Met een half oog op je chronometer of in een gezapig tempo, als dartele spring-in-’t-veld of met krakende knieën: op Haven Gent Loopt speelt dat allemaal geen rol. Dit loop- en fietsevenement is op een paar jaar tijd uitgegroeid tot een grote familie-activiteit. De organisa-tie mikt op jong en oud en heeft een aanbod voor zowel beginnende als meer geoefende lopers.

IN EEN UNIEK DECORLopen kun je natuurlijk gelijk waar. Maar de Gentse haven is niet gelijk waar. Het parcours van Haven Gent Loopt brengt je op locaties die je niet ziet als je met de auto de havenzone voorbijrijdt. Veel van die plekken zijn normaal zelfs verboden terrein. Terwijl je je beste been-tje voorzet, ontdek je dus een wereld die je nog niet kende. Het zijn niet enkel de lopers die van dit unieke decor kunnen genieten: ook de supporters zijn welkom. Zowel bij de start als aan de finish is er randanimatie voorzien, zoals een sfeerdorp met attracties, animatie en eet- en drankstandjes. Van sporten krijg je honger!

GAAN MET DIE BANAANVoor kinderen van 4 tot en met 12 jaar heeft Haven Gent Loopt een leuk rondje van 1 km voorzien: de Chi-quita Kids Run (start 10.40 uur). Deelnemertjes krijgen een medaille, een drankje en een heerlijke banaan. In de deelnameprijs is ook een Chiquita SportFit T-shirt inbegrepen. Tijdens de hele duur van het evenement is er trouwens kinderopvang voorzien.

TWEE MENSEN EN ÉÉN FIETSDe iets oudere lopers kunnen kiezen uit verschillende afstanden en formules. De kortste afstanden zijn de 5 km (start 12.30 uur) en de 10 km (start 10.15 uur). Een populaire formule voor wie liever in gezelschap sport, is de run&bike (start 10 uur). Je legt dan een parcours van 21 km af met twee personen en één fiets. Je mag wisselen zo vaak als je wil, maar je moet wel de hele wedstrijd samenblijven.

HAAS MET ROZE VLAGVoor de halve marathon (start 10.30 uur) heeft Haven Gent Loopt dit jaar een nieuwigheid in petto. De orga-nisatie zet voor het eerst het Sportoase Pacer Team in. Een ‘pacer’ wordt in de atletiek ook wel eens een ‘haas’ genoemd. Zo iemand loopt op kop en trekt de andere deelnemers naar een snelle tijd. Het Sportoase Pacer Team bestaat uit ervaren ultralopers die je in een vooropgestelde tijd naar de finish leiden. Je herkent ze aan hun gekleurde vlag. Er zijn vijf kleuren waarbij elke kleur voor een bepaalde eindtijd staat. Wil je de halve marathon in anderhalf uur afmalen, dan volg je de haas met de roze vlag. Is twee uur snel genoeg? Volg de rode vlag.Om het nog handiger te maken, krijg je een polsbandje

met de tussentijden die je nodig hebt om de gewenste eindtijd te halen.

INSCHRIJVEN KAN NOGAan de vorige edities van Haven Gent Loopt deden 4.000 lopers mee. Zorg dat je er dit keer bij bent! Inschrijven kan tot en met 1 april op www.havengentloopt.be. Dit kan individueel, in groep of per bedrijf. Ook op zondag 2 april zelf kun je ter plaatse nog inschrijven. Breng zeker je supporters mee!

DE HAVENKRANTBijlage bij De Gentenaar // jaargang 5 // editie kwartaal 1, 2017

G2017_0241_facebookbanner 250x170.indd 1 6/03/17 15:40

LOPEN IN DE HAVEN?SCHRIJF JE NU IN!

OP ZONDAG 2 APRIL 2017 VINDT DE VIERDE EDITIE

VAN ‘HAVEN GENT LOOPT’ PLAATS. DUIZENDEN

LOPERS STARTEN DAN OPNIEUW AAN DE RIGA-

KAAI EN VOLGEN EEN UNIEK PARCOURS LANGS

DOKKEN, OVER KAAIEN EN ZELFS DWARS DOOR

ENKELE BEDRIJVEN. ZIN OM MEE TE DOEN? IN-

SCHRIJVEN KAN NOG ALTIJD!

Gent

HAVEN GENT LOOPT • Haven Gent Loopt is een organisatie van Havenbedrijf Gent, Gentloopt.be en Golazo Sports• Info en inschrijven via www.havengentloopt.be tot en met 1 april of ter plaatse op 2 april• www.facebook.com/havengentloopt.be • De start vindt plaats op de Rigakaai. Daar kun je niet parkeren, maar er zijn voldoende parkeerplaatsen in de buurt van de start- en de aankomstplaats.

2-3 // DOOR DE SLUIS VOLGENS PLANNING Nu ook voor de binnenvaart

4-5 // JOUW DAGELIJKS LEVEN Lentekriebels? De tuin in!

6-7 // OP PAD MET EEN WIJKREGISSEUR Bruggenbouwer van Oostakker en de Kanaaldorpen

VERDER...

“Met Haven Gent Loopt krijgen Gente-naars en loopliefhebbers de kans om de haven van binnenuit te beleven. Je loopt over kades, langs loodsen en opslagtanks en door bedrijventerreinen en fabriekshal-len! Plekken waar je anders niet zomaar kunt komen. Een unieke gelegenheid dus om dit belangrijke stuk Gent beter te leren kennen. Tijdens elk van mijn deelnames was ik verrast door de veelzijdigheid van het parcours. Ook dit jaar staat Haven Gent Loopt met stip in mijn agenda. Ik geef niet alleen het startschot, maar bind ook de loopschoenen aan voor de 10 kilometer!”

Commerciële bijlage // Valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.

// ACTUEEL

Mathias De Clercq, havenschepen en voorzitter van het Havenbedrijf Gent

“Ook dit jaar loop ik opnieuw mee!”

