Fragile - media.withtank.commedia.withtank.com/2e543cd2f4/oog_voor_afrika_oktober_2013-1-2.pdf ·...

Reis- en lifestyle magazine over Zuid-Afrika

DIGITALE EDITIE OKTOBER 2013

www.oogvoorzuid-afrika.com

FragileIJzersterke kunst uit Zuid-Afrika

Dr. William Fowlds Op de bres voor de neushoorns

Marjolein van Mourikleven in Zuid-Afrika

En hier is… Adriaan van Dis

Met OOG VOOR ZUID-AFRIKA leer je het echte ZUID-AFRIKA kennen

De kracht van Zuid‑Afrika

http://www.oogvoorzuid-afrika.com

Prijzen zijn vanafprijzen p.p. o.b.v. 2 pers. met vertrek in nov. ‘13 t/m mrt. ‘14.Incl. vlucht Economy Class, luchthavenbelasting en brandstoftoeslagen, excl.andere toeslagen. Op=Op. Prijswijzigingen, zet- en drukfouten voorbehouden.

Zanzibar3

Nieuw bij Arke9 dagen, logies/ontbijt v.a. 799∏p.p.

3

Klantbeoordeling: 9,39 dagen, All Inclusive v.a. 899∏p.p.

r

Klantbeoordeling: 9,19 dagen, halfpension v.a. 999∏p.p.

4

Nieuw bij Arke9 dagen, All Inclusive v.a. 1049∏p.p.

4


4


Van de redactie

Natuurlijk word je in Zuid‑Afrika als allereerste gegrepen door de woesteschoonheid van de natuur. De oceaan die onverstoorbaar beukt op de strandenen granieten rotsen. De majestueuze en voelbare stilte van de bergen die hetland doorklieven. De wijdsheid van de uitgestrekte vlaktes waar zo vaak nie‑mand te zien is. Stilte die in je oren hamert.Dan is er de (bijna) altijd aanwezige zon die voor ons Nederlanders uit het kik‑kerlandje o zo welkom is. De kwaliteit van leven. De fascinerende geschiedenisdie soms zichtbaar en vaak voelbaar is. Ongrijpbaar ook in de contrasten tussenarm en rijk die het land biedt. Dat allemaal maakt het land verslavend. Hetkruipt onder je huid.Maar het meest opvallend is waarschijnlijk de kracht van de bewoners. Zoalsiemand het in een interview tegen me zei: ‘ze zijn stevig en dat is prachtig omte zien.’ Als ze lachen, begint de zon nog meer te schijnen. En ze lachen vakerdan wij plegen te doen. De humor waarmee problemen worden opgelost, kanvoor ons een wijze les zijn. Er is de creativiteit die ervoor zorgt dat van nietsvaak toch iets gemaakt wordt.We kozen kracht als thema van dit nummer. De kracht die je moet hebben om jeals Nederlander in Zuid‑Afrika te vestigen en er je leven op te bouwen. Dekracht en het doorzettingsvermogen die nu nodig zijn om een halt toe te roepenaan de strijd tegen het stropen van de neushoorns, de humor die ten grondslagligt aan het Afrikaans – de taal die zo dichtbij klinkt. We tonen de ijzersterkecreativiteit van drie Zuid‑Afrikaanse kunstenaars die in november in Nederlandexposeren. Ze noemden hun expositie Fragile, verwijzend naar de breekbaar‑heid van Zuid‑Afrika vroeger en nu. Hun werken stralen echter een creatieveoerkracht uit die gegrond lijkt in de aarde van Afrika. En er is… Adriaan vanDis. De Zuid‑Afrikakenner die verliefd werd op de kleur van de Afrikaansetaal. Met Tikkop een roman schreef over de verwoestende kracht van ‘dwelms’en die ervaart dat waar hij in het Nederlands de taal een zwaarte geeft, dit inhet Afrikaans juist lichter wordt.

Kortom, een ijzersterk nummer, zouden wij willen zeggen.

Marjolein Westerterp en Peter Boshuijzen

COLOFON

OOG VOOR ZUID-AFRIKA is een

uitgave van MW media i.s.m.

TekstBeeld/Haarlem.

Uitgever en hoofdredacteur:

Marjolein Westerterp

M: [email protected]

T: +31(0)6-404 161 88

I: www.oogvoorzuid-afrika.com

OOG VOOR ZUID-AFRIKA digitaal

is een samenwerking met

dORIZON Media.

Fotografie:

Peter Boshuijzen


T: +31(0)6-408 760 06

Advertentiemarketing en –acquisitie:

Lydia Engel Mediaconsultancy

T: +31(0)6-113 231 58


I: www.lydiaengel.nl

Met dank aan:

Onne-Floris Broekema, De Kloof

Luxury Estate, Jaco du Toit

Gelderblom, dr. William Fowlds, Harald

Kolkman – Meridian Travel,

Nederlandse Club Kaapstad, Renate

Tibben, Toon Verlinden

Social media:

www.facebook.com/OOGVOORZA

Twitter: @oogvoorZA

www.oogvoorafrika.nl

mailto:[email protected]




http://www.lydiaengel.nl

http://www.facebook.com/OOGVOORZA

http://www.oogvoorafrika.nl

4 - Kijk op www.oogvoorzuid-afrika.com

WONEN EN WERKEN

IN ZUID-AFRIKA

MARJOLEIN VAN MOURIK‑BORRIAS: IN HET SPOOR

VAN DE LIEFDE


Kijk op www.oogvoorzuid-afrika.com - 5

Het historische Kaap‑Hollandse landgoed uit 1801 iseen van de oudste huizen in het pittoreskeSwellendam, na Kaapstad en Stellenbosch het oudsteplaatsje in Zuid‑Afrika. Aan de rand van het ‘estate’bewonen de twee globetrotters hun spiksplinternieu‑we villa, ‘mansion De Kloof’.‘We hebben jarenlang gebuffeld om van De Kloof hetvijfsterren paradijs te maken dat Roy en mij voor ogenstond. In het hotel hebben we gekozen voor een stijldie ik omschrijf als koloniale eco‑chic, luxe gecombi‑neerd met historische charme. Onze volgende droomwas een eigen huis met veel licht, ruimte en glas. Hogeplafonds en grote, open ruimtes waar ook de kunst diewe in de loop van onze jaren in het buitenland hebbenverzameld, tot zijn recht zou komen.’

