Senioren van de Toekomst (SenTo)

Food and Biobased Research – Wageningen UR

Esmée Doets

1 oktober 2015

Geur en in mindere mate smaakvermogen nemen gemiddeld af bij het ouder worden (Hummel et al. 2007, Landis et al. 2009, Rawson et al. 2011....)

Grote verschillen tussen personen in afname (Koskinen et al. 2003, Thomas-Danguin et al. 2003...)

Afname lijdt niet tot een algemene voorkeur voor producten met een versterkte smaak (Forde & Delahunty 2002, Koskinen et al. 2003, Kremer et al. 2007,

Essed et al. 2009...)

Wat weten we over de effecten van

veroudering op smaak en geur?

Individuele kenmerken

Product kenmerken Ambiance (fysiek & sociaal)

Wat is het SenTo panel?

Actief netwerk van ca 800 gezonde senioren

Zelfstandig wonend

Leeftijd tussen de 55 en 90 jaar

Beschikking over e-mail en internet!

Doel: inzicht krijgen in smaakvoorkeuren en productbeleving bij senioren

Fundamenteel en toegepast onderzoek

SenTo – Standaard metingen

● Basis data set (demografie, leefstijl, gezondheid, voedingsgewoonten...)

● Ondervoedingsstatus

● MNA, BMI, kuit- en bovenarmomtrek

● Smaak vermogen (taste strips)

● Geur vermogen (sniffin’ sticks)

● Cognitieve test

Kenmerk Gemiddelde

Leeftijd 65.9 jaar (SD: 5.8) (n=683)

Lengte 172.3 cm (SD: 8.9)

Gewicht 76.4 kg (SD: 14.4)

Geslacht 41.8% man vs. 58.2% vrouw

Alleenstaand 6.8%

Getrouwd/ Samenwonend

81.4%

Gescheiden 6.1%

Weduwe/ Weduwnaar

5.7%

SenTo Algemene kenmerken

Uitstekend 22%

Goed 60%

Redelijk 15%

Matig

3%

Slecht

0.1%

Hoe zou u uw gezondheid beoordelen?

7.95±0.76

0123456789

10

Gem

idd

eld

e s

core

Hoe tevreden bent u met uw leven?

Zelf ervaren gezondheid

Geslacht (vrouwen>mannen) beinvloedt smaak score; leeftijd beïnvloedt geur score

Smaak- en geurvermogen van SenTo

Smaak strips Sniffin’ sticks

TDI Threshold, Discrimination, Indentity

16 geuren, T: 3 pennen, hoogste concentratie; D: 3 pennen, afwijkende; I: 1 pen, 4 opties

Zoet, zout, zuur, bitter, 4 concentraties, (toenemende concentraties)

Normaal en beperkt geurvermogen

Cut-off waarde

Normaal

geurvermogen

Beperkt

geurvermogen

Beschrijving van panel aan de hand van

emoties

4 vragenlijsten

● Emoties gerelateerd aan maaltijdmomenten (EsSense Profile emotion terms)

● Rol van gezondheid en smaak bij kiezen van producten (Health and Taste attitude scales)

● Acceptatie van bekende en onbekende producten (Food neophobia en Food fussiness scores)

● Functionaliteit van een maaltijd

● Bijv. ‘geeft me energie’, ‘is ontspannend’, of ‘geeft me een verveeld gevoel’

Roininen et al., 1999; Pliner & Hobden, 1992;

Wardle et al., 2001; Thomson et al., 2010

Segmenten op basis van emoties

Den Uijl et al. 2014

Mevrouw Jansen (50%) Genoeglijk gemiddeld Gematigde emoties, gezondheid en

smaak belangrijk, geen verrassingen

Meneer de Jager (25%) Uitdagende avonturier Genieter, op zoek naar nieuwe

ervaringen

Mevrouw de Roos (12.5%) Tevreden genieter Gezelschap aan tafel is belangrijker

dan bijzonder eten

Meneer Zuurbier (12.5%) Onverschillige criticus negative emoties bij eten, grootste

risico op ondervoeding

Onderzoek met vitale senioren

Mogelijkheden en voorbeelden met het SenTo panel

Online vragenlijsten

Hoe aantrekkelijk vindt u dit product er uit zien?