© G

olaz

o Sp

orts

2 // DE HAVENKRANT GENT DE HAVENKRANT GENT // 3

Haar landinwaartse ligging is een van de grootste troeven van de Gentse haven. Hoe dichter je met een zeeschip bij de consument of de afnemer van je lading geraakt, hoe korter en dus goedkoper het laatste deel van het transport kan worden. Die medaille heeft ook een keerzijde. Je moet als haven continu vlot bereik-baar zijn en blijven. Op zich geen probleem. Gent is met het Zeekanaal naar Terneuzen perfect toegankelijk over water. Alleen moet je in Terneuzen door een sluis om het Kanaal in en uit te varen. Het sluizencomplex in Terneuzen wordt daarom ook wel eens ‘de voordeur van de Gentse haven’ genoemd. Zeeschepen zijn hoe

dan ook aangewezen op de Westsluis, maar die krijgt ook steeds meer binnenschepen te schutten omdat die groter worden en de Midden- en Oostsluis niet alle verkeer aankunnen.

GROTE VERKEERSDRUKTE Onderschat de drukte niet. Het is in Terneuzen een komen en gaan van schepen van alle maten en gewich-ten. Via de drie sluizen passeren jaarlijks zo’n 60.000 zee- en binnenschepen, plus een flinke scheut plezier-vaartuigen. Als straks het Kluizendok op volle toeren gaat draaien en de Seine-Scheldeverbinding voor de binnenvaart de deur wijd openzet naar Frankrijk, zal dat aantal verder aanzwellen. Als er niets gebeurt, wordt het in Terneuzen wachten en aanschuiven geblazen.Dat is een van de redenen waarom een nieuwe sluis wordt gebouwd. De werken beginnen nog dit jaar. In 2022 kan het nieuwe, fors grotere sas dan opengaan. Het sluizencomplex zal meer schepen vlotter kunnen versassen. Maar voor het zover is, moeten Gent en Terneuzen het net stellen met minder schutcapaciteit, want de Nieuwe Sluis komt op de plaats van de verou-derde en te kleine Middensluis te liggen. Het wordt een vijftal jaren woekeren met de plaats in de twee overige sluizen.

GTI-TOOL Een goede planning is de olie in die motor. “Achter de sluispassage zit een heel systeem dat ervoor moet

zorgen dat alles vlot en veilig gebeurt en dat de be-schikbare sluiscapaciteit zo optimaal mogelijk benut wordt, bijvoorbeeld door verschillende schepen in één beweging te versassen. Een schutting duurt al snel een uurtje”, vertelt Stephanie Dierick van het Havenbedrijf Gent. “Sinds 2012 maken zeeschepen verplicht gebruik van de Gent-Terneuzen informatietool, kortweg ‘GTi-tool’, binnen ENIGMA+. Dat is het haveninformatiesysteem waarmee de havenkapiteinsdienst alle scheepvaart op het Kanaal en in de havendokken in goede banen leidt. Het systeem registreert alle nuttige informatie en dient als communicatieplatform tussen alle haven-gebruikers.”Voor de scheepsagent is een belangrijke rol wegge-legd. Via ENIGMA+ laat hij 24 uur op voorhand weten dat een schip zal op- of afvaren. Op basis van de infor-matie die hij invoert en van de voorrangsregels die voor de sluispassage gelden (zie kader), geeft de GTi-tool het schip een plaats in de planning. Zes uur voor de geplande tijd van aankomst wordt die timing beves-tigd. Alle betrokken partijen (scheepsagent, loodsen, bootmannen, slepers…) kunnen de situatie continu via ENIGMA+ opvolgen.De havenkapiteinsdienst van het Havenbedrijf Gent en de Nederlandse Rijkswaterstaat kunnen zo elk schip de plaats geven die het toekomt en erover waken dat wachttijden tot een minimum herleid worden. Zo zet de sluisplanning niemand voor schut.

DRIEDUIZEND ZEESCHEPEN PER JAAR, IN EN UIT,

EN TIENDUIZENDEN BINNENSCHEPEN, HEEN EN

WEER, DAT MOET JE VERDIENEN. ELKE DAG. DAN

KOMT EEN GOEDE PLANNING DANIG VAN PAS.

VOOR DE HAVEN VAN GENT IS DAT NERGENS

MEER NODIG DAN AAN HET SLUIZENCOMPLEX IN

TERNEUZEN.

SCHEEPVAART IS MET SLUISPLANNING IN HAAR SAS

TE ZIEN OP HAVENTV GENT Eén keer per maand is er HavenTV Gent op de Oost-Vlaamse regionale zender AVS. Bekijk de reportage over de sluisplanning op www.havengent.be/HavenTV-maart2017

BINNENVAART DOET STRAKS OOK MEE

De zeevaart is het al langer gewoon, maar vanaf 1 juli 2017 kunnen ook binnenschepen hun passage via de sluizen in Terneuzen keurig plannen. Via een plan-ningstool zullen zij zich op voorhand kunnen aanmelden en dus weten wanneer ze precies aan de beurt zijn.

Een schipper die op de Leie richting Rotterdam vaart, bijvoorbeeld, kan zijn snelheid dan aanpassen om op het juiste tijdstip aan te komen. Zo vermijdt hij vertra-gingen, komt hij niet in een file terecht en kan hij boven-dien zijn brandstofverbruik verminderen.

Het is de eerste keer dat zoiets op deze schaal gebeurt in Nederland of Vlaanderen. Alle betrokken partijen, het Havenbedrijf Gent en Zeeland Seaports voorop, sloegen daarvoor de handen ineen. De gemaakte afspraken blijven alvast geldig zolang de Nieuwe Sluis niet af is.

VOORRANG IN DE SLUIS

Wie eerst komt, eerst maalt? Zo werkt het niet, weet John DeConinck, coördina-tor bij de Havenkapiteinsdienst. “Sommi-ge schepen hebben voorrang. Het tijdstip van aanmelding, het type schip, het soort dienst waarin het vaart, zijn afmetingen en diepgang, of ze sleepboot- of loodsas-sistentie vereisen… het wordt allemaal in aanmerking genomen.”De voorrangsregels werken als een soort puntensysteem waarmee schepen naar voor kunnen schuiven in de schutvolg-orde.“De logica primeert. Diepstekende getij-schepen moeten met hoog water binnen-komen. Dat kan met de werking van eb en vloed op de Westerschelde maar twee-maal per dag. Zij moeten hun ‘tijvenster’ halen en krijgen dus de hoogste voorrang. Naast zo’n tijvenster bestaat er ook een ‘windvenster’. Autoschepen die met hun zeer hoge, verticale opbouw moeilijk stil te houden zijn als er veel zijwind is, willen we in een zo vloeiend mogelijk manoeuvre de sluiskamer in krijgen. Zij staan op het tweede schavotje op het prioriteitspodium.”“Commerciële overwegingen worden eveneens in acht genomen. Lijndienst-schepen zoals die van DFDS volgen een strak tijdsschema en mogen geen vertra-gingen oplopen. Het Havenbedrijf Gent doet bovendien zijn best om de kosten voor zijn klanten zo laag mogelijk te houden. Als een schip een of meer sleep-boten nodig heeft of als er een of twee loodsen aan boord zijn, dan telt dat mee.”Bij afvaart is tenslotte een zuiver operati-onele factor van belang: schepen die aan een kaai of terminal de ligplaats blokke-ren van een inkomend schip krijgen een streepje voor. “Het zijn regels die we da-gelijks moeten toepassen om te bepalen wie, inkomend of uitgaand, eerst door de sluis mag”, onderstreept John DeConinck. “Want ondanks alle communicatiemidde-len gebeurt het zelfs vandaag nog dat een schip uit de lucht komt vallen.”

