LEERSTOEL VOOR SOLANGE HABONIMANA: EEN TERUGBLIK

MEER INFO?

De website van Am-nesty International Vlaanderen vind je op www.aivl.be/

Het digitaal archief van Focus op Vrou-wen vind je op www.aivl.be/nieuws/focus-op-vrouwen

N I E U W S B R I E F A M N E S T Y I N T E R N A T I O N A L V R O U W E N R E C H T E N T E A M M E I 2 0 1 3

FOCUS

OP VROUWEN

p1. Leerstoel voor Solange Habonimana: een terugblik

p2. Vrouw zijn in Afghanis-tan: van de regen in de drop

p3. 8 maart 2013: Colloquim over seksueel geweld: stop verkachting!

p4. Schrijfactie: Egypte

IN DIT NUMMER:

Op 12 maart 2013 reikte de UGent op-nieuw een Amnesty-leerstoel uit aan een opmerkelijke mensenrechtenactiviste. In 2013 ging de leerstoel naar Mevr. Solange Habonimana, een Burundese mensenrechtenactivste die erg actief is in het Burundese Middenveld. Ze is ex-perte op het gebied van gender- en vrouwenrechten en capaciteitsopbouw van het middenveld. Zij gaf een lezing over de uitdagingen waar de Burundese maatschappij vandaag mee wordt ge-confronteerd.

Copyright: Amnesty

In de vraag-en-antwoordsessie bleek duidelijk dat Solange Habonimana te maken had met een geïnteresseerd en geïnformeerd publiek. Ze gaf concrete voorbeelden van successen op het vlak van beleid en wetgeving die ze hadden

bereikt met hun doorgedreven lobby- en campagnewerk. Ze kaderde de campag-ne justice pour Ernest Manirumva, de journalist en anticorruptieactivist die in 2009 werd neergeschoten. Ze vertelde over haar samenwerking met buiten-landse en internationale ngo’s en hoe die er toch voor zorgen dat ze zich enigszins beschermd en gesterkt voelt om haar mensenrechtenwerk voort te zetten. Anderzijds, zo gaf ze mee, wer-den die banden met internationale ngo’s ook gebruikt door de overheid om haar geloofwaardigheid in twijfel te trekken en haar inspanningen af te doen als onder-deel van een buitenlandse in plaats van Burundese agenda. Bovenal toonde ze zich een buitenge-woon sterke vrouw. Ze bedankte haar familie en omgeving, omdat ze haar werk niet zou kunnen doen zonder ook hun bereidheid tot risico’s. Ook Eva Brems, oud-voorzitter van Amnesty en parlementslid, kreeg lof toegezwaaid. Eva Brems volgt de activiteiten van So-lange Habonimana en helpt waar ze kan om aandacht te vragen voor haar werk. Het feit dat een parlementslid in België het werk van de Burundese mensen-rechtenactivisten volgt en ook hoe hun overheid daarop reageert, geeft hen ho-pelijk toch weer dat tikje meer bescher-ming. Ondanks de hevige sneeuwval en de geannuleerde treinen bracht de lezing 130 mensen op de been. Dat kwam neer op de helft van het aantal ingeschreve-nen. Gezien de zeer slechte weersom-standigheden die het hele land lamleg-den, zijn we tevreden over die opkomst.

beroepsvorming. De Afghaanse gynaecologe dokter Sima gaf via concrete voorbeelden aan hoe de organisatie een ver-schil tracht te maken op vlak van basisgezondheidszorg, Uit de impasse? Malalai Joya is mensen- en vrou-wenrechtenactiviste en zetelde in het Afghaans parlement. Haar

Bevrijding van vrouwen? In haar inleiding lichtte Soetkin Van Muylem (Vrede vzw) toe waarom beide organisaties het belangrijk vonden deze avond te organiseren. Op 7 oktober 2001 lanceerde de VS ‘Operation Enduring Freedom’ in Afghanistan in het kader van de oor-log tegen het terrorisme. Het nobele doel dat het vaakst naar voor ge-schoven werd om deze missie te verantwoorden, was de bevrijding van de Afghaanse vrouwen. Met hun rechten was het onder de Tali-ban immers pover gesteld. Na 12 jaar interventie is het met de situatie

van de vrouwen echter nog steeds pover gesteld: op medisch, sociaal-economisch, politiek en participatief vlak. Volgens Vrede vzw en Moe-ders voor Vrede kan je een land niet bombarderen tot democratie, of tot vrouwvriendelijke attitudes. Diege-nen die de rol van de vrouw in de samenleving kunnen veranderen, zijn de mensen die in die samenle-ving leven zelf, op de eerste plaats de vrouwen. Situatie van vrouwen Razia Arefi, algemeen directeur van Moeders voor Vrede in Afghanistan,

