De EPB-wetgeving in het Brussels Gewest

Nicolas Vandernoot Stadswinkel 7 mei 2012 - RBDH/BBRoW nicolas.vandernoot@curbain.be

Het politieke kader ● Trias energetica

► De energievraag minimaliseren ► De beschikbare duurzame energiebronnen zo

goed mogelijk gebruiken ► Gebruik maken van performante

energiesystemen

Het politieke kader ●  Kyoto ●  De Europese richtlijn 2002/91/EG ●  De 3 x 20% (de vraag beperken, de

systemen verbeteren en duurzame energie gebruiken) en de richtlijn 2010/31/EU

●  De omzetting in Belgisch recht: regionale bevoegdheid

Richtlijn 2002/91/EG ●  een gemeenschappelijke methodologie voor de

berekening van de geïntegreerde energieprestatie van gebouwen.

●  de minimumeisen voor de energieprestatie van nieuwe gebouwen en van bestaande gebouwen die een ingrijpende renovatie ondergaan.

●  de systemen van certificering voor nieuwe en bestaande gebouwen en, in de openbare gebouwen, het uithangen van certificaten en andere relevante informatie. De certificeringen zouden niet ouder dan vijf jaar mogen zijn.

●  de regelmatige keuring van c.v.-ketels en centrale airconditioningsystemen in gebouwen en een keuring van verwarmingsinstallaties waarvan de ketels ouder zijn dan 15 jaar.

De 3 onderdelen van de Energieprestatie van Gebouwen (EPB)

●  De vastgoedtransacties (woningen en tertiaire gebouwen) en de openbare gebouwen (EPB-certificaten)

●  De technische installaties (EPB-eisen) ●  De werken die onderworpen zijn aan een

stedenbouwkundige vergunning en/of milieuvergunning (EPB-eisen)

Boetes voor het niet naleven van de eisen of

afwezigheid van het certificaat

EPB en bestaande woningen

● Uitgifte van een document : het EPB-certificaat

● Voor alle goederen die betrokken zijn bij een vastgoedtransactie ► Verkoop (vanaf de voorlopige koopakte) ► Verhuur (vanaf de publicatie, aankondiging) ► Elke andere akte (vruchtgebruik…)

EPB en bestaande woningen: het EPB-certificaat ●  Label (zoals de koelkasten…): van A tot G ●  Verbruik in kWh/jaar/m2

●  Onafhankelijk van het gedrag: ►  Installaties (verwarming en SWW) en wanden

(muur, vloer, dak) ►  Men kent het reële verbruik niet

●  Unieke procedure (protocol), specifieke software

●  Uitgevoerd door een erkend Certificateur (in Brussel door het BIM)

EPB en bestaande woningen : het EPB-certificaat ●  De certificateur meet en voert de volumes en

“verwarmde” oppervlakten, alsook de verliesoppervlakten, in de software in

●  Men voert in wat men ziet: type van verwarmingsketel, muur, isolatiemateriaal, beglazing …

●  Indien waarneming niet mogelijk is : standaardwaarden gebruikt door de software (ongunstig !)

●  Dus geen berekening van U of van het rendement door de certificateur…

De labels van het Certificaat in Brussel

EPB en bestaande woningen

●  Brussel: EPB-certificaat ●  Wallonië: Certificat de performance énergétique

(CPE) ●  Vlaanderen: Energieprestatiecertificaat (EPC) ●  Frankrijk: Diagnostic de performance

énergétique (DPE)

Vlaanderen: Energieprestatiecertificaat (EPC)

Wallonië: Certificat de Performance Energétique (CPE)

De labels zijn regionaal ! ●  350 kWh/m2/jaar =

►  G in Brussels Gewest ►  E in Wallonië ►  “Geel” (= het gemiddelde) in Vlaanderen

●  De standaardwaarden zijn niet dezelfde !

Verplichtingen van de eigenaar ●  Het Certificaat is ten laste van de huidige

eigenaar (niet van de koper noch van de huurder !)

●  De eigenaar moet een kopie kunnen

bezorgen aan de kandidaat-koper/huurder ●  Het is de eigenaar verkoper/verhuurder die

de boetes betaalt indien er geen Certificaat is

Residentiële certificateur zijn ●  Geen voorkennis vereist in het Brussels

Gewest (open voor iedereen) ●  Opleiding van 5 tot 7 dagen door een

instelling erkend door het BIM (Leefmilieu Brussel)

●  Slagen in een examen ●  Erkenning door het BIM

EPB-certificaat vs EAP-audit ●  EAP-audit = Energieadviesprocedure,

gemeenschappelijk voor de 3 gewesten ●  Verplicht vs Vrijwillig ●  Verschillende softwarepakketten ●  Erkende auditeurs vs erkende certificateurs ●  Fusie van de softwarepakketten ?

