EXCURSIEGENT

LAURA VAN CREIJ ANCO SALARI WOUTER ZAMAN

MUSEUM MIAT KATOENBAAL

MSK

ARENA VAN VLETINGEN

KOUTER

Plattegrond Gent

Deze dagen zullen we Gent gaan verkennen! Op deze pagina vind je een plattegrond van de stad met daarop de locaties aangegeven die we zullen gaan bezoeken. Voor een online plattegrond van de stad scan je de QR-code. Deze online plattegrond is door Stadsplan Gent gemaakt en kan je helpen met het beschrijven van de route.

ROMMELAERE INSTITUUT

NEDERLANDSE SCHOUWBURG

HANDELSBEURS

Programma Excursie Gent

DAG 01.Kunst en esthetica Beeldende kunstOchtend •BezoekMuseumvoordeSchoneKunsten(MSK) Thema: Romantiek en realisme in de negentiende eeuw Middag •BezoekMuseumvoordeSchoneKunsten(MSK) Thema: Gericault: Fragmenten van mededogen

DAG 02.Kunstenaar en opdrachtgever; politieke en economische macht/ Kunst intercultureelOchtend + •BezoekMuseumMiatKatoenbaal Middag Thema: Katoenindustrie Gent

DAG 03. Kunst, wetenschap en techniek - Kunst en vermaak Kunstenaar en opdrachtgever; politieke en economische macht Muziek Ochtend •Bezoek:De Kouter Thema: Muziekkiosk en de Handelsbeurs

Kunst, wetenschap en techniek DansMiddag •BezoekArenaVanVletingen Thema: Het zwanenmeer Kunst en vermaak Theater Avond •BezoekDeKoninklijkeNederlandseSchouwburg

DAG 04.Kunst en esthetica•Ochtend •HetRommelaereInstituut

Kunst en religie, levensbeschouwing/ Kunst en vermaak Muziek Middag •BezoekGentsefeesten Thema: van kerkmis naar kermis Kunst, wetenschap en techniek Avond •WandeltochtGent Thema: Lichtplan Gent, elektrisch licht in de negentiende eeuw

Beeldende kunst

Muziek

Dans

Theater

Muziek

GENT ‘levendige stad met historiek’

Kofferingepakt?WegaaneenbezoekbrengenaanonzeBelgischeburen.Opeenafstandvan140kilometervindenwedeprachtige stad Gent. Deze stad staat op de derde plaats van de meest authentieke historische bestemmingen ter wereld. Deze levendigestadmetveelhistorischeelementenheefteengrootaanbodvancultureleervaringenzoalskerken,musea,prachtigekunstwerkenenerwonenhierechtefeestbeesten.Dezeexcursiestaatgeheelinhettekenvandecultuurindenegentiendeeeuw,samenzullenweopzoekgaannaarromantischeverhalenenrealistischefragmenteninGent! Geschiedenis van GentGent is ontstaan toen de Heilige Amandus in het jaar 630 de samenvloeiing van twee rivieren de Leie en de Schelde uitkoos als bouwplaats voor zijn abdij. De succesvolle wolnijverheid zorgt ervoor dat Gent in de Middeleeuwen uitgroeit tot een van de grootsteenbelangrijkstestedenvanEuropa.TijdensdezejarenisdestadzelfsgroterdanLondenenParijs.Deeconomieloopt op volle toeren wanneer de Honderjarige oorlog zijn aanvang vindt. Tijdens de Honderdjarige oorlog, 1337 tot 1453, kiest Gent noodgedwongen voor de kant van Engeland. Dit tegen het bevel van Frankrijk in, om niet langer handel met Engeland te drijven. Dit onder leiding van Jacob Artevelde, een lakenkoopman die ook wel wordt gezien als de opstandelingenleider. Hij ging tegen deze bevelen in en krijgt het voor elkaar om de wolhandel weer op te zetten. Het mag niet lang duren, uiteindelijk moetGenthetverbondmetEngelandopgevenendekoningvanFrankrijkerkennen.OoktegeneigenKeizerKarel(1500-1558)wordenereenaantalopstandengepleegd.KeizerKarelstelttehogebelastingeninvoordeGentsebevolkingendeburgerszijnhetnieteensmethetstrengeregime.DeopstandelingenkrijgenhettijdensdeGentseOpstand(1540)zwaarteverdurenwanneerKeizerKarelheteigenvolkhardhandigdoorhetlegerlaataanpakken.Hethelevolkmoetomvergiffenistesmekenenenkeleburgerswordenmetdestropgestraft.Gentgaatdegeschiedenisverderinalsprovinciestadenuitein-delijkwordterin1577decalvinistischeGentseRepubliekopgericht.WanneerGentdoordeprinsvanParmain1584wordtingenomen,verhuizenerduizendenCalvinistennaarhetRepubliekderzevenProvinciën.Aanheteindevandezestiendeeeuwtot ongeveer de achttiende eeuw komt Gent in een economisch verval. De Vrede van Munster in 1648 zorgt ervoor dat Gent ook nog eens de doorgang naar de zee verliest.

