26 test-aankoop . nr. 513 . oktober 2007

E X T R A V I E R G E O L I J F O L I E

Zuiders, zuiver, gezondK. Jooken en S. Lauryssen

De Belgische consump-tie van olijfolie daalt, mede door forse prijs-stijgingen. Toch ver-dient dit product nog alle aanbeveling, niet het minst vanwege zijn goed gezondheids-effect. Uit onze test blijkt trouwens dat een van de goedkopere producten probleem-loos de vergelijking doorstaat met het duurste.

Geen keuken die meer lof toe-gezwaaid kreeg en krijgt dan de mediterrane. En geen pro-duct dat meer symbool staat

voor de weldaden van die mediterrane eetgewoonten dan olijfolie. Niet min-der dan drie vierde van de wereldwij-de productie van olijfolie wordt in de Europese landen rond de Middellandse Zee geproduceerd. Spanje is de belang-

rijkste producent, vóór Italië. De pro-ducerende landen zijn meteen ook de grootste consumenten. Zo consumeren de Italianen 30 % van de productie en de Spanjaarden 20 %. In vergelijking daarmee is de Belgische consumptie van olijfolie beperkt: ze bedraagt nog geen kilogram per inwoner per jaar, tegen bijvoorbeeld 25 kg per inwoner per jaar in Griekenland en 15 kg in Spanje.

Bovendien zijn we de laatste jaren in België getuige van een zekere stabili-satie van de markt. Daarvoor zijn ver-scheidene redenen aan te halen. De steile opgang van bereide gerechten en van uithuizig eten betekent sowieso dat er minder wordt gekookt. Voorts kregen de laatste jaren ook andere oliën veel aandacht, bijvoorbeeld in het kader van de hype rond omega-3-vetzuren. Tot slot is olijfolie een vrij duur product. Teelt, oogst en productie vereisen veel zorg en zijn arbeidsintensief. Een tegen-vallende oogst, zoals in 2005 in Spanje, vertaalt zich onvermijdelijk in nog meer prijsstijgingen, waar we bijvoorbeeld in 2006 mee te maken kregen. Olijfolie mag in België dan al niet zo populair zijn als in mediterrane lan-den, het aanbod in de winkels is toch vrij groot. Het overgrote deel is extra vierge of extra zuivere olijfolie. In totaal komen in deze test 24 van die olijfoliën aan bod. Veelal staat daarbij nog iets vermeld in de aard van "eerste koude persing", hetgeen vandaag eigenlijk achterhaald is. In het verleden waren de oliepersen onvoldoende krachtig om alle olie in één enkele beurt uit de olij-ven te persen, maar nu kan dat wel. Een tweede "warme" persing, nadat men de olijfbrij had overgoten met kokend water, is nu dus overbodig.Vijf van de geteste producten zijn bio-logisch: Bio van Carrefour, Bio van Delhaize, Bio-Time van Colruyt, Elvio Olave van Oliviers & Co en Crudigno. De eerste drie dragen het Belgische biogarantielabel, het product van Oliviers & Co draagt het Franse label "Agriculture Biologique". Het etiket van Crudigno heeft geen erkend bio-label. De meeste oliën zitten in een glazen fl es; vijf producten zitten in een plastic fl es (N°1, 365, Winny, Goutte d'Or en Resto). Elvio Olave tot slot wordt ver-kocht in een metalen bus.

AA513_2630 26AA513_2630 26 10/09/2007 10:40:1910/09/2007 10:40:19

27oktober 2007 . nr. 513 . test-aankoop

Ook omega-9 is gezondDe extreme en grotendeels terechte focus op omega-3 in de media heeft misschien ietwat doen vergeten dat er nog andere interessante vetzuren zijn dan alleen maar de meervoudig onver-zadigde omega-3-vetzuren. De vetzuren in olijfolie zijn voor het grootste deel enkelvoudig onverzadigde omega-9-vetzuren. Het bekendste is oleïnezuur. Enkelvoudig onverzadigde vetzuren verlagen lichtjes de slechte cholesterol (LDL) en houden de goede cholesterol (HDL) op peil of verhogen die zelfs lichtjes. Op die manier dragen ze dus bij tot de bescherming tegen hart- en vaataandoeningen. Vruchten bevatten doorgaans vele vita-minen, antioxidantia (d.i. stoffen die oxidatie tegengaan en daardoor de kans op het ontstaan van kankerverwekken-de vrije radicalen verkleinen) en andere heilzame stoffen. De interessante stof-fen in olijven en in niet-geraffi neerde olijfolie zijn bijvoorbeeld vitamine E en polyfenolen. Aangezien olijfolie bovendien zijn goede eigenschappen behoudt bij ver-hitting en bijgevolg geschikt is voor zowel koude als warme gerechten, kun-nen we gerust stellen dat het een erg polyvalente gezondheidspartner in de keuken is.