VAREN MET DRIE SNELHEDEN VAARTIJDEN VAN ZEESCHEPEN VOOR EN NA DE SLUIS

Zeeschepen met de haven van Gent als eindbestemming

komen via de Atlantische Oceaan of de Baltische Zee de

Noordzee opgevaren waar ze zich moeten aanmelden

bij één van de twee loodsstations. Van het loodsstation

op zee tot voorbij het sluizencomplex in Terneuzen

duurt de reis ongeveer vier à vijf uur, afhankelijk

van het scheepstype, de diepgang, het getij en de

weersomstandigheden.

Na het doorvaren van de sluis in Terneuzen speelt de

diepgang van de schepen een bepalende rol voor de

snelheid waarmee ze zich op het Kanaal Gent-Terneuzen

naar hun eindbestemming in de haven van Gent begeven.

Schepen van de kleinste categorie met een diepgang

kleiner dan 4,5 meter mogen op het Kanaal met een

snelheid van maximaal 16 km/uur varen. Schepen van

middelgrote categorie tussen 4,5 en 10 meter diepgang (dit

is de overgrote meerderheid van de zeeschepen die naar

Gent komen) mogen maximaal 12 km/uur varen en schepen

van de grootste categorie - tussen 10 en 12,5 meter

diepgang - maximaal 9 km/uur.

Dit kan dus zorgen voor grote verschillen in vaar- en

aankomsttijden in de Gentse haven. Een voorbeeld: een

zeeschip van de kleinste categorie met als eindbestemming

het Kluizendok doet zo’n 55 minuten over het traject sluis

Terneuzen-haven Gent terwijl een schip van de grootste

categorie met eindbestemming het Grootdok 2 uur en 40

minuten onderweg is.

REDE VANVLISSINGEN

SLUISTERNEUZEN

LOODSSTATIONSTEENBANK

LOODSSTATIONWANDELAAR

GROOTDOKSIFFERDOKMERCATORDOK

RODENHUIZEDOKKLUIZENDOK

brug Sluiskil

brug Sas van Gent

Zelzatebrug

2 UUR

1 à 2 UUR

45 MINUTEN TOT 1 UUR

1 UUR 30 MINUTEN1 UUR 45 MINUTEN2 UUR 5 MINUTEN2 UUR 15 MINUTEN2 UUR 40 MINUTEN

KLUIZENDOK

RODENHUIZEDOK

MERCATORDOK

SIFFERDOK

GROOTDOK

SCHEPEN MET DIEPGANG TUSSEN 10 EN 12,5 METER MOGEN MAXIMAAL 9 KM/UUR VAREN

1 UUR 15 MINUTEN1 UUR 20 MINUTEN1 UUR 30 MINUTEN1 UUR 45 MINUTEN2 UUR

KLUIZENDOK

RODENHUIZEDOK

MERCATORDOK

SIFFERDOK

GROOTDOK

SCHEPEN MET DIEPGANG TUSSEN 4,5 EN 10 METER MOGEN MAXIMAAL 12 KM/UUR VAREN

SCHEPEN MET DIEPGANG MINDER DAN 4,5 METER MOGEN MAXIMAAL 16 KM/UUR VAREN

55 MINUTEN1 UUR1 UUR 10 MINUTEN1 UUR 15 MINUTEN1 UUR 35 MINUTEN

KLUIZENDOK

RODENHUIZEDOK

MERCATORDOK

SIFFERDOK

GROOTDOK

Het sluizencomplex met van boven naar onder de Oostsluis, de Middensluis en de Westsluis. De Nieuwe Sluis komt op de plaats waar nu de Middensluis is.

© Havenbedrijf Gent

Onder meer de havenkapiteins-dienst van het Havenbedrijf Gent zorgt voor een zo optimaal mogelijke sluisplanning.

4 // DE HAVENKRANT GENT DE HAVENKRANT GENT // 5

10 DUOTICKETS VOOR HA’FEST MET STUFF.

WIN

DIT WAREN DE WINNAARS VAN DE VORIGE HAVENKRANTWEDSTRIJD; ZIJ WONNEN EEN VIPRONDVAART AAN BOORD VAN HET HAVENJACHT JACOB VAN ARTEVELDE:

• Myriam Van Waes uit Watervliet

• Lieven Penninck uit Gullegem

• Steven Praet uit Eeklo

• Hanne Thuysbaert uit Anzegem

• Simon Lefevre uit Deinze

• Jurgen De Meester uit Sint-Kruis-Winkel

• Beatrice De Moor uit Zevergem

• Christiane Marijsse uit Sint-Martens-Latem

• Nadine Roeck uit Merelbeke (Schelderode)

• Dirk Hulpia uit Lovendegem

JOUW DAGELIJKS

LEVEN

2016RECORDJAAR

GOEDEREN-OVERSLAG

51MILJOEN

TON

MEER WETEN? WWW.HAVENGENT.BE/ANIMATIEFEITENENCIJFERS

ZEEVAART 29,1 MILJOEN2.900 ZEESCHEPEN

BINNENVAART 21,9 MILJOEN TON14.100 BINNENVAARTSCHEPEN

BESTE JAAR OOITRECORD WAT DE OVERSLAG VAN CONVENTIONEELSTUKGOED BETREFT(vooral staalproducten)ONGEZIEN VOLUME OVERSLAG VAN VLOEIBARE BULK (door de groei van nafta)

STIJGING VAN 9% NA MOEILIJK JAAR 20154e BESTE JAAR OOITBELANGRIJKSTE GOEDEREN ZIJN STEENKOOL, GAS- EN DIESELOLIE, ZAND EN GRINT

HET CIJFER

© Alexander Popelier

DAAR IS DE LENTE! (IN EEN HANDIG ZAKJE)

EEN PAAR SCHEPPEN AARDE IN EEN ZAK?

