ERS INESTNT & TRA MARKTSTUDIE · 4 1. Algemene informatie over Portugal Portugal is gelegen langs...
21
FLANDERS INVESTMENT & TRADE MARKTSTUDIE BOUWSECTOR IN PORTUGAL
Transcript of ERS INESTNT & TRA MARKTSTUDIE · 4 1. Algemene informatie over Portugal Portugal is gelegen langs...
FLANDERS INVESTMENT & TRADE MARKTSTUDIE
BOUWSECTOR
IN PORTUGAL
Bouwsector in Portugal
Mei 2018
Isabel Cró Waarnemend posthoofd
FIT LISSABON
Representação Economica da Flandres c/o Embaixada da Bélgica Rua Castilho nº 75 – 4º D
1250-068 Lisboa
De bouwsector in Portugal | mei 2018 3
Inhoudstafel
1. Algemene informatie over Portugal ......................................................................................... 4
2. Bouwsector ............................................................................................................................. 5
2.1 Geschiedenis ................................................................................................................................ 5
2.2 De markt van vandaag .................................................................................................................. 6
2.3 Marktvooruitzichten en uitdagingen ........................................................................................... 7
3. Infrastructuur .......................................................................................................................... 9
3.1. Transport ..................................................................................................................................... 9
3.2. Digitale infrastructuur ................................................................................................................. 9
3.3 Energie-, water- en afvalvoorzieningen ....................................................................................... 9
4. Opportuniteiten .................................................................................................................... 11
Ligging en infrastructuur .................................................................................................................. 11
Bouwkosten ...................................................................................................................................... 11
5. Bouwbedrijven ...................................................................................................................... 12
6. Interessante contacten en vakorganisaties ............................................................................. 15
7. Vaktijdschriften ..................................................................................................................... 17
8. Vakbeurzen ........................................................................................................................... 18
Geraadpleegde bronnen ............................................................................................................. 19
Disclaimer .................................................................................................................................. 21
4
1. Algemene informatie over Portugal
Portugal is gelegen langs de Atlantische kust, in het zuidwesten van Europa en deelt een grens met
Spanje. Inclusief Madeira en de Azores, telt Portugal meer dan tien miljoen inwoners. De officiële taal
is Portugees en wordt wereldwijd door meer dan 200 miljoen gesproken in Europa, Afrika en Zuid-
Amerika. Dit zorgt voor sterke historische en culturele banden met verschillende regio’s (CEPSU, 2018).
De hoofdstad is Lissabon die meer dan 2,5 miljoen inwoners telt. Lissabon ligt in het westen van
Portugal en is de grootste stad van het land. Andere grote steden zijn Porto, Braga, Coimbra en Setúbal
(Britannica, 2018).
Portugal is een parlementaire republiek. De huidige president is Marcelo Rebelo de Sousa.
Het land trad in 1986 toe tot de Europese Unie en maakte de overgang naar de euro in 2002
(Portugal.com, 2018).
Het land was een van de grootste slachtoffers van de financieel-economische crisis van 2009.
Het Portugese bbp bedraagt 275 miljard dollar en groeide met 2,7% in 2017. Bovendien beëindigde
Portugal de EU/IMF bail-out in 2014 en staat het voor op schema met de terugbetaling van de
IMF-lening.
De bouwsector in Portugal| mei 2018 5
2. Bouwsector
Wereldwijd heeft de bouwsector van elk land een grote invloed op de nationale economie.
Dit geldt ook voor Portugal. Inderdaad, de bouwsector voorziet de nodige infrastructuur voor de
publieke en privésector. Bovendien creëert de sector veel jobs en draagt ze bij tot de ontwikkeling van
de economie (TL., 2015).
Vandaag is de bouwsector een van de belangrijkste sectoren in Portugal. De sector draagt ongeveer
1629,40 miljoen euro bij tot het bbp. In het eerste kwartaal van 2017, groeide ze met maar liefst 8,5%
vergeleken met 2016. Voor Portugal is dit een bemoedigend cijfer rekening houdend met wat het land
de voorbije vijftien jaar heeft doorstaan (Trading Economics, 2018).
