens de Schotse bank RBS, die bemiddelt tussen Europese bedrijven en Amerikaanse pensioen-fondsen en verzekeraars, zal deze manier van financiering, ‘private place-ment’ geheten, de komende jaren steeds belangrijker worden. ■

DIRECT LENEN BIJ BELEGGER

Het ambtenarenpensioenfonds ABP, een van de grootste pensioenfondsen van Nederland, heeft voor € 2,3 mil-jard aan Griekse staatsobligaties, die

sterk in waarde zijn gedaald. Dat bleek uit het meest recente jaarverslag van het fonds. Of het fonds recent deze beleggingen van de hand heeft gedaan of andere acties heeft ondernomen, is onduidelijk. Vice-voorzitter Joop van Lunteren van het ABP zei in een reactie: “Natuurlijk hebben we actie onder-nomen, maar we zijn niet zenuwachtig geworden.’’ ■

in Griekse staatsobligaties

ABP

Joop van LunterenFoto: Hollandse Hoogte

Page 36: Geld & Beleggen #3 2011

36

Nederland,

Nederland is mondiaal gezien een van de belangrijkste producenten van superjachten voor de superrijken. Het aantal bestelde jachten is nog niet op het niveau van voor de crisis van 2008­2009, maar nieuwe miljardairs in Azië en Latijns­Amerika zorgen ervoor dat de vraag weer aantrekt.

GROOT IN SUPERJACHTBOUW

Foto: iStockphoto

Page 37: Geld & Beleggen #3 2011

37

Nederland,

Page 38: Geld & Beleggen #3 2011

38

Luxejachten, dan hebben we het over een lengte van 50 meter en meer. Vuistregel is dat een meter luxejacht rond de € 1 miljoen kost. Een simpel rekensommetje leert dan dat luxejachten niet voor iedereen zijn weggelegd, om het voorzichtig uit te drukken. Het gaat om mensen die zonder blikken of blozen € 50 miljoen kunnen neerleggen voor zo’n ‘speeltje voor de rijken’. Maar vergis u niet, die groep dijt uit. Het aantal superrijken – mensen met een vermogen van € 1 miljard of meer – neemt toe. Vooral in Azië en Latijns-Amerika. En omdat een superjacht zo ongeveer het teken van ultieme welstand is, zijn er maar weinig superrijken die geen luxejacht kopen. Dat speelt het beperkte aantal wer-ven die deze jachten kunnen bouwen in de kaart. De markt van de luxueuze jachten is begin jaren 2000 geëxplodeerd. Door de financiële crisis van 2008-2009 kwam de klad er wat in, maar nu trekt de markt weer aan, met dank aan de ‘nieuwe superrijken’ in de wereld.

Nederland in de topNederland is als van oudsher zeevarende natie sterk ver-tegenwoordigd met werven die superjachten kunnen bou-wen. Met een omzet van € 1,1 miljard waren de Neder-landse bouwers vorig jaar goed voor mondiaal gezien een tweede plaats. Na Italië en voor Turkije. Azië wordt nu een steeds belangrijker productieregio van luxejachten. De voorbije jaren heeft Azië onder leiding van Taiwan en steeds meer van China de kloof met het westen verkleind, al is de afstand met Europa nog bijzonder groot, in aantal gebouwde jachten, maar zeker ook in kwaliteit.

Donald TrumpDe Nederlandse superjachten worden op werven als Royal van Lent, Feadship, Oceanco, Heesen en Amels in elkaar gezet. Amels, dochterbedrijf van Damen Shipyards, uit Vlis-singen boekt jaarlijks een omzet van € 150-200 miljoen. Een van de grotere bouwers van luxejachten in Nederland dus. Amels kent trouwens als het om het eigendom-schap gaat een roerige geschiedenis. Niemand minder dan de Amerikaanse miljardair Donald Trump, eveneens bekend van het in Nederland ook uitgezonden televisie-programma The Apprentice, nam in 1990 de werf over, van Britse investeerders. Trump had de werf leren kennen toen hij er een opdracht aan verstrekte voor de bouw van het jacht Trump Princess, lengte maar liefst 128 meter. Zowel de opdracht voor het jacht als de overname van de werf was niet onder een gelukkig gesternte geboren. Trump verkocht de werf al weer binnen enkele maanden, omdat hij zelf in geldnood zat. Het jacht van Trump werd nooit afgebouwd. In 1991 kwam Amels in handen van Damen Shipyards.

De aankoop door Damen deed Amels bepaald geen kwaad. Door de kennis en ervaring bij Damen werden nieuwe concepten uitgerold. Onder meer de bouw van luxejachten in serie. Door gebruik te maken van een basis-ontwerp, en vanuit dit ontwerp de wensen van de klant toe te voegen, kon de levertijd worden gehalveerd. Dat scheelt dus tijd, en geld. Dat was in verband met de krediet-crisis ook nodig. Het aantal orders verminderde drastisch, en niet alleen bij Amels.

OvercapaciteitEr was door de crisis enige tijd wat overcapaciteit bij de werven die superjachten bouwen. Maar, zoals hiervoor gezegd, door de vraag van de superrijken uit opkomen-de markten neemt de overcapaciteit af. En puissant rijke mensen blijven altijd iets exceptionelers en liefst iets gro-ters willen dan hun vorige boot, crisis of niet. Zo bouwde de in 2008 opgerichte botenbouwer Schöpfer Yachts uit Boston recent de Oculus en de Infinitas, twee superjach-ten voor de superrijken. Dit moet de luxejachtbouw naar nieuwe hoogten brengen.