NEE, POTGROND IS EEN DOORDACHTE

MENGELING VAN GRONDSTOFFEN.

GREENYARD HORTICULTURE BELGIUM NV,

DAT TOT VOOR KORT PELTRACOM HEETTE,

PRODUCEERT HET VRUCHTBARE GOEDJE AL

BIJNA 30 JAAR IN DE GENTSE HAVEN.

Daar is de lente, daar is de zon! Beginnen je groene vingers te jeuken? Dan heb je potgrond nodig. De kans is groot dat die in de Gentse haven geproduceerd is, meer bepaald bij Greenyard Horticulture. Dit be-drijf maakt allerlei soorten teeltsubstraten (voedingsbodems), waaronder potgrond.Greenyard Horticulture mikt zowel op de professionele als op de hobbymarkt. In die laatste niche produceert en verpakt het potgronden voor tuincentra, klein-handelaars en doe-het-zelfzaken onder hun eigen merknaam. Daarnaast brengt Greenyard Horticulture ook het eigen merk Agrofino op de markt.Behalve voor de hobbymarkt zijn veel producten voor de professionele sector bedoeld: sierteelt, pot- en perkplanten, boomkwekers en ook substraten voor de aanleg van daktuinen. De focus ligt de laatste tijd steeds meer op de groenten- en fruitteelt.

GREENYARD HORTICULTURE BELGIUM MAAKT POTGROND

EUROPESE SPELERDe Gentse productielocatie van Greenyard Horticulture bevindt zich in de Scheepzatestraat, tussen het Grootdok en het Sifferdok. Het terrein is 12 hectare groot en er werken een 100-tal mensen. Het is één van de in totaal negen productieplaatsen verspreid over België, Frankrijk, Let-land en Polen. Hier in Gent worden niet alleen teeltsubstraten en pot-grond gemaakt, maar ook een hele reeks bodembedekkers en mulchen die een natuurvriendelijk alternatief voor onkruidbestrijders vormen.De aanwezigheid in de Gentse haven is geen toeval. De meeste grondstoffen, zoals turf, worden immers per schip aangevoerd. Alleen de grondstoffen die dichtbij gekocht worden, komen in vrachtwagens aan. Greenyard heeft eigen productievestigingen voor grondstoffen in Letland, Polen en Rusland. Die laatste twee zijn vooral op de Poolse markt gericht. Vanuit Letland vertrekken teeltsubstraten voor export naar meer dan 50 landen!

5.000 VERSCHILLENDE MENGSELSVeel grondstoffen worden in eigen beheer geproduceerd of geoogst. Is dat niet het geval, dan heeft Greenyard Horticulture meestal een exclusieve overeenkomst met partnerbedrijven.Het productieproces start in enkele grote zeefinstallaties. Door de verschillende grondstoffen te zeven, beschikt Greenyard Horticulture over halffabricaten van meer dan 100 producten. De grond-stoffen worden daarna in verschillende verhoudingen met elkaar gemengd. Ook worden additieven toegevoegd zoals kalk, meststoffen en plantversterkende middelen. Al die combinaties maken dat Greenyard Horticulture wel 5.000 verschillende mengsels in het aanbod heeft. Voor elke klant of toe-passing is er wel een uniek recept met de juiste fysische, chemische en biologische eigenschappen.De afgewerkte producten worden op veel verschillende manieren vervoerd. Professionele klanten kunnen kiezen tussen bulk, ‘big bales’ (zakken van 6 m³), ‘big bags’ (zakken van 1 of 2 m³) of verpak-kingen van 250 of 70 liter. Voor de hobbymarkt kan dit tot zakjes van 5 liter worden teruggeschroefd.

GROEN OP JE DAK

Groen is goed voor de luchtkwaliteit, brengt leven in de stad en zorgt voor verfrissende schaduw in de zomer. Heel populair zijn de groen-daken. Die houden de temperatuur in het gebouw lager en bufferen de pieken van regenwater, zodat het water langzaam kan weglopen. Als je het slim aanpakt, kun je er zelfs groenten en fruit kweken. De aanleg vergt wel enige expertise en aangepaste substraten. Greenyard Horti-culture speelt in op de trend met een breed aanbod van substraten voor groendaken en dakmoestuinen. Zo leverde het onder meer de substra-ten voor een aantal grote dakmoestuinprojecten!Meer informatie op www.greenyardhorticulture.com.

2

1

Het Havenbedrijf Gent is sponsor van cultuur. Door economie aan cultuur te koppelen, wil de haven van Gent meer naamsbekendheid verwerven. Het Havenbedrijf is als uitbater van de haven internationaal actief en zet met verscheidene culturele samenwerkingen (zoals met Film Fest Gent, Festival van Vlaanderen, Gent Jazz, De Bijloke Muziekcentrum, Handelsbeurs, LOD, NTGent…) de haven en Gent als cultureel levendige stad op de wereldkaart.

Op 28 en 29 april 2017 maakt de Handelsbeurs zich klaar voor de vierde editie van Ha’fest. Een van de grote namen op de affiche van dit avontuurlijke muziekfestival is de Gentse outerspaceband STUFF. De groep maakt gebruik van het Handelsbeursfestival om er haar tweede kersverse album voor te stellen. Meer info kun je vinden op: www.handelsbeurs.be/nl/concert/hafest-stuff-cd-release.

Klinkt dit jou als muziek in de oren? Het Havenbedrijf Gent geeft 10 duotickets weg voor Ha’fest/STUFF. op vrijdag 28 april 2017. Het enige wat je moet doen, is surfen naar www.havengent.be/hafest-wedstrijd en het formulier invullen. Een onschuldige hand zal de 10 winnaars aanduiden. Zij worden persoonlijk op de hoogte gebracht.

Inschrijven kan tot uiterlijk 17 april 2017.