Op zoek naar het avontuurNa haar opleiding aan de Hotelschool in Maastrichtkiest Marjolein voor de wijde wereld. ‘Ik wilde al vanjongs af aan naar het buitenland, de wereld zien. Diezoektocht en hang naar ‘andere dingen’ heb ik van m’nvader. Als we ergens op vakantie waren, gingen we

In het Zuid‑Afrikaanse stadjeSwellendam aan de wereldbe‑roemde Garden Route ligt DeKloof Luxury Estate. Het vijfster‑ren boutique hotel is het liefdes‑kind van de NederlandseMarjolein van Mourik‑Borrias (43)en haar man Roy (60). Aan dedroom is nu ook een luxe villatoegevoegd die gehuurd kan wor‑den door reizigers met zin in datheleboel extra. Onlangs waren zede gastvrouw en –heer van NikiRomijn en Erik Robaard die doorZuid‑Afrika toerden met hunIngrid Jonker Tribute Tour. Tijdvoor OOG om een paar vragen testellen.INTERVIEW: MARJOLEIN WESTERTERP / FOTOGRAFIE:PETER BOSHUIJZEN



eerst samen de omgeving verkennen.’ Ze werkt een jaar als hoteltrainingsmanager in hetWangfuijing Grand Hotel in Beijing en krijgt daarnaeen baan als international sales & marketing managerbij de prestigieuze Hilton hotelketen. Haar standplaatswordt het Hilton Hotel in Beijing.‘Toen ik in China arriveerde, we praten over 1994, wasik de enige blanke in het hotel waar ik ging werken.Een blonde vrouw van 1.82 meter met schoenmaat 40.Er sprak in die tijd nauwelijks iemand een woordEngels. Ik zat er helemaal alleen, was totaal op mezelfteruggeworpen en ik vond het fantastisch. Ik beslootechter al snel dat ik graag bij een grotere keten wildewerken om van daaruit de wereld over te kunnen. Inhet Hilton leefde ik vier jaar lang in een vijfsterrenluxe. Ik was verantwoordelijk voor de grote, interna‑tionale accounts en werd opgeleid om general mana‑ger van de Hilton hotels in Azië te worden.’

De vliegende HollanderEen van de grote accounts die Marjolein binnenhaalt, isKLM. Een miljoenendeal die haar leven verandert.Want verantwoordelijk voor de opstart van de statio‑nering van KLM in Beijing is Roy van Mourik.‘In China had ik alleen los‑vaste relaties gehad, nooitmet Nederlanders. En toen ontmoette ik Roy, een langeNederlander met blond haar. M’n moeder wist toen zehem op mijn verjaardag ontmoette gelijk: “dat gaat ‘mworden”. En het werd hem.’Al vrij snel na het begin van hun relatie moet Roy alsservice‑ en station manager voor de KLM naar Nigeria.‘Roy wilde niet dat ik voor hem mijn baan zou opzeg‑gen en Lagos leek nou ook niet de ideale bestemmingvoor een Hollandse vrouw. Ik had twee opties: eensnelle carrière maken, de wereld over, vanuit m’n kof‑fer leven en een latrelatie, of afscheid nemen van m’nbaan en m’n liefde volgen. Ik heb voor dat laatste geko‑zen, ook omdat ik heel nieuwsgierig was naar Afrika.’

Opgesloten in luxeMarjolein en Roy reizen samen naar Nigeria, “donker‑zwart Afrika”. Naar niet de makkelijkste stad en niethet makkelijkste land. ‘Doordat ik in het begin ver‑plicht in een hotel in Lagos opgesloten zat, ben ik eenstudie binnenhuisarchitectuur gaan doen. Dat wasvroeger al een passie. Ik veranderde thuis elke weekmijn kamer, de opstelling was altijd anders. Toen isalles samengekomen. Ik heb consultancy gedaan vooreen rijke Nigeriaan: Hoe zet je een boutique hotel op,

hoe run je een restaurant en heb daarvoor vervolgensde hele inrichting ontworpen en uitgevoerd. Daarnaastvond ik een baan als inkoper van parfums en luxe arti‑kelen als Cartier en Mont Blanc voor de taxfree shopsop het vliegveld van Lagos. Dat was een periode waar‑in ik veel kon reizen en in luxe leefde. Het leven inNigeria had echter ook z’n moeilijke zijde. We zijn eenaantal keren maar net aan de dood ontsnapt. We had‑den er een prachtig huis met wilde papegaaien in detuin en veertien man personeel. Meer dan de helftervan bestond echter uit security. We zaten opgeslotenin luxe.’

Naar Zuid-AfrikaEn dan komt de detachering in Nigeria ten einde. Eenterugkeer naar Nederland was geen optie. ‘We hebbenelkaar ontmoet in het buitenland. Roy heeft z’n helecarrière in het buitenland doorgebracht. Samen had‑den we niks in Nederland. Als expat en eigen baasjeben je zo vrijgevochten, dat je ook op een gegevenmoment niet meer in het stramien past. Uiteindelijkhebben we voor ons eigen pad gekozen. Omdat hetAfrika‑kantoor van KLM in Johannesburg zit, warenwe al vaak in Zuid‑Afrika geweest en verliefd gewor‑den op het land. Mijn grote droom was zelf een klein boutique hotel tehebben. Uiteindelijk hebben we na een intensievespeurtocht deze estate in Swellendam gevonden, meteen oud huis, een stuk grond en bijgebouwen.’En voor je het weet, ben je negen jaar verder en heb jeeen goedlopend vijfsterren hotel met acht kamers, datliefkozend “de grande dame” van Swellendam wordtgenoemd. Ze wonen er met de twee katten, Nelson enMandela, Shakespeare de grijze roodstaart papegaai,en Fulani de Doberman Pinscher. En met een vijver volkoikarpers. De hobby van Roy.‘Onze relatie was zo sterk dat we dit avontuur ook welaandurfden. Je kiest uiteindelijk wel voor de onzeker‑heid. Zo’n avontuur ziet er van de buitenkant allemaalzo mooi uit, maar ga er maar aanstaan. Zoals wij DeKloof runnen is het een 24/7 job, omdat we allebei verweg blijven van alles wat standaard is. En we zijn per‑fectionisten. We willen zelfs perfectie nog overtreffenmet wat extra’s.’ Lacht: ‘Daar kun je af en toe best moevan worden.’

