AARDE

5 havo 2 End. en ex. processen 10-12

Daar waar de aardkorst onder druk komt te staan ontstaan

gebergten. Dit is het geval bij convergerende / divergerende

plaatranden.

Daar waar de aardkorst onder druk komt te staan, ontstaan

gebergten. Dit is het geval bij convergerende plaatranden.

De vorming van gebergten

Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten?

De vorming van gebergten

- vorming van sedimentlagen

- subductie

- vulkanisme

- plooiing van gesteentelagen

- aanvoer van sediment

fase 1 fase 2

Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten in fase 1?

De vorming van gebergten

fase 1 fase 2

Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten in fase 1?

De vorming van gebergten

-aanvoer van sediment

-vorming van sedimentlagen

Welke processen

dragen bij aan

de vorming van

gebergten?

De vorming van gebergten

Plooiing en opheffing

van sedimentgesteenteVulkanisme

De vorming van gebergten

Welke processen

dragen bij aan

de vorming van

gebergten?

fase 1 fase 2

Welke processen dragen bij aan de vorming van gebergten in fase 1?

De vorming van gebergten

Het breken van de aardkorstplaat waardoor het ene stuk,

de oceanische korst, wegduikt onder de continentale korst.

Dankzij welk proces gaat fase 1 over in fase 2?

Het effect van rek en druk op de aardkorst

op de lange termijn is groot!

Bij welke foto horen de

volgende kenmerken?

-rek

-druk

-gesteente buigt

-gesteente breekt

-aardbeving

-geleidelijk

-aan de oppervlakte

-diep in de aardkorst

Vervorming van de aardkorst

Het effect van rek en druk op de aardkorst

op de lange termijn is groot!

Vervorming van de aardkorst

-druk

-gesteente buigt

-geleidelijk

-diep in de aardkorst

-rek

-gesteente breekt

-aardbeving

-aan de oppervlakte

Horst?

Slenk?Horst

Slenk

Breuk

Oost-Afrika: Kenia

Plooiings- of breukgebergte?

Exogene en endogene processen

Het uiterlijk van de aardkorst wordt bepaald

door vele krachten die er op inwerken…

Van binnenuit

Van buitenaf

Exogene en endogene processen

Het uiterlijk van de aardkorst wordt bepaald

door vele krachten die er op inwerken…

Van binnenuit

Van buitenaf

Welke worden

exogeen

genoemd en

welke endogeen?

Endogene

processen

Exogene

processen

Exogene en endogene processen

Welke van de volgende processen zijn endogeen en welke zijn exogeen?

Endogeen

Exogeen

-Verwering

-Aardbevingen

-Sedimetatie

-Daling

-Vulkanisme

-Breukvorming

-Plooiing van gesteente

-Opheffing

-Erosie

Exogene en endogene processen

Endogene:

-Aardbevngen

-Vulkanisme

-Breukvorming

-Plooiing van gesteente

-Opheffing

-Daling

Welke van de volgende processen zijn endogeen en welke zijn exogeen?

Exogeen:

-Verwering

-Erosie

-Sedimetatie

Exogene processen

Exogene krachten worden aangedreven door…

processen in de atmosfeer

hydrologische kringloop

de zon

Endogene processen

Endogene processen worden aangedreven door…

beweging in de mantel

platentektoniek

de energie uit de aardkern

1 Welke endogene en

exogene processen

treden hier op?

2 En wat zijn de gevolgen

hiervan op korte en lange

termijn?

Exogene en endogene processen

Exogene en endogene processen

Welke processen worden

aangedreven door de

hydrologische kringloop?

Dit gebeurt dankzij exogene / endogene processen.

Hooggebergten

met veel reliëf

veranderen in

middelgebergten

en heuvelland

met afgeronde

vormen.

Dit gebeurt dankzij exogene processen.

