42

Gasloos achter

de voordeurIn Nieuw Kortenoord, Wageningen, kun je mooi en

betaalbaar wonen in het groen – én je energierekening fors omlaag brengen. Tot zelfs € 0,- als je wilt. De nieuwe wijk is ongekend populair en uitgegroeid tot een icoon.

NA A ANVANKELIJKE SCHROOM NU EEN VOORBEELDWIJK

‘Dit is een inspiratiebron voor hoe het in de toekomst moet’, zegt Han ter Maat, wethouder Ruimte, Verkeer, Binnenstad, Sport en Bestuursstijl van de gemeente Wageningen. ‘Niet alleen potentiële nieuwe bewoners zijn geïnteresseerd. Er komen bezoekers uit heel Nederland naar Wageningen om te kijken. Nieuw Kortenoord is naar mijn overtuiging dan ook een echte inspiratiebron. Alle woningen zijn gebouwd zonder aansluiting op het gasnet. Ze zijn duurzaam en daarmee berekend op de toekomst.

Het grappige is dat je het aan de buitenkant van de woningen niet of nauwelijks ziet. Dat de woningen zeer goed geïsoleerd zijn, dat douchewater wordt teruggewonnen om de warmte ervan opnieuw te gebruiken: niemand die het ziet. Dat elk huis vloerverwarming heeft en een bijzondere koeling: onzicht-baar. Het lijkt een gewone, mooie nieuw-bouwwijk – rustig, groen en met fraaie architectuur. Ja, de zonnepanelen kun je zien, maar die zijn ook in andere wijken niet ongewoon meer. Nieuw Kortenoord is daarom opvallend onopvallend.

Nieuw Kortenoord laat zien wat Wageningen wil. Deze stad heeft al een groen en duurzaam imago, maar onze ambities gaan veel verder. In ons Klimaatplan hebben we aangegeven dat Wageningen in 2030 klimaatneutraal moet zijn. Dat doen we door energie te besparen én door zo goed mogelijk alternatieve energiebronnen in te zetten. Denk aan warmtepompen waarmee je altijd warmte van de aarde kunt gebruiken. Die ambitie hebben we concreet gemaakt: we hebben voor de wijk een uitvoeringsprogramma

tekst: Edwin Lucas | beeld: Jan de Vries, e.a.

→

4343

beeld: Kristiaan der Nederlanden/Art Associates44

gasaansluiting aan te bieden. Gasloos wonen is een onomkeerbaar proces. Fossiele brandstoffen raken op. Het kan niet meer anders. Ik vond én vind dat je anno 2017 niet meer met droge ogen een nieuwbouwwijk op aardgas kunt bouwen.En wat blijkt nu: de woningkoper ziet het ook zo. Die wil hier niet anders. De woningen in het tweede deelplan Tuinwijk zijn ongekend populair. En voor de resterende twee deelplannen van Nieuw Kortenoord verwacht ik hetzelfde. Daarna heeft Wageningen geen ruimte meer voor nieuwbouw op uitleglocaties. Zo’n gasloze nieuwe wijk vormt ook een geweldige inspiratiebron als we de komende decennia voor de taak staan om woningen in de bestaande voorraad aan te pakken. Als we Tuinwijk weer ouderwets hadden gebouwd, zouden we niet het goede voorbeeld hebben kunnen geven. Nu kan dat wel.’

Begrijpelijke zorgen‘Het mooie vind ik dat we door con- structieve, maar soms ook ingewikkelde en confronterende gesprekken te voeren met BPD gezamenlijk iets bijzonders hebben bereikt. De begrijpelijke zorgen zijn onterecht gebleken. Door aan beide kanten iets te schuiven – maar wél vast te houden aan je plan – kun je uiteindelijk samen de hobbel nemen. En dan blijkt opeens dat er onverwachte dingen gebeuren en dat het anderen inspireert. De Woningstichting gaat hier nu ook 55 nul-op-de-meterwoningen ontwikkelen. Soms moet je iets gewoon doen!’ •

Han ter Maat

Han ter Maat werkte na zijn studie Milieuhygiëne aan Wageningen

University & Research onder meer bij twee provinciale

milieufederaties en de ANWB. Daarna maakte hij de overstap

naar provinciale en gemeentelijke overheid; onder andere als

hoofd van de afdeling Milieu, Industrie en Afval bij de provincie

Gelderland en hoofd van de afdeling Ruimtelijke ordening bij

de gemeente Arnhem. Sinds 2014 is hij wethouder van de gemeente

Wageningen.

‘Nieuw Kortenoord is een opvallend onopvallende wijk’

geformuleerd met haalbare doelen en aandacht voor originele manieren om het einddoel te bereiken. Zo maken we ons hard voor een geothermische bron bij een papierfabriek in Renkum die – nadat de fabriek er zelf warmte van heeft afgenomen – nog 16.000 huishoudens in de regio kan verwarmen.’

Geen gelopen koersHet college van burgemeester en wethouders draagt dit beleid vol overtuiging uit. Ter Maat: ‘We hebben ons daarom ook hard gemaakt om héél Nieuw Kortenoord van het gas te krijgen. Na het eerste, all electric deelplan was dat niet meteen een gelopen koers. Bij BPD bespeurden we aanvankelijk een zekere schroom. Volkomen begrijpelijk, want accepteren huizenkopers wel wat je wilt? Hoe valt zo’n ambitie in de markt? Verkoop je die woningen wel? Ook als de woningmarkt tegenzit? We zijn hierover op een goede en constructieve manier in gesprek gegaan. Als gemeente vinden wij: als je een eerste deelplan met woningen zonder gasaansluiting bouwt, kun je het eigenlijk gewoon niet maken om kopers van het volgende deelplan weer een ouderwetse woning met

45

Nieuw leven voor mozaïeken uit gebouw EntomologieNieuw Kortenoord wordt gebouwd op een voormalig terrein van Wageningen University Research. Enkele van de universiteitsgebouwen blijven behouden in de wijk, andere niet. Uit het inmiddels afgebroken gebouw van Entomologie (insecten- kunde) aan de Binnenhaven zijn negen fraaie glasmozaïeken gered. Ze hebben een plaats gekregen in een aantal gevels in Mozaïekpark, dat zijn naam aan de mozaïeken dankt.

Nieuw Kortenoord in Wageningen: duurzaamheid vóór alles• Nieuw Kortenoord telt straks 1.000 nieuwe en zeer duurzaam gebouwde woningen.

De wijk is all electric, en de woningen hebben geen aansluiting op het gasnet. • Door toepassing van warmte-koude-opslag, zonnecellen, warmteterugwinning en zonneboilers

kunnen bewoners hun energierekening fors omlaag krijgen. Gemiddeld betaalt een huishouden in Nieuw Kortenoord slechts € 60,- per maand voor energie. Sommige huishoudens betalen zelfs helemaal niets.

• Alle woningen zijn zeer goed geïsoleerd en voorbereid op de toepassing van allerlei groene opties, waarvoor bewoners zelf kunnen kiezen.

• Niet product, techniek of innovatie staan centraal, maar de klant en diens behoeften en belangen.• De woningen worden gebouwd op een voormalig universiteitsterrein, waarbij een aantal gebouwen

én de groenstructuur zo veel mogelijk worden gehandhaafd. • De woningen in het eerste deelplan Mozaïekpark zijn allemaal verkocht. Momenteel is het tweede

deelplan Tuinwijk in verkoop. Daarna volgen nog een derde en vierde deelplan.