De Oculus gaat circa $ 95 miljoen kosten. Het schip is 75 meter lang met verdiepingen van 3,5 meter hoog en een lift naar de privé-suite van de eigenaar. Het schip is vormgegeven als een orka en kan 25 knopen halen. De Infinitas wordt nog iets groter – 90 meter lang – en duur-der, $ 140 miljoen. Dat is dan inclusief zwembad en heli-kopterdek. Onbekend is of ze al verkocht zijn en aan wie. Discretie is en blijft een belangrijke ‘asset’ in de luxeboten-bouw. De meeste werven willen niet zeggen welke boten ze op dit moment onder handen hebben, voor wie ze ze bouwen en hoe duur ze gaan worden. Grappig is natuur-lijk wel dat als de boot eenmaal bij de puissant rijke eige-naar is beland, deze er doorgaans juist mee gaat pronken, in de jachthavens die bij dit artikel genoemd worden. Om te laten zien: ik heb de grootste. ■

Bij Royal Van Lent Shipyard kregen ze in juni dit jaar de schrik van hun leven, toen de brug bij Waddinxveen (Zuid-Holland) op 30 meter van een aantal proefva-rende schepen van de werf naar beneden stortte. De brug zou in maart 2012 worden gerenoveerd. De voor-bereidingen op die werkzaamheden werden echter al uitgevoerd. Peter van Mil, operationeel directeur van Van Lent, kwam ook met de schrik vrij, want hij bevond zich op een van de drie schepen van Van Lent toen de brug instortte. Het geval wil dat een aantal bruggen die Van Lent tegenkomt als het afgebouwde jachten naar klanten vaart, binnenkort wordt aangepast, mede voor Van Lent. Van Mil: “Eén brug is al aangepast en heeft nu een bredere doorvaart. Eind van het jaar wordt de sluis bij Gouda gerenoveerd. Dat moest toch al gebeuren, maar ze gaan hem nu breder maken. Dat is handig voor ons, maar bijvoorbeeld ook voor Heineken, dat een containerterminal bij Alphen aan de Rijn heeft. Onze superjachten worden ook steeds groter. De grootste die we tot dusver gebouwd heb-ben is 80-plus meter. Nu zijn we met een jacht van circa 100 meter bezig, waarschijnlijk het grootste jacht dat ooit in Nederland gebouwd is.’’ ■

Bruggen aangepast voor superjachten (en recordjacht)

Page 39: Geld & Beleggen #3 2011

39

1. Capri, Italië

• Liggeld: € 2.900,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 10 • Meest geliefde periode:

de Rolex Capri Sailing week in meiHalf Hollywood (Tom Cruise, Harrison Ford, Julia Roberts) is ieder jaar op dit eiland te vinden.

2. Porto Cervo, Sardinië, Italië

• Liggeld: € 2.500,–, € 115.000,– per jaar • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 60 • Meest geliefde periode: de Deluxe Fair in juni

en de Maxi Yacht Rolex Cup in septemberHier treft u de rijksten der aarde aan.

3. Portofino, Ligurië, Italië

• Liggeld: € 2.350,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 6 • Meest geliefde periode:

de Portofino Rolex Trophy in meiPortofino is een geliefde ‘hangout’ voor de Italiaanse jetset.

4. Ibiza Magna, Ibiza, Spanje

• Liggeld: € 2.300,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 12 • Meest geliefde periode: in september,

voor de grote nachtclubs de deuren sluitenNachtclub Pacha, beroemd vanwege feesten die meerdere dagen kunnen duren, is vlakbij.

5. St. Tropez, Côte d’Azur, Frankrijk

• Liggeld: € 1.300,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 30 • Meest geliefde periode: de Giraglia Rolex Cup

in juni en de International Polo Cup in juliEnige nadeel, de haven laat geen schepen toe die langer zijn dan 70 meter. Die moeten in de baai voor anker gaan. ➧

De duurste jachthavens ter wereld, liggeld voor jacht van circa 70 meter

(bron Wealth Bulletin)

Portofino, ItaliëFoto: Hollandse Hoogte

Page 40: Geld & Beleggen #3 2011

40

6. Port Hercule, Monaco

• Liggeld: € 1.200,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 20 • Meest geliefde periode: de rally van Monte Carlo

in januari, de Grote Prijs Formule 1 in mei en de Monaco Yacht Show in september

Plekje op aarde met misschien wel de hoogste concentratie aan rijke mensen.

7. Miami Beach, Florida, Verenigde Staten

• Liggeld: € 883,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 45 • Meest geliefde periode: de Miami Boat Show in

februari en de Art Basel in decemberDe Amerikaanse jachthavens zijn bijna ordinair ‘goedkoop’ nu de dollar zo gezakt is de laatste jaren.

8. Port de Cannes, Côte d’Azur, Frankrijk

• Liggeld: € 655,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 35 • Meest geliefde periode: het festival van Cannes

in mei

De haven van Cannes telt 2.000 ligplaatsen en is daarmee een van de grootste havens van Europa. Alle formaten van boten worden er toegelaten. Goed nieuws voor oliemiljardair Roman Abramovich (Eclipse, 170 meter) en de baas van softwaregigant Oracle Larry Ellison (Rising Sun, 138 meter), want zij hebben zo’n beetje de grootste jachten ter wereld.