2.1 Geschiedenis
Portugal heeft zwaar in de klappen gedeeld na de financieel-economische crisis. De crisis werd
gekenmerkt door grote overheidsbezuinigingen, een afname van de investeringen en strenge
kredietvoorwaarden. Dit had een grote impact op Portugese constructiebedrijven die het moeilijk
kregen om te overleven. Tussen 2010 en 2013 daalde het aantal constructiebedrijven met 19,1%.
Hieronder had de eigenlijke bouwsector het zwaarst te lijden met een afname van meer dan 50%
(Europese Commissie, 2016).
In onderstaande tabel word de evolutie van de bijdrage van de bouwsector tot het bbp beschreven in
miljoen EUR.
(Bron: Trading Economics, 2018)
6
De financiële crisis had uiteraard ook een negatieve invloed op de arbeidsmarkt. Tussen 2008 en 2013,
daalde het aantal werknemers in de bouwsector met 36,8%. In 2013 telde de bouwsector 470.000
werknemers wat 10,8% representeerde van de totale arbeidsmarkt (Europese Commissie, 2016).
2.2 De markt van vandaag
Vandaag is Portugal erin geslaagd haar economie voor een groot deel te herstellen. In het tweede
trimester van 2016, kregen meer dan 4.000 gebouwen een bouwvergunning. Dit cijfer wees op een
groei van 12% vergeleken met dezelfde periode van het voorgaande jaar (Idealista 2016).
In januari 2018, groeide de output van de constructiesector met 3% ten opzichte van dezelfde maand
van het voorgaande jaar (Trading Economics, 2018).
Volgens een recent rapport van FEPICOP ( Federação Portuguesa da Indùstria da Constução y Obras
Públicas), is er sprake van een aanzienlijke groei van de huisprijzen. Na enkele jaren die gekenmerkt
werden door devaluatie van onroerend goed en degradatie van bestaande gebouwen, is de situatie op
de vastgoedmarkt indrukwekkend verbeterd. De vraag naar vastgoed is flink gestegen, vooral vanuit
het buitenland. Volgens INE zijn de prijzen van woningen in Lissabon met 18% gegroeid en met 14% in
Porto (FEPICOP, 2018).
Op nationaal niveau is deze prijsstijging natuurlijk gematigder. De prijzen zijn gemiddeld met 12%
gestegen doorheen het hele land. Voor de bevolking wordt het jammer genoeg moeilijker om toegang
te hebben tot huisvesting gezien het lage inkomstniveau vergeleken met andere Europese landen. Men
moet dus zorgen dat er een evenwicht behouden wordt tussen vraag en aanbod.
Als gevolg is de vergunningsverlening met 20% gestegen in de eerste twee maanden van 2018
(FEPICOP 2018).
Wat betreft constructiemateriaal, staat Portugal bekend voor keramiek, kurk, hout, metaal en
sierstenen. De bouwmaterialenmarkt telt meer dan 5.000 bedrijven waarvan 15% ook exporteren.
Deze markt is naar schatting ongeveer 16 miljard euro waard. De export van Portugees bouwmateriaal
bedroeg 1,2 miljard euro en de voornaamste importlanden zijn de EU-landen, de VS en Japan (British-
Portuguese Chamber of Commerce, 2018).
De bouwsector in Portugal| mei 2018 7
Bedrijven zijn over het algemeen niet gespecialiseerd in een bepaald product. Zo verkopen ze cement,
zand, bakstenen, vloer- en wandbekleding, sanitair, ... De grootste klanten zijn grote aannemers en
openbare entiteiten (25%), middelgrote en kleine aannemers (35%), vakmannen (15%), particulieren
(15%) en andere detailhandelaren (10%). Enkele grote buitenlandse detailhandelaren hebben al
winkels in Portugal. De bekendste zijn onder andere MaxMat, Aki, Mestre Maco en Bricomarché
(British-Portuguese Chamber of Commerce, 2018).
2.3 Marktvooruitzichten en uitdagingen
De marktvooruitzichten van de bouwsector zien er voor het komende jaar goed uit. Volgens de
Europese Commissie zouden de investeringen in de bouwsector met 3,2% groeien in 2018. Bovendien
voorspelt FEPICOP een outputtoename van 4,5% in 2018 (FEPICOP, 2017).