Belgiëisnietaltijdeenonafhankelijklandgeweestzoalswijhetkennen.Zoalsjejemisschienvandegeschiedenislessenkanherinneren werd dit land telkens door verschillende landen geregeerd. Het werd door Oostenrijk bestuurd, Frankrijk ‘De Franse Tijd(1794-1814)’envan1815tot1830behoorthettothetKoninkrijkderNederlanden.OnderHollandsbewindkrijgtGentopnieuweenzeehavenenookeeneigenuniversiteit.TochzijndeBelgenhelemaalnietblijmethetbewindvanKoningWillemlomdat deze geen rekening houdt met de grote verschillen tussen het Noorden en het Zuiden. Koning Willem l was protestants terwijlinhetZuidenvoornamelijkKatholiekenwoonden.BovendienwildehijdatelkeinwonerNederlandsgingpraten,terwijlhetheleZuidenFranstaligwas!DeBelgenwordenopstandigenin1830brekenergroterelleninBrusseluit.Deopstandelin-gen eisen een eigen staat met een eigen koning, maar Koning Willem l laat dit niet zomaar gebeuren. Hij stuurt een leger van 12.000 soldaten op pad om de opstandelingen de mond te snoeren. Deze kunnen niet tegen het leger op en worden versla-gen.WanneerFrankrijkenEngelanddreigenmetoorloglegtKoningWillemlzichneerbijhetfeitdatBelgiëeeneigenstaatzalvormen.Metkrommetenentrekthijzichterug,maarhoudtzevenjaarlangdegrensinhetvizier.Pasin1839magBelgiëzichofficieelonafhankelijknoemen.Deopbouwvaneennieuwlandgaatnietzonderslagofstootenhetlandleeftinarmoede.Indezetijdkomtookhetfenomeen‘organisme’op.DezetermslaatopdewilomhetNederlandsKoningshuisopnieuwteinte-grereninBelgië.VeelBelgenwarenvanmeningdathetlandveelmeerbaatzouhebbenbijeenNederlandsbestuuromdathetdaareconomischbeterging.DetweedehelftvandeachttiendeeeuwbrengtGentineeneconomischeheroplevingwatmaaktdat het weer de grootste stad van Vlaanderen werd. Na de hongersnood in 1845-1848 krijgt Gent weer te maken met een economischeimpulswaarLievenBauwenseengroterolinspeelt.BauwenssmokkeltEngelsspinmachinenaarhetvasteland,met als gevolg dat er mechanisering van de linnen- en katoennijverheid plaatsvindt. Denken wij bij deze benaming aan ons stadjeTilburg,indenegentiendeeeuwwasGenthettextielimperiumvanhetEuropesevasteland.DankzijhetmechaniserenvanarbeidennieuwetransportmogelijkhedenkreegdeBelgischenijverheideenenormeimpulseneennieuwkarakter.Gentindenegentiendeeeuwwordtgekenmerktdoorhardwerkendearbeiderswerkzaaminde1500tellendefabriekeninenrondomde stad. Rond deze periode woonde er zo’n 120.000 inwoners in de Gent. De arbeiders hadden te maken met lage lonen, gebrekkigewoonomstandigheden,slechtehygiënemetalsgevolgverschillendeepidemieën.

Willem1heeftontzettendveelvoorGentgedaan,deGentseUniversiteitgesticht,hetkanaaltussenGentenTerneuzenge-gravenengeïnvesteerdindeGentseeconomie.TochisergeenpleinofstraatinGentnaarhemvernoemd.Het‘Comité1815-2015’wildeKoningalsnogerkenninggevenenwil2015eenherdenkingsjaarmakeneneenstandbeeldoprichten.HetcomitéisopgerichtdoorprofessorAlexanderEvrardenwordtondersteunddoorinwonersvanGent.Het‘Comité1815-2015:WillemBedankt!’wildezeherdenkingrealiserenvanuiteenhistorischencultureelbesef.BeeldhouwerGuyduCheynezaluiteindelijkhet standbeeld gaan maken. Wil je hier meer over lezen ga dan naar http://willembedankt.org.

DAG 01. •Bezoek MSK Kunst en esthetica

ADRES FernandScribedreef1-Citadelpark-9000Gent T:092400700 www.mskgent.be museum@gent.be

Museum voor de Schone KunstenInhetMSK(Museumvoorschonekunsten)isdekunstvande19eeeuwenvroege20eeeuwtebewonderen.Watwehierzul-lenvindeniseenprachtigoverzichtvanBelgischekunstdieuiteenlooptvanromantiektothetmodernisme.ErisonderanderehetbelangrijkwerkvanGeorgeMinneenJamesEnsortevinden.HetMSKheeftveelinteressantecollecties,maardecol-lectie die wij gaan bezoeken is die van het jaar 1820; Romantiek en realisme. Deze verzameling laat de smaak van de Gentse verzamelaarszien,maarookdievandeinrichtersvandeSalons.DeRomantischeschildersreagerenvanafhetbeginvande19eeeuwophetkoudeengeleerdeneoclassicismevanhuntijd.DeRomantischeschilderszoekenhetoprechteenwillende werkelijkheid om zich heen direct en naar de realiteit observeren. Het doel is niet meer om de natuur als een harmonisch geheelophetdoektekrijgen.Erwordtgefocustopeenkleindeelvandewerkelijkheidenomdatdemensennatuurvoort-durendwisselt,wordtdetechniekooksteedsschetsmatiger.Erwordtafstandgenomenvandeacademischevoorschriften.De landschappen en portretten vertellen een verhaal van nieuwe interpretaties die uiteindelijk tot het impressionisme leiden. De19e-eeuwseschildersgaantegendeacademischegevormdeidealeninenontpoppenzichzelfssomstotwarerelschop-pers. Het gaat om het individualisme van de kunstenaar. De kunstenaar eist steeds meer ruimte voor de individuele vrijheid. Schilderijen en andere kunstwerken moesten voortaan de persoonlijkheid en visie van de kunstenaar uitstralen. Hieronder eenvoorbeeldvanGustavCoubetenzijn“Derotsenvanlaloue”(1872)envanThéodoreFourmoisenzijn“LandschapindeDauphiné”(1846)

“Derotsenvanlaloue”(1872)GustaveCourbet“LandschapindeDauphiné”(1846)ThéodoreFourmois