De Kloof Mansion Na het voltooien van De Kloof was het tijd voor hetvolgende project. Het ontwerpen, bouwen en inrichten

Rechterpagina Het schitterende, sfeervolle interieur


van een eigen huis. Mansion De Kloof is gebouwd alseen statement. ‘Ik hou van de combinatie van modernen klassiek, stoer en toch zacht, van robuust en soberekleuren, een open plan met rechte lijnen, kroonluch‑ters, een open haard. Er branden bij ons altijd kaarsen.We hebben nu een huis met veel glas en kilometers uit‑zicht, heerlijk. Het is een huis dat ademt, ruimte geeft.Veel licht en lucht geven mij innerlijke rust. Als jebinnenkomt, zie je aan het eind van de gang meteen deeyecatcher: een antieke dubbele deur uit India die leidtnaar de slaap‑ en badkamer. De grote keuken is hetpronkstuk, het centrum van het woongedeelte. Dithuis geeft ook de mogelijkheid om dierbare kunststuk‑ken en persoonlijke aandenkens mooi neer te zetten.’ Aandenkens die bijna allemaal te maken hebben methaar familie. ‘Ik heb maar één zus die zeven jaar ouderis dan ik en die nu ook in Zuid‑Afrika woont. Het isvoor mijn ouders wel lastig dat wij zo ver weg zijn.Zeker het vertrek van mijn zus en de kleinkinderenheeft ze geraakt. Van mij waren ze al gewend dat ik dewereld over fladderde. Ze hebben me altijd trouwbezocht, ook in de “moeilijke” landen. Dat heeft ze ookjong gehouden. Nu ze ouder worden en we niet altijdklaar kunnen staan, heb ik steeds vaker moeite met degrote afstand. Zeker nu m’n moeder ernstig ziek is.’

Rugzak vol ervaringen‘Wat ik heb meegemaakt, in bizarre landen, dat maakteen ander in z’n hele leven niet mee. Ik voel mebevoorrecht met alle ervaringen die ik in m’n rugzakjeheb gestopt. We hebben de twee uitersten meege‑maakt; het mooiste en het meest corrupte land inAfrika. Maar Nigeria heeft ons wel gevormd. Onzerelatie heeft zich daar verdiept. We hebben in luxegeleefd, maar ook onder barre omstandigheden en weweten nu van elkaar dat we het overal kunnen rooien.Uiteindelijk is ons thuis de plek waar de containerwordt uitgeladen. En dat geeft een goed gevoel. Mochtdit allemaal wegvallen, dan hebben we het samen nogsteeds goed. Ook al hebben we alleen een plastic stoelen een tosti als maaltijd. We willen avontuur, en dathoeft echt niet in luxe hotels.’Is het nu wachten op rustiger vaarwater? ‘Het liefst zou ik voor anderen huizen laten bouwen eninrichten. We hebben een mooie kunstverzameling.Kunst is onze gemeenschappelijke deler. De reiskrie‑bels beginnen ook weer toe te slaan, dus we willen ooitheel graag de wereld rond om kunst te ex‑ en importe‑ren en een mooie galerie opzetten. Roy is nu 60, dus ikmoet met al m’n plannen ook rekening houden methem. Hij moet ook kunnen genieten van het leven.

Onze ziel‑, zaligheid en liefde zitten in De Kloof. Ikmoet nu leren meer los te laten.’

Zuid-Afrika‘Voor ons het mooiste land om te wonen. Het landspreekt Nederlanders aan, je voelt je hier snel thuis. Deschoonheid voor ons zit in de ruimte, het klimaat, dediversiteit. Ze zeggen vaak alles van de wereld zit indit ene land. Binnen een uur rijen hebben wij inder‑daad alles: wijnhuizen, walvissen, natuur, historie, ber‑gen en strand.Er ontbreekt hier de stressfactor die Nederland zo ken‑merkt. Je hebt hier de mogelijkheid je droom te realise‑ren met veel minder middelen, dus kun je mooiere ide‑alen realiseren. Je bent in Nederland veel met het huis‑houden bezig, terwijl hier alles voor je gedaan wordt.Ik heb lang in hotels gewoond, ik hoefde niks te doen,niet te koken, strijken, wassen. Je hebt meer tijd voor jeeigen leven. We gaan zelf ook veel pad om te zien water in andere hotels gebeurt. Je moet nooit op je eigenplek gaan zitten indutten.’Tip voor reizigers naar Zuid‑Afrika?In het verleden waren mensen gericht op Kaapstad ende Garden Route. Nu is Swellendam meer een bestem‑ming geworden. Je kunt in een vakantie niet alles zien.Zuid‑Afrika is een doe‑land, maar je moet ook tijdinbouwen om te genieten. Van het zwembad, eenglaasje wijn. Je proeft hier de historie, en dat hebbenwij gecombineerd met alle mogelijke en denkbareluxe.’

www.dekloof.co.za

http://www.dekloof.co.za

Aanbevooleen

dooor OOG OOV

OO AFRRI AAKKAR

Aanbevovollenen

ad,tapsen eg

h

ddooror OOG VOV

OO AFFRIKAKKAR

el +27 (0)28 T· ar boutique· 5 st

.za .co.dekloofwwww.514 1303 · 18 Zeaurantste· RVilla l & ehotar boutique

e.uten en

ellendamSw· Onero 18 Ze

De Vakantiedoos is een bestemming in een doosje!


std outeH


p aa KsteWe dnavl eot hest

hc zitdnibevp

erndimpoortt pitehnedleeg

dfeBelee pkjieledrgniregerkirfA-diZu

(27+

n Kavndatsf arrun een ua derr sta Kkbeeie Resjta plaeskeor

s.redn Hollaorr dothcisteg ediehijrvsta geklijedn lae d

2n ita delt hohetn in ezjire ploubuaf '05e dna vneels a

.doemnegs ia

beeeirnliaoyo@rfni378;481 422)(

n idatspaan Kraa j05 3l,eest

roo vxe lun eer doo6 d00 2ins' ecplas lou

omc.kbee

http://www.dekloof.co.za

Van 3 tot 28 november is in de Amsterdamse galerie‘Bart Invites’ de expositie Fragile te zien. Essentially Artexposeert niet eerder getoond werk van drie gerenom‑meerde Zuid‑Afrikaanse kunstenaars: Lionel Smit,Ruhan Janse van Vuuren en Diane Victor. De door dekunstenaars gekozen titel ‘Fragile’ staat voor hetkwetsbare verleden en de eveneens kwetsbare toe‑komst van Zuid‑Afrika, een land met een hart vangoud en de bakermat van diverse interessante kunst‑stromen.

