gemeenschapsoctrooi

5/12/2018 gemeenschapsoctrooi - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/gemeenschapsoctrooi 1/4WTCB-Dossiers – Katern nr. 2 – 1e trimester 2005 – pagina 1

EEN INNOVERENDE TOEKOMST .

1. INLEIDING

In principe is een octrooi enkel geldig in een

welbepaald land. Als men de innoverende uit-

vinding wil beschermen tot over de landsgren-

zen heen, is het mogelijk de octrooiaanvragen

voor de verschillende landen te bundelen via

een Europese of een internationale procedure.

Om een Europees octrooisysteem te bekomendat verder gaat dan de loutere centralisering van

de aanvraagprocedure, wordt er momenteel

gewerkt aan de ontwikkeling van een Gemeen-

schapsoctrooi. Door de invoering ervan zal het

mogelijk worden een uitvinding te beschermen

binnen de volledige Europese Unie met een

minimum aan formaliteiten, een minimum aan

kosten en een maximum aan rechtszekerheid.

Op deze wijze tracht de Europese Commissie

bij te dragen tot de bevordering van de innova-

tie in de Europese Unie. Een efficiënter octrooi-

systeem zou immers kunnen bijdragen tot meer

investeringen in onderzoek en ontwikkeling.

2. OCTROOIBESCHERMING TOTOVER DE LANDSGRENZEN HEEN

Indien een uitvinding enkel op nationaal niveau

beschermd wordt, kan om het even welke on-

dernemer deze uitvinding namaken en exploi-

teren in het buitenland. Een nationaal octrooi

biedt dus onvoldoende bescherming voor uit-

vindingen waarvoor er ook buiten de lands-

grenzen een markt bestaat.

Om octrooibescherming in meerdere landen te

verkrijgen voor eenzelfde uitvinding, bestaan

er binnen de Europese Unie momenteel drie

verschillende oplossingen.

Het Europese octrooien het Gemeenschaps-

octrooi Meredith Van Dooren, ir., adviseur,

afdeling Technische Goedkeuringen,

WTCB

In samenwerking met :

Delphine Goffinet, ing., adviseur, dienst

Normalisatie, WTCB

Josse Jacobs, ing., projectleider, labo-

ratorium Betontechnologie, WTCB

Eric Winnepenninckx, ing., adjunct-diensthoofd, dienst Normalisatie,

WTCB

Een octrooi waarborgt de wettelijkebescherming van een technischeuitvinding en verleent de houder hetalleenrecht tot de exploitatie ervan.In dit artikel gaan we wat dieper in opeen aantal verschillen tussen het

huidige Europese octrooi en hettoekomstige Gemeenschapsoctrooi.

Een eerste mogelijkheid is het aanvragen van

meerdere individuele nationale octrooien. Bij

deze werkwijze wordt een octrooiaanvraag inge-

diend bij elk van de nationale octrooibureaus

van de landen waarin de ondernemer zijn uitvin-

ding wenst te beschermen. De procedure voor

het bekomen van een nationaal octrooi wordt in

dit geval dus verschillende keren doorlopen.

Een tweede mogelijkheid wordt geboden door

het Europese octrooi , dat aangevraagd dient te

worden bij de European Patent Office (EPO) (1).

Een Europees octrooi is geldig in verschillende

(door de aanvrager te kiezen) Europese landen

en wordt verkregen via een gecentraliseerde

aanvraag- en toekenningsprocedure. Na zijn

toekenning door de EPO valt het Europese oc-

trooi uiteen in een bundel van nationale oc-

trooien.

Een derde mogelijkheid bestaat in het volgen

van de procedure, opgenomen in de Patent Co-

operation Treaty (PCT) (2). De PCT-procedure

centraliseert de octrooiaanvragen voor het be-

komen van een bundel van nationale octrooien

in landen over de hele wereld. De toekenning

van de octrooien wordt daarentegen niet cen-traal behandeld.

Afb. 1 Diverse mogelijkheden voor het verkrijgen van octrooibescherming in meerdere landen tegelijkertijd.