De bestaande openbare gebouwen (Brussels Gewest)

●  Overheidsinstellingen of gesubsidieerde instellingen ●  Op 1/7/2010: administratieve diensten, gemeentelijke

besturen, zwembaden en sportcentra ●  Op 1/7/2011: al de rest (scholen, justitie, gezondheid,

cultuur…) ●  Uithangen (hall of ingangsdeur) van het certificaat ten

laatste 1 jaar nadien ●  Coördinator van het EPB-certificaat aangesteld per

gebouw ●  Meting per energietype binnen de 24 maanden ●  Certificaat (van A+ tot G volgens de kWhEP/m2/jaar)

afgeleverd door een erkende certificateur voor openbare gebouwen

De bestaande tertiaire eenheden (Brussels Gewest) ●  Sinds 1/5/2011 : de verkoop van gebouwen >

500 m2

●  Op 1/11/2011: het verhuur van gebouwen > 500 m2

●  Op 1/1/2013: al de rest ●  Certificaat (van A+ tot G volgens de kWhEP/

m2/jaar) afgeleverd door een erkend Certificateur voor tertiaire eenheden (verschillend van de Certificateur openbaar gebouw of wooneenheid)

EPB en technische installaties (Brussels Gewest) ●  Toepassing op 1/1/2011 ●  Verwarmingssysteem (SWW inbegrepen) met

Pnom >20 kW ●  Vloeibare of gasvormige brandstof ●  Water is de koelvloeistof ●  Betreft: eigenaars en mede-eigenaars + de

houders van de milieuvergunning (indien de installaties aan deze vergunning onderworpen zijn)

●  16 eisen

EPB en technische installaties (Brussels Gewest)

● De oplevering van de verwarmingssystemen

● De periodieke controle van de verwarmingsketels

● De diagnose van de verwarmingssystemen

EPB en technische installaties (Brussels Gewest) ● De oplevering van de

verwarmingssystemen ► Na installatie of verplaatsing van een

verwarmingsketel, vervanging van het ketellichaam of van de brander

► Gedaan door een erkend vakman (erkend verwarmingsinstallateur of EPB-verwarmingsadviseur indien Pnom > 100 kW)

EPB en technische installaties (Brussels Gewest) ● Periodiek onderhoud van

verwarmingsketels ► Stookolie: jaarlijks ► Gas: driejaarlijks ► Reinigen (ketel en rookafvoersysteem),

afstellen (brander) en verifiëren (verbranding, trek, modulatie, ventilatie en luchtdichtheid)

► Gedaan door een erkend vakman (Erkend verwarmingsketeltechnicus)

EPB en technische installaties (Brussels Gewest) ●  De diagnose van de verwarmingssystemen

►  Niet-bindende evaluatie ►  Tussen 1 jaar vóór en 1 jaar nadat de ketel 15

jaar geworden is ►  Een periodieke controle dient te zijn uitgevoerd in

de 12 maanden die de diagnose voorafgaan ►  Evaluatie van de prestaties, naleven van de

eisen, eventuele overdimensionering en advies (vervanging, wijziging, alternatieven…)

►  Gedaan door een erkend vakman (erkend verwarmingsinstallateur of EPB-verwarmingsadviseur indien Pnom > 100 kW)

EPB en technische installaties: samenvattend…

Wet Brussel Vlaanderen Wallonië

Van kracht 1/1/2011 1/6/2007 29/5/2009

Koelvloeistof Water Water/Lucht Water/LD stoom/olie

Toepassing Onderhoud/controle

Onderhoud/controle

Controle

Domein > 20 kW >= 20 kW Alles

Periodiciteit Jaarlijks (stookolie, LPG)/3 jaar (gas)

Jaarlijks (stookolie, LPG)/2 jaar (gas)

Jaarlijks (stookolie, LPG)/3 jaar (gas)

EPB: nieuwe gebouwen en renovatie (Brussels Gewest)

●  Van toepassing sinds 2/7/2008 ●  Betreft de nieuwe gebouwen (NG) of aan nieuwbouw

gelijkgestelde gebouwen (GNG), zware renovaties (ZR) en eenvoudige renovaties (ER) met of zonder architect

●  Vereist van zodra er een stedenbouwkundige en/of milieuvergunning is

●  Het betreft een reeks na te volgen normen en minimumeisen

●  Mogelijkheid tot afwijking om patrimoniale, technische, functionele of economische redenen (via het BIM)

Normen in functie van de bestemmingen 1.  Wooneenheid 2.  Gemeenschappelijke residentiële gebouwen (hotels,

homes…) 3.  Kantoren en diensten 4.  Onderwijs 5.  Gezondheidszorg 6.  Cultuur en ontspanning 7.  Restaurants en cafés 8.  Handelszaken 9.  Sport 10.  Gemeenschappelijke delen 11.  « Andere bestemming » (stations…) 12.  « Niet-verwarmde aangrenzende ruimte »

