Escaperoom 3tl

Myrthe Heidema-Laan

Escaperoom Nederlands Indië – verkorte editie

Docentenhandleiding

NiveauDeze escaperoom is gemaakt voor VMBO-TL3.

Tijd:40 minuten.

Leerdoelen:

Tijdens deze les zijn de leerlingen bezig met personen en gebeurtenissen die te maken hebben met de Nederlandse overheersing in Nederlands-Indië. Deze escaperoom kan het beste gebruikt worden, nadat de leerlingen hier les over hebben gehad. Ik heb hem geschreven als les ter voorbereiding op de toets, om even kennis op te halen. Om deze escaperoom te kunnen uitvoeren, moeten de leerlingen kennis hebben van de Nederlandse overheersing in Nederlands-Indië en de belangrijkste begrippen kennen.

Benodigdheden:

· Koffie met codeslot voor de hoofdprijs;

· Voor ieder groepje een witte A5-enveloppe met daarin:

· Inleidend verhaal met regels en uitleg (bijlage 1);

· Raadsel 1 en 7 afbeeldingen (genummerd) (bijlage 2);

· 3 grote enveloppen met 3 verschillende codes erop (zie bijlage 3 voor voorbeeld);

· Afleiding voor in de enveloppes (denk aan plaatjes/wit A4-papier);

· Voor ieder groepje een witte A5-enveloppe met daarin:

· Hints voor geheimschrift (bijlage 4);

· Woordzoeker (bijlage 5);

· Blad waarop de codes ingevuld kunnen worden (bijlage 6);

· Voor ieder groepje een grote enveloppe met daarin:

· Briefje met raadsel boekcodering (bijlage 7);

· Kopieën van Multatuli’s Max Havelaar (bijlage 8);

· Begrippenlijst;

· (Lekkere) prijs voor de leerlingen die in de koffer kan;

· Evt. wat ‘afleidende’ attributen voor in het lokaal. Denk aan muziek/boeken/afbeeldingen etc.

Voorbereiding:

Zorg ervoor dat de leerlingen in groepjes van maximaal 3 kunnen zitten. Zorg dat je alles al in de enveloppes hebt zitten. Deel nog niets uit aan de leerlingen. Eventueel kan je een filmpje (in stilte) van beelden uit Nederlands-Indië aanzetten of wat spannende muziek. Denk bijvoorbeeld aan een ‘Wie is de mol?’- afspeellijst op Spotify.

Het spel bestaat uit 3 raadsels die de leerlingen op moeten lossen in drie rondes. Mochten de leerlingen er niet uit komen, dan kunnen er hints naar inzicht gebruikt worden.

De leerlingen mogen de begrippenlijst inzien bij de docent. Dit kost 5 minuten tijd per keer. Eventueel kunnen ze ook het lesboek gebruiken.

Klaarmaken van de enveloppes:

Ronde 1: Zorg dat je voor ieder groepje een witte A5-enveloppe hebt. Zet hier evtueel een nummer op maar dit hoeft niet. Vul deze enveloppe met bijlage 1 en 2. Het mooiste is als de printjes in kleur zijn. Als je de escaperoom vaker wilt doen, dan is het mooi om te lamineren. Vergeet niet op de achterkant de nummers te zetten. Welke nummer op welke achterkant moet, vind je in de bijlage.

Ronde 2: Leg op je bureau 3 grote enveloppen met daarop 3 codes (zie afbeelding). Het antwoord op het eerste raadsel is 7312. De leerlingen moeten de juiste enveloppe aanwijzen. In die enveloppe stop je dus de volgende opdracht. Het volgende stop je daarin: witte A5-enveloppe (per groepje 1) met daarin bijlage 4, 5 en 6.

In de andere twee enveloppes kan je ook afleiding stoppen. Ik heb ervoor gekozen om dit te doen. In de ene enveloppe met code heb ik briefjes gestopt met daarin de letters GCAB. Die moeten ze dan omzetten naar cijfers en daar komt dan de code: 7312 uit (van de juiste enveloppe). In de andere enveloppe heb ik twee foto’s toegevoegd en het woord ‘Multatuli’, op de achterkanten heb ik de codes van de andere enveloppes geschreven. De foto met Multatuli had op de achterkant de code 7312 staan. Ze komen dus altijd uit bij de juiste enveloppe, maar dit kan wel tijdverlies opleveren.