Modelwet voor etiketDe Europese wetgeving over olijfolie kan worden beschouwd als een school-voorbeeld van regelgeving met betrek-king tot voedingsmiddelen. Vanuit een grote bekommernis om zoveel mogelijk gevallen van fraude te bestrijden is deze wetgeving erg exhaustief. We overlopen enkele belangrijke elementen van de wet op de etikettering en checken of en in welke mate de producten uit onze test in de pas lopen. Volgens een vrij recente indeling (1 november 2002) zijn er vier catego-rieën: > extra olijfolie verkregen bij eerste persing;> olijfolie verkregen bij eerste persing;> olijfolie, samengesteld uit geraffi -neerde olijfolie en bij de eerste persing verkregen olijfolie;> olie uit afval van olijven. Onze test gaat zoals gezegd enkel over de eerste categorie.

Vanzelfsprekend geldt inzake etikette-ring van olijfolie wat voor alle andere voorverpakte voedingsmiddelen geldt. Zo mogen volgende elementen op het etiket niet ontbreken: het merk, de specifi eke benaming, het volume, het adres van de producent, de verdeler of de verpakker en de vervaldatum en/of het lotnummer. Daarnaast staat het de producent van voorverpakte voedings-middelen vrij extra informatie toe te voegen zoals de datum van productie of oogst, bewaaradvies, gebruikstips, info over de voedingswaarde enz. Specifi ek voor de etikettering van olijfolie is nog een bijkomende Europese verordening van kracht. Daarin worden enkele spe-cifi eke vereisten geformuleerd. Voor extra olijfolie verkregen bij de eer-ste persing moet volgende zin worden vermeld: "rechtstreeks uit olijven en op mechanische wijze verkregen olijfolie van superieure kwaliteit". Alle bena-mingen van de door ons geteste oliën zijn correct en alle etiketten vermelden tevens de geciteerde zin met uitzonde-ring van het product van Winny. Overal troffen wij een vervaldatum aan. Wij kochten de producten in maart 2007 en de vervaldata gaan tot augus-tus 2008. Enkel Bio van Delhaize ziet het wel erg ruim en meldt dat de olie te gebruiken is tot februari 2009. Op alle etiketten valt bewaaradvies te lezen, meestal in de aard van "beschut-ten tegen licht en warmte" of "op een koele en donkere plaats bewaren". 17 van de 24 producten geven de consu-ment gebruikstips mee (bv. te gebrui-ken voor salades en voor warme berei-dingen) en 20 producten gaan dieper in op de voedingswaarde. Daar is natuur-lijk niets op tegen, maar voor een pro-duct dat vrijwel enkel vetten aanvoert,

is het niet echt onontbeerlijk. Op de olie van Minerva lezen we nog "zonder cholesterol, zonder zout", hetgeen naar ons gevoel volledig overbodig is vermits het geldt voor alle olijfoliën en al min of meer ruikt naar een gezondheids-aanspraak. Alle producten vermelden een contact-adres, maar helaas gaat het in zeven gevallen om een adres in het buiten-land. Hoogst uitzonderlijk is dan weer dat de oogstdatum of de productie-datum worden vermeld. Enkel Elvio Olave vertelt ons wanneer de gebruikte olijven werden geoogst. De wetgeving stelt voorts dat de ver-melding van een geografi sch gebied ver-boden is tenzij het een olijfolie betreft met een beschermde oorsprongsbena-ming (BOB) of met een beschermde geografi sche aanduiding (BGA). In die gevallen moet het geografi sche gebied vermeld worden waarin de olijven zijn geoogst en waar zich de fabriek bevindt waar de extractie van de olie uit de olijven plaatsvond. Zijn de olijven geoogst in een ander land dan waar de extractie plaatsvond, dan moet dit tevens in de oorsprongsaanduiding op het etiket worden gezegd. Fabrikanten mogen wel het land van oorsprong van de olijven aangeven zonder dat het om een BOB of BGA gaat. 16 van onze stalen vermelden op één of andere manier de herkomst van de producten: meestal gewoonweg het land, in vier gevallen werd expliciet aangegeven dat de olie verpakt of gebotteld werd in een bepaald land. Enkel bij de extra zuivere olijfolie van Carrefour staat vermeld dat het product gemaakt werd met olij-ven geoogst in Spanje. Deze aanduiding is wettelijk volledig correct en nauw-keuriger dan enkel de vermelding van