Géricault: fragmenten van mededogenThéodoreGéricault(1791–1824)waseenFransekunstschilderuitdeRomantiek.Nietzomaaréén,maaréénvandemeesttoonaangevendeFransekunstenaarsbinnendeRomantiek.Géricaulthadeenbijzondereinteresseindemenselijkeemotie.DeFranseromantiekkenmerktzichdoordebelangstellingvoorintensheftigeconflictenendegruwelenvandeoorlog.Deemo-tioneleenpsychologischekant.DoorbijvoorbeeldHetvlotvanMedusakreegGéricaultalgauwdebijnaamalsdeschildervande pijn, de dood, de gruwel en de waanzin. Een ware schilder van de zogenoemde Zwarte Romantiek. In het MSK wordt met behulp van tekeningen, documenten, prenten en schilderijen een andere benadering van deze kunstenaar getoond. Als mens streefdeGéricaultnaareengelukkigdagelijksbestaan,maarleefdeineentijddievaakdodelijkengewelddadigwas.Indezetijd probeerde hij alle kanten van de menselijkheid uit te pluizen. Hij had een scherp oog voor de diepste emotie van de mens. UiteindelijkraakteGéricaultgetroffendoorchronischeTBCwaaraanhijop32jarigeleeftijdstierf.

George Minnen Fontein der geknielden (1900) Locatie1:MSKGent(gipsexemplaar)Locatie2:EmileBraunpleinGeorge Minnen werd in Gent geboren. Hij was een beeldhouwer, schilder en tekenaar. Zijn talent was niet meteen overduidelijk aanwezig. In zijn thuisstad sprong hij niet tussen het gros uit. Via bemiddeling in de vriendenkringen wist hij toch een plekje te bemachtigenindejuistekringen.Zijnwerkkwamvoorheteerstindepersin1890.Ditwaswelnegatievepubliciteit.MaardoorzijnlinkmetdeinternationaleavantgardewerdhijtochsuccesvolbuitendeBelgischegrenzen.HiereenlinknaareenonlinemuseumoverhoeGeorgeMinnennaammaaktealsbeeldhouwer:http://www.archiefbank.be/?q=node/375FonteindergeknieldenishetberoemdstewerkvanGeorgeMinnen.Hetconceptkomtuit1898envanaf1900heefthijerdrieversiesvangemaakt.Eeninhetgips,eeninhetbronseneeninhetmarmer.HetexemplaarinhetMSKishetenigegipsenexemplaardatbewaardisgebleven.TotaandedoodvanGeorgeMinnenbleefhetbeeldinzijnatelierstaan.DaarnaishetdoorzijndochtergeschonkenaanhetMSK.EenanderexemplaaristevindenophetEmileBraunplein.Hetttverhaalachter dit beeldhouwwerk is dat van Ovidius over de eenzame Narcissus, die in het water zijn spiegelbeeld bekeek en onver-hoopsverlieftopzichzelfwerd.Hetkanookreligieusgeintreperteerdworden,gezienGeorgedeMinnechristelijkwas.Zozou

Beeldende kunst

DAG 02. •Bezoek MIAT Katoenbaal Kunstenaar en opdrachtgever; politieke en economische macht/ Kunst intercultureel

ADRES Minnemeers9-9000Gent T:092694200 www.miet.gent.be

MIAT

HetMIATiseenmuseumwaarindustrieelerfgoedtevindenis.ObjectenenverhalenbrengendeindustriëlerevolutieinGentweertotleven.InhetMIATisdetentoonstellingKATOENKABAALtebezoeken,waarbijjedeevolutievankatoenplanttotafgewerkttextielproductkuntbekijken.Jegaatdeeigenschappenlerenkennenvanallerleitextielvezelszoalskatoen,zijde,vlasenmohairmaarnaastdezenatuurlijkegrondstoffenleerjeooknieuwe,hoogtechnologischetextielkennen.Textieldatbijvoor-beeldchirurgenofbrandweermannendejuistekledingbied.Maarwaaromkatoen?KatoeniseenproductmeteenlangegeschiedenisenIndiëisHETlandmetdegrootstetraditieophetgebiedhiervan.Katoenwerdenwordtgezienalseencomfortabelmateriaalwatzichmakkelijklaatkleurenenlaatzichmakkelijkerlaatverwerkendanvlas.Zorond1300werdhetgedragenvanAfrikatotJapanenvanafde17eeeuwraakteookEuropaindebanvandezestof.

DoordatEngelandIn¬diëkolonialiseerdekreegEngelanddemachtoverdetextielmarktenvanPerzië,hetOttomaanseRijkenooknogeensverschil¬lendedelenvanAfrika.DitresulteerdeinEngelandalsgrootmachtvandekatoenindustrie.Ditkwamnietalleendoorhetkolo¬nialisme,maarookdoordemechaniseringvandetextielindustrie.DetextielindustrieinEngelandgroeidezoergdatin1834zelfs71,3%vandeEngelseexportproductenbestonduittextielproducten.DoordeindustrialiseringkwamdetextielnijverheidineenstroomversnellingenditsloegovernaarhetEuropsesevastelandenalgauwwerdookdetextielni-jverheidinonzeregioneneengrootexportproduct.Gentspeeldedaarineenhoofdrolenwerddeeerstecontinentalestadmeteeneigenkatoennijverheid.HetwerdhetManchestervanhetvastelandgenoemdenwasinde19eeeuwdegroteleiderophetgebiedvandeBelgischekatoenproductie.NergensandersinBelgiëwasdetextielzo‘booming’alsinGentenzo’n70jaarlang(van1840tot1910)wasmeerdan50%vanallemedewerkerindekatoenindustrie,werkzaaminGent.Deeerstema-chinesdiehetstartseingavenvooreindustriali¬seringwerdenhetlandingesmokkelddoorLievenBauwens.Gentwerddoordezeinvoeringvanmachineseen‘proletarische’stadwaarineenkleinegroeprijkenslechtsprofiteerdenvandezevernieuwingenveelloonarbeidershardmoestenwerkenvooreenpaarcenten.eenstadwaarindewerkendeklassedecontroleheeftoverde politieke macht. Een stad met een grotere werkende middenklasse t.o.v. de rijkere.