In de voorbije jaren heeft Portugal veel interesse getoond voor duurzame constructie. Initiatieven zoals
de Sustainable Habitat Cluster die innoverende en ecologische bouwtechnieken promoot of het Energy
Efficient Fund die energie-efficiënte renovatie steunt, worden populairder.
Daarnaast heeft Portugal ook een systeem opgesteld waarbij men gemakkelijk de ecologische prestatie
en duurzaamheid van gebouwen kan evalueren (Construction21, 2018).
Dankzij de resultaten van de kwalitatieve enquêtes van het INE (Instituto Nacional de Estatística), is
men tot de conclusie gekomen dat ondernemers uit de bouwsector positief naar de toekomst van hun
bedrijven kijken (FEPICOP, 2018).
Ook onderzocht het INE met welke obstakels ondernemers uit de bouwsector over het algemeen het
meest worstelen.
8
De onderstaande tabel is een samenvatting volgens volgende kolommen van links naar rechts): vraag,
gekwalificeerd personeel, verkoopvooruitzichten, rentevoet, bankkrediet en verkregen vergunningen
(FEPICOP 2018).
De Portugese bouwsector staat m.a.w. voor twee grote uitdagingen: een toenemend tekort aan
geschoolde arbeidskracht en de toenemende bouwkosten. Deze twee elementen duwen de prijzen en
de vraag naar omlaag. Indien men de situatie niet snel aanpakt, kan het herstel van de bouwsector in
gevaar komen te staan (Construir, 2018).
Tot slot, zijn de administratieve aspecten in Portugal nog steeds vrij zwaar. Er is sprake van een
restrictief regelgevingskader dat de ontwikkeling van de bouwsector hindert (Construction21, 2018).
De bouwsector in Portugal| mei 2018 9
3. Infrastructuur
3.1. Transport
Wat betreft mobiliteit, krijgt Portugal, volgens de Europese Commissie (2018), de negentiende plaats
te midden van alle EU-landen.
De kwaliteit van de Portugese verkeersinfrastructuur wordt beschouwd als een van de beste in de
Europese Unie. Bovendien heeft Portugal haar TEN-T Core Road Network volledig voltooid.
De TEN-T High Speed Rail Core Network moet nog verder ontwikkeld worden (Europese Commissie,
2018).
Ratings zijn ook positief over de kwaliteit van spoorwegen-, haven- en luchtvervoersinfrastructuur.
Toch bevindt Portugal zich net onder het EU-gemiddelde voor deze infrastructuurtypes (Europese
Commissie, 2018).
3.2. Digitale infrastructuur
Portugal introduceerde in 2012 de Agenda Digital Nacional. Deze agenda bestaat uit ambitieuze
doelstelling om van Portugal een van de meest gevorderde landen te maken wat betreft digitale
economie. De doelstellingen moeten tegen 2020 vervuld worden.
Zo legt Portugal zich bijvoorbeeld toe op het bereiken van de volgende doelstelling: toegang
garanderen tot websnelheden van minimum 30 Mbps en voorwaarden creëren die zullen toelaten dat
55% meer bedrijven gebruik maken van elektronische handel (vergeleken met 2011)
(Agenda Portugal Digital, 2018).
3.3 Energie-, water- en afvalvoorzieningen
De Portugese afhankelijkheid van geïmporteerde energie is altijd groot geweest aangezien er geen
olie- of gasbronnen aanwezig zijn in het land (Global Legal Insights, 2018). In 2008 besloot Portugal
haar energiebeleid grondig te herzien. Dankzij deze hervormingen groeide het gebruik van
hernieuwbare energie indrukwekkend, liberaliseerde men de elektriciteits- en gassector en werd sterk
ingezet op energie-efficiëntie.
10
In onderstaande grafiek wordt het gebruikspercentage van elke energiebron weergegeven
(International Energy Ageny, 2016).
Wat betreft watervoorziening, kreeg Águas de Portugal (AdP), in 2017, 420 miljoen euro van de
Europese Investeringsbank om investeringen in waterinfrastructuur te ondersteunen. Deze lening zal
dienen voor het verbeteren van de kwaliteit, efficiëntie en duurzaamheid. Bovendien zal deze
investering economische groei bevorderen door meer dan 7.400 banen te creëren (European
Commission, 2018).
