EPB-CIJFERRAPPORT - Energiesparen · 2019. 5. 28. · pagina 2 van 72 cijferrapport EPB 30.04.2019...

www.energiesparen.be

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

EPB-CIJFERRAPPORT

Procedures, resultaten en energetische

karakteristieken van het Vlaamse gebouwenbestand - periode 2006 – 2018.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

pagina 2 van 72 cijferrapport EPB 30.04.2019

SAMENVATTING

Over 2 jaar, in 2021, gaan we voor BEN (bijna-energieneutrale gebouwen). Dat betekent maximaal E30 voor nieuwe woongebouwen. De energieprestatiedatabank toont dat de Vlaming vooruitziend is en dat de bouwsector voorloopt op de Europese doelstelling vanaf 2021 om enkel BEN te bouwen. De al ingediende aangiften voor vergunningsaanvragen van 2016 van nieuwe eengezinswoningen, behalen vandaag immers al gemiddeld E28. Dat is maar liefst 22 E-peilpunten beter dan wat wettelijk verplicht is voor aanvragen van 2016, namelijk E50. Meer dan de helft van de aangiften van aanvraagjaar 2016 die al zijn ingediend, voldoet aan E30, dus BEN. En uit de al ingediende aangiften van aanvraagjaar 2017 blijkt dat 60% al BEN bouwt. De trend zet zich duidelijk verder: de Vlaming is ambitieus en bouwt vijf jaar voor de doelstelling al béter dan BEN. De energieprestatiedatabank telt ondertussen meer dan 11.500 BEN-woningen. Limburg is de beste leerling met gemiddeld E24 voor alle woongebouwen (voor aanvraagjaar 2017); Oost-Vlaanderen is de slechtste leerling met een gemiddelde van E33. Appartementen scoren historisch minder indrukwekkend dan de eengezinswoningen, maar ook daar is een forse daling van het E-peil merkbaar, richting een gemiddelde van E36. Bijna 1 op 4 van de appartementen is BEN (23% van de aanvragen van 2016). Ook voor renovaties zet de Vlaming zijn beste beentje voor. De ingrijpende energetische renovatie (IER) bestaat sinds 2015. Het VEA kreeg voor woongebouwen met aanvraagjaren 2015, 2016 en 2017 in totaal 6.105 aangiften van IER binnen. Voor aanvragen vanaf 2015 is ongeveer 20% van alle renovaties waarvan al een aangifte is ingediend, een ingrijpende energetische renovatie. Als er ingrijpend gerenoveerd wordt, streeft men naar de langetermijndoelstelling (BENOverendoelstelling) van E60. Voor aanvragen van 2015 bereikte men gemiddeld nog E73. Voor aanvraagjaar 2017 was dat voor eengezinswoningen al E59, ruim onder de wettelijk eis van E90. Een kleine groep van 150 verslaggevers (19%) is zeer actief en diende in 2018 81 % van de EPB-aangiften in. Een grote groep van 660 verslaggevers (81%) diende amper 19% van de EPB-aangiften in. De buitenmuren van woningen zijn voor aanvraagjaar 2017 50% beter geïsoleerd dan in aanvraagjaar 2006. Voor daken en vloeren gaat het om een verbetering van 30%. Sinds de invoering van een verplicht aandeel hernieuwbare energie in 2014, is de toepassing van hernieuwbare energietechnieken fors toegenomen. In meer dan 8 op de 10 woongebouwen kiezen de bouwheren voor hernieuwbare energie en niet voor het alternatief met de 10% strengere E-peileis. In nieuwe eengezinswoningen past 86 % PV toe. Voor alle woongebouwen samen is voor aanvraagjaar 2016 in 74% van de ingediende aangiften zonnepanelen (PV) toegepast: 55% zet énkel PV in en 19% past een combinatie toe van PV en een andere techniek (warmtepomp, zonneboiler). De warmtepomp wordt in woongebouwen in 1 op 5 van de projecten ingezet: in bijna 1 op 4 (23%) eengezinswoningen (doorgaans in combinatie met PV) en in 11% van de appartementsgebouwen. De zonneboiler kent voorlopig een terugval naar een kleine 5%. PV blijft dus de meest populaire techniek voor hernieuwbare energie in de woningbouw. Luchtdichtheidstesten blijven in stijgende lijn gaan: voor aangiften met aanvraagjaar 2016 werd in 86% van de eengezinswoningen de luchtdichtheid gemeten en in bijna 90% van de appartementen. Voor het eerst wordt de luchtdichtheidstest procentueel meer toegepast in appartementsgebouwen dan in de eengezinswoningen.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

30.04.2019 cijferrapport EPB pagina 3 van 72

OPBOUW VAN HET CIJFERRAPPORT

Het EPB-cijferrapport “Procedures en resultaten, geometrische en energetische karakteristieken van het Vlaamse gebouwenbestand - periode 2006 – 2018” bevat drie hoofdstukken. In het eerste hoofdstuk worden de procedures van de energieprestatieregelgeving in cijfers getoond. Het bevat de cijfers van het aantal ingediende aangiften, het aantal uitgereikte energieprestatiecertificaten ‘bouw’ en het aantal verslaggevers. De ingediende EPB-aangiften worden geanalyseerd per aard van de werkzaamheden (nieuwbouw, renovatie of ingrijpende energetische renovatie) en per bestemming. Bij de woongebouwen wordt ook de verdeling per bouwvorm getoond. Het tweede hoofdstuk geeft een analyse van de behaalde E- en K-peilresultaten. Er wordt uitgebreid ingegaan op de resultaten van de eengezinswoningen en van de appartementen, zowel voor nieuwbouw als voor ingrijpende energetische renovaties. Bij de woongebouwen wordt bekeken wat het risico is dat er oververhitting optreedt en hoe de netto-energiebehoefte voor verwarming evolueert. Iets minder uitgebreid dan bij de woongebouwen, komen de E- en K-peilresultaten van kantoor- en schoolgebouwen aan bod. Tot slot worden de K-peilresultaten van de gebouwen met andere specifieke bestemming (zoals hotels, rusthuizen, winkelruimtes… ) en de industriële gebouwen getoond. Het derde hoofdstuk is toegespitst op de geometrische karakteristieken van de woongebouwen en op de maatregelen die zijn toegepast om de resultaten qua E- en K-peil te behalen. Eerst worden het beschermd volume, de warmteverliesoppervlakte, de compactheid en de bruto-vloeroppervlakte bekeken. Daarna worden cijfers getoond van de toegepaste maatregelen om de warmteverliezen te beperken: de isolatiegraad en de luchtdichtheid. Aanvullend wordt nagegaan welke ventilatiesystemen worden toegepast in de nieuwe en ingrijpend energetisch gerenoveerde woongebouwen. Tot slot wordt belicht in welke mate in de nieuwe en in de energetisch gerenoveerde woongebouwen hernieuwbare energiemaatregelen worden toegepast, namelijk warmtepompen, zonneboiler en fotovoltaïsche panelen. Het laatste hoofdstuk vat de resultaten van de handhaving van de energieprestatieregelgeving op het naleven van de EPB-eisen samen.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


INHOUD

INLEIDING 6 1 PROCEDURES IN CIJFERS ......................................................................................................................... 9

1.1 AANTAL INGEDIENDE EPB – AANGIFTEN ................................................................................................ 9

1.1.1 EPB-aangiften volgens indienjaar ........................................................................................................... 9 1.1.2 EPB-aangiften volgens aanvraag- & indienjaar ....................................................................................... 9 1.1.3 EPB-aangiften volgens aanvraagjaar ..................................................................................................... 10 1.1.4 Verdeling ingediende EPB-aangiften volgens aard van de werken ...................................................... 11 1.1.5 Verdeling ingediende EPB-aangiften volgens bestemming .................................................................. 13 1.1.6 Verdeling ingediende EPB-aangiften eengezinswoningen per bouwvorm en per aanvraagjaar .......... 14

1.2 AANTAL AFGELEVERDE ENERGIEPRESTATIECERTIFICATEN .................................................................. 14 1.3 VERSLAGGEVERS ................................................................................................................................... 16

2 RESULTATEN IN CIJFERS ........................................................................................................................ 18

2.1 Evolutie E-peil van eengezinswoningen ................................................................................................ 18 2.2 Evolutie K-peil eengezinswoningen ...................................................................................................... 24 2.3 Evolutie E-peil appartementen ............................................................................................................. 25 2.4 Evolutie K-peil appartementsgebouwen .............................................................................................. 29 2.5 E- en K-peil van alle nieuwe woongebouwen per provincie ................................................................. 31 2.6 Beperking van het risico op oververhitting van woongebouwen in de zomer ..................................... 32 2.7 Netto-energiebehoefte voor verwarming van woongebouwen ........................................................... 33 2.8 E- en K-peil van kantoorgebouwen ....................................................................................................... 34 2.9 E- en K-peil van schoolgebouwen ......................................................................................................... 39 2.10 K-peil van gebouwen met andere specifieke bestemming (ASB-gebouwen) ....................................... 40 2.11 K-peil van industriële gebouwen .......................................................................................................... 41

3 WOONGEBOUWEN: KARAKTERISTIEKEN IN CIJFERS – EVOLUTIES .......................................................................... 43

3.1 Geometrische karakteristieken ............................................................................................................. 43

3.1.1 Beschermd volume ............................................................................................................................... 43 3.1.2 Warmteverliesoppervlakte ................................................................................................................... 45 3.1.3 Compactheid ......................................................................................................................................... 46 3.1.4 Bruto-vloeroppervlakte ........................................................................................................................ 48

3.2 Isolatiegraad = U-waarde van de constructiedelen .............................................................................. 49

3.2.1 Vloeren op de volle grond .................................................................................................................... 49 3.2.2 Buitenmuren ......................................................................................................................................... 51 3.2.3 Platte en hellende daken ...................................................................................................................... 52 3.2.4 Vensters ................................................................................................................................................ 53

3.3 Thermische capaciteit van woongebouwen ......................................................................................... 54

3.3.1 Verdeling ingediende EPB-aangiften woningen volgens type constructie ........................................... 54

3.4 Luchtdichtheid ...................................................................................................................................... 55

3.4.1 Evolutie % nieuwe woongebouwen met luchtdichtheidstest .............................................................. 55 3.4.2 Aandeel nieuwe woongebouwen met of zonder luchtdichtheidstest in functie van het E-peil ........... 57 3.4.3 Luchtdichtheid in functie van het type constructie .............................................................................. 58 3.4.4 Evolutie % ingrijpende energetische renovaties met luchtdichtheidstest ........................................... 58

3.5 Ventilatiesysteem ................................................................................................................................. 59

3.5.1 Verdeling ingediende EPB-aangiften nieuwbouwwoningen volgens type ventilatiesysteem .............. 59 3.5.2 Aandeel nieuwe woongebouwen volgens type ventilatiesysteem in functie van het E-peil ................ 60 3.5.3 Ventilatiesysteem bij ingrijpende energetische renovaties van woongebouwen ................................ 61

3.6 Karakteristieken van de ruimteverwarming ......................................................................................... 62

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.6.1 Evolutie aandeel nieuwe woongebouwen met warmtepomp ............................................................. 62 3.6.2 Aandeel nieuwe woongebouwen met of zonder warmtepomp in functie van het E-peil .................... 63 3.6.3 Types warmtepompen .......................................................................................................................... 63

3.7 Gebruik van een zonneboiler ............................................................................................................... 64

3.7.1 Evolutie aandeel nieuwe woongebouwen met zonneboiler ................................................................ 64 3.7.2 Aandeel nieuwe woongebouwen met of zonder zonneboiler i.f.v. het E-peil ..................................... 64

3.8 Gebruik van zonne-energie door middel van PV-panelen .................................................................... 65

3.8.1 Evolutie aandeel nieuwe woongebouwen met PV-panelen ................................................................. 65 3.8.2 Aandeel nieuwe woongebouwen met of zonder PV-panelen in functie van het E-peil ....................... 65

3.9 Algemeen: toepassen van hernieuwbare energie ................................................................................ 66

3.9.1 Hernieuwbare energie in nieuwe woongebouwen .............................................................................. 66 3.9.2 Hernieuwbare energie in ingrijpende energetische renovaties ........................................................... 68

4 HANDHAVING ........................................................................................................................................... 70

4.1 Handhaving tijdig indienen startverklaring en EPB – aangifte .............................................................. 70 4.2 Overtredingen van de EPB-eisen .......................................................................................................... 70

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


INLEIDING Sinds 1 januari 2006 wordt het bouwen en verbouwen in Vlaanderen mee aangestuurd door de energieprestatieregelgeving. Alle gebouwen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd, moeten een bepaald niveau van thermische isolatie en energieprestatie (isolatie, verwarmingsinstallatie, ventilatie, zonne-energie …) behalen. Daarnaast is een minimale en gecontroleerde ventilatie verplicht. De globale energiezuinigheid van een nieuw woon-, kantoor- of schoolgebouw wordt uitgedrukt in het E-peil. Hoe lager dit cijfer, hoe zuiniger het gebouw omspringt met de beschikbare energie. Het E-peil toont de globale energieprestatie In 2006 werd de E100-eis ingevoerd. Dat hield in dat alle nieuwe woongebouwen, kantoren en scholen een E-peil van maximaal E100 moesten hebben. Sinds 2010 werd de E-peileis voor woongebouwen tweejaarlijks aangescherpt naar E80 vanaf 2010, E70 vanaf 2012, E60 vanaf 2014, E50 vanaf 2016 en E40 vanaf 2018, om in 2021 op maximaal E30 uit te komen. Deze aanscherpingen kaderen in de Europese verplichting om steeds minder energie te verbruiken en om in 2021 bijna-energieneutraal te bouwen.

Grafiek 1 - Stappenplan E-peil tot 2021 (woongebouwen)

In 2015 is een nieuw soort renovatie ingevoerd, de ‘ingrijpende energetische renovatie’, waarvoor een E-peileis geldt: E90. Tot 2017 was een E-peil enkel noodzakelijk voor nieuwe of grondig gerenoveerde woongebouwen, scholen en kantoren. Sinds 2017 geldt een E-peil voor álle niet-residentiële gebouwen (ziekenhuizen, rusthuizen, bioscopen, winkels,… ). Kantoren, scholen en andere specifieke bestemmingen (ASB) vormen vanaf 2017 samen de ‘niet-residentiële gebouwen’, afgekort ‘EPN-gebouwen’ (Energie Prestatie van Niet-residentiële gebouwen). Nieuw voor EPN-gebouwen is dat de E-peileis afhangt van de bruikbare vloeroppervlaktes van de aanwezige ‘functies’: de E-peileis van het EPN-gebouw is het gewogen gemiddelde van de E-peileisen van de aanwezige functies op basis van de bruikbare vloeroppervlakte van elke functie ten opzichte van de volledige bruikbare vloeroppervlakte van het EPN-gebouw. De onderstaande tabel toont het aanscherpingspad voor het E-peil van 2017 tot 2021. Vanaf 2018 worden de E-peileisen strenger voor alle functies, behalve voor kantoor, onderwijs en gemeenschappelijk. In 2021 wordt enkel de eis voor kantoren (functies ‘kantoor’ en ‘gemeenschappelijk’) verder verstrengd naar E50.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Eeis, fct 2017 2018 2021

Logeerfunctie 80 70 70

Kantoor 55 55 50

Onderwijs 55 55 55

Gezondheidszorg met verblijf 80 70 70

Gezondheidszorg zonder verblijf 80 65 65

Gezondheidszorg operatiezalen 60 50 50

Bijeenkomst hoge bezetting 80 65 65

Bijeenkomst lage bezetting 80 65 65

Bijeenkomst cafetaria/refter 70 60 60

Keuken 70 55 55

Handel 70 60 60

Sport: sporthal, sportzaal 65 50 50

Sport: fitness, dans 65 40 40

Sport: sauna, zwembad 65 50 50

Technische ruimten 55 45 45

Gemeenschappelijk 55 55 50

Andere 85 80 80

Onbekend 85 80 80

Deeleisen leggen de nadruk op deelaspecten zoals een goed geïsoleerde schil en hernieuwbare technieken Naast de E-peileis zijn er nog andere eisen: eisen op de gebouwschil (de K-peileis, maximale U-waarden, netto energiebehoefte voor verwarming), eisen op de installaties (installatie-eisen en een verplicht aandeel hernieuwbare energie) en eisen voor een goed binnenklimaat (ventilatie-eisen en de beperking van het risico op oververhitting). Niet alle eisen gelden voor alle werken en bestemmingen. Voor nieuwe gebouwen met aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning vanaf 1 januari 2012, werd het globale isolatiepeil ‘K-peil’ verstrengd van K45 naar K40. Tegelijk werd in 2012 een hogere isolatiegraad aan daken, buitenmuren, vloeren, vensters … opgelegd, zowel bij nieuwbouw als bij verbouwingen. In 2014 en 2016 werd de isolatiegraad voor de constructiedelen verder aangescherpt. Voor vergunningsaanvragen vanaf 2014 is het verplicht om in alle nieuwe woongebouwen en kantoren en scholen een minimum hoeveelheid hernieuwbare energie te gebruiken. Voor kantoren en scholen van publieke organisaties geldt die eis al vanaf 1 januari 2013. Sinds 2017 is voor álle niet-residentiële gebouwen een minimumaandeel hernieuwbare energie verplicht. Als niet voldaan is aan het verplicht minimumaandeel hernieuwbare energie, geldt de 10% lagere (dus strengere) E-peileis. In 2015 zijn extra eisen ingevoerd voor renovaties. Wie in een renovatie nieuwe installaties plaatst, vernieuwt of vervangt, moet rekening houden met de verplichte installatie-eisen. Voorheen waren er voor renovaties enkel eisen voor de gebouwschil. In 2017 zijn deze minimale eisen voor de installaties ook ingevoerd bij nieuwbouw industriegebouwen. U vindt meer informatie over de eisen op: www.energiesparen.be/EPB-pedia/EPB-eisen.