BeluikhuisjesTijdensdeindustrialiseringvande19eeeuwontstondereenmigratievanmensennaardestad.Hierwaswerktevindenen zo probeerde men daar een beter bestaan op te bouwen. Echter, het werk in de stad betaalde niet goed en men moest toch ergens wonen. De stad Gent bouwde voor deze arbeiders hele wijken opgebouwd uit erg kleine huisjes, ook wel beluiken genoemd.InSint-PietersdorpopdeBlandijnbergwerdenveelarbeidershuisjesenbeluikenopgetrokken.ZoontstondinhetnoordenvandeSint-PieterswijkdeBataviawijkenhetarmzaligBataviabeluik,datin1825-1828werdgebouwd.DestadGentbleefmaargroeienendevraagnaargoedkopewoningbleef.Tochwildemenbeterhuizenbouwenvoordearbeiders,omdatdewoningenwaarzetotnutoewoondenheelergslechtwaren.Hierdoorwerdin1848DeVreesebeluikofCitéOuvrièreopgetrokken.DitbeluikwerdgebouwddoorLievenDeVreeseenmoesteenmodelwerkmanscitéworden,inwateengrootcontrastwasmetdeerbarmelijkeBataviabeluikinhetnoorden.ZohadhetVreesebeluikeenmonumentaaltoegangsgebouwophetSint-Pietersplein.Ditgebouwwaseenpaarverdiepingenhoogenhadtweeboogvormigetoegangen,ontworpendoorCharlesLeclerc-Restiaux.DewatervoorzieningenindebeluikenwarenvaakergslechtenbijdebouwvanhetVreesebluikkoosmenervooromeencentralewaterpompaanteleggen.VanwegedeongezondeleefomstandighedenlietGentverschillendewijken saneren. Verschillende arbeidersbuurten en -beluiken verdwenen en arbeiders verhuisden naar nieuwe arbeiderswijken aandestadsrand.OokhetBataviabeluikisdestijdsin1881geslooptvanwegehaarongezondeleefomstandigheden.OpdezeplekstaatnuhethuidigeuniversiteitsgebouwaandePlateaustraat.

DAG 03. •Stadswandeling de Kouter Kunst, wetenschap en techniek Kunst en vermaak - Kunstenaar en opdrachtgever; politieke en economische macht

De Kouter Midden in het centrum van gent kom je een mooi open plein tegen genaamd de Kouter. De Gentse Kouter was vroeger de plaatswaarvolksvergaderingenenallerleianderefestiviteitenplaatsvonden.RondomdeKouterstaanprachtigeenvooralgrotestatigehuizendiedebloeiende19eeeuwvanGentuitstralen.Ophetpleinstaateensierlijkegietijzerenmuziekkioskendezedateertvanheteind19deeeuw.StadsarchitectAdolphePauliwasvanmeningdatdeKoutereenmuziekkiosknodighad. Veel Gentenaren maakt op zondag een wandeling over dit plein en om de gegoede burgerij te vermaken zouden hier dan concertengegevenkunnenworden.Genthadnamelijkeenbruisendmuziekleveninde19eeeuwenmetdekomstvandekioskkon zo het volk vermaakt worden. De constructie van de kiosk is van gietijzer en is geplaatst op een sokkel van natuursteen. Op hetdakvandekioskprijkteenvorstkam(versierdenok,werdindietijdnogveelgedaan)enhieropstaandenamenvan4his-torische componisten Mozart, Gretry, Rossini en Auber. Het dak word door eenvoudige kolommen gedragen maar de sierlijke bewerkingvandeopenborstweringonderaandezekolommen,hebbeneenromantischeuitstraling.Inde19deeeuwstondener zes muziekkiosken in het centrum van Gent. Nu zijn er nog twee: op de Kouter en in het Citadelpark.