Ronde 3: Leg per groepje een grote enveloppe klaar met daarin bijlage 7 en 8.

Koffer: zet voorin het lokaal de koffer en controleer de code van het cijferslot. De code moet zijn 365. Leg in de koffer een briefje (bijlage 9) en veel lekkers!

Verloop van het spel:

Ik heb ervoor gekozen om niet teveel afleidingen in elke enveloppe te stoppen. De leerlingen moeten nog wel zelf het één en ander ontdekken, maar vanwege de tijd heb ik al veel voor ze gestructureerd.

Ronde 1

In deze enveloppe zit een introductie. Lees deze introductie eventueel voor ze voor, zodat het echt duidelijk is. Hamer op de regels. Als ze dingen gaan voorzeggen is het echt niet leuk meer. Het doel van het eerste raadsel is om de juiste afbeelding bij de uitspraak te vinden. Op de achterkanten van de afbeeldingen staat een cijfer. Als ze de juiste afbeeldingen op volgorde van het raadsel leggen, vinden ze de code.

Raadsel:

(1) In zijn boek Max Havelaar schreef hij over de verschrikkingen in Nederlands-Indië.(2) Deze persoon riep de onafhankelijke republiek Indonesië uit. (3) Nederlandse krijgsgevangenen moesten gedwongen werken aan de Birma Spoorlijn.(4) Gewapend trokken de Pemoeda’s door steden en het platteland onder het roepen van strijdkreten.

Oplossing:

(1) In zijn boek Max Havelaar schreef hij over de verschrikkingen in Nederlands-Indië – afbeelding 7(2) Deze persoon riep de onafhankelijke republiek Indonesië uit. – afbeelding 3(3) Nederlandse krijgsgevangenen moesten gedwongen werken aan de Birma Spoorlijn. – afbeelding 1(4) Gewapend trokken de Pemoeda’s door steden en het platteland onder het roepen van strijdkreten. – afbeelding 2

Code: 7-3-1-2. Met deze code lopen ze naar jou toe en moeten ze de juiste enveloppe aanwijzen. Als ze het goed hebben krijgen ze hun volgende enveloppe met raadsel 2.

Ronde 2

In de enveloppe van ronde 2 vinden ze een kruiswoordpuzzel. Ze moeten bij de juiste begrippen de omschrijvingen vinden. Ze mogen de begrippenlijst inzien, maar dat kost wel tijd, het komt hier dus aan op kennis. Dit is de kruiswoordpuzzel (ingevuld):

Op de puzzel zijn 4 vakjes geelgekleurd. Hier komen de letters INLK uit. Dit moeten ze in de goede volgorde zetten: KNIL. Volgens de SMS-code moeten ze deze omzetten in getallen (5645). Om ze hierbij te helpen, hebben ze ook een blad gekregen met verschillende manieren om een geheimschrift te ontcijferen. Zij moeten dus zelf de juiste uitkiezen!

In de enveloppe zit al een hulpmiddel. Namelijk dit onderstaande briefje (zo moeten ze hem geven aan jou):

Geef deze ingevuld aan je docent.

Oplossing puzzel:

K

N

I

L

Vertaling oplossing puzzel (code):

5

6

4

5

Als zowel de oplossing van de puzzel áls de code juist is mag je ze de volgende enveloppe geven voor ronde 3.

Ronde 3:

De leerlingen krijgen een grote enveloppe. Hierin vinden ze kopieën uit het boek van Max Havelaar. Daarnaast krijgen ze een code die ze moeten ontcijferen aan de hand van de kopieën uit het boek. De leerlingen moeten het boek gebruiken om een zin te vinden. De codering die in de grote enveloppe van ronde 1 is gestopt is als volgt:

62.26.2 , 115.1.7

Het eerste getal slaat op het bladzijde nummer, het tweede op het regelnummer en het derde getal slaat op de plek in de zin. Dit is ook terug te vinden op het papier met het geheimschrift dat de leerlingen in ronde 2 hebben gekregen. Als de leerlingen dit goed doet is de oplossing:

Vijfendertig, zes. (365)

Deze code kunnen ze gebruiken om de koffer mee open te maken. Als ze dit is gelukt hebben ze een prijs gewonnen.