organiseert er verschillende ontwik-kelingsprojecten die specifiek ge-richt zijn op vrouwen. Zij schetste een beeld van de gezondheidssitua-tie van Afghaanse vrouwen. De ge-middelde levensverwachting is er 45 jaar. Afghanistan heeft met 1 op 10 de hoogste kindersterfte ter wereld, en neemt ook wat moedersterfte betreft de tweede plaats in op de wereldranglijst. Bij kinderen be-draagt ondervoeding 39%, en 78% van hen heeft geen toegang tot vers drinkwater. Moeders voor Vrede tracht de situatie aan te pakken via de oprichting van scholen, en het aanbieden van gezondheidszorg en

VROUW ZIJN IN AFGHANISTAN: VAN DE REGEN IN DE DROP

Wat betekent het om vrouw te zijn in Afghanistan? En hoe ziet de situatie van vrouwen eruit na 12 jaar oorlog? Dat waren de hoofdvragen tijdens een panelgesprek in Gent op 24 april. De vredesbeweging Vrede vzw, en Moeders voor Vrede, een Vlaamse ontwikkelingsorganisatie actief in Afghanistan, lieten enkele Afghaanse vrouwen zelf aan het woord om vanuit hun professionele ervaring een antwoord te leveren op deze vragen.

Pagina 2 Nieuwsbrief Amnesty International Vrouwenrechtenteam

Solange gaf ook twee interessante studentenlezingen aan de UGent. Ze had ook een drukke lobbyagen-da. Samen met Jan Pollet, de Am-nesty-lobbyist, en vertegenwoordi-gers van 11.11.11 ontmoette ze mensen van Buitenlandse Zaken en van de European External Action Service. En dan was er de pers: ze gaf inter-views aan De Morgen , MO*magazine en zelfs de Burunde-se radio! Ook de regionale zender AVS zond een reportage uit over haar en de Standaard berichtte over

de leerstoel. Het was een mooie editie van de leerstoel. Amnesty en de UGent gaven hiermee een forum aan een mensenrechtenactiviste die op het terrein bakens verzet. Solange Ha-bonimana beschouwde het als een erkenning van het werk van alle Burundese mensenrechtenactivis-ten. In een mailtje achteraf liet ze weten hoe tevreden ze was met de erken-ning, en hoezeer die ook in Burundi werd opgemerkt: “Het is inderdaad

een erkenning voor alle mensen-rechtenactivisten in Burundi. En zo voelen ze het ook aan: ze stonden me allemaal op te wachten op de luchthaven in Bujumbura”. Amnesty blijft Solange Habonimana en haar collega-mensenrechtenactivisten volgen en ondersteunen waar mogelijk.

Copyright: www.vrede.be

geboekt. Zo wordt verkrach-ting meer en meer uit de fa-miliale privé sfeer gehaald en ziet men een positieve evolu-tie in de aanpak van het pro-bleem door po-

litie en justitie. Toch is er ook in België nog veel werk aan de winkel. Ver-krachting be-spreekbaar ma-ken en het schaamtege-voel minimali-seren blijft een

Enkele cijfers In 2011 telden de politiestatistieken meer dan 3000 verkrachtingen, 3500 gevallen van aanranding van de eer-baarheid en meer dan 200 klachten van collectieve verkrachting. De helft van de slachtoffers zijn meerderjarig en 95 % van de slachtoffers zijn vrouwen. Bloedstollende cijfers die jammer genoeg slechts het topje van de ijsberg vormen. Het dark number of het aantal niet gerapporteerde gevallen is angstaanjagend. De laat-ste Veiligheidsmonitor wijst uit dat

meer dan 90% van de seksuele de-licten niet aangegeven worden bij de politie en dus niet in de statistieken terecht komen. Dat hoge percentage maakt het bijna onmogelijk om de juiste omvang van het probleem in te schatten en om een geschikte stra-tegie te bepalen om seksueel ge-weld in België te voorkomen en te bestrijden. Aanpak verkrachting in België Het fenomeen verkrachting in België en de aanpak ervan beter in kaart

brengen. Dat was het doel van het colloquium. De nadruk lag daarbij op drie belangrijke dimensies: justitie, politie en volksgezondheid. Het col-loquium gaf een stand van zaken over de acties die nu al door Justitie, Binnenlandse Zaken en Volksge-zondheid zijn opgezet, evenals over de nieuwe maatregelen, op korte, middellange en lange ter-mijn. Verschillende experten en ac-toren op het terrein kwamen daarbij aan het woord. Hun getuigenissen toonden aan dat er de laatste jaren op het terrein veel vooruitgang is