De HandelsbeursAandekouterligthetmonumentDeHandelsbeurs.ArchitectDavid’tKindtmaakthetontwierpenbouwde(1738-1739)vanhet oudste deel van het Handelsgebouw, de Corps de Garde. Het gebouw wisselt door de jaren heen enorm van eigenaar.NadatdeFransebezetterhetgebouwtotnationaalgoedheeftverklaard,komtdeHoofdwachtin1807opnieuwinhetbezitvandestad.Hetgebouwblijftlangetijdonaangetast.Nadeeersteverbouwingin1867trektdekrijgsraadvanOost-Vlaan-dereninhetgebouw,omerteblijventot1885.Destadbesluitopeengegevenmomentdhoofdwachtsamentevoegenmetdefeestzaall’Union(waarjaarlijksefeestenwerdengegeven),envanafdanwordeningrijpendeveranderingendoorgevoerd.IndeHoofdwachtwordteentelefoon-entelegraafkantoorondergebrachtenindetuinachterhetpoortgebouwwordteengalerijbijgebouwd.VaneenbeurszaalindeHoofdwachtisopdatmomentnoggeensprake.DetweedezaalkomterpasnádefeestelijkeopeningvanhetHandelsbeursgebouwdoorprinsAlbertop28april1901.In2002startmetmetrestauratiewerk-zaamhedenenwordteropdeuistralingvanhetgebouwronddeeeuwwisselingvande19eeeuw.ZoalsmenvandaagdedagdeHandelsbeursaantreftisdevormdiehetheeftgekregenvanhetGentsestadsbestuur,eigenaarvandeCorpsdeGardeofHoofdwacht,in1899,diedebelendendefeestzaall’UnionkochtomerdestedelijkeHandelsbeursinondertebrengen.StadsarchitectCharlesvanRysselberghe(1850-1920)heeftinopdrachtbeidegebouwensamengevoegdendatisnogsteedsgoedtezien.Beidegebouwenzijnnogsteedsaandegevelduidelijkteonderscheidenendetweeparallellezalenbrengenookeenraretwistinhetinterieur.Deokerkleurigefoyertoontzichinzijngedaantevanmondainefeestzaalenheeftopnieuw de vergulde allure van het negentiende eeuwse ‘clublokaal’ van l’Union, zoals het naar het ontwerp van Vermeulen bij de opening in 1851 gepresenteerd werd. Toch is het gebouw eigenlijk veel ouder dan de meeste mensen weten, want voordat de maatschappij L’union het pand kocht 1848, was hier de paardenposterij gevestigd. Dit was een onderdeel van een post-koetsennetwerk. De paardenposterij was gevestigd in een deel van het Gildenhuis van de Sint-Sebastiaansgilde. Toen tijdens de FransebezettingvanBelgiedegildenwerdenafgeschaft,kochtpostmeester,Jean-MarieBusso(1739-1807),in1797hetgildenhuismetzijnSint-Sebastiaansschouwburg.Ruimeeneeuwlater,in1815,bouwdearchitectPierre-JacquesGoetghe-buer(1788-1866)opdeplaatsvanhetgildenhuiszijnschitterendePosthotel.In1850wordendanhetPosthotelenPaarden-posterijafzonderlijkverkocht,ennadezeverkoopkomtdeposterijinhandenvandemaatschappijl’Union,dieerzijnfeestzaalinonderbrengt.HetPosthotewerdin1968vervangendooreenergneutraalappartementsgebouwvanzevenverdiepingenhoog.

Muziekkiosk op de Kouter. Ontwerp van de Handelsbeurs. De Handelsbeurs op de Kouter in Gent.

Muziek

DAG 03. •Bezoek Arena van Vletingen Kunst, wetenschap en techniek

ADRES LangeViolettestraat277A-9000Gent

Arena Van Vletingen

Inde19eeeuwstartteGent,(zoalsvelegrotestedenindietijd)meteengrooturbanistatieplanomdestadmeeralluretegeven. Een gebouw wat hierbij is blijven staan en daardoor gelukkig nu duidelijk te zien is, is de Arena van VletingenIndeen19eeeuwiserdeopkomstvangietijzer.Eeuwenlangbouwdemenmetsteenmaardoorhetgrotegewichthiervan,warendegebouwenaltijdheelergmassief.Dezegebouwenhaddendaardoorsmalleraamopeningenendeoverspanningenkondennietgrotergemaaktwordendaneenxaantalmeters.Metdeuitvindingvangietijzerenhetbouwendaarmeekwamengrote veranderingen voort waar men daarvoor nooit van had kunnen dromen. Enkele grote voorbeelden van gebouwen uit gieti-jzerzijnbijvoorbeeldhetChrystalPalaceinLondon,gebouwdvoordeeerstewereldtentoonstellingin1851endeEiffeltoreninParijs(gebouwdtussen1887en1889voordewereldtentoonstellingvanParijs).Dezestalenbouwwerkenwerdeninhetbe-ginnogvaakafgebrokenalszediensthaddengedaanomdatditeenvoordeelwasbijditmateriaalendezemaniervanbouwen.Toen men in ging zien dat deze manier van bouwen grote esthetische veranderingen kon brengen bleven de gebouwen daarna staan.

DeArenavanVletingenisopheteerstegezichtnietechteenbijzondergebouw.Hetiseenlangerekt,bakstenengebouw.Paswanneerjeomhoogkijktziejedateropminimaal3meterhoogte,venstersgeplaatstzijnwattewetengeeftdathetgeenstandaard stenen gebouw is. De voormalige rijschool, die tussen 1851 en 1853 gebouwd werd voor de ruiterkazerne, is een ontwerp van stadsarchitect Lodewijk Roelandt. Achter de bakstenen muur gaat een gietijzeren constructie schuil, waarmee hijgroteoverspanningenheeftwetentebereikenenwaardoorereengroteopenruimteisgecreeerdmetveellichtinvalvande,zoalseerdergenoemd,hooggeplaatstevensters.HetreliëfvandehandvanbeeldhouwerPieterDeVigne-Quyo,bovendetoegangspoort,benadruktdeoorspronkelijkefunctievanhetgebouw:tweesteigerendepaardendiedooreenmaninbed-wangwordengehouden.Methetverdwijnenvanderuiterijverloorhetgebouwzijnfunctieenwerdheteenstapelplaatsvoorgoederen.Debeschermingin1994endevraagvaneenverenigingvooreennieuwelocatiezorgdevoorrestauratieenherin-richtingvanhetinterieur,zijnhuidigebestemming(ritmischegynastiek)enzijnnieuwenaam.