De energieprestatiedatabank verzamelt alle startverklaringen en EPB-aangiften Na de ingebruikname moet per gebouw (of per deel ervan) een EPB-aangifte worden ingediend. De EPB-aangifte wordt elektronisch ingediend op de energieprestatiedatabank.

http://www.energiesparen.be/EPB-pedia/EPB-eisen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


De energieprestatiedatabank is de centrale digitale databank van de Vlaamse overheid waarin per bouwproject de volgende elektronische documenten worden samengebracht tot één EPB-dossier: de gegevens uit de omgevingsvergunning, stedenbouwkundige vergunning of het meldingsdossier (via gemeente, provincie of Ruimtelijke Ordening Vlaanderen), de startverklaring en de EPB-aangifte (door de verslaggever). De EPB-aangifte is de rapportering van de uitgevoerde werken en de behaalde prestaties op het vlak van de energieprestatie en het binnenklimaat. De EPB-aangifte omvat de voornaamste energetische en geometrische informatie van het bouwproject. De energieprestatiedatabank omvat dus niet alle informatie van een bouwproject die werd ingevoerd in de EPB-software, maar enkel de informatie die vermeld staat in de aangifteformulieren. De EPB-aangiften van woongebouwen bevatten meer informatie dan die van kantoor- of schoolgebouwen. Vandaar dat dit cijferrapport uitgebreider ingaat op de woongebouwen. De gegevens in de energieprestatiedatabank zijn niet publiek raadpleegbaar. Het VEA communiceert aan de hand van het onderstaande rapport de meest relevante gegevens, de voornaamste resultaten en evoluties sinds de start van de energieprestatieregelgeving, via tabellen en grafieken met analyse en duiding. De vermelde aantallen en resultaten zijn gebaseerd op de gegevens uit de EPB-aangiften die tot en met 31 december 2018 ingediend zijn op de energieprestatiedatabank, tenzij anders vermeld.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


1 PROCEDURES IN CIJFERS

In dit hoofdstuk worden de procedures van de energieprestatieregelgeving in cijfers getoond: cijfers van het aantal ingediende startverklaringen, het aantal uitgereikte energieprestatiecertificaten ‘bouw’ en het aantal verslaggevers. Er wordt ook dieper ingegaan op het aantal ingediende EPB-aangiften. Ze worden geanalyseerd per aard van de werkzaamheden en per bestemming.

1.1 AANTAL INGEDIENDE EPB – AANGIFTEN

1.1.1 EPB-aangiften volgens indienjaar

Voor een appartementsgebouw, dus voor alle appartementen samen, wordt één startverklaring ingediend. Een EPB-aangifte wordt per appartement ingediend. Het aantal in te dienen EPB-aangiften ligt daarom hoger dan het aantal in te dienen startverklaringen. Tabel 1 toont het aantal ingediende EPB-aangiften van 2007 tot en met 2018, geteld volgens het jaar waarin ze werden ingediend. In 2015 daalde het aantal ingediende EPB-aangiften voor het eerst sinds 2007. In 2016 en 2017 steeg het aantal ingediende aangiften, om vervolgens in 2018 terug te dalen naar het aantal van 2015. Over de jaren heen ligt de verdeling van het aandeel appartementen tegenover het aandeel eengezinswoningen steeds rond de 50%.

Indienjaar Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Totaal per jaar

2007 214 82 361 124 191 972

2008 1.950 944 2.318 1.276 1.529 8.017

2009 5.265 2.295 5.750 3.539 4.271 21.120

2010 7.136 3.797 7.594 4.937 6.699 30.163

2011 8.358 3.783 8.753 5.490 7.331 33.715

2012 9.216 4.690 8.614 5.772 8.322 36.614

2013 9.823 5.033 8.875 4.821 8.866 37.418

2014 10.151 5.032 8.907 5.749 8.932 38.771

2015 9.455 4.403 8.856 5.528 8.027 36.269

2016 10.734 4.549 8.685 5.694 8.191 37.853

2017 10.050 5.211 9.027 5.568 8.261 38.117

2018 10.049 4.399 8.680 5.178 8.413 36.720

Totaal per provincie

92.401 44.218 86.420 53.676 79.033 355.749

Tabel 1 - aantal ingediende EPB-aangiften volgens indienjaar

1.1.2 EPB-aangiften volgens aanvraag- & indienjaar

Grafiek 2 toont de doorlooptijd van projecten tussen het moment van de vergunningsaanvraag en het moment van het indienen van de EPB-aangifte. Om de figuur niet te overladen worden alleen aangiften vanaf aanvraagjaar 2011 getoond. Die doorlooptijd omvat de termijn van de vergunningsaanvraag naar de eigenlijke vergunning, de termijn naar de start van de werkzaamheden en het ganse bouwproces tot ingebruikname. Na de ingebruikname is er nog zes maand de tijd om de EPB-aangifte in te dienen. Voor vergunningsaanvragen vanaf 2019 is er twaalf maanden tijd na ingebruikname, om de aangifte in te dienen.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 2 - aantal ingediende EPB-aangiften volgens aanvraag- en indienjaar voor aangiften vanaf aanvraagjaar 2011

De grafiek 2 toont dat de doorlooptijd vlot twee, drie of meer jaar bedraagt. Bijvoorbeeld: van aanvraagjaar 2011 zijn er ongeveer 9.500 EPB-aangiften ingediend in 2013, meer dan 10.000 in 2014, ongeveer 7.500 in 2015, en zelfs ruim 5.500 in 2016. De curve van 2011 vertoont haar piek op indienjaar 2014. De curve van 2013 piekt in 2016. De doorlooptijd zorgt ervoor dat het aantal ingediende EPB-aangiften lager is dan het aantal ingediende startverklaringen. Heel wat projecten die gestart zijn in 2015 en 2016, zijn nog in uitvoering.

1.1.3 EPB-aangiften volgens aanvraagjaar

Tabel 2 geeft hetzelfde aantal ingediende EPB-aangiften weer, maar geteld volgens het jaar waarin de stedenbouwkundige vergunning voor die projecten werd aangevraagd.

Doordat de doorlooptijd van een project vlot twee à drie jaar bedraagt, is het aantal EPB-aangiften van projecten die in 2016 werden aangevraagd, nog vrij beperkt. Er werden in 2016 24.999 startverklaringen ingediend, maar er zijn nog maar 6.560 EPB-aangiften ingediend van projecten aangevraagd in 2016. Aangezien er vaak meerdere EPB-aangiften per project en per startverklaring zijn, wil dat zeggen dat momenteel minder dan een derde van de nodige EPB-aangiften is ingediend. Voor 2017 ligt dat aantal nog veel lager (1.433).

0

2 000

4 000

6 000

8 000

10 000

12 000

14 000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Aan

tal i

nge

die

nd

e A

G

Indienjaar

2011

2012

2013

2014

2015

2016

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Aanvraagjaar Antwerpen Limburg Oost-

Vlaanderen Vlaams-Brabant

West-Vlaanderen

Totaal per aanvraagjaar

2006 7.347 4.006 8.049 4.790 7.750 31.942

2007 9.325 4.787 9.146 6.345 9.962 39.565

2008 10.147 4.868 9.075 5.900 8.921 38.911

2009 9.103 5.555 9.598 6.409 8.648 39.313

2010 10.708 4.696 9.565 5.442 7.516 37.927

2011 11.359 5.107 9.778 5.793 9.141 41.178

2012 9.582 4.136 8.600 4.886 7.134 34.338

2013 12.288 5.444 10.260 6.636 9.784 44.412

2014 5.354 2.609 5.387 3.237 4.142 20.729

2015 5.107 2180 4.920 2.920 4.263 19.390

2016 1.606 717 1.701 1.090 1.446 6.560

2017 456 109 329 223 315 1.433

2018 19 4 12 5 11 51

Totaal per provincie

92.401 44.218 86.420 53.676 79.033 355.749

Tabel 2 - aantal ingediende EPB-aangiften volgens aanvraagjaar

1.1.4 Verdeling ingediende EPB-aangiften volgens aard van de werken

Grafiek 3 toont de verhouding van alle ingediende EPB-aangiften voor nieuwbouw- & herbouwprojecten, ten opzichte van het aantal EPB-aangiften van projecten met andere werkzaamheden. In bijna ¾ van alle ingediende EPB-aangiften gaat het om nieuwbouw of herbouw.

Grafiek 3 - verdeling EPB-aangiften volgens aard van werkzaamheden

Grafiek 4 geeft een meer gedetailleerde verdeling van de ingediende EPB-aangiften volgens de aard van werkzaamheden. In die grafiek is te zien dat het aantal EPB-aangiften voor nieuwbouw 77 % inneemt, gevolgd door renovatie (23%). Het aandeel van de functiewijzigingen is zeer beperkt (0,32 %). Sinds 1 januari 2015 is er een nieuw type ‘aard van de werken’: de ingrijpende energetische renovatie.

76%

24%

Nieuwbouw en herbouw

Andere werkzaamheden

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 4 - verdeling EPB-aangiften volgens aard van werkzaamheden - in detail

Het aantal EPB-aangiften voor zowel nieuwbouw, herbouw als renovatie blijft in de vergunningsaanvraagjaren 2007 tot 2013 nagenoeg stabiel (zie tabel 3). In 2013 is een stijging van het aantal nieuwbouwen, herbouwen en renovaties te zien. Voor aanvraagjaren 2014 tot nu moeten nog veel aangiften worden ingediend. Voor 2014 is wel al een groot aantal renovaties te zien. De komende jaren zal blijken of de verhouding van nieuwbouw tegenover renovatie dezelfde blijft. Voor aanvraagjaren 2015 tot en met 2017 werden 1.503 aangiften ingediend voor een ingrijpende energetische renovatie. In het cijferrapport van vorig jaar ging het nog over 552 aangiften voor een ingrijpende energetische renovatie. Omdat IER nog niet zo lang geleden ingevoerd werd, is het aantal aangiften nog zeer beperkt. Ter vergelijking: voor ‘gewone’ renovaties werden voor aanvraagjaren 2015 tot en met 2017 in totaal 6.105 aangiften ingediend. Het aandeel ingrijpende energetische renovaties is 20 % van het totaal aantal renovaties, voor aanvraagjaren 2015-2017.

Aanvraagjaar Nieuwbouw (zonder herbouw)

Herbouw na sloop

Renovatie Functiewijziging Ingrijpende energetische renovatie

2006 27.650 1.587 2.522 183 0

2007 33.161 2.314 3.938 153 0

2008 32.586 2.167 4.049 113 0

2009 32.609 2.100 4.492 122 0

2010 30.651 2.585 4.565 125 0

2011 33.872 2.685 4.506 126 0

2012 27.326 2.392 4.486 130 0

2013 35.513 3.122 5.669 95 0

2014 12.237 2.746 5.601 66 0

2015 12.384 2.622 3.322 21 972

2016 3.650 374 2.096 13 412

2017 578 49 687 0 119

Tabel 3 - aantal ingediende EPB-aangiften volgens aanvraagjaar en aard van de werken

76%

23%

0,32%

0,42%

A. Nieuwbouw (of hiermeegelijkgesteld)

B. Renovatie

C. Functiewijziging

D. Ingrijpende energetische renovatie

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


1.1.5 Verdeling ingediende EPB-aangiften volgens bestemming

De EPB-aangiften voor nieuwbouw & herbouw (75% - zie Grafiek 4) kunnen verder worden opgedeeld volgens de bestemming van het project: wonen (woningen of appartementen), kantoor, school, andere specifieke bestemming (ASB) en industrie. Het grootste aandeel van de ingediende EPB-aangiften voor nieuwbouw & herbouw, namelijk 95%, zijn EPB-aangiften voor woongebouwen. Het aantal EPB-aangiften voor nieuwe of herbouwde kantoren of scholen, gebouwen met een andere specifieke bestemming of industriegebouwen, is beperkt in verhouding tot het aantal van de woongebouwen.

Grafiek 5 - verdeling EPB-aangiften volgens bestemming

Tot eind 2016 wordt voor de nieuwbouw van niet-residentiele gebouwen alleen een energieprestatiecertificaat ‘bouw’ afgeleverd voor de bestemmingen kantoor en school. Vanaf 2017 werd de EPN-methode ingevoerd en geldt ook een E-peileis voor gebouwen die tot eind 2016 onder ‘andere specifieke bestemming’ vielen. Uit Grafiek 6 blijkt dat het aantal aangiften voor ASB (2,36 %) merkelijk hoger ligt dan het aantal aangiften voor kantoren en scholen samen (1,46%). Het aandeel EPB-aangiften voor nieuwe of herbouwde woongebouwen (95% uit Grafiek 5) wordt verder uitgesplitst in Grafiek 6 naar het woningtype. Het overgrote deel zijn de EPB-aangiften voor eengezinswoningen (50%) en appartementen (48%). Het aantal studio’s, collectieve woongebouwen (studentenkamers, internaten…), lofts … is zeer beperkt.

Grafiek 6 - verdeling EPB-aangiften met bestemming wonen – in detail

95%

0,34%

1,09%

0,81%

2,36%

wonen

school

kantoor

industrie

ASB

50%

48%

1%

1%

1%

eengezinswoning

appartement

studio

collectieve woongebouwen

andere (loft, vakantiehuizen, ...)

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


1.1.6 Verdeling ingediende EPB-aangiften eengezinswoningen per bouwvorm en per aanvraagjaar

Grafiek 7 toont welk aandeel elke bouwvorm vertegenwoordigt op het totale aantal EPB-aangiften voor eengezinswoningen. De grafiek toont ook of die aandelen evolueren in de tijd (op basis van het jaar waarin de vergunning is aangevraagd). Van aanvraagjaar 2006 tot en met 2015 blijft het aandeel gesloten bebouwing (rijwoningen) ongeveer stabiel. Er is een daling te zien bij vrijstaande woningen (52% in 2006 naar 37% in 2017). Daar tegenover staat een toename van de halfopen woningen (van 34% naar 44%) en van rijwoningen (van 14% naar 20%).

Grafiek 7 - verdeling EPB-aangiften eengezinswoningen per bouwvorm, per aanvraagjaar

1.2 AANTAL AFGELEVERDE ENERGIEPRESTATIECERTIFICATEN

Een energieprestatiecertificaat ‘bouw’ wordt afgeleverd bij de EPB-aangifte van projecten waarvoor de E-peileis geldt:

• de aard van de werkzaamheden is nieuwbouw of daarmee gelijkgesteld (nieuwbouw, volledige herbouw, ontmanteling, grote uitbreidingen of grote herbouw) en sinds 2015 ook ingrijpende energetische renovatie;

• de bestemming van het gebouw is wonen of niet-residentieel (kantoor, school, andere specifieke bestemming).

Tot eind 2018 werden 265.066 EPC’s ‘bouw’ afgeleverd. Veel aangiften voor aanvraagjaren 2014-2018 moeten nog worden ingediend.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an in

ged

ien

de

AG

's v

oo

r w

on

inge

n

aanvraagjaar

Vrijstaand

Halfopen bebouwing

Gesloten bebouwing

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Aanvraagjaar Aantal EPC-bouw

2006 25.362

2007 30.012

2008 29.018

2009 28.788

2010 27.216

2011 30.578

2012 24.542

2013 34.415

2014 14.569

2015 15.600

2016 4.247

2017 715

2018 4

Totaal 265.066

Tabel 4 – aantal EPC’s bouw per aanvraagjaar van de vergunning

Tabel 5 toont het aantal EPC’s bouw voor woongebouwen tegenover het aantal voor niet-residentiële gebouwen.

Aanvraagjaar Aantal EPC Wonen

Aantal EPC Niet-residentieel

2006 24.820 540

2007 29.322 689

2008 28.241 778

2009 28.020 768

2010 26.448 767

2011 29.834 740

2012 23.912 627

2013 33.687 715

2014 14.138 353

2015 15.162 367

2016 4.105 125

2017 661 53

2018 2 2

Totaal 258.352 6.524

Tabel 5 – aantal EPC’s bouw voor woongebouwen en niet-residentiële gebouwen

Tabel 6 geeft het aantal EPC’s voor nieuwbouw en voor ingrijpende energetische renovaties, voor woongebouwen. Voor ‘gewone’ renovaties wordt geen E-peil berekend, en wordt dus geen ‘EPC bouw’ opgemaakt.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Aanvraagjaar Aantal EPC Wonen

Nieuwbouw of gelijkgesteld

Ingrijpende energetische renovatie

2006 24.820

2007 29.322

2008 28.241

2009 28.020

2010 26.448

2011 29.834

2012 23.912

2013 33.687

2014 14.138

2015 14.262 900

2016 3.718 387

2017 554 107

2018 2

Totaal 256.956 1.396

Tabel 6 – aantal EPC’s bouw voor woongebouwen: voor nieuwbouw en ingrijpende energetische renovaties

1.3 VERSLAGGEVERS

In 2018 waren 812 verslaggevers actief. In 2017 waren dat er nog 899. ‘Actief’ betekent dat hij of zij in het voorbije jaar één of meerdere startverklaringen of EPB-aangiften heeft ingediend op de energieprestatiedatabank. Een kleine groep van 150 verslaggevers (klasse A + B + C + D uit Tabel 9) is zeer actief en diende in 2018 81% van de EPB-aangiften in. Die verslaggevers vertegenwoordigen 19 % van alle actieve verslaggevers in 2018. Een grote groep van 660 verslaggevers (81%) dienen amper 19% van de EPB-aangiften in.

