40 educare | november 2011

Dit citaat beschrijft in een paar woorden waar we in het dagelijkse leven maar zelden bij stilstaan. We communiceren voortdurend met kinderen. Soms zijn we ons hiervan bewust, bijvoorbeeld als we een gesprek voeren met een kind. Meest-al gebeurt de communicatie onbewust en seinen we onbe-wuste boodschappen uit naar ons kind. De manier waarop we met kinderen communiceren, is van invloed op de relatie die we met de kinderen hebben. Dit begrijpen we wel. Wat we minder goed beseffen, is dat het voor een groot gedeelte ook het beeld bepaalt, dat de kinderen van zichzelf gaan ontwikkelen. De manier waarop we met kinderen omgaan, is van grote betekenis voor de eigenwaarde die kinderen al dan niet ontwikkelen. Onze innerlijke toestand, het beeld dat wij van kinderen hebben, de manier waarop we het kind benaderen, naar hem kijken, hem aanraken, zelfs wat we denken en voelen: alles heeft impact op het kind en hoe het zich ontwikkelt. Hoe wij, bewust, maar vooral ook onbewust, over het kind denken, is van immens belang voor de relatie die het kind tot zichzelf ontwikkelt.

Onbewuste communicatieEen moeder die diep in haar buik heel kwaad is op mannen, zal deze boosheid ook op haar zoon projecteren. Natuurlijk zal ze van haar zoon houden. Maar ze zal steeds, onbewust, signalen uitzenden dat hij niet goed genoeg is. Als de zoon dan niet goed zal functioneren, zal de moeder bevestigd wor-den in haar manier waarop ze naar mannen kijkt. De relatie die wij, als ouders en opvoeders, tot onszelf heb-ben, werd gevormd door de manier waarop onze ouders, opvoeders en leraren met ons omgingen. Ons gemis aan

eigenwaarde, de moeite die het ons vaak kost om gevoelig voor ons zelf te zijn en het bestaan van de innerlijke contro-leur die nooit tevreden is met wat we doen, vinden daar hun oorsprong. Deze verinnerlijkte opvoedingsmodellen maken het ons vaak moeilijk ons zelf te ondersteunen. U herkent het toch?

Wat straal je uit?Als we een goede dag hebben en tevreden zijn, kunnen we veel meer begrip voor onze kinderen opbrengen. Met onze uitstraling laten we hun weten dat we van hen houden. Maar als we zelf stress ervaren, zijn we niet in staat ons met hen te verbinden. Dat voelen kinderen meteen en wij merken het aan hun gedrag. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel die we liever niet wensen. Het volgende voorbeeld uit het boek van Daniel Siegel en Mary Hartzell zullen alle ouders wel herkennen. Een moeder heeft een hele dag gewerkt en komt thuis. Haar zoontje van twee stormt op haar af om haar te begroeten. Hij is een lange dag zonder zijn moeder geweest en wil het contact met haar weer herstellen. De moeder echter heeft be-hoefte om even te pauzeren en ze omarmt het kereltje slechts vluchtig. Ze trekt zich terug in haar slaapkamer om zich om te kleden. Het zoontje voelt nu een afstand terwijl de moeder aanwezig is. Vanuit zijn behoefte om bij zijn moeder te zijn, volgt hij de moeder iets te luidruchtig en krijgt dan straf. De moeder wordt streng en zegt niet met het kind te willen spelen als het dit gedrag vertoont. Nu voelt het kind een nog grotere afstand en wordt boos. In de ogen van de moeder gedraagt het kind zich slecht. Het kind probeerde enkel con-tact te maken. Omdat het op een positieve manier niet lukte,

Even stilstaanMindful opvoeden

Even stilstaan

“Dat wat het meeste invloed heeft op een kind is het ZIJN van de opvoeders, het tweede is wat ze doen en het derde is wat ze zeggen” Romona Guardini

41

en de moed om zich zelf te zijn. Het kind heeft dit vertrou-wen straks hard nodig. In elk leven zullen moeilijke situaties voorkomen. Een kind dat innerlijk krachtig mocht worden, zal dan ook zijn weg proberen te vinden en de moeilijkheid mis-schien wel als uitdaging gaan ervaren!Je hoeft niet perfect te zijn. Voor een kind is het belangrijkste dat het door de ouders gevoeld, gezien en gehoord wordt! Dan ontwikkeld het kind zijn authentieke krachten en leert het van zichzelf te houden.

tekst Maril Heijenbeeld HansvanDamfotografie, www.stiltekaarten.nl

educare | november 2011

Tips voor dagelijkse aandacht

Mindfulness komt in momenten. Je hoeft er niet voortdurend mee bezig te zijn. Richt je aandacht bewust, bijvoorbeeld:

• vóórdat je uit bed stapt ’s ochtends. Haal vijf keer aandachtig adem.