Watwehiertezienkrijgenishetromantischballet.RondheteindevandeRomantiekwashetBalletaanhetverdwijnen.Hetpubliekwasdeverhalenmeteentrag-ischeafloopeigenlijkwelbeuenwildeietsnieuws.Hetballethadniksmeermetderealiteittemakeneneigenlijkwashetbijnagedaan.MaareenRussischeTsaar,PeterdeGrotebrachtdaarveranderingin.DezetsaarwasaanhetFransehofincontactgekomenmethetballet.HijwashiervanzoergonderdeindrukdathijFransedansers uitnodigde in Rusland. Dit was het prille begin van het Russisch ballet wat weer leven in het ballet bracht. In de Arena zit een dansschool: “Ducatillon” voor klassiek ballet en jazz. De leerlingen van deze school gaan voor jullie een stuk uit een klassiek romantisch ballet opvoeren genaamd het “Het zwanenmeer”. Dit is een ballet vol met verheerlijking van het boven-natuurlijke,“zwevende”ballerina’s.‘HetZwanen-meer’vertelthetliefdesverhaalvanprinsSiegfriedenOdette,eenbeeldschoneprinses die door een tovenaar is ontvoerd en veranderd is in een zwanenkoningin. Alleen Siegried kan de boze betovering door-breken, maar natuurlijk probeert de tovenaar dat te verhinderen. Een verhaal doordrenkt met het bovennatuurlijke. De muziek isgecomponeerddoorPeterLlyichTsjaikovskiendechoreografenwarenMariusPetipaenLevIvanov.Waarjullienaargaankijkenisslot1,waarinOdettetotdeconclusiekomtdaternogmaaréénoplossingisomvandebetoveringaftekomenendatis de dood.

afb.ArenavanVletingen

Dans

DAG 03. •Bezoek De Koninklijke Nederlandse Schouwburg Kunst en vermaak

ADRES SintBaafsplein17,9000Gent

DeKoninklijkeNederlandseSchouwburgisopheteindevande19deeeuwopgetrokkennaardeplannenvanarchitectEd-mondDeVigne.Opvallendindegevelishetgroteboogveld,versierdmeteenergkleurrijkmozaïek.Hetallegorischetafereelstelt Apollo en de Muzen voor. In de nissen staan de beelden van de belangrijkste Gentse rederijkerskamers van het einde van de19deeeuw.Rederijkerskamerswareneengroepdichtersenanderevoordrachtskunstenaars.Dezekamershieldenzichvooral bezig met de literatuur.

In deze Schouwburg gaan we een stukje kijken van “Der Ring des Nibelungen” van Richard Wagner. Richard Wagner is ie-manddieopera’sschreef.Inhetbeginhadhijhijnognietzoveelsucces,totdatKoningLudwigde2eheminzijnkasteelbinnenhaalde. Doordat geld geen probleem meer was voor Wagner kon hij zijn gang gaan. Richard Wagner had een bepaalde visie, hijwildenamelijkeen“kunstwerkvandetoekomst”maken.Eenoperawaarinallekunst-disciplines,zoalsmuziek,poëzie,dramaenvormgeving,samenkomenenééngrootnieuwkunstwerkvormen.Ditwordtookwelhet“Gesammtkunstwerk”genoemd.

“DerRingdesNibelungen”iséénvanzijngrootstewerkenenookeen“gesammtkunstwerk”.DerRingiseenverhaalovermachtenbeschrijftdevergeefsepogingenvanoppergodWotanomdemachtoverdewereldvoorzichteherwinnen,pogin-gendiedoordedwergAlberich(deNibelung)wordengedwarsboomd.Wotanwordtinzijnstrevengehinderddoorwettendiehijzelfheeftopgesteldendusookzelfaanon-derworpenis.Dezeoperabestonduitvierdelendieoverdriedagenwarenversp-reid.Eenhelehappeningdus.Wagnerlietzelfseencompleetnieuwtheaterbouwen;hetFestspielhausinBayreuth(1871).Indit theater werd Der Ring ook voor het eerst opgevoerd in het jaar 1876.

afb. De Koninklijke Nederlandse Schouwburg

Theater

DAG 04. •Ochtendbezoek Het Rommelaere Instituut Kunst en esthetica

HetRommelaereinstituutwerdverwezenlijktdooringenieur-architectLouisClocquettussen1900en1905inzijntypischestijl,eenmengelingvanBrabantseenVlaamseneogotiek,opgetrokkenmetallerleikleurrijkematerialen.Jezietgroenglas,blauw hardsteen, gele zandsteen, natuurleien met geometrische motieven en lantaarntjes en andere mooie versierselen. Dit neogotischegebouwuit1905wasspeciaalontworpenvooreenaantalonderzoekslaboratoriauitdefaculteitGeneeskunde.De ruime laboratoria, voorzien van grote raampartijen, zijn uitgerust met de toen meest geavanceerde technieken voor verlichting,verluchting,verwarming,waterzuiveringen-afvoer.Deneogotiekwaseenbouwstijldieveelinkerkgebouwenwerdtoegepast.DezestijlwasgeïnspireerdopdeMiddeleeuwsegotischevoorbeeldenmetpinakels,boogfrezen,spitsbogenendrie-en vierpasvormen.

afb.Hetrommelareinstituut

•Middagbezoek Gentse Feesten Kunst en religie, levensbeschouwing/ Kunst en vermaak

Gentse feestenTijdvooreenfeestje!OmdezeexcursiefeestelijkaftesluitenzullenweopdezelaatstedagdeGentsefeestenbezoeken.DeGentsefeestenbehoorttoteenvandepopulairstevolksfeestenvanEuropa.Wistjedatditpopulairevolksfeestzijnoorsprongindenegentiendeeeuwvindt?Deeerstestadsfeestenwerdenalin1838georganiseerd.

