7/27/2019 Fair Trade 4

1/1

ZATERDAG OKTOBER

fairtrade

4

Als wij 29 euro betalen voor een T-shirt, wathoudt de katoenboer daar dan aan over?En de naaister? Kenners over de verdiensten

van de hoofdrolspelers in het productieproces.TEKST LidwienDobberen Fleur deWeerd ILLUSTRATIES GemmaPauwels

Wat een katoenplukkerverdient? Loon

komt er eigenlijknietbij kijken.In katoen

hebje twee soortenbedrijven:de groot-

schaligekatoenboerderijen,vooralin de

VS,Australi en Brazili. China produ-ceertook veel,maar vooral voorbinnen-

landsgebruik.Daarnaastzijn er defami-

liebedrijjes inAzi,vooral inIndiaen Pa-

kistan, een beetje in Latijns-Amerika, en

heelveel inWest-Afrikaanselanden.

Niemand denkt bij eenT-shirtaan Afrika,

want al diekatoen gaat naar Azi.

Op diekleine katoenplantageswerken

zon vijftot achtmensen,vaak familie

vanelkaar.Die boerenbedrijven zijnzo

tussende 0,5 en 8 hectare groot.Per

hectare is de opbrengst grofweg 800

kilo.Het eindproductvan deboeren is

watwij seed-cotton noemen: katoen

waar alle restenvan de katoenplantnog

inzitten. Voor1 kilo krijgen deboeren

tussende 33 ende 53 cent.Wij denken

datze minstens56 cent nodighebben.

Letwel:dat isgeen nettoinkomen,daar

moeten alleproductiekostennog af.OmeenT-shirt temaken,is ruim 1 kilo onge-

zuiverd katoen nodig.

Katoen zuiveren is kostbaar. Kleine boe-

renkunnendat niet betalen en verkopen

hunkatoen dus aangrotekatoenzuive-

ringsfabrieken. Die fabriek staattussen

henen dewereldmarkten datmaakt het

lastigvoorde boerenom eengoede prijs

te krijgen.

Rijke landen subsidiren hunkatoenboe-

renzo stevigdat de katoenprijsmet zon

15 procent stijgtalsde subsidiesver-

dwijnen.Dan krijgen deboeren eenbe-

tere prijsvoorhun katoenen wordtons

T-shirtduurder, zou je denken.Maarveel

shirtszijnnietvan zuiverkatoen;er zit

polyesterdoor.Loopt de katoenprijs op,

danwordt ermeer polyesterbijge-

mengd.Dat isgoedkoper.En zozorgt

datgoedkope alternatiefvoor een pla-fond in de prijsvoor katoen.

Damien Sanfillipo,katoenexpert bij

Fair Trade International.

Dekatoenboer

Denaaister

EenT-shirt,wie verdienterwat aan?

Voorhet spinnenvan katoen, voor

hetweven,kleuren enbreien een

T-shirt wordt gebreid zijn apartefa-

brieken,maarvaak ookgebeurthet

ophetzelfdeterreinwaarde naaiate-

liersstaan.Hetwerkis grotendeels

geautomatiseerd, maarde mensen

dieer nog nodigzijn, staanin hetla-

waai ende stof.Ze verdienendubbel

zoveel alseen naaister, maar datis

vooral omdatmannendit werkdoen.

Enmannen verdienenmeer.

Een vande laagstbetaaldekrachten

ineen naai-atelierin Bangladesh isde

helper.Die staatnaast de naaister,

zorgtvoorde draaden geeftde stof

door. Daarvoorkrijgt ze zon 3000

takaper maand, dat is omgerekend

nog geen 30euro.Een naaister ver-

dient ietsmeer.VoorIndia hebbenwe vorigjaaruit-

gerekendhoeveel een naaister over-

houdtaan eenT-shirt datin Neder-

land 29euro kost.We kwamenop 18

cent.En danliggen delonenin India

ietshoger dan inBangladesh. Daar

wordt nu trouwensonderhandeld

over de lonenin denaaiateliers. De

bonden vragen8000 taka(ruim

75euro)per maand,dat isniet ge-

noeg omvan rond te komen.

De laagstverdienendemanagers op

kantoor verdienenongeveer tienkeer

meer daneen naaister. Wat de fa-

briekseigenaaroverhoudt, wetenwe

nietprecies.Rekendat de fabrieks-

margezo rond de4 procent ligt.Maar

de fabrikantkrijgt pasbetaaldals hij

zijn waar heeft afgeleverd inde haven

vanChittagong. En allefabrieken

staanin dehoofdstad Dhaka.De ver-

bindingsweg tussen die steden is zo

slechtdat er geen vrachtwagenmet

containerover kanrijden.Dusgaat

dat transportin eenpickup-truckmet

eenzeil.Die rit, zon250kilometer,

duurt 10 uur. Alshetstevig regent,looptde ladingvaakschadeop. Die

gaat vandemarge af.

Sophie Koers,hoofd communicatie

Fair Wear Foundation, waarin

producenten, bonden en ngos werken

aan betere werkomstandigheden.