Gelijke OnderwijsKansen ZELFEVALUATIE

Layout Edwin Kindermans

Diocesane Pedagogisch Begeleidingsdienst Basisonderwijs Mechelen-Brussel

13 januari 2010 – Heverlee26 januari 2010 – Wemmel27 januari 2010 – Sint-Pieters-Leeuw

DOELSTELLINGEN

Zelfevaluatie situeren als onderdeel van interne kwaliteitszorg

instrumenten aanbieden om de zelfevaluatie aan te pakken

Effecten van GOK zien

INHOUDSDUIDING

verantwoordin

g

interne kwaliteitszorg

stappenplan instrumenten

ZE

ZELFEVALUATIE ALS VERANTWOORDING

Layout Edwin Kindermans

Het decreet Gelijke onderwijskansen

Omzendbrief het gelijke onderwijskansenbeleid voor het basisonderwijsReferentie: BaO/2006/01

http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=13785

BIJLAGE 1: EVALUATIE VAN HET PROCES

+ - Naar welke bronnen en documenten kan er verwezen worden ?Hoe staaf je de vaststelling ? Welke verantwoording geef je ?

1 De school schreef een schooleigen visie uit voor GOK .

2

De school maakte een analyse van de beginsituatie m.b.t. GOK.

de beginanalyse was kwaliteitsvol.

de analyse handelde over alle GOK thema’s

met de analyse kon de school de feitelijke situatie bepalen van de GOK thema’s

vanuit de diagnose kreeg het team een zicht op de noden van zowel school als klas

3Aan de hand van de vastgestelde noden bepaalde de school ten minste 2 thema’s

of één cluster waaraan ze gedurende 3 schooljaren werkt.

4

De school schreef een beleidsplan uit m.b.t. de uit te werken thema’s of cluster

het beleidsplan bestaat uit een oplijsting van haalbare doelstellingen waaraan de school wil werken

ZELFEVALUATIE EN KWALITEITSZORG

ONDERWIJSSPIEGEL 2007 – 2008 GOK II

Vooruitgang

• Verband BSA en keuze van de doelstellingen• Realiseren van GOK-doelen

ZELFEVALUATIE EN KWALITEITSZORG

ONDERWIJSSPIEGEL 2007 – 2008 GOK II

De PIJNPUNTEN uit de 1ste cyclus blijven bestaan!

Te veel doelstellingen en acties (fragmentair/ niet doordacht): te veel hooi op de vork.

Het formuleren van te vage doelstellingen, waardoor de effectmeting hapert.

Het niet vertrouwd zijn met de vertaalslag van doelstellingen in acties.

Vaak te weinig doelstellingen en acties op leerkrachtniveau Gebrek aan een gericht nascholingsbeleid om de competentie van

de leraren te versterken. Het onvoldoende waken over de geleidelijke inpassing van de

GOK-werking in de algehele schoolwerking en het schoolbeleid/zorgbeleid

ZELFEVALUATIE EN KWALITEITSZORG

ONDERWIJSSPIEGEL 2007 – 2008 GOK II

Werkpunten

ZelfevaluatieEffectmetingBereiken van de doelstellingen:effect op

lerarenniveau

ZELFEVALUATIE EN KWALITEITSZORG

ONDERWIJSSPIEGEL 2007 – 2008 GOK II

Duidelijke effecten van het GOK-beleid zijn het gevolg van een

• sterk beleidsvoerend en zelfevaluerend vermogen

• de betrokkenheid van het schoolteam

Al GOKkend werken aan het BELEIDSVOEREND

VERMOGEN

Layout Edwin Kindermans

pijlers van BeleidsVoerend Vermogen

Visie en doelgerichtheid

Samenwerking

Reflectie en zelfevaluatie

Zorg voor vernieuwingsproces

Professionalisering

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Leiderschap

Responsief vermogen

Betrokkenheid

HET LEREN VAN DE

KINDEREN BEVORDEREN

OVERKOEPELEND

DOEL

ZELFEVALUATIE ALS SCHOOLONTWIKKELING

Layout Edwin Kindermans

INTERNE KWALITEITSZORG

Interne kwaliteitszorg: taak van de school

De school is de verantwoordelijke om de kwaliteit van haar onderwijs voortdurend te evalueren en bij te sturen. In elke professionele organisatie, en dus ook in de school, is de interne kwaliteitszorg de basis van het kwaliteitsproces. De school ontwikkelt daarvoor zelf kwaliteitszorginstrumenten, aangepast aan haar specifieke situatie. Die geven systematisch feedback over haar kernprocessen en over de vraag of zij haar doelen bereikt. Het staat een school volledig vrij haar eigen kwaliteitszorgsysteem te kiezen, en sowieso om aan interne kwaliteitszorg te doen. We stimuleren wel dat scholen aan interne kwaliteitszorg en aan zelfevaluatie doen. Om zelf systematisch te beschrijven én te beoordelen hoe ze functioneren en welke resultaten ze gerealiseerd hebben. Om dan hun beleid waar nodig bij te sturen.