Gecentraliseerde aan-

vraag- en toekennings-

procedure voor het

bekomen van eenEuropees octrooi dat na

zijn toekenning uiteenvaltin een bundel nationale

octrooien

VIA DE NATIONALEOCTROOIBUREAUS

Aanvraag van een

nationaal octrooi bij elk

van de nationale octrooi-bureaus van de landen

waarin de ondernemerzijn uitvinding wenst te

beschermen

VIA DE EUROPEAN

PATENT OFFICE

(EPO)

Gecentraliseerde aan-

vraagprocedure voor het

verkrijgen van een bun-

del nationale octrooien

VIA DE PATENT

CO-OPERATION TREATY

(PCT)

Bescherming in elk van

de landen waarvoor een

nationaal octrooi werd

aangevraagd

Bescherming in delanden die door de

aanvrager gekozen

werden bij het begin van

de gecentraliseerde

procedure

Bescherming in de

landen die door deaanvrager gekozen

werden bij het begin van

de gecentraliseerde

procedure

Met de huidige systemen voor het centraliseren

van octrooibescherming wordt enkel de aan-

vraag- en/of toekenningsprocedure gebundeld

en bekomt men steeds een reeks afzonderlijke

nationale octrooien. Het Gemeenschapsoctrooi

wil nog een stap verder gaan : het streeft name-

lijk naar het centrale beheer (op Europees vlak)

van de octrooibundel na zijn aflevering.

3. EVOLUTIE VAN DE EENMAKINGVAN DE OCTROOIBESCHERMINGIN EUROPA

In Europa wordt al sinds de jaren 1970 ge-

werkt aan de eenmaking van het octrooirecht.

Zo werd in 1973 het Europese Octrooiverdrag

ondertekend, wat leidde tot de oprichting van

de European Patent Office (EPO) en de invoe-

ring van het systeem van Europese octrooien

(‹ A, p. 2). Dit verdrag, dat in 1977 in wer-

king trad, vormde een antwoord op de vraag

van de Europese bedrijfswereld naar een sys-

teem ter beperking van de formaliteiten voor

het bekomen van octrooibescherming in meer-

dere Europese landen, door de implementatie

van een gecentraliseerde aanvraag- en toeken-ningsprocedure.

In 1975 werd ook het Gemeenschapsoctrooi-

verdrag ondertekend. Dit verdrag voorzag de(1) Europees Octrooibureau (EOB).

(2) Samenwerkingsverdrag inzake octrooien.




invoering van een stelsel met niet alleen een

gecentraliseerde aanvraag- en toekennings-

procedure, maar ook met een unitair octrooi-

recht na aflevering van het octrooi. Het verdrag

trad echter niet in werking omdat het niet door

alle toenmalige EU-Lidstaten werd goedge-

keurd. Hoewel alle Lidstaten achter de visie

stonden van een gemeenschappelijk oc-trooibeheer, voldeed het voorgestelde stelsel

volgens verschillende landen niet aan de eisen

van betaalbaarheid en efficiëntie.

Tijdens een aantal intergouvernementele con-

ferenties in de jaren 1980 kwamen er twee fun-

damentele probleempunten met betrekking tot

de realisatie van het Gemeenschapsoctrooi aan

het licht. Enerzijds stelde men zich de vraag of

het al dan niet nodig was het octrooidocument

te vertalen naar alle officiële landstalen van de

EU-Lidstaten en anderzijds bestond er onenig-

heid omtrent de financiële regels met betrek-

king tot de instandhoudingstaksen.

In de jaren 1990 stelde de Europese Commis-

sie het Groenboek over het Gemeenschaps-

octrooi en het octrooistelsel in Europa voor.

Hierop kwamen enkele reacties vanuit de in-

dustrie die de Europese Commissie ertoe aan-

gezet hebben het Gemeenschapsoctrooistelsel

enigszins te hervormen.

Uit de geformuleerde opmerkingen bleek dat er

een reële behoefte was aan een gemeenschap-

pelijk octrooisysteem ter bevordering van de

concurrentiekracht van de bedrijven in de Eu-

ropese Unie en dat het originele verdrag niet

HET EUROPESE OCTROOISTELSEL

Het huidige systeem van Europese octrooien laat toe via een gecentraliseerde

aanvraag (in het Engels, Frans of Duits) bescherming te bekomen door alle natio-

nale octrooibureaus die lid zijn van de European Patent Office (EPO). Dit betekentdat de aanvrager niet langer een individueel aanvraagdossier dient samen te stellen

voor elk van de landen waarin hij bescherming wenst te verkrijgen.

GeldigheidsgebiedEen Europees octrooi is geldig in alle EPO-Lidstaten (d.w.z. het merendeel van deEU-Lidstaten en een aantal bijkomende Europese landen) die aangeduid werden in

de aanvraag. Na zijn toekenning door de EPO valt het Europese octrooi uiteen in

verschillende nationale octrooien, waardoor de bescherming van de uitvinding in de

betreffende landen verzekerd is (het Europese octrooi levert in elk van de landendezelfde rechten als een nationaal octrooi zou leveren). Zodra bescherming gewenst

is in meer dan vier landen tegelijkertijd, is een Europees octrooi bovendien financieel

interessanter dan individuele nationale octrooien.