Ontstaan van de Gentse feestenDerijkeburgerheeftdankzijdegunstigeeconomiegenoeggeldenvrijetijd.Dezetoenemenderijkdomuitzichinhetorganis-erenvanevenementenengemeentelijkefeesten.Dezeburger,dieweookweldebourgeoisienoemen,trektindenegentiendeeeuwvangemeentenaargemeenteomdaarnieuwemensenteontmoetenensamendeeltenemenaanfeestelijkeactivitei-ten.DoorhethelelandontstondenerGemeentefeesten,bedoeldom,indeogenvandeburgerij,debarbaarsewijkkerkmis-sen te vervangen. In die tijd waren er acht wijkkermissen die ook wel de acht zaligheden werden genoemd. Deze kerkmissen vormden elk jaar het hoogtepunt van het volksvermaak in de stad en duurde soms wel negen dagen. De burgerij zag deze kerkmissenalseenbronvandrankmisbruik,werkverzuimenalsoorzaakvanveelcriminaliteitindestad.Inplaatsvanafschaff-ingpleitdebourgeoisievooreenlangzameontwikkelingtothetGemeentefeest.BurgemeesterdeKerchovesprakhieralsvolgtover: ‘“langzamerhand en zonder dwang een andere richting te geven aan dit aloud volksgebruik en de werklieden het voordeel te doen begrijpen van zich niet aan werkloosheid en aan de vermaken der parochiekermissen over te leveren”. In 1843 maken dekerkmissendanechtplaatsvooreenalgemeenGemeentefeestvanGent.Deeconomieinditjaarwaswaardeloosendebevolkinghadooktekampenmeteenlandbouwcrisis.Mensentrokkenvanbuitenafnaardestadomhieropzoektegaannaareten en rijkdom. De rijke handelaren hebben het idee om een social event organiseren om op deze manier volk van buiten de gemeente naar de stad te trekken. De organisatie wil op deze manier proberen om de economie aan te trekken en op deze manierdeschadevandeindustrietebeperken.DatheteensuccesmagzijngeweestmagwelblijkenuithetfeitdaternogelkjaardeGentsefeestenwordengeorganiseerdendathetvelebezoekersvanbuitendestadtrekt.

 

ADRES JozefKluyskensstraat29,9000Gent

Muziek

DAG 04. ProgrammaWezulleneenoptredenvandeGentsezangerWalterdeBuckbijwonen.DezezangerzaleeneerbetoonbrengenaandezangerKarelWaeriuitdenegentiendeeeuw.KarelWaeriiseenvandemeestbekendevolkszangersdieVlaanderenooitheeftgekend.TijdensditoptredenzaldeBuckonderandereookhetlied‘deviergetouwen’tenhorenbrengen.Ditliedvertelthetverhaalvantextielarbeidersindenegentiendeeeuwdietegelijkertijdopviergetouwenmoestwevenomzomaximalewinsttekunnen behalen. Vervolgens zullen we een authentiek jazz optreden te zien krijgen van The Vintage Jazz Cats. Een jonge groep enthousiastelingendiejazzoptraditionelewijzebrengen.Rondhetjaar1900ontstonderdoordekolonialeperiodeinBelgieeen interesse in de vrolijke en opzwepende jazzmuziek. Deze muziek kreeg ook veel succes in het Gentse uitgaansleven. Over deAmerikaanseterm‘ragenragtime’werdinBelgiëgesprokenals‘intermezzo’.Ragtimewordtookwelgezienalsdevoorlop-ervanJazz.DatJazznogsteedspopulairisblijktweluithetfeitdaterinGentnogelkjaarhetjazzfestivalwordtgeorganiseerd.HetlaatstemuzikalestukwaarwegetuigevanmogenzijnwordtgeproduceerddoorhetkoorvantheSchoolofArtsConserva-toriumuitGentenzalonderleidingstaanvandedirigentJohanDuijk.InhunrepertoirezullenookwerkenvanBrahmsenSchumann blijken, twee componisten die hun hoogtepunt beleven in de negentiende eeuw. Een prachtige combinatie van twee componistendietegengesteldwerkgemaakthebben.Brahmsiseenvoorstandervanabsolutemuziek,eenvormvanmuziekdatgeenonderwerpheeftennergenseenrepresentatievanwilzijn.SchumannisjuistalleswatBrahmsnietwilzijn,enschrijfteensymfoniediegebaseerdisopeenbuitenmuzikaalthema.Indezemuziekstaateenverhaalcentraalenprobeerteenbe-paaltverhaalofthematevertellen,ditnoemenweookwelprogrammamuziek.

• Avondwandeling Lichtplan Gent Kunst, wetenschap en techniek

Lichtplan GentVerlichtingsplannenzijneennieuwetrend,stedenalsParijs,LyonenookGentheeftereen.Eenlichtplaniseensoortmas-terplandatinvloedheeftopdehelestedenbouwkundigeruimte.Verlichtingmaaktvandestadeenpopulaireentoeristischeattractie. Dit zet het proces voort dat honderd jaar geleden al werd ingezet, het bevorderen van het toerisme van de stad door het verlichten van de stad. Denk aan de opkomst en het gebruik van elektrisch licht tijdens de Wereldtentoonstellingen. De stad wordt een grootschalige merchandising, zowel in dag- als nachtsituatie. De stad krijgt daardoor twee situaties, de dageli-jkse-endenachtelijkestad.Denachtelijkestadkangezienwordenalsdegeïdealiseerdeversievandestad.Kunstlichtheeftdemogelijkheid om de architectuur en de stad zowel te verlichten als te doen vervagen. De doorbraak van de elektrische verlicht-ingheefthetmogelijkgemaaktomeengebouwalseenicooninnachtelijkesituatieomtezetten.Tijdensdezeavondzullenweookstilstaanbijheteffectvanlichtopdestad,enzullenwekijkennaarhetbijzonderelichtplanvanGent.Ditlichtplanisin1998opgezetenzeteenspotlightopdebijzonderearchitectuurvanGent.Enkelegebouwendiewe‘savondsinhetgloeiendelichtzullenkunnenwaarnemenenbelevenzijnDeVooruit,DeBondMoysonenOnsHuis,hetOperagebouwendeoudelocatievan de Volksdrukkerij het Licht.