Jaco du Toit Gelderblom, oprichter van Essentially Art:‘Deze expositie is een lang gekoesterde droom. Ikgeloof oprecht in het enorme potentieel van Zuid‑

Afrikaanse kunstenaars. De rijke en complexe historiegecombineerd met de oerkrachten uit de natuur vor‑men een unieke inspiratiebron voor talloze kunste‑naars. Deze drie internationaal erkende kunstenaarszijn in mijn ogen een goede eerste introductie voor dediversiteit van Zuid‑Afrikaanse kunst.’

Het zaadje werd een jaar geleden geplant toen Zuid‑Afrikaan Jaco in gesprek ging met Lionel Smit. ‘Ik beneen groot fan van zijn werk en zijn bekendheid enpopulariteit zijn inmiddels enorm gegroeid. De keuzevoor de kunstenaars die mijn bedrijf vertegenwoordigtkomt voort uit mijn enorme geloof in hun talent. Hunwerken en technieken zijn echt high‑end en het is mijn

JACO DU TOIT GELDERBLOMBRENGT DE BESTE

ZUID-AFRIKAANSE KUNSTENAARSNAAR NEDERLAND

Als kunstliefhebber en trotse Zuid‑Afrikaan, liep Jacodu Toit Gelderblom al lang met het idee rond om methet enorme talent van kunstenaars uit Zuid‑Afrika aande slag te gaan. De droom wordt concreet in november

met de eerste Essentially Art expositie Fragile inAmsterdam.

TEKST: MARJOLEIN WESTERTERP




Lionel Smit


stellige overtuiging dat bij een goede expositie interna‑tionale kunstliefhebbers de waarde en schoonheidervan zullen erkennen.Ik zie het als mijn missie om bij te dragen aan de groeivan Zuid‑Afrikaanse kunst enerzijds en daarnaastinternationale kunstverzamelaars een kans te bieden teinvesteren in iets moois. Hoewel ik vooral in New York en Europa woon, ben ik

elke keer weer verrast en onder de indruk van de rijk‑heid en potentie van het kunst‑ en designtalent uit hetmooie Zuid‑Afrika en ik hoop dat velen dat nu met mijgaan delen. Mijn plan is om drie à vier keer per jaar eenpop‑up expositie te organiseren met steeds weer ande‑re Zuid‑Afrikaanse kunstenaars. Er is nog zoveel om telaten zien dat ik een fulltime project van EssentiallyArt wil gaan maken.’


Diane Victor



Over de kunstenaars Lionel Smit is momenteel een van Zuid‑Afrika's meestgewilde jonge kunstenaars. Met uitverkochte exposi‑ties in Kaapstad, Johannesburg, Londen en goederesultaten op kunstveilingen, wordt hij beschouwd alseen van de jongste en meest veelbelovende kunste‑naars in het land. Lionel Smit werd geboren in Pretoriaen is een autodidact. Hij is vooral bekend door zijnhedendaagse portretkunst uitgevoerd door middelvan monumentale doeken en sculpturen. Het hoogte‑punt van zijn carrière tot nu toe was de publicatie vaneen van zijn schilderijen op de cover van de ChristiesAuction Catalogue in Londen.

Ruhan Janse van Vuuren begon zijn carrière door zijneindexamenwerk direct al compleet te verkopen. Ditwas een voorbode voor de tentoonstellingen als pro‑fessioneel kunstenaar die volgden. Het gebruik vanvuur als een medium op zichzelf creëert een intrige‑rende afwerking van zijn werken. De onzekerheid vande uitkomst is het enige waar de kunstenaar zeker overkan zijn. Zijn collecties tonen de mannelijke kracht diezijn Zuid‑Afrikaanse erfgoed belichaamt.

Diane Victor is een gerenommeerd kunstenares en gra‑ficus, die zich vooral onderscheidt door haar uiterstsatirische commentaar op de hedendaagse Zuid‑Afrikaanse politiek. Haar werk maakt deel uit van eenaantal invloedrijke kunstcollecties in onder meer NewYork en Zuid‑Afrika.

Fragile belooft een ijzersterk debuut te worden vanEssentially Art.

Voor meer informatie: www.essentially.co.za

De expositie Fragile is te zien van 3 tot 28 november2013 bij Galerie Bart Invites, Bloemgracht 2,Amsterdam.

Lionel Smit Diane Victor Ruhan Janse van Vuure

Ruhan Janse van Vuure


http://www.essentially.co.za


Toen op 2 maart 2012 in de Oostkaap in het anders zovredige Kariega Private Game Reserve, www.karie‑ga.co.za, drie neushoorns gestroopt werden, was dr.William Fowlds de eerste dierenarts ter plaatse. Eénneushoorn was al overleden door de shock en hetbloedverlies. Thandi en Themba leefden nog. Van dagtot dag zette de dierenarts zich in voor de redding vandeze twee neushoorns. Na 23 dagen gaf Themba destrijd op. Zijn verwondingen bleken te heftig. Thandiwist wonder boven wonder te overleven. Om haarweer een kans te geven, riep dr. William twee bevrien‑de chirurgen op die succesvol experimenteerden metplastische chirurgie om de gaten in haar gehavendekop te genezen.

Ruim een jaar en een aantal ingrepen later, is Thandizover hersteld dat ze nu zelfs samen is gebracht meteen neushoornstier. Hopelijk zal zij uiteindelijk moe‑der worden van een nieuwe hoop voor de toekomst.De ervaringen opgedaan bij Thandi worden nu toege‑

past bij andere neushoorns die de aanslag op hunleven te boven komen.

De wereld keek dankzij dr. Fowlds mee. De reddingvan Thandi was de start van een internationale cam‑pagne waarbij Zuid‑Afrika de wereld oproept niet wegte kijken van het drama dat zich rond de neushoornsen olifanten voltrekt.Hebzucht en onwetendheid zorgen ervoor dat wij erserieus rekening mee moeten houden dat kinderen vandeze generatie in Afrika geen neushoorns of olifantenmeer in het wild kunnen zien. Twee iconische dier‑soorten worden met uitsterven bedreigd.