Het Europese octrooi vormt een belangrijke stap op weg naar de eenmaking van deoctrooibescherming binnen Europa, maar kent twee belangrijke tekortkomingen.

Vertaling en taksen

Een eerste belangrijk nadeel is dat er een aanzienlijk kostenplaatje verbonden is aande vertaling en instandhouding van de Europese octrooien. Hiervoor werd reeds

vermeld dat de octrooiaanvraag ingediend wordt in een van de drie proceduretalen

van de EPO (Engels, Frans of Duits). Op het ogenblik van zijn omzetting in de

nationale octrooien dient het volledige document echter ook in een van de officiële

talen van elk van de betrokken landen vertaald te worden. Vertaalkosten vormenbijgevolg het grootste deel van de totale kostprijs van een gemiddeld Europees

octrooi. Daarenboven moeten in elk van de gekozen landen jaarlijks taksen (variabel

van land tot land) worden betaald om de bescherming ervan in stand te houden.

Rechtspraak

Een tweede nadeel is het gebrek aan eenduidige rechtspraak. Omdat een Europees

octrooi na zijn toekenning wordt opgesplitst in nationale octrooien heeft de bescher-

ming die toegekend wordt door het Europese octrooi een verschillende omvang en

inhoud in elk land. Dit houdt in dat de juridische gevolgen bij geschillen (bijvoorbeeldbij het in vraag stellen van de geldigheid van een octrooi of bij inbreuk op het

alleenrecht tot exploitatie) kunnen verschillen van Lidstaat tot Lidstaat. Het aanvech-

ten van de geldigheid of het aanklagen van een inbreuk vereist met andere woorden

vorderingen in verschillende landen, wat aanzienlijke kosten met zich meebrengt.

A

HET GEMEENSCHAPSOCTROOISTELSEL

Het Gemeenschapsoctrooi gaat een stap verder in de eenmaking van het octrooirecht in Europa en beoogt de nadelen, verbonden

aan het Europees octrooi, op te heffen. Met een Gemeenschapsoctrooi kan men immers octrooibescherming verkrijgen in de

volledige Europese Unie via een enkele centrale octrooiaanvraag, zonder opsplitsing in nationale octrooien en met een centrale

behandeling van geschillen door een unitaire octrooirechtbank na toekenning van het octrooi. De invoering van het Gemeenschaps-octrooistelsel zou de Europese innoverende ondernemingen dezelfde kansen moeten geven als hun concurrenten uit de Verenigde

Staten en Japan, waar een uitvinding voor een grote markt beschermd wordt via een nationaal octrooi in een taal.

GeldigheidsgebiedHet Gemeenschapsoctrooi zal automatisch geldig zijn in alle EU-Lidstaten. Hoewel deze mogelijkheid ook bestaat bij een Europees

octrooi, brengt dit laatste aanzienlijke kosten met zich mee (vooral op het vlak van vertaling).

VertalingHet volledige aanvraagdossier voor een Gemeenschapsoctrooi moet niet langer naar de landstalen van de verschillende EPO-Lidstaten vertaald worden. Het zal volstaan het dossier (samenvatting, conclusies en beschrijving) in te dienen in een van de

proceduretalen van de EPO (Engels, Frans of Duits) en de conclusies bij de toekenning ervan te vertalen in de twee andere

proceduretalen. De vertaalkosten worden dus tot een absoluut minimum beperkt, terwijl de essentie van de octrooi-inhoud, vervat in

de conclusies, toch voor een relatief breed publiek toegankelijk is.

Rechtspraak

Een unitaire Europese octrooirechtbank, het in Luxemburg gevestigde Gemeenschapsoctrooigerecht (Gog), zal de eventuele ge-

schillen regelen. Dit zal gebeuren in de gewenste officiële EU-taal en de uitspraken zullen gelden voor alle landen van de Europese

Unie. Deze rechtbank zal werken volgens een gemeenschappelijke reeks procedurele regels met een uniforme jurisprudentie en zalformele rechtsbevoegdheid hebben inzake geschillen met betrekking tot inbreuk en geldigheid van Gemeenschapsoctrooien. De

nationale rechtbanken zullen op hun beurt bevoegd blijven voor kwesties zoals eigendomsrecht. Dit unitaire systeem zal niet enkel

tegenstrijdige rechtspraak vermijden, maar biedt als bijkomend voordeel dat de kosten bij geschillen beperkt blijven. De octrooi-

houders moeten hun rechten immers niet langer voor elk van de verschillende nationale rechtbanken afzonderlijk laten gelden.Hierdoor worden de representatie- en aanverwante kosten tot een minimum herleid en wordt het systeem ook haalbaar voor KMO.