Seksueel geweld, en meer specifiek verkrachting, is een wereldwijd pro-bleem. Vanuit verschillende hoeken van de wereld bereikten ons de laat-ste maanden berichten van gruwelijke verkrachtingszaken. Toch ligt dit thema niet zo ver van ons bed als we denken. Ook hier in België blijft ver-krachting een groot probleem. De hoogste tijd dus om dit thema terug op de nationale agenda te plaatsen. Daarom kwamen de regering, het parle-ment en het middenveld samen op de internationale vrouwendag om deze problematiek aan te kaarten.

Pagina 3

8 MAART 2013: COLLOQUIUM OVER SEKSUEEL GEWELD: STOP VERKRACHTING!

gezondheidseducatie, vaccinaties en gezinsplanning. Uit de impasse? Malalai Joya is mensen- en vrou-wenrechtenactiviste en zetelde in het Afghaans parlement. Haar strijd voor een democratisch bestuur en haar kritiek op krijgsheren en drugsbaron-nen leidden echter tot haar schorsing in 2007. Sindsdien leeft ze onderge-doken en vreest ze voor haar leven. Malalai Joya kon het debat in Gent uiteindelijk niet bijwonen omdat haar visumaanvraag niet goedgekeurd werd, maar sprak het publiek wel toe via een videoboodschap. Naar Malalai’s mening wordt de situ-atie van Afghaanse vrouwen onder de bezetting van dag tot dag erger.

Ontvoering, verkrachting, zelfver-branding, aanvallen met zuur en hui-selijk geweld nemen snel toe. Vol-gens UNIFEM is Afghanistan de ge-vaarlijkste plek om vrouw te zijn. En zelfverbranding onder vrouwen was nog nooit zo hoog in de Afghaanse geschiedenis. Maandelijks maken tientallen vrouwen een einde aan hun leven om aan de ellende te ont-snappen. De VS en de NAVO halen aan dat miljoenen meisjes naar school kunnen gaan sinds de val van het Taliban regime, om hun bezet-ting te rechtvaardigen. Maar Malalai wijst erop dat miljoenen kinderen verstoken blijven van een opleiding. En diegenen die wel school lopen, worden geconfronteerd met talrijke problemen, en krijgen een opleiding van uitzonderlijke lage kwaliteit.

De enige oplossing voor Afghanistan ligt volgens Malalai in terugtrekking van de troepen. De bezetting maakt de strijd voor rechtvaardigheid vol-gens haar veel moeilijker, doordat ze reactionaire, gewelddadige en don-kere krachten versterkt, die ware democratie in de weg staan. Onder-steuning van de internationale ge-meenschap bij het uitbouwen van onderwijs en de emancipatie van vrouwen acht ze wel zeer belangrijk. Daarin ligt volgens haar de toekomst van Afghanistan. Meer informatie over Malalai Joya’s ervaringen als politica en activiste kan je terugvin-den in haar boek ‘Een vrouw tussen krijgsheren’ (De Geus).

Anke Van Vossole

Copyright : Guy Goossens - Belgische Senaat

geboekt. Zo wordt verkrachting meer en meer uit de familiale privé sfeer ge-haald en ziet men een positieve evolu-tie in de aanpak van het probleem door politie en justitie. Toch is er ook in Bel-gië nog veel werk aan de winkel. Ver-krachting bespreekbaar maken en het schaamtegevoel minimaliseren blijft een prioriteit zodat slachtoffers sneller aangifte kunnen doen en hulp kunnen zoeken. Ook verkrachting doeltreffen-der bestrijden en efficiënter aanpakken via een optimaal gecoördineerd beleid blijft een uitdaging voor de komende jaren. Drie vrouwelijke ministers - Joëlle Milquet, Laurette Onkelinx en Annemie Turtelboom - beloofden hun schouders onder deze problematiek te zetten. Ze hopen lessen te trekken uit de informa-tie die hen werd aangereikt tijdens het colloquium en ze willen op basis daar-van ook voorstellen formuleren om ver-krachting te voorkomen en om de be-handeling van vrouwen die slachtoffer zijn geworden te verbeteren. Engagementsverklaring Tot slot ondertekenden alle aanwezigen volgende engagementsverklaring:

“Seksueel geweld is een traumatische ervaring met verwoestende lichamelijke en psychologische gevolgen. Je laat het niet toe, je praat het nooit goed, je verzwijgt het niet. Ons engagement: seksueel geweld voorkomen en bestrij-den. We zeggen: Stop verkrachting!” Ook voor Amnesty International is sek-sueel geweld in België en daarbuiten een zeer belangrijk thema dat onze blij-vende aandacht en inzet verdient!

