7/27/2019 Fair Trade 7

1/1

dat zowel bij de overheid als de werkgeversor-ganisaties speciaal opgerichte fondsen niet

worden gebruikt waarvoor ze bedoeld waren.Van de 28 kledingme rken die volgens vak-

bond IndustriALL met de fabriek zaken deden,is enkel Primark over de brug gekomen metgeld. Het Ierse kledingbedrijf heeft zeker 3300arbeiders van zes maanden loon voorzien. An-dere kledingbedrijven ontkennen betrokken-heid of zeggen niet met geld te willen strooien.

Corruptie maakt het moeilijk om duidelijk-heid te scheppen. Zo is het bijvoorbeeld bijnaonmogelijk om vast te stellen hoeveel mensendaadwerkelijk aan het werk waren in de fa-briek. Fabrieken registreren nauwelijks wie er

werkt en in de ziekenhuizen was de chaos di-rect na de ramp te groot. Volgens werkgevers-organisatie BGMEA waren er maar 2759 men-sen aan het werk terwijl het centrum op basis

van lijsten van ziekenhuizen en jo urnalistenuitkomt op 3900.

Daarbij komt dat de slachtoffers nauwelijksweet hebben van hun rec hten. Nobi kan nietlezen en heeft geen bankrekening, dus moet

volledig vertrou wen op wat de mensen omhaar heen zeggen. Ik heb via via gehoord dat

we het salaris nog krijgen. Dat ik d ie 150 eurovan Primark heb gehad, hoor ik net pas. Eigen-lijk dacht ik dat ik dat van de bank had gekre-gen, want daar moest mijn familie het geld op-halen.

Een groep slachtoffers verdient volgens CPDspeciale aandacht: families van vermiste Ben-galen. Deze mensen krijgen niets van de over-heid. Shapla Hossain (40) bijvoorbeeld. Ze

spreekt ons aan bij de rune van Rana Plaza entrekt meteen een foto van haar broer Saliemantevoorschijn. Zijn lichaam is niet gevonden ofzit tussen dat van de ongedentificeerde licha-men, en ook de DNA-test heeft nog niets opge-leverd. Ze heeft 150 euro van Primark gekre-gen, omdat ze het bewijs op papier heeft dathij daar echt werkte. Verder niets. Het is voor-al vreselijk voor zijn kinderen.

Hossain heeft alle papieren van haar broer bijzich. Maar ze wil wel erg graag haar verhaal

vertelle n. We waren door de vakbond al ge-

waarschuwd dat er o ok me nsen zijn die mis-

bruik proberen te maken van een rampsitua-tie. Ze zeggen zelf in de fabriek te hebben ge-werkt of een familielid te zijn verloren. Hoeweler 332 lichamen niet zijn gevonden, claimen550families een vermistfamilielid. Het is lastig

vast te stellen of Hossain de waarheid spreekt.Terwijl de overheid beloofd had de medische

kosten te dekken, beginnen steeds meer zie-kenhuizen kosten op slachtoffers te verhalen.Slachtoffers in Dhaka Medical College and Hos-pital bevestigen dit. Je merkt dat ziekenhui-zen geen zin meer in ons hebben, vertelt de18-jarige Rehanna vanuit een ziekenhuisbed.Ik krijg trouwens berhaupt niets van de over-heid, omdat ik pas in het ziekenhuis koudvuuropliep. Ze wijst naar de stompen onder haar

jurk waar eerst haar benen zaten. Ik hoop datik in elk geval wel een rolstoel krijg.

De slachtoffers hebben moeite rondte komenmet de kleine bedragen die ze hebben gekre-

gen. Nobis 250 euro is al op. Aan eten, huuren vervoer naarhet ziekenhuis, vertelt ze. Hoenu verder weet ze niet. Ze kijkt naar haar broerdie aan de rand van het bed zit. Ik wil niet te-rug naar mijn ouders in het dorp, want ze zijnstreng islamitisch. Maar ik vraag me af of ik

veel keus heb. Ik zou het liefst hier een eigenatelier beginnen, maar zou niet weten waar ikdat geld vandaan haal.