Frank Vandenbroucke 2008

“In de loop van het tweede trimester van het tweede schooljaar (2009-2010) voert elke school een zelfevaluatie uit.”

=1. de school gaat na of de gegevens verzameld en geanalyseerd

werden met betrekking tot de vooropgestelde doelstellingen2. de zelfevaluatie resulteert in voorstellen tot verbetering van de

eigen werking en in eventuele bijsturingen3. de zelfevaluatie wordt ter kennisgeving voorgelegd aan de

schoolraad

Algemeen wordt aangenomen dat de kwaliteit van de zelfevaluatie verhoogt wanneer het zelfevaluatieproces wordt

gedragen door het schoolteam.”

Het is aan school zelf om te bepalen hoe zij de zelfevaluatie doorvoert.

zelfevaluatie UITVOERING

 

 

Zelfevaluatie

Verzamelen & Analyseren Effect

Verbeteren &Bijsturen

GOK-zelfevaluatie: inspiratietekst Bao

16/11/2006 Steunpunt GOK & Vlor-werkgroep Zelfevaluatie

www.vlor.be > publicaties > gelijke onderwijskansen

zelfevaluatie: hoe begin je eraan?

Effecten van GOK in kaart brengen

www.steunpuntgok.be > GOKSCHRIFT 13 > GOKTIP

8. kansengelijkheid

GOK doelstellingen 3.bepalen

Kwaliteit 2.onderwijs

Is er beweging?

1. Kinderen

• Doelstellingen 4. omzetten in acties

• Samenstellen operationeel plan

5. Acties uitgevoerd?

Uitvoeren operationeel plan

6. Effecten vaststellen

7. Kwaliteit verhoogd?

Kwaliteitscirkel GOKBE

GIN

SIT

UA

TIE

AN

ALY

SE

UITVOERING VAN DE ACTIES

ZE

LF

EV

AL

UA

TIE

PLANNING

RECEPT VOOR EEN GESLAAGDE EVALUATIE

Layout Edwin Kindermans

zelfevaluatie STIMULERENDE SCHOOLLEIDING

 

leden leren van en door mekaarstimuleren en continuerenMiddelen ter beschikking stellenblijven opvolgen

zelfevaluatie DUIDELIJKE COMMUNICATIE

 

TRANSPARANTIEbelang en doel van zelfevaluatie

DIALOOGGeef alle betrokkenen een stem: personeel, leerlingen,

ouders…. niet alleen bij bespreking van de resultaten, maar ook bij

de gegevensverzameling. Functioneren kritisch bekijken: Zorg voor een sfeer van

respect, veiligheid en vertrouwen

8. kansengelijkheid

GOK doelstellingen 3.bepalen

Kwaliteit 2.onderwijs

Is er beweging?

1. Kinderen

• Doelstellingen 4. omzetten in acties• Samenstellen

operationeel plan

5. Acties uitgevoerd?

6. Effecten vaststellen

7. Kwaliteit verhoogd? Borgen!

Kwaliteitscirkel GOK

BIJLAGE 3:EVALUATIE ACTIESACTIE

DoelLLLKR SCHOOL

Thema PR SEO TVO DIV PART DO

BETROKKENE bij de actie:

Werd de actie uitgevoerd?

Kon de actie binnen de voorziene tijd

uitgevoerd worden?

Was het voor jou duidelijk wat moest gebeuren?

Was de actie een goede actie om de doelstelling te bereiken?

Wat zijn de reacties?

Veklaar Verklaar Verklaar Wat zijn de effecten van de actie?Had je deze effecten voor ogen? Zijn er onverwachte effecten? Positief of negatief?

Moet de actie bijgestuurd worden?Moet de actie bijgestuurd worden?

Hoe denken de kinderen erover?

In mijn klas heerst vaak een gezellige sfeer.

Ik voel me goed in de klas

Ik heb vrienden in de klas.