2016RECORDJAAR

GOEDEREN-OVERSLAG

51MILJOEN

TON

MEER WETEN? WWW.HAVENGENT.BE/ANIMATIEFEITENENCIJFERS

ZEEVAART 29,1 MILJOEN2.900 ZEESCHEPEN

BINNENVAART 21,9 MILJOEN TON14.100 BINNENVAARTSCHEPEN

BESTE JAAR OOITRECORD WAT DE OVERSLAG VAN CONVENTIONEELSTUKGOED BETREFT(vooral staalproducten)ONGEZIEN VOLUME OVERSLAG VAN VLOEIBARE BULK (door de groei van nafta)

STIJGING VAN 9% NA MOEILIJK JAAR 20154e BESTE JAAR OOITBELANGRIJKSTE GOEDEREN ZIJN STEENKOOL, GAS- EN DIESELOLIE, ZAND EN GRINT

SLEUTELEN AAN INNOVATIE EN KWALITEITPotgrond, dat klinkt als een traditioneel natuurproduct waar weinig aan verandert. Niets is minder waar. In de top 20 van best verkochte producten zitten er maar 3 die al langer dan 3 jaar op de markt zijn. De sector evolueert razendsnel. Green yard Horticulture heeft een onderzoeksafdeling waar producten elke dag verder verfijnd en vernieuwd worden in overleg met de klanten. De onderzoekers sleutelen om te beginnen aan de fysische eigenschappen van de producten. Zo optimaliseren ze de lucht- en waterhuishouding. Ze ver-beteren ook de chemische werking zodat de planten op het juiste moment de nodige mest- en voedingsstoffen krijgen. En tenslotte werken ze ook op biologisch vlak. Bacteriën, schimmels en andere micro-organismen zijn immers gezond voor de planten.Het laboratorium werkt niet alleen aan innovatie, maar screent ook de kwaliteit van grondstoffen en afgewerkte producten. De kwaliteitseisen zijn strikt. Zo volgen alle pro-ductievestigingen strenge kwaliteitsschema’s.

© Greenyard Horticulture Belgium NV

3

© Greenyard Horticulture Belgium NV

© Greenyard Horticulture Belgium NV

6 // DE HAVENKRANT GENT DE HAVENKRANT GENT // 7

Onze uitvalsbasis is een vergaderzaaltje in het Havenbedrijf Gent. We smeren er de kelen met een lekkere koffie en babbelen honderduit over leven en werk. Dat laatste viel niet meteen in zijn definitieve plooi, vertelt Robert Bosmans (60) zelf. “Ik kom van Limburg en studeerde psychologie in Gent. Daarna ben ik blijven plakken. In het begin heb ik vooral uitgezocht wat ik als psycholoog zou kunnen doen. Ik heb in het gevangeniswezen gewerkt, als opvoeder, als therapeut… Op mijn 35ste kon ik bij de Stad Gent aan de slag in de Woonwinkel van Macharius-Heirnis. In zo’n Woon-winkel kun je terecht voor advies over wonen. Dat heb ik twaalf jaar gedaan. In 2004 startte de Stad met de gebiedsgerichte werking. Dat sprak me aan omdat je in die job met alle beleidsthema’s te maken krijgt. Ik werd verantwoordelijk voor het stadsdeel Noordoost: Dampoort, Sint-Amands-berg, Oostakker, Gentse Kanaaldorpen en haven-zone. De bedoeling was om dat gebied in kaart te brengen, te netwerken met bewoners, vereni-gingen uit te bouwen en wijkprogramma’s op te stellen. Een hele klus, want dit stadsdeel besloeg een derde van de totale stadsoppervlakte.”

ONDER DE INDRUK VAN DE HAVEN Voor Robert was de kennismaking met de Gentse ha-ven een openbaring. “Dampoort en Sint-Amandsberg kende ik al een beetje, maar de haven was helemaal nieuw. Ik was onder de indruk van het contrast tus-sen die dorpjes en die enorme havenindustrie. Toen de Stad in 2004 het systeem van gebiedsgerichte werking opstartte, heb ik niet getwijfeld. Sinds 2010 ben ik bij de Dienst Beleidsparticipatie wijkregisseur voor Oostakker en de Gentse Kanaaldorpen.” De wijkregisseur is een schakel tussen beleids-makers, stadsdiensten en burgers. Hij gaat over alle mogelijke thema’s. “Als burgers bijvoorbeeld klachten hebben over zwaar verkeer in de dorps-kom of over milieuoverlast, dan zorg ik ervoor dat die signalen bij de Stad of een andere overheid terechtkomen. Omgekeerd proberen we het beleid van de Stad te laten doorsijpelen naar de burgers. Dat gebeurt met een nieuwsbrief of een website, maar ook met infovergaderingen, infomarkten, geleide wandelingen, enzovoort.”

BOERENDORPJES IN DE STAD Robert heeft de handen vol met ‘zijn’ gebied. Oost akker en de Gentse Kanaaldorpen vormen een uitgestrekt en versnipperd gebied. Elke wijk en elk dorp behoeven een aanpak op maat. Dé Gentse Kanaaldorpen bestaan immers niet: elk dorp vormt een eigen gemeenschap, met een eigen geschiedenis en een eigen kijk op de dingen. “Tot halfweg de jaren zestig waren de Kanaaldorpen zelfstandige boerendorpjes. Met de fusie hoorden ze plots bij Gent. Het motief was economisch: de uitbouw van de haven. Voor de dorpsbewoners was dat indertijd een schok. De fusie is een halve eeuw geleden, maar je hoort dat het bij sommige mensen nog altijd leeft. An-derzijds beseft men ook wel dat een stad als Gent meer slagkracht heeft om te investeren dan een kleine gemeente. De mensen vergeten dat soms, maar dat is wel degelijk zo.”

EÉN STRAAT GROOT De koffie is op en de zon heeft de laatste regen-wolken weggejaagd. Tijd voor een bezoekje aan het werkterrein van de wijkregisseur. Oostakker slaan we dit keer over, wegens tijdsgebrek en met excuses aan de sympathieke inwoners. We zijn Oostakker immers daarnet al voorbijgereden op weg naar het Havenbedrijf en we moeten nog een stuk verder naar het noorden. Ook Terdonk, met zo’n 200 inwoners het kleinste van de vier Gentse Kanaaldorpen, laten we van-daag links liggen. Maar alleen vandaag, drukt Robert ons op het hart. “Vroeger werd Terdonk vaak vergeten. Het is maar een straat groot en het ligt aan de overkant van het Kanaal, pal tussen Doornzele en het Kluizendok. De enige link met de rechteroever van het Kanaal is de veerverbinding. Indertijd dachten sommige mensen dat Terdonk bij Evergem behoorde, maar het is wel degelijk Gents grondgebied. We hebben een aantal jaren geleden een actieplan opgezet om op de noden van de Terdonkenaars in te spelen, in overleg met de burgemeesters van Gent en Evergem. Het belangrijkste is dat iedereen erkent dat ze als gemeenschap bestaan.” (Robert haalt een kaart van de havenzone boven) “Kijk, hier zie je het staan: Terdonk. Op oudere kaarten stond er vaak helemaal niks.”