Dr. Fowlds: ‘In de afgelopen vijf weken alleen al zijnwe op een wrede en bloedige wijze meer dan drieneushoorns per dag verloren. Tot de tanden toe gewa‑pende stropersbendes, gedreven door hebzucht, ver‑doven de dieren en hakken meedogenloos de hoornsaf. In de stilte van de bush die erop volgt, klinken

Onvermoeibaar reist de Zuid‑Afrikaanse dierenarts dr.William Fowlds de wereld over in zijn kruistocht tegenhet stropen van neushoorns. Tegen wil en dank is hijinmiddels de specialist die de weinige verminkte dierendie het afhakken van hun hoorns overleven, een nieuwekans geeft.TEKST: MARJOLEIN WESTERTERP FOTOGRAFIE PETER BOSHUIJZEN EN PAUL MILLS

BLIJF VAN ONZE NEUSHOORNS AF…


http://www.karie%E2%80%91ga.co.za




alleen de geluiden van pijn. De meeste dieren stervendoor de shock of het bloedverlies. We weten vrij zekerdat terwijl wij hen proberen te redden, de hoorns alover de grens zijn, op weg naar de afnemers in Azië.De wereld moet ervan doordrongen worden dat eeniconische diersoort op het punt van uitsterven staat. Derealiteit van het stropen moet door iedereen op dezeplaneet gehoord worden.

Men moet zich realiseren dat terwijl ik mijn verhaalvertel, er op hetzelfde moment twee neushoorns ster‑ven. Slachtoffers van hebzucht en onwetendheid.’

Wat kunnen we doen?‘We moeten ervoor zorgen dat we op de grond de die‑ren zo goed mogelijk beschermen en daar zoveelmogelijk mensen voor trainen. Mensen die bereid zijnhun leven daarvoor te geven. Want neushoorns hebbengeen wapens om zich tegen de stropers te verweren. Zekunnen zichzelf niet verdedigen, dus moeten wij hetvoor ze doen. We moeten zorgen dat er goede infor‑matie naar de Aziatische landen gaat: de hoorns enslagtanden bevatten geen bijzondere geneeskrachtigebestanddelen. De strijd tegen corruptie moet nog betergevoerd worden, nationaal en internationaal. De mis‑

daadsyndicaten, want daar hebben we het over, moe‑ten zoveel mogelijk tegengewerkt worden. Binnen 48uur na het stropen is de hoorn nu al in Azië. Dat moe‑ten we kunnen tegengaan.De prijs die de dieren betalen is te hoog. Ik wil daaromeen oproep doen aan de Chinezen en Vietnamezen:Jullie hebben nu, op dit moment, de macht om deneushoorn uit te roeien of te laten voortbestaan, zodatonze en jullie kinderen ze hier in Zuid‑Afrika in hetwild kunnen zien.

Het idee dat we de strijd mogelijkerwijs gaan verlie‑zen, breekt m’n hart. Het kan en mag niet gebeuren datwe onze nationale trots verliezen.’

Het hele verhaal van Thandi en Themba vind je inOOG VOOR ZUID‑AFRIKA januari 2013.

Bekijk The Changing Face of the Rhinohttp://youtu.be/i_tdjlO09V8

Of ga naar www.facebook.com/ThandisFundRaiser enbekijk daar de emotionele toespraak van dr. WilliamFowlds in Londen. De video is gemaakt doorMarthinus Badenhorst

Onder Dr. William Fowlds bij Thandi nadat ze gevonden is Volgende pagina Thandi nu


http://youtu.be/i_tdjlO09V8

http://www.facebook.com/ThandisFundRaiser


‘Het idee dat we de strijd mogelijkerwijs

gaan verliezen, breekt m’n hart’



RukkieNope, dit Afrikaanse woord is nietwat je waarschijnlijk denkt dat het is.Dit betekent poosje. Als in ‘dit is ‘nrukkie gelede’ = dat was een poosjegeleden.

WildplaasBetekenis: Afrikaans wildpark.

AftrekplekDit is GEEN ‘afwerkplek’, maar eenparkeerplaats langs de snelweg.

Hoërskool Nee, dit is niet een instituut waar jehet oudste beroep ter wereld leert, ditis gewoon de middelbare school.

AppelliefieStruik met grote eetbare, appelachtigebessen ... en dus geen koosnaam!

PartyAls je vraagt “where’s the party at?”kun je lang zoeken, want party bete‑kent in het Afrikaans sommige.Voorbeeldzin: “Party mense is te vet”= sommige mensen zijn te dik.

KoekEen uitroep van lichte schrik. “Ohkoek, ek het koekie seep laat val” = Ojee, ik heb een stukje zeep laten val‑len.

BoomBetekenis: boom. Heel simpel zou jedenken, maar het betekent ook ‘wiet’.Voorbeeldzin: “jy lyk sleg, het jy dienaweek dalk te veel boom gerook?”= je ziet er slecht uit, heb je dit week‑end soms teveel wiet gerookt? Dealgemene naam voor drugs isdwelms.

NeukNee, niet dat. Betekenis: slaan, beu‑ken.

KaalgatDit betekent spiernaakt, poedelnaakt.“By die Go‑Go Lounge dans die mei‑sies kaalgat op die tafels.”

Ogies maakBetekenis: flirtend oogcontact maken.

BeenafWanneer cupido je toch echt heeftgeraakt. Betekenis: verliefd. Als in“Sy het beenaf op hom geraak” = Zijwerd verliefd op hem.

Enkelloper/alleenloperPrecies zoals het is. Betekenis: vrijge‑zel.

FliekBetekenis: bioscoopfilm. “Gaan fliek”

= Naar de bioscoop gaan. Daartoeraadpleeg je de fliekgids.

KopseerOok best een handig Afrikaanswoord om aan je woordenschat toe tevoegen. Betekenis: hoofdpijn. Deultieme paracetamol in Zuid‑Afrikaheet overigens ‘Grandpa’s’ – overal inde supermarkten verkrijgbaar.

BromponieVoor de ervaren casanova’s onder onsdie zijn gloednieuwe opgevoerdeVivacity wil showen. Kortom: eenAfrikaanse bromponie is niets andersdan een scooter.

AmperbroekieBetekenis: tangaslipje.

Bakgat“dit gaan bakgat” = het gaat erggoed.

Draai loopBetekenis: toilet bezoeken. “Moeniein die bos draai loop nie” = niet jebehoefte in het bos doen.

KameelperdEen Afrikaans kameelperd = eengiraffe.

Het grappigste van de Afrikaanse taal

In Zuid‑Afrika spreken zo’n 6 miljoen mensen Afrikaans, en het wordt ook op grote

schaal in Namibië gesproken, voornamelijk door zwarte inwoners en kleurlingen, en van‑

zelfsprekend door de blanke Afrikaners. De Afrikaanse taal is leuk, maar vooral ook her‑

kenbaar. Je hoort regelmatig Nederlanders die in Zuid‑Afrika op vakantie zijn gniffelen

bij het horen of lezen van bijzondere woorden. We zetten er weer een aantal op een rij.