Als ik blij, bang, boos of verdrietig ben, mag ik dat vertellen.

Als iets niets goed lukt, word ik geholpen.

Ik mag zeggen wat ik leuk of saai vond.

Ik leer interessante dingen in de klas.

Ik mag voorstellen / ideeën doen.

In onze klas zijn niet alleen punten belangrijk.

In onze klas wordt niemand uitgelachen.

Mijn meester/juf ziet me graag.

Mijn meester/juf luistert echt naar mij als ik wat zeg.

Mijn meester/juf zegt ook wat ik al goed kan.

Verzamelen & analyseren gerelateerd aan de

vooropgestelde doelen 

  BREDEevaluatie

Verzamelen & Analyseren Effect

Verbeteren &Bijsturen

8. kansengelijkheid

GOK doelstellingen 3.bepalen

Kwaliteit 2.onderwijs

Is er beweging?

1. Kinderen

• Doelstellingen 4. omzetten in acties• Samenstellen

operationeel plan

5. Acties uitgevoerd?

6. Effecten vaststellen

7. Kwaliteit verhoogd? Borgen!

Kwaliteitscirkel GOK

THEMA DOELEN BRONNEN EFFECTEN In hoeverre is het vooropgestelde doel behaald?

LEERLINGNIVEA

U

_______I______eerder eerderwel niet

Verklaar

LEERKRACHT

NIVEAU

_______I______eerder eerderwel niet

Verklaar

SCHOOLNIERAU

_______I______eerder eerderwel niet

Verklaar

Verzamel gegevens gerelateerd aan de vooropgestelde doelen

Geleverde inspanningen en resultaten

 

 

Zelfevaluatie

Verzamelen & Analyseren Effect

Verbeteren &Bijsturen

THEMA: Socio - emotionele ontwikkeling

BRONNEN EFFECTEN

LEERLINGNIVEAU

Kinderen leren zich bij conflicten beter uitdrukken en op een positieve manier conflict op te lossen.

-Bevraging bij kleuters -Beeldend werk van kleuters gemaakt in gevoelenshoek-Kleuters kiezen vaak voor gevoelenshoek

-- Kleuters gaan méér in overleg bij conflicten . - -- Welbevinden is toegenomen.

LEERKRACHTNIVEAULeerkrachten pakken socio- emotionele problemen in hun dagelijkse klaswerking aan.

-Observaties van leerkrachten in de klas ( o.a. in gevoelenshoek)

-- Leerkrachten vinden de gevoelenshoek een meerwaarde in hun klaspraktijk – ze willen deze nog verder uitbouwen .

SCHOOLNIVEAUActief ondersteunen door de schoolleiding van klaspraktijk en aanpak.

- Verslagen van overlegmomenten leerkrachten / zorgco/ gok. - Verslagen van klasbezoeken

-- Ondersteuning positief : betrokkenheid , samenwerking van de leerkrachten met ondersteuners verloopt goed.

31

Effecten van GOK zien

schoolniveau

Aanzetten tot uitwisseling en communicatie binnen het teamAanzetten tot uitwisselen van ervaringen en te rade gaan bij elkaarProfessionaliseringsbeleid duidelijker afgestemd op schoolspicifieke nodenIntervisie en collegiale coachingGedeelde zorgVisie en plan worden voortdurend opgevolgd en bijgesteldOpenheid binnen het teamGecoördineerde aanpakzorgverbredend denken en handelenMeer ruimte voor gedachtewisseling en inbrengMeer overlegmogelijkhedenMeer samenhangend beleidAanzetten tot bredere vormen van samenwerken met oudersSoepeler inspelen op verschillen in gezinssituaties…

32

Effecten van GOK zien

leerkrachtniveau

Meer aandacht voor ontwikkelingsprocesMeer gebruik van soepele organisatievormenAanzetten tot groepswerk, vormen van coöperatief leren, zelfstandig werkenOnderlinge afstemming over de klassen heenHandelingsbekwaamheid van leerkrachtenVernieuwingsbereidheidgebruik van differentiatieActiverende werkvormenKritische ingesteldheid tov eigen functionerenMentaliteitsverandering op vlak van ondersteuning, begeleiding en remediëringBreed evalueren…

33

Effecten van GOK zien

leerlingniveau

•Welbevinden•Betrokkenheid•Ontwikkeling op alle dimensies (competenties, motivatie, zelfsturing, sociaal-emotionele,…)•Schoolloopbaan•Meer inbreng van kinderen bij keuze en invulling van inhouden, materiaal,…•Meer leerlinginitiatief en participatie•…

