Geleiders Nl

EDUCAMGaragastenWoluwedal 46 bus 81200 Brussel

ANTWOORDKAART* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

In dit nummer:

Geleiders

De GaragastenKrantzevende nummer: december 2003

AVNDe GaragastenKrant is een initiatief van EDUCAM, het coördinatiecentrum voor opleidingen in de autosector.EDUCAM, Woluwedal 46 bus 8, 1200 Brussel, www.educam.be

Verantwoordelijke uitgever: Luc De Moor, EDUCAMConcept en realisatie: www.linkinc.be en www.parsprototo.beTekeningen: Sam Vanallemeersch

De volgende GaragastenKranten verschijnen in februari, april en juni 2004

waarschuw

kleef hier een postzegel

EXPERIMENTBen je tussen 12 en 14? Ben je gefascineerd dooralles wat met techniek te maken heeft? Voel je debijna onweerstaanbare drang om elk apparaat uitelkaar te prutsen om te zien hoe het er vanbinnen

uitziet? Dan ben je een Garagasten dan is dit nog steeds

je lijfblad.

Over:De beste manier om onder

prikkeldraad te kruipen.

(Tantes en) Ohms

Jezelf als geleider

Zelf een regelschijf maken voor je moeders

wasmachine

alleen voor nieuwsgierigaards]

Nog niet verzadigd? Doe dan mee aande wedstrijd en win toffe prijzen. Of gaop zoek naar verrassende toepassin-gen. Of probeer de leuke spelletjes uit!www.garagasten.be

Wil je je technische knobbel nog vergroten? Dat kan: er is een keitoffe website

waar we jou laten kennismaken met de wondere wereld van de Garagasten.

Surf snel naar www.garagasten.be! Je ontdekt er 1001 dingen

over auto's en techniek.

Bovendien kan je nu je hersens breken ophet coole schakelspel! Als je het slim

aanpakt en vlugge vingers hebt, slaagje er misschien in als snelste een

schakeling te bouwen of teherstellen. Een technische

knobbel, een goeie tactieken wat behendigheid zijnzeker nodig… Misschien

behaal jij de topscore! Snel naar de GaragastenSite

want daar brandt de lamp!

Garagasten op het webEen passie voor techniek?

DOE daar dan iets meeen kies nu de juiste studierichting!

Op de website www.garagasten.be vind je alle studierichtingen die je kan volgen

als je tuk bent op techniek. Zo weet je meteen waar je met je toekomst naartoe kan!

De studierichtingen bestaan zowel in het technisch als beroepssecundaironderwijs.

passerliniaal karton schaar (bakje van) alumuminiumfolieplakband splitpen ijzerdraad drie stukken snoer met isolatie batterij lampje met fitting

In sommige machines, bijvoorbeeld een wasmachine,zit een regelschijf. De metalen baan op de schijfmaakt deel uit van een kring waar stroom doorheen gaat. Als de schijf draait, wordt destroomkring afwisselend gesloten of onderbroken. In een wasmachine worden op die manier onderdelen in- en uitgeschakeld.

Een regelschijf maken Materiaal

110 8 1

Kleef 3 stukken plakband over de baan vande folie. De folie sluit destroomkring; de stukkenplakband onderbreken destroomkring.

Maak met de splitpen deschijf vast op een stuk karton. Maak met hetijzerdraad 2 contacten meteen knik in het midden,zoals op de tekening

Plak de contacten zo ophet karton dat ze tegen defolie drukken. Maak metde batterij, de drie stukkensnoer en het lampje eenstroomkring.

Bevestig de 2 snoeren uitde stroomkring aan beidecontacten. Draai langzaam aan deschijf Het lampje gaatafwisselend aan en uit.

Teken met een passer op het karton een schijf met een middellijn van 10 cm. Knip hem uit.Knip uit de folie een ring van +/- 1 cm breed, met een middellijn van zo'n 8 cm.

Als de contacten een stuk plakband raken, wordt de stroomkring onderbroken en gaat het lampje uit. Als ze weer folie raken, wordt de kring gesloten en gaat het lampje weer aan.

Denk na waarom de folie de stroomkring sluit.