9. Port of Gustavia, St. Barths, Franse Antillen

• Liggeld: € 500,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 15 • Meest geliefde periode: Kerstmis en NieuwjaarOp dit Caribische eiland brengen rijke Amerikanen graag de eindejaarsfeesten door.

10. Yas Marina, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten

• Liggeld: € 421,– per dag • Aantal ligplaatsen voor superjachten: 40 • Meest geliefde periode: de Grote Prijs

Formule 1 van Abu Dhabi in novemberDeze jachthaven is gebouwd op het kunstmatig aangelegde eiland Yas. Booteigenaren kunnen tijdens races vanaf het dek de Formule 1-wagens voorbij zien scheuren. ■

(bron Wealth Bulletin)

Port Hercule, MonacoFoto: Hollandse Hoogte

Page 41: Geld & Beleggen #3 2011

41

Banken maken gebruik van de Ge-dragscode Hypothecaire Financie-ringen voor het verstrekken van een hypotheek. Per 1 augustus 2011 is deze op een aantal punten gewijzigd. De hoogte van een tophypotheek bedraagt nog maximaal 104% van de marktwaarde van de woning, ver-meerderd met het percentage van de verschuldigde overdrachtsbelasting. Omdat het percentage overdrachts-belasting onlangs is verlaagd, komt dit voor bestaande bouw neer op 106% en voor nieuwbouw op 104%.

Daarnaast is de geheel aflossings-vrije hypotheek verleden tijd. Per 1 augustus is het nog slechts moge-lijk tot 50% van de waarde van de woning aflossingsvrij te lenen. Dit betekent dat het restant zal moeten worden afgelost. Hierdoor zullen de maandlasten toenemen. Met deze maatregel voorkomt de overheid dat een volledige schuld wordt behou-den en daarmee een maximale hypo-theekrenteaftrek wordt genoten.

Meer dan voorheen zal worden ge-keken naar de verhouding van de hoogte van de hypotheek en het in-komen, om te voorkomen dat meer wordt geleend dan financieel verant-woord is.Omdat de woningmarkt al enige tijd in zwaar weer verkeert, probeert de overheid deze markt op verschillen-de manieren te stimuleren. Enkele voorbeelden daarvan zijn de verla-ging van de overdrachtsbelasting.

De verlaging van 4% (van 6% naar 2%) geldt voor de periode van 15 juni 2011 tot 1 juli 2012. Deze maatregel heeft enkel effect op bestaande bouw,

UW KIND HELPEN BIJ AANKOOP EIGEN WONINGBanken zijn vandaag de dag voorzichtiger geworden met het verstrekken van een financiering voor de aankoop van een eigen woning. Zo wordt het voor starters op de woningmarkt steeds lastiger om een hypotheek af te sluiten. Als ouder kunt u misschien uw kind een klein duwtje in de rug geven.

omdat bij nieuwbouw geen over-drachtsbelasting verschuldigd is.

Voorts is de grens verhoogd voor een hypotheek met NHG-garantie en is bepaald dat deze verhoging zal worden gecontinueerd in 2011. Daar-naast is de periode voor aftrek van dubbele hypotheeklasten (nieuwe woning gekocht, maar oude woning nog niet) verlengd van twee tot drie jaar en vervalt eind 2012.

Als ouder kunt u ook wat doen indien uw kind op zoek is naar een eigen woning. Zo is het mogelijk om belas-tingvrij een extra schenking te doen bovenop de ‘eenmalig verhoogde vrij-gestelde schenking’. Deze verhoog-de vrijgestelde schenking bedraagt in 2011 € 24.144,– en kunt u doen indien uw kind tussen 18 en 35 jaar oud is.

Schenkt u echter een bedrag dat uw kind gebruikt voor de aanschaf, ver-betering of onderhoud van de eigen woning, dan kunt u eenmalig de ver-hoogde vrijgestelde schenking ver-hogen met € 26.156,– tot een bedrag van € 50.300,–. De schenking dient dan wel aan een aantal voorwaarden te voldoen die strikt moeten worden nageleefd, waaronder het opmaken van een notariële akte.

Deze extra verhoogde schenking is ook mogelijk indien uw kind al een eigen woning heeft aangeschaft. De schenking dient in dat geval te wor-den gebruikt voor de aflossing van een reeds bestaande eigenwoning-schuld.

Ook indien u in het verleden al eens gebruik heeft gemaakt van de een-malig verhoogde vrijstelling, dan kunt u nu nog een aanvullende schen-king doen van € 26.156,–, mits deze schenking wordt aangewend voor de aanschaf, onderhoud of verbetering van de eigen woning dan wel voor de aflossing van een eigenwoning-schuld. Uw kind dient in dat geval nog wel tussen 18 en 35 jaar oud te zijn en uw eerdere eenmalig ver-hoogde vrijgestelde schenking dient vóór 1 januari 2010 te hebben plaats-gevonden.

Daarnaast bestaan er fiscale lening-varianten, die u wellicht een mooi rendement opleveren en bovendien de maandlasten van uw kind aan-zienlijk kunnen verlagen.

Mocht u meer willen weten over dit onderwerp, dan kunt u uiteraard con-tact opnemen met uw belastingadvi-seur.