EPB-eisen 1.   K-peil : thermisch isolatieniveau; K40 of K45

2.   U/R-waarden : thermische isolatiewaarden van de verschillende verlieswanden

3.   Koudebruggen 4.   E-peil : verbruiksindicator, E70 ou E75

5.   Oververhitting 6.   Ventilatie

7.   Brander : 3 snelheden / 2 snelheden / modulerend

8.   Thermische isolatie : water- en luchtleidingen

9.   Verdeling : distributienet voor water en lucht

10.   Programmeerinrichting : manuele bediening en automatische programmering

11.   Energiemeting 12.   Installaties voor aanvoer van verse lucht : vanaf 5.000

m³/u moet een dubbele-stroomsysteem een warmterecuperatievoorziening bevatten en moet de lokale regeling gebeuren door middel van een aanwezigheidsdetector of CO2-sonde.

Definities ● E = energieniveau van een gebouw = 100

x kenmerkend jaarlijks verbruik van primaire energie / referentiewaarde voor een gebouw van hetzelfde type

● K = thermisch isolatieniveau van een gebouw rekening houdend met zijn compactheid en de isolatie van buitenwanden

● U = thermische transmissiecoëfficiënt van de wand

● R = thermische weerstandscoëfficiënt (= 1/U)

EPB: nieuwe gebouwen en renovatie (Brussels Gewest) ●  De procedure hangt af van de aard van de

werken: ►  Nieuwe gebouwen (NG) en aan nieuwbouw

gelijkgestelde gebouwen (GNG) ►  Zware renovatie (ZR) ►  Eenvoudige renovatie (ER)

1. Nieuwe gebouwen (NG) en gebouwen gelijkgesteld met een nieuw gebouw (GNG)

  Nieuw gebouwd of heropgebouwd gebouw   Gebouw gelijkgesteld met een nieuw gebouw :

 elke nieuw opgetrokken uitbreiding van een bestaand gebouw, met een oppervlakte van meer dan 250 m² of met minstens één woning   die grenst aan een bestaand gebouw   en die minstens één bovengrondse toegang

heeft waardoor men zich kan verplaatsen van het reeds bestaande naar het nieuwe gebouw

 Elke gedeeltelijke heropbouw van een bestaand gebouw met een oppervlakte van meer dan 250 m² (na de werken) of met minstens één woning en waarbij de werken betrekking hebben op   Hetzij de afbraak en de heropbouw van minstens

75 % van de verliesoppervlakte van het gebouw   Hetzij de renovatie van minstens 75 % van de

verliesoppervlakte van het gebouw met inbegrip van de vervanging van alle technische installaties

Aard van de werken

Nieuwe of daarmee

gelijkgestelde gebouwen

Wooneenheid

Gem

een-schappelijk residentieel

Kantoren en

diensten

Onderw

ijs

Gezondheids-

zorg

Cultuur en

ontspanning

Restaurants

en cafés

Handelszaken

Sport

Gem

een-schappelijk deel

Andere

bestemm

ing

K-peil K 40 K 40 K 45 K 45

U/R -waarden X X X X X X X X X X X

Koudebruggen X X X X X X X X X X X

E-peil E 70 E 75 E 75

Oververhitting X

Ventilatie X X X X X X X X X

Brander X X X X X X X X X X X

Thermische isolatie X X X X X X X X X X X

Verdeling X X X X X X X X X X X

Programmeer-inrichting X X X X X X X X

Energiemeting X X X X X X X X X X X

Installaties voor aanvoer van verse lucht

X X X X X X X X X

2. Zware renovatie (ZR) Voor een gebouw met een oppervlakte van meer dan 1000 m²   ZR (PU) Werken waarvoor een stedenbouwkundige vergunning

nodig is   Wanneer een aandeel van meer dan 25 % van de thermische

verliesoppervlakte van het gebouw wordt gewijzigd, behalve wanneer deze wijzigingen enkel betrekking hebben op het visuele aspect aan de buitenkant

of   ZR (Mileuvergunning/Milieuverklaring) Wijziging of vervanging

van technische installaties van het gebouw   wanneer het totale vermogen van de installaties hoger is

dan 500 kW (na vervanging of wijziging)   en wanneer deze wijziging of deze vervanging onderworpen is

aan een milieuvergunning of milieuverklaring in de zin van de ordonnantie van 5 juni 1997betreffende de milieuvergunningen

