KWALITEIT ZONDER VRAAGTEKENS EN ZONDER GRENZEN

Erkenning van vakmanschap en professionaliteit van de kwaliteitsmanager zelf

Persoonscertificering is een nieuwe activiteit van het NNK, het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement. Hierbij gaat het om het vakmanschap van de kwaliteitsmanager zelf: om de competenties, de kennis en de vaardigheden.

Door Cees Beek en Gerard Berendsen

Wie kijkt naar de functiebenamingen in

vacatures, komt een hele diversiteit aan

functienamen tegen: QESH-engineer, KAM-

manager, Quality Control-specialist of ge-

woon kwaliteitsmanager. En als je naar de

functiecriteria kijkt, heeft het allemaal te

maken met normgericht bezig zijn, verbe-

tergericht bezig zijn, veranderingen tot stand

brengen, procesfocus hebben… en daarmee

een organisatie te helpen verbeteren en

groeien. Maar door al die verscheidenheid

ziet menigeen door de bomen het bos niet

meer.

Persoonscertificering is bedoeld om organi-

saties en individuen een herkenbaar niveau

te bieden. Het certificeren van vakman-

schap is oorspronkelijk door de EOQ inge-

voerd, de Europese organisatie op het ge-

bied van kwaliteit, die is opgericht in 1956.

Tegenwoordig kennen vijftien Europese lan-

middel van registratie of certificatie. Het be-

treft overwegend beroepsgroepen waarvan je

als klant naast op deskundigheid ook volledig

op integriteit moet kunnen vertrouwen. Denk

hierbij aan financieel adviseurs, accountants,

makelaars, notarissen en advocaten.

COMPETENTIES INSCHATTENMaar hoe zit het met de kwaliteitsmanager/

functionaris? Management, klant en andere

stakeholders moeten ook op het vakman-

schap en de integriteit van de kwaliteitsma-

nager kunnen vertrouwen. Naar schatting

zijn er in Nederland zo’n twintigduizend per-

sonen die zich met kwaliteit bezighouden. Als

volledige of als deelfunctie; men doet ‘het’

er ‘bij’. Er is dan ook een grote verscheiden-

heid aan functienamen. Maar wie is nu een

geschikte kwaliteitsmanager/-functionaris?

Door de diversiteit aan ‘kwaliteitskundige’

opleidingen en trainingen is het moeilijk in te

schatten wat hun competenties zijn. Organi-

saties maken de kwaliteitsmanager/-functio-

naris verantwoordelijk voor het gecertificeerd

krijgen en houden van managementsyste-

men, maar maken zich vaak niet druk om de

kwaliteit van deze manager/functionaris en

hoe dit te borgen.

Wat is het juiste competentiekader dat een

kwaliteitsmanager/functionaris zou moe-

ten hebben om de vele rollen die hij (m/v)

vanuit een kwaliteitskundig perspectief zou

moeten c.q. kunnen hebben om bij te kun-

nen dragen aan het succes van de organi-

satie? Zo is hij onder andere een ontwerper

van (geïntegreerde) managementsystemen,

een vertaler van strategie naar uitvoering,

den persoonscertificering. Als opdrachtge-

vers en werkgevers kiezen voor een NNK/

EOQ Quality manager, dan weten ze dat

het goed zit met de kwaliteit. De beroeps-

groep staat niet alleen voor de kwaliteit van

producten, diensten en organisaties, maar

bewaakt en borgt met persoonscertificering

nu ook haar eigen kwaliteit. Kwaliteit zon-

der vraagtekens en zonder grenzen.

Er zijn meerdere redenen waarom het Ne-

derlands Netwerk voor Kwaliteitsmanage-

ment (NNK) als beroepsvereniging (Europe-

se) certificatie van kwaliteitsfunctionarissen

mogelijk wil maken.

Een zichzelf respecterende beroepsgroep

bewaakt en ventileert de kwaliteit van het be-

roep en haar beoefenaren. Veel beroepsgroe-

pen kennen al jaren een vrijwillige of ver-

plichte erkenning van het vakmanschap, door

BEROEPSPROFIEL VAN DE NNK/EOQ QUALITY MANAGERDe NNK/EOQ Quality manager is een op HBO- of WO-niveau gevormde kwaliteitsfunctionaris

met een gedegen beroepsopleiding en ervaring. Met zijn competenties is hij (m/v) in staat

om managementsystemen te ontwikkelen in de richting van duurzaam succes van de organi-

satie. Daarbij houdt hij rekening met de eisen van de betrokken partijen, eisen van de markt

en met de organisatieomgeving. Hij kent de geavanceerde managementconcepten en helpt

beslissingen te nemen over hun toepassing en over de invoering ervan in het bedrijf. Door

zijn kennis van modellen en systemen is hij in staat de eisen van verschillende normen te

integreren in het managementsysteem van de organisatie. Door de toepassing van geschikte

werkwijzen en data-analyse kan hij kwaliteitsgerelateerde gegevens analyseren, evalueren

en beschikbaar maken voor besluitvorming. Hij is in staat klantenbelangen te identificeren

en hen te vertegenwoordigen in de organisatie. Hij biedt informatie, advies en opleiding over

kwaliteitgerelateerde zaken op alle niveaus van de organisatie.