Metaal bijvoorbeeld is een goede geleider: als je het ene uiteinde van eenmetaaldraad onder stroom zet, dan zal je een schok voelen als je het andereuiteinde aanraakt: de stroom wordt immers naar het andere uiteinde geleid*.Water kan ook een goede geleider zijn. Bedien nooit een elektrisch apparaatmet natte handen (een haardroger, een lichtschakelaar, een radio...): bij hetminste stroomverlies uit het apparaat geleidt het water de stroom naar jelichaam, word je geëlektrocuteerd en kan je doodgaan.

Een auto: tjokvol geleiders

Hout, glas, (droog) zand.... daarentegen laten de elektrische stroom niet door, en zijn dus geen geleiders maar isolatoren.

Een geleider is een materiaal of een voorwerp dat de elektrische stroom doorlaat.

Een koperdraad bijvoorbeeld heeft, als goede geleider, een heel lage weerstand. Andere materialen en stoffenzoals jouw lichaam, vochtige aarde,.... geleiden de stroom

minder goed en hebben dus een hogere weerstand.

Sluit de kring

Geleiders moeten altijd in een gesloten stroomkringopgenomen zijn. Als de stroomkring niet gesloten is,

werken ook de geleiders niet.Als je bijvoorbeeld licht wil laten branden, of het nu de

lamp boven de tafel is, of de koplamp van je auto, dan heb je altijd een gesloten stroomkring nodig.

Hiernaast zie je een (vereenvoudigde) tekening van zo'n stroomkring.

Als stroombron kan je een batterij gebruiken.Verbind met een draad de negatieve pool (-) van je

batterij met een lamp. De draad geleidt de stroom tot aan de lamp.Verbind met de andere draad het lampje met de positieve pool (+) van de batterij.

De kring is nu gesloten.

Maar in een gesloten kring blijft de stroom altijd stromen, en dus de lamp altijd branden.

Maar jij wil natuurlijk de lamp aan en uit kunnen zetten.Om een lamp aan en uit te zetten moet je een schakelaar

plaatsen: daarmee kan je de stroomkring onderbreken.

WEDSTRIJD

��

yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy

��

yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy

��

yyyyyyy

��

yyyyyyy

��

yyyyyyyyyyyyyyyyyyy

��yy

��

yyyyyyyyyyyyy

��yNiet alle geleiders

laten de elektrische stroomeven vlot door. Dat heeft te maken

met hun weerstand. Dat is de naamvoor de elektrische eigenschap van het

tegenhouden van stroom. Hoe lager deweerstand van een materiaal, hoe beter hetde stroom doorlaat. De weerstand van eenmateriaal wordt uitgedrukt in Ohm.

Je meet de weerstand met een Ohm-meter. Verwar "Ohm" niet met

"oom"... want daar zal je tanteniet blij mee zijn!

Het symbool Ohm drukt de weerstanduit.

Je vindt ze in alle diktes, maten en soorten, van de polsdikkeelektriciteitskabel tot het dunne elektronicadraadje. En ze zittenin zowat alle elektrische toestellen, machines, voertuigen....Elektriciteitsdraden bestaan meestal uit koperdraad (geleider)

met plastic eromheen (isolatie, om te voorkomen dat deelektriciteit naar ongewenste plaatsen stroomt).

In de elektronica (radio, TV, computer, auto...)worden de draadjes dikwijls vervangen doorkoperen "banen" die op een printplaat gedrukt

worden en zo de stroom geleiden naar de kleinemicro-onderdeeltjes. De elektricien of elektronicus is een kei in het bewerken van draden: inkorten,

ontmantelen, monteren, solderen....Hij heeft daarvoor op zijn tafel heel wat

gereedschap liggen: een tang, een soldeerbout, een schroevendraaier....

De voornaamste elektrische geleiders zijn

Al eens geprobeerd om onder

een prikkeldraad te kruipen die onder stroom staat? Dan helpt het

als je het verschil weet tussen een geleider en een isolator.

De draad proberen opheffen met de blote hand is niet zo slim, dan krijg je een

flinke schok: de metaaldraad geleidt immers de stroom. Als je de draad echter opheft

met een (droge) houten stok, dan voel je niets: het hout laat de stroom niet door,

het isoleert.