Totaal verkoopvolume in België (in hectoliter)

2004 2005 2006

9 000

8 000

7 000

6 000

5 000

4 000

3 000

2 000

1 000

0

8 3758 005

7 375

AA513_2630 27AA513_2630 27 10/09/2007 10:40:2610/09/2007 10:40:26

28 test-aankoop . nr. 513 . oktober 2007

M beste uit de test

N Beste Koop

L voordelige keusA zeer goed voor dit criteriumB goedC redelijkD zwakE slecht

n. niet van toepassing

OLIJFOLIE: TESTRESULTATEN (gerangschikt volgens kwaliteit)

MERK (verkooppunt) Benaming

MP VITA D’OR (Lidl) Extra olijfolie van eerste persing

M ELVIO OLAVE (Oliviers & Co) Extra vierge olijfolie; koud geëxtraheerd

P GOUTTE D’OR (Makro) Extra olijfolie, verkregen bij de 1e persing

CARREFOUR Olijfolie extra zuiver, koude extractie

P BUTTELLA (Aldi) Extra olijfolie verkregen bij eerste persing

PUGET Olijfolie, extra zuiver, koude persing

BERTOLLI Extra olijfolie verkregen bij de eerste persing (fruitige smaak)

BIO-TIME (Colruyt) Extra olijfolie van eerste persing van biologische teelt

BIO (Carrefour) Biologische extra zuivere olijfolie (koude extractie)

BIO (Delhaize) Extra olijfolie van eerste persing (koude extractie)

BORGES Olijfolie extra vierge (koude extractie)

DELHAIZE Olijfolie extra vierge, fruitig, koude extractie

MATCH Olijfolie, extra zuiver, koudgeperst

CORA Olijfolie extra zuiver, koudgeperst, natuurlijk product

WINNY Olijfolie, vierge extra, koud geperst

365 (Delhaize) Extra olijfolie van eerste persing

FILIPPO BERIO Olijfolie extra zuiver

N°1 (Carrefour) Extra olijfolie van eerste persing

PIETRO CORICELLI (Colruyt) Extra olijfolie van eerste persing; Il Classico

RESTO (Colruyt) Olijfolie extra vierge; koude extractie

CARAPELLI FIRENZE Olijfolie extra vierge; Classico (koude extractie)

CULINO LA MERVEILLEUSE Olijfolie extra vierge

MINERVA Extra olijfolie, verkregen bij de 1e persing; superieure kwaliteit; koude extractieCRUDIGNO Olijfolie extra vierge, eerste koude persing; Bio

Elvio Olave vermeldt als enige het jaar waarin de olijven werden geoogst.

Deze fysisch-chemische gegevens op Carapelli Firenze bleken na onze analyse allemaal correct te zijn, maar de consument geraakt er wellicht niet wijs uit.

De extra zuivere olijfolie van Carrefour is de enige die vermeldt dat de olie gemaakt is van in Spanje geoogste olijven.

een land op de verpakking. In het geval van Bio van Delhaize werd een geogra-fi sch gebied vermeld, nl. "Andalousië, Spanje", terwijl er nergens een BOB of BGA te bespeuren valt. Dit strookt dus niet met de wettelijke bepalingen. Het kan de consument misleiden omdat impliciet de boodschap wordt gegeven dat het om een beter product zou gaan.De zuurgraad van de olie mag alleen worden vermeld als in hetzelfde gezichtsveld en in lettertekens van dezelfde grootte ook het peroxidegetal, het wasgehalte en het absorptievermo-gen in het ultraviolette gebied staan weergegeven. Het betreft allemaal tech-nische gegevens die wijzen op de kwali-teit en de versheid van de olie. Enkel het etiket van Carapelli Firenze geeft een tabel met die fysisch-chemische speci-fi caties en onze analyses wijzen uit dat de gegevens allemaal correct zijn. Of ze bij de consument tot een beter begrip leiden, is natuurlijk nog de vraag ... In het algemeen kunnen we conclude-ren dat de strenge etiketteringsregels vrij naar behoren worden nageleefd. De beoordelingen gaan van redelijk (15 producten) tot goed (9 producten).