Feedback van leerlingen

Deze escaperoom heb ik uitgeprobeerd met mijn 3 tl klas, na de herfstvakantie. Ze vonden het echt onwijs leuk om te doen en waren erg fanatiek. Toen ik vroeg naar verbeteringen gaven ze vooral aan dat ze het af en toe erg lastig vonden bij de begrippen. Dit vond ik niet heel vreemd, omdat de laatste les alweer twee weken terug was. Daarnaast hadden ze zich nog niet echt voorbereid op de toets. Ze vonden hem in ieder geval erg leuk en willen het graag nog eens doen!

Zelf vond ik dit ook erg leuk. Ze waren actief bezig met de lesstof en hadden veel plezier. Voor herhaling vatbaar en erg aan te raden om te doen.

Bijlage 1 – inleidend verhaaltje

De beste vriendin van jullie oma heeft vroeger in Nederlands-Indië gewoond. Ze verteld over de vreselijke dingen die toen allemaal gebeurd zijn. Ze vertelde dat ze als kind iets waardevols heeft achtergelaten in de achtertuin. Jullie moeten opzoek gaan naar de schat.

Jullie moeten in deze eerste ronde op zoek gaan naar een 4-cijferige code. Als je de code hebt gevonden mag je bij je docent de juiste enveloppe aanwijzen.

Jullie hebben maar tot het einde van het lesuur te tijd, dus de tijd dringt! Lees nog wel de onderstaande regels goed door.

Succes!

Tips en regels:

· Kijk goed naar wat je nodig hebt. Probeer de informatie te ordenen. Leg wat je niet meer nodig hebt weg en leg wat je misschien vaker moet gebruiken op een zichtbare plek.

· Lees goed. Probeer logisch na te denken.

· Je mag bij de docent de begrippenlijst en/of paragraven inzien. Per keer dat je dit doet kost het je 5 speelminuten.

· Roep niet te hard door de klas als je iets gevonden hebt, zo houdt je het voor iedereen leuk!

· Luister goed naar elkaar: iedereen heeft weer een andere kijk op zaken.

· Weet je het echt echt echt niet meer? Dan kan je om een hint vragen bij je docent.

Bijlage 2 – raadsel 1

In zijn boek Max Havelaar schreef hij over de verschrikkingen in Nederlands IndiëDeze persoon riep de onafhankelijke republiek Indonesië uit. Nederlandse krijgsgevangenen moesten gedwongen werken aan de Birma Spoorlijn.Gewapend trokken de Pemoeda’s door steden en het platteland onder het roepen van strijdkreten.

Bijlage 2b – afbeeldingen

Bijlage 2c – afbeeldingen genummerd

1

6

2

7

3

9

10

Antwoorden opdracht 1 (welke cijfers moeten achterop de plaatjes)

Bijlage 3: gele enveloppes met drie verschillende codes voor ronde 2.

Bijlage 4 – hints geheimschrift

Bijlage 5a – woordzoeker

Hint: de letters uit de gele vakjes vormen samen een woord.

Bijlage 5b - Antwoorden kruiswoordpuzzel

Oplossing: KNIL

Bijlage 6 – code invullen

Geef dit papiertje ingevuld aan je docent.

Oplossing puzzel:

Vertaling oplossing puzzel (code):

Bijlage 7 – boekcodering

De docent heeft kopieën uit het boek van Max Havelaar gehaald. Ivm rechten van het boek zijn deze kopieën niet bijgevoegd. Het boek dat gebruikt is is:

‘Max Havelaar, Multatuli’, ISBN: 978-94-91618-52-9. Astoria uitgevers, Benthuizen.

De code die de docent heeft gebruikt is:

62.26.2 , 115.1.7

Uiteraard kan elk willekeurig boek hiertoe dienen, alleen moet de docent dan zelf even een andere codering maken (een andere zin is uiteraard ook mogelijk)

Verhaal rondom de code (dit toevoegen):

Jullie zijn inmiddels aangekomen in Indonesië. Het huis van de beste vriendin van jullie oma staat er nog. Jullie zijn naar het huis toegegaan. Aan de bewoner van het huis hebben jullie gevraagd of zij misschien iets heeft gevonden in de achtertuin. Ze zei veel dingen die jullie niet konden verstaan, en gaf jullie deze code:

62.26.2 , 115.1.7

Ontcijfer de code en ga ermee naar de docent. Daar vinden jullie (als jullie de code juist hebben ontcijferd) de vertaling die jullie verder kan helpen.