Weinig

aantrekkelijk Erg

aantrekkelijk

Producttesten in het sensorische lab

Voorbeeld:

Testen van productverbeteringen

Standaard vs nieuw recept

Aardappelpuree met zichtbare groene kruiden

Stoofpot met verbeterde smaak

Kremer et al. 2014

Aardappelpuree

Jong

Oud normaal

geurvermogen

Oud beperkt

geurvermogen

Stoofpot

Voorbeeld:

Testen van smaakuitdagingen

Gehaktbal met verlaagd zoutgehalte

Standaard vs nieuw recept

Met en zonder informatie

Gehaktbal

Jong

Oud normaal

geurvermogen

Oud beperkt

geurvermogen

Kremer et al. 2014

Focusgroep discussies

Kwalitatieve onderzoeksmethode

In kaart brengen van wensen en behoeften van de doelgroep

Identificeren van nieuwe potenties voor productontwikkeling

Voorbeeld: Eiwitverrijkte voedingsmiddelen

Fase Inhoud

Introductie Uitleg van procedure en introductie van deelnemers

Voedingskennis • Individuele taak: “Schrijf alle woorden op waar je aan denkt bij eiwit en verrijkte voeding”

• Groepsdiscussie

Beperkingen en motivatie

• Individuele taak: “Schrijf redenen op waarom je wel of niet eiwitverrijkte voedingsmiddelen zou kopen en consumeren”

• Groepsdiscussie

Pauze Koffiepauze

Productvoorkeuren • Individuele taak: “Sorteer categorieën van voedingsmiddelen op de mate waarin ze geschikt zijn voor eiwitverrijking”

• Groepsdiscussie

Vragenlijst Individuele vragenlijst met demografische gegevens, gezondheid en bekendheid met functionele voedingsmiddelen

Van der Zanden et al. 2014

Thuistesten met producten

Inzicht in interacties tussen intrinsieke en extrinsieke eigenschappen van een product

Voorspelling hoe de doelgroep zal reageren op specifieke voedingsmiddelen, verpakkingen of diensten op de langere termijn

Voorbeeld: thuisstudie met eiwitverrijkte

dranken

Dagelijkse consumptie van 1 product op vast tijdstip

Voor consumptie beoordeling van:

● Verpakking en geur

Na consumptie van de volledige portie, beoordeling van:

● Waardering van het totale product

● Smaak, mondgevoel en nasmaak

● Bereidheid om het product nogmaals te consumeren

Real-life studies

Consumentengedrag in (gesimuleerde) real life situaties

Realistisch inzicht in product keuze en product acceptatie op de korte of langere termijn

Effect van intrinsieke (bijv. ingredienten, smaak) en/of extrinsieke product eigenschappen (bijv. product verpakking, belichting, positie) op consumenten gedrag

Voorbeeld: Ad libitum inname van (eiwit

verrijkte) dranken in restaurant

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

regular proteinenriched

nutritiondrink

Inname (ml)

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Waardering (liking)

one sip

portion

* ** n.s.

n.s.

Voorbeeld:

Gebruik allergie app in restaurant

Doel: evalueren van de gebruiksvriendelijkheid van een nieuw ontwikkelde app

Deelnemers stelden een lunch samen met behulp van de ‘allergiechecker’

Voorbeeld: Haalbaarheid van

gepersonaliseerd voeding en leefstijladvies

60 senioren, BMI 20-30 kg/m2, inactief >10u per dag

Advies afgestemd op de persoon

● Spiergezondheid

● Personaliteit en motivatie tot gedragsverandering

Metingen:

● Lichaamsmetingen

● Bloedwaardes (o.a. cholesterol, glucose, bloeddruk)

● Functionaliteit en kracht

● Vragenlijsten

Uitkomstmaat: Toepassen van advies door deelnemers

Samenwerking TNO, WUR-LEI en WUR-FBR

Beginmetingen

Opbouw van wetenschappelijke kennis over

voedselbeleving bij vitale ouderen

Effecten van veroudering op sensorische waarneming, waardering en inname van voedsel.

De oudere bestaat niet!

Doets & Kremer 2015

Onderzoek met SenTo

Specifieke studie populaties

● leeftijd, gezondheid, sociale aspecten, reukvermogen

Verschillende onderzoekssettings

● Sensorisch lab, thuis, out-of-home

Diverse onderzoeksmethodes

Onderzoek op maat!

Leer hoe de ouder wordende consument denkt, kijkt, vergelijkt, kiest, proeft, waardeert en reageert!

SenTo onderzoek...

.....to be continued.....

Esmee.doets@wur.nl Stefanie.kremer@wur.nl