Wijs & van Oostveen AdviesAmsterdam.(M.m.v. Van der Mark & Partners Belastingadviseurs, 020 – 480 10 30 of [email protected].) ■

Foto: iStockphoto

Page 42: Geld & Beleggen #3 2011

42

PYRAMIDEnieuws

PROFIEL PYRAMIDEFONDSHet Pyramidefonds belegt hoofdzakelijk in aandelen uit de AEX-index. De AEX-index is dé beursbarometer van de Amsterdamse effectenbeurs. De 25 fondsen die in deze index opgenomen zijn, zijn de meest verhan-delde fondsen van de Amsterdamse beurs. Het beleggings beleid is erop gericht de AEX-index voor een belangrijk deel zo goed mogelijk te volgen. Daarbij wordt gebruikgemaakt van derivaten, zoals opties en an-dere afgeleide producten. Het Pyramidefonds is ideaal voor beleggers die op een makkelijke manier willen beleggen in de AEX-index. Wijs & van Oostveen treedt op als beheerder van dit fonds.

De koers van het Pyramidefonds kunt u dagelijks vol-gen in bijna alle landelijke dagbladen of bekijken op internet, www.pyramidefonds.nl. ■

(Advertentie)

Van de makers van Geld & Beleggen. Mis het niet!

Informatie waar je als belegger echt wat mee kunt

Dus actuele beleggingsideeën, aandelentips en nog veel meer. En dat 20 keer per jaar. Ga direct naar www.wijs.nl/geldenbeleggen en geef u op voor de gratis digitale nieuwsbrief.

Participaties kopenU kunt aan het begin van elke maand Pyramidefonds-

participaties aankopen. Wilt u participaties kopen, dan kunt u rechtstreeks vanaf www.pyramidefonds.nl het deelname-

formulier en de financiële bijsluiter downloaden.

* De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het Pyramidefonds is een beleggingsfonds en is geregistreerd bij de AFM te Amsterdam. Het prospectus is verkrijgbaar op het adres van de beheerder, Herengracht 493, 1017 BT Amsterdam. Voor het Pyramidefonds is een financiële bijsluiter opgesteld, welke te downloaden is van www.pyramidefonds.nl, met informatie

over het product, de kosten en de risico’s. Vraag er om en lees hem voordat u het product koopt.

Sectorverdeling directe belangenPyramidefonds per 29 augustus 2011

Unilever 15,8%Royal Dutch Shell 14,7%ING 9,4%Philips 7,1%KPN 5,6%Total 5,2% Unibail-Rodamco 4,9%ArcelorMittal 4,6%Heineken Holding 3,6%AkzoNobel 3,2%

GROOTSTE BELANGENHandel

3,7%

Media4,3%

Technologie8,7%

Chemie9,9%

Telecommunicatie8%

Financiële waarden20,4%

Voeding & Dranken24,4%

Handel3,7%

Media4,3% Telecommunicatie

8%

Financiële waardenVoeding & Dranken

Energie20,6%

Wilt u meer weten over het Pyra-midefonds, neemt u dan contact op met onze adviseurs via het te-lefoonnummer 020 - 638 82 26. Zij staan u graag te woord. ■

MEERINFORMATIE?

Page 43: Geld & Beleggen #3 2011

43

De eigenaren van de club, de Amerikaanse Glazer-familie, hopen daarom in Azië met de beursgang fortuin te verga-ren. Door een beursgang kunnen ook de schulden die zijn ontstaan onder het bewind van de Glazers – Malcolm Glazer en zijn zoon – worden weggewerkt. De Glazers, goed voor een privé-vermogen van $ 2,6 miljard, zijn overigens nooit populair geweest bij de supporters van Manchester United.

Beursgangen van voetbalclubs wa ren trouwens niet vaak succesvol. In het midden van de jaren negentig gingen bijvoorbeeld flink wat Britse clubs naar de beurs. Voor

maar een paar clubs pakte dat goed uit. Het Londense Arsenal is waarschijnlijk de meest succesvolle club in dat opzicht. Het aandeel Arsenal werd destijds uitgegeven voor 2800 pond en is daarna drie keer zo veel waard geworden. Maar de meeste clubs die naar de beurs gingen, zoals Celtic en Newcastle United, zagen hun aandelen kelde-ren. Ook de beursgang van Ajax in Nederland was geen succes voor de beleggers. Op 11 mei 1998 ging Ajax naar de Amsterdamse beurs. De introductiekoers was destijds ƒ 25,– (€ 11,34). Het aandeel noteert nu rond de € 6,50. ■

$ 1,2 MILJARD VOOR VOETBALCLUB

Foto: Hollandse Hoogte

De Engelse voetbalclub Manchester United wil in Singapore naar de beurs gaan in het vierde kwartaal van dit jaar. De club verwacht bij de beursgang $ 1,2 miljard op te halen. Daarmee zou het de grootste beursgang ooit van een voetbalclub zijn. Dat wordt gekozen voor een beursgang in Azië (Singapore) komt omdat van de immense supportersschare die de club wereldwijd heeft (zo’n 350 miljoen) 200 miljoen fans in Azië wonen. Sterker nog, Manchester United heeft als merknaam in landen als China, Indonesië, Thailand, India en Japan een nog grotere uitstraling dan in Engeland.