• bij je dagelijkse bezigheden: tandenpoetsen, afwassen, je haar borstelen, …Doe het eens met je andere hand en kijk wat er gebeurt.

• als je van houding verandert: als je van liggen naar zitten, naar staan en lopen gaat.

• bij een geluid (telefoon, vogel, gelach, de wind). Beschouw dat geluid dan als het sein om echt te luisteren.

• op een moment dat je de geur waarneemt, bijvoorbeeld een ui Je ruikt die geur en koppelt dit met woorden aan de ui. Linker- en rechterhersenhelft werken zo samen: Je aandacht is, voor een moment, in het NU en bij je zelf.

• als je eet. Kijk bewust naar je eten, ruik het, proef het, kauw het en slik het dan pas door.

• als je in een rij staat. Focus op hoe je staat en hoe je ademt. Voel het contact met je voeten met de grond? Richt je aandacht op het op en neer gaan van je buik. Ben je ongeduldig?

• als je luistert. Kun je luisteren zonder het op dat moment eens of oneens te zijn met wat er gezegd wordt, zonder het leuk of niet leuk te vinden – of ben je al direct aan het bedenken wat jij op jouw beurt zult gaan zeggen?

zocht het op een negatieve manier naar aandacht.Situaties als deze horen bij het dagelijkse leven. Vaak ervaren we het kind dan als lastig. We reflecteren liever niet op ons eigen gedrag. Sta eens stil bij jezelf. Als dit soort mis-commu-nicatie vaak gebeurt, ontstaan er scheuren in de relatie tussen de ouders en het kind. Het kind voelt zich niet erkend en krijgt het idee dat zijn ouders hem niet in orde vinden. Natuurlijk zijn zulke situaties niet altijd te vermijden. Ouders en opvoeders hoeven ook helemaal niet perfect te zijn! Dat

is haast onmogelijk in de vaak emotionele situaties die we met kinderen beleven. En we hoeven ons zelf ook niet te veranderen. Wat we mogen leren, is ons zelf te accepteren. We mogen leren het contact met ons zelf te herstellen. We mogen leren weer contact te maken met wie we zijn. En we mogen leren weer contact te maken met onze ervaringen in ons leven. Hoe doen we dit? Neem adempauzes. Stop even met dat waar je mee bezig bent. Sta er dan even bij stil hoe je je voelt. Doe dit op een zachte en vriendelijke manier. Zucht af en toe eens diep en probeer, al is het maar telkens even, van je zelf te houden. Probeer heel even, voordat je slapen gaat, een knuffel aan je zelf te geven: koester je lekker in je eigen bed en geniet er van! Hetzelfde kun je doen als je wakker wordt. Als je overdag spanning of stress voelt, kun je misschien even een time out nemen. Door dit iedere dag te oefenen, leer je beter om te gaan met conflicten met kinderen. Je kunt dan eenvoudiger het contact met jezelf en met je kind behouden. Dat is veel fijner dan op de automatische piloot te reageren. Als we vaker even tot ons zelf komen en de wereld ook uit de ogen van een kind durven te bekijken, voelt het kind zich gerespecteerd. Zo ontstaat er in het kind een innerlijke kracht die hem zekerheid geeft. Dat geeft het kind het vertrouwen

De enige manier om te komen waar je wilt zijn, is te zijn waar je bent. Anna Vali

Maril Heijen is als coach, begeleider en trainer werkzaam binnen haar bedrijf ‘Groeimee’. Zij ondersteunt ouders en kinderen in moeilijke opvoedingssitua-ties en traint leerkrachten en andere opvoeders  in het omgaan met kinderen met opvoedings- en gedragsmoeilijkheden.www.groeimee.com

Meer weten?

Zie voor boekentips over mindful opvoeden de digitale bijlage.En verder:www.mindfulschools.orgwww.aandachttraining.info

Dit artikel kreeg je van Educare! Educare is een tijdschrift over opvoeden en onderwijzen vanuit verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 5x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren. Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites. Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):

1. Leren met Hart Focus 2. Schatgraven in jezelf 3. Verrassend tekenen 4. Opgroeien in verbondenheid 5. Leren kun je leren 6. De rol van spiegelneuronen

Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen. De websites van Stichting Universele Opvoeding:

www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – wekelijks een boekbespreking... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden

Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Je mag er niets uit kopiëren zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Je mag wèl deze pdf in zijn geheel doorgeven aan vrienden en/of collega’s van wie je denkt dat ze belangstelling hebben voor de inhoud ervan. St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg – redactie@educare.nl