Eric Goyvaerts François Verspagen

17 Het bovenste deel van de aardkorst

17.1 De bodem17.2 Afzettingsbodems17.3 Verweringsbodems17.4 Bodemkaart België17.5 De mens misbruikt de bodem

17.1 De bodem17.1 De bodem

= bovenste deel van de aardkorst waarin de planten kunnen groeien

bodem

ondergrond

Meridiaan 1

Blz. 67

17.1 De bodem17.1 De bodem

HUMUS

organische bestanddelen

(dode planten en dieren)

bovenste deel van de bodem is donker gekleurd. Dit is

bodem

ondergrond

Ontstaat uit

voedingsstoffenBevatvoor de planten

Meridiaan 1

Blz. 67

17.2 AfzettingsbodemsVan ergens anders aangevoerd door:

zee

rivier

wind

Meridiaan 1

Blz. 67

17.2 Afzettingsbodems

Het zijn of waren losse / vaste gesteenten

Ze liggen

in lagen

Meridiaan 1

Blz. 67

17.2 Afzettingsbodems

Afdrukken of versteende resten van planten en

dieren:

fossielen

Meridiaan 1

Blz. 67

17.2 Afzettingsbodems Soort gelaagdheid?

Kies uit: horizontaal, gebroken, geplooid

Meridiaan 1

Blz. 67

17.5 17.6 GebrokenGeplooid Horizontaal17.4

17.2 Afzettingsbodems

Losse gesteenten in een afzettingsbodem kunnen zo worden samengedrukt dat vaste

gesteenten ontstaan.

Zand Zandsteen

Meridiaan 1

Blz. 67

17.2 Afzettingsbodems

Zand Zandsteen

Klei Kleischalie

Meridiaan 1

Blz. 67

Ten noorden / zuiden van Samber en Maas

kleizandzandleemleemverweringsbodem

Plaats Bodem

Ronse

Eeklo

Boom

Droog zand / lemig zand

Natte zandleem

17.2 Afzettingsbodems Meridiaan 1

Blz. 67

Eeklo

Ronse

Boom

Nat zand / lemig zand

BOOM ALS VOORBEELD

17.3 VerweringsbodemsOntstaan ter plaatse door

VERWERING van het moedergesteente

afbreken van gesteenten onder invloed van het weer

VERWERING= ZandZandsteen

KleiKleischalie

Meridiaan 1

Blz. 68

17.3 Verweringsbodems Meridiaan 1

Blz. 68

Duid aan: verweringsbodem, moedergesteente

verweringsbodem

moedergesteente

17.7 Verweringsbodem

stukken steen

Onder een dikke / dunne bovenste laag zien we een laag met

veel

17.3 VerweringsbodemsEen verweringsbodem is wel / niet geschikt

voor landbouw omdat hij dun / dik is, los / stenig is en ook doorlatend / weinig

doorlatend.

Water en wind kunnen het verweerde materiaal elders

afzetten.

Meridiaan 1

Blz. 29

17.3 VerweringsbodemsGesteenten kunnen verweren door:

Door hoge temperaturen

zetten gesteenten uit

Door lage temperaturen

krimpen gesteenten in

17.9

temperatuur

Meridiaan 1

Blz. 68

Gesteente barst en brokkelt af

17.3 VerweringsbodemsGesteenten kunnen verweren door:

17.10

wind

Meridiaan 1

Blz. 68

Schuurt zachtere gesteenten weg

17.3 VerweringsbodemsGesteenten kunnen verweren door:

plantengroeiWortels dringen in barsten en duwen die open terwijl ze

in de breedte groeien

Meridiaan 1

Blz. 68

17.11

Ten noorden / zuiden van Samber en Maas

kleizandzandleemleemverweringsbodem

17.3 Verweringsbodems

Voorbeelden: stenig leemgronden met bijmenging van kleisteen en zandsteen

Meridiaan 1

Blz. 68

of kalksteen

OPDRACHT 17.1 Meridiaan 1

Blz. 69

kleizandzandleemleemverweringsbodem

2

4

13

A

B

C

o

5

E

D

OPDRACHT 17.1 Meridiaan 1

Blz. 69

Vergelijk de bodemkaart met de kaart van de ondergrond.

De bodem wordt duidelijk gevormd of beïnvloed door de gesteenten in de ondergrond.

18.1

De bodem wordt blootgelegd door

17.5. De mens misbruikt de bodem Meridiaan 1

Blz. 70

Overbegrazing,

18.1

Overbegrazing,

De bodem wordt blootgelegd door

17.5. De mens misbruikt de bodem Meridiaan 1

Blz. 70

18.2

brandbouw (ontbossing)

144

wind

winderosie

17.5. De mens misbruikt de bodem Meridiaan 1

Blz. 70

De bodem wordt blootgelegd door

regenwater

17.5. De mens misbruikt de bodem Meridiaan 1

Blz. 70

De bodem wordt weggespoeld door

Zon, regen en wind zorgen ervoor dat de bodem verstuift en wegspoelt.

BODEMEROSIE

Wereldwijd probleem

¾ van alle landbouwgronden

17.5. De mens misbruikt de bodem Meridiaan 1

Blz. 70

Er is van boven naar beneden geploegd.

Regenwater stroomt traag /snel omlaag.

Hoe geploegd?

Wat gebeurt er met de bodem? Die wordt weggespoeld

17.5. De mens misbruikt de bodem Meridiaan 1

Blz. 70

Oplossing: Contourploegen =

ploegen met de hoogtelijnen mee.

17.5. De mens misbruikt de bodem Meridiaan 1

Blz. 70

Landbouw op steile hellingen door:

terrasbouw

contouraanplanting

17.5. De mens misbruikt de bodem Meridiaan 1

Blz. 70

17 Bovenste deel van de aardkorst

1. De bodem is het bovenste deel van de aardkorst waarin de planten kunnen groeien.

2. Afzettingsbodems bestaan uit gesteenten die door wind, zee of rivieren zijn aangevoerd. Deze bodems zijn gelaagd.

3. We vinden afzettingsbodems met losse gesteenten ten noorden van Samber en Maas.

4. Vaste gesteenten kunnen verbrokkelen onder invloed van weerelementen (zon, regen, wind en vorst). Dit noemen we verwering.

17 Bovenste deel van de aardkorst

5. Verweringsbodems zijn dun, stenig en weinig geschikt voor de landbouw.

6. We vinden verweringsbodems ten zuiden van Samber en Maas.

7. Bodemerosie is het wegspoelen of verstuiven van de vruchtbare bodemlaag, wordt veroorzaakt door ontbossing, overbegrazing of verkeerd ploegen.