BollemakiesieKoprol. “Bollemakiesie slaan/maak” =een koprol maken.

Eksie-perfeksieFantastisch. “Het is hier eksie‑perfek‑sie!”

BlokraaiAls je je verveelt, doe je een blokraai =een kruiswoordpuzzel.

AsemrowendDat kun je zeggen als je naar hetprachtige landschap kijkt. Het isadembenemend.

DuimgooiNiet altijd aan te raden, maar je ziethet talloze Afrikaners doen: liften.

VinnigJe kunt vinnig = snel rijden of praten.

StadigOf stadig = langzaam.

SelfoonDat is natuurlijk je mobiele telefoon.Waarmee je iemand skakelt = belt.

GeselsWord je uitgenodigd voor gesels? Datis gezellig kletsten.

SampioeneDat zijn champignons die je bereidtin de kombuis = keuken.

Streng privaat: oor-treders sal geskiet,gemoer en uitgeroeiword, verbrand enweer geskiet wordAls je dit op een bord leest, weet jezeker dat je op deze plek niet welkombent en je het terrein niet levend zultverlaten…

Jy krab met ’n stok-kie aan ’n groot leeuse balJe bent wel erg arrogant als je boven‑staande waarschuwing negeert…

Voer van bobbejaneverbodeBetekent dat je de bavianen niet magvoeren.

Vir ons mense wat Hollands praat

Mooie voorbeelden van het Afrikaans vind je in het boekje Vir ons mense watHollands praat, een kennismaking met het Afrikaans van Pamm Dingemans

Het taalmonumentWelke taal heeft er nu een speciaal monument?Nou, het Afrikaans. Het Afrikaanse taalmonumentstaat op een heuvel nabij Paarl. Je kijkt er uit overgroene wijnboerderijen met in het zuiden de ber‑gen van Stellenbosch. De omgeving is prachtig. Hetmonument, een aantal grijze pilaren, is door hetspel van licht en schaduw erg fotogeniek.Het monument is echter ook omstreden. Het herin‑

nert veel zwarte Zuid‑Afrikanen aan de periode van apartheid in hun land.Het Afrikaans was de taal van dit racistische onderdrukkende regime tussen1948 en 1994.Het Afrikaanse taalmonument werd in 1975 door de Zuid‑Afrikaanse apart‑heidsregering gebouwd. Het Afrikaans was dat jaar precies een halve eeuween officiële taal.Architect Jan van Wijk ontwierp het monument. Hij liet zich inspireren doorhet omringende landschap en door de twee Zuid‑Afrikaanse schrijvers uit devorige eeuw: N.P. van Wyk Louw en C.J. Langhoven. De eerste schreef:‘Afrikaans staat met één been in Afrika en met de andere in het westen’. Zijncollega tekende op dat Afrika een sterk opgaande curve is. Je herkent deze ele‑menten duidelijk in het monument.

Taalmonument bezoeken?Wil je het Taalmonument bezoeken? Dit kan van maandag tot en met zondagvan 08.00 tot 20.00 (december t/m maart) en van 08.00 tot 17.00 (april t/m sep‑tember). Het kost R20 voor volwassenen, R10 voor studenten en R5 voor kin‑deren. Voor meer info zie www.taalmonument.co.za. Het Taalmonument ligtaan de rand van Paarl, op 200 meter van de afslag van de N1.http://youtu.be/36vbp3Mgnj4

Ben jij leuke uitdrukkingen in het Afrikaans tegengekomen? Mail ze naarinfo@mw‑media.nl

http://www.taalmonument.co.za

http://youtu.be/36vbp3Mgnj4

mailto:info@mw%E2%80%91media.nl


Gezeten voor ongeveer honderd Nederlanders (tijde‑lijk) wonend in de Kaap, neemt Van Dis de aanwezigenin een kleurrijk betoog mee door zijn liefde voor Zuid‑Afrika en het Afrikaans. Een liefde die ontstond uit zijnfascinatie voor kleur en anders willen zijn. De wortelsvan Van Dis liggen namelijk niet onder het Hollandsezand verborgen, maar in een gezin dat bepaald is doorNederlands Indië.

De taal van kleurZijn vader was de Indische Nederlander Victor JustinMulder en zijn moeder het boerenmeisje Maria van Disuit Breda. Toen zij elkaar in Nederlands‑Indië leerdenkennen, had zijn moeder al drie dochters uit haarhuwelijk met een KNIL‑militair, zijn bruine halfzus‑sen. Kleur speelt in het leven van Van Dis daarmee eenbelangrijke rol. Al op zijn dertiende was Adje Mulderzoals hij toen heette op een bal masqué verkleed alsneger. ‘Neger worden. Dat wou ik graag.’

En tijdens zijn studie Nederlands ging z’n eerste scrip‑tie voor geschiedenis over de kleur zwart in deMiddeleeuwen. Er was altijd de fascinatie voor kleuren anders zijn. En daarmee voor de Afrikaanse taal diehij omschrijft als ‘een onder de zuiderzon gebakkenNederlands’.

‘Wat een bijzondere invloed had was de kennismakingmet het werk van N.P. Van Wijk Louw, een van deallergrootste dichters, die als jongetje in het dorpjeSutherland woonde in de kleine Karoo. Begin twintig‑ste eeuw leefden wit en bruin daar tamelijk doorelkaar. Hij heeft er in Klipwerk (Nuwe Verse) gedichtjesover geschreven, kinderrijmpjes vol seksuele verwij‑zingen en moeilijke streekwoorden, waarin hij wit enbruin met elkaar laat spelen en praten.’ Van Wijk Louw schreef Klipwerk tijdens zijn hoogle‑raarschap in Amsterdam, uit heimwee, maar ookomdat hij pas op afstand besefte dat die mengcultuurzijn jeugd zo bijzonder had gemaakt.