Klasses (aantal ingediende AG)

Aantal VG % t.o.v. totaal aantal VG's

Aantal ingediende AG

% t.o.v. totaal aantal AG's

A. aantal AG > 1000 3

154

0,4%

19%

3.860 10,5%

81% B. aantal AG > 500 en < 1001 5 0,6% 3.227 8,8%

C. aantal AG > 250 en < 501 25 3,1% 8.261 22,5%

D. aantal AG > 100 en < 251 60 7,4% 10.041 27,3%

E. aantal AG > 50 en < 101 61 7,5% 4.483 12,2%

F. aantal AG > 5 en < 51 319 660

39,3% 81%

6.023 16,4% 19%

G. aantal AG <= 5 339 41,7% 825 2,2%

Totaal 812 36.720

Tabel 7 – classificatie verslaggevers volgens aantal EPB-aangiften ingediend in 2018

Op Grafiek 8 is te zien dat het aandeel verslaggevers die minder dan 5 aangiften per jaar indient, procentueel gezien daalt in 2016 en 2017 en stagneert in 2018. Die groep blijft vrij groot, namelijk 41% van de actieve verslaggevers in 2018. Zij staan in voor iets meer dan 2% van de aangiften.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 8 – evolutie aantal aangiften per actieve verslaggever volgens indienjaar

Op Grafiek 9 is vanaf indienjaar 2011 een blijvende daling waarneembaar van het totale aantal actieve verslaggevers. In 2015 is de erkenningsregeling voor verslaggevers ingevoerd: vanaf indienjaar 2015 moeten alle verslaggevers jaarlijks permanente vorming volgen. In indienjaar 2015 zien we dat er 154 minder verslaggever actief waren dan in 2014. In 2014 was de daling amper 63. In 2016 daalde het aantal actieve verslaggevers verder met 200, in 2017 zien we een daling met 253 en in 2018 zien we een meer beperkte daling van 87. Het is mogelijk dat de invoering van de erkenningsregeling een groep minder actieve verslaggevers deed beslissen om hun activiteiten stop te zetten.

Grafiek 9 – evolutie aantal actieve verslaggevers volgens indienjaar

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

% v

an d

e ac

tiev

e ve

rsla

ggev

ers

indienjaar

A. - E. aantal AG > 50

F. aantal AG > 5 en < 51

G. aantal AG <= 5

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


2 RESULTATEN IN CIJFERS

De onderstaande cijfers zijn resultaten van alle EPB-aangiften, ingediend vanaf 2007 tot en met 31 december 2018. De resultaten van de EPB-aangiften zijn geanalyseerd per aanvraagjaar van hun stedenbouwkundige vergunning. Om de resultaten te evalueren zijn de cijfers telkens vermeld bij het jaar waarin de stedenbouwkundige vergunning voor het project werd aangevraagd. Op die manier is het mogelijk om de behaalde resultaten te bekijken in relatie tot de op dat moment geldende eisen. Het aantal ingediende EPB-aangiften van projecten met een vergunningsaanvraag in 2017 en in 2018 is nog zeer laag, respectievelijk 1.364 en 51. De resultaten van 2017 zijn voorzichtig te interpreteren. De resultaten van aanvraagjaar 2018 zijn verder niet opgenomen.

2.1 EVOLUTIE E-PEIL VAN EENGEZINSWONINGEN

2.1.1 Evolutie gemiddeld E-peil van nieuwe eengezinswoningen per aanvraagjaar

Nieuwe eengezinswoningen worden jaar na jaar energiezuiniger. In Tabel 8 is te zien dat het gemiddelde E-peil van de nieuwe eengezinswoningen gestaag daalt. Voor aanvraagjaar 2006 was het gemiddelde E-peil E86; voor aanvraagjaar 2016 is dat gemiddeld E28. De totale daling van aanvraagjaar 2006 naar 2017 bedraagt 59 E-punten, een daling van 69%. Dit cijfer is een eerste indicatie op basis van een beperkt aantal ingediende EPB-aangiften voor 2017 en is dus nog voorzichtig te interpreteren. De sterke daling voor dossiers vanaf aanvraagjaar 2010, 2012, 2014 en 2016 is ongetwijfeld gelinkt met de aanscherping van de maximale E-peileis van E100 naar achtereenvolgens E80, E70, E60 en E50 voor nieuwe woongebouwen. Aanvragen van 2015 haalden gemiddeld E39. Dat is 1 E-peilpunt beter dan E40, het E-peil dat pas vanaf 2018 verplicht is. Voor de EPB-aangiften van aanvraagjaar 2016 die al zijn ingediend, gaat het gemiddelde E-peil in dalende lijn verder naar E28, dus voorbij het BEN-niveau (E30). Voor de al ingediende aangiften van aanvraagjaar 2017 lijkt die trend zich verder te zetten.

Aanvraagjaar E gemiddeld Daling gemiddeld E-peil t.o.v. 2006

Aantal EPB-aangiften

Wettelijke eis

2006 86 0% 11.599 E100

2007 80 7% 13.833 E100

2008 77 10% 14.501 E100

2009 73 15% 15.013 E100

2010 65 24% 13.842 E80

2011 66 23% 14.226 E80

2012 57 34% 10.867 E70

2013 55 36% 15.088 E70

2014 40 53% 7.159 E60

2015 39 55% 8.514 E60

2016 28 67% 2.823 E50

2017 27 69% 499 E50

Tabel 8 – gemiddeld E-peil voor eengezinswoningen per aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Sinds de beginjaren scoren de eengezinswoningen merkelijk beter dan de opgelegde eisen. Ze doen het jaarlijks gemiddeld 19 E-peilpunten beter. Grafiek 10 toont per aanvraagjaar het gemiddelde E-peil tegenover de E-peileis van dat aanvraagjaar. De gemiddelde E-peilen liggen duidelijk lager dan de wettelijke eisen. Telkens wanneer de eis strenger wordt, neemt ook het gemiddelde E-peil een sprong naar betere waarden.

Grafiek 10 – evolutie gemiddeld E-peil en de wettelijke E-peileis voor eengezinswoningen per aanvraagjaar

2.1.2 Evolutie E-peil nieuwe eengezinswoningen per E-peilcategorie

In Grafiek 11 is te zien dat de nieuwe eengezinswoningen jaar na jaar energiezuiniger worden. De grafiek toont hoeveel procent van alle EPB-aangiften van eengezinswoningen het aangegeven E-peil halen, ingedeeld in categorieën van 10 E-peilpunten. Sinds 2006 zijn 6 kleuren verdwenen op de grafiek, namelijk de 6 E-peilcategoriëen tussen E60 en E>100. Grafiek 11 toont duidelijk het effect van het aanscherpen van de E-peileis in 2010, 2012, 2014 en 2016: vanaf 2010 vertoont de grafiek om de twee jaar een sprong in het E-peil. In de jaren waarin de eis wordt aangescherpt, is er een duidelijke verschuiving naar een lager E-peil. Een groot aandeel van de woningen ligt immers in de categorie die nét aan de E-peileis voldoet. In de jaren waarin de E-peileis niet wordt aangescherpt, blijft het aandeel van de verschillende E-peilcategorieën stabiel. Sinds aanvraagjaar 2014 is er een opvallende stijging van het aantal aangiften dat aan de E-peileis van BEN (bijna-energieneutraal, dus ≤ E30) voldoet: een verdubbeling tegenover 2013 (32% tegenover 16%). Het aandeel met E-peil kleiner dan E30 stijgt verder naar 60% van de aangiften voor aanvraagjaar 2017. Voor aangiften vanaf aanvraagjaar 2016 is er een grotere groep in de categorie ‘<E20’ dan in de groep ‘E30-E21’.

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

E-p

eil

Aanvraagjaar

Wettelijke eis

Gemiddeld E-peil

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 11 – evolutie E-peil eengezinswoningen volgens aanvraagjaar

E-peil categorie

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

A.>100 4% 0,31% 0,21% 0,06% 0,06% 0,04% 0,03% 0% 0,03% 0% 0% 0%

B.91-100 32% 21% 15% 9% 0,02% 0,07% 0% 0,01% 0% 0% 0,04% 0%

C.81-90 33% 34% 31% 24% 0,85% 0,70% 0,07% 0,03% 0% 0% 0% 0%

D.71-80 19% 25% 27% 30% 45% 48% 0,83% 0,43% 0,04% 0% 0% 0%

E.61-70 7% 11% 12% 14% 20% 20% 46% 44% 0,38% 0,18% 0,11% 0%

F.51-60 3% 5% 8% 12% 18% 18% 27% 27% 32% 28% 0,35% 0%

G.41-50 1% 2% 3% 5% 6% 5% 12% 13% 21% 24% 25% 15%

H.31-40 0,47% 0,98% 2% 3% 5% 5% 8% 4% 15% 11% 18% 24%

I.21-30 0,27% 0,38% 0,82% 1% 2% 2% 3% 7% 19% 22% 19% 22%

J.<=20 0,14% 0,26% 0,70% 1% 2% 2% 3% 5% 12% 14% 38% 38%

Tabel 9 - % van ingediende aangiften per E-peilcategorie, per aanvraagjaar. De gearceerde zones duiden de aangiften aan die de E-peileis niet halen. De blauwe zones duiden de aangiften aan die aan het E-peil van BEN (≤ E30) voldoen.

2.1.2.1 Spreiding van EPB-aangiften van nieuwe eengezinswoningen volgens E-peil

Grafiek 12 toont de verdeling van de behaalde E-peilen van alle sinds 2006 ingediende EPB-aangiften van eengezinswoningen. Er zijn één grote piek en 4 kleinere pieken waar te nemen. De grote piek ligt net vóór E80. De kleinere pieken bevinden zich net vóór E70, net vóór E60, net vóór E40 en net vóór E30. De pieken rond E80, E70 en E60 zijn enerzijds het gevolg van de E-peileisen in 2010, 2012 en 2014. Er is ook al een kleine piek te zien rond E50, ten gevolge van de verstrenging van de E-peileis naar E50 in 2016.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an

in

ge

die

nd

e A

G's

aanvraagjaar

J.<=20

I.21-30

H.31-40

G.41-50

F.51-60

E.61-70

D.71-80

C.81-90

B.91-100

A.>100

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Anderzijds dragen de financiële voordelen die gekoppeld zijn aan het uitvoeren van energiebesparende maatregelen en het behalen van een lager E-peil ook toe tot de grote pieken en kunnen ze de kleinere pieken verklaren.

Grafiek 12 - spreiding van EPB-aangiften van eengezinswoningen volgens E-peil

In Grafiek 13 is die curve verder uitgesplitst naar een curve per aanvraagjaar. Per aanvraagjaar schuift de grafiek naar links, dus naar lagere E-peilen. Heel wat eengezinswoningen met vergunningsaanvraag van 2006 tot en met 2009 doen het net iets beter dan het geldende maximum voor die periode, namelijk E100. Die grote groep woningen verklaart de piek in de globale curve tussen E80 en de maximale E100-eis. De grote piek in Grafiek 12 net vóór E80, is het resultaat van de uitschietende piek in de curves van het aanvraagjaar 2010 en 2011 in Grafiek 13. Dat heeft alles te maken met de aangescherpte E-peileis E80 die geldt voor vergunningsaanvragen vanaf 2010 en met de aanvullende premies die de netbeheerders toekennen aan nieuwbouwwoningen met een verlaagd E-peil. In Grafiek 13 is voor aanvraagjaar 2012 ook duidelijk de aangescherpte maximumeis zichtbaar, namelijk met een piek net voor E70. Hetzelfde geldt voor aanvraagjaar 2014, waarin de maximumeis werd aangescherpt tot E60. Voor aanvraagjaar 2016 en 2017 is niet langer één grote piek af te lezen. De maximumeis vanaf aanvraagjaar 2016 is E50. E60 en E40 zijn tot en met aanvraagjaar 2012 de drempelwaarden voor het verkrijgen van een verlaging van de onroerende voorheffing. Dat financiële voordeel is ingevoerd vanaf 2008. De curves van de aanvraagjaren 2008, 2009, 2010 en 2011 vertonen op E40 en E60 telkens een kleine piek. Dus vanaf 2008 heeft een grotere groep bouwers een extra inspanning gedaan om nét te voldoen aan die gestelde voorwaarden en te genieten van een verlaging van hun onroerende voorheffing. Vanaf aanvraagjaar 2013 wordt er een extra verlaging van de onroerende voorheffing voorzien voor een E-peil van E30. Dit verklaart de extra piek bij E30 voor aanvraagjaren 2014 en 2015Wel zien we een kleinere piek rond E30 en E20. De voorwaarden voor de verlaging van onroerende voorheffing is sinds 2016 verstrengd naar E-peilen van maximaal E30 en E20. Dat is wellicht de reden van een nieuwe en grotere piek bij respectievelijk E20 en E30 voor aanvraagjaren 2016 en 2017.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120

% v

an

in

ge

die

nd

e A

G

Aa

nta

l in

ge

die

nd

e A

G

E-peil

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 13 - spreiding van EPB-aangiften van eengezinswoningen volgens E-peil, per aanvraagjaar

2.1.3 Evolutie aandeel nieuwe eengezinswoningen dat het E-peil van BEN haalt per aanvraagjaar

Het aantal eengezinswoningen dat het E-peil van het BEN-niveau (≤ E30) haalt, gaat in stijgende lijn. Voor de aanvraagjaren 2010 en 2011 bedraagt het aandeel BEN-woningen ongeveer 4%. Voor aanvraagjaren 2012 en 2013 stijgt dit tot respectievelijk 6% en 12%. Voor aanvraagjaar 2014 neemt het aandeel BEN-woningen sterk toe, tot iets meer dan 32%. Ook voor aanvraagjaren 2015, 2016 en 2017 stijgt dit aandeel verder tot respectievelijk 36%, 57% en 60%.

Grafiek 14 - % van ingediende aangiften van eengezinswoningen die het E-peil van BEN halen

0

1

2

3

4

5

6

7

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120

% a

anta

al in

gedie

nde A

G

E-peil

2006-2009

2016-2017

2010-2011

2012-2013

2014-2015

0

10

20

30

40

50

60

70

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an d

e in

ged

ien

de

AG

's

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Tabel 10 toont het aantal aangiften voor woongebouwen met E-peil kleiner of gelijk aan 30 per aanvraagjaar. Vanaf 2013 is dit aantal boven 1.500 aangiften gestegen. Voor projecten van aanvraagjaar 2016 en 2017 is het totaal aantal aangiften nog beperkt. In totaal zijn al meer dan 11.556 BEN-woningen gebouwd.

Aanvraagjaar Aantal BEN aangiften

2006 47

2007 88

2008 220

2009 388

2010 574

2011 569

2012 664

2013 1.731

2014 2.278

2015 3.098

2016 1.598

2017 301

Tabel 10 - aantal aangiften voor woongebouwen met E-peil ≤ 30

2.1.4 Evolutie gemiddeld E-peil van ingrijpende energetisch gerenoveerde woongebouwen

Een ingrijpende energetische renovatie (IER) is een nieuwe aard van werken sinds 2015. Voor aanvraagjaar 2015 komen de ingediende aangiften van IER’s op een gemiddeld E-peil van E73 voor de eengezinswoningen. Twee jaar later zien we al een daling naar een gemiddeld E-peil van E59. Dat is merkelijk beter dan de E-peileis van E90 voor ingrijpende energetische renovaties aangevraagd sinds 2015. Het percentage IER’s dat de BENOverendoelstelling haalt (maximaal E60) zal de komende jaren in beeld worden gebracht. Voor appartementen ligt het gemiddelde voor aanvraagjaren 2015-2017 in dezelfde lijn als voor de eengezinswoningen. Dit gemiddelde is merkelijk beter dan de E-peileis van E90, die geldt voor een IER met aanvraag vanaf 2015.

eengezinswoningen Appartement,studio,loft

Aanvraag-jaar

E gemiddeld


E gemiddeld


Wettelijke eis

2015 73

586

73 323 E90

2016 66

251

67

137

E90

2017 59

68

62

40

E90

totaal 907 500

Tabel 11 - evolutie gemiddeld E-peil voor ingrijpende energetische renovaties van woongebouwen, per aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 15 – Gemiddeld E-peil voor de ingrijpende energetische renovatie van woongebouwen

2.2 EVOLUTIE K-PEIL EENGEZINSWONINGEN

2.2.1 Evolutie gemiddeld K-peil van eengezinswoningen per aanvraagjaar

Grafiek 16 toont hoe het gemiddelde K-peil van de nieuwe eengezinswoningen evolueert per aanvraagjaar.

Het gemiddelde K-peil daalt met 8 K-punten van K41 (aanvraagjaar 2006) naar K33 (aanvraagjaar 2010). Na 2010 lijkt het K-peil weer te stijgen. De verklaring ligt bij de verplichte inrekening van de bouwknopen vanaf aanvraagjaar 2011. De maximumeis is voor aanvraagjaren 2006-2011 K45. Die eis werd aangescherpt naar K40 voor aanvragen vanaf 1 januari 2012.

Globaal zien we een daling van het gemiddelde K-peil van 12 K-punten tussen aanvraagjaar 2006 en 2017.

Grafiek 16 - evolutie gemiddeld K- peil, per aanvraagjaar

50

55

60

65

70

75

80

2015 2016 2017 2018

Gem

idd

eld

E-p

eil

Aanvraagjaar

25

27

29

31

33

35

37

39

41

43

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

K-p

eil

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


2.2.2 Evolutie K-peil eengezinswoningen per K-peilcategorie

Grafiek 17 geeft de percentages van EPB-aangiften van eengezinswoningen per K-peilcategorie van 5 K-peilpunten. We bekijken het percentage EPB-aangiften met een K-peil K ≤ K30. Van aanvraagjaar 2006 scoort slechts 2% K30 of lager. Het percentage met K ≤ K30 vertoont een sterke toename vanaf aanvraagjaar 2010. Het lijkt alsof het aantal projecten met K ≤ K30 weer afneemt na 2010. Dat wil echter niet zeggen dat er minder woningen zijn die heel goed geïsoleerd zijn vanaf aanvraagjaar 2011. Die stijging van het K-peil is te wijten aan het verplicht inrekenen van de bouwknopen voor bouwaanvragen vanaf 1 januari 2011. Het K-peil werd in 2012 verstrengd, van K45 naar K40. Impliciet zorgde de verplichte inrekening van bouwknopen vanaf 2011 voor een verstrenging van het K-peil vanaf 2011. De verplichte inrekening van bouwknopen en het daarmee gepaarde warmteverlies, moet immers worden gecompenseerd met een betere isolatie van de schildelen, om hetzelfde K-peil te behalen. Dat is zichtbaar in de grafiek. Na aanvraagjaar 2011 stijgt het aandeel projecten met K ≤ K30 terug. Voor aanvraagjaren 2016 en 2017 heeft bijna 60% een K-peil K30 of lager.