Vers en kwaliteitsvol? Om na te gaan of de olijfoliën de nodige kwaliteiten in huis hebben om als extra vierge te worden verhandeld, lieten wij in het labo een resem criteria checken. We citeren er enkele. Zuurgraad. De zuurgraad geeft de hoe-veelheid vrije vetzuren weer. Op basis van deze parameter kan men de achter-uitgang van een olijfolie evalueren. De zuurgraad is dus onder meer een index voor de versheid van het product en van de goede kwaliteit ervan. In de EU-wet-geving vormt dit een van de voornaam-ste parameters. Voor extra vierge olijf-olie moet de zuurgraad extreem laag blijven. Na analyse eindigt Minerva in elk geval hoger dan het wettelijke maxi-mum. Ook 365 van Delhaize en N° 1 van Carrefour bezondigen zich aan een hoge zuurgraad. Dit kan onder andere te wijten zijn aan de ouderdom van de olie of aan een foutieve stockage. Peroxidegetal. Het peroxidegetal geeft een idee van de mate van oxidatie van de olie en is eveneens een belangrijke kwa-liteitsfactor. Oxidatie is een natuurlijk en spontaan proces. In het beginsta-

AA513_2630 28AA513_2630 28 10/09/2007 10:40:3010/09/2007 10:40:30

29oktober 2007 . nr. 513 . test-aankoop

Etik

ette

ring

Kwal

iteit

en ve

rshe

id

Auth

entic

iteit

Benz

opyr

enen

Smaak en geur PRIJS (€) per liter in juli 2007

omschrijving beoo

rdel

ing

min. max.

C A A A intens fruitig, groen, onrijpe banaan, vijgenboom, half bitter en pikant, evenwichtig A A 3,72B B A A erg intens fruitig, groen, appel en banaan, half bitter en pikant, evenwichtig A A 26,25

C A A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, tomaat, amandel, half bitter, intens pikant, onevenwichtig AFB AFB 3,49

B B A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, banaan, half bitter, pikant, onevenwichtig BFC B 5,32 5,72

B B A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, banaan, half bitter en pikant, onevenwichtig BFC B 3,72

C B A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, tomaat, half bitter en pikant, onevenwichtig BFC B 8,73 11,99

B B A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, banaan, half bitter en pikant, onevenwichtig B B 7,16 9,61

C B A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, banaan, half bitter en pikant, onevenwichtig BFC BFC 8,66 8,90

B B A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, banaan, half bitter en pikant, onevenwichtig B BFC 9,90 11,70

C A A A licht fruitig, rijp fruit, banaan, half bitter en pikant, onevenwichtig D BFC 9,98

C B A A licht fruitig, rijp fruit, half bitter en pikant, onevenwichtig C BFC 7,97 9,17

C B A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, banaan, intens bitter en pikant, onevenwichtig C BFC 5,49

B C A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, half bitter en pikant, onevenwichtig CFD BFC 4,68

B B A A licht fruitig, rijp fruit, half bitter en pikant, onevenwichtig CFD BFC 6

C C A A gemiddeld fruitig, groen, vijgenboom, half bitter en pikant, onevenwichtig BFC BFC 4,19

C D A A gemiddeld fruitig, groen, boomblad, half bitter en pikant, onevenwichtig CFD C 3,72

B B A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, half bitter, intens pikant, onevenwichtig CFD C 7,59 9,67

C D A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, half bitter en pikant, onevenwichtig D CFD 3,32 3,99

C D A C licht tot zeer licht fruitig, te rijp, half bitter en pikant, onevenwichtig DFE D 5,78 6

C C A A licht fruitig, smaakafwijkingen, schimmelsmaak, half bitter en pikant, onevenwichtig E E 3,09 3,15

C B A A licht fruitig, smaakafwijkingen, schimmelsmaak, licht bitter, pikant, onevenwichtig E E 9,20 10,65

C C A C zeer licht tot vrijwel niet fruitig, licht bitter en pikant, slechte smaak, zeep, onevenwichtig E E 4,25

ctie B E A A gemiddeld fruitig, rijp fruit, zoet, amandel, licht pikant en bitter, evenwichtig CFD E 8,79C D E A gemiddeld fruitig, rijp fruit, banaan, half bitter en pikant, onevenwichtig B E 9,93 10,95