Ook Rehanna ziet geen andere uitweg. Ik on-derhield steeds mijn moeder, maar nu draaien

we de rollen om.

Vande28merkendiemetdefabriekzakendeden,isenkelPrimarkmetgeldoverdebruggekomen

Ziek inmijn hoofd

Voor deramp inDhakahadFinaz

Hossengeenideedat hetookin

psychisch opzichtmet je mis kan

gaan. Ik wistniet dat jeziek inje

hoofdkonzijn.Nu wel. Ikkan niet

meer slapen en vergeet alles. Hij

zitop eenkamertje van6 vierkan-

temeter dat hij met drieman

deelt.Telkensals ikin slaapval,

komen de beelden terug. Mijn

kamergenoten zeggen dat ik

snachtsschreeuw. Ze willen dat

iknaar eenPir, eenspiritueellei-

der, ga.Die problemenweg-blaast. Hij schudt zijnhoofd.

Hossen werkte als knipper van

broekpatronentoen het RanaPla-

za-gebouwinstortte. Hij zat vijf

uur vast tothij zich loswurmdeen

met zijntelefoon als zaklamp naar

het trapportaalkon kruipen. Daar

werd hijgered.Overde lichamen

waarhij overheenkroop,droomt

hijniet. Ikzie wel elke keer het

plafondnaar beneden komen.

Hijis niet deenige. Hetmerendeel

vande overlevenden vande Rana

Plaza-rampheeft psychische pro-

blemen. Acute stress, slapeloos-

heid, paniekaanvallen,vergeet-

achtigheid, rusteloosheid,flash-

backs en hysterie, somtpsycho-

therapeutAbul Kasemop. Endat

zijn nogmaarde symptomenvandeeerstefase. Naenkele maan-

denzienwe nudat heftige depres-

sies,verslavingenen posttrauma-

tische stress-syndromenont-

staan.

Dokter Kasemwerkt vrijwilligeen

paar uurper week metRanaPlaza-

slachtoffers.Van de bijnatwee-

duizendoverlevendenvan de

rampkomen zon vierhonderd

mensenbij hem. Niet alleennaai-

stersen managers,ook hulpverle-

nersen familieleden hebben pro-

blemen.

Eenrampals deze isveel heftiger

voor de psyche daneen natuur-

ramp, waarze in Bangladeshbijna

jaarlijksdoor getroffenworden.

Omdater schuldigen zijn, legtde

dokteruit.Als jekindbij eenover-

stroming omkomt,dat denken wij

Bengalen:inshallah. Godheeft het

zogewild.Nu kandatniet endat

maaktde stress groter.Hossen durftgeen gebouw meer

binnente gaan,vertelt hij. Hele-

maalverkeerd,vindt Kasem. Hij

zouer beter aandoenwel weer te

gaan werken.Net zoalsna een

auto-ongeluk,je moetmeteen

weer gaan rijden. Hetklinktmis-

schienbot,maarhet iszijnenige

optie. Zijnfinancile situatie trekt

hemnogverder deafgrondin, en

ineen fabriek zouhijweeronder

demensen komen. Naaienis het

enige wat hijkan:doordat te

doen, krijgt hij weerwat zelfres-

pect.

Enbezoek aaneen Pir, isdat een

goedidee? Absoluut, zegtde

dokter. Alsze opdie manierweer

licht inhun hoofdkrijgen,is daar

nietsop tegen.Opde langetermijn verwachtKa-

sem veelgrotere problemen: het

aantalzelfmoordenzal toenemen.

We hebbennogmaar vann ge-

valgehoord, maar datzullener

meer worden. Sucide komt

meestal pasin delaatste fase van

de rouwverwerking. Als je over

eenjaarterugkomt,heb ikwaar-

schijnlijk narecijfers voorje.

Een half jaar na de ramp bij Dhaka blijkt de chaos ter plekke nog steeds groot.

fairtrade

ZATERDAG OKTOBER 7

Knipper van broekpatronen, Finaz Hossen.