IN HET GROEN Het eerste havendorp dat we wel aandoen, is Desteldonk. Dit dorp telt ongeveer 800 inwoners. In het driehoekige grasterrein voor de O.L.V.-Ge-boortekerk steken de eerste narcissen schuchter hun gele kopjes op. Voor winkels en scholen is Desteldonk op Oostakker aangewezen. Het dorpsschooltje werd verkocht en is nu een cohou-singproject. We volgen de bestelwagen van Robert langs een grindwegje tot vlak achter het bedrijf Sonac dat dierenkadavers verwerkt. “Vroeger zorgde die

activiteit regelmatig voor geurhinder, maar de onderneming heeft sterk geïnvesteerd. Vandaag behoort die overlast tot het verleden. Hetzelfde geldt voor het grof stof dat vroeger regelmatig in Oostakker en de Kanaaldorpen neerdwarrelde. Door besproeiingsinstallaties is dat sterk vermin-derd.” De grootste verrassing van deze plek is het prach-tige uitzicht. Akkoord, je kunt niet naast de hoog-spanningspylonen en windturbines kijken, maar de natuur is hier magnifiek: een idyllische waterpartij, veel ruisend riet, fruitboompjes en wandel- en fietspaden om al dat moois te ontdekken. “Dit is een van de ‘koppelingsgebieden’ in de havenzone, legt Robert Bosmans uit. “Koppe-lingsgebieden zijn stroken natuur die een buffer vormen tussen de drukke havenactiviteiten en de dorpskernen. Breed zijn ze niet, maar ze vergroten wel de leefbaarheid. In de dorpen zelf is er niet veel openbare ruimte om speelplekken te maken. Hier vinden de kinderen een stukje natuur om in te ravotten. Daar is nood aan, want de laatste jaren

IN DE KIJKER

• WAT? Bij papierfabriek Stora Enso Langerbrugge kennen ze haar als PM3 - kort voor papiermachine 3. Maar op haar doopplechtigheid kreeg ze de naam Thérèse mee naar de dochter van de toenmalige voorzitter van de raad van bestuur. Die doop dateert van 15 maart 1957. Thérèse is dus 60 jaar oud!

• WIE ZORGT VOOR THÉRÈSE? Thérèse maakt deel uit van Lijn 3, samen met het oudpapiermagazijn, de ontinkt-ingsinstallatie, de snijmachines en de inpakmachine. De lijn draait 24/7. Daarom wordt er in vijf ploegen gewerkt die telkens uit een meestergast en een tiental arbeiders bestaan. Op de foto zie je de C- en de D-ploeg bij de ploeg-wissel samen met enkele leidinggevenden en collega’s van de Technische Dienst – stralend van trots op ‘hun’ Thérèse.

• HOEVEEL? Thérèse produceert 140.000 ton maga-zinepapier per jaar. Voor een dame op leeftijd doet ze dat verbazend snel: het papier is 5,8 meter breed en komt met een snelheid van 66 km per uur uit de machine gerold. Warenhuizen gebruiken dit soort van papier voor hun reclamefolders.

• WIE NOG? Thérèse heeft een jongere zus. Elvire dateert van 2003 en is de productiefste krantenpapiermachine ter wereld. Haar papier is 10,4 meter breed en vliegt er met

een snelheid van 120 km per uur uit. Om een idee te geven: op een uur tijd zou Elvire de E40 van Oostende naar Brussel over de breedte van drie rijstroken kunnen afdekken. De naam Elvire? Deze papiermachine maakt deel uit van Lijn 4 of L4. Laat dit laatste door een Gentenaar uitspreken en het klinkt ongeveer als Elvire!

• HOELANG NOG? Zonder grote tegenslagen zal Thérèse nog vele jaren lopen als een tierelier, hopen ze bij Stora Enso Langerbrugge. Vorig jaar hebben ze 2,6 miljoen euro geïnvesteerd in PM3, dit jaar wordt dat 1,6 miljoen. Thérèse is het waard: ze is zeer winstgevend en produceert uiterst kwalitatief papier.

• RECYCLAGE? Het Zweeds-Finse Stora Enso is een wereldspeler in de papierproductie. Opmerkelijk: de papier-fabriek in Langerbrugge gebruikt al 12 jaar geen spaander hout meer, maar produceert op basis van 100% oud papier. Inderdaad: het papier dat je elke maand op de stoep zet. In een straal van 300 km wonen er wel 80 miljoen mensen die papier sorteren.

• LIVE OP TV? Eén keer per maand is er HavenTV Gent op de Oost-Vlaamse regionale zender AVS. Bekijk de reporta-ge over Thérèse en één van haar verzorgers sinds 32 jaar (!) Eddy Adams op www.havengent.be/HavenTV-maart2017.

KRANIGE DAME VAN 60 MAAKT PAPIER TEGEN 66 KILOMETER PER UUR

DURF TE VRAGEN

Het is wellicht niet de eerste keer dat je

iets hoort of leest over de ombouw van

de R4-West en -Oost (project R4WO).

De plannen om de R4 in Gent, Zelzate en

Evergem vlotter, veiliger en fietsvrien-

delijker te maken, bestaan al langer. Dit

voorjaar zet het Agentschap Wegen en

Verkeer (AWV) een belangrijke stap in

het proces. In april 2017 start immers

het project-milieueffectenrapport (pro-

ject-MER). Dat is een onderzoek dat alle

effecten van de ombouw op mensen,

milieu, dieren en planten in kaart brengt.

Het project-MER start met een openbaar

onderzoek.

RINGWEG ROND GENT

Project R4WO staat voor de ombouw van

de R4-West en -Oost tot primaire wegen

in Gent, Zelzate en Evergem. Tussen de

N9 in Wondelgem en Zelzate (R4-West)

en het kruispunt aan Euro-Silo en Zelzate

(R4-Oost) pakt AWV de weg zelf aan,

inclusief alle kruispunten en de fietsinfra-

structuur. Kort samengevat zullen er na

de ombouw:

• zo goed als geen kruispunten met

lichten meer zijn op de R4-West en -Oost,

maar wel nog bruggen, tunnels of onder-

doorgangen (korte tunnels);

• veilige fiets(snel)wegen liggen langs en

over/onder de R4;

• sommige zijstraten met een lokale

functie afgesloten zijn van de R4.