Bijlage 8 – kopie Max Havelaar

I.v,m boekrechten laat ik niet zien welke kopieën ik heb toegevoegd. Alleen een foto van pagina 62. In ieder geval pagina 62 en 115 vanwege de boekcodering. Zoals je kan zien heb ik op pagina 62 nog een hint achter gelaten voor de leerlingen om ze te helpen. Daarnaast heb ik nog meer pagina’s geprint zoals bijvoorbeeld pagina 2 en 26 voor de afleiding. In totaal heb ik 15 pagina’s toegevoegd uit het boek.

Bijlage 9 – gefeliciteerd!

Zie foto

In de enveloppe met het juiste getal zit de sleutel en een briefje met daarop:

HOERA!

Gefeliciteerd, jullie hebben de code gekraakt!

Dit hebben jullie zeker wel verdiend. Geniet van dit lekkers na jullie harde werken.

Hopelijk hebben jullie plezier gehad en hebben jullie je kennis goed in kunnen zetten.

Geniet ervan!!

Begrippenlijst

onafhankelijk

vrij, zelfstandig

kolonie

gebied dat het bezit is van, en bestuurd wordt door, een ander landGebied (meestal overzee in Amerika, Azië of Afrika), dat het bezit is van en bestuurd wordt door een ander (meestal Europees) land.Indonesië was eeuwenlang een kolonie van Nederland.

Cultuurstelsel

economisch systeem in Indonesië tussen 1830 en 1870 waarbij de bevolking verplicht werd landbouwproducten te verbouwen en aan de Nederlanders te leveren

plantage

groot landbouwbedrijf in een tropisch land waarop meestal één product wordt verbouwdIn Indonesië waren er o.a. thee-, koffie- en tabaksplantages.

Ethische Politiek

het idee en de aanpak vanaf 1900 om de Indonesische bevolking op economisch en onderwijsgebied meer te ontwikkelenEthisch betekent: ‘wat goed en rechtvaardig is’.

Nederlands-Indië

de naam voor Indonesië toen dat land een kolonie was van Nederland

PNI

De nationalistische partij van IndonesiëPNI is de afkorting van Partai Nasional Indonesia en werd in 1927 opgericht door o.a. Soekarno.

nationalistisch

opkomen voor je eigen land of volkIn Indonesië wilden de nationalisten een onafhankelijk land dat bestuurd werd door de Indonesiërs zelf en niet meer door Nederland.

Bersiap

periode waarin Indonesische jongeren gewelddadige acties ondernamen tegen Nederlanders, 1945-1946Bersiap betekent letterlijk ‘wees paraat’ (= kom op, doe mee). Het was een tijd van wanorde en geweld.

Soevereiniteit

hoogste macht

Een persoon of instelling met soevereiniteit heeft het opperste gezag (is de baas).Nederland had tot december 1949 officieel de soevereiniteit in Indonesië. Toen werd de soevereiniteit overgedragen en werd Indonesië onafhankelijk.

Bersiap

periode waarin Indonesische jongeren gewelddadige acties ondernamen tegen Nederlanders, 1945-1946Bersiap betekent letterlijk ‘wees paraat’ (= kom op, doe mee). Het was een tijd van wanorde en geweld.

pemoeda’s

Nationalistische jongeren die in de Bersiap-periode voor wanorde en geweld zorgen vooral tegen Nederlanders en Chinezen in Indonesië.

Marshallhulp

financiële en economische steun van de VS aan Europa na de Tweede Wereldoorlog.het Marshallplan werd bedacht door de minister van Buitenlandse Zaken, George Marshall.

soevereiniteit

hoogste macht

Birma-spoorweg

spoorlijn in Thailand naar Birma, aangelegd in de Tweede Wereldoorlog door romusha’s en geallieerde krijgsgevangenenDe spoorlijn werd op bevel van de Japanse bezetter onder vreselijke arbeidsomstandigheden aangelegd. Birma heet nu Myanmar.

romusha's

Indonesiërs die zware arbeid voor de Japanse bezetter moesten verrichtenRomusha betekent letter ‘werksoldaat’; in feite waren het een soort dwangarbeiders.

interneringskampen

kampen die door de bewoners niet verlaten mochten wordenIn de Tweede Wereldoorlog waren in Indonesië verschillende interneringskampen voor vrouwen, kinderen en voor mannen. De leefomstandigheden waren zeer slecht.