Grafiek 17 - evolutie K-peil eengezinswoningen volgens aanvraagjaar

2.3 EVOLUTIE E-PEIL APPARTEMENTEN

Hieronder worden de resultaten van de appartementen bekeken. Onder de noemer van ‘appartementen’ zijn ook de resultaten van de studio’s en de lofts beschouwd. Uit Grafiek 7 is duidelijk dat het aandeel appartementen veel groter is dan het aandeel studio’s en lofts. De vermelde resultaten zijn dus vooral te linken aan de appartementen. In de verdere toelichting wordt voor de eenvoud over ‘appartementen’ gesproken.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an ingedie

nde A

G's

aanvraagjaar

H. <=15

G. 16-20

F. 21-26

E. 27-30

D. 31-36

C. 37-40

B. 41-45

A. > 45

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


2.3.1 Evolutie gemiddeld E-peil van appartementen per aanvraagjaar

Ook in de appartementsbouw is er een duidelijke evolutie naar lagere E-peilen.

Het gemiddelde E-peil blijft hoger dan bij de eengezinswoningen, maar daalt ook met 54 E-peilpunten van E90 (van aanvraagjaar 2006) naar E36 (van aanvraagjaar 2016). Het aantal aangiften voor 2017 is nog te laag om conclusies te kunnen trekken. De bouw van appartementsgebouwen kent een langere doorlooptijd dan van eengezinswoningen.



Wettelijke eis

2006 90 0% 13196 E100

2007 83 8% 15528 E100

2008 81 10% 13828 E100

2009 78 13% 13105 E100

2010 69 23% 12632 E80

2011 69 23% 15757 E80

2012 62 31% 12916 E70

2013 59 34% 18690 E70

2014 47 48% 7034 E60

2015 45 50% 5926 E60

2016 36 60% 946 E50

2017 35 61% 65 E50

Tabel 12 - gemiddeld E-peil voor appartementen per aanvraagjaar

Net zoals bij eengezinswoningen is het gemiddelde E-peil van appartementen per aanvraagjaar merkelijk beter dan de E-peileis voor dat aanvraagjaar. Telkens als de eis strenger wordt, neemt het gemiddelde E-peil ook een sprong naar een beter E-peil.

Grafiek 18 - gemiddeld E-peil en de wettelijke E-peileis voor appartementen per aanvraagjaar

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

E-p

eil

Aanvraagjaar

Wettelijke eis

Gemiddeld E-peil

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


2.3.2 Evolutie E-peil appartementen per E-peilcategorie

Hieronder worden de resultaten van de ‘appartementen’ bekeken. De resultaten voor aanvraagjaar 2018 worden hier niet getoond, want daarvoor zijn nog te weinig aangiften ingediend. Aanvraagjaar 2017 is voorzichtig te interpreteren (65 aangiften). In de appartementsbouw wordt vaker dan bij eengezinswoningen, gemikt op het net behalen van de eis. Pas sinds 2010 is er een sterke toename van appartementen die ‘E60 of lager’ scoren. Voor aanvraagjaar 2012 behalen bijna alle aangiften een E-peil van 70 of lager. Dit heeft te maken met een verstrenging van de E-peileis in 2012 naar maximaal E70. In tegenstelling tot de eengezinswoningen waar bijna 4% van de projecten van 2006 een E-peil hoger dan E100 had, haalde een grotere groep van de appartementen (bijna 10%) van 2006 dat niveau niet. In het overgangsjaar 2006 was dat toegelaten, op voorwaarde dat het K-peil werd gerespecteerd. Vanaf aanvraagjaar 2007 is het aantal overtreders echter quasi nihil. Opvallend is dat het aantal aangiften met E-peil < E50 sterk toeneemt sinds 2010. Vanaf aanvraagjaar 2016 zijn er nog nauwelijks aangiften met een E-peil hoger dan E50.

Grafiek 19 – evolutie E-peil appartementen volgens aanvraagjaar

2.3.3 Spreiding van EPB-aangiften van appartementen volgens E-peil

Grafiek 20 toont de verdeling van het behaalde E-peil van alle EPB-aangiften van appartementen, ingediend sinds 2006. In tegenstelling tot de curve van alle eengezinswoningen in Grafiek 13 vertoont deze curve minder uitgesproken pieken. De curve van de appartementen is vloeiender. Het merendeel van de appartementen bevindt zich in de groep E60-E80. Er is een piek waar te nemen net vóór E70, de E-peileis vanaf 2012, en op E54.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 20 - spreiding van EPB-aangiften van appartementen volgens E-peil

In Grafiek 20 is de curve van behaalde E-peilen van appartementen per aanvraagjaar weergegeven. Terwijl van de aanvraagjaren 2006 tot en met 2009 het grootste deel van de E-peilen zich in de zone E65-E100 bevinden, bevinden E-peilen van appartementen van aanvraagjaren 2010 en 2011 zich in een veel beperktere zone, namelijk E55-E70. Wat opvalt is dat er vanaf aanvraagjaar 2010 een toename is van appartementen die een lager E-peil behalen dan vereist. In een aantal appartementsgebouwen wordt dus al bewust lagere E-peilen gebouwd. De curves voor aanvraagjaren 2012 en 2013 vertonen een piek rond E65. De maximumeis vanaf 2012 is nochtans E70, dus veel appartementen doen beter dan de gestelde eis. De curve voor 2014-2015 vertoont een duidelijke piek rond E55, als gevolg van de aanscherping van de E-peileis naar E60 in 2014. Voor aanvraagjaar 2016-2017 schuift de grafiek verder naar links, naar lagere E-peilen (tussen E35 en E45). We kunnen dus ook bij de appartementen stellen dat het E-peil zich in een dalende lijn bevindt.

Grafiek 21 - spreiding van EPB-aangiften van appartementen volgens E-peil, per aanvraagjaar

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120

% v

an

in

ge

die

nd

e A

G

Aa

nta

l in

ge

die

nd

e A

G

E-peil

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120

% a

anta

al in

gedie

nde A

G

E-peil

2006-2009

2016-2017

2010-2011

2012-2013

2014-2015

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


2.3.4 Evolutie aandeel appartementen dat het E-peil van BEN haalt per aanvraagjaar

Grafiek 22 toont de evolutie van het aandeel appartementen dat het E-peil van het BEN-niveau (≤ E30) haalt. Het aandeel appartementen dat het E-peil van BEN haalt, stijgt ook, maar minder indrukwekkend als bij eengezinswoningen. Voor de ingediende aangiften van aanvraagjaar 2014 kent het aantal BEN-appartementen een eerste opvallende stijging richting 10% en voor aanvraagjaar 2016 is 23% van de ingediende aangiften BEN.

Grafiek 22 - % van ingediende aangiften die het E-peil van BEN halen

2.4 EVOLUTIE K-PEIL APPARTEMENTSGEBOUWEN

Bij de eengezinswoningen geldt de K-peileis per woning. Bij appartementsgebouwen wordt het K-peil voor het totale woongebouw berekend en niet per wooneenheid, zoals het E-peil.

2.4.1 Evolutie K-peil appartementsgebouwen per K-peilcategorie

Grafiek 23 geeft de percentages van EPB-aangiften van appartementsgebouwen per K-peilcategorie van 5 K-punten. We bekijken het aantal EPB-aangiften met een doorgedreven isolatiegraad, namelijk met K ≤ K30. In de beginjaren was dit aandeel nog beperkt. Dat percentage verhoogt geleidelijk. Voor aanvraagjaar 2010 is een sterke verhoging te merken: ongeveer 1/3 van de appartementsgebouwen heeft een K-peil ≤ K30. In aanvraagjaar 2011 daalt dat aantal sterk. Oorzaak daarvoor is de verplichte inrekening van de bouwknopen voor bouwaanvragen vanaf 1 januari 2011. Dat wil dus niet zeggen dat er vanaf aanvraagjaar 2011 slechter wordt geïsoleerd, want voor aanvraagjaar 2012 stijgt dat het aantal met K ≤ K30 terug. Vanaf aanvraagjaar 2012 is de K-peileis aangescherpt naar maximaal K40. Voor aanvraagjaar 2012 en 2013 voldeden minder dan 1% van de projecten niet aan deze eis. Vanaf aanvraagjaar 2013 vertoont de grafiek geen K-peilen hoger dan K40.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an d

e in

ged

ien

de

AG

's

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 23 - evolutie K-peil appartementsgebouwen volgens aanvraagjaar

2.4.2 Evolutie gemiddeld K-peil van appartementsgebouwen per aanvraagjaar

Grafiek 24 toont hoe het gemiddelde K-peil van de nieuwe appartementsgebouwen evolueert per aanvraagjaar. Globaal daalt het gemiddelde K-peil met 9 K-punten tussen 2006 en 2016: van K40 naar K31.

Tussen 2006 en 2010 zakt het gemiddelde K-peil met 7 K-punten: van K40 naar K33. Na 2010 vertoont de curve een knik naar boven. Voor aanvraagjaar 2011 stijgt het gemiddelde K-peil met 5 punten (van K33 voor 2010 naar K38 voor 2011). Dat is te verklaren door de verplichte inrekening van de bouwknopen voor bouwaanvragen vanaf 1 januari 2011, waardoor het K-peil per project gemakkelijk tussen 3 en 10 K-punten stijgt. In de grafiek is te zien dat het gemiddelde K-peil vanaf aanvraagjaar 2012 weer daalt richting K28 voor aanvraagjaar 2017.

Grafiek 24- evolutie gemiddeld K- peil van appartementsgebouwen, per aanvraagjaar

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an ingedie

ne A

G's

aanvraagjaar

H. <=15

G. 16-20

F. 21-26

E. 27-30

D. 31-36

C. 37-40

B. 41-45

A. > 45

25

27

29

31

33

35

37

39

41

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

K-p

eil

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


2.5 E- EN K-PEIL VAN ALLE NIEUWE WOONGEBOUWEN PER PROVINCIE

2.5.1 Gemiddeld E-peil

Voor alle woongebouwen, dus woningen en appartementen samen, is in Tabel 13 de evolutie van het gemiddelde E-peil per aanvraagjaar en per provincie te zien. Voor aanvraagjaar 2016 en 2017 zijn nog niet alle aangiften ingediend: de cijfers van 2017 slaan vooral op eengezinswoningen, omdat de bouw van appartementsgebouwen een langere doorlooptijd kent. In alle provincies samen daalt het gemiddeld E-peil met 58 E-punten van gemiddeld E88 in 2006 tot gemiddeld E30 in 2016. Er wordt gemiddeld in Limburg het meest energiezuinig gebouwd. Voor alle aanvraagjaren, behalve 2016, behalen de Limburgse projecten het laagste gemiddelde E-peil. In de provincie West-Vlaanderen wordt over het algemeen het minst energiezuinig gebouwd. Het hoge startgemiddelde voor 2006 voor West-Vlaanderen (E93) vindt wellicht oorsprong in het feit dat daar meer appartementsgebouwen zijn opgetrokken die in de overgangsperiode van de keuze tussen E-peileis en de K-peileis gebruik maakten en een hoger E-peil dan E100 behaalden.


Vlaanderen Vlaams-Brabant West-

Vlaanderen Alle

provincies

2006 86 85 87 89 93 88

2007 81 80 82 83 82 82

2008 79 78 78 79 81 79

2009 75 74 75 75 76 75

2010 68 67 67 66 67 67

2011 68 65 67 67 68 67

2012 59 58 60 60 60 60

2013 57 55 57 56 59 57

2014 43 41 44 42 46 44

2015 41 39 41 40 45 42

2016 28 27 32 26 35 30

2017 26 24 33 27 30 28

Tabel 13 – evolutie gemiddeld E-peil woongebouwen per aanvraagjaar, per provincie

2.5.2 Gemiddeld K-peil

Voor alle woongebouwen (eengezinswoningen en appartementen samen) is in Tabel 14 de evolutie van het gemiddelde K-peil per aanvraagjaar en per provincie te zien.


Vlaanderen Vlaams-Brabant

West-Vlaanderen

Alle provincies

2006 86 85 87 89 93 88

2007 81 80 82 83 82 82

2008 79 78 78 79 81 79

2009 75 74 75 75 76 75

2010 68 67 67 66 67 67

2011 68 65 67 67 68 67

2012 59 58 60 60 60 60

2013 57 55 57 56 59 57

2014 43 41 44 42 46 44

2015 41 39 41 40 45 42

2016 28 27 32 26 35 30

2017 26 24 33 27 30 28

Tabel 14 - evolutie gemiddeld K-peil woongebouwen per aanvraagjaar, per provincie

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


De resultaten liggen veel dichter bij elkaar dan bij de gemiddelde E-peilen per aanvraagjaar, per provincie. Door de verplichte inrekening van de bouwknopen is voor aanvraagjaar 2011 opnieuw een stijging van het gemiddelde K-peil merkbaar. Vanaf aanvraagjaar 2012 daalt dat terug naar de niveaus van 2010. Tussen aanvraagjaar 2012 en aanvraagjaar 2016 zien we een verdere daling van het gemiddelde K-peil.

2.6 BEPERKING VAN HET RISICO OP OVERVERHITTING VAN

WOONGEBOUWEN IN DE ZOMER

Gebouwen met een grote beglazingsoppervlakte in verhouding tot het beschermde volume kunnen in de zomer oververhit geraken. Een doordachte oriëntatie van het gebouw, afdoende zonwering, het gebruik van beglazing met een hoge zonnetoetredingsfactor (g-waarde) … beperken dat risico aanzienlijk. Na herhaalde oververhitting in de zomer wordt soms een energieverslindende koelinstallatie geplaatst. Dat past niet in de doelstelling van de energieprestatieregelgeving: het energieverbruik in gebouwen verlagen. Daarom geldt voor woongebouwen de verplichting tot beperking van het risico op oververhitting in de zomer. Voor elke afzonderlijke wooneenheid in een woongebouw wordt de oververhittingsindicator berekend aan de hand van de overtollige warmtewinsten. De oververhittingsindicator is het aantal uur per jaar dat de binnentemperatuur hoger wordt dan 23°C. Voor projecten met aanvraagjaar voor 2014 mag deze indicator het maximum van 17.500 Kh niet overschrijden, ongeacht of een koelinstallatie aanwezig is of niet. Vanaf de drempelwaarde van 8.000 Kh wordt bij de bepaling van de energieprestatie rekening gehouden met een risico op plaatsing van actieve koeling achteraf. Voor stedenbouwkundige aanvragen vanaf 1 januari 2014 werden die drempelwaarden aangepast naar respectievelijk 1.000 en 6.500 Kh (in plaats van 8.000 en 17.500). Dat gebeurde naar aanleiding van enkele wijzigingen aan de berekeningsmethode. Die aanpassing van de drempelwaarden betekent geen aanscherping van de eis op het risico op oververhitting en geen versoepeling van de eis. Afhankelijk van het project, kan voor het ene geval de aanpassing positief uitdraaien en voor het andere geval negatief. Grafiek 25 toont de percentages van de ingediende EPB-aangiften in functie van de oververhittingsindicator voor de aanvraagjaren 2006 tot en met 2017. Op de grafiek worden de maximale drempels weergegeven die geldig waren voor die aanvraagjaren, namelijk 6.500 en 17.500 Kh. De grafiek toont enerzijds dat er minder risico op oververhitting optreedt, niettegenstaande de eisen (E, K en U/R-waarden) aangescherpt worden. Anderzijds is te zien dat het aantal gebouwen dat de maximumeisen van 6.500 Kh (vanaf 2014) en 17.500 Kh (voor 2014) overschrijdt, relatief beperkt is. Voor projecten met aanvraag in 2006 was het aantal overtreders het grootst. Dat vindt wellicht zijn oorsprong in het feit dat er voor het overgangsjaar 2006 de keuze bestond tussen het voldoen aan ofwel de E-peileis en de eis op het beperken van het risico op oververhitting, ofwel aan de K-peileis.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 25 - spreiding van EPB-aangiften van woongebouwen volgens het risico op oververhitting, per aanvraagjaar

2.7 NETTO-ENERGIEBEHOEFTE VOOR VERWARMING VAN

WOONGEBOUWEN

Grafiek 26 toont hoeveel procent van de ingediende EPB-aangiften welke netto-energiebehoefte voor verwarming behalen voor enkele aanvraagjaren in de periode 2006 tot en met 2017.

Grafiek 26 - % van ingediende EPB-aangiften van woongebouwen volgens netto-energiebehoefte voor verwarming, per aanvraagjaar

Naarmate het aanvraagjaar vordert, schuiven de curves heel geleidelijk op naar links, dus naar lagere netto-energiebehoeften voor verwarming. Voor aanvragen in 2012 daalt de netto-energiebehoefte voor verwarming drastisch. Dat heeft te maken met de maximumeis van 70 kWh/m² die geldt voor woningen en appartementen met een stedenbouwkundige aanvraag of melding vanaf 2012. Op de grafiek is te zien dat slechts een klein aantal aangiften vanaf aanvraagjaar 2012 die grens van 70 kWh/m² nog overschrijdt.