Page 44: Geld & Beleggen #3 2011

44

AANDELEN research

Wijs & van Oostveen Vermogensbeheer research, september 2011

DJ EURO STOXX 50-INDEX KOERSINFORMATIE WINST PER AANDEEL KOERSWINSTVERHOUDING DIVIDEND koers hoog laag WPA WPA WPA KW KW KW 31/08/11 12 maanden 2010 2011T 2012T 2010 2011T 2012T 2010 2011T YLD%

DJ Euro Stoxx 50 2.302,08 3.077,24 2.077,06 246,97 276,90 303,85 11,3 8,3 7,6 108,53 129,94 5,6Air Liquide FR 90,52 100,65 80,45 4,99 5,51 6,05 19,0 16,4 15,0 2,35 2,56 2,8Allianz DE 71,73 108,85 64,38 11,20 11,07 12,64 7,9 6,5 5,7 4,50 4,63 6,5Alstom FR 32,33 45,32 28,36 1,57 3,22 3,61 26,6 10,0 9,0 0,62 0,96 3,0Anheuser-Busch InBev BE 38,45 46,33 33,85 1,91 2,62 2,94 22,6 14,7 13,1 0,60 0,83 2,2ArcelorMittal NL 15,38 28,55 13,03 1,62 1,88 2,49 17,7 8,2 6,2 0,57 0,54 3,5 AXA FR 11,18 16,16 9,27 1,08 2,11 2,13 11,5 5,3 5,3 0,69 0,76 6,8BASF DE 49,67 70,22 40,92 4,96 6,33 6,35 12,0 7,9 7,8 2,20 2,39 4,8Bayer DE 44,89 59,44 41,33 1,57 4,84 5,24 35,2 9,3 8,6 1,50 1,66 3,7BBVA ES 6,34 9,97 5,52 1,17 0,95 1,07 6,5 6,7 5,9 0,42 0,42 6,6BMW DE 56,35 73,85 40,16 4,91 7,53 7,55 12,0 7,5 7,5 1,30 2,29 4,1 BNP Paribas FR 35,87 59,93 32,10 6,33 7,06 7,72 7,5 5,1 4,6 2,10 2,30 6,4Banco Santander ES 6,42 10,08 5,54 0,95 0,94 1,07 8,4 6,8 6,0 0,60 0,59 9,3Carrefour FR 18,56 36,06 16,68 0,56 1,74 2,04 55,1 10,7 9,1 1,08 1,03 5,6Credit Agricole FR 6,82 12,92 5,63 0,54 1,41 1,80 17,6 4,9 3,8 0,45 0,47 6,9CRH IE 12,36 17,40 10,87 0,61 0,85 1,07 25,3 14,5 11,6 0,63 0,63 5,1 Daimler DE 37,67 59,09 33,27 4,28 5,37 5,92 11,9 7,0 6,4 1,85 2,12 5,6Danone FR 47,57 53,16 41,85 3,04 3,00 3,33 15,5 15,9 14,3 1,30 1,39 2,9Deutsche Bank DE 28,25 48,70 26,01 3,07 5,78 6,44 12,7 4,9 4,4 0,75 0,92 3,3Deutsche Börse DE 41,46 62,48 38,13 2,25 4,34 4,93 23,0 9,5 8,4 2,10 2,22 5,4Deutsche Telekom DE 8,81 11,38 8,78 0,39 0,71 0,78 24,8 12,4 11,2 0,70 0,71 8,1 Enel IT 3,40 4,86 3,20 0,47 0,48 0,50 8,0 7,1 6,9 0,28 0,29 8,4Eni IT 14,00 18,66 11,83 1,74 2,12 2,29 9,4 6,6 6,1 1,00 1,03 7,4E.ON DE 15,26 25,54 13,19 3,51 1,31 1,74 6,5 11,7 8,8 1,50 1,05 6,9France Telecom FR 13,30 17,45 11,97 1,44 1,60 1,58 10,8 8,3 8,4 1,40 1,41 10,6GDF SUEZ FR 21,96 30,05 18,32 2,11 1,91 2,15 12,7 11,5 10,2 1,50 1,57 7,1 Generali IT 12,58 17,05 10,34 1,10 1,31 1,59 12,9 9,6 7,9 0,45 0,52 4,1Iberdrola ES 5,13 6,50 4,66 0,53 0,51 0,55 10,9 10,0 9,3 0,33 0,33 6,5ING Groep NL 6,03 9,50 5,30 0,65 1,57 1,49 11,2 3,8 4,0 0,00 0,00 0,0Intesa Sanpaolo IT 1,13 2,53 1,07 0,15 0,17 0,20 12,9 6,8 5,6 0,08 0,08 7,1L’Oréal FR 75,79 91,24 71,00 3,82 4,32 4,69 21,7 17,6 16,1 1,80 1,95 2,6 LVMH FR 117,95 132,65 89,76 6,36 6,18 7,06 19,4 19,1 16,7 2,10 2,42 2,1Münchener Rück. DE 90,87 126,00 84,51 13,06 5,87 14,61 8,7 15,5 6,2 6,25 6,00 6,6Nokia FI 4,50 8,49 3,33 0,50 0,14 0,21 15,5 31,5 21,2 0,40 0,18 4,1Philips Electronics NL 14,73 25,45 12,85 1,54 1,06 1,50 14,9 13,9 9,8 0,75 0,74 5,0Repsol YPF ES 20,07 24,90 17,31 3,84 1,96 2,42 5,4 10,3 8,3 1,05 1,14 5,7 RWE DE 26,15 55,88 24,10 6,20 4,30 4,48 8,0 6,1 5,8 3,50 2,29 8,8Saint-Gobain FR 35,04 47,64 27,81 2,18 3,49 4,11 17,7 10,0 8,5 1,15 1,30 3,7Sanofi-Aventis FR 50,66 56,82 42,85 3,89 6,69 6,29 12,3 7,6 8,0 2,50 2,58 5,1SAP DE 38,00 46,15 32,88 1,52 2,64 3,01 25,1 14,4 12,6 0,60 0,67 1,8Schneider Electric FR 93,10 123,65 81,17 6,59 7,97 9,01 17,0 11,7 10,3 3,20 3,71 4,0 Siemens DE 71,88 99,39 66,50 4,54 7,83 7,75 17,1 9,2 9,3 2,70 3,15 4,4Société Générale FR 23,36 52,70 20,16 5,43 5,07 6,16 7,4 4,6 3,8 1,75 1,73 7,4Telecom Italia IT 0,84 1,16 0,77 0,16 0,12 0,13 6,0 6,8 6,5 0,06 0,07 7,9Telefónica ES 14,51 19,69 13,01 2,25 1,70 1,75 7,5 8,6 8,3 1,40 1,59 11,0Total FR 34,00 44,55 30,34 4,73 5,33 5,39 8,4 6,4 6,3 2,28 2,32 6,8 Unibail-Rodamco FR 150,55 162,95 124,50 23,91 8,89 9,28 6,2 16,9 16,2 5,30 8,14 5,4UniCredit IT 0,94 2,05 0,86 0,06 0,13 0,18 24,2 7,0 5,2 0,05 0,04 4,1Unilever NL 23,57 24,08 20,82 1,51 1,56 1,71 15,4 15,1 13,8 0,83 0,89 3,8Vinci FR 36,38 45,48 32,05 3,35 3,54 3,78 12,1 10,3 9,6 1,67 1,76 4,8Vivendi FR 16,97 22,07 14,10 1,78 2,47 2,62 11,3 6,9 6,5 1,40 1,48 8,7