0 100EINDBEOORDELING

dium kan het positief zijn en belangrijk voor het rijpingsproces, maar later is het veeleer een gebrek. Het peroxidegetal van Minerva vonden wij aan de hoge kant, hoewel het net onder het wettelijk maximum bleef. Dit, in combinatie met een hoge zuurgraad, wijst wellicht op de ouderdom van deze olie. UV-spectrometrie. Voor extra vierge oliën geeft UV-spectrometrie een idee van de oxidatie en onrechtstreeks ook van de staat van de olijven, hun bewaring en eventueel hun blootstelling aan licht en warmte. Hoe lager de gemeten waarde, hoe beter de kwaliteit. Deze analyse wees opnieuw op problemen bij Minerva, die boven de wettelijke limiet eindigde.

Eén geval van fraudeOm te controleren of er geraffi neerde olie met de extra vierge olijfolie werd

vermengd voerden wij nog een speci-ale analyse uit. Crudigno eindigt in dit testonderdeel ver boven de wettelijke maximumlimiet. Aan dat product werd dus met zekerheid geraffi neerde olie toegevoegd en het verdient dus niet de benaming extra vierge olijfolie. Alle andere zijn wel authentieke extra vierge olijfoliën. De aanwezigheid van benzopyrenen in olijfolie is omzeggens niet te vermijden omdat die koolwaterstoffen nu een-maal in het milieu aanwezig zijn. De olijfbomen kunnen bv. dichtbij indus-trie gelegen zijn die benzopyrenen pro-duceert of dichtbij een weg, waardoor de olijven hogere gehaltes bevatten. In de EU zijn limieten bepaald van 2 ppb (2 deeltjes per miljard). Het gros van de stalen ligt onder die limiet en verdient dus onze beste beoordeling. Voor Pietro Coricelli en Culino La Merveilleuse ligt

het iets anders: de waarden liggen daar erg tegen de limietwaarde aan.

Degustatie geeft doorslagOlijfolie is het enige product waar-voor de wetgeving het organoleptisch onderzoek (smaak en geur) een door-slaggevende rol toebedeelt voor de classifi catie van de producten. Zo zit het voornaamste verschil tussen extra vierge olijfolie en vierge olijfolie in de organoleptische aspecten. Deze degus-tatietest en de vast te stellen gebre-ken en kwaliteiten staan nauwkeu-rig beschreven in de wet. De lijst van labo's die gemachtigd zijn deze test uit te voeren ligt ook vast. Voor extra vierge olie mogen er geen gebreken zijn in smaak of geur en moet de olie fruitig zijn. Pietro Coricelli is weliswaar een extra vierge olijfolie, maar viel erg tegen

AA513_2630 29AA513_2630 29 10/09/2007 10:41:0210/09/2007 10:41:02

30 test-aankoop . nr. 513 . oktober 2007

GEBRUIK BEPAALT UW BESTE KOOP

Extra vierge olijfolie is een gezond product dat voor zowel koude als warme gerechten van pas komt. Het is helaas geen goedkope olie en bovendien zijn er grote prijsverschillen tussen de producten. Wij betaalden gemiddeld € 8,14 voor een liter, maar de gemiddelde prijzen schommelden tussen € 3,11 voor Resto van Colruyt en maar liefst € 26,25 voor Elvio Olave van Oliviers & Co. Dat peperdure product mag dan al beste uit de test zijn, de veel goed-kopere Vita d'Or van Lidl (€ 3,72 per liter) is op de keper beschouwd zelfs nog iets beter. Door zijn prima kwaliteit en fruitige en evenwichtige smaak-profi el is dit uw Beste Koop voor gebruik in koude gerechten. Ook Goutte d'Or van Makro (€ 3,49 per liter) heeft alles in huis om uw smaakpapillen te bekoren en kan dus dienen voor gebruik in slaatjes enz. In het verleden kwamen wij in onze smaakproeven tot het besluit dat er vrijwel geen verschil kon worden opgemerkt tussen een warme bereiding met een zeer goede olijfolie (hoge score voor smaak en geur) en een warme bereiding met een olijfolie van iets mindere kwaliteit (iets lagere score voor smaak en geur). Het is dus overbodig het criterium smaak even zwaar te laten doorwegen bij de keuze van een olijfolie voor warme bereidingen. Vandaar dat voor warme bereidingen naast de twee eerder geciteerde ook Buttella van Aldi (€ 3,72 per liter) aanspraak kan maken op de titel Beste Koop.

in de degustatietest. Resto, Carapelli Firenze en Culino la Merveilleuse kun-nen zelfs niet langer als extra vierge worden beschouwd door hun tegenval-lende smaak- en geuraspecten.