In het kader van zijn ambassadeurschap voor het jubile‑rende Biblionef – Geef ieder kind leesplezier ‑ was schrij‑ver en Zuid‑Afrika specialist Adriaan van Dis van 5 tot 12oktober in Zuid‑Afrika. Op de laatste dag, als kers op decake, ging neerlandica Karin Benjamin met hem ingesprek over zijn literaire werk en met name over zijnroman Tikkop die inmiddels in het Afrikaans is vertaald. TEKST: MARJOLEIN WESTERTERP FOTOGRAFIE ONNE‑FLORIS BOERSMA

HIER IS… ADRIAAN VAN DIS



‘Klipwerk riep bij mij Bergen aan Zee op, dat toen noggeïsoleerde vlekje huizen achter de zeereep, waarkaaskoppen, oud‑Indië gangers en allerlei andere doorde oorlog aangespoelde gasten woonden. In het huiswaar ik opgegroeid ben, met vier repatriantenfamilies,was ik het enige in vredestijd geboren witte jongetje.De anderen hadden allemaal in Indië gewoond, had‑den al dan niet in het kamp gezeten, of hadden in iedergeval een andere ervaring. Ik wilde geweldig graag bijdie oorlogskinderen horen, bij die andere kleur enervaring.In de literatuur van het Zuid‑Afrikaans vond ik dat opde een of andere manier terug, die fascinatie en gênevoor kleur.’

De kleur van het verzetVan Dis studeerde in Amsterdam Neerlandistiek aande UvA. Daar kwam hij in aanraking met hetAfrikaans. In de taal herkende hij veel van het Petjo datvroeger voor de grap bij hem thuis werd gesproken:kromtaal met veel verkeerd gelegde klemtonen. ‘HetAfrikaans is ook een taal die ontstaan en aangeraakt isdoor de kleuren wit en bruin.’ Ook de beladenheid van huidskleur in de Zuid‑Afrikaanse literatuur herkende hij. Hij studeerde in1979 af met een doctoraalscriptie getiteld Om te vlieg:van bron tot boek, een onderzoek naar verschillen en over‑eenkomsten in een prozatekst van Breyten Breytenbach. ‘In de jaren ’70 raakte ik betrokken bij een internatio‑nale verzetsgroep tegen de apartheid, de Solidarité,omdat ik aan de goede kant wilde staan. Ik was wit enwilde juist graag bij bruin horen, omdat ik het roze var‑kentje in huis was. In Zuid‑Afrika werden mensendoor hun kleur geraakt. De eerste burgers die met deVOC kwamen hadden zich vermengd met de eersteslaven. De taal werd gecreoliseerd en werd zo ‘bruin’.Toch zochten de Zuid‑Afrikanen zuiverheid. Ze ont‑kenden de kleur en dat fascineert mij. Maar tegelijker‑tijd was ik een blanke uit Europa. Dat is toch ietsanders dan iemand die zwart is, uit z’n land gezet is en

met opoffering van z’n bezit, familie en waarde zichinzet voor de bevrijding van z’n land. Ik vond vooraldat ik in een wonderbaarlijk verhaal viel.’

GeheugenspelEen verhaal dat uiteindelijk in 2010 heeft geleid tot deroman Tikkop. Een fascinerend portret van een land datworstelt met zijn pas verworven vrijheid en een hoofd‑figuur die voortdurend aarzelt tussen afstand enbetrokkenheid, vervaagde idealen en bittere werkelijk‑heid. Van Dis won er de Libris Literatuurprijs 2011mee.‘De roman gaat over oude revolutionairen die kijkennaar het huidige Zuid‑Afrika en zich afvragen wat ervan hun dromen is gekomen, welke fouten ze hebbengemaakt en welke fouten de mensen nu maken. Ik pro‑beer aan te tonen hoe ingewikkeld het is om iets tedoen in een proces waarin je misschien beter niets kandoen, omdat alles uit zichzelf al verandert.Het gaat over grote, persoonlijke vragen. De grens tus‑sen goed en kwaad. Het zijn ingewikkelde nuances.Zodra je je nek uitsteekt maak je een fout.Ik wil aantonen dat zwart niet zwart is en wit niet wit,maar dat er wel duizend nuances zijn. Dat de zakeningewikkelder liggen, ook in de geschiedenis. Wat wasapartheid precies, hoe werkte het, wat heeft het metmensen gedaan en wat doet de bevrijding nu.Al die vele vragen, zonder dat ze er dik bovenop lig‑gen, zitten in dialogen en beschrijvingen. Het gaat overhet pijnlijke proces dat de eerste wereld z’n plaatsmoet zoeken naast de derde wereld. Dat gaat met val‑len en opstaan en is voor beide partijen moeilijk.Het boek gaat uiteindelijk ook over Nederland. Wij zit‑ten ook met mensen uit andere culturen die hier eenplaats zoeken en andere ideeën dan wij hebben overgeschiedenis, schoonheid, rechtvaardigheid en zede‑lijkheid. Dat gaat lastig samen en bepaalt de kleur vanonze kranten elke dag. Sommige mensen kijken dooreen vergrootglas en zien alleen maar moslims, anderenmenen dat er niets aan de hand is. De waarheid ligt

‘Mijn grootste fout: ik kwam in Zuid-Afrika

met baie veel opinies’



ergens in het midden.In het boek gaat het in het bijzonder om mannen diebetrokken waren bij een gemeenschap, die zich alsslachtoffer presenteert en bedelt om hulp. Elke wittehand is een hand die iets geven moet. Dat raakt aan devraag over de effectiviteit van hulpverlening. Ik vinddat daar zaken niet in kloppen, maar heb er ook de ant‑woorden niet op. Ontwikkelingshulp, hoe organiseerje dat? Dat blijft een grote vraag.

Tikkop staat voor tik, de dwelms, en voor het brein vande hoofdpersoon. Hij heeft gaten in zijn geheugen, wilzich dingen niet herinneren, het verraad niet, het valseheldendom niet. Je had destijds eigenlijk drie groepen:de werkelijke vrijheidsstrijders, dan de blanken meteen knagend geweten en vervolgens degenen die hetwel spannend vonden om met de strijd te flirten. Jegeheugen geeft je ook de mogelijkheid op twee manie‑ren terug te kijken op je verleden: je kunt het groter ofkleiner maken. De manieren waarop je een strijd ofoorlog herinnert, wordt bepaald door dat geheugen.’