Met betrekking tot afvalbeheer werkt Portugal aan een nieuw systeem voor bouw- en sloopafval dat
de hele cyclus zou integreren van de productie van het bouwmateriaal tot het einde.
De bouwsector is en blijft nog steeds een belangrijke sector die afval produceert, vooral nu de
subsector van de renovatie van gebouwen toeneemt. Naast de bouwsector zijn er uiteraard nog
andere sectoren die veel afval produceren, waaronder de behandeling van scheepsafval en de
ontmanteling van schepen (European Environment Agency, 2018).
De bouwsector in Portugal| mei 2018 11
4. Opportuniteiten
Ligging en infrastructuur
Portugal is strategisch gelegen, langs de Atlantische kust. Bovendien, volgens het Global
Competiveness Index Report 2016-2017, kreeg Portugal, betreffende de kwaliteit van infrastructuur,
de 22ste plaats onder 138 landen. Ook kreeg het land de elfde plaats in de Global Energy Architecture
Report 2017 (EY, 2017).
(Bron: EY, 2017)
Bouwkosten
Hoewel de bouwkosten in Portugal met 1,7% gestegen zijn in 2017, liggen deze nochtans laag
vergeleken met andere Europese landen (Idealista, 2017). Volgens European Construction Cost (2018),
bedraagt de Portugese index voor constructiekosten 50,33%. De onderstaande tabel en kaart geven
een idee van de index voor constructiekosten in Europa.
(Bron: European Construction Cost, 2018).
Land Index
Noorwegen 160,74%
Zwitserland 137,42%
België 89,29%
Rusland 77,32%
Polen 65,61%
Hongarije 53,23%
Portugal 50,33%
Roemenië 46,40%
Servië 38,00%
12
5. Bouwbedrijven
Hieronder vindt u een niet-exhaustieve lijst van Portugese bouwbedrijven.
MOTA-ENGIL-ENGENHARIA E CONSTRUCÕES SA
Adres: Rua do Rego Lamerio, n°38
4300-454
Porto
Tel: +351 225 191 261
Email: [email protected]
Website: www.mota-engil.pt
Voorzitter: António Manuel Vasconcelos Da Mota
Directeur Aankoop: Ana Paula Pata
TEIXEIRA DUARTE-ENGENHARIA E CONSTRUCÕES SA
Adres: Lagoas Park, Edifício 2
2740-265
Porto Salvo, Oeiras
Tel: +351 217 912 300
Email: [email protected]
Website: www.teixeiraduarte.pt
Voorzitter: Pedro Maria Teixeira Duarte
Directeur Aankoop: Joel Viana De Lemos
ANDRADE GUTIERREZ – EUROPA, AFRICA E ÁSIA
Adres: Lagoas Park, Edifício 2
2740-265
Porto Salvo, Oeiras
Tel: +351 217 912 444
Website: www.andradegutierrez.com
Voorzitter: Sérgio Lins Andrade
Directeur Aankoop: Pedro Estima
SOCIEDADE DE CONSTRUCÕES SOARES DA COSTA
Adres: Rua Daciano Baptista Marques, 245
Lake Towers - Ed. D - Piso 3
4400-617 Vila Nova Gaia - Portugal
Tel: +351 228 342 200
Email: [email protected]
Website: www.soaresdacosta.com
Voorzitter: Joaquim António Negrita Fitas
Directeur Aankoop: Filipe Vilarinho
De bouwsector in Portugal| mei 2018 13
LENA – ENGENHARIA E CONSTRUCÕES
Adres: Edifício Grupo Lena
Rua de Tomar, nº 80
2495-185 - Santa Catarina da Serra
Portugal
Tel: (+351) 244 749 100
Email: [email protected]
Website: www.grupolena.pt
Voorzitter: Joaquim Viera Rodrigues
Directeur Aankoop: Adelino Rodriques
MSF – ENGENHARIA S.A.