De afbraak van gebergten

Gebergtevorming op dit moment

Dankzij de huidige bewegingen en botsingen

van aardkorstplaten!

Gebergtevorming in het verleden

Door de andere ligging van de aardkorstplaten bewogen

en botsten de platen anders.

De toen gevormde gebergten liggen alsvolgt…

Door de huidige

plaatbewegingen

Door plaat-

bewegingen

in het verleden

Jonge gebergten

Oude gebergten

De vorming van oude en jonge gebergten

Drie groepen gesteenten

Sedimentgesteente Metamorf gesteente Stollingsgesteente

Wat zijn de uiterlijke kenmerken

van deze drie gesteentgroepen?

Zandsteen Marmer GranietMarmer

Drie groepen gesteenten

Sedimentgesteente Metamorf gesteente Stollingsgesteente

Zandsteen Marmer GranietMarmer

-gelaagd

-vaak met fossielen

-de oorspronkelijke

sedimentdeeltjes

kunnen zichtbaar

zijn

-geen gelaagdheid

-geen fossielen

-vaak zijn mineralen

zichtbaar als aparte

‘vlekjes’?

Drie groepen gesteenten

Sedimentgesteente Metamorf gesteente Stollingsgesteente

Zandsteen Marmer GranietMarmer

De uiterlijke kenmerken weerspiegelen de wijze van ontstaan:De uiterlijke kenmerken weerspiegelen de wijze van ontstaan:

Sedimentatie Magma

of lava

Wegzakken stolt

Samenpersen

?

Metamorf gesteente

Metamorfose betekent …..

Metamorf gesteente ontstaat wanneer sedimentgesteente

of stollingsgesteente onder hoge druk en/of temperatuur

worden omgevormd tot een ander gesteente.

Metamorfose betekent gedaanteverandering.

schist marmersteenkool

Metamorf gesteente: van klei tot schist

Wat gebeurt er

als klei onder

druk wordt

gezet?

Let op, de druk

wordt steeds

Groter!

KleiSchalieLeisteen

Metamorf gesteente: van schelpen tot marmer

Wat gebeurt er

als schelpen

onder druk

worden gezet?

Let op, de druk

wordt steeds

groter!

SchelpenKalksteenMarmer

Metamorf gesteente:

van veen tot steenkool

Sedimentgesteente Metamorf gesteente

Als de druk toeneemt

Plantenresten Veen Bruinkool Steenkool

Metamorfose vindt vooral plaats in

subductiezones, maar waarom?

Wat gebeurt met

gesteente tijdens

subductie?

Wat gebeurt met

gesteente tijdens

subductie?

1 Gesteente wordt de

diepte in gesleurd.

2 Twee aardkorstplaten

schuiven in

tegengestelde

richting langs elkaar.

Wat gebeurt er met sediment in een subductie zone?

klei

schalie

leisteen

schist

Gesteentekringloop

Gesteenten ontstaan

en verdwijnen…

Wat gebeurt er

bij elke pijl?

2

3

4

51

Gesteentekringloop

2

3

4

51

Verwering, riviertransport,

sedimentatie

Wegzakken en

samenpersen

Wordt meegesleurd de diepte in,

steeds grotere druk.

Wordt nog

verder

de diepte

ingesleurd,

hogere

druk en

temperatuur

Gesteente wordt

omgesmolten en

komt met intrusie

omhoog.

Gesteenten ontstaan

en verdwijnen…

Wat gebeurt er

bij elke pijl?

Exogene en endogene

processen dragen bij

aan de gesteentekringloop.

1 Hydrologische kringloop

2 Subductie

3 Vorming en omhoog

komen van magma

Exogene en endogene

processen dragen bij

aan de gesteentekringloop.

Exogene en endogene

processen dragen bij

aan de gesteentekringloop.

Gesteentekringloop

Basalt ontstaat bij een midoceanische rug, zakt weg

in de mantel en komt weer omhoog….

Twee kringlopen…