Page 45: Geld & Beleggen #3 2011

45

AMSTERDAM AEX-INDEX AANDELEN KOERSINFORMATIE WINST PER AANDEEL KOERSWINSTVERHOUDING DIVIDEND koers hoog laag WPA WPA WPA KW KW KW 31/08/11 12 maanden 2010 2011T 2012T 2010 2011T 2012T 2010 2011T YLD%

AEX-index 292,93 374,19 265,85 25,75 33,89 36,35 13,8 8,6 8,1 11,16 11,99 4,1Aegon 3,13 5,71 2,66 0,76 0,54 0,66 6,0 5,8 4,7 0,00 0,10 3,2Ahold 8,11 10,28 7,62 0,74 0,85 0,96 13,3 9,5 8,4 0,29 0,34 4,1Air France-KLM 6,85 15,30 5,93 2,08 -0,78 0,25 5,6 - 27,7 0,00 0,00 0,0AkzoNobel 35,44 53,74 32,08 2,85 3,45 3,92 16,3 10,3 9,1 1,35 1,49 4,2Aperam 12,80 32,20 10,74 - 0,92 2,15 - 13,9 5,9 - 0,52 4,1 ArcelorMittal 15,38 28,55 13,03 1,62 1,88 2,49 17,7 8,2 6,2 0,57 0,54 3,5ASML 24,66 32,95 19,34 2,26 3,28 2,33 12,8 7,5 10,6 0,40 0,45 1,8Boskalis Westminster 23,59 38,46 21,14 3,11 2,43 2,45 11,5 9,7 9,6 1,24 1,21 5,1Corio 40,52 54,25 33,41 4,31 2,90 3,01 11,1 14,0 13,5 2,69 2,74 6,8DSM 34,96 47,42 31,08 3,03 3,62 3,85 14,1 9,6 9,1 1,35 1,47 4,2 Fugro 42,19 63,68 36,71 3,47 3,37 4,18 17,7 12,5 10,1 1,50 1,52 3,6Heineken 34,85 43,29 30,40 2,55 2,71 3,04 14,4 12,9 11,5 0,76 0,84 2,4ING Groep 6,03 9,50 5,30 0,65 1,57 1,49 11,2 3,8 4,0 0,00 0,00 0,0KPN 9,86 12,30 8,95 1,15 1,24 1,26 9,5 8,0 7,8 0,80 0,85 8,6Philips Electronics 14,73 25,45 12,85 1,54 1,06 1,50 14,9 13,9 9,8 0,75 0,74 5,0 PostNL 4,09 9,74 3,68 0,74 0,71 0,81 26,5 5,8 5,1 0,29 0,43 10,6Randstad Holding 23,96 43,10 20,39 1,65 2,48 3,07 23,9 9,7 7,8 0,00 1,26 5,3Reed Elsevier 8,21 10,33 7,38 0,51 0,82 0,88 18,2 10,1 9,3 0,41 0,42 5,1Royal Dutch Shell (A) 23,28 26,74 20,12 2,48 3,05 3,29 10,2 7,6 7,1 1,27 1,18 5,0SBM Offshore 14,50 20,93 11,75 1,09 0,90 1,66 15,6 16,1 8,7 0,54 0,50 3,4 TNT Express 6,51 10,20 6,02 0,00 0,27 0,47 - 24,6 14,0 - 0,10 1,6TomTom 3,29 8,03 2,77 0,49 0,43 0,40 16,1 7,7 8,3 0,00 0,00 0,0Unibail-Rodamco 150,55 162,95 124,50 23,91 8,89 9,28 6,2 16,9 16,2 5,30 8,14 5,4Unilever 23,57 24,08 20,82 1,51 1,56 1,71 15,4 15,1 13,8 0,83 0,89 3,8Wolters Kluwer 13,18 17,93 11,92 0,97 1,50 1,59 16,9 8,8 8,3 0,67 0,69 5,3