Kwaliteit in Bedrijf juli 20156

een bruggenbouwer binnen en buiten de or-

ganisatie met de stakeholders, verbeteraar

van processen, risicomanager, intern advi-

seur, data-analist en zelfs ‘het geweten van

de organisatie’ (compliance management).

EEN HELDERE DEFINITIENaar aanleiding van deze inzichten wil het

bestuur van het NNK het vak kwaliteitsma-

nagement, de kwaliteitsfunctie en de beno-

digde competenties helder gaan definiëren,

vakgerichte opleidingen gaan afstemmen

op benodigde competenties en de waarde

van het vak en de functionaris voor de orga-

nisatie en maatschappij gaan promoten.

Het wordt tijd dat we als beroepsgroep voor

en door kwaliteitsfunctionarissen de pro-

fessionele kwaliteitsmanager/functionaris

gaan erkennen. Dat willen we doen door

middel van persoonscertificering onder

auspiciën van en volgens het beroepsprofiel

van de European Organisation for Quality

(EOQ) en conform de eisen van de ISO

17024 (algemene eisen voor instellingen die

certificatie van personen uitvoeren). Door

aan te haken bij het competentiekader van

de EOQ Quality manager krijgt het certifi-

caat Europees draagvlak en krijgt de gecer-

tificeerde zowel een Nederlands (NNK) als

een Europees (EOQ) certificaat.

Een NNK/EOQ gecertificeerde kwaliteits-

manager/functionaris is een professional,

die blijvend toegevoegde waarde heeft voor

de werk-/opdrachtgever, de organisatie en

haar stakeholders.

Via een certificaat kan de kwaliteitsprofes-

sional zich in de markt onderscheiden.

Zeker voor zelfstandigen zal dat meer-

waarde geven.

TOETSINGWie voor dit Nederlandse en Europese cer-

tificaat in aanmerking wil komen, dient aan

de volgende toelatingseisen te voldoen:

1. een HBO- of WO-opleiding te hebben

afgerond;

2. minimaal 4 jaar werkzaam te zijn waar-

van minimaal 2 jaar als kwaliteitsfuncti-

onaris;

3. kwaliteitskundige opleidingen/trainingen

(HBO-niveau of hoger) te hebben ge-

volgd van in totaal 60 of meer klokuren

aan klassikale lessen. Hiervan mogen

maximaal 24 klokuren zijn ingevuld door

aantoonbare alternatieve studie, zoals

zelfstudie.

Voldoet men aan deze eisen, dan worden

kennis en kunde getoetst. De toetsing be-

staat uit een theoretisch en praktisch deel.

Voor kwaliteitsmanagers uit de sectoren

zorg en food worden op hun sector toege-

spitste toetsingen ontwikkeld. Deze zullen

in 2016 worden aangeboden.

THEORIEHet theoretisch deel bevat 40 multiple

choice vragen, die volgens een door de EOQ

voorgeschreven toetsmatrijs zijn verdeeld

over een aantal onderwerpen (zie tabel 1).

Medio dit jaar zal het EOQ-competentie-

schema voor Quality manager aangepast

worden aan de ISO 9001:2015 en worden

onder andere verbeter- en risicomanage-

ment aan de onderwerpenlijst toegevoegd.

PRAKTIJKIn het praktijkgedeelte dient elke kandidaat

op toerbeurt met twee andere kandidaten

in anderhalf uur een case uit te werken en

na afloop de resultaten te presenteren aan

twee examinatoren.

Elke case beschrijft een situatie – een

ethisch dilemma – en kan de volgende

onderwerpen adresseren:

- kwaliteitsmanagementsysteem;

- procesmanagement;

- kwaliteitsmethoden/tools;

- projectmanagement;

- data-analyse (statistiek, kwaliteitskosten);

- belangen van de klant en andere stake-

holders; en:

- auditen (intern, leveranciers).

De groep dient:

- een analyse te maken van de geschetste

situatie, waarbij geschikte kwaliteitstools

worden toegepast en rekening wordt ge-

7juli 2015 Kwaliteit in Bedrijf

Tot slot worden de presentatie en uitwer-

king beoordeeld.

Een kandidaat is geslaagd (en gecertifi-

ceerd) indien deze voor het theoriedeel

minimaal 25 punten (max. 40) en voor het

praktijkdeel minimaal 35 punten (max. 60)

heeft gehaald. Het eerste examen zal eind

september/begin oktober plaatsvinden.