We zeiden al dat geleiders aan de basis liggen van zowat elke machine, elk voertuig....

Neem nu een auto. Als je onder de motor-kap kijkt, zie je meteen tientallen geleiders.

Bijvoorbeeld de draad die stroom van de batterij naar de starter geleidt. Ook binnenin de

auto zijn draden en geleiders nodig. Om je autoradio te bedienen, om je koplampen of je ruitenwissers te

doen werken,... Je kan vast zelf nog voorbeeldenvinden. Wist je dat er in één auto soms wel voor 5.000 meter draden zitten?

In de auto van de toekomst zal elektriciteit nog veel

belangrijker worden. Zelfs zo belangrijk dat

er steeds meer mechanische onderdelen

zullen verdwijnen. Een goede monteur moet

dan niet alleen veel afweten van automechanica

of - elektriciteit, maar ook een crack zijn in

auto-elektronica.

ANTWOORDKAART* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

omdat rubberzolen geleidenomdat rubberzolen isolerenomdat rubberzolen zacht zijn

Trek een paar schoenen metrubberzolen aan. Zoek een

ruimte met tapijt (wol of synthetisch). Veeg gedurende

een minuut of tweestevig met je

schoenzolen overhet tapijt. Als het

goed is, ben jijnu "geladen"met statische

elektriciteit. Geef nu een hand

aan een vriend ofvriendin. Heb je de

elektriciteit voelen of horenknetteren? Jouw lichaam

heeft de elektriciteit, opgewekt door de

wrijving, geleid.

Speel zelf voor geleider! Wedstrijdvraag:

Waarom heb je schoenen met rubberzolennodig om dit experiment te kunnen uitvoeren?

Je mag antwoorden tot en met 15 februari 2004met onderstaande antwoordkaart.

Je kan ook antwoorden via www.garagasten.be.

Een onschuldige hand trekt de winnende inzending. Je maakt kans op een schitterend bouwpakket: een pneumatische graafmachine van Lego Technic (winkelwaarde = 120 euro)!

Deed jij mee aan de vorige wedstrijd en wil je weten of jij de prijs hebt gewonnen?

Of ben je op zoek naar het goede antwoord? Surf snel naar www.garagasten.be en

klik op "Wedstrijd'.

Adres:

Geboortedatum:

E-mail adres:

Ik wil graag een gratis abonnement op de de GaragastenKrant.

Ik wil deelnemen aan de wedstrijd. Het antwoord op de wedstrijdvraag:Waarom heb je schoenen met rubberzolen nodig?

omdat rubberzolen geleiden

omdat rubberzolen isoleren

omdat rubberzolen zacht zijn

De gegevens zullen enkel gebruikt worden om de aanvrager te voorzien van niet-commerciële informatie van EDUCAM-projecten. Wijziging of schrapping van het adres kan op eenvoudig verzoek.

Win een pneumatische graafmachine van Lego Technic (winkelwaarde = 120 euro)!

Sluit de kring

WEDSTRIJD

��

yyyyyyy

��

yyyyyyy

��

yyyyyyyyyyyyyyyyyyy

��yy

��

yyyyyyyyyyyyy

het isoleert.

auto-elektronica.

ANTWOORDKAART* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

wrijving, geleid.

Adres:

Geboortedatum:

E-mail adres:

Sluit de kring

WEDSTRIJD

��

yyyyyyy

��

yyyyyyy

��

yyyyyyyyyyyyyyyyyyy

��yy

��

yyyyyyyyyyyyy

het isoleert.

auto-elektronica.

ANTWOORDKAART* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

wrijving, geleid.

Adres:

Geboortedatum:

E-mail adres:

ANTWOORDKAART* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

In dit nummer:

Geleiders

waarschuw

je lijfblad.

(Tantes en) Ohms

Jezelf als geleider

wasmachine

110 8 1

ANTWOORDKAART* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

In dit nummer:

Geleiders

waarschuw

je lijfblad.

(Tantes en) Ohms

Jezelf als geleider

wasmachine

110 8 1

Geleiders Nl

Documents

Transcript of Geleiders Nl