Adres: Rua Frederico George 37
1600-468 Telheiras - Lisboa
Portugal
Tel: +351 217 213 500
Email: [email protected]
Website: www.msf.pt
Voorzitter: Carlos Pompeu Ramalhão Fortunato
Directeur Aankoop: João Cabral
CASAIS ENGENHARIA E CONSTRUCÕES S.A.
Adres: Rua do Anjo, 27 - Apartado 2702
4700-565 Braga
Portugal
Tel: +351 253 305 400
Email: [email protected]
Website: www.casais.pt
Voorzitter: António Carlos Fernandes Fernandes
Directeur Aankoop: Miquel Ferreira
H.C.I. – CONSTRUCÕES S.A.
Adres: Avenida Almirante Gago Coutinho, 131
1700-029 LISBOA
Portugal
Tel: +351 21 842 12 00.
Email: [email protected]
Website: www.hci.pt
Voorzitter: Vítor Manuel Ferreira Lúcio da Silva
Directeur Aankoop: Joachim Garcia
14
FERREIRA CONSTRUCÕES
Adres: Rua Correia de Sá, n.º 68,
4150-228 – Porto
Portugal
Tel: +351 226 197 300
Email: [email protected]
Website: www.construtora.ferreira.global
Voorzitter: José Joaquim Soares Pinto da Silva
Directeur Aankoop: Virgílio Linhares
ETERMAR
Adres: Estrada da Graça 38
2910-520 Setúbal
Portugal
Tel: +351 265 700 800
Email: [email protected]
Website: www.etermar.pt
Voorzitter: Álvaro José Gonçalves Mendes
Directeur Aankoop: Manuel Gonilho
CONSTRUCÕES GABRIEL A.S. COUTO
Adres: Rua de São João de Pedra Leital, 1000
4770 – 464 Requião
Portugal
Tel: +351 252 308 640
Email: [email protected]
Website: www.gabrielcouto.pt
Voorzitter: Carlos Alberto Freitas Couto
Directeur Aankoop: Joana Silva
De bouwsector in Portugal| mei 2018 15
6. Interessante contacten en vakorganisaties
FEPICOP (Federação Portuguesa da Indústria da Construção e Obras Públicas)
Adres: Rua Carlos Mayer, nº 2 - 1º
1700-102 LISBOA
Tel: +315 213 110 200
Email: [email protected]
Website: www.fepicop.pt/index.php?id=9
AICCOPN – Associação dos Industriais da Construção Civil e Obras Públicas
Adres: Rua Álvares Cabral, 306
4050 – 040 Porto
Tel: +351 22 340 22 00
Website: www.cpci.pt/contactos
AECOPS – Associação de Empresas de Construção Obras Públicas e Serviços
Adres: Rua Carlos Mayer, n.º 2-1.º
1700-102 Lisboa
Tel: +351 213 110 200
Email: [email protected]
Website: www.aecops.pt/index.php?id=117
AECOPA – Associação dos Industriais de Construção Civil e Obras Públicas dos Açores
Adres: Rua Eng.º José Cordeiro, n.º 38 - 1º
9500-296 Ponta Delgada
Tel: +351 296 284 733
Email: [email protected]
Website: www.aicopa.pt
AATAE - Associação dos Agentes Técnicos de Arquitetura e Engenharia
Adres: Rua Américo Durão, 16 - D,
1900-064 Lisboa
Tel: +351 218 452 772 / +351 218 452 773
Email: [email protected]
Website: www.aatae.pt/pagina.php?p=contactos
AEPSA – Associação das Empresas Portuguesas para o Sector do Ambiente
Adres: Av. do Brasil, nº 101
1700-066 Lisboa
Tel: +351 21 844 30 50
Email: [email protected]
Website: www.aepsa.pt/pt/
16
AICE – Associação dos Industriais da Construção dos Edifícios
Adres: Avenida Ressano Garcia, 13, R/C –
1070-234 Lisboa
Tel: +351 213 815 500
Email: [email protected]
Website: www.aice.pt
Ordem dos Arquitetos
Adres: Travessa do Carvalho, 23
1249-003 Lisboa
Tel: +351 213 241 110
Website: www.arquitectos.pt
Ordem dos Engenheiros
Adres: Avenida António Augusto de Aguiar, N.º 3-D,
1069-030 – Lisboa
Tel: +315 213132600
Email: [email protected]
Website: www.ordemengenheiros.pt/pt/
Ordem dos Engenheiros Técnicos
Adres: Praça D. João da Câmara, 19 – 1°Esq.