0

5

10

15

20

25

30

35

0 10000 20000 30000 40000 50000

% a

anta

l in

ged

ien

de

AG

risico op oververhitting: # uur dat comforttemperatuur is overschreden (Kh)

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

6.500 Kh 17.500 Kh

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

0 50 100 150 200

% v

an d

e in

ged

ien

de

AG

netto-energiebehoefte voor verwarming (kWh/m²)

2006

2010

2012

2016

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Op die manier wordt het beperken van de warmtevraag van een gebouw verplicht door beter thermisch te isoleren, door luchtdichter te bouwen en door de warmtewinsten optimaal te benutten. Tabel 15 toont de gemiddelde netto-energiebehoefte voor verwarming per aanvraagjaar. De gemiddelde netto-energiebehoefte daalt met meer dan 31 kWh/m², van 74 kWh/m² voor projecten met aanvraag in 2006 naar 40 kWh/m² voor projecten aangevraagd vanaf 2014. Ook hier is in 2011 een lichte stijging waarneembaar die te verklaren is vanuit de verplichte inrekening van de bouwknopen vanaf aanvraagjaar 2011.

Aanvraagjaar Gemiddelde netto-energiebehoefte

voor verwarming (kWh/m²)

2006 74

2007 71

2008 71

2009 68

2010 58

2011 59

2012 48

2013 46

2014 40

2015 40

2016 40

2017 43

Tabel 15 - gemiddelde netto-energiebehoefte voor verwarming (kWh/m²), per aanvraagjaar

2.8 E- EN K-PEIL VAN KANTOORGEBOUWEN

De resultaten voor de kantoorgebouwen zijn berekend op basis van de EPB-aangiften van aanvraagjaar 2006 tot en met 2016. In totaal worden 2968 aangiften beschouwd. Voor aanvraagjaar 2016 zijn voor 43 projecten de EPB-aangiften ingediend. Dat aantal is relatief beperkt, maar toch voldoende groot om er trends in te herkennen. De cijfers voor aanvraagjaar 2016 moeten dus voorzichtig worden bekeken. De komende jaren zal blijken of de getoonde trend zich verderzet. De resultaten voor aanvraagjaar 2017 en 2018 worden niet getoond, want die zijn niet representatief.

2.8.1 Evolutie gemiddeld E- en K-peil van nieuwe kantoorgebouwen per aanvraagjaar

Voor kantoorgebouwen aangevraagd in 2006 ligt het gemiddelde E-peil op de maximumgrens E100. Jaar na jaar daalt het gemiddelde E-peil. Het gemiddelde voor aanvraagjaar 2010 is E79. In 2011 is er een stijging tot E83, gerelateerd aan het verplicht meerekenen van de bouwknopen. Vanaf 2012 is terug een beduidende verbetering zichtbaar. Dat is een gevolg van de eerste verstrenging van de E-peileis (E100 naar E70). Ook voor aanvraagjaar 2014 is een duidelijke daling zichtbaar, als gevolg van de verstrenging van de E-peileis naar E60. De totale daling van aanvraagjaar 2006 naar 2016 bedraagt 55 E-punten. Dat is een daling van 55%.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////




Wettelijke eis

2006 100 0% 278 100

2007 88 12% 406 100

2008 86 14% 411 100

2009 81 19% 350 100

2010 79 21% 350 100

2011 83 17% 366 100

2012 63 37% 246 70

2013 58 42% 222 70

2014 47 53% 162 60

2015 44 56% 134 60

2016 45 55% 43 55

Tabel 16 - evolutie gemiddeld E- en K- peil & E- en K-peileis, van kantoorgebouwen, per aanvraagjaar

Grafiek 27 toont het gemiddelde E-peil, per aanvraagjaar. Hier is een lichte stijging zichtbaar voor aanvraagjaar 2011 door het verplicht meerekenen van de bouwknopen.

Grafiek 27 - evolutie gemiddeld E-peil en wettelijke E-peileis voor kantoorgebouwen per aanvraagjaar

Grafiek 28 geeft het gemiddelde K-peil per aanvraagjaar. Ook hier is een stijging zichtbaar voor aanvraagjaar 2011 door het verplicht meerekenen van de bouwknopen.

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

E-p

eil

Aanvraagjaar

Wettelijke eis

Gemiddeld E-peil

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 28 – evolutie gemiddeld K-peil van kantoorgebouwen, per aanvraagjaar.

2.8.2 Evolutie E-peil kantoorgebouwen per E-peilcategorie

De resultaten voor de kantoorgebouwen zijn berekend op basis van de EPB-aangiften, ingediend tot en met 31 december 2018, voor de aanvraagjaren tot en met 2016. De resultaten voor aanvraagjaar 2017 worden niet getoond, want die zijn niet representatief: er zijn nog te weinig EPB-aangiften ingediend. Tot eind 2016 moest alleen een E-peil bepaald worden voor niet-residentiele gebouwen met de bestemming kantoor of school. In dit deel wordt de grootste groep hierin – de kantoren – besproken. Vanaf 2017 werd de EPN-methode ingevoerd en is er ook een E-peileis voor de functies die vroeger onder ASB (andere specifieke bestemmingen) vielen. De resultaten van de kantoorgebouwen (in Grafiek 29) zijn sterk verschillend van die van de woongebouwen. In het overgangsjaar 2006, waar de bouwheer kon kiezen tussen voldoen aan de E- of aan de K-peileis, is bij de kantoorgebouwen in veel gevallen gekozen voor de K-peileis. Liefst 30% behaalde een E-peil hoger dan E100. De volgende jaren is dat aantal sterk gedaald. Het duurde langer dan bij de woongebouwen, maar nu is de trend naar energiezuinige kantoorgebouwen duidelijk zichtbaar. Voor aanvraagjaar 2006 had minder dan 4% van de EPB-aangiften voor kantoren een E-peil E60 of lager. Voor kantoorgebouwen met vergunningsaanvraag vanaf 2012 verstrengde de E-peileis naar maximaal E70. De invloed van de verstrenging is duidelijk te zien in de grafiek. In 2014 werd de eis voor kantoorgebouwen verder aangescherpt tot E60. Uit Grafiek 29 blijkt dat deze verstrenging van de eis goed wordt nageleefd.

30

32

34

36

38

40

42

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

K-p

eil

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 29 - evolutie E-peil kantoorgebouwen volgens aanvraagjaar

E-peil categorie

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

A. > 100 30% 2% 3% 3% 3% 2% 0% 0,45% 0% 0% 0%

B. 91-100 38% 53% 49% 40% 34% 39% 1,22% 0% 0% 0% 0%

C. 81-90 17% 20% 19% 19% 20% 21% 0,41% 0% 0% 0% 0%

D. 71-80 6% 14% 13% 15% 13% 16% 2,44% 2,25% 1,23% 0% 2,33%

E. 61-70 4% 5% 8% 10% 12% 11% 62% 55% 1,85% 0,75% 0%

F. 51-60 2,52% 1,23% 3% 5% 8% 5% 22% 26% 47% 41% 33%

G. 41-50 0,72% 1,97% 1,46% 4% 3% 3% 8% 8% 28% 32% 42%

H. 31-40 0,36% 1,48% 0,73% 0,29% 3% 1,91% 2,03% 2,70% 10% 6% 12%

I. 21-30 0% 0,74% 0,49% 0,57% 1,71% 0,27% 1,63% 3% 6% 11% 7%

J. <=20 0% 0,25% 0,97% 2,57% 1,71% 0,82% 0,41% 2,25% 6% 9% 5%

Tabel 17 - % van ingediende aangiften kantoren per E-peilcategorie, per aanvraagjaar. De gearceerde zones duiden de aangiften aan die de E-peileis niet halen. De blauwe zones tonen de aangiften die voldoen aan het E-peil van een ‘BEN-kantoor’ (≤ E40).

2.8.3 Evolutie K-peil nieuwe kantoorgebouwen per K-peilcategorie

Grafiek 30 geeft de percentages van de EPB-aangiften van de kantoorgebouwen, per K-peilcategorie van 5 K-punten. Het aandeel kantoorgebouwen in de K-peil categorie K41 – K45 daalt sterk vanaf aanvraagjaar 2012. In 2012 werd de K-peileis aangescherpt van K45 naar K40.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

% v

an

in

ge

die

nd

e A

G's

Aanvraagjaar

J. <=20

I. 21-30

H. 31-40

G. 41-50

F. 51-60

E. 61-70

D. 71-80

C. 81-90

B. 91-100

A. > 100

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Voor aanvragen in 2011 is een toename van het K-peil zichtbaar, als gevolg van de verplichte inrekening van de bouwknopen. Dat betekent niet dat de kantoorgebouwen vanaf aanvraagjaar 2011 slechter zijn geïsoleerd. Na 2011 neemt het aandeel kantoorgebouwen met een K-peil ≤ K30 terug toe.

Grafiek 30 - evolutie K-peil kantoorgebouwen volgens aanvraagjaar

2.8.4 Evolutie aandeel kantoorgebouwen dat het E-peil van BEN haalt per aanvraagjaar

Grafiek 31 geeft het aandeel van de kantoren weer dat het E-peil van het BEN-niveau (E< E40) haalt. Voor het aanvraagjaar 2006 waren er quasi geen BEN-kantoren. Voor 2014 zien we een sterke stijging van het aandeel BEN kantoorgebouwen, tot 22 %. De stijging zet zit verder door voor aanvraagjaar 2015 richting 26%. De cijfers van aanvraagjaar 2016 zijn nog voorzichtig te interpreteren.

Grafiek 31 - % van ingediende AG’s die het E-peil van BEN halen

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

% v

an ingedie

nde A

G's

Aanvraagjaar

H. <=15

G. 16-20

F. 21-26

E. 27-30

D. 31-36

C. 37-40

B. 41-45

A. > 45

0

5

10

15

20

25

30

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

% v

an d

e in

ged

ien

de

AG

's

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


2.9 E- EN K-PEIL VAN SCHOOLGEBOUWEN

De resultaten voor de schoolgebouwen werden berekend op basis van de EPB-aangiften, ingediend tot 31 december 2018, voor alle projecten met aanvraagjaar tot en met 2016. Voor aanvraagjaren 2017 en 2018 is het aantal EPB-aangiften nog heel beperkt. Daarom werden de resultaten voor aanvraagjaren 2017 en 2018 niet opgenomen in dit rapport. De hieronder vermelde resultaten zijn gebaseerd op 820 EPB-aangiften.

2.9.1 Evolutie gemiddeld E- en K-peil van schoolgebouwen per aanvraagjaar

Tabel 18 geeft de evolutie van het gemiddeld E- en K-peil. In grote lijnen is ook bij de schoolgebouwen een duidelijke dalende trend zichtbaar voor het gemiddelde E-peil. Er is ook een langzame daling van het K-peil. Enkel voor aanvraagjaar 2011 stijgen de gemiddelden opnieuw.

Aanvraagjaar E gemiddeld K gemiddeld Aantal EPB-aangiften

Wettelijke eis

2006 86 37 50 E100/K45

2007 82 36 51 E100/K45

2008 68 33 92 E100/K45

2009 68 31 94 E100/K45

2010 63 30 117 E100/K45

2011 70 35 77 E100/K45

2012 62 33 126 E70/K40

2013 58 30 221 E70/K40

2014 50 32 44 E60/K40

2015 46 31 33 E60/K40

2016 42 28 22 E63/K40

Tabel 18 - evolutie gemiddeld E- en K- peil & E- en K-peileis, van schoolgebouwen, per aanvraagjaar

Grafiek 32 toont de gemiddelde E-peilen, per aanvraagjaar. Het gemiddelde E-peil daalt jaar na jaar, behalve voor aanvraagjaar 2011. Daar is een stijging te zien. Tussen aanvraagjaar 2006 en aanvraagjaar 2016 halveert het gemiddelde E-peil, van E86 naar E42.

Grafiek 32 - evolutie gemiddeld E- peil van schoolgebouwen, per aanvraagjaar

25

35

45

55

65

75

85

95

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

E-p

eil

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 33 geeft het gemiddelde K-peil per aanvraagjaar. Ook hier is de verplichte inrekening van de bouwknopen vanaf aanvraagjaar 2011 goed zichtbaar.

Grafiek 33 - evolutie gemiddeld K- peil van schoolgebouwen, per aanvraagjaar

2.10 K-PEIL VAN GEBOUWEN MET ANDERE SPECIFIEKE BESTEMMING (ASB-

GEBOUWEN)

Onder gebouwen met een 'andere specifieke bestemming' vallen onder andere handelszaken, hotels, restaurants, cafés, ziekenhuizen, theaters, zwembaden, sporthallen en musea. De resultaten voor die gebouwen zijn berekend op basis van de EPB-aangiften, ingediend tot 31 december 2018, van bouwprojecten tot en met aanvraagjaar 2016. Voor aanvraagjaar 2016 zijn de resultaten gebaseerd op basis van 125 EPB-aangiften, wat aanvaardbaar is om conclusies te trekken. Het totale aantal ingediende EPB-aangiften voor ASB-gebouwen tot en met 2017 en voor projecten met aanvraagjaar tot en met 2016 bedraagt 6.416.

2.10.1 Evolutie gemiddeld K-peil van ASB per aanvraagjaar

Tabel 19 toont de evolutie van het gemiddelde K-peil voor de ASB-gebouwen. De gebouwen scoren duidelijk beter dan het gestelde maximum K45 tot aanvraagjaar 2011 en het maximum K40 vanaf 2012. Ook voor de ASB-gebouwen is de verplichte inrekening van de bouwknopen vanaf 2011 duidelijk zichtbaar.

Aanvraagjaar K gemiddeld Aantal EPB-aangiften Wettelijke eis

2006 37 567 45

2007 38 733 45

2008 35 707 45

2009 35 705 45

2010 32 772 45

2011 37 710 45

2012 34 682 45

2013 32 769 40

2014 31 378 40

2015 32 268 40

2016 31 125 40

Tabel 19 - evolutie gemiddeld K- peil & K-peileis, van ASB-gebouwen, per aanvraagjaar

25

27

29

31

33

35

37

39

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

K-p

eil

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 34 - evolutie gemiddeld K- peil van ASB-gebouwen, per aanvraagjaar

2.11 K-PEIL VAN INDUSTRIËLE GEBOUWEN

De resultaten voor de industriële gebouwen zijn berekend op basis van de EPB-aangiften, ingediend tot 31 december 2018, van bouwprojecten tot en met aanvraagjaar 2016. De steekproef omvat 2.075 EPB-aangiften.

2.11.1.1 Evolutie gemiddeld K-peil van industriële gebouwen per aanvraagjaar

Bij industriële gebouwen bestond voor de aanvragen vóór 2012 de keuze om te voldoen aan het maximum K-peil K55 of aan de maximale U- of minimale R-waarden. Van de dossiers die hebben gekozen voor de K-peileis, wordt in Tabel 20 het gemiddelde K-peil per aanvraagjaar getoond. Tot en met aanvraagjaar 2011 scoren de industriegebouwen gemiddeld veel beter dan het gestelde maximum K55, maar de gebouwen vertonen geen verbetering ten opzichte van de start van de regelgeving. De K-peilresultaten zijn nagenoeg constant in de tijd, met een kleine stijging voor projecten uit aanvraagjaar 2011. Vanaf aanvraagjaar 2012 moeten de industriële gebouwen voldoen aan maximum K40 en de maximale U-waarden of minimale R-waarden voor de constructiedelen. Vanaf dan vervalt dus de keuze. Uit Tabel 20 blijkt dat het gemiddeld K-peil voor aanvraagjaar 2012 sterk daalt. Voor aanvraagjaren 2012 tot 2016 scoren de industriegebouwen merkelijk beter dan het geldende maximum K40.

Aanvraagjaar K gemiddeld Aantal EPB-aangiften Wettelijke eis

2006 40 141 55

2007 40 284 55

2008 42 281 55

2009 39 177 55

2010 37 274 55

2011 42 213 55

2012 33 187 40

2013 31 190 40

2014 28 111 40

2015 29 132 40

2016 26 64 40

Tabel 20 - evolutie gemiddeld K- peil & K-peileis, van industriële gebouwen, per aanvraagjaar

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Gem

idd

eld

K-p

eil

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 35 - evolutie gemiddeld K- peil van industriële gebouwen, per aanvraagjaar

25

27

29

31

33

35

37

39

41

43

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Gem

idd

eld

e K

-pei

l

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3 WOONGEBOUWEN: KARAKTERISTIEKEN IN CIJFERS – EVOLUTIES

Dit hoofdstuk spitst toe op zowel de geometrische karakteristieken van de woongebouwen als op de verschillende maatregelen die toegepast zijn in woongebouwen om de hoger vermelde resultaten qua E-peil en K-peil te behalen. De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van meer dan 200.000 EPB-aangiften van eengezinswoningen en appartementen. Eerst worden de geometrische karakteristieken, namelijk het beschermd volume, de warmteverliesoppervlakte, de compactheid en de bruto-vloeroppervlakte geanalyseerd. Daarna worden cijfers getoond van de toegepaste maatregelen om de warmteverliezen te beperken, namelijk de isolatiegraad en de luchtdichtheid. Ook wordt getoond welke ventilatiesystemen worden toegepast in de nieuwe woongebouwen. Tot slot wordt belicht in welke mate er in de nieuwe woongebouwen al hernieuwbare energiemaatregelen worden toegepast, namelijk warmtepompen, zonneboilers en fotovoltaïsche panelen. In dit hoofdstuk worden heel wat cijfers weergegeven via boxplots. Een boxplot is een grafische voorstelling die snel zicht geeft op de verdeling van een verzameling gegevens. Boxplots maken het gemakkelijker om verschillende verdelingen te vergelijken. De figuur hieronder toont een voorbeeld van een boxplot.