TaksenDe jaarlijkse taksen voor de instandhouding van een Gemeenschapsoctrooi zullen betaald moeten worden aan de EPO en zullen

niet hoger zijn dan de taksen voor een gemiddeld Europees octrooi, geldig in zeven landen. De taksen zullen vergelijkbaar zijn metdeze voor de nationale octrooien in de Verenigde Staten en Japan, de belangrijkste handelspartners van de Europese Unie.

B




beantwoordde aan de eisen van de industrie.

Daarom werd besloten een nieuw Gemeen-

schapsoctrooisysteem (‹B, p. 2) te ontwikke-

len dat zal opgenomen worden in een gemeen-

schappelijke verordening. Aangezien een der-

gelijke verordening onmiddellijk van kracht is

in alle Lidstaten (en er dus geen omzetting dient

te gebeuren in nationale regelgeving) waarborgt

deze werkwijze een snellere inwerkingtreding.

Een bijkomend voordeel is dat het nieuwe sys-

teem ook automatisch van toepassing wordt voor

de toekomstige Lidstaten bij hun toetreding tot

de Europese Unie.

Om een antwoord te bieden op de twee voor-

noemde probleempunten (inzake de vertaling en

de instandhoudingstaksen) stelt het nieuwe sys-

teem een aantal regels voorop. Zo moet het ver-

taalsysteem niet enkel betaalbaar zijn, maar ook

de toegankelijkheid van de octrooi-inhoud voor

een zo breed mogelijk publiek waarborgen. Het

taksensysteem moet op zijn beurt zodanig ont-worpen worden dat de instandhoudingskosten

voor het Gemeenschapsoctrooi aanzienlijk la-

ger liggen dan voor een Europees octrooi, gel-

dig in alle Lidstaten. Verder voorziet het nieuwe

systeem dat de huidige stelsels van nationale en

Europese octrooien blijven bestaan naast het

stelsel van het Gemeenschapsoctrooi.

In maart 2003 bereikte de Europese Raad een

akkoord ter aanvaarding van het nieuwe voor-

stel.

4. STAND VAN ZAKEN

Om tot een compromis te komen voor een

Gemeenschapsoctrooistelsel dat volledig vol-

doet aan de eisen van alle belanghebbenden moet

er nog een oplossing gevonden worden voor

twee belangrijke vraagstukken. Het eerste heeft

betrekking op de termijn gedurende welke de

vertalingen van de conclusies kunnen worden

ingediend. Het tweede heeft te maken met de

juridische gevolgen van deze vertalingen.

Verder willen we erop wijzen dat het toekom-

stige politieke akkoord na zijn goedkeuring nog

dient omgezet te worden in een verordening en

dat er ook een aantal juridische instrumenten

moeten worden ontwikkeld om het nieuwe

rechtssysteem tot stand te brengen. Het Ge-

meenschapsoctrooigerecht (Gog) zou echter ten

laatste in 2010 operationeel moeten zijn. De

EPO zal tenslotte het Europese Octrooiverdrag

van 1973 in overeenstemming moeten brengen

met deze nieuwe verordening, wat een proce-

dure ter aanname en ter ratificatie van enkele

jaren impliceert.

Afb. 2 Vergelijking tussen het huidige Europese octrooistelsel en het toekomstige Gemeenschapsoctrooistelsel.

HUIDIGE SITUATIE :

EUROPEES OCTROOI

VOORSTEL :

GEMEENSCHAPSOCTROOI

V O R M

V A N

D E

A A N V R A A G Een gecentraliseerde aanvraag

met aanduiding van de landen

waarin bescherming gewenst

wordt

Een gecentraliseerde aanvraag

met automatische geldigheid voor

alle Lidstaten van de Europese

Unie

T A A L

V A N

D E

A A N V R A A G

Aanvraag in het Engels, Frans of

Duits, gericht aan de European

Patent Office (EPO)

Aanvraag in het Engels, Frans of

Duits, gericht aan de EuropeanPatent Office (EPO)