1200-147 Lisboa
Tel: +351 213 261 600
Email: [email protected]
Website: www.oet.pt/portal/
De bouwsector in Portugal| mei 2018 17
7. Vaktijdschriften
Indien u geïnteresseerd bent in reclame maken of in contact wil treden met agenten, distributeurs of
andere interessante zakelijke contacten, zijn vaktijdschriften een interessante informatiebron.
Hieronder een niet-exhaustieve van vaktijdschriften actief in de bouwsector:
Construção Magazine - Engenho e Média, Lda
Adres: Rua de Santos Pousada, 441, sala 110,
4000-486 Porto
Portugal
Tel: +351 225 899 625
Email: [email protected]
Website: www.construcaomagazine.pt/sobre/contactos/
Construir
Adres: Rua Sarmento de Beires, n.º 7 – D – 2º Dto
1900-410 Lisboa
Portugal
Tel: +351 210 994 189
Email: [email protected]
Website: www.construir.pt
Associação de Empresas de Construção e Obras Públicas e Serviços - AECOPS
Adres: Rua Carlos Mayer, n.º 2-1.º
1700-102 Lisboa
Portugal
Tel: +351 213 110 200
Email: [email protected]
Website: www.jornaldaconstrucao.pt
18
8. Vakbeurzen
Een bezoek aan een vakbeurs in Portugal kan ook verrijkend zijn om in contact te treden met nieuwe
zakelijke contacten. Bovendien kan men er informatie vinden over nieuwe en innoverende producten
en diensten. Hieronder een niet-exhaustieve lijst van vakbeurzen met focus op de bouwsector.
Green Business Week
11 - 13 April 2018
Lissabon - Centro de Congressos de Lisboa
Website: http://greenbusinessweek.fil.pt/
Tektónica
16 - 19 mei 2018
Lissabon - FIL – Parque das Nações
Website: https://tektonica.fil.pt/english/
Salão Imobiliaro
3-7 oktober 2018
Lissabon - FIL – Parque das Naçãos
Website: https://imobiliario.fil.pt
EMAF
21-24 november 2018
Porto – Exponor
Website: www.emaf.exponor.pt
Indien u meer informatie wenst over beurzen in Lissabon en Porto, kunt u terecht op volgende
websites:
• Lissabon: www.fil.pt
• Porto: www.exponor.pt
De bouwsector in Portugal| mei 2018 19
Geraadpleegde bronnen
Agenda Portugal Digital. (2018). Objetivos – Agenda Digital Nacional. Retrieved from
www.portugaldigital.pt/objetivos/
BEI. (2017, September 12). La BEI soutient la modernisation des infrastructures hydriques au
Portugal avec un prêt de 420 millions d’euros au titre du Plan d’investissement pour l’Europe. Retrieved
from www.eib.org/infocentre/press/releases/all/2017/2017-235-eib-supports-the-modernisation-of-
water-infrastructure-in-portugal-with-a-eur420-million-loan-under-the-investment-plan-for-
europe.htm#
Britannica. (2018). Lisbon – National Capital – Portugal. Retrieved from
www.britannica.com/place/Lisbon
British-Portuguese Chamber of Commerce. (2018). Construction. Retrieved from
www.bpcc.pt/construction.html
CEPSU. (2018). Brief Description of Portugal. Retrieved from
https://ects.cespu.pt/en/practical-information/brief-description-of-portugal/
Construction21. (2018). Insight into construction in Portugal by the European Construction
Sector Observatory. Retrieved from www.construction21.org/articles/h/insight-into-construction-in-
portugal-by-the-european-construction-sector-observatory.html
Construir. (2018, Março 29). Pela falta de mão-de-obra. Retrieved from
www.construir.pt/2018/03/29/crescimento-na-construcao-travado-pela-falta-mao-obra/
European Commission. (2016, August). Construction sector (Portugal). Retrieved from
https://ec.europa.eu/growth/sectors/construction/observatory_fr
European Commission. (2017, July 24). Digital Single Market – Country information –
Portugal. Retrieved from https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/country-information-portugal
European Commission. (2018, April 5). Portugal – Investments and Infrastructure. Retrieved
from
https://ec.europa.eu/transport/facts-fundings/scoreboard/countries/portugal/investments-
infrastructure_en
European Construction Cost. (2018). Cost Index. Retrieved from
http://constructioncosts.eu/cost-index/
20
European Environment Agency. (2016, May). More from less — material resource efficiency
in Europe. Retrieved from https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:_HNpFdga-
dgJ:https://www.eea.europa.eu/publications/more-from-less/portugal-material-resource-
efficiency+&cd=7&hl=nl&ct=clnk&gl=pt&client=safari
EY. (2017). Portugal is on Europe’s radar. Retrieved from
www.ey.com/Publication/vwLUAssets/ey-portugal-attractiveness-2017/$FILE/ey-portugal-
attractiveness-2017.pdf
FEPICOP. (2017). A construção em março de 2018. Retrieved from www.fepicop.pt
FEPICOP. (2018, March 29). Falta de mão-de-obra limita crescimento da Construção.