Meer info over dit project kun je vinden

op www.wegenenverkeer.be/R4WO.

JOUW MENING TELT TIJDENS HET

OPENBAAR ONDERZOEK

De eerste stap in een project-MER is het

openbaar onderzoek. In deze periode kun

je de kennisgevingsnota inkijken. Daarin

is beschreven welke milieueffecten

in kaart worden gebracht tijdens het

onderzoek en op welke manier dat zal

gebeuren. Je kunt tijdens het openbaar

onderzoek opmerkingen of suggesties

doen over hoe het MER moet worden op-

gemaakt. De bedoeling van het openbaar

onderzoek is het milieueffectenrapport

beter en vollediger maken.

VIJF INFOMARKTEN

Om je tijdens het openbaar onderzoek

goed te informeren, organiseert het

Agentschap Wegen en Verkeer vijf info-

markten: in Wondelgem, Evergem, Zelza-

te, Wachtebeke en Oostakker. Tijdens de

infomarkt kom je meer te weten over hoe

de R4 en alle kruispunten op de R4 er in

de toekomst zullen uitzien. Je vindt er ook

info over het project-MER en hoe je kunt

reageren tijdens het openbaar onderzoek.

• 18/4 in Evergem: koetshuis op het

kasteeldomein van Wippelgem, Kramers-

hoek 6, 9940 Evergem

• 20/4 in Zelzate: Raadzaal van het ge-

meentehuis, Grote Markt 1, 9060 Zelzate

• 24/4 in Wachtebeke, Cultuurhuis

Safarken, Dr. J. Persynplein 6, 9185

Wachtebeke

• 26/4 in Oostakker, Ontmoetingscen-

trum, Pijphoekstraat 30, 9041 Oostakker

• 28/4 in Wondelgem, Botestraat 98,

9032 Wondelgem

Alle infomarkten kun je doorlopend

bezoeken van 16 tot 21 uur.

WAT ZIJN DE PLANNEN VOOR DE R4-WEST EN -OOST?DE BRUGGENBOUWER

WERKEN

IN DE HAVEN

zijn er weer meer jonge gezinnen die zich in de Kanaaldorpen vestigen.”

FERME FEESTNEUZEN Op naar de volgende stop: Mendonk. Met zijn 240 inwoners niet veel groter dan Terdonk, maar ook weer met een eigen identiteit. Ro-bert wijst en passant naar de Sint-Baafskerk en stopt eventjes bij de ‘schandpaal van Mendonk’. Het wapenschild verwijst naar Govaart Geeraard van Eersel. Deze brave man cumuleerde de functie van ‘heer van Mendonk’ tussen 1772 tot 1778 met de job van bisschop van Gent. Iemand begroef de schandpaal naast de kerk (uit eerlijke schaamte?), waar het ding in 1868 prompt weer opgegraven werd. Aan de overkant van de straat toont Robert Bosmans ons het Centrum Moerlede. “Dit toneelzaaltje biedt plaats aan 80 bezoekers en wordt onder impuls van een bewonersgroep gerenoveerd en beheerd. Daar zijn we heel blij mee, want voor de rest is hier geen enkele feestzaal meer.” En er wordt wat afgefeest in de Gentse Kanaaldorpen! Elk dorp heeft een sterk ver-enigingsleven, waarin de feestcomités de drijvende kracht vormen. Voor de Wijk van de maand, zoals de wijkbeurzen tot voor kort heetten, daagden in Terdonk bijvoorbeeld 120 van de 200 inwoners op. En om het einde van de grote collectorwerken in Sint-Kruis-Winkel te vieren, suggereerde iemand om een brunch en een barbecue te organiseren. Van de 1.200 inwoners schoven er 950 aan voor de brunch. ’s Avonds kwamen nog eens 650 mensen een worstje en een brochette prikken. “Feesten is overal een manier om de mensen samen te brengen, maar nergens speelt dat zo sterk als in de Kanaaldorpen”, verzekert Robert.

SAMEN MET OCMW We vertrekken naar Sint-Kruis-Winkel, het vierde Kanaaldorp en onze eindbestemming vandaag. Onderweg stoppen we nog even aan de Spanjeveerbrug die de Duitsers tijdens de Eerste Wereldoorlog over de Moervaart legden. Robert poseert er even als ‘brug-genbouwer’ en wijst op de Moervaart onder ons. Het uitzicht op het water is inderdaad machtig – een leuke tip voor een fietstocht of een picknick! Bakker, slager, apotheker, café: Sint-Kruis-Win-kel heeft het allemaal en is daarmee het best bediende Kanaaldorp. We krijgen onze laatste

koffie van de dag niet van een cafébaas, maar van Nathalie Samaes. Nathalie is al vijf jaar verantwoordelijk voor de plaatselijke OCMW-antennewerking. Die zit in het voorma-lige politiekantoor. Het OCMW heeft plannen om dit gebouw helemaal te renoveren, zodat de bewoners er ook van alles zullen kunnen doen. Nathalie Samaes: “Vanmorgen hebben we nog een buurtkoffie en de sociale kruide-nier gehad. Maar meestal ben ik onderweg voor huisbezoeken. De laatste maanden zat ik bijvoorbeeld regelmatig in Terdonk.” Robert Bosmans werkt nauw met Nathalie samen. Onlangs kregen ze ook nog eens ver-sterking van sociaal regisseur Johan Geldof. Robert Bosmans: “Een sociaal regisseur zet in op thema’s als samenleven, welzijn en gezond-heid. Ik ben heel blij met de komst van Johan. Samen met hem en Nathalie bestrijken we nu alle thema’s waarmee de mensen hier te maken krijgen.”