Nicky Broeckhoven

Pagina 4 Nieuwsbrief Amnesty International Vrouwenrechtenteam

MEER WETEN?

Het volledige verslag

van het colloquium kan

je nalezen op onder-

staande link:

www.senate.be/

event/20130308-

sexual_violence/

programme.pdf

Copyright : Guy Goossens - Belgische Senaat

Pagina 5

Schrijfactie: Egypte

Vrouwen in Egypte hebben niet dezelfde rechten als mannen. De nieuwe Grondwet van Egypte, die op 26 december 2012 is aangenomen, staat gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de weg. Discriminatie op grond van sekse wordt niet expliciet verboden. Hoewel Egyptische vrouwen een belangrijke rol spelen in de strijd voor mensenrechten, worden ze nog groten-deels uit het openbare leven geweerd. De afgelopen maanden werden vrouwelijke demonstranten op het Tahrir Plein het slachtoffer van aanvallen waarbij zij sek-sueel werden belaagd. De autoriteiten hebben er weinig aan gedaan deze aanvallen te stoppen of te onder-zoeken. Veel politieke leiders in Egypte keurden het geweld te-gen vrouwelijke demonstranten op het Tahrir Plein af. Maar daarnaast gebruikten ze de gebeurtenissen om hun politieke tegenstanders te beschuldigen. Parle-mentsleden van de twee grootste partijen, de Freedom and Justice Partij en de Nour Partij, hebben zelfs vrou-welijke activisten de schuld gegeven van het geweld te-gen hen. Schrijft u alstublieft vóór 1 juli een brief aan de lei-ders van deze twee grootste politieke partijen in Egypte en roep hen op seksueel geweld tegen vrou-wen te veroordelen. PS. Er zijn twee voorbeeldbrieven. De eerste vindt u hier aan de rechterzijde, de tweede vindt u via www.amnesty.nl/actiecentrum/acties/schrijfactie-mei-egypte

Voorbeeldbrief 1

Freedom and Justice Party Leader: Saad El-Katatni

20 El-Malek El-Saleh Street – First Floor Manial El Roda

Cairo Arab Republic of Egypt

E-mail: info@hurryh.com, FJParty@hurryh.com, in-fo@fjponline.com

Stuur een kopie naar:

Ambassade van de Arabische Republiek Egypte Z.E. de heer Mahmoud Ahmed Samir Samy

Badhuisweg 92 2587 CL Den Haag

Fax: 070 354 33 04 E-mail: info@ambeg.nl

(Plaats, datum)

Dear Mr Saad El-Katatni,

Please allow me to express my concern about discrimi-

nation of and violence against women in Egypt. While many of Egypt’s leading political parties have condemned the latest violence against women around Tahrir Square, they have also used it as a way of blam-ing their opponents, instead of condemning the dis-

criminatory attitudes that have fuelled it. I urge you to condemn sexual violence and discrimina-tion in Egypt without reservation. I also want to urge you to implement a comprehensive

strategy to combat sexual violence and discrimination.

Thank you in advance for your attention. Yours sincerely, (Naam, adres)

Focus op vrouwen is een digitale nieuwsbrief van het Amnesty International Vrouwenrechtenteam. De ingenomen standpunten vertegenwoordigen niet noodzakelijk de standpunten van Amnesty International. Redactie: Nai Han Lau Anke Van Vossole Nicky Broeckhoven Verantwoordelijke uitgever: Karen Moeskops Kerkstraat 156 2060 Antwerpen Redactieadres: Amnesty International Vlaanderen vzw Kerkstraat 156 2060 Antwerpen T 03 271 16 16 F 03 235 78 12

Wil je graag een elektronische versie van Focus op Vrouwen in je mailbox ontvangen? Surf naar www.amnesty.be/vrouwen en schrijf je in.

Amnesty International is een wereldwijde onafhankelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek en actie. Onze activisten worden gedreven doorverontwaardiging over ernstige mensenrechtenschendingen en door hoop op een wereld waarin alle mensenrechten werkelijk-heid zijn voor alle mensen. Giften zijn welkom op rekeningnummerBE25 0000 0000 8282. (nieuw IBAN num-mer) Giften vanaf 40 euro op jaarbasis zijn fiscaal aftrekbaar. Meer info over hoe je Amnesty International kan steunen, lees je opwww.amnesty.be/steunons