BestuurskrachtVind een evenwicht tussen je opdracht en je mogelijkheden

www.gezondegemeente.be

Belang van bestuurskracht

Bestuurskracht, de term valt vaak. Maar wat betekent het eigenlijk? Concreet gaat het om voldoende capaciteit om je opdrachten te kunnen uitvoeren. Bestuurskracht is dus ook nodig om een goed lokaal gezondheidsbeleid te voeren.

Onder bestuurskracht verstaan we financiële middelen, personeel, tijd en netwerk. Bestuurskracht kan ook omschreven worden als het vermogen om op een gepaste manier om te gaan met de wensen van de samenleving. Zaken als visie, organisatiestructuur, -cultuur en deskundigheid (kennis, attitudes & vaardigheden) bij zowel mandatarissen als ambtenaren zijn hiervoor essentieel.

2/9 Bestuurskracht

Bestuurskracht? Hoe?

Om gezondheidswinst te boeken geef je een schepen de expliciete bevoegdheid over gezondheid en geef je een ambtenaar de formele opdracht en de feitelijke ruimte om te werken aan het lokale gezondheidsbeleid.

De ambtenaar waakt over de voortgang van het gemeentelijke gezondheidsbeleid. Hij of zij kijkt er ook op toe dat de verschillende actoren gestimuleerd en gecoacht worden. De ambtenaar heeft bovendien een goed zicht op lokale en regionale ontwikkelingen en weet hier op een gepaste manier op te reageren. Bestuurskracht zoek je niet enkel binnen de muren van het administratief centrum, maar ook buiten en voorbij de gemeentegrenzen (zie concrete tips).

3/9 Bestuurskracht

CapaCiteit

• Breng je eigen theoretische en reële capaciteit voorgezondheid in kaart. Monitor hiervoor ongeveer 2 maandje tijdsbesteding. Bespreek de resultaten met je diensthoofd,secretaris en schepen.

• Kijk in de functieprofielen van je collega’s enonderstreep taken die gelinkt kunnen worden aangezondheid. Spreek je collega’s hier voorzichtig op aan.

• MaakmetjeteamendestuurgroepGezondeGemeenteo.b.v. bewuste keuzes een korte, middellange enlangetermijnplanning.

• Werk gestructureerd o.b.v. gekozen prioriteiten.Durf dus ook ‘nee’ te zeggen want wie een brede blik heeft,loopt al eens het risico overal kansen te zien en verdrinkt inhet werk.

• Meld problemen met draagkracht tijdig bij jediensthoofd, secretaris en schepen.

• Onderzoek de mogelijkheid om te werken metvrijwilligers.

• Maak een inventaris van lokale gezondheidsprofessionals,-vrijwilligers en georganiseerde burgers.

• Maak een netwerkanalyse.Gebruikhiervoorbv.hetmodelvanGezondeGemeente.DitvraagjeopbijjeLogo.

• Onderzoekofhetmogelijkisomtewerkenmeteenintergemeentelijke ambtenaar of een interlokalevereniging voor gezondheid op te richten.

Concrete tips

4/9 Bestuurskracht

BetrOKKenheid

• informeer bij je collega’s van andere binnen- enbuitendiensten wat hun aspiraties en beleidsdoelstellingenzijn. Betrek ze. Vraag hen eerst ‘Wat kan ik voor u betekenen?’Vertel hen vervolgens ‘Dit kan u voor mij betekenen?’ BereiddezevormenvanoverlegbijvoorbeeldvoormetjeLogoa.d.h.v.de gezondheidsmatrix. Verdeel op deze manier de draaglast envergroot het draagvlak.

• Start met die collega's die openstaan voor veranderingen samenwerking. Verspil geen energie aan de eerderbehoudsgezinde collega’s. Vaak volgen zij later.

• hoor wat er leeft in de wandelgangen.Kansen (windows of opportunity) en ideeën vind jesoms eerder op de gang dan op je bureau.

• engageer je in interne werkgroepen en doe aanteambuilding.

Concrete tips

5/9 Bestuurskracht

deSKundigheid

• neem deel aan studiedagen en workshops overgezondheid. Niet alleen voor kennisopbouw, maarook voor netwerking. Doe je vormingsvoorstellen tijdigen koppel je ervaringen terug. In de nieuwsbrieven vanGezondeGemeente,hetVIGeZenjeLogostaanregelmatigaankondigingen van boeiende vormingen.

• abonneer je op nieuwsbrieven van bijvoorbeeld deKoning Boudewijnstichting, het Vlaams Agentschap Zorg enGezondheid,GezondeGemeente,jeLogo,VADendeVVSG.Regelmatig staan hier projectoproepen in.

• Bekwaam je in het schrijven van projectvoorstellen.Goedgeschrevenprojectenhebbenmeerkansomgoedgekeurdtewordendanandere.Gooiniet-weerhoudenvoorstellen nooit weg.

Concrete tips

6/9 Bestuurskracht

Hoe kan Logo Zenneland je hierbij helpen?