FEPICOP, n.° 99.
Global Legal Insights. (2018). Energy 2018 – Portugal. Retrieved from
www.globallegalinsights.com/practice-areas/energy-laws-and-regulations/portugal
Idealista. (2016, September 15). Construção dá sinais de retoma: edifícios licenciados
disparam 12% face à 2015. Retrieved from
www.idealista.pt/news/imobiliario/construcao/2016/09/14/31564-construcao-da-sinais-de-retoma-
edificios-licenciados-disparam-12-face-a-2015
Idealista. (2017, February 9). Custos de construção nova aumentaram 1,7% num ano.
Retrieved from www.idealista.pt/news/imobiliario/construcao/2017/02/09/32721-custos-de-
construcao-nova-aumentaram-1-7-num-ano
International Energy Agency. (2016). Energy Policies of IEA countries – Portugal. Retrieved
from
www.iea.org/publications/freepublications/publication/Energy_Policies_of_IEA_Countries_Portugal_
2016_Review.pdf
Portugal Resident. (2017, June 7). Construction sector grows by 8,5%. Retrieved from
http://portugalresident.com/construction-sector-grows-by-85
TL. (2015, March). Evolution of the Portuguese Construction Sector. Retrieved from
https://fenix.tecnico.ulisboa.pt/downloadFile/1407770020544562/Extended_Abstract_Tiago_Romao
_65297.pdf
The Economist. (2018). Portugal. Retrieved from http://country.eiu.com/portugal
Trading Economics (2018). Portugal Construction Output. Retrieved from
https://tradingeconomics.com/portugal/construction-output
UNECE. (2017). Share of construction in GDP, %. Retrieved from
http://w3.unece.org/PXWeb/en/Charts?IndicatorCode=8
De bouwsector in Portugal| mei 2018 21
Disclaimer
De informatie die u in deze publicatie vindt is bedoeld als achtergrondinformatie die u moet in staat
stellen een beeld te vormen met betrekking tot de hierin behandelde materie. Zij is met de grootste
zorg verzameld op basis van de beschikbare data en documentatie op het ogenblik van de publicatie.
Deze publicatie heeft bijgevolg niet de ambitie van volledigheid of geldigheid voor uw specifieke
situatie. Zij kan bijgevolg nooit beschouwd worden als een juridisch, financieel of ander gespecialiseerd
advies. Flanders Investment & Trade (FIT) kan in die zin nooit verantwoordelijk gesteld worden voor
gebeurlijke foutieve vermeldingen, weglatingen of onvolledigheden in deze publicatie. FIT kan
evenmin verantwoordelijk worden gesteld voor het gebruik of de interpretatie van de informatie in
deze publicatie. De verwijzingen in deze publicatie naar bepaalde entiteiten, bedrijven en/of personen
houden geen bijzondere aanbevelingen in die voor Flanders Investment & Trade enige
verantwoordelijkheid zou kunnen teweegbrengen.
Datum van publicatie: mei 2018