Opmerking : betreft alleen de gewijzigde delen

Aard van de werken

Zware renovatie

Wooneenheid

Gem

een-schappelijk residentieel

Kantoren en

diensten

Onderw

ijs

Gezondheids-

zorg

Cultuur en

ontspanning

Restaurants

en cafés

Handelszaken

Sport

Gem

een-schappelijk deel

Andere

bestemm

ing

K-peil U/R -waarden X X X X X X X X X X X

Koudebruggen E-peil Oververhitting Ventilatie X X X X X X X X X

Brander Thermische isolatie Verdeling Programmeer-inrichting

Energiemeting Installaties voor aanvoer van verse lucht

Nieuwe of daarmee gelijkgestelde gebouwen en zware renovatie ●  Verplichte aanduiding van een EPB-adviseur

(erkend door het BIM in het Brussels Gewest) ●  “EPB-voorstel” (met vergunningsaanvraag) ●  “EBP-aangifte” (na de voorlopige oplevering)

►  De documenten worden ondertekend door de architect, de bouwheer en de EPB-adviseur

●  Uitgifte van een EPB-certificaat door het BIM aan het einde van het project

3. Eenvoudige Renovatie (ER) Werken onderworpen aan een stedenbouwkundige vergunning (alles wat geen Zware Renovatie is) die een invloed kunnen hebben op de EPB, namelijk :

  bepaalde bestemmingswijzigingen,   en alle werken die betrekking hebben op de thermische verliesoppervlakte van het

gebouw Opmerking : betreft alleen de gewijzigde delen

Aard van de werken

Eenvoudige Renovatie

Wooneenheid

Gem

een-schappelijk residentieel

Kantoren en

diensten

Onderw

ijs

Gezondheids-

zorg

Cultuur en

ontspanning

Restaurants

en cafés

Handelszaken

Sport

Gem

een-schappelijk deel

Andere

bestemm

ing

K-peil

U/R -waarden X X X X X X X X X X X

Koudebruggen E-peil Oververhitting Ventilatie X X X X X X X X X

Brander Thermische isolatie Verdeling Programmeer-inrichting

Energiemeting Installaties voor aanvoer van verse lucht

Eenvoudige Renovatie ●  Zonder architect

►  Eén enkel document: “EPB-voorstel zonder architect” (met de aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning)

►  Het document wordt door de bouwheer ondertekend

●  Met architect ►  “EPB-voorstel” (met de aanvraag van een

stedenbouwkundige vergunning) ►  “Vereenvoudigde EPB-aangifte” (met de kennisgeving

van het begin van de werkzaamheden) ►  Het document wordt ondertekend door de architect

en de bouwheer

●  Geen EPB-adviseur nodig !

NG/GNG ZR ER

Projectfasen NORMALE EPB-procedure VEREENVOUDIGDE procedure

Voorontwerp 1. Eventueel verzoek tot afwijking

Stedenbouwkundigevergunning en/of Milieuvergunning

2. EPB-voorstel

Gebouw > 1000m2: Haalbaarheidsstudie Gebouw > 10000m2: Geïntegreerde haalbaarheidsstudie

Gebouw > 5000m2: Haalbaarheids-studie

Vereenvoudigd formulier indien de werken zijn vrijgesteld van de tussenkomst van een architect (Enig formulier zonder architect)

Uitvoeringsdossier

3. Aanduiding van de EPB-adviseur 4. Kennisgeving begin werkzaamheden 5. Technisch dossier

Vereenvoudigde EPB-aangifte (niet nodig indien de werken zijn vrijgesteld van de tussenkomst van een architect) overhandigd met kennisgeving begin werkzaamheden

Werf 5. Opvolging van het technisch dossier Oplevering 6. EPB-aangifte

7. Certificaat NG - 8. Sancties

EPB-procedure in het Brussels Gewest

EPB: nieuwe gebouwen en renovatie (Waals Gewest)

●  Van toepassing sinds 1/9/2008 ●  EPB-verantwoordelijke ●  Bestemmingen: Residentieel, Niet-residentieel,

Andere bestemming, Industrie ●  Eisen: Thermische isolatie (K), Ventilatie,

Niveau Ew, Specifiek verbruik (Espec), Oververhitting

EPB: nieuwe gebouwen en renovatie en renovatie (Vlaanderen) ●  Van toepassing sinds 1/1/2006 ●  EPB-verslaggever (« rapporteur ») ●  Bestemmingen: Residentieel, Kantoor en

School, andere specifieke bestemming, Industrie

●  Eisen: E-peil, K-peil, U/R, Ventilatie, Oververhitting, Koudebruggen en bouwknopen

Kortom…. ●  De wetgeving inzake de Energieprestatie van

Gebouwen is heden volledig van toepassing in de 3 Gewesten, en met name in het Brussels Gewest

●  Het is een belangrijke stap voor de verbetering van de gebouwen in het Brussels Gewest

●  De Stadswinkel staat tot uw beschikking om u te helpen bij uw demarches

Bedankt voor uw aandacht