7/9 Bestuurskracht

• Logo Zenneland biedt ondersteuning op maat (van je capaciteit, de tijd die je hebt, personeel, financiële middelen) met advies, acties en projecten. • Logo Zenneland heeft zicht op het budget dat nodig is voor acties rond gezondheid. We passen acties aan naargelang de beschikbare financiële middelen. We geven een realistisch beeld van wat nodig is aan investering en mankracht. Bij projecten gebeurt dit bv. aan de hand van een duidelijk draaiboek.• Logo Zenneland ondersteunt en organiseert vormingen voor professionelen en intermediairs. Voorbeelden hiervan zijn: ‘Masterclass Gezonde Gemeente’, ‘Gezonde Gemeente inspiratiedag’, ‘Gezonde School-dag’, Workshop ‘Gezond Onderweg’, … Ook acties voor eigen personeel zitten in ons aanbod.• Logo Zenneland brengt Good Practices aan via haar Facebookpagina, website, lokaal overleg.• Logo Zenneland ondersteunt je bij de oprichting van een gezondheidswerkgroep of welzijnsraad en zetelt als vertegenwoordiger in preventie in deze werkgroep of raad.• Logo Zenneland draagt als coach bij tot het opstellen van een visie inzake het lokaal gezondheidsbeleid in jouw gemeente, organisatie, school of bedrijf.• Logo Zenneland draagt als coach bij tot het omvormen van de organisatiecultuur en –structuur die de aandacht voor gezondheid bestendigd.

• Logo Zenneland heeft een sterk netwerk uitgebouwd metlokale besturen, actoren in de zorgsector en het onderwijs, enpartnerorganisaties met elk hun eigen expertise. Alsnetwerkorganisatie bij uitstek ondersteunen wij lokalebesturen in het intersectoraal en intergemeentelijksamenwerken en netwerken.

• Logo Zenneland biedt ondersteuning op maat (op basis van jecapaciteit, deskundigheid, de tijd die je hebt, personeel,financiële middelen) met advies, acties en projecten.

• Logo Zenneland heeft zicht op het budget dat nodig is vooracties rond gezondheid. We passen acties aan naargelang debeschikbare financiële middelen. We geven een realistischbeeld van wat nodig is aan investering en mankracht. Bijprojecten gebeurt dit bv. aan de hand van een duidelijkdraaiboek.

• Logo Zenneland ondersteunt en organiseert vormingen voorprofessionelen en intermediairs. Voorbeelden hiervan zijn:‘Masterclass Gezonde Gemeente’, ‘Gezonde Gemeenteinspiratiedag’, ‘Gezonde School-dag’, Workshop ‘GezondOnderweg’, … Ook acties voor eigen personeel zitten in onsaanbod.

• Logo Zenneland brengt Good Practices aan via haarFacebookpagina, website, lokaal overleg.

• Logo Zenneland ondersteunt je bij de oprichting van eengezondheidswerkgroep of welzijnsraad en zetelt alsvertegenwoordiger in preventie in deze werkgroep of raad.

• Logo Zenneland draagt als coach bij tot het opstellen van eenvisie inzake het lokaal gezondheidsbeleid in jouw gemeente,organisatie, school of bedrijf.

• Logo Zenneland draagt als coach bij tot het omvormen van deorganisatiecultuur en –structuur die de aandacht voorgezondheid bestendigd.

• BoukaertG.,DePeuterB.&VanDoorenW.(2003).Metenenvergelijkenvanlokalebestuurlijkeontwikkeling:eenmonitoringsysteemvoor het lokaal bestuur in Vlaanderen. Die Keure, 355 blz.

• DePeuterB.etal(2015)Bestuurskrachtmetingplattelandsgemeenten.Eindrapport2deen3defase.KULeuven,33blz.• RudolphL.etal.(2013)HealthinAllPolicies.AGuideforStateandLocalGovernments.ThePublicHealthInstitute,164blz.• SteenbakkersM.(2012)Lokaalintegraalgezondheidsbeleid:realistischeuitdagingofutopie?Caris&Sak,196blz.• StegemanI.,KuipersY.&CostongsC.(2012)Healthforallpolicies.WorkingtogetherforHealthandWell-being.CrossingBridges/EU,27blz.:

http://www.health-inequalities.eu/HEALTHEQUITY/_images/annex_14_final_crossing_bridges_publication_eng_low_res.pdf• VanOrshovenP.J.&DePeuterB.(2015)LokaleBestuurskrachtmonitoring:integraalbenaderenenmetenvanbestuurskrachtinVlaanderen,SBOV,108blz.:

http://www4.vlaanderen.be/sites/svr/Monitoring/BKM/docs/SBOV-20150205_B11_eindrapport.pdf• VVSG&ABB(2014)Leidraadorganisatiebeheersingvoorlokalebesturen.93blz.:

https://overheid.vlaanderen.be/sites/default/files/documenten/Leidraad-Organisatiebeheersing-Vlaamse-overheid/Leidraad_Organisatiebeheersing_voor_lokale_besturen_web_0.pdf

• VVSG(2012)Toekomstenvoorsociaalbeleid.Politeia,162blz.• WHO(2015)HealthinAllPolicies–trainingmanual.WHO,250blz.:http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/151788/1/9789241507981_eng.pdf?ua=1

Bronnen, literatuur en links

8/9Bestuurskracht

Neem contact op met Logo Zenneland

ColofonAuteurs: Jasmin Delarbre, Werner De Wael (red.), Emilie De Witte, Barbara Specht, Kim Van der Auwera,

Ellen Van der Bauwede, Ruth Vandeweert, Laure Vermeulen en Dimitri Vrancken.

Layout: Circuze

V.U.: VIGeZ vzw, Linda De Boeck, Gustave Schildknechtstraat 9, 1020 Laken

‘Gezonde Gemeente’ is een initiatief van

In samenwerking met

Het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw (VIGeZ)

Tel: 02 422 49 40

E-mail: werner.dewael@vigez.belien.vanoyen@vigez.be of ellen.daly@vigez.be

Web: www.gezondegemeente.be

Twitter: @GezondeGemeente

Kerkpleinweg 4 - 1742 Ternat

email: info@logozenneland.be

website: www.logozenneland.be

facebook: www.facebook.be/logozenneland

Telefoon: 02 582 75 91