Zuid-Afrika nuVan Dis keerde in 2008 terug naar Zuid‑Afrika om ereen documentaire te maken over het land 10 jaar naMandela. ‘Ik wilde de verhalen persoonlijk maken enben voor een van de afleveringen met een vrouw die

de hele geschiedenis had meegemaakt meegegaannaar haar huis. Het eerste wat ze liet zien was haarschatkamer: een microwave, cd‑speler, alle materiëlerijkdommen die ze verzameld had. Dat haar huis uitopeengestapelde stenen en een golfplaten dak bestondleek haar minder te deren. Toen stelde ik haar de vraagwat de nieuwe vrijheid voor haar betekende en haarantwoord bezorgt me nog altijd kippenvel. Ze zei:“Vrijheid is niet voor arme mensen, meneer.” Ik ziehier vergeten mensen. Mensen die zich afvragen watze moeten doen om bij dit land te horen. De kleurlin‑gen hebben het gevoel niet te bestaan, ook al zitten zein de regering. Daar gaat Tikkop ook over. De wittegemeenschap lijkt angstiger en conservatiever danooit. Mijn vraag is dan: is angst een goede raadgever?Als schrijver stap je over angsten heen. Ik praat metmensen, ga naast ze zitten. Stap uit jou kooi, neem ikme altijd voor. Probeer de dialoog op gang te krijgen. Net zoals bij ons gaat het in Zuid‑Afrika om het zoekennaar een identiteit. Wat moet je doen? Hoe kan ik hetmeest fatsoenlijk leven? Ik wil niet meer oordelen, nietmeer zoveel vinden. Dat was destijds mijn grootstefout. Ik kwam in Zuid‑Afrika met ‘baie veel opinies’.’Slechts één keer explodeerde hij nog. Toen hij op hetvliegveld een Nederlander terug van zijn reis hoordezeggen: ‘Zuid‑Afrika is een megaleuk land.’

Tikkop in het AfrikaansDe Afrikaanse vertaling van Tikkop is ook in Zuid‑Afrika positief ontvangen,zo blijkt uit een recensie in het tijdschrift HG Boeke door journalist Eina vander Merwe: Soms is de blik van een buitenlander nodig om de waarheid overhet nieuwe Zuid‑Afrika op te schrijven. De Nederlandse auteur Adriaan vanDis heeft maandenlang onderzoek bij ons gedaan om hier zijn tweede boekover Zuid‑Afrika te schrijven. Het eerste was het omstreden Het beloofdeland. Tikkop is de geschiedenis van twee blanken, de Nederlander Mulder en deZuid‑Afrikaan Donald, die als student betrokken was bij het verzet tegenapartheid. Na veertig jaar hernieuwen zij hun vriendschap. Ze gaan nietalleen samen op reis naar de plekken van hun jeugd, maar ze gaan ook terugnaar de sporen van herinnering aan liefde en verraad; de werkelijkheid over

dat Zuid‑Afrika dat zij wilden bevrijden, het land waar armoede en vooroordelen mensen tot op heden bindt.Mulder en Donald ontfermen zich over een aan tik verslaafde jongen die zij een nieuwe toekomst willen bieden.Hij wordt een symbool van hun ontnuchtering van het land. Zoals Mulder over Zuid‑Afrika zegt: ‘Een bevrijdland, en toch was het er gevaarlijker dan waar ook ter wereld. Je was je hier in ieder geval bewust van het leven,ook al kon het je elke dag worden afgenomen.’


Afstand meet je niet in kilometersmaar in tijd, zeggen ze hier weleens. En dat klopt. We hobbelen altwee uur over een dirtroad en heb‑ben er nog maar twintig kilometeropzitten.

Misschien was deze weg met onzekleine tweedeurs Fiat Palio niet zo'ngoed idee, maar ons autootje zetdapper door. Op de koop toe wetenwe niet goed meer waar we zijn. Inmijn stoffige handen geklemd: dewegbeschrijving.

Herkenningspunt:gele paal Nu moet je weten dat wegbeschrij‑vingen in Zuid‑Afrika best speciaalkunnen zijn. De meeste straten heb‑ben geen naam en de meeste huizengeen huisnummer. Probeer dus maareens een brief te bezorgen of eenlocatie te zoeken in Google Maps.

Er zijn gelukkig twee andere optiesom op de afgelegen plekken te gera‑ken: als je een gps hebt, toets je de

juiste gps‑coördinaten in en word jemooi tot aan de voordeur geleid. Ofje hebt ‑ zoals wij ‑ geen gps en danmoet je het doen met eerder apartewegbeschrijvingen zoals 'draai aande gele MTN‑container naar rechts'en 'zoek naar een gele paal als her‑kenningspunt.'Ik voel me op een dropping zonderkompas.

Met man en macht zoeken we naarde gele paal. Na twee uur ploeterenop de dirtroad, moet die landmarkons aanwijzen dat we nog altijdgoed zitten. En tot onze opluchtingis hij daar. We waren hem bijnagepasseerd. De paal waar kaarten enwegbeschrijvingen voor toeristen opworden gebaseerd. De gele verf isafgebladerd en amper nog te zien.

The RocketshowerMaar kijk, dat is een van de mooiedingen aan Zuid‑Afrika: je kan hier

nog écht afgelegen zitten. Zo zijn wenu op weg naar een overnachtings‑plaats zonder elektriciteit. Wanneerwe daar na 30 kilometer ‑ en drieuur rijden ‑ aankomen, is het tijdvoor een douche. En wat voor één.Zuid‑Afrika heeft een traditie vanspeciale douches. Van emmers bovenje hoofd die je zelf vult met warm enkoud water tot de donkey showerdie je opstookt met hout.

Maar geen enkele douche kan tippenaan de Rocketshower, ontdekt inBulungula Lodge. Hoe die werkt?Dat zie je in het filmpje hieronder:

Link: http://youtu.be/sEh9Iop7dEQ

Nederlander in Zuid-Afrika‘Ik ben reisjournalist en verblijf voor een jaar in Zuid‑Afrika. De eerste vijf maanden zitten eral op, dus ik leer dit interessante land steeds beter kennen. Mijn vrouw werkt als tropenarts ineen ruraal hospitaal en ik trek door Zuid‑Afrika en schrijf en film wat ik hier zie.’Dat was de introductie aan OOG VOOR ZUID‑AFRIKA door Toon Verlinden. Wenodigen hem uit om maandelijks zijn ervaringen in Zuid‑Afrika met ons te delen.

The Rocketshower


http://youtu.be/sEh9Iop7dEQ


Fragile - media.withtank.commedia.withtank.com/2e543cd2f4/oog_voor_afrika_oktober_2013-1-2.pdf ·...

Documents

Transcript of Fragile - media.withtank.commedia.withtank.com/2e543cd2f4/oog_voor_afrika_oktober_2013-1-2.pdf ·...