BRONNEN

Literatuur • Herwaarden, J. (1988). De ontwikkeling van de stedelijke samenleving in de Nederlanden tot de negentiende eeuw. ‘s-Gravenhage : SDU-uit-geverij. • Hendrisken , B. (2011). Gent en oost Vlaanderen: Capitool reisgidsen. Houten: Unieboek | Het Spectrum• Hulle, van J. & Decreton J. (2010). Artcities. The Tradition Of The New Antwerpen-Brugge-Brussel-Gent-Leuven-Mechelen. Leuven: Davidsfonds• Hewetson Z. (2004) Brussel, Antwerpen, Gent & Brugge. Houten: Unieboek | Het Spectrum• Laporte, D & Snauwaert, L. (2007). Gids voor architectuur in Gent. Tielt: Uitgeverij Lannoo nv• Michelin. (2011). De Groene Reisgids Weekend Gent. Tielt: Uitgeverij Lannoo nv• Poucke, van S. (2011) 200 plekken die je echt gezien moet hebben. Tielt: Uitgeverij Lannoo nv• Ryckaert, A. (2008) 100% Gent. Breda: Mo’media• van Dijk, T. & de Rynck, P. (2010). De belichte stad : over dag, licht en nacht. Tielt: Lannoo Online • ABVV West-VlaanderenVerkregen op 05 februari 2014, via link:http://www.abvv-wvl.be/v2/actualiteit/detail.php?ID=1013 • Belgische jazz in de negentiende eeuwVerkregen op 30 januari 2014, via link:http://nl.wikibooks.org/wiki/Belgische_jazz/19e_eeuw

• Coppejans-Desmedt H. , “Gent in de negentiende eeuw. Evolutie naar een “moderne stad” (z.d), Verkregen op 27 januari 2014, via link:www.bmgn-lchr.nl/index.php/bmgn/article/viewFile/2759/2813 • De eeuw van de vooruitgang. Gent 1913-2013 Verkregen op 27 januari 2014, via link:http://1913-2013.gent.be/nl/het-orgelpunt-van-de-belle-époque

• De Gentse feesten: Gent in de 18de en 19de eeuw.Verkregen op 27 januari 2014, via link:http://degentsequeesten.over-blog.com/article-gent-in-de-18de-en-19de-eeuw-76237422.html

• De kermis, van religieus feest naar volksvermaak.Verkregen op 27 januari 2014, via link: http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/100483-de-kermis-van-religieus-feest-tot-volksvermaak.html

• Dhondt J. , “De opkomst van een arbeidersstand, Gent in de Franse tijd” (z.d)Verkregen op 28 januari 2014, via link:www.marxists.org/nederlands/dhondt/1936/opstellen/6.htm

• De Kouterverkregen op 21-04-2014http://www.visitgent.be/nl/zondagochtend-op-de-kouter • Een Gentse volkszanger uit de 19de eeuw: Karel WaeriVerkregen op 30 januari 2014, via link: http://www.ethesis.net/karel_waeri/karel_waeri_deel_2.htm

• Fixatief, “geschiedenis van de textielnijverheid in Gent” (z.d)Verkregen op 27 januari 2014, via link:www.fixatief.be/lalys/geschiedenis.htm

• GentVerkregen op 05 februari 2014, via link:http://www.gent.be/eCache/THE/1/464.cmVjPTQ0MTg1.html • Gent in beeld; Lichtplan GentVerkregen op 27 januari 2014, via link:http://www.gent.be/gentverlicht

• Handelsbeurs concertzaalverkregen op 21-04-2014(http://www.handelsbeurs.be/nl/monument-handelsbeurs)

• MSK, “romantiek en realisme intro” (z.d), Verkregen op 28 januari 2014, via link:www.mskgent.be/nl/collectie/romantiek-realisme/romantiek-en-realisme-intro • Museum over industrie, arbeid en textielVerkregen op 05 februari 2014, via link:www.miat.be

• Nationaal theater Gent, een huis van spelersVerkregen op 05 februari 2014, via link:http://www.ntgent.be/

• Nederlands Architectuur InstituurVerkregen op 05 februari 2014, via link:http://zoeken.nai.nl/CIS/project/16321

• Route to you, de mooiste routesVerkregen op 05 februari 2014, via link:http://www.routeyou.com/location/view/3555/de-schouwburg.nl

• Lessenpakket voor het secundair onderwijs verkregen op 21-04-2014http://www.schoolmakeninarchitectuur.be/lesmateriaal_07.html

• Rommelaere Instituut Verkregen op 10 april 2014, via link: http://www.ugentmemorie.be/artikel/5-rommelaere

• Stedelijk museum voor actuele kunstVerkregen op 05 februari 2014, via link:http://www.smak.be/

• www.ugentmemorie.beVerkregen op 21-04-2014http://www.ugentmemorie.be/artikel/batavia

• Vlaamse operaVerkregen op 05 februari 2014, via link:https://vlaamseopera.be/nl/#!/naar-de-opera/de-opera-ervaring/het-operagebouw/gent

• Yozo toerismeVerkregen op 05 februari 2014, via link:http://yozo.be/toerisme/

• Zwanenmeer Verkregen op 10 april 2014, via link: http://static.digischool.nl/ckv1/dans/Het%20Zwanenmeer.html