OP ELKAAR AANGEWEZEN Binnenkort kan Robert met pensioen. Als hij mag dromen, wat zou hij dan graag nog zien gebeuren in ‘zijn’ gebied? “Aan de sportcluster in Sint-Kruis-Winkel en de verbeterde door-stroming van de R4 zijn ze bezig, dus dat komt in orde. Mag ik dromen? Dan hoop ik dat Spoor 204 er komt, een spoorverbinding die de Dam-poort verbindt met Zelzate en misschien zelfs met Terneuzen. Ik lanceer ook een oproep voor jonge vrijwilligers zodat het verenigingsleven hier kan blijven bloeien. Dat is nodig om deze dorpen leefbaar te houden. De Stad onder-steunt, maar ligt ook ver. De mensen zullen hier altijd op elkaar aangewezen blijven.”

ROBERT BOSMANS IS EEN VERTROUWD GEZICHT IN

DE GENTSE HAVEN, NET ALS ZIJN OUWE, TROUWE,

BLAUWE BESTELWAGEN. ROBERT, BETER GEKEND ONDER

ZIJN BIJNAAM ‘BOS’, WERKT BIJ DE STAD GENT EN

IS WIJKREGISSEUR VOOR OOSTAKKER EN DE GENTSE

KANAALDORPEN. WAT ZO IEMAND DOET? BRUGGEN

BOUWEN. “IK PROBEER EEN SCHAKEL TE ZIJN TUSSEN

HET BELEID, DE STADSDIENSTEN EN DE BURGERS.” DE

HAVENKRANT MOCHT EEN HALVE DAG MET ROBERT

MEERIJDEN. HET WERD EEN ONTDEKKINGSTOCHT DOOR

EEN WEINIG GEKEND STUKJE GENT.

© Stora Enso Langerbrugge

© Bart Desomer

© B

art D

esom

er

“Feesten is overal een manier om mensen samen te brengen, maar nergens speelt dat zo sterk als in de

Kanaaldorpen.”

Robert Bosmans

8 // DE HAVENKRANT GENT

Commerciële bijlage // Valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.

// COLOFONDE HAVENKRANT GENT IS EEN UITGAVE VAN HET HAVENBEDRIJF GENT I.S.M. CONTENTCONNECTIONS.

VERANTWOORDELIJK UITGEVER: Daan Schalck, p/a Havenbedrijf Gent,John Kennedylaan 32 - Haven 3000 A, 9042 Gent, België

TEKSTEN: Havenbedrijf GentBEELDEN: Tom D’haenens tenzij anders vermeldCOÖRDINATIE: Delphine Buyle VORMGEVING: Tine Van Beurden

Jaargang 5, editie kwartaal 1, 2017Verschijnt 4 keer per jaar.

Heb je vragen, opmerkingen of suggesties? E-mail ze naar havenkrant@havengent.be

// VOLG DE HAVEN VAN GENT

HAVEN GENT

@HAVENGENT

HAVEN GENT

// HAVENKRANT 2 JG. 5

De volgende havenkrant

verschijnt op dinsdag

27 juni 2017.

Mis ze niet!PORT OF GHENT

DIGITALE NIEUWSBRIEF: schrijf je in via www.havengent.be/nieuwsbrief

HAVEN GENT

MIJN BLIK OP DE HAVEN

HAVENTV: 1 keer per maand op de regionale zender AVS en nadien op www.havengent.be/tv

IN DE KUNST ONDERGAAT DE HAVEN TELKENS NIEUWE GEDAANTEVERWISSELINGEN. DE FOTO’S VAN

MAARTEN DE WISPELAERE TONEN EEN IDENTITEITSLOZE PLEK EN ROEPEN EEN GEVOEL VAN LEEGTE

EN VERVREEMDING OP. JOREN VAN ACKER VOND INSPIRATIE VOOR ZIJN KUNSTINSTALLATIE IN EEN

ALLEDAAGS, MAAR ONMISBAAR GEBRUIKSVOORWERP: DE SCHEEPSCONTAINER.

“MOOIER DAN DE REALITEIT”

“Ik ben afgestudeerd aan het KISP, in het volwassenenonderwijs. Voor mijn eindproject heb ik in 2016 vier keer de haven bezocht. Dat leverde 400 foto’s op

waaruit ik er negen geselecteerd heb. Twee beelden heb ik op groot formaat gepresenteerd op de afstudeertentoonstelling. In mijn foto’s heb ik bewust

zoveel mogelijk opschriften, scheepsnamen en andere verwijzingen naar de werkelijkheid weggelaten. Ik wilde de haven op een architecturale, ruimtelijke manier tonen en identiteitsloze beelden creëren, mooier dan in de realiteit. De

opnames zelf zijn een fantastische ontdekkingstocht geworden. In het weekend is het op veel plekken in de haven rustig. Als je de toestemming krijgt, kun je er heerlijk in je eentje ronddwalen en je laten verrassen door telkens nieuwe uitzichten. Het lijnenspel van pijpleidingen, de enorme magazijnruimtes, par-kings met duizenden auto’s… ik heb inspiratie zat voor nog een fotoproject. Het enige probleem is het weer. Voor dit soort van foto’s moet het licht juist

zitten en het Belgische weer is zeer onvoorspelbaar.”

HAVEN BAART KUNST

Maarten De Wispelaere35 jaar

GentICT-er en fotograaf

Zie ook: https://pixacube.myportfolio.com/identity-less-harbour

“FASCINATIE VOOR CONTAINERS”

“Ik ben als kind van het havengebied opgegroeid. Mijn grootmoeder nam me vaak mee op het veer van Langerbrugge en mijn vader werkt in de Gentse haven, bij het chemisch bedrijf BP. Door daar als jobstudent te werken, is mijn fascinatie voor de haven gegroeid. De haven is een inspiratiebron voor mijn houtskooltekeningen die ik gecombineerd heb met deze abstracte installatie. Het idee kreeg vorm tijdens een zeereis met een cargoschip naar Finland. Tijdens die trip kon ik tien dagen lang het leven en werk van de matrozen aan boord bestuderen. De installatie doet denken aan een containerterminal. De container is een alomtegenwoordig object, maar niemand staat stil bij de inhoud, de afkomst of de bestemming. Nochtans zijn scheepscontainers het fundament voor de manier waarop onze industrie en ons transport mondiaal georganiseerd zijn. Het project op de foto heet Ideal X. Die naam is afgeleid van het eerste schip dat aan de gestandaardiseerde maten van de scheepscontainer werd aangepast, het SS Ideal X.”

Joren Van Acker22 jaarEvergemMaster vrije kunsten KASK GentZie ook: www.avs.be/programmas/archief/rond-de-toren (Klik onderaan op ‘Toon meer afleveringen’: Ideal X van 13/01/2017)