T A A L

V A N H

E T

O C T R O O I

Na zijn toekenning valt het octrooi

uiteen in verschillende nationale

octrooien, met vertaling in een van

de landstalen van elk van degekozen landen

Het aanvraagdossier (samenvat-

ting, beschrijving en conclusies)

wordt ingediend in het Engels,

Frans of Duits. Na toekenning van

het octrooi worden de conclusiesvertaald in de twee andere

proceduretalen van de EPO

J U R I D I S C H E

A S P E C T E N

Het octrooi valt uiteen in nationale

octrooien met juridische invullingen behandeling van de geschillen

volgens de nationale wetgeving

van elk van de gekozen landen

Centrale behandeling van degeschillen door een unitaire

octrooirechtbank

Jaarlijkse taksen, te betalen aan

de EPO. Het totaalbedrag is lagerdan dat voor een gemiddeld

Europees octrooi, geldig in zeven

landen

T A K S E N

Jaarlijkse taksen, te betalen in elk

van de gekozen landen. Hettotaalbedrag is afhankelijk van het

aantal en de grootte van de

gekozen landen

5. BESLUIT

Aan het eind van het vorige millennium bleek

dat de Europese industrie een uitgesproken be-

hoefte had aan een octrooisysteem ter bescher-

ming van uitvindingen tegen een redelijke kost-

prijs en met optimale rechtszekerheid. Het

Gemeenschapsoctrooi werd daarom bovenaan

op de politieke agenda gezet, met het oog op de

bevordering van de ontwikkeling en de inno-

vatie in de Europese Unie.

In maart 2003 bereikte de Europese Raad een

akkoord met betrekking tot de invoering van

het Gemeenschapsoctrooi. Dit vormt een be-

langrijke stap op weg naar de handhaving van

intellectuele-eigendomsrechten op unitair vlak.

Tot op heden bestaat er echter geen definitieve

overeenkomst, zodat het eerste Gemeenschaps-

octrooi nog een tijdje op zich zal laten wachten.

Het recente akkoord mag evenwel beschouwd

worden als een uiting van de constante inspan-

ningen die worden geleverd om compromis-

oplossingen te vinden voor de nog niet opge-

loste kwesties. n

i NUTTIGE INFORMATIE

De Cel Octrooien van het WTCB

werd opgericht in samenwerking met

de Federale Overheidsdienst Econo-

mie , KMO, Middenstand en Energie,en is een van de zeven Belgische

PATLIB centra (PATent LIBrary). De

activiteiten van de Cel Octrooien

richten zich voornamelijk tot KMO in

de bouwsector en beogen de onder-steuning van deze ondernemingen bij

het gebruik van octrooi-informatie en

het lanceren van innovaties.

Contact

WTCB - Cel Octrooien

Poincarélaan 79

1060 BrusselTel. : 02/716.42.11

e-mail : [email protected]

Nuttige link Website van de Cel Octrooien :

http://www.bbri.be/patent




LITERATUURLIJST

1. European Patent Office

Community Patent. Common Political Approach of 3 March 2003. Notice from the European Patent Office, International Treaties,

OJ EPO 5/2003, 30 april 2003.

http://www.european-patent-office.org/news/info/2003_04_30_e.htm2. Europese Commissie

Advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over het ‘Voorstel voor een besluit van de Raad houdende toekenning

aan het Hof van Justitie van de bevoegdheid uitspraak te doen in geschillen betreffende het Gemeenschapsoctrooi’. Brussel,

Publicatieblad van de Europese Unie, nr. C112/22, 31 maart 2004.http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/site/nl/oj/2004/c_112/c_11220040430nl00760080.pdf

3. Europese Commissie

Industrial property : Commission proposes establishing Community Patent Court. Brussel, Europese Commissie, Press Release,

IP/04/137, 2 februari 2004.http://europa.eu.int/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/04/137&format=HTML&aged=1&language=EN&guiLanguage=en

4. Europese Commissie

Richtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-

eigendomsrechten. Brussel, Publicatieblad van de Europese Unie, nr. L157, 30 april 2004.http://europa.eu.int/eur-lex/pri/nl/oj/dat/2004/1_195/1_19520040602nl00160025.pdf

5. Europese Raad

Preparation of the Meeting of the Council on 11 March 2004. Community Patent. Proposal for a Council Regulation on the

Community Patent. Brussel, Note from the Presidency to the Council (Competitiveness), 8 maart 2004.

http://register.consilium.eu.int/pdf/en/04/st07/st07119.en04.pdf6. Siffert Jan

Het Gemeenschapsoctrooi met bijzondere aandacht voor de beslechting van geschillen met betrekking tot het Gemeenschaps-

octrooi : een status questionis. Brussel, Katholieke Universiteit Brussel, VAO Intellectuele Rechten, Scriptie ingediend met het oog

op het behalen van het Diploma Intelectuele Rechten, academiejaar 1999-2000.

t

gemeenschapsoctrooi

Documents

Transcript of gemeenschapsoctrooi