CONTRACTDe gecertificeerde wordt geregistreerd in

een openbaar register en sluit een certifi-

catieovereenkomst met het NNK met daarin

zijn rechten en plichten inclusief de NNK/

EOQ-gedragscode voor professioneel en

integer handelen en de belofte zijn/haar

competenties en professionaliteit verder te

ontwikkelen.

Het certificaat is drie jaar geldig. Om het

certificaat te kunnen verlengen dient de

gecertificeerde aan de volgende eisen te

voldoen:

1. 2 van de 3 jaar werkzaam te zijn als

kwaliteitsmanager/-functionaris;

2. bewijs te leveren van twee afgeronde

vakgerelateerde projecten;

3. een (zelf)verklaring af te geven dat er

geen aanklacht tegen de certificaathou-

der is ingediend;

4. minimaal één vakgerichte training van

één dag te hebben gevolgd;

5. een reflectieverslag over de afgelopen

2,5 jaar te schrijven en een ontwikkel-

plan op te stellen voor de komende 3

jaar m.b.t. vakinhoudelijke en professio-

nele ontwikkeling en deze te bespreken

met twee ‘peers’ (examinatoren of ge-

certificeerde kwaliteitsfunctionarissen).

Binnenkort verschijnt op www.nnk.nl

nadere informatie. Voor vragen kan men

contact opnemen met het Bureau NNK

(info@nnk.nl) Q

houden met de complexiteit van de case;

- een oplossingsrichting uit te werken en

te motiveren, waarbij rekening wordt

gehouden met de verschillende stakehol-

ders;

- een implementatieplan op te stellen; en:

- het in de case opgenomen ethisch

dilemma te herkennen en benoemen.

Elke kandidaat wordt als hij/zij de leiding

heeft over de groep door de examinatoren

beoordeeld op de wijze waarop de kandidaat:

- de groep aanstuurt;

- taken verdeelt, coördineert en time

management hanteert;

- de uitwerking structureert en het team

vorm geeft; en:

- gebruik maakt van de competenties in de

groep.

Op 17 september a.s. komt de wereld van kwaliteitsma-

nagement bijeen in Media Plaza (Utrecht). Namens het NNK

zal Cees Beek op het jaarcongres van Kwaliteit in Bedrijf

een praktijksessie verzorgen over dit onderwerp. Schrijf u

daarom nu in op www.jaarcongreskwaliteit.nl. Abonnees van

Kwaliteit in Bedrijf ontvangen een interessante korting op

de deelnameprijs!

Het theoretisch deel bevat 40 multiple choice vragen, die verdeeld zijn over bovenstaande onderwerpen.

Onderwerp

Kwaliteitsmanagement-

systemen

Procesmanagement

Leiderschap en begeleiden

van groepen

Communiceren, presenteren,

rapporteren en adviseren

aan management en groepen

Belangen klanten en andere

stakeholders

Kwaliteitsmethoden

Projectmanagement

Data-analyse /Statistiek

Trainingen

Auditing

Sub-onderwerpen

Kennis van ISO 9000, 9001, 9004, kwaliteitsmanagement-

principes, PDCA-cyclus, beleid en doelstellingen (policy

deployment), integratie van managementsystemen, orga-

nisatiestructuren, managementmodellen, besluitvorming,

klantoriëntatie en -eisen, aansprakelijkheid.

Stroomschema’s, raakvlakken en interacties, prestatie-

indicatoren.

Leiderschapsprincipes, methoden & technieken,

groepsdynamica, conflict oplossen en motivatie-

theorieën (zoals Maslow, Herzberg).

Contactpersoon en motivator zijn voor de medewerkers.

Managementsystemen onder de aandacht brengen.

Contactpersoon externe partijen, toekomstscenario’s,

missie/visie/strategie.

Methoden voor het identificeren van klanteisen, -behoef-

ten en -verwachtingen, tevredenheid, ISO 10001–10004,

EFQM-model, ISO 9004, TQM, medewerkersbewustzijn

en ethiek.

Welke wanneer toepassen (bijvoorbeeld: Ishikawa, Pareto,

histogram, stroomschema, brainstorming, 8D, SWOT-

analyse, krachtenveldanalyse, Balanced Scorecard, Kan

Ban, Poka Yoke, Kaizen, FMEA, KPI’s, QFD en SPC).

Inrichten, toepassen.

Kansberekening, verdelingen, steekproeven, partij-

keuringen, correlatie & regressie, geschiktheid

meet apparatuur, meetfouten, Design of Experiments,

betrouwbaarheid, procesgeschiktheid en toleranties.

Ontwikkelen, organiseren en verzorgen.

Opleidingsbehoefte vaststellen.

Auditprogramma, ISO 19011, Competenties auditoren

Aantal

vragen

8

2

4

5

5

4

2

6

2

2

Kwaliteit in Bedrijf juli 20158