In een boxplot zijn zowel de kwartielen, de mediaan en de grootste en de kleinste waarde af te lezen. In de onderstaande boxplots (onder 3.1) zijn de grootste waarden meestal afgesneden, om de verdeling en de kwartielen meer gedetailleerd weer te geven.

3.1 GEOMETRISCHE KARAKTERISTIEKEN

3.1.1 Beschermd volume

Het beschermd volume van een gebouw of van een deel van het gebouw is het volume van alle kamers en ruimten van het gebouw dat de gebruiker thermisch wil beschermen tegen warmteverliezen naar de buitenomgeving, naar de grond en naar de naburige ruimten die niet tot een beschermd volume behoren. Bij nieuwbouw is de plaats van de thermisch isolerende lagen in de wanden een aanduiding van welke ruimten er tot het beschermd volume behoren en welke niet. De gebruiker beslist zelf welke ruimten moeten worden beschermd tegen warmteverliezen. Het beschermd volume moet wel minstens alle ruimten omvatten waarin een warmteafgifte-element is geplaatst. Het beschermd volume is de parameter om de grootte van het gebouw te evalueren:

• Bij de rijwoningen is een lichte stijging van het gemiddelde beschermd volume merkbaar. De mediaan van het beschermd volume van de rijwoningen ligt voor aanvraagjaar 2006 in de buurt van 500 m³. Vanaf aanvraagjaar 2014 stijgt dit naar bijna 550 m³.

• Bij de halfopen bebouwing blijft het beschermd volume stabiel tussen aanvraagjaar 2006 en 2016, tussen 550 en 600 m³.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


• Bij de vrijstaande woningen is een evolutie naar kleinere beschermde volumes zichtbaar (zie Grafiek 36). Vrijstaande woningen worden de laatste jaren kleiner. Voor aanvraagjaren 2011 en 2012 is de mediaan van het beschermd volume bijna 800 m³. Voor het aanvraagjaar 2016 is de mediaan met bijna 100 m³ verminderd naar +/- 710 m³. Die daling kan betekenen dat de gebouwde volumes van de vrijstaande woningen effectief kleiner worden. De daling kan ook gedeeltelijk zijn oorsprong vinden in het feit dat de zolderruimte bijvoorbeeld meer en meer als een onverwarmde ruimte, buiten het beschermd volume, wordt gehouden.

• Bij de appartementen is weinig evolutie merkbaar. De mediaan van het beschermd volume ligt voor alle jaren iets lager dan 300 m³.

Grafiek 36 - evolutie mediaan beschermd volume per aanvraagjaar, vrijstaande woningen

Grafiek 37 toont de spreiding van het aantal ingediende EPB-aangiften in relatie tot het beschermde volume, volgens bouwvorm. De spreiding is het kleinst bij de rijwoningen, want die curve is het smalst. Hun beschermde volumes variëren tussen ongeveer 350 m³ en 700 m³. De spreiding van de halfopen woningen is iets groter dan bij de rijwoningen. De gebouwde volumes zijn gemiddeld wat groter en variëren tussen ongeveer 350 m³ en 900 m³. Bij de vrijstaande woningen is de spreiding het grootst. De groottes variëren tussen ongeveer 400 m³ en 1200 m³.

Grafiek 37 - spreiding van aantal EPB-aangiften van eengezinswoningen volgens beschermd volume, per bouwvorm

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Bes

cher

md

vo

lum

e (m

³)

Aanvraagjaar

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

0 200 400 600 800 1000 1200

Aan

tal i

nge

die

nd

e A

G

Beschermd volume (m³)

Gesloten bebouwing

Vrijstaand

Halfopen bebouwing

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.1.2 Warmteverliesoppervlakte

De warmteverliesoppervlakte van een gebouw of van een deel van een gebouw is de som van de oppervlakten van alle scheidingsconstructies, zoals buitenmuren, daken, vloeren, vensters …, die het beschermde volume omhullen of omsluiten. De scheidingsconstructies naar aanliggende verwarmde of beschermde volumes worden niet ingerekend in de warmteverliesoppervlakte. De warmteverliesoppervlakte is de parameter om de hoeveelheid warmteverlies door transmissie te bepalen:

• Bij de rijwoningen is er weinig evolutie merkbaar. De mediaan van de warmteverliesoppervlakte ligt rond de 270 m².

• De mediaan bij de halfopen bebouwing ligt wat hoger door de extra buitengevel ten opzichte van de rijwoningen, en blijft sinds 2006 rond de 360 m².

• Voor vrijstaande woningen vermindert de mediaan van de warmteverliesoppervlakte, net zoals de mediaan van het beschermde volume. Voor 2006 is de mediaan van de warmteverliesoppervlakte ongeveer 590 m². Voor aanvraagjaar 2016 is de mediaan verminderd richting 520 m² (zie Grafiek 38).

• Bij de appartementen verhoogt de mediaan van de warmteverliesoppervlakte van ongeveer 120 m² in 2006 richting 140 m² voor aanvraagjaar 2016 (zie Grafiek 39). De medianen liggen een stuk lager dan bij woningen, doordat appartementen vaak ingesloten zijn met boven, onder, links of rechts een aanliggend appartement. Die muren, vloeren en plafonds behoren niet tot de warmteverliesoppervlakte.

Grafiek 38 - evolutie mediaan warmteverliesoppervlakte per aanvraagjaar, vrijstaande woningen

Grafiek 39 - evolutie mediaan warmteverliesoppervlakte per aanvraagjaar, appartementen

0

100

200

300

400

500

600

700

800

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016War

mte

verl

ieso

pp

ervl

akte

(m

²)

Aanvraagjaar

0

50

100

150

200

250

300

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

War

mte

verl

ieso

pp

ervl

akte

(m

²)

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 40 toont de spreiding van het aantal ingediende EPB-aangiften in relatie tot de warmteverliesoppervlakte, volgens bouwvorm. De spreiding is het kleinst bij de rijwoningen, namelijk tussen ongeveer 170 m² en 420 m². De spreiding van de halfopen woningen is iets groter, met vooral waarden tussen 250 m² en 600 m². De vrijstaande woningen hebben de grootste en meest verspreide warmteverliesoppervlakten waarlangs warmte verloren gaat. De grootte varieert tussen ongeveer 350 m² en 900 m².

Grafiek 40 - spreiding van aantal EPB-aangiften van eengezinswoningen volgens warmteverliesoppervlakte, per bouwvorm

3.1.3 Compactheid

De compactheid is de verhouding van het beschermd volume tot de warmteverliesoppervlakte van een gebouw of van een deel van een gebouw. Hoe groter dat getal, hoe compacter het gebouw is:

• De appartementen zijn het meest compact. De mediaan voor aanvraagjaar 2006 is ongeveer 2,1 m. Voor aanvraagjaar 2016 daalt dit naar ongeveer 1,9 m (zie Grafiek 41).

• De rijwoningen starten in 2006 minder compact dan de appartementen, met een mediaan van ongeveer 1,8 m. Over de jaren heen stijgt die compactheid heel licht, richting 1,9 m voor aanvraagjaar 2016.

• Iets minder compact zijn de halfopen bebouwingen met een mediaan voor de compactheid van ongeveer 1,55 voor alle aanvraagjaren.

• De gemiddelde compactheid van de vrijstaande woningen ligt nog wat lager, namelijk in de buurt van 1,40 m voor aanvraagjaar 2006. Hierboven was te zien dat zowel het beschermd volume als de verliesoppervlakte van de vrijstaande woningen daalden naarmate de tijd vordert, waardoor hun compactheid min of meer constant blijft.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

Aan

tal i

nge

die

nd

e A

G

Warmteverliesoppervlakte (m²)

Gesloten bebouwing

Vrijstaand

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 41 - evolutie mediaan compactheid appartementen, per aanvraagjaar

Grafiek 42 toont de spreiding van het aantal ingediende EPB-aangiften in relatie tot de compactheid, volgens bouwvorm. De spreiding is het grootst bij de rijwoningen, namelijk tussen ongeveer 1,40 m en 2,40 m. De spreiding van de halfopen woningen is iets kleiner, tussen 1,20 m en 2,0 m. De spreiding van de vrijstaande woningen is nog iets beperkter dan bij de halfopen woningen. De compactheid varieert tussen ongeveer 1,00 m en 1,85 m.

Grafiek 42 - spreiding van aantal EPB-aangiften van eengezinswoningen volgens compactheid, per bouwvorm

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Co

mp

ach

thei

d (

m)

Aanvraagjaar

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

Aan

tal i

nge

die

nd

e A

G

Compactheid (m)

Gesloten bebouwing

Vrijstaand

Halfopen bebouwing

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.1.4 Bruto-vloeroppervlakte

De bruto-vloeroppervlakte is de som van de bruto-vloeroppervlakten van alle vloerniveaus (= vloerverdiepingen) binnen het beschermd volume. Trappen (en eventuele liften) worden op elk vloerniveau doorgerekend en dus meegerekend tot de bruto-oppervlakte. De bruto-vloeroppervlakte wordt gebruikt om daaruit het berekende verbruik in kWh/m² gebruiksoppervlakte te berekenen. De evolutie van de bruto vloeroppervlakte is zeer gelijklopend aan die van het beschermd volume en de warmteverliesoppervlakte.

• De rijwoningen hebben voor de bruto-vloeroppervlakte voor aanvraagjaar 2006 een mediaan van ongeveer 170 m². Deze waarde fluctueert licht in de loop der jaren maar blijft steeds rond 170 m².

• Het volume van de halfopen woningen wordt wat kleiner, dus ook hun bruto-vloeroppervlakte. De mediaan mindert lichtjes van ongeveer 181 m² voor aanvraagjaar 2006 naar ongeveer 175 m² voor aanvraagjaar 2015 en 178 m² voor 2016.

• Bij de vrijstaande woningen is een duidelijke daling van de mediaan van de bruto-vloeroppervlakte waar te nemen (zie Grafiek 43). In 2006 was dat 250 m², terwijl de waarde in 2016 ongeveer 220 m² bedraagt.

• Bij de appartementen ligt de bruto-vloeroppervlakte gemiddeld iets lager dan 100 m². Een echte evolutie is daarbij niet merkbaar.

Grafiek 43 - evolutie mediaan bruto-vloeroppervlakte per aanvraagjaar, vrijstaande woningen

Grafiek 44 toont de spreiding van het aantal ingediende EPB-aangiften in relatie tot de bruto-vloeroppervlakte, volgens bouwvorm. De spreiding is opnieuw het kleinst bij de rijwoningen, tussen ongeveer 100 m² en 260 m². De spreiding van de halfopen woningen is iets groter, tussen 100 m² en 320 m². De vrijstaande woningen hebben de grootste en meest variërende bruto-vloeroppervlakte. Die ligt grosso modo tussen ongeveer 135 m² en 420 m².

0

40

80

120

160

200

240

280

320

360

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Bru

to v

loer

op

per

vlak

(m

²)

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 44 - spreiding van aantal EPB-aangiften van woningen volgens bruto-vloeroppervlakte, per bouwvorm

3.2 ISOLATIEGRAAD = U-WAARDE VAN DE CONSTRUCTIEDELEN

De U-waarde (of warmtedoorgangscoëfficiënt - in W/m²K) geeft aan hoeveel warmte er per tijdseenheid en per vierkante meter verloren gaat als er tussen ‘binnen’ en ‘buiten’ een temperatuurverschil is van 1°C. Die waarde wordt bepaald door de verschillende materiaallagen waaruit het constructiedeel bestaat en meer bepaald door het type en de dikte van het isolatiemateriaal. De energieprestatiedatabank bevat U-waardegegevens, maar bevat geen informatie over het gebruikte isolatiemateriaal en de dikte ervan. De U-waarde is echter voldoende om de trend naar beter geïsoleerde schildelen te zien. Hieronder wordt de evolutie van de isolatiegraad van de belangrijkste warmteverliesoppervlakten van alle woongebouwen samen onder de loep genomen van aanvraagjaar 2006 tot en met 2017. De belangrijkste constructiedelen worden bekeken: de vloeren op volle grond, de buitenmuren, de daken, de plafonds naar onverwarmde ruimten en de vensters. Enerzijds wordt de evolutie van de oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde getoond per aanvraagjaar. Anderzijds wordt getoond op basis van hoeveel m² constructiedeel die oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde per aanvraagjaar is berekend in de nieuwe en herbouwde woongebouwen.

3.2.1 Vloeren op de volle grond

De oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde van vloeren op volle grond is sinds 2006 tot en met 2017 gedaald met 0,13 W/m²K, namelijk van 0,32 W/m²K naar 0,19 W/m²K. De vloeren op volle grond voor 2015 worden meer dan 30% beter geïsoleerd dan voor 2006.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

Aan

tal i

nge

die

nd

e A

G

bruto-vloeroppervlakte (m²)

Gesloten bebouwing

Vrijstaand

Halfopen bebouwing

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Aanvraagjaar Uvloer volle grond (W/m²K)

(oppervlaktegewogen gemiddelde)

Totale oppervlakte (m²)

Wettelijke eis Umax (W/m²K)

2006 0,32 538.846 0,40

2007 0,30 860.194 0,40

2008 0,29 1.239.380 0,40

2009 0,28 1.414.378 0,40

2010 0,26 1.386.403 0,40

2011 0,24 1.535.204 0,40

2012 0,22 1.203.860 0,35

2013 0,21 2.049.986 0,35

2014 0,20 875.428 0,30

2015 0,19 836.599 0,30

2016 0,19 246.908 0,24

2017 0,19 36.364 0,24

Tabel 21 - evolutie oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde vloeren op volle grond

Grafiek 45 toont de evolutie van de oppervlaktegewogen waarde voor Uvloer, volle grond en Umax voor vloeren op volle grond in functie van het aanvraagjaar.

Grafiek 45 - oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde en Umax voor vloeren op volle grond in functie van het aanvraagjaar

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

0,45

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

U (

W/m

²K)

Aanvraagjaar

Wettelijke eis Umax

Uvloer volle grond(oppervlaktegewogen)

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.2.2 Buitenmuren

De oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde van buitenmuren is sinds 2006 tot en met 2017 gehalveerd, van 0,39 W/m²K naar 0,19 W/m²K. Van projecten met een vergunningsaanvraag in 2017 zijn de buitenmuren dus 50% beter geïsoleerd dan in bouwaanvragen van 2006.

Aanvraagjaar Ubuitenmuur (W/m²K) (oppervlaktegewogen

gemiddelde)



2006 0,39 1.632.147 0,6

2007 0,36 2.659.350 0,6

2008 0,34 3.499.534 0,6

2009 0,31 3.876.368 0,6

2010 0,27 3.833.915 0,4

2011 0,25 4.221.078 0,4

2012 0,22 3.172.987 0,32

2013 0,21 4.623.578 0,32

2014 0,19 2.160.915 0,24

2015 0,19 1.930.413 0,24

2016 0,19 574.469 0,24

2017 0,19 84.110 0,24

Tabel 22 - evolutie oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde buitenmuren

De buitenmuren halen jaar na jaar een hogere warmteweerstand en zijn beter geïsoleerd dan de gestelde eisen. De maximumeis voor vergunningsaanvragen tot en met 2009 bedroeg 0,60 W/m²K. Die werd al twee maal aangescherpt in 2010 en 2012 naar respectievelijk 0,40 W/m²K en 0,32 W/m²K. Sinds begin 2014 geldt als maximale U-waarde 0,24 W/m²K.

Grafiek 46 - oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde en Umax voor buitenmuren in functie van het aanvraagjaar

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

U (

W/m

²K)

Aanvraagjaar

Wettelijke eis Umax

Ubuitenmuur(oppervlaktegewogen)

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.2.3 Platte en hellende daken

Hieronder zijn de oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde van hellende en platte daken berekend. Tabel 23 toont de evolutie van de gemiddelde U-waarden van daken. De daken worden meer dan 30% beter geïsoleerd in aanvraagjaar 2016 dan in 2006. De gemiddelde U-waarde evolueert van 0,28 W/m²K voor aanvraagjaar 2006 naar 0,18 W/m²K voor aanvraagjaar 2016. De daken worden dus steeds beter geïsoleerd. Voor aanvragen vanaf 2014 stabiliseert de gemiddelde U-waarde voor daken, op 0,18 W/m²K. De gemiddelde U-waarde voor daken komt steeds dichter bij de wettelijke eis te liggen, door de invoer van drie verstrengingen.

Aanvraagjaar Udak (W/m²K)




2006 0,28 1.180.725 0,40

2007 0,27 1.958.527 0,40

2008 0,26 2.578.377 0,40

2009 0,25 2.867.708 0,40

2010 0,23 2.788.663 0,30

2011 0,21 3.105.869 0,30

2012 0,20 2.326.405 0,27

2013 0,19 3.556.871 0,27

2014 0,18 1.425.224 0,24

2015 0,18 1.357.351 0,24

2016 0,18 374.715 0,24

2017 0,18 54.387 0,24

Tabel 23 - evolutie oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde daken

Grafiek 47 toont de evolutie van de oppervlaktegemiddelde U-waarde voor daken in functie van het aanvraagjaar.

Grafiek 47 - oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde en Umax voor daken in functie van het aanvraagjaar

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

0,45

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

U (

W/m

²K)

Aanvraagjaar

Wettelijke eis Umax

Udak (oppervlaktegewogen)

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.2.4 Vensters

De oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde van de vensters is sinds 2006 tot en met 2017 gedaald met 0,47 W/m²K, namelijk van 1,78 W/m²K naar 1,31 W/m²K. De vensters verbeteren ongeveer 26%.