AMSTERDAM MIDKAP-INDEX AANDELEN KOERSINFORMATIE WINST PER AANDEEL KOERSWINSTVERHOUDING DIVIDEND koers hoog laag WPA WPA WPA KW KW KW 31/08/11 12 maanden 2010 2011T 2012T 2010 2011T 2012T 2010 2011T YLD%

Midkap-index 489,64 659,77 421,08 38,48 49,52 61,54 16,6 9,9 8,0 15,31 21,54 4,4Aalberts Industries 13,00 17,28 10,10 1,10 1,34 1,45 14,3 9,7 9,0 0,28 0,34 2,6Advanced Metallurgical Group 9,64 16,92 6,20 0,07 0,97 1,34 134,1 10,0 7,2 0,00 0,00 0,0Arcadis 13,20 18,15 11,91 1,12 1,26 1,39 15,5 10,5 9,5 0,47 0,51 3,9ASM International 18,47 31,78 15,10 2,11 2,90 2,78 12,6 6,4 6,6 0,00 0,48 2,6BAM Groep 3,51 5,83 2,90 0,08 0,58 0,64 57,5 6,0 5,5 0,03 0,21 6,0 BinckBank 8,28 13,25 6,80 0,60 0,97 1,17 19,3 8,5 7,1 0,27 0,50 6,0Brunel International 22,96 34,99 19,68 1,09 1,87 2,34 27,1 12,3 9,8 0,80 0,93 4,0CSM 16,83 27,10 14,67 1,44 1,55 1,98 18,2 10,9 8,5 0,90 0,90 5,3Delta Lloyd 12,72 19,91 11,53 3,49 1,25 2,55 4,3 10,2 5,0 0,60 1,03 8,1Eurocommercial Properties 31,45 36,72 25,60 4,96 1,95 2,24 6,9 16,1 14,0 1,88 1,96 6,2

Heijmans 12,33 23,90 10,77 0,95 1,38 1,91 15,8 9,0 6,5 0,35 0,54 4,4Imtech 20,23 28,48 15,60 1,70 2,07 2,31 16,7 9,8 8,8 0,65 0,70 3,5LogicaCMG 0,97 1,78 0,90 0,11 0,14 0,16 13,7 6,9 6,2 0,05 0,05 5,4Mediq 12,30 14,90 11,17 1,30 1,41 1,62 10,8 8,7 7,6 0,46 0,47 3,9Nutreco 47,40 60,73 39,75 3,17 4,30 4,81 17,9 11,0 9,9 1,50 1,76 3,7 Ordina 2,03 4,15 1,88 -0,14 0,19 0,24 - 10,9 8,3 0,00 0,00 0,0Pharming 0,13 0,27 0,08 -0,19 -0,04 -0,04 - - - 0,00 0,00 0,0SNS REAAL 2,34 4,27 2,07 -0,71 0,45 0,89 - 5,2 2,6 0,00 0,00 0,0Ten Cate 24,66 32,46 19,55 1,84 2,68 2,95 15,2 9,2 8,4 0,75 0,92 3,7UNIT4 18,20 26,90 16,58 0,88 1,71 1,94 27,5 10,6 9,4 0,25 0,32 1,8 USG People 7,06 16,27 6,40 0,20 0,79 1,22 76,0 9,0 5,8 0,16 0,22 3,1VastNed Retail 39,15 53,31 34,05 5,39 3,69 7,69 9,6 10,6 5,1 2,78 3,65 9,3Vopak 34,81 37,32 27,43 2,08 2,25 2,56 17,0 15,5 13,6 0,70 0,77 2,2Wavin 6,32 12,25 5,87 0,11 0,54 0,86 103,6 11,6 7,4 0,00 0,09 1,5Wereldhave 59,17 76,29 49,96 4,15 4,74 4,91 17,6 12,5 12,1 4,70 4,74 8,0

Page 46: Geld & Beleggen #3 2011

COLOFON

46

Publicatiedata cijfersPublicatiedata cijfers

Belangrijke informatie behorende bij de opgenomen beleggingsaanbevelingenBeleggingsaanbevelingen, inclusief de daaruit voortvloeiende conclusies, zijn gebaseerd op gegevens die zijn ontleend aan betrouwbaar te achten bronnen en publiekelijk bekende informa-tie. Indien er geen zekerheid bestaat over de gebruikte bronnen zal hier expliciet melding van worden gemaakt. De beleggings-aanbevelingen dienen niet te worden opgevat als een aanbod om waardepapieren te verkopen, noch als een uitnodiging tot aankoop ervan. De aanbevelingen zijn generiek van aard en houden derhalve geen rekening met uw specifieke beleggerspro-fiel. U mag de aanbevelingen dan ook niet aanmerken als een

persoonlijk advies: u dient uw eigen beleggingsadviseur te raad-plegen teneinde te overleggen of het financiële instrument dat in de betreffende beleggingsaanbeveling aan bod komt, voor u een passende investering is en of de beleggings aanbeveling in over-eenstemming is met uw beleggersprofiel.

De AFM is toezichthouder op het gedrag en de informatiever-strekking van alle partijen op de financiële markten in Neder-land. Overige meldingen inzake de Wet Marktmisbruik kunt u vinden op: www.geldenbeleggen.nl.