VOORBEELD PREVENTIE EN REMEDIËRING van ontwikkelings-

en leerachterstanden

Layout Edwin Kindermans

Doelstelling:Leerling: De betrokkenheid en leermotivatie van de leerlingen verhogen door ze actief te laten werken met de computerLeerkracht: Een ICT ondersteunende leeromgeving scheppenSchool: Overleggen wie welke begeleiding/nascholing nodig heeft

Acties:• Studiedag: Werken aan de realisatie van ICT-leerplandoelen• Leerkrachten wisselen interessante ICT-toepassingen uit • Aanduiden in klasboek in welk leergebied ICT-activiteiten aan bod komt• Takenbord/Hoekenwerk/ Contractwerk verrijken met ICT-opdrachten• tijdens de middag het computerlokaal openstellen• Via samenwerking en interactie oefenkansen creëren • …

THEMA DOELEN BRONNEN EFFECTEN In hoeverre is het vooropgestelde doel behaald?

LEERLINGNIVEA

U

De betrokkenheid en leermotivatie van de leerlingen verhogen door ze actief te laten werken met de computer.

Screening: welbevinden & betrokkenheidKlasobservatiesAantal lln tijdens de middagpauze

Leerlingen zijn betrokken bij ICT-toepassingenHet respecteren van timing lukt nog nietLeerlingen helpen elkaar – geven en vragen spontaan hulpZwakke leerlingen boeken vooruitgang door inoefenprogramma’sOpkomst is zeer groot tijdens de middagpauze

_______I______eerder eerderwel niet

Verklaar

LEERKRACHT

NIVEAU

Een ICT ondersteunende leeromgeving scheppen

Observatiesklasdagboek

Pc staan in de meeste klassen dagelijks aan.Kansen zien om ICT een zinvolle plaats te geven binnen een les/activiteit lukt nog niet

_______I______eerder eerderwel niet

Verklaar

SCHOOLNIERAU

Overleggen wie welke begeleiding/nascholing nodig heeft?

Invullijst weekrooster ondersteuningNascholingsplan

Nascholing heeft de visie verruimdOpstart ouderwerkgroep ICTLeerkrachten willen meer tips i.v.m. interessante websitesAankoop materiaal: laptop

_______I______eerder eerderwel niet

Verklaar

36

Effecten van GOK zien

• Acties uitgevoerd? • Doelstellingen behaald?

• Is de betrokkenheid van alle kinderen verhoogd door ze actief te laten werken met de computer?

• Zijn leerkrachten bekwamer in het organiseren van de ICT op klasniveau ?

• Weet en kan het schoolteam beter omgaan met ICT?

37

Samenhang tussen vaststellingen

Als het schoolteam (op schoolniveau) een concrete indicatie heeft van de

- professionalisering op het vlak van ICT

én bij de leerkrachten wordt - krachtiger gedrag rond klasorganisatie vastgesteld

én- de prestaties van de leerlingen gaan erop vooruit,

dan hebben wij als schoolteam redenen om aan te nemen dat de geplande GOK-acties een effect hebben gehad op de drie niveaus, en dat de drie niveaus mekaar onderling positief hebben beïnvloed.

8. kansengelijkheid

GOK doelstellingen 3.bepalen

Kwaliteit 2.onderwijs

1. Kinderen

• Doelstellingen 4. omzetten in acties• Samenstellen

operationeel plan

5. Uitvoeren operationeel plan

6. Effecten vaststellen

7. Kwaliteit verhoogd?

Kwaliteitscirkel GOK

Zelfevaluatie:onderwijskwaliteit verbeterd?

Layout Edwin Kindermans

Hebben de acties en de resultaten een blijvend karakter? • Zijn de acties eenmalig of worden ze opgenomen in de dagelijkse praktijk? Blijven we de acties verderzetten naar de toekomst toe? (verankering/kwaliteitsborging)

Hebben de acties een structureel karakter? • Zijn de acties gelinkt aan aan het hele team? Wordt de actie opgenomen door enkele leerkrachten of door alle teamledenniet alleen op een bepaald moment, maar voortdurend maakt de actie deel uit van het schoolgebeuren. (breed gedragen)

Zijn de acties integraal of hebben ze dat potentieel? • Stromen de acties en resultaten door naar alle inhouden en ontwikkelingsgebieden? (doorheen het curriculum)

Zelfevaluatie:Gelijke kansen voor maximale ontplooiing

van alle leerlingen verhoogd?