Aanvraagjaar Uvenster (W/m²K)




2006 1,78 354.767 2,5

2007 1,76 578.561 2,5

2008 1,74 736.784 2,5

2009 1,71 799.955 2,5

2010 1,67 748.107 2,5

2011 1,63 805.915 2,5

2012 1,56 643.471 2,2

2013 1,52 870.783 2,2

2014 1,41 403.304 1,8

2015 1,39 406.954 1,8

2016 1,32 115.252 1,5

2017 1,31 16.919 1,5

Tabel 24 - evolutie oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde vensters

De vensters scoren gemiddeld al sinds 2006 duidelijk beter dan het opgelegde maximum voor de gemiddelde U-waarde van alle vensters van het bouwproject. De reden daarvoor is dat er sindsdien al overwegend beglazing met een U-waarde kleiner dan of gelijk aan 1,2 W/m²K wordt toegepast.

Grafiek 48 - oppervlaktegewogen gemiddelde U-waarde en de wettelijke eis voor vensters in functie van het aanvraagjaar

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

U (

W/m

²K)

Aanvraagjaar

Umax

Uvensters(oppervlaktegewogen)

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.3 THERMISCHE CAPACITEIT VAN WOONGEBOUWEN

3.3.1 Verdeling ingediende EPB-aangiften woningen volgens type constructie

Grafiek 49 toont de evolutie van het aandeel EPB-aangiften van eengezinswoningen in functie van de thermische capaciteit van de constructie. Er is een daling vast te stellen van het aantal woningen met een zware constructie (van 6 % voor 2006 naar 1,6 % voor 2017). Ook het aantal woningen met een half zware constructie neemt af: van 64 % naar 48 %. Overeenstemmend daarmee is er vooral een toename van de aandelen van de matig zware constructies.

Grafiek 49 - verdeling EPB-aangiften eengezinswoningen volgens zwaarte van de constructie, per aanvraagjaar

Bij de appartementen lijkt de verdeling eerder constant (zie Grafiek 50). Voor aanvraagjaren 2006-2016 was het aandeel lichte constructies quasi onbestaand. Voor aanvraagjaar 2017 zien we een duidelijke toename van lichte en matig zware constructies, ten nadele van de half zware en de zware constructies. Volgend jaar zal blijken of deze evolutie zich doorzet, of dat de weergave nog niet representatief is. Voor aanvraagjaar 2017 moeten immers nog veel aangiften ingediend worden, aangezien appartementsgebouwen een langere doorlooptermijn kennen. In meer dan 85% van de EPB-aangiften wordt een zware of halfzware constructie gerapporteerd, wat binnen de verwachtingen ligt voor appartementen. Daarbij worden immers meer ‘zware’ draagstructuren met gewapend beton en dergelijke toegepast, in plaats van ‘lichte’ spanten of draagstructuren met houten balken. Vanaf aanvraagjaar 2013 zien we een lichte afname van de ‘zware’ constructies. Die afname lijkt zich door te zetten.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an in

ged

ien

de

AG

aanvraagjaar

zwaar

matig zwaar

licht

half zwaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 50 - verdeling EPB-aangiften appartementen volgens zwaarte van de constructie, per aanvraagjaar

3.4 LUCHTDICHTHEID

3.4.1 Evolutie % nieuwe woongebouwen met luchtdichtheidstest

Luchtdicht bouwen is een efficiënte maatregel om onbewuste ventilatieverliezen in gebouwen door spleten en kieren te beperken. In de E-peilberekening wordt standaard gerekend met een waarde bij ontstentenis voor de luchtdichtheid. In werkelijkheid hebben veel woongebouwen een betere luchtdichtheid dan de waarde bij ontstentenis. Om die betere luchtdichtheid te valideren in het E-peil, moet een luchtdichtheidstest worden uitgevoerd. De investeringskost van het luchtdichter bouwen en het laten uitvoeren van een meting is vrij beperkt. Het inrekenen van de gemeten luchtdichtheid kan een relatief grote impact op het E-peil hebben. Grafiek 51 toont per aanvraagjaar in hoeveel woongebouwen een luchtdichtheidstest is uitgevoerd. Dit wordt getoond voor alle woongebouwen samen en ook uitgesplitst voor eengezinswoningen en appartementen. In de beginperiode van de energieprestatieregelgeving werden vrijwel geen luchtdichtheidstesten uitgevoerd. Slechts 1 op de 40 woongebouwen met aanvraagjaar 2006 liet de luchtdichtheid meten. De maatregel vindt sindsdien meer en meer ingang. De luchtdichtheid werd gemeten in bijna één op drie woongebouwen van aanvraagjaar 2011. Voor aanvraagjaar 2012 was dit al in meer dan de helft van de woongebouwen. Bij de reeds ingediende aangiften met aanvraagjaar 2017 werd er bij 86% van alle woongebouwen de luchtdichtheid gemeten, gebaseerd op het beperkt aantal ingediende EPB-aangiften tot eind 2017. Dat ligt in de lijn van aanvraagjaar 2016. Er worden vanaf aanvraagjaar 2015 bijna even veel luchtdichtheidsmetingen uitgevoerd bij appartementen als bij eengezinswoningen. Dat kan een gevolg zijn van de aanscherping van de E-peileis in 2014.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an in

ged

ien

de

AG

aanvraagjaar

zwaar

matig zwaar

licht

half zwaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 51 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét uitgevoerde luchtdichtheidsmeting, per aanvraagjaar

De woongebouwen waarbij een test werd uitgevoerd, blijken heel wat luchtdichter te zijn dan de waarde bij ontstentenis. Het lekdebiet bij de uitgevoerde testen is gemiddeld, over alle woongebouwen heen, 3,6 m³/hm² voor aanvraagjaar 2017. Dat is tot ruim drie keer beter dan wat standaard wordt verondersteld via de waarde bij ontstentenis, 12 m³/hm². Hierbij moet echter worden opgemerkt dat de gemeten luchtdichtheid van de gebouwen stabiel blijft tussen 2006 en 2017, zoals getoond in Tabel 25. Er worden dus opvallend meer luchtdichtheidsmetingen uitgevoerd, maar de gemeten luchtdichtheid daalt maar licht.

Aanvraagjaar Gemiddelde v50 (m³/hm²)

2006 4,09

2007 3,74

2008 3,88

2009 3,98

2010 3,83

2011 3,92

2012 3,84

2013 3,85

2014 3,67

2015 3,69

2016 3,67

2017 3,62

Tabel 25 - gemiddeld lekdebiet bij luchtdichtheidsmeting (v50 in m³/hm²), per aanvraagjaar

Grafiek 52 toont de procentuele spreiding van het aantal EPB-aangiften van woongebouwen waarvoor een luchtdichtheidsmeting werd uitgevoerd, volgens het behaalde lekdebiet in de testen per aanvraagjaar. Op de X-as worden de behaalde lekdebieten weergegeven per gehele waarde, bijvoorbeeld 26% van de projecten aangevraagd in 2016 behalen een v50-waarde van 3 m³/hm².

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

aanvraagjaar

appartement/studio/loft

eengezinswoningen

alle woongebouwen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 52 - spreiding van aantal EPB-aangiften van woongebouwen mèt uitgevoerde luchtdichtheidsmeting, volgens behaald resultaat, per aanvraagjaar

3.4.2 Aandeel nieuwe woongebouwen met of zonder luchtdichtheidstest in functie van het E-peil

Grafiek 53 toont in hoeveel % van de nieuwe woongebouwen met een bepaald E-peil, een luchtdichtheidsmeting werd uitgevoerd. Bij een E-peil van E75 of hoger is zelden een luchtdichtheidstest uitgevoerd. Pas vanaf E60 en lager is er een sterkere toename in het uitvoeren van luchtdichtheidstesten. Bij de woongebouwen met een E-peil van E60 wordt in meer dan 40% van de gevallen een luchtdichtheidsmeting uitgevoerd.

Grafiek 53 - % EPB-aangiften woongebouwen met of zonder luchtdichtheidstest, volgens E-peil

0

5

10

15

20

25

30

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

% v

an d

e in

ged

ien

de

AG

's m

et L

D-t

est

Uitkomst luchtdichtheidsmeting

2006-2009

2010-2011

2012-2013

2014-2015

2016

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1 4 7

10

13

16

19

22

25

28

31

34

37

40

43

46

49

52

55

58

61

64

67

70

73

76

79

82

85

88

91

94

97

10

0

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

E-peil

Geen luchtdichtheidsmeting

Wel luchtdichtheidsmeting

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.4.3 Luchtdichtheid in functie van het type constructie

Grafiek 54 toont de gemiddelde luchtdichtheid in functie van het type constructie. De waarden voor de luchtdichtheid per constructietype zijn in het algemeen stabiel te noemen, behalve voor lichte constructies. Voor lichte constructies is er geen duidelijke trend af te lezen. Dat is waarschijnlijk het gevolg van het kleine aantal lichte constructies.

Grafiek 54 – gemiddelde luchtdichtheid per type constructie

3.4.4 Evolutie % ingrijpende energetische renovaties met luchtdichtheidstest

De onderstaande grafiek toont per aanvraagjaar in hoeveel ingrijpende energetische renovaties van woongebouwen een luchtdichtheidstest is uitgevoerd.

Grafiek 55 – Aanwezigheid van luchtdichtheidstest in ingrijpende energetische renovaties van woongebouwen

0

1

2

3

4

5

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Gem

idd

eld

e lu

chtd

ich

thei

d (

m³/

hm

²)

Aanvraagjaar

half zwaar

licht

matig zwaar

zwaar

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

aanvraagjaar


eengezinswoningen

alle woongebouwen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Aanvraagjaar Geen

luchtdichtheidsmeting Wel

luchtdichtheidsmeting

2015 8% 92%

2016 13% 87%

2017 29% 71%

Tabel 26 - % IER met luchtdichtheidstest

3.5 VENTILATIESYSTEEM

3.5.1 Verdeling ingediende EPB-aangiften nieuwbouwwoningen volgens type ventilatiesysteem

Het staafdiagram (Grafiek 56) toont per aanvraagjaar de verdeling van de toegepaste ventilatiesystemen A, B, C en D in eengezinswoningen. Ook de gevallen waar geen ventilatiesysteem werd uitgevoerd, worden getoond. Tegenover het dalende aandeel van systeem A, staat het stijgende aandeel van het volledig mechanische systeem D (al dan niet met warmteterugwinning) tot aanvraagjaar 2012. Voor aanvraagjaar 2012 is de verdeling tussen systeem D en C (inclusief systeem C met vraagsturing) nagenoeg 50% voor elk. Vanaf aanvraagjaar 2014 neemt het aandeel van systeem D, toe tot 60%. In 2017 lijkt dit aandeel te dalen. Voor aanvraagjaar 2017 moeten echter nog heel wat aangiften ingediend worden.

Grafiek 56 - verdeling EPB-aangiften eengezinswoningen volgens type ventilatiesysteem, per aanvraagjaar

Grafiek 57 geeft dezelfde verdeling voor appartementen. Sinds 2006 is het aandeel van systeem C groter dan systeem D. Het aandeel dat systeem D inzet is over de jaren heen wel aan het stijgen. Voor aanvraagjaar 2016 komen we op een gelijke verdeling tussen C en D. Er zijn zo goed als geen EPB-aangiften van appartementen waarin een ventilatiesysteem B of geen ventilatiesysteem werd gerapporteerd.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an in

ged

ien

de

AG

's

aanvraagjaar

Systeem D

Systeem C

Systeem B

Systeem A

geen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 57 - verdeling EPB-aangiften appartementen volgens type ventilatiesysteem, per aanvraagjaar

3.5.2 Aandeel nieuwe woongebouwen volgens type ventilatiesysteem in functie van het E-peil

Grafiek 58 toont in hoeveel % van de eengezinswoningen een bepaald ventilatiesysteem wordt geplaatst bij een bepaald E-peil. Bij E80 of hoger wordt overwegend een ventilatiesysteem C geplaatst. Vanaf E80 en lager wordt het aandeel van systeem D steeds groter. Rond E70 is er min of meer een evenwicht tussen de toepassing van systeem C (al dan niet met vraagsturing) en systeem D (al dan niet met warmteterugwinning). Vanaf E70 en lager groeit het aandeel van systeem D verder aan. Opmerking: niettegenstaande ‘systeem D’ het grootste vlak beslaat in de grafiek, kan het absolute aantal dat systeem C toepast, voor bepaalde aanvraagjaren groter zijn dan het aantal dat D toepast. In aanvraagjaren waar eengezinswoningen met een E-peil van E75 of meer, een groot aandeel inneemt, zal systeem C het overwicht hebben. Bij de recentere aanvraagjaren met gemiddeld lagere E-peilen, is dat niet meer het geval.

Grafiek 58 - % EPB-aangiften eengezinswoningen per type ventilatiesysteem, volgens E-peil

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an in

ged

ien

de

AG

's

Aanvraagjaar

Systeem D

Systeem C

Systeem B

Systeem A

geen

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 4 8

12

16

20

24

28

32

36

40

44

48

52

56

60

64

68

72

76

80

84

88

92

96

10

0

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

E-peil

Systeem D

Systeem C

Systeem B

Systeem A

geen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 59 geeft dezelfde verdeling voor de appartementen. Bij een E-peil van E70 of hoger wordt in grote lijnen ofwel een ventilatiesysteem A of C geplaatst. Vanaf E45 en lager is overwegend een systeem D aanwezig.

Grafiek 59 - % EPB-aangiften appartementen per type ventilatiesysteem, volgens E-peil

3.5.3 Ventilatiesysteem bij ingrijpende energetische renovaties van woongebouwen

Zoals eerder al vermeld, werden ingrijpende energetische renovaties (IER) pas ingevoerd in 2015. Het aantal aangiften voor dit type aard van de werken is dan ook nog maar beperkt. Voor IER is het verplicht om een ventilatiesysteem te voorzien. Grafiek 60 toont de verdeling van deze EPB-aangiften volgens type ventilatiesysteem. Deze grafiek toont dat in bijna 1 op 3 ingrijpende energetische renovaties systeem D wordt toegepast. In twee derde van de gevallen wordt systeem D toegepast. Het aandeel van systeem A is beperkt tot 3%. In minder dan 1% van de ingrijpende energetische renovaties wordt geen ventilatiesysteem of een systeem B wordt toegepast.

Grafiek 60 - verdeling EPB-aangiften voor IER bij woongebouwen volgens type ventilatiesysteem

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

95

10

0

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

E-peil

Systeem D

Systeem C

Systeem B

Systeem A

geen

0%

3%66%

30% geen of systeem B

systeem A

systeem C

systeem D

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Tabel 27 toont de verdeling van de toegepaste ventilatiesystemen per E-peilcategorie. Er is geen duidelijk verband tussen het toegepaste ventilatiesysteem en het E-peil, zoals bij nieuwbouw wel het geval is. Voor renovaties kunnen praktische overwegingen, zoals ruimte voor het plaatsen van kanalen, ook de keuze voor het ventilatiesysteem beïnvloeden. Door het beperkte aantal aangiften moeten deze cijfers nog voorzichtig geïnterpreteerd worden.

E-peil categorie Aantal AG's met

systeem A Aantal AG's met

systeem C Aantal AG's met

systeem D

E0 - E20 0 2 25

E21 - E40 0 13 29

E41 - E60 6 149 127

E61 - E80 13 431 183

E81- E100 19 321 73

Tabel 27 – verdeling EPB-aangiften voor IER bij woongebouwen volgens type ventilatiesysteem en E-peilcategorie

3.6 KARAKTERISTIEKEN VAN DE RUIMTEVERWARMING

3.6.1 Evolutie aandeel nieuwe woongebouwen met warmtepomp

Grafiek 61 toont in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen met centrale of gemeenschappelijke verwarming per aanvraagjaar een warmtepomp is toegepast. De percentages worden gegeven voor alle woongebouwen samen en ook uitgesplitst voor de eengezinswoningen en voor de appartementen. Van 2006 naar 2013 is een geleidelijke groei vast te stellen voor alle woongebouwen samen, van 2 % naar bijna 6 %. Voor aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel aangiften met een warmtepomp sterk tot meer dan 16 % voor alle woongebouwen. Voor aanvraagjaar 2015 tot 2017 is geen duidelijke evolutie zichtbaar. De sterke stijging in de toepassing van warmtepompen in 2014 is een gevolg van het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie vanaf 1 januari 2014. Zoals te verwachten, worden warmtepompen minder vaak toegepast bij appartementen dan bij eengezinswoningen.

Grafiek 61 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét warmtepomp, per aanvraagjaar

0

5

10

15

20

25

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

's

Aanvraagjaar


eengezinswoningen

allewoongebouwensamen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.6.2 Aandeel nieuwe woongebouwen met of zonder warmtepomp in functie van het E-peil

Grafiek 62 geeft aan dat het toepassen van een warmtepomp sterk gelinkt is aan het behaalde E-peil. Er zijn nauwelijks warmtepompen geplaatst in projecten met een E-peil hoger dan E60. In de woongebouwen met de lagere E-peilen (E ≤ E30) beschikt 30% tot 60% van de projecten over een warmtepomp.

Grafiek 62 - % EPB-aangiften woongebouwen met of zonder warmtepomp, volgens E-peil

3.6.3 Types warmtepompen

Naargelang de warmtebron en het warmteafgiftemedium kunnen verschillende types warmtepompen onderscheiden worden. Grafiek 63 toont het aandeel van elk type in de aangiften met een warmtepomp. Enkel de aangiften die zijn opgemaakt met de EPB-software 3G zijn beschouwd. Deze software kon gebruikt worden voor aangiften vanaf 2012 en was verplicht te gebruiken voor aangiften vanaf 2014. In meer dan de helft van deze aangiften waarin een warmtepomp voorkomt, wordt een warmtepomp met buitenlucht als warmtebron en water als warmteafgiftemedium gebruikt. In bijna één op drie aangiften wordt een warmtepomp met bodem als warmtebron en water als warmteafgiftemedium gebruikt. De overige types warmtepompen worden merkelijk minder toegepast.