De eventueel door u verstrekte gegevens worden gebruikt door Wijs & van Oostveen, de met haar gelieerde ondernemingen of zorg vuldig geselecteerde derden om u te informeren over interessante producten en diensten. Indien u hiertegen bezwaar heeft, kunt u een brief sturen naar Wijs & van Oostveen, t.a.v. Marketing, Herengracht 493, 1017 BT Amsterdam.

FOTO’S ANP, Getty images, Hollandse Hoogte en iStockphoto. COVER FOTO Hollandse Hoogte.

ADVERTENTIEVERKOOP Gabrielle Kalle-de Blaauw, TELEFOON 020-638 82 26, FAX 020-639 32 19, E-MAIL [email protected]

Geld & Beleggen is een uitgave van Wijs & van Oostveen en het Pyramidefonds.

POSTADRES Herengracht 493, 1017 BT Amsterdam TELEFOON 020-638 82 26, FAX 020-639 15 16, INTERNET www.wijs.nl, BANKREKENING 48.38.24.518, ABN Amro

JAARABONNEMENT € 29,75

Gegevens en informatie zijn ontleend aan betrouwbaar te achten bronnen. De redactie, uitgever en medewer-kers kunnen evenwel geen aan spra kelijkheid aanvaar-den voor de vol strekte juistheid en volledigheid van dit periodiek.

12 OKTOBER ASML

13 OKTOBER Carrefour

17 OKTOBER Philips

18 OKTOBER Danone

20 OKTOBER AkzoNobel, Nokia,

Schneider Electric

24 OKTOBER TomTom

25 OKTOBER Deutsche Bank, KPN,

Saint­Gobain

26 OKTOBER Air Liquide, BBVA,

Heineken, SAP

27 OKTOBER AXA, BASF, Bayer, Daimler,

Deutsche Börse, Eni,

France Telecom, Iberdrola,

Randstad, Royal Dutch Shell, Santander

28 OKTOBER Total

31 OKTOBER TNT Express

1 NOVEMBER DSM

2 NOVEMBER Aperam

3 NOVEMBER Alstom, ArcelorMittal, BMW,

BNP Paribas, Corio, ING Groep,

Sanofi, Unilever, Vinci

4 NOVEMBER GDF Suez

7 NOVEMBER L’Oréal, PostNL

8 NOVEMBER Intesa Sanpaolo,

Munich Re

9 NOVEMBER Air France­KLM,

Anheuser­Busch InBev,

Enel, E.ON, Wolters Kluwer

10 NOVEMBER Aegon, Crédit Agricole,

Deutsche Telekom, Repsol, RWE,

Telecom Italia, Telefónica

11 NOVEMBER Allianz, Generali, Siemens

Page 47: Geld & Beleggen #3 2011

(Advertentie)

Zin in meer?

Van de makers van Geld & Beleggen. Mis het niet!

Dus in meer actuele beleggingsideeën,

aandelentips en praktische informatie over

beleggen? En dat alles 20 keer per jaar? Ga dan

direct naar www.wijs.nl/geldenbeleggen en

geef u op voor de gratis digitale nieuwsbrief.

Page 48: Geld & Beleggen #3 2011

* Wijs & van Oostveen is als beleggingsonderneming geregistreerd bij de AFM te Amsterdam. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De weergegeven prognoses en/of verwachtingen vormen geen betrouwbare indicator voor

toekomstige resultaten. Het totale kostenoverzicht met betrekking tot de betreffende dienstverlening is opvraagbaar bij Wijs & van Oostveen.Belangrijk om te weten is dat u over het algemeen een hoger risico loopt indien u uw gelden gaat beleggen in obligaties, aandelen, opties of andere

financiële instrumenten dan indien u uw gelden op een spaardeposito zet. Daarnaast is bij spaarproducten het depositogarantiestelsel van toepassing en bij financiële instrumenten is dit stelsel niet van toepassing.

De rente staat nog steeds laag. Bij deposito’s is de rente

niet hoger dan 2%. En bij een mandje met Europese

bedrijfs- en staatsobligaties rond de 3% per jaar.

Verminder dit met de vermogensrendementsheffing en

inflatie en u houdt als belegger nagenoeg niets over.

Zijn er dan nog wel solide beleggingsalternatieven voor

de lage rente?

Jazeker, die zijn er. Bijvoorbeeld defensieve aandelen

van grote kwalitatieve bedrijven, met een hoog dividend-

rendement tot wel 7%.* En dit rendement kan nog eens

worden opgehoogd. Daarnaast bieden veel vastgoed-

fondsen eveneens een royaal dividendrende ment van

soms wel 8%.* Ook speciaal ontwikkelde obligatie-

producten vormen interessante mogelijkheden.

Een aantal van deze producten heeft in het afgelopen

jaar verrassende rendementen geboekt.*

Als beleggingsspecialist speuren wij dagelijks naar

dit soort beleggingsalternatieven. Daarbij kijken wij

vaak net wat verder dan de bank. Wilt u precies weten

welke beleggingsalternatieven voor de lage rente er

nu aan trekkelijk zijn? Bel dan met één van onze

beleggings adviseurs (020 - 638 82 26) of ga naar

www.wijs.nl/beleggen.

Herengracht 493, 1017 BT Amsterdam, Telefoon: 020-638 82 26, Fax: 020-639 15 16, www.wijs.nl

Lage rente?

Dat is geen probleem. Wij hebben

genoeg beleggingsalternatieven voor u.

(Advertentie)