Toch zes tegenvallers Zeven van de 24 geteste olijfoliën krij-gen een goede tot zeer goede eindbeoor-deling. Nog eens elf producten scoren behoorlijk, met meestal een neiging naar een goede eindscore, een enkele keer ook naar een slechter resultaat. Zes producten zijn helemaal ontoereikend, om uiteenlopende redenen. Hun eind-beoordeling is zwak of ronduit slecht. Pietro Coricelli van Colruyt, nota bene

MPVITA D'OR (Lidl)

P

GOUTTE D'OR (Makro)P

BUTTELLA (Aldi)

de beste olijfolie uit onze vorige test, krijgt een zwakke eindbeoordeling van-wege een zwakke score voor versheid en kwaliteit, maar vooral door een tegen-vallende smaak en geur. Drie olijfoliën (Resto van Colruyt, Carapelli Firenze en Culino La Merveilleuse) krijgen de laagste eindscore door hun slechte beoordeling voor de smaak- en geur-test. Minerva kan door zijn tegenval-lende versheid en kwaliteit bezwaar-lijk een extra vierge olijfolie worden genoemd. Aan Crudigno tot slot werd geraffi neerde olie toegevoegd. Dit is een frauduleuze praktijk en de olie is dus allerminst extra vierge. Bovendien scoort dit merk slecht voor versheid en kwaliteit. •

Ftalaten: gehaltes blij-ven binnen de perkenIn 2005 ontdekten onze Duitse collega's van Stiftung Warentest hoge gehaltes fta-laten in stalen olijfolie, hetgeen meteen een hot issue werd. In het kader van onze test van olijfolie wilden wij nagaan of er ook bij ons een probleem is. Ftalaten zijn stoffen die onder meer wor-den gebruikt om plastic soepel te maken. Niet alle ftalaten vormen een even groot gezondheidsrisico. De gevaarlijkste van-uit gezondheidsoogpunt is DEHP. Hoe kunnen ftalaten nu überhaupt in olijfolie terechtkomen? In eerste instan-tie gebeurt dit via contact met de lucht. Ftalaten zijn immers sowieso in het milieu aanwezig en het is dan ook vrijwel uit te sluiten een product zoals olijfolie te vinden waarin totaal geen ftalaten zitten. Toch is er ook een andere bron van con-taminatie. Tijdens het productieproces vloeit de olijfolie doorheen een systeem van buizen en vaten. Ftalaten in die buizen en andere onderdelen kunnen migreren naar de olie. Onze labanalyses wijzen uit dat de gehal-tes ftalaten in de producten in deze test nooit een risico voor de gezondheid inhielden. In 15 Belgische stalen lag het gehalte ftalaten onder de detectielimiet. Ook al bevatten die stalen ook ftalaten (door milieuvervuiling), ze zijn niet op te sporen. In vier stalen (Bertolli, Pietro Coricelli, Carapelli Firenze en Culino La Merveilleuse) vonden wij erg lage con-centraties, die wellicht enkel te wijten zijn aan contaminatie via het milieu. Tot slot troffen wij in vijf stalen (Elvio Olave, Bio-Time, Bio (Carrefour), Minerva en Crudigno) iets hogere gehaltes aan, die evenwel vanuit gezondheidsoogpunt geen probleem vormen. Volgens sommige specialisten zijn die hogere waarden dus te verklaren door contaminatie tijdens de productie, boven op de milieucontamina-tie die we in alle olijfoliën aantreffen. Ook al wijzen onze analyses niet op een gezondheidsrisico, toch valt het aan te bevelen dat producenten alles in het werk stellen om elke contaminatie tijdens de productie tegen te gaan. De resultaten van onze Spaanse collega's, waarbij in geen enkel staal ftalaten konden worden opgespoord, bewijzen dat dit mogelijk is.

AA513_2630 30AA513_2630 30 10/09/2007 10:41:0710/09/2007 10:41:07