Grafiek 63 – verdeling EPB-aangiften met een warmtepomp volgens type warmtepomp

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

E-peil

warmtepomp

geen warmtepomp

2%1%

30%

4%

59%

3% 1%

Afgevoerde lucht en buitenlucht-WaterBodem (directe verdamping)-WaterBodem-Water

Buitenlucht-Binnenlucht

Buitenlucht-Water

Grondwater-Water

Overige

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.7 GEBRUIK VAN EEN ZONNEBOILER

3.7.1 Evolutie aandeel nieuwe woongebouwen met zonneboiler

Grafiek 64 toont per aanvraagjaar in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen een zonneboiler voor warmwaterbereiding is toegepast. Van 2006 naar 2013 is een geleidelijke groei vast te stellen voor alle woongebouwen samen, van 1,6 % naar meer dan 6%. Voor aanvraagjaar 2014 gaat het aandeel zonneboilers voor woongebouwen in stijgende lijn nar 12 %, waarschijnlijk door het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie vanaf aanvraagjaar 2014. Voor aanvraagjaar 2015 lijkt het aandeel aangiften met een zonneboiler iets te dalen. Voor aanvraagjaar 2016 lijkt dat verder te dalen. Zonneboilers worden het meest toegepast bij eengezinswoningen en het minst bij appartementen.

Grafiek 64 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét zonneboiler, per aanvraagjaar

3.7.2 Aandeel nieuwe woongebouwen met of zonder zonneboiler i.f.v. het E-peil

In tegenstelling tot de vaststelling in Grafiek 65 bij de warmtepompen, is de toepassing van een zonneboiler veel minder E-peilgebonden. Zonneboilers komen voor in de diverse E-peilcategorieën. Ze worden quasi niet geplaatst bij woongebouwen met een E-peil dat hoger is dan E70. In gebouwen met een E-peil van E70 of lager wordt in een beperkt percentage zonneboilers gebruikt.

Grafiek 65 - % EPB-aangiften woongebouwen met of zonder zonneboiler, volgens E-peil

0

5

10

15

20

25

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

's

Aanvraagjaar


eengezinswoning

alle woongebouwensamen

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1 4 7

10

13

16

19

22

25

28

31

34

37

40

43

46

49

52

55

58

61

64

67

70

73

76

79

82

85

88

91

94

97

10

0

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

E-peil

Geen zonneboiler

Zonneboiler

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


3.8 GEBRUIK VAN ZONNE-ENERGIE DOOR MIDDEL VAN PV-PANELEN

3.8.1 Evolutie aandeel nieuwe woongebouwen met PV-panelen

Grafiek 66 toont per aanvraagjaar in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen fotovoltaïsche panelen zijn geplaatst, voor alle woongebouwen samen en uitgesplitst voor de eengezinswoningen en voor de appartementen. Voor alle woongebouwen samen is een geleidelijke toename vast te stellen. Ongeveer 1% van de woongebouwen van aanvraagjaar 2006 heeft PV-panelen. Voor aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel woongebouwen met PV-panelen sterk, naar bijna 40%. Ook hier kan de sterke stijging in 2014 verklaard worden door de invoer van een verplicht aandeel hernieuwbare energie vanaf 2014. In appartementsgebouwen werden quasi geen PV-panelen toegepast tot aanvraagjaar 2011. Vanaf dan vindt die maatregel ook bij de appartementen geleidelijk haar ingang. In aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel appartementen met PV-panelen sterk naar bijna 23 %. Ook de daarop volgende jaren zien we een stijging. Voor aanvraagjaar 2016 stijgt het aandeel aangiften met toepassing van PV verder naar 86 % voor eengezinswoningen, 37% voor appartementen en 74 % voor alle woongebouwen samen.

Grafiek 66 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét PV-panelen, per aanvraagjaar

3.8.2 Aandeel nieuwe woongebouwen met of zonder PV-panelen in functie van het E-peil

De toepassing van PV-panelen is sterk E-peilgebonden. Ze zijn vooral toegepast bij woongebouwen met een E-peil van E40 en lager. Bij E-peilen tussen E40 en E65 worden ze in ongeveer één op de tien projecten toegepast. Bij de gebouwen met een E65 of hoger zijn bijna nooit PV-panelen geplaatst. Bij een E-peil van E20 en lager zijn daarentegen in bijna alle gevallen PV-panelen op de daken voorzien.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

's

Aanvraagjaar


eengezinswoning

alle woongebouwensamen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 67 - % EPB-aangiften woongebouwen met of zonder PV-panelen, volgens E-peil

3.9 ALGEMEEN: TOEPASSEN VAN HERNIEUWBARE ENERGIE

3.9.1 Hernieuwbare energie in nieuwe woongebouwen

Grafiek 68 toont het percentage woongebouwen dat ofwel een zonneboiler (ZB), ofwel een warmtepomp (WP), ofwel fotovoltaïsche panelen (PV), ofwel combinaties van twee of drie van de toepassingen heeft geplaatst. De grafiek toont dat de trend naar het toepassen van hernieuwbare energie duidelijk gezet is. In 2006 werd slechts in 3% van de woongebouwen één of meerdere hernieuwbare energietoepassingen geplaatst. In 2013 paste 18 % van de nieuwe woongebouwen minstens ofwel een zonneboiler, ofwel een warmtepomp, ofwel fotovoltaïsche panelen, ofwel combinaties ervan, toe. In 2014 stijgt dit aandeel naar meer dan de helft van de woningen en appartementen (55 %). De sterke stijging in het aandeel hernieuwbare energie sinds aanvraagjaar 2014 is een gevolg van het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie vanaf 1 januari 2014. Dit stijgt verder, tot meer dan 8 op de 10 woningen en appartementen in 2016 en 2017. In meer dan 80% kiest men dus voor hernieuwbare energie in plaats van het alternatief van een 10% strengere E-peileis.

Grafiek 68 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét warmtepomp, zonneboiler of PV-panelen of combinaties, per aanvraagjaar

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1 5 9

13

17

21

25

29

33

37

41

45

49

53

57

61

65

69

73

77

81

85

89

93

97

% v

an a

anta

l in

ged

ien

de

AG

's

E-peil

Geen PV-panelen

PV-panelen

36

10 12 14 1317 18

5561

8083

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an in

ged

ien

de

AG

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


In Grafiek 69 is de toepassing van hernieuwbare energie meer in detail bekeken. De meeste woongebouwen passen één maatregel toe. De toepassing van PV-panelen kent duidelijk het overwicht en zit sinds 2014 in de lift: voor aanvragen van 2016 past men in 55 % van de eengezinswoningen enkel PV-panelen toe, om het verplichte minimumaandeel hernieuwbare energie in te vullen. Daarvan plaatst nog 17 % PV-panelen in combinatie met een warmtepomp. De andere combinaties komen minder vaak voor.

Grafiek 69 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét enkel warmtepomp, enkel zonneboiler, enkel PV-panelen of combinaties van 2 of 3 van de maatregelen, per aanvraagjaar

% aangiften

met hernieuwbare energie (HE)

Percentage aangiften (t.o.v alle aangiften)

Enkel PV Enkel zonneboiler

Enkel warmtepomp

Combi PV + warmtepomp

PV + zonneboiler

Aanvragen 2014

55% 28% 8% 5% 10% 2,5%

Aanvragen 2015

61% 37% 6% 4% 12% 2%

Aanvragen 2016

80% 55% 2% 1% 17% 2%

Aanvragen 2017

83% 64% 2% 3% 12% minder dan 1%

Tabel 28 – % van de EPB-aangiften van woongebouwen met toepassing van hernieuwbare energie, per maatregel, per aanvraagjaar

0

10

20

30

40

50

60

70

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% v

an in

ged

ien

de

AG

Aanvraagjaar

ENKEL PV

ENKEL WP

ENKEL ZB

PV + WP

PV + ZB

WP + ZB

WP + ZB + PV

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


In de bovenstaande grafieken worden alleen de resultaten getoond voor fotovoltaïsche panelen, zonneboilers en warmtepompen. Om aan het verplichte aandeel van hernieuwbare energie te voldoen, kan ook gekozen worden voor participatie in de productie van energie uit hernieuwbare energiebronnen, een biomassaketel, biomassakachel of een gebouwgebonden kwalitatieve WKK op biomassa of aansluiting op stadsverwarming. Zoals getoond in Tabel 29 worden deze maatregelen zeer weinig toegepast.

Aanvraagjaar Biomassa Participatie Stadsverwarming

2014 0,14% 0,04% 1,40%

2015 0,08% 0,04% 1,33%

2016 0,09% 0,02% 0,04%

2017 0% 0,31% 0%

Tabel 29 – aandeel aangiften waar eis op hernieuwbare energie wordt gehaald door biomassa, participatie of stadsverwarming

Voor projecten die niet voldoen aan de eisen voor het minimumaandeel hernieuwbare energie wordt een E-peil eis opgelegd die 10% strenger is. Woningen die niet voldoen aan de eisen voor het minimumaandeel hernieuwbare energie moeten een E-peil van E54 of lager halen voor aanvraagjaren 2014 en 2015, voor aanvraagjaar 2016 moeten deze woningen E45 of lager halen en voor aanvraagjaar 2018 wordt dat maximaal E36. Tabel 30 toont dat bij de invoer van de eis op het minimumaandeel hernieuwbare energie in 2014, er in 38% van de aangiften werd gekozen om te voldoen aan de strengere E-peil eis. Dit aandeel is sindsdien gedaald tot 19% voor aanvraagjaar 2017. Het aandeel aangiften waar niet wordt voldaan op de eis op het minimumaandeel hernieuwbare energie en er ook niet wordt voldaan aan de strengere E-peileis is beperkt. Voor aanvraagjaar 2014 was dit minder dan 2%. Dit aandeel is verder gedaald tot 0,78% voor aanvraagjaar 2017.

Aanvraagjaar Geen hernieuwbare energie, WEL voldaan aan strenger E-peil

Geen hernieuwbare energie, NIET voldaan aan strenger E-peil

2014 38% 1,51%

2015 36% 0,79%

2016 17% 0,61%

2017 19% 0,78%

Tabel 30– aandeel aangiften waar wel en niet wordt voldaan aan de strengere E-peil eis als niet wordt voldaan aan het aandeel hernieuwbare energie

3.9.2 Hernieuwbare energie in ingrijpende energetische renovaties

Een ingrijpende energetische renovatie (IER) is ingevoerd als een nieuwe aard van werken voor bouwaanvragen vanaf 2015. IER’s met vergunningsaanvraag vanaf 2017 moeten aan een minimumaandeel hernieuwbare energie voldoen. Uit de aangiften die al zijn ingediend voor aanvraagjaar 2017 blijkt dat een kleine 15 % PV-panelen plaatst, iets meer dan 4% zet een warmtepomp in en ruim 5% gebruikt daarvoor een zonneboiler.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 70 – aandeel aangiften waar gekozen wordt voor hernieuwbare energie voor aanvraagjaar 2017

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


4 HANDHAVING

4.1 HANDHAVING TIJDIG INDIENEN STARTVERKLARING EN EPB – AANGIFTE

Als het VEA vaststelt dat de werken gestart zijn zonder dat er een startverklaring werd ingediend, maant het VEA de aangifteplichtige aan zich binnen een vaste termijn in orde te stellen. In 2018 werden er 422 aanmaningen verstuurd voor het niet-indienen van de startverklaring voor dossiers. Voor 60 dossiers werd een uitnodiging voor een hoorzitting verzonden. Als het VEA vaststelt dat de wettelijke indientermijn van de EPB-aangifte verstreken is, zonder dat er een aangifte werd ingediend, maant het VEA de aangifteplichtige aan zich binnen een vaste termijn in orde te stellen. In 2018 werden 1.538 aanmaningen verstuurd. Als de EPB-aangifte niet ingediend is na de aanmaningstermijn, wordt een uitnodiging voor een hoorzitting opgestuurd. Voor 248 dossiers werd een hoorzitting georganiseerd in 2018.

4.2 OVERTREDINGEN VAN DE EPB-EISEN

Er worden quasi geen administratieve geldboetes gevestigd voor het niet-naleven van de E-peileis (Grafiek 71). De EPB-software berekent de boete die hoort bij de overtreding van de EPB-eisen. Deze berekende boete kan verschillen van de werkelijke boete die gesteld wordt, bijvoorbeeld als uit de hoorzitting blijkt dat de boeteberekening gebaseerd is op een foute ingave in de software. In de onderstaande cijfers wordt rekening gehouden met de berekende boetes en niet met de opgelegde boetes. Wat betreft de naleving van alle EPB-eisen (K, E, U/R en ventilatie), stabiliseert het aantal overtreders. Waar voor de vergunningsaanvragen van 2006 10% niet aan één of meerdere EPB-eisen voldeed (met een berekende boete ≥ 250 euro), voldoet iets meer dan 4% niet voor de vergunningsaanvragen sinds 2009. Voor aanvraagjaar 2016 en 2017 is er terug een stijging in het aandeel van de aangiften met een berekende boete ≥ €250. Of deze stijging een effectieve trend is voor dit aanvraagjaar valt af te wachten, gezien het aantal ingediende aangiften voor deze aanvraagjaren nog niet volledig is.

Grafiek 71 – aandeel van de EPB-aangiften met boete ≥ 250€ per aanvraagjaar van de vergunning

Grafiek 72 toont de verdeling van het aantal aangiften met een berekende boete ≥ 250€ per aard van de werken. Voor aanvraagjaar 2006 werd 80% van de berekende boetes vastgesteld voor nieuwbouwprojecten. Het aandeel van de nieuwbouwprojecten in het totale aantal boetes daalt jaar na jaar, behalve in 2012. Daar vertoont dit aandeel een stijging. Voor aanvraagjaar 2011 is het aandeel van de aangiften met een berekende boete

0

2

4

6

8

10

12

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% a

anvr

aag

AG

's ≥

€ 2

50

Aanvraagjaar

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


ongeveer gelijk voor nieuwbouwprojecten en renovaties. Vanaf 2013 is het aandeel van de aangiften voor renovaties met een berekende boete ≥ 250€ merkelijk hoger dan voor nieuwbouw. Deze trend zet zich door: Het aandeel nieuwbouwboetes daalt en het aandeel boetes voor renovaties neemt toe.

Grafiek 72 – verdeling van het aantal aangiften met een boete ≥ 250€ per aard van de werken

De meeste overtredingen (ongeveer 80% van alle dossiers met een berekende boete ≥ €250) gebeuren op het vlak van ventilatie. Meestal ontbreken enkele ventilatiecomponenten. Het is eerder uitzonderlijk dat er totaal geen ventilatiesysteem geplaatst is. Grafieken 73 en 74 tonen het aantal EPB-aangiften dat aan álle EPB-eisen voldoet, dat aan de E-peileis voldoet, en aan de transmissie- en ventilatie-eisen. Grafiek 73 toont nieuwbouw en gelijkwaardig. Grafiek 74 toont de renovatieprojecten. De grafiek toont het aandeel aangiften zonder tekorten (dus ook zonder berekende boetebedragen <250 euro) op die vier vlakken. Uit deze grafieken blijkt dat bijna alle EPB-aangiften voldoen aan de E-peileis. Dat is het geval sinds de beginjaren van de energieprestatieregelgeving. Voor enkele andere EPB-eisen zoals transmissie-eisen en vooral ventilatie-eisen, was dat niet het geval. Voor nieuwbouwprojecten en gelijkwaardig werden tot 2012 de ventilatie-eisen het minst goed nageleefd. Voor aanvragen vanaf 2012 tot en met 2015 zijn er meer overtredingen op de transmissie-eisen dan op de ventilatie-eisen. Het aantal aangiften dat voldoet op het vlak van transmissie en ventilatie, neemt jaar na jaar toe. Vanaf 2016 lijkt het aantal aangiften dat voldoet aan de eisen, weer te dalen. Nog niet alle aangiften voor 2016 en 2017 zijn ingediend. Voor vergunningsaanvragen van 2016 voldoet 80% aan álle EPB-eisen, 99% aan de E-peileis, 92% aan de eisen op transmissie en 87% aan de ventilatie-eisen.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

% v

an t

ota

la A

G m

et b

oet

e

Aanvraagjaar

Functiewijziging

Nieuwbouw ofgelijkwaardig

Renovatie

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////


Grafiek 73– aandeel van de aangiften voor nieuwbouw of gelijkwaardig dat voldoet aan specifieke eisen

Grafiek 74 toont hoe goed de eisen voor renovatie worden nageleefd. De transmissie-eisen worden bij renovaties voor alle aanvraagjaren tot 2016 het beste nageleefd. Tot aanvraagjaar 2014 voldoet 94 tot 97% van de dossiers. Vanaf 2014 daalt dit naar 87%. De ventilatie-eisen worden bij renovatie iets minder goed nageleefd: voor aanvraagjaar 2006 voldeed 82% van de aangiften aan deze eisen. Dit aandeel blijft vrij stabiel: voor aanvraagjaren 2008 tot 2016 is dat iets meer dan 80%. In het algemeen lijkt het dat sinds aanvraagjaar 2014 voor renovaties minder aan de eisen wordt voldaan.

Grafiek 74 - aandeel van de aangiften voor renovaties dat voldoet aan specifieke eisen

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% A

G d

ie v

old

oen

aan

eis

Aanvraagjaar

Alle EPB-eisen

E-peil

Transmissie

Ventilatie

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

% A

G d

ie v

old

oen

aan

eis

Aanvraagjaar

Alle EPB-eisen

Transmissie

Ventilatie

EPB-CIJFERRAPPORT - Energiesparen · 2019. 5. 28. · pagina 2 van 72 cijferrapport EPB 30.04.2019...

Documents

Transcript of EPB-CIJFERRAPPORT - Energiesparen · 2019. 5. 28. · pagina 2 van 72 cijferrapport EPB 30.04.2019...