Layout Edwin Kindermans

Zijn we er als school in vergelijking met de vorige evaluatie (of beginsituatie-analyse) in geslaagd om ervoor te zorgen dat:

• meer leerlingen goed op weg zijn om de minimumdoelstellingen (eindtermen) van alle (of meer) ontwikkelingsgebieden te halen?

• er meer leerlingen zijn die hun capaciteiten maximaal kunnen ontplooien?

• de leerlingen die systematisch zwakker scoorden bij de vorige analyse het nu beter doen?

Geleverde inspanningen en resultaten

 

 

Zelfevaluatie

Verzamelen & Analyseren Effect

Verbeteren &Bijsturen

Lestijden in het kader van kleuterparticipatie: GOK +

• Scholen met ≥40% onderwijskansarme kleuters

• Maximale ondersteuning en begeleiding van onderwijskansarme kleuters

• GEEN afzonderlijk GOK+plan

Elke maatregel ter bevordering van gelijke onderwijskansen, op welk niveau ook, Is maar zo krachtig als de kracht waarmee ze de kwetsbare leerling bereikt.Elke maatregel is maar zo krachtig als de leer-kracht die ze in de individueleleerling losweekt.

ZELFEVALUATIE STAPPENPLAN

Layout Edwin Kindermans

ZELFEVALUATIEVOORBEREIDING

WERKMOMENTEN TEAM

VERWERKING & INTERPRETATIE

ZELFEVALUATIEVERSLAG

BESPREKEN CONCLUSIES EN VOORSTELLEN BIJSTURING GOK-

WERKING

BIJSTELLEN GOK-PLAN

VOORBEREIDING

Layout Edwin Kindermans

Keuze maken over:de instrumenten die je gaat gebruikende betrokken partijen en de bronnen die je wil aansprekenwelke actie/doel evalueert het GOKteam, het team, de leerling, de ouder, externen.

Uitwerken van een evaluatiescenario met haalbare timing met helder taken- en activiteitenoverzicht

(‘wie doet wat wanneer?’)

Aanmaken van een instrument of schooleigen maken van een instrument

Inhoudelijke voorbereiding informatie naar het schoolteam

WERKMOMENTEN TEAM

Layout Edwin Kindermans

Evaluatie van de concrete acties.Individuele reflectieReflectie met betrokkenen Groepsgesprekken

Evaluatie van doelen en Effecten van GOKGroepsgesprekken

VERWERKING & INTERPRETATIE

Layout Edwin Kindermans

Gegevens verwerken kost tijd. Trek hiervoor voldoende tijd uit!

Op basis van de conclusies nieuwe beslissingen nemen: bevestiging van eerdere keuzesAndere acties en/of thema’s meenemen ifv gekozen doelenGooi niet weg wat al goed werkt

verdieping van een actie

bijsturing van een doelstelling of actie

HET ZELFEVALUATIEVESLAG

Layout Edwin Kindermans

De school beslist zelf hoe ze het verslag van de zelfevalutie noteert

Conclusies van de zelfevaluatie op 1 à 2 bladzijden samenvatten• Uitspraak doen over “effect” (1ste niveau) = over de bijdrage van de

actie aan het halen van de doelstelling(en).• Uitspraak doen over effect (2de niveau) = bijdrage aan algehele

kwaliteit van onderwijs en kansengelijkheid in de school

Eerlijksterke én zwakke puntenOok andere bijdragende factoren of storende factoren vermelden Leesbaar voor alle betrokkenenklemtoon op bevindingen en bijsturingen,niet op cijfers

BESPREKEN CONCLUSIES & NIEUWE VOORSTELLEN

Layout Edwin Kindermans

Bespreken zelfevaluatieverslag

Bespreken nieuwe voorstellen: verdiepen - bijsturen

GOK-PLAN BIJSTELLEN

Layout Edwin Kindermans

3de trimester (2009-2010)

Stel de concrete planning van de GOK-werking bij

Evalueer de gevolgde procedure zelfevaluatie

Maak afspraken wanneer een volgende evaluatie van de GOK –werking gebeurt

INFO www.vlor.be www.steunpuntgok.be www.ond.vlaanderen.be/GOK/faq ond.vsko.be www.kerknet.be/vic.onderwijs.mb

School+visie n° 2: okt-